Thực trạng công tác hỗ trợ phụ nữ đơn thân phát triển kinh tế hộ gia đình tại xã Bá Xuyên, thị xã Sông Công, tỉnh Thái Nguyên

Chu Thị Thu Trang Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 112(12)/1: 91 - 97 91 THỰC TRẠNG CÔNG TÁC HỖ TRỢ PHỤ NỮ ĐƠN THÂN PHÁT TRIỂN KINH TẾ HỘ GIA ĐÌNH TẠI XÃ BÁ XUYÊN, THỊ XÃ SÔNG CÔNG, TỈNH THÁI NGUYÊN Chu Thị Thu Trang* Trường Đại học Khoa học – ĐH Thái Nguyên TÓM TẮT Qua khảo sát, tìm hiểu cuộc sống của phụ nữ đơn thân (PNĐT) tại xã Bá Xuyên, thị xã Sông Công, tỉnh Thái Nguyên cho thấy PNĐT là một trong những nhóm phụ nữ yếu thế, gặp rất nhiều vấn đề khó khăn. Vấn đề nổi bật mà các hộ gia đình PNĐT ở đây gặp phải là những khó khăn về kinh tế. Mặc dù chính quyền địa phương đã có rất nhiều nỗ lực trong hoạt động hỗ trợ phát triển kinh tế cho phụ nữ nói chung và phụ nữ đơn thân trên địa bàn xã nói riêng, nhưng tỷ lệ nghèo và cận nghèo trong nhóm PNĐT năm 2012 vẫn chiếm trên 40%. Để giúp họ thoát khỏi tình trạng nghèo đói, đòi hỏi phải có sự chung tay giúp sức của cả cộng đồng, xã hội. Các nguồn lực hỗ trợ từ phía cộng đồng sẽ tạo cơ hội và điều kiện để họ nâng cao năng lực phát triển kinh tế, phát huy vai trò của mình trong việc xây dựng gia đình ấm no, hạnh phúc dù đó là một gia đình khuyết thiếu. Từ khóa: Phụ nữ đơn thân; phụ nữ; phát triển kinh tế, hộ gia đình, hỗ trợ. ĐẶT VẤN ĐỀ* Từ xa xưa, xã hội Việt Nam truyền thống đã khẳng định gia đình là tế bào của xã hội, có vai trò quan trọng trong cuộc sống của mỗi con người. Người phụ nữ ở thời đại nào cũng đều mong muốn có một mái ấm gia đình hạnh phúc, muốn được thực hiện đầy đủ các thiên chức cao cả của mình. Nhưng cái hạnh phúc tưởng chừng nhỏ nhoi ấy, không phải người phụ nữ nào cũng may mắn nhận được. Và trong số đó phải kể đến những người phụ nữ đơn thân (PNĐT), họ là những người phải gánh chịu nhiều thiệt thòi trong cuộc sống: “Tròng trành như nón không quai Như thuyền không lái, như ai không chồng”. Có thể nói trong các nhóm phụ nữ yếu thế ở Việt Nam hiện nay, có lẽ nhóm PNĐT ít nhận được sự quan tâm, hỗ trợ từ phía cộng đồng, xã hội. Trong các nghiên cứu khoa học xã hội, vấn đề PNĐT cũng ít được bàn tới. Vấn đề này chỉ được đề cập đan xen trong các công trình nghiên cứu về phụ nữ nông thôn, các nghiên cứu về ly hôn và các công trình nghiên cứu về nhóm phụ nữ nghèo. [3] Xã Bá Xuyên, thị xã Sông Công, tỉnh Thái Nguyên là một xã trung du miền núi với hơn * ĐT: 0985073746; Email: thutrang_ctxh@yahoo.com.vn 4000 nhân khẩu, trong đó số PNĐT từ 18 đến 59 tuổi là 106 người (tính đến tháng 5/2013) chiếm 10,2% tổng dân số của xã. Là một xã thuần nông, đời sống kinh tế của bà con nơi đây còn gặp nhiều khó khăn. Vì thế công tác hỗ trợ PNĐT chưa được chú trọng quan tâm một cách đúng mức. Đặc biệt là công tác hỗ trợ PNĐT phát triển kinh tế hộ gia đình, cải thiện chất lượng cuộc sống chưa đạt hiệu quả nên hầu hết những PNĐT