Thiết bị điện ô tô

Ön trªn s¬ ®å sau: a. S¬ ®å nguyªn lý H×nh 7.19: M¹ch ®Ìn dõng b. KÕt cÊu m¹ch ®iÖn B: ¾c quy lµ nguån ®iÖn n¨ng ®Ó cung cÊp ®iÖn cho phô t¶i. S2: Kho¸ ®iÖn khi lµm viÖc nã nhËn n¨ng l­îng ®iÖn tõ ¾c quy (cäc 30) ®Ó cung cÊp ®iÖn cho ®Ìn kÝch th­íc (nÊc1) vµ ®Ìn pha cèt (nÊc2). a, b: Lµ c¸c cÇu ch× lµm nhiÖm vô b¶o vÖ cho c¸c phô t¶i ®iÖn khi lµm viÖc. 58a: C¸c ®Ìn soi biÓn sè ®Ó soi s¸ng biÓn sè xe. c. Nguyªn lý lµm viÖc Khi muèn ch¹y ®Ìn dõng ta rót c«ng t¾c S2 sang nÊc 1 hoÆc 2 khi ®ã sÏ nèi cäc 30 S2 víi cäc 58S2 khi ®ã sÏ cã dßng ®iÖn ch¹y trong m¹ch cung cÊp cho m¹ch ®Ìn dõng: (+)30AQ cäc 30S1 cäc58S1 cÇu ch×(a,b) d©y tãc ®Ìn dõng 58 (-) m¸t. 7.7. M¹ch ®Ìn pha kÐp Khi xe chuyÓn ®éng vµo ban ®ªm, nÕu trêi qu¸ tèi l¸i xe sÏ rÊt khã cã thÓ quan s¸t ®­îc mÆt ®­êng râ, khi ®ã ng­êi l¸i xe sÏ ph¶i bËt hÖ thèng ®Ìn pha kÐp ®Ó ®¶m b¶o nguån ¸nh s¸ng chiÕu s¸ng mÆt ®­êng phÝa tr­íc vµ còng ®Ó ®¶m b¶o cho viÖc quan s¸t cña l¸i xe ®­îc tèt. 7.7.1. M¹ch ®Ìn pha kÐp cã sö dông §ièt Ngµy nay trªn «t« th­êng sö dông m¹ch ®Ìn pha cã sö dông §ièt rÊt tiÖn dông khi cÇn cã ®é s¸ng lín ®¶m b¶o quan s¸t tèt kho¶ng ®­êng xa h¬n, râ h¬n, ®¶m b¶o an toµn giao th«ng. a. S¬ ®å nguyªn lý H×nh7.20: M¹ch ®Ìn pha kÐp cã sö dông §ièt b. KÕt cÊu m¹ch ®iÖn S3: C«ng t¾c chuyÓn ®æi pha cèt ®Ó thay ®æi nÊc ¸nh s¸ng cÇn thiÕt theo yªu cÇu khi chiÕu s¸ng. C2: §Ìn b¸o m¹ch pha kÐp. D1, D2: §i èt chØ cho phÐp dßng ®iÖn ®i theo mét chiÒu. L1, L4: §Ìn cèt ®Ó chiÕu ¸nh s¸ng gÇn ë phÝa tr­íc xe. L2, L3: §Ìn pha ®Ó chiÕu ¸nh s¸ng ®i xa ë phÝa tr­íc xe. a,b,c,d: CÇu ch× lµm nhiÖm vô b¶o vÖ cho c¸c phô t¶i ®iÖn khi lµm viÖc. c. Nguyªn lý lµm viÖc ChuyÓn S3 vÒ nÊc pha nèi gi÷a 56 S3 víi 56AS3 khi ®ã sÏ cã dßng ®iÖn cung cÊp cho m¹ch ®Ìn pha kÐp nh­ sau: 56S3 56aS3 cÇu ch×(b) D1 d©y tãc L1 (- )m¸t D©y tãc L2 (-) m¸t CÇu ch×(c) D2 d©y tãc L4(- )m¸t D©y tãc L3(-) m¸t §Ìn b¸o C2 (-) m¸t - Khi chuyÓn sang nÊc cèt do sù c¶n chë cña ®ièt D1, D2 do ®ã kh«ng cã dßng ®iÖn ch¹y tíi m¹ch pha, do ®ã lóc nµy chØ cã m¹ch cèt ho¹t ®éng: 56S3 56bS3 cÇu ch×(a) d©y tãc L1 (- )m¸t cÇu ch×(d) d©y tãc L4 (- )m¸t 7.7.2. M¹ch ®Ìn pha kÐp cã sö dông ®Ìn pha phô halogen Ngµy nay trªn «t« th­êng sö dông c¸c bãng ®Ìn pha phô Halogen bªn trong lo¹i bãng dÌn nµy, ngoµi khÝ tr¬ cßn cã thªm khÝ halogen hoÆc hîp chÊt cña chóng víi Br«m. §Ìn Halogen cã kÝch th­íc nhá h¬n c¸c ®Ìn d©y tãc th«ng th­êng, cã ®é chãi cao h¬n (nhiÖt ®é d©y tãc 3600oK) kh«ng cã hiÖn t­îng bèc h¬i v«n- phram trong bãng ®Ìn. ViÖc sö dông ®Ìn pha phô Halogen cã ý nghÜa quan träng trong ®¶m b¶o an toµn giao th«ng. Nh­ng viÖc sö dông ®Ìn còng cÇn ph¶i chó ý ®¶m bao kh«ng g©y chãi m¾t ng­êi l¸i xe ng­îc chiÒu, sö dông hîp lý nguån ®iÖn cã.1. KÕt cÊu a. S¬ ®å nguyªn lý H×nh 7..21: M¹ch ®Ìn pha kÐp cã sö dông ®Ìn pha phô halogen b. KÕt cÊu m¹ch S18: C«ng t¾c ®Ìn F20…F23: CÇu ch× E15: §Ìn pha tr¸i S19: C«ng t¾c ®Ìn pha cèt E16: §Ìn pha ph¶i K: R¬le pha phô S20: C«ng t¾c nh¸y pha E40: §Ìn pha phô tr¸i H12: §Ìn b¸o pha E50: §Ìn pha phô ph¶i G2: ¾c quy lµ nguån ®iÖn n¨ng ®Ó cung cÊp ®iÖn cho phô t¶i c. Nguyªn lý lµm viÖc - Khi muèn bËt c¶ 4 ®Ìn pha ng­êi l¸i xe bËt kho¸ ®iÖn ë nÊc 2 vµ c«ng t¾c chuyÓn ®æi ë nÊc pha dßng ®iÖn trong m¹ch (+)30 ¾c quy 30 c«ng t¾c ®Ìn S18 56 c«ng t¾c ®Ìn S18 56 c«ng t¾c chuyÓn ®æi pha cèt S19 56a c«ng t¾c S19 86 R¬le ®Ìn pha phô 85 R¬le ®Ìn pha phô 31 - Cuén hót r¬le cã ®iÖn tiÕp ®iÓm ®ãng khi ®ã cã dßng ®iÖn qua ®Ìn pha phô (+)30¾c quy cÇu ch× F50 88a R¬le K 88R¬le §Ìn pha phô E40,E50 31 - Khi c«ng t¾c pha cèt ë nÊc cèt chØ cã hai d©y tãc cèt s¸ng c¸c d©y tãc ®Ìn pha t¾c. 7.8. Mét sè m¹ch ®iÖn xe ford laser 7.8.1. M¹ch ®Ìn pha cèt a. KÕt cÊu H×nh7.22. M¹ch ®Ìn pha cèt Headlightswitch: C«ng t¾c ®Ìn; Headrelay: R¬le ®Ìn pha cèt; E1 – 02: §Ìn pha cèt bªn tr¸i; E1 – 03: §Ìn pha cèt bªn ph¶i; Head R, Head L: CÇu ch×; 81: M¹ch ®Ìn trÇn; 82: M¹ch ®Ìn dõng; 83: M¹ch ®Ìn s­¬ng mï; 65: M¹ch ®Ìn b¸o cèt trªn b¶ng t¸p l«; Battery: ¾c quy b. Nguyªn lý BËt c«ng t¾c HEADLIGHT tõ OFF vÒ nÊc 2 ®Ó nèi m¸t cuén hót cña r¬le pha cèt lóc nµy tiÕp ®iÓm r¬le pha cèt ®ãng. NÕu c«ng t¾c pha cèt ë (bªn ph¶i) vÞ trÝ HI th× nèi m¸t kÝn m¹ch pha ®Ìn pha s¸ng. NÕu c«ng t¾c pha cèt ë vÞ trÝ LO th× kÝn m¹ch cèt ®Ìn cèt s¸ng. Khi xe ch¹y ban ngµy ®Ìn pha cèt kh«ng s¸ng. 7.8.2. M¹ch ®Ìn s­¬ng mï a. KÕt cÊu H×nh 7.23: M¹ch ®Ìn s­¬ng mï E 2 – 01: R¬le ®Ìn s­¬ng mï; E 2 – 03: C«ng t¾c ®Ìn s­¬ng mï; E 2 – 02: §Ìn s­¬ng mï; Battery: ¾c quy; FOG 15 A, MAIN 100 A: CÇu ch×; 67: M¹ch ®Ìn chiÕu s¸ng b¶ng t¸p l«; G: Nèi m¸t; 83: §Ìn s­¬ng mï; b. Nguyªn lý Khi muèn ®Ìn s­¬ng mï s¸ng, ng­êi l¸i xe bËt c«ng t¾c ®Ìn s­¬ng mï Front FOGLIGHT SWITCH. Khi ®ã cuén hót r¬le s­¬ng mï ®­îc nèi m¸t, cã dßng ®iÒu khiÓn r¬le. Tõ cäc 83 FOG LIGHT SWITCH 9 M¸t Cuén hót r¬le cã dßng ®iÖn sÏ hót lµm tiÕp ®iÓm ®ãng dßng ®iÖn qua ®Ìn s­¬ng mï (+) ¾c quy cÇu ch× chÝnh MAIN cÇu ch× ®Ìn s­¬ng mï fog r¬le Front FOG LIGHT RELAY ®Ìn s­¬ng mï Front FOG LIGHT E2 2 M¸t 7.8.3. M¹ch ®Ìn soi biÓn sè, ®Ìn hËu, ®Ìn dõng a. S¬ ®å nguyªn lý H×nh 7.24: M¹ch ®Ìn soi biÓn sè, ®Ìn hËu, ®Ìn dõng b. KÕt cÊu 82: M¹ch ®Ìn dõng; 66: M¹ch ®Ìn soi biÓn sè, ®Ìn hËu; E3 – 01: §Ìn soi biÓn sè tr¸i; E3 – 02: §Ìn soi biÓn sè ph¶i; E3 – 03: §Ìn hËu ph¶i; E3 – 04: §Ìn hËu tr¸i; E3 – 05: §Ìn dõng tr¸i; E3 – 06: §Ìn dõng ph¶i; 13, 1: M¸t. c. Nguyªn lý BËt c«ng t¾c HEADLIGHT ë nÊc1 hoÆc 2 ®Ó lèi m¸t cho cuén hót cña r¬le ®Ìn sau (TAIL RELEY ) (66) §Ìn hËu tr¸i ( TAIL LIGHT LH E3 – 04) M¸t §Ìn hËu ph¶i E3 – 03 M¸t §Ìn soi biÓn sè( E3-01 – E3-02) 13M¸t - §Ìn dõng: (+) ¾c quy r¬le ®Ìn sau (82) §Ìn dõng e3 – 05 vµ E3 – 06 M¸t. 7.8.4. M¹ch ®Ìn lïi a. S¬ ®å nguyªn lý H×nh 7..25: M¹ch ®Ìn lïi b. KÕt cÊu Battery: ¾c quy; X – 03: Kho¸ ®iÖn; 28: C«ng t¾c gµi cÇu xe; F2 – 01: C«ng t¾c ®Ìn lïi E3 – 03: §Ìn lïi ph¶i; E3 – 04: §Ìn lïi tr¸i; c. Nguyªn lý lµm viÖc Khi thùc hiÖn cho xe chuyÓn ®éng lïi c«ng t¾c ®Ìn lïi BACK – UP LIGHT SWITCH ®ãng m¹ch ®Ìn lïi kÝn. (+) ¾c quy cÇu ch× chÝnh MAIN cÇu ch× ®Ìn cÇu ch× kho¸ ®iÖn IG KEY kho¸ ®iÖn IGNETION SWITCH cÇu ch× Meter c«ng t¾c ®Ìn lïi BACK - UP LIGHT SWITCH BACK - UP LIGHT LH E3 – 04 13 M¸t BACK - UP LIGHT RH E - 303 M¸t B hÖ thèng tÝn hiÖu 7.9. C«ng dông- yªu cÇu- ph©n lo¹i 7.9.1. C«ng dông: - B¸o hiÖu sù cã mÆt cña xe ®ang ho¹t ®éng hoÆc dõng ®ç trªn ®­êng: KÝch th­íc, khu«n khæ, biÓn sè ... cña c¸c lo¹i ph­¬ng tiÖn tham gia giao th«ng trªn ®­êng biÕt. - Th«ng b¸o h­íng chuyÓn ®éng cña xe khi ®Õn c¸c ®iÓm giao nhau. 7.9.2. Ph©n lo¹i: HÖ thèng tÝn hiÖu ®­îc ph©n lµm hai lo¹i: TÝn hiÖu ph¸t quang vµ tÝn hiÖu ©m thanh. + TÝn hiÖu ph¸t quang gåm c¸c lo¹i ®Ìn tÝn hiÖu: Soi biÓn sè, kÝch th­íc xe, b¸o rÏ, ®Ìn b¸o sè, ®Ìn xin v­ît... + TÝn hiÖu ©m thanh: C¸c lo¹i cßi vµ c¸c lo¹i ©m thanh khi xin ®­êng vµ phanh. 7.9.3. R¬le ®Ìn b¸o rÏ 7.9.3.1. R¬le ®Ìn b¸o rÏ PC57 * KÕt cÊu cña r¬le a. S¬ ®å kÕt cÊu. H×nh 7.27: KÕt cÊu r¬ le ®Ìn b¸o rÏ PC57 b. KÕt cÊu. Gåm hai lo¹i: + Lo¹i r¬le dïng cho m¹ch ®Ìn b¸o rÏ m¾c song song víi ®Ìn xi nhan. + Lo¹i r¬le dïng cho m¹ch ®Ìn b¸o rÏ m¾c nèi tiÕp víi ®Ìn xi nhan. * KÕt cÊu vµ nguyªn lý ho¹t ®éng cña lo¹i r¬le dïng cho m¹ch ®Ìn b¸o rÏ m¾c song song víi ®Ìn xi nhan: H×nh 7.28. R¬le dïng cho m¹ch ®Ìn b¸o rÏ m¾c song song víi ®Ìn xi nhan. + KÕt cÊu gåm lâi tõ 9 víi cuén d©y, cÇn tiÕp ®iÓm b»ng lâi thÐp 4 vµ 10, tiÕp ®iÓm b¹c 5 vµ 8 d©y c¨ng crom- niken 3, ®iÖn trë phô 18 vµ vÝt ®iÒu chØnh 1. Cuéc d©y cña r¬le nèi tiÕp víi c¸c bãng ®Ìn 16 vµ 17 (t­¬ng øng chØ b¸o xin rÏ ph¶i rÏ tr¸i). Khi tiÕp ®iÓm cña c«ng t¾c chuyÓn m¹ch 15 hoÆc c«ng t¾c måi 13 hë, d©y c¨ng 3 (c¸ch ®iÖn víi gi¸ ®ì 11b»ng viªn thuû tinh 2) sÏ kÐo cÇn tiÕp ®iÓm 4, vµ tiÕp ®iÓm 5 hë, cÇn lß xo b»ng ®ång thau gi÷ tiÕp ®iÓm 6 ë tr¹ng th¸i hë. (§Ìn b¸o 12 trªn b¶ng ®ång hå lóc nµy bÞ c¾t m¹ch). + Nguyªn lý ho¹t ®éng NÕu c«ng t¾c måi 13 ®ãng, c«ng t¾c chuyÓn m¹ch quay sµn vÞ trÝ tr¸i, ®Ìn 17 (xin rÏ tr¸i sÏ) ®­îc ®ãng m¹ch. Dßng ®iÖn ®i tõ (+) ¾c quy-> C«ng t¾c måi 13 ->Cäc ®Êu d©yA -> gi¸ ®ì 14->cÇn tiÕp ®iÓm 4-> d©y c¨ng 3-> ®iÖn trë 18->cuén d©y lâi tõ 9->tiÕp ®iÓm VI cäc ®Êu d©y §T->tiÕp ®iÓmI vµ IV-> ®Ìn 17 ->(-) ¾c quy. Lóc nµy bãng ®Ìn s¸ng mê v× trong m¹ch ®Êu thªm ®iÖn trë 18. Dßng ®iÖn ®i trong m¹ch sÏ lµm nãng d©y c¨ng 3 lµm gi¶m lùc c¨ng cña nã vµ lâi thÐp 9 sÏ hót cÇn tiÕp ®iÓm 4 lµm cho tiÕp ®iÓm 5 ®ãng l¹i, ng¾n m¹ch ®iÖn trë 18 vµ d©y c¨ng 3, gi¶m ®iÖn trë trong m¹ch, dßng ®iÖn ®i qua ®Ìn 17 t¨ng lªn, ®Ìn s¸ng lªn. MÆt kh¸c lâi tõ 9 hót cÇn 10, tiÕp ®iÓm 6 ®ãng l¹i ®Ìn b¸o 12 s¸ng lªn. Khi d©y c¨ng 3 nguéi ®i, søc c¨ng cña nã l¹i ®ñ kÐo cÇn 4, tiÕp ®iÓm 5 ®èng ®iÖn trë 18 vµo, dßng ®iÖn ®i qua cuén d©y cña lâi tõ 9 gi¶m xuèng lß xo 8 lµm hë tiÕp ®iÓm 6 c¾t m¹ch ®Ìn b¸o 12. Qu¸ tr×nh x¶y ra nh­ vËy theo chu kú lµm cho ®Ìn 17, 12 nhÊp nh¸y. VÝt 1 dïng ®Ó ®iÒu chØnh tÇn sè nhÊp nh¸y víi tÇn sè nhÊp nh¸y n»m trong kho¶ng 60 – 120 lÇn /phót. * KÕt cÊu vµ nguyªn lý ho¹t ®éng cña r¬le dïng cho m¹ch ®Ìn b¸o m¾c nèi tiÕp víi ®Ìn xi nhan. 1. VÝt ®iÒu chØnh; 2. Viªn bi thuû tinh; 3. d©y c¨ng crom-niken; 4. L¸ thÐp cÇn tiÕp ®iÓm; 5. TiÕp ®iÓm; 9. Lâi thÐp; 11. Gi¸ ®ì; 12. §Ìn hiÖu; 13. C¸c ®Ìn b¸o rÏ; 14. C«ng t¾c ®Ìn b¸o rÏ. + Nguyªn lý ho¹t ®éng: Khi ng­êi l¸i xe muèn rÏ ph¶i th× g¹t c«ng t¾c sang nÊc ph¶i dßng ®iÖn trong m¹ch ®i nh­ sau: H×nh 7..29. R¬le dïng trong m¹ch ®Ìn b¸o m¾c nèi tiÕp víi ®Ìn xi nhan (+) ¾c quy cäc ®Êu d©y A gi¸ ®ì 11 cÇn tiÕp ®iÓm 4d©y hîp kim crom-niken 3 ®Õn ®iÖn trë phô Rf lâi thÐp 9 ®Õn cäc ®Êu d©y B ®Õn c«ng t¾c 14 vµo bãng ®Ìn rÏ ph¶i 13 (tr­íc vµ sau) qua ®Ìn hiÖu 