Thực trạng nhận thức của đại diện hộ gia đình về phòng chống bệnh truyền nhiễm tại 3 xã tỉnh Hà Nam, năm 2016

THỰC TRẠNG NHẬN THỨC CỦA ĐẠI DIỆN HỘ GIA ĐÌNH VỀ PHÒNG CHỐNG BỆNH TRUYỀN NHIỄM TẠI 3 XÃ TỈNH HÀ NAM, NĂM 2016 Nguyễn Thanh Dương Nguyễn Minh Thái Trần Đắc Tiến Tóm tắt Nghiên cứu được tiến hành tại 03 xã: Phù Vân – thành phố Phủ Lý, Tiến Thắng – huyện Lý Nhân và Tân Sơn – huyện Kim Bảng là các xã đại diện cho 3 vùng địa lý khác nhau của tỉnh trong năm 2016 với kết quả như sau: 17,1% người có nhận thức tốt về bệnh truyền nhiễm, 34% nhận thức trung bình, kém là 48,9% . Một số yếu tố liên quan đến nhận thức của người dân về phòng chống bệnh truyền nhiễm đó là: Nhóm tuổi dưới 18 và 18 -35 có nhận thức tốt nhất, nhóm người là hưu trí có nhận thức tốt nhất, nhóm người nội trợ là có nhận thức về bệnh truyền nhiễm thấp nhất. ĐẶT VẤN ĐỀ Bệnh truyền nhiễm và dịch bệnh luôn là một gánh nặng cho nền kinh tế toàn cầu và sức khỏe cộng đồng. Mô hình bệnh truyền nhiễm đang thay đổi theo thời gian với sự gia tăng các bệnh dịch mới nổi và tái nổi, các bệnh lây truyền qua động vật, các chủng vi khuẩn đa kháng thuốc... Tại Việt Nam và tại tỉnh năm trong vùng nhiêt đới do đó sự gia tăng của bệnh truyền nhiễm mới nổi và tái nổi đang là vấn đề nóng. Nhưng nguồn lực và cơ sở hạ tầng đầu tư cho phòng chống dịch còn hạn chế. Để làm tốt được công tác phòng chống dịch tại tỉnh ngoài việc chỉ đạo phối hợp triển khai của các cấp, các ban, ngành đoàn thể thì cần có sự tham gia của người dân do vậy biết được kiến thức của người dân trong công tác phòng chống dịch là cần thiết. Nhằm có các số liệu về kiến thức của người dân trong phòng chống bệnh truyền nhiễm. Chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề tài: “Thực trạng kiến thức của đại diện hộ gia đình trong phòng chống bệnh truyền nhiễm tỉnh Hà Nam năm 2016” với hai mục tiêu sau: 1. Xác định tỉ lệ người dân có kiến thức đúng trong phòng chống bệnh truyền nhiễm tại 03 xã tỉnh Hà Nam, năm 2016. 2. Tìm hiểu một số yếu tố liên quan đến kiến thức của người dân tại 03 xã tỉnh Hà Nam trong phòng chống bệnh truyền nhiễm. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 2.1. Đối tượng nghiên cứu: Đại diện hộ gia đình tại 3 xã đại diện cho 3 khu vực thành thị, nông thôn và miền núi 2.2. Phương pháp nghiên cứu: Thiết kế nghiên cứu: Nghiên cứu mô tả cắt ngang Chọn mẫu nghiên cứu: Tính cở mẫu theo công thức so sánh 1 tỉ lệ chuẩn là 384 đối tượng, là tròn và lấy cỡ mẫu điều tra là 385 Phương pháp chọn mẫu: chọn chủ đích 03 xã để điều tra, chọn thôn, phỏng vấn đại diện hộ gia đình theo phương pháp nhà liền nhà đủ cỡ mẫu đã tính. Thời gian nghiên cứu: Trong năm 2016 Nôi dung nghiên cứu: Thực trạng nhận thức của người dân về bệnh truyền nhiễm Xác định được một số yếu tố liên quan đến nhận thức của người dân về bệnh truyền nhiễm. 2.3. Phương pháp xử lý và phân tích số liệu: Nhập số liệu phần mềm Epidata xử lý số liệu bằng phần mềm STATA; KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 3.1. Nhận thức của người dân về bệnh truyền nhiễm Bảng 3.1. Thông tin chung của đối tượng tham gia nghiên cứu Chỉ số Số lượng Tỷ lệ (%) Giới Nam 209 54,2 Nữ 176 45,8 Tuổi <18 tuổi 3 0,8 Từ 18 đến 35 tuổi 72 18,7 Từ 36 đến 60 tuổi 253 65,7 > 60 tuổi 57 14,8 Trình độ học vấn Mù chữ 6 1,5 Tiểu học / Cấp 1 (lớp 1, 2, 3, 4, 5) 55 14,3 TH cơ sở / Cấp 2(lớp 6, 7, 8, 9) 231 60,0 THPT/ Cấp 3 (lớp 10, 11, 12 hoặc 8,9,10 hệ 10 năm) 75 19,5 Đại học và sau Đại học 18 4,7 Nghề nghiệp Nông dân 218 56,6 Công chức, viên chức 13 3,4 Giáo viên 5 1,3 Nội trợ 15 3,9 Công nhân 95 24,7 Hưu trí 20 5,2 Khác 19 4,9 Bảng 3.1 cho thấy tỷ lệ nam, nữ tham gia nghiên cứu chiếm là tương đương nhau: nam giới (54,2%); nữ (45,8%). Về độ tuổi tham gia nghiên cứu: Độ tuổi tham gia nghiên cứu nhiều nhất là độ tuổi từ 