vẫn phải sống trong cảnh nghèo khó, túng bấn. Từ những vấn đề trên cho thấy những khó khăn của người PNĐT cần phải được quan tâm, nghiên cứu, đánh giá một cách khoa học và hệ thống, làm cơ sở đưa ra các giải pháp hỗ trợ hiệu quả, mang tính bền vững. Với tất cả lý do trên, tác giả mạnh dạn tìm hiểu: “Thực trạng công tác hỗ trợ phụ nữ đơn thân phát triển kinh tế hộ gia đình tại xã Bá Xuyên, thị xã Sông Công, tỉnh Thái Nguyên”. Từ đó đề xuất một số giải pháp nhằm phát huy vai trò của cộng đồng trong việc hỗ trợ phát triển kinh tế hộ gia đình cho PNĐT. Nghiên cứu được thực hiện từ tháng 2 đến tháng 5/2013. Đề tài sử dụng phương pháp trưng cầu ý kiến bằng bảng hỏi tự ghi (Anket); tiến hành phỏng vấn sâu 10 đối tượng PNĐT và các đối tượng liên quan; thảo luận 2 nhóm PNĐT (mỗi nhóm từ 6 – 9 người). Chu Thị Thu Trang Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 112(12)/1: 91 - 97 92 KHÁI QUÁT CHUNG VỀ ĐỜI SỐNG CỦA PNĐT Ở XÃ BÁ XUYÊN – SÔNG CÔNG – THÁI NGUYÊN Phụ nữ đơn thân được đề cập trong đề tài này được hiểu là những người phụ nữ chưa lấy chồng hoặc không muốn lấy chồng, những người phụ nữ góa bụa, ly hôn, ly thân, hoặc bị chồng ruồng bỏ. Họ có thể có con (hay con nuôi) hoặc không có con. Họ có thể sống một mình hay sống cùng con cái, gia đình, họ hàng. [5], [6] Bá Xuyên là một xã thuần nông và là một trong 2 xã có kinh tế khó khăn hơn so với các xã/ phường khác trong khu vực thị xã Sông Công. Trong 106 PNĐT thì có 102 hộ do phụ nữ đơn thân làm chủ hộ và 4 phụ nữ đơn thân không làm chủ hộ (vẫn ở chung với cha mẹ hoặc anh /chị em ruột, chưa tách thành hộ độc lập). Có nhiều hoàn cảnh khiến những người phụ nữ này phải một mình nuôi con, sống thiếu vắng người đàn ông. Tạm thời phân loại PNĐT tại xã Bá Xuyên như sau: Bảng 1. Phân loại các loại hình PNĐT ở xã Bá Xuyên Loại hình đơn thân Số PNĐT (ĐV:người) Tỷ lệ (%) Góa bụa 56 52,8 PN ly hôn 16 15,1 PN không có chồng, không có con 11 10,4 P\N không có chồng nhưng có con 21 19,8 PN bị chồng ruồng bỏ 2 1,9 Qua khảo sát, tìm hiểu cuộc sống của PNĐT xã Bá Xuyên, tác giả nhận thấy PNĐT gặp rất nhiều vấn đề khó khăn như: đời sống vật chất nghèo nàn; gánh nặng kinh tế, áp lực tâm lý, khó khăn trong việc hòa nhập xã hội (đặc biệt đối với nhóm phụ nữ không có chồng nhưng có con). Những trở ngại trong việc nuôi con luôn đè nặng lên vai họ. Họ phải gồng mình lên để làm việc, để nuôi dạy con cái, chăm lo cho gia đình khi thiếu vắng người đàn ông bên cạnh. Vì vậy, PNĐT có rất ít thời gian để nghỉ ngơi, để hưởng thụ nên đời sống văn hóa, tinh thần của họ cũng rất thiếu thốn; ít có điều kiện để chăm lo cho sức khỏe bản thân. Tuy nhiên, vấn đề nổi bật mà các hộ gia đình PNĐT ở đây gặp phải là vấn đề về kinh tế. Hầu hết các hộ PNĐT đều có đời sống vật chất thiếu thốn, nghèo nàn. Xã Bá xuyên có 102 hộ phụ nữ đơn thân thì có đến 35 hộ thuộc diện hộ nghèo (chiếm tỷ lệ 34,3%) và 10 