12 råi sang ®Ìn rÏ tr¸i vÒ (-) ¾c quy. Lóc nµy c¸c ®Ìn s¸ng mê v× trong m¹ch cã ®Êu thªm ®iÖn trë Rf (chó ý chØ cã ®Ìn rÏ tr¸i lµ kh«ng s¸ng v× c«ng suÊt cña ®Ìn 12 rÊt nhá). Dßng ®iÖn ®i trong m¹ch sÏ lµm nãng d©y c¨ng 3 lµm gi¶m søc c¨ng cña lâi thÐp 9 hót cÇn tiÕp ®iÓm 4 lµm cho tiÕp ®iÓm 5 ®ãng l¹i ng¾n m¹ch ®iÖn trë Rf vµ d©y c¨ng 3 ®iÖn trë trong m¹ch gi¶m lµm ®Ìn s¸ng h¬n. Khi d©y c¨ng 3 nguéi ®i søc c¨ng cña nã l¹i ®ñ kÐo cÇn 4 lµm tiÕp ®iÓm 5 ®ãng ®iÖn trë Rf vµo, dßng ®iÖn ®i qua cuén d©y cña lâi tõ 9 gi¶m xuèng. Qu¸ tr×nh x¶y ra nh­ vËy theo mét chu kú lµm cho ®Ìn 12 vµ 13 nhÊp nh¸y. VÝt 1 hiÖu chØnh tÇn sè nhÊp nh¸y víi tÇn sè nhÊp nh¸y kho¶ng 60-120 lÇn /phót. 7.9.4. M¹ch ®Ìn b¸o rÏ a. Ph¹m vi sö dông §Ìn b¸o rÏ cã t¸c dông th«ng b¸o cho ng­êi ®i ®­êng vµ c¸c lo¹i ph­¬ng tiÖn tham gia giao th«ng ®ang cïng ho¹t ®éng trªn ®­êng biÕt cã xe xin rÏ hoÆc quay ®Çu. b. KÕt cÊu cña ®Ìn b¸o rÏ. H×nh 7.30. KÕt cÊu ®Ìn b¸o rÏ §Ìn gåm th©n lµm b»ng kim lo¹i vµ kÝnh khuyÕch t¸n 1. ë ®¸y th©n cã kÑp ®Çu d©y vµ gi¸ ®ì ®ui. KÑp ®Çu d©y cã hai tiÕp ®iÓm lß xo vµ c¸c chèt ra ®Ó nèi m¹ch víi m¹ng ®iÖn cña « t«. ViÖc nèi cùc m¸t ®­îc thùc hiÖn b»ng c¸c bulong xiÕt chÆt th©n ®Ìn vµo buång l¸i. KÝnh khuyÕch cã mµu vµng cam cã loa ph¶n chiÕu m¹ crom. Bãng ®Ìn A 24-21 cã c«ng suÊt lín ®Ó cã thÓ ph¸t s¸ng c¶ khi xe ch¹y ban ngµy. §Ìn ®­îc ®Æt ë hai gãc bªn ph¶i vµ bªn tr¸i phÝa tr­íc vµ phÝa sau cña xe. c. S¬ ®å m¹ch Gåm: Nguån 1 chiÒu(lµ 1 ¾c quy 12v hay m¸y ph¸t ®iÖn), kho¸ ®iÖn S1, c«ng t¾c ®Ìn b¸o rÏ S3, r¬le nh¸y G vµ 4 bãng b¸o rÏ H6, H7, H8, H9 víi 2 bãng b¸o rÏ ph¶i H8, H9 cïng ®Ìn b¸o rÏ tr¸i H6, H7, vµ ®Ìn b¸o rÏ H5. S1 Kho¸ ®iÖn G R¬le nh¸y C1 §Ìn b¸o kho¸ ®iÖn S2 C«ng t¾c dõng nh¸y G2 ¾c quy H6, H7 §Ìn xi nhan tr¸i S3 C«ng t¾c xi nhan F1 CÇu ch× H8,H9 §Ìn xi nhan ph¶i H5 §Ìn b¸o xin ®­êng H4 §Ìn b¸o dõng nh¸y H×nh 7.31: M¹ch ®iÖn xi nhan cã ®Ìn b¸o m¾c