36 đến 60 tuổi: chiếm 65,7%, độ tuổi tham gia nghiên cứu nhỏ nhất là dưới 18 tuổi chiếm 0,8% Về trình độ học vấn tham gia nghiên cứu: không biết chữ chiếm 1,5 %; đại học và sau đại học chiếm: 4,7%. Tỷ lệ người tốt nghiệp trung học cơ sở cấp 2 chiếm: 60,0% Về nghề nghiệp của các đối tượng tham gia phòng vấn cho thấy: Đối tượng là nông dân chiếm tỷ lệ cao nhất chiếm: 56,6% tiếp đó là công nhân lao động chiếm 24,7%; đối tượng có nghề nghiệp là giáo viên tham gia phỏng vấn là thấp nhất chiếm 1,3%. Biểu đồ 1 cho thấy mức dộ kiến thức chung của người dân tại 03 xã được chọn phỏng vấn chỉ có 17,1% số được chọn phỏng vấn là có kiến thức tốt về bệnh truyền nhiễm, 30,8% có kiến thức trung bình và 52,1% có kiến thức kém về bệnh truyền nhiễm. Biểu đồ 3. 2: Tỷ lệ các hình thức tuyên truyền về phòng bệnh truyền nhiễm được người dân tiếp nhận Biểu đồ 3. 2 cho thấy 88,1% người dân tiếp nhận thông tin về bệnh truyền nhiễm qua Ti vi tiếp đố là qua cán bộ y tế chiếm 17,9% , qua đài truyền thanh xã 17,9% và cuối cùng là qua sách, báo 3.2. Một số yếu tố liên quan đến nhận thức củ người dân về bệnh truyền nhiễm Bảng 3.2. Liên quan giữa tuổi với hiểu biết về bệnh truyền nhiễm và cách phòng chống Tuổi n Người có kiến thức đúng p n % Dưới 18 3 1 33,3 p<0,05 Từ 18 – 35 72 20 27,8 Từ 36 – 60 253 40 15,8 Từ 61 trở lên 57 5 8,8 Tổng cộng 385 66 17,1 Bảng 3.2. Cho thấy nhóm tuổi dưới 18 tuổi và nhóm tuổi 18 -35 hiểu biết về bệnh truyền nhiễm và cách phòng chống chiếm tỷ lệ cao, nhóm tuổi trên 60 tuổi có tỷ lệ thấp nhất, sự khác biệt này có ý nghĩa thống kế với p<0,05 Bảng 3.3. Liên quan giữa trình độ văn học vấn với nhận thức của người dân về bệnh truyền nhiễm Học vấn n Người có kiến thức đúng p n % Mù chữ 6 0 0 P<0,05 Cấp 1 55 5 9,1 Cấp 2 231 36 15,6 Cấp 3 75 10 13,3 Đại học và sau đại học 18 10 55,7 Tổng cộng 385 66 17,1 Bảng 3.3. cho thấy ở nhóm người có trình độ sau đại học và đại học hiểu biết đúng về bệnh truyền nhiễm và cách phòng chống chiếm tỷ lệ cao nhất là 55,7% tiếp đến là nhóm trình độ cấp 2 chiếm 15,6%, nhóm không biết chữ là: 0%; sự khác biệt này có ý nghĩa thống kê với p< 0,05 Bảng 3.4. Liên quan giữa nghề nghiệp với nhận thức của người dân về bệnh truyền nhiễm Nghề nghiệp n Người có kiến thức đúng p n % Nông dân 218 33 15,1 P<0,05 Công chức, viên chức 13 3 23,1 Giáo viên 5 1 20,0 Nội trợ 15 1 6,7 Công nhân 95 14 14,7 Hưu trí 20 13 65,0 Khác 19 1 5,3 Tổng cộng 385 66 17,1 Bảng 3.4 cho thấy nhóm người là hưu trí có hiểu biết đúng về bệnh truyền nhiễm và cách phòng chống chiếm tỷ lệ cao nhất: 65,0%; tiếp đến là nhóm công chức viên chức chiếm 23,1%; nhóm là giáo viên chiếm: 20,0%; nhóm là nông dân: 15,1%; nhóm công nhân: 14,7% và thấp nhất là nhóm khác chiếm: 5,3%, sự khác biệt này có ý nghĩa thống kê với p<0,05 KẾT LUẬN Tỷ lệ người có kiến thức tốt về bệnh truyền nhiễm và cách phòng chống theo thang điểm của nghiên cứu đưa ra là 17,1%, trung bình là 34 %, kém là 48,9% 88,1% người dân tiếp nhận thông tin bệnh truyền nhiễm từ ti vi, qua cán bộ y tế và qua đài truyền thanh xã là 17,9%, chí có 13,6% là qua sách báo và tời rơi. - Nhóm tuổi dưới 18 và từ 18 -35 có kiến thức về bệnh truyền nhiễm cao hơn các nhóm tuổi khác. - Nhóm người có trình độ đại học và sau đại học có kiến thức về bệnh truyền nhiễm cao nhất và sau đó giảm dần theo trình độ văn hóa. - Nhóm người là hưu trí có kiến thức đúng về bệnh truyền nhiễm cao nhất và nhóm khác, nội trợ chiếm tỷ lệ thấp nhất. KIẾN NGHỊ - Tiếp tục duy trì hướng dẫn - giáo dục người dân thông qua công tác truyền thông giáo dục sức khỏe qua các phương tiện thông tin đại chúng. Tuy nhiên cần phải điều chỉnh các phương tiện truyền thông phù hợp với nhu cầu địa phương. - Tập trung truyền thông – giáo dục đến người dân những thông tin về các biện pháp phòng chống bệnh dịch cho cộng đồng