hộ thuộc diện cận nghèo (chiếm tỷ lệ 9,8%). [2] Khi đến gia đình cô Đ.T.L (hộ gia đình phụ nữ nghèo đơn thân nuôi con nhỏ) sống tại xóm Chúc, xã Bá Xuyên, thị xã Sông Công, tỉnh Thái Nguyên, chúng tôi đã cảm nhận được sự khốn khó của gia đình người phụ nữ đơn thân này. Cô L năm nay 45 tuổi, bị chồng ruồng bỏ cách đây khoảng 12 năm. Năm nay con gái cô đã học lớp 7. Hai mẹ con cô L sống trong căn nhà nhỏ hai gian mới xây dựng năm 2009 bằng số tiền dành dụm trong nhiều năm qua cùng với sự hỗ trợ của anh em, họ hàng. Nguồn thu nhập chính của gia đình chỉ dựa vào một mảnh vườn nhỏ và 2 sào ruộng. Ruộng vườn ít, không có công việc ổn định khiến kinh tế gia đình ngày càng trở nên chật vật, khốn khó. Phần đông các hộ gia đình PNĐT đều rơi vào hoàn cảnh túng bấn, nghèo khó. Là bởi một gia đình không đầy đủ, hay nói cách khác “một chèo, một lái” tất sẽ dẫn đến những khó khăn về kinh tế. Họ là lao động chính, đảm nhận tất cả các công việc năng nhọc như làm kinh tế, nội trợ, nuôi dạy con cái PNĐT ở khu vực thành thị, hay những nơi kinh tế phát triển thường không gặp nhiều khó khăn [7]. Nhưng với những PNĐT ở khu vực nông thôn, khi mà có đến 87,9% số hộ làm nông nghiệp, nghề chính là làm ruộng thì việc sản xuất đối với họ là vô cùng khó khăn. Không có người đàn ông, họ phải làm những công việc đồng áng nặng nhọc như cày, bừa... Hơn nữa, sức khỏe của phụ nữ hạn chế hơn nam giới. Chính vì vậy, dù có đảm đang đến đâu thì họ cũng phải chịu nhiều vất vả hơn, lao động bị phân tán, thu nhập thấp hơn, không đảm bảo được các khoản chi tiêu trong gia đình, nhất là việc đầu tư cho giáo dục. Do vậy việc thoát nghèo, cải thiện kinh tế gia đình trở thành bài toán nan giải. Chu Thị Thu Trang Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 112(12)/1: 91 - 97 93 Những hộ gia đình phụ nữ khuyết tật đơn thân, đời sống kinh tế của họ còn khó khăn gấp bội. Có nhiều loại hình khuyết tật nhưng nhìn chung dù là loại hình khuyết tật nào đi chăng nữa thì người khuyết tật cũng gặp những khó khăn nhất định trong sinh hoạt và lao động. Hơn nữa họ lại là những người đơn thân, không có ai hỗ trợ, không có người đàn ông bên cạnh để nương tựa. Do đó, đời sống kinh tế của họ dễ rơi vào tình trạng nghèo đói. Tìm hiểu nhu cầu, nguyện vọng của những người PNĐT, chúng tôi thu được kết quả sau: Bảng 2. Các nhu cầu, nguyện vọng của PNĐT xã Bá Xuyên Các nhu cầu Tỷ lệ (%) Vay vốn để phát triển kinh tế 86% Trang bị khoa học kỹ thuật 72% Chăm sóc sức khỏe 47% Nâng cao đời sống tinh thần 23% Các nhu cầu khác 9% Qua bảng số liệu trên, ta thấy, vay vốn phát triển kinh tế là nhu cầu có tầm quan trọng đặc biệt đối với tất các các hộ gia đình PNĐT. Đa số các chị đều khẳng định vốn là yếu tố đầu tiên và quan trọng nhất đối với phát triển sản xuất, mở mang ngành nghề. Bên cạnh nhu cầu về vốn, họ rất cần được trang bị kiến thức khoa học, kỹ thuật, giúp họ sử dụng đồng vốn một cách hiệu quả nhất. Đây không chỉ là nhu cầu mà còn là điều kiện để người phụ nữ nghèo mạnh dạn vay vốn nhằm phát triển sản xuất. Việc thiếu thông tin kiến thức về khoa học kỹ thuật khiến nhiều chị em lúng túng và thụ động. Đơn cử như trong chăn nuôi gà, đa phần các hộ chăn thả tự do, không tiêm thuốc phòng bệnh, khi gà mắc bệnh, các chị không biết đó là loại bệnh gì và phải dùng loại thuốc nào để chữa trị. THỰC TRẠNG CÔNG TÁC HỖ TRỢ PNĐT PHÁT TRIỂN KINH TẾ HỘ GIA ĐÌNH TẠI XÃ BÁ XUYÊN – SÔNG CÔNG – THÁI NGUYÊN Quan điểm của chính quyền địa phương: Trong những năm qua, Hội Liên hiệp phụ nữ (LHPN) xã Bá Xuyên phối hợp với các ban ngành đã triển khai các hoạt động hỗ trợ phụ nữ phát triển kinh tế hộ gia đình dưới sự chỉ đạo của Hội LHPN thị xã Sông Công và sự chỉ đạo trực tiếp của cấp ủy Đảng, chính quyền xã Bá Xuyên. Hàng năm Hội LHPN xã đã xây dựng kế hoạch hướng dẫn các chi hội tổ chức triển khai các hoạt động hỗ trợ phụ nữ phát triển kinh tế, từng bước cải thiện đời sống; phát động phong trào như: “Phụ nữ giúp nhau phát triển kinh tế gia đình”, phong trào “Phụ nữ làm kinh tế giỏi” và phong trào “giúp phụ nữ nghèo có địa chỉ”. Đồng thời dưới sự chỉ đạo trực tiếp của Hội LHPN thị xã Sông Công phối hợp với Ngân hàng Chính sách xã hội, hội LHPN xã Bá Xuyên tiến hành thành lập các tổ vay vốn để chị em hội viên tham gia vay vốn nhằm mục đích phát triển kinh tế gia đình. Đặc biệt là giúp hộ nghèo do phụ nữ làm chủ hộ để động viên phụ nữ thực hiện xóa đói giảm nghèo, vươn lên làm giàu chính đáng. Các chương trình hỗ trợ PNĐT phát triển kinh tế hộ gia đình đang được triển khai: Thứ nhất là chương trình “vay vốn làm nhà ở” và “vay vốn phát triển kinh tế”, có nguồn vốn từ Ngân hàng Chính sách xã hội do Hội LHPN thị xã Sông Công thực hiện với lãi suất ưu đãi. Thứ hai, các chi hội phụ nữ xóm xây dựng “Quỹ hội ngày tiết kiệm”. Chương trình này do Hội LHPN xã phát động với mục đích hỗ trợ các hội viên phụ nữ gặp khó khăn, tạo nên sự đoàn kết trong chi hội. Thứ ba là chương trình tập huấn phát triển kinh tế cho hội viên do hội LHPN xã với mục đích giúp chị em phụ nữ tiếp cận với cây, con giống, vốn, kĩ thuật làm kinh tế điển hình là lớp tập huấn trồng, chăm sóc và chế biến chè cho các hộ tham gia dự án “chè cành” Các dự án đang được triển khai tại địa phương (góp phần cải thiện đời sống kinh tế gia đình của hộ gia đình PNĐT) như: Dự án “Mái nhà ấm tình thương” đã được triển khai từ năm 2008 dành cho các hộ phụ nữ có hoàn cảnh đặc biệt. [1] Dự án “Thí điểm trồng giống chè cành LDP1” (triển khai từ năm 2001) và “Ứng Chu Thị Thu Trang Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 112(12)/1: 91 - 97 94 dụng Khoa học- công nghệ nhân rộng mô hình sản xuất cây bí đao trên địa bàn xã Bá Xuyên” của Sở khoa học và công nghệ tỉnh Thái Nguyên được triển khai tháng 11/2011; dự án “thí điểm mô hình trồng chuối tiêu hồng”[2]. Đối với các dự án này, các hộ muốn tham gia vào dự án phải có diện tích đất lớn, có nguồn lao động. Vì vậy, chỉ có khoảng 20% số hộ PNĐT đủ điều kiện tham gia. HIỆU QUẢ CÔNG TÁC HỖ TRỢ PNĐT PHÁT TRIỂN KINH TẾ HỘ GIA ĐÌNH TẠI XÃ BÁ XUYÊN Những mặt đạt được Từ năm 2008 – 2012, Hội LHPN xã Bá xuyên đã tích cực vận động các cán bộ, cơ quan, đơn vị, mạnh thường quân, các nhà hảo tâm trên địa bàn đóng góp vào quỹ “Mái ấm tình thương” của hội. Nhờ đó, hội đã hỗ trợ xây dựng mới 4 nhà và sửa chữa nhà cho 5 hội viên là những PNĐT có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn. [1] Hội đã phối hợp với ban xóa đói giảm nghèo và ngân hành Chính sách xã hội thị xã Sông Công giúp cho 80% phụ nữ nghèo được vay vốn tạo việc làm, tăng thu nhập, góp phần cải thiện và nâng cao đời sống cho các chị em. Đối với quỹ “Ngày hội tiết kiệm”, các hội viên tiết kiệm từng tháng theo tổ của mình, hội có tất cả 10 tổ tiết kiệm với 360 thành viên với tổng số tiền tiết kiệm từ năm 2010 đến nay là 76 triệu đồng, giải quyết cho 18 hộ phụ nữ nghèo (trong đó có 12 hộ phụ nữ nghèo đơn thân) vay không tính lãi suất. [1] Các dự án được triển khai tại địa phương với mục đích giúp các hộ dân tăng thu nhập, phát triển kinh tế gia đình bước đầu đã có hiệu quả. Nhiều hộ gia đình tham gia dự án đã thoát khỏi tình trạng nghèo đói. Những mặt tồn tại Tỷ lệ nghèo và cận nghèo trong nhóm PNĐT năm 2012 chiếm trên 40%, nhiều gia đình PNĐT vẫn sống trong tình trạng túng bấn, khó khăn về kinh tế. Trong những năm qua (từ năm 2006 – 2012), Hội liên hiệp Phụ nữ tỉnh Thái Nguyên đã triển khai nhiều chương trình, hoạt động nhằm mục đích hỗ trợ phụ nữ phát triển phát triển kinh tế, tạo việc làm, tăng thu nhập cho các hội viên. Tuy nhiên khi triển khai xuống các chi hội cơ sở thì hiệu quả của các chương trình, hoạt động hỗ trợ không cao. Thực tế, PNĐT trên địa bàn xã vẫn rơi vào tình trạng thiếu kiến thức, kỹ năng trong lĩnh vực phát triển kinh tế. [1] Nguồn vốn hỗ trợ PNĐT phát triển kinh tế hộ gia đình còn ít, nhỏ lẻ chưa đáp ứng được nhu cầu của nhiều hộ đơn thân. Mặt khác có những hộ gia đình vay vốn nhưng không biết cách sử dụng đồng vốn có hiệu quả dẫn đến điều kiện kinh tế gia đình chưa được cải thiện. Nguyên nhân Trong những năm qua, cấp ủy Đảng và chính quyền xã Bá Xuyên đã có sự quan tâm, chỉ đạo việc hỗ trợ cho phụ nữ nghèo (trong đó có nhóm PNĐT nghèo), tạo cơ hội và điều kiện phát triển cho phụ nữ, đặc biệt là hỗ trợ họ trong lĩnh vực phát triển kinh tế. Tuy nhiên, chính quyền địa phương và các ban ngành đoàn thể mới chỉ tập trung quan tâm, trợ giúp đến nhóm phụ nữ nghèo mà chưa có sự quan tâm, hỗ trợ đúng mức cho nhóm PNĐT nói riêng. Mặt khác, năng lực của cán bộ làm công tác xóa đói giảm nghèo cơ sở còn yếu kém; trình độ nhận thức của người PNĐT còn nhiều hạn chế. Đa phần họ làm nông nghiệp nhưng khả năng tiếp cận và nắm bắt thông tin kỹ thuật về trồng trọt, chăn nuôi và chưa biết cách sử dụng nguồn vốn hợp lý dẫn đến hoàn cảnh gia đình vẫn rơi vào tình trạng khó khăn, nghèo đói. Một số chị em PNĐT vẫn còn mang tâm lý tự ti, an phận, ỷ lại và thụ động. Không có ý chí phấn đấu vươn lên thoát nghèo. Do phải “một vai hai gánh” nên tình trạng sức khoẻ giảm sút của PNĐT cũng ảnh hưởng đến khả năng lao động phát triển kinh tế. Bên cạnh đó, một số chính sách, chương trình, dự án đã triển khai còn nhiều bất cập. Ví dụ dưới đây sẽ chỉ ra được hạn chế của chương trình vay vốn: đối với các chị em thuộc diện hộ nghèo sẽ được vay vốn ưu đãi, nhưng nếu mức đầu tư vượt quá 10 triệu đồng thì sẽ phải vay từ nhiều nguồn khác nhau Chu Thị Thu Trang Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 112(12)/1: 91 - 97 95 như: vay vốn từ quỹ “Ngày tiết kiệm” là 1 triệu đồng, vốn vay ưu đãi của ngân hàng chính sách xã hội thị xã được giải ngân thông qua hoạt động cho vay vốn ưu đãi của hội LHPN xã là từ 2 – 3 triệu đồng và vay vốn trực tiếp tại ngân hàng. Như vậy, nguồn vốn bị phân chia nhỏ lẻ và lãi suất chênh lệch sẽ gây cản trở đến việc tập trung huy động vốn và thời gian huy động vốn của các hộ, điều này sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến sản xuất. Mặt khác với những hộ gia đình PNĐT nhưng là hộ cận nghèo, hoặc không phải hộ nghèo nhưng hoàn cảnh gia đình khó khăn, họ sẽ không được hưởng các chính sách ưu đãi về vốn của ngân hàng chính sách. Do đó việc tiếp cận vốn là rất khó khăn. PHƯƠNG HƯỚNG, GIẢI PHÁP HỖ TRỢ PHỤ NỮ ĐƠN THÂN PHÁT TRIỂN KINH TẾ HỘ GIA ĐÌNH TẠI XÃ BÁ XUYÊN, SÔNG CÔNG, THÁI NGUYÊN Phương hướng - Tiếp tục hực hiện mục tiêu nâng cao năng lực của gia đình trong phát triển kinh tế, ứng phó với thiên tai và khủng hoảng kinh tế; tạo việc làm, tăng thu nhập và phúc lợi, đặc biệt đối với các hộ gia đình chính sách, hộ nghèo và cận nghèo theo Chiến lược phát triển gia đình Việt Nam đến năm 2020 tầm nhìn 2030. - Tăng quyền và nâng cao năng lực kinh tế cho các đối tượng là PNĐT, đặc biệt là những PNĐT ở khu vực nông thôn. [4, tr.141] - Tăng cường vai trò của cộng đồng, chính quyền địa phương và các tổ chức đoàn thể trong việc hỗ trợ PNĐT trên các lĩnh vực đời sống kinh tế, văn hóa tinh thần - Nâng cao năng lực cho cán bộ cơ sở và những người làm công tác phụ nữ để họ triển khai một cách hiệu quả các hoạt động trợ giúp đến nhóm đối tượng là PNĐT. - Khơi dậy tiềm năng, sức mạnh nội lực của chính bản thân người PNĐT để họ phát huy vai trò của mình trong việc cải thiện chất lượng cuộc sống gia đình một cách bền vững. Giải pháp Nâng cao nhận thức của cộng đồng và PNĐT về bình đẳng giới, quyền của phụ nữ nói chung và PNĐT nói riêng thông qua hoạt động tuyên truyền, giáo dục: + Tổ chức các hoạt động truyền thông, giáo dục về các vấn đề: Quyền của con người, quyền của phụ nói chung và PNĐT nói riêng, sức khỏe sinh sản, bình đẳng giới. Nhằm mục đích nâng cao nhận thức của người dân về các vấn đề trên. + Hình thức: Tuyền truyền, giáo dục qua các phương tiện thông tin đại chúng, tổ chức các buổi sinh hoạt, thảo luận với chủ đề về quyền của PNĐT, tổ chức triển lãm Phát huy vai trò của hội LHPN và các tổ chức đoàn thể cấp cơ sở trong việc hỗ trợ phụ nữ đơn thân: + Hội LHPN phối hợp với đoàn thanh niên cấp cơ sở triển khai hoạt động hỗ trợ ngày công lao động đối với những hộ gia đình PNĐT. + Hội LHPN phối hợp với phòng khuyến nông tổ chức các buổi tập huấn phổ biến kiến thức, kỹ thuật trồng trọt, chăn nuôi cũng như các kiến thức để phát triển kinh tế hộ gia đình. + Hội LHPN phối hợp với Ngân hàng chính sách xã hội triển khai hoạt động vay vốn, xây dựng các quỹ tín dụng để hỗ trợ phụ nữ đơn thân nguồn vốn phát triển kinh tế gia đình. + Phối hợp với các trung tâm dạy nghề tổ chức: Tư vấn nghề, đào tạo dạy nghề cho phụ nữ đơn thân có nhu cầu học nghề, kiếm việc làm. Nâng cao năng lực cho người PNĐT thông qua hoạt động của các nhóm tự giúp tại cộng đồng: + Tổ chức các câu lạc bộ dành cho người PNĐT, chia sẻ, trao đổi kinh nghiệm trong việc phát triển kinh tế hộ gia đình, chăm lo cho cuộc sống bản thân, gia đình, nuôi dạy con cái + Lồng ghép các hoạt động trợ giúp PNĐT với các hoạt động của hội phụ nữ các cấp, đặc biệt là cấp cơ sở. Hỗ trợ các chương trình, chính sách và các dịch vụ xã hội đối với đối tượng là PNĐT: Chu Thị Thu Trang Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 112(12)/1: 91 - 97 96 + Phổ biến các chương trình, chính sách dành cho phụ nữ đơn thân nhằm mục đích giúp cho người dân nói chung và bản thân người phụ nữ đơn thân nói riêng biết được các chế độ và quyền lợi mà họ được hưởng. [4, tr.143] + Cung cấp các dịch vụ xã hội xã hội nhằm hỗ trợ hiệu quả cho những người PNĐT. Hỗ trợ chăn nuôi bò sinh sản cho hộ gia đình phụ nữ đơn thân ở xã Bá Xuyên: Giải pháp được đưa ra nhằm chuyển đổi nhận thức của nông dân trong xã từ phương thức chăn nuôi truyền thống sang chăn nuôi theo phương pháp khoa học, nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm, tiến tới thoát nghèo bền vững cho các hộ gia đình + Vận động các nguồn lực để xây dựng dự án hỗ trợ bò giống cho hộ gia đình PNĐT + Tập huấn chuyển giao kỹ thuật và trao đổi kinh nghiệm chăn bò cho các hộ tham gia. Bên cạnh đó cần lưu ý đến nhóm giải pháp nhằm phát huy vai trò của cộng đồng trong việc hỗ trợ PNĐT phát triển kinh tế hộ gia đình. Qua phỏng vấn sâu hầu hết các PNĐT ở xã Bá Xuyên đều chia sẻ rằng họ nhận được rất ít sự quan tâm từ phía cộng đồng, làng xóm. Điều này đã phản ánh một phần thực trạng trong công tác trợ giúp cho các đối tượng là PNĐT. Nguyên nhân cơ bản là do công tác tuyên truyền vận động chưa hiệu quả, người dân chưa nhận thức được vai trò của mình trong việc trợ giúp cho những đối tượng yếu thế. Mặt khác điều kiện kinh tế khó khăn chung cũng là nguyên nhân của tình trạng này. Việc huy động các nguồn lực từ phía cộng đồng xã hội sẽ đem lại hiệu quả trong quá trình trợ giúp cho các đối tượng yếu thế nếu như biết phát hiện, đánh giá và khai thác hiệu quả. KẾT LUẬN PNĐT là một trong những nhóm phụ nữ yếu thế. Gia đình phụ nữ đơn thân là một gia đình khuyết thiếu, có những đặc thù riêng trong đời sống gia đình: thiếu người đàn ông với tư cách là chồng, là cha đứa trẻ, thiếu nguồn nhân lực lao động nên phần lớn đời sống kinh tế của những họ đều rơi vào tình trạng khó khăn, thiếu thốn. Để giải quyết vấn đề khó khăn về kinh tế cho các hộ gia đình PNĐT, cần nhấn mạnh đến việc phát huy vai trò của cộng đồng trong việc hỗ trợ nhóm đối tượng này. Bởi các nguồn lực từ cộng đồng sẽ giúp các hộ gia đình phụ nữ đơn thân phát triển kinh tế gia đình một cách hiệu quả, bền vững nhất. TÀI LIỆU THAM KHẢO [1]. Báo cáo tổng kết công tác hội và phong trào phụ nữ năm 2012, phương hướng nhiệm vụ năm 2013, HLHPN xã Bá Xuyên, 2012. [2]. Báo cáo tình hình thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế xã hội năm 2012 và phương hướng nhiệm vụ năm 2013, UBND xã Bá Xuyên, 2012. [3]. Nguyễn Thị Hằng, Vấn đề xóa đói giảm nghèo ở nông thôn nước ta hiện nay, NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội, 1997. [4]. Lê Thi, Chính sách xã hội với phụ nữ nông thôn – Quá trình xây dựng và thực hiện, Nxb Khoa học xã hội, Hà Nội, 1998. [5] Lê Thi, Cuộc sống của những người phụ nữ đơn thân ở Việt Nam, Nxb Khoa học xã hội, Hà Nội, 2002. [5]. Lê Thi (chủ biên), Gia đình phụ nữ thiếu vắng chồng, Nxb Khoa học xã hội, Hà Nội, 1998. [6]. Lê Thi, Phụ nữ nông thôn và việc phát triển các ngành nghề phi nông nghiệp, Nxb Khoa học xã hội, Hà Nội, 1998. Chu Thị Thu Trang Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 112(12)/1: 91 - 97 97 SUMMARY SUPPORT SINGLE WOMEN IN HOUSEHOLD ECONOMY DEVELOPMENT IN BA XUYEN COMMUNE, SONG CONG TOWN, THAI NGUYEN Chu Thi Thu Trang* College of Sciences – TNU The survey result of exploring the lives of single women at Ba Xuyen commune, Song Cong town, Thai Nguyen province shows that single women is one of vulnerable groups who are facing many difficulties, especially economic problem. Although local government has a lot of efforts in supporting for women in general and single women in particular, the rate of poor households in single women still covers 40% in 2012. It’s necessary to have the combination of community and society to help them overcome this situation. The support resources from community will create good conditions for them to build their capacity in economic development and improve their role in making their families prosperous and happy. Key words: Single women; women; economic development; households; support. Phản biện khoa học: TS. Phạm Thị Phương Thái – Trường Đại học Khoa học - ĐHTN * ĐT: 0985073746; Email: thutrang_ctxh@yahoo.com.vn