song song d. Nguyªn lý ho¹t ®éng: Khi kho¸ ®iÖn S1 bËt vµ c«ng t¾c ë vÞ trÝ nèi tiÕp, 2 cäc 15 vµ 49 (ch­a rót). Dßng ®iÖn trong m¹ch cã chiÒu : §i tõ cäc 30 kho¸ ®iÖn S1 F2 cäc 15 cña c«ng t¾c S2 cäc 49 cña S2 cäc 49 cña r¬le G cäc 49A cña r¬ le G cäc 49A cña c«ng t¸c S3. Lóc nµy ng­êi l¸i xe muèn rÏ ph¶i th× sÏ bËt c«ng t¾c S3 sang phÝa ph¶i khi ®ã cã dßng ®iÖn qua 2 bãng xin rÏ ph¶i H8 vµ H9 m¸t (-) ¾c quy. Hai bãng H8 vµ H9 sÏ nhÊp nh¸y s¸ng do sù ®ãng ng¾t dßng cña r¬le G. Ng­êi l¸i xe muèn rÏ tr¸i th× g¹t c«ng t¾c b¸o rÏ S3 sang tr¸i lóc ®ã cã dßng qua 2 bãng xin rÏ tr¸i H6, H7 ra m¸t (-) ¾c quy. §Ó b¸o cho ng­êi l¸i biÕt ®Ìn b¸o rÏ ®ang ho¹t ®éng lóc nµy ®Ìn H5 ®Æt trªn b¶ng ®ång hå cïng s¸ng nhÊp nh¸y. 7.9.5. S¬ ®å m¹ch ®Ìn b¸o rÏ m¾c nèi tiÕp H5 a. S¬ ®å m¹ch. H×nh 7.32: M¹ch ®iÖn chiÕu s¸ng cã ®Ìn b¸o rÏ m¾c nèi tiÕp G2: ¾c quy F1,...F7: CÇu ch× H5: §Ìn b¸o rÏ H1,H2: Hai bãng xi nhan phÝa tr­íc H3,H4: Hai bãng xi nhan phÝa sau S2: C«ng t¾c ®Ìn xi nhan G: R¬le nh¸y b. Nguyªn lý ho¹t ®éng: §Ìn b¸o rÏ H5 s¸ng §Ìn b¸o rÏ H1, H3 H2 §Ìn b¸o xi nhan cã c«ng suÊt nhá h¬n c«ng suÊt cña ®Ìn xi nhan. BËt c«ng c«ng t¾c xi nhan ë nÊc L khi rÏ tr¸i. Trong m¹ch sÏ xuÊt hiÖn dßng ®iÖn ®i nh­ sau: (+) ¾c quy (cäc 30)cäc 15 cÇu ch× F1 cäc 49 cña r¬le G sang cäc 49a cña r¬le G49a cña c«ng t¾c ®Ìn b¸o rÏ S2 M¸t(-) ¾c quy ®Ìn s¸ng + Khi muèn rÏ ph¶i bËt c«ng t¾c ®Ìn b¸o rÏ sang nÊc R. Trong m¹ch sÏ xuÊt hiÖn dßng ®i nh­ sau: §Ìn b¸o rÏ H5 s¸ng H1 §Ìn b¸o rÏ H2, H4 (+) ¾c quy (hay cäc 30 cña ¾c quy) cÇu tr× F1 cäc 49 cña r¬le G sang cäc 49a cña c«ng t¾c cña ®Ìn b¸o rÏ S M¸t (-) ¾c quy * Chó ý: MÆc dï ®Ìn b¸o xi nhan H5 m¾c nèi tiÕp hai cùc L vµ R cña c«ng t¾c vµ xi nhan S nh­ng v× c«ng suÊt cña ®Ìn H5 l¹i rÊt nhá so víi c«ng suÊt cña ®Ìn xi nhan H1, H2, H3 vµ H4 nªn khi g¹t c«ng t¾c xi nhan sang nÊc L th× chØ cã ®Ìn xi nhan tr¸i H1 vµ H2 s¸ng cïng ®Ìn H vµ ng­îc l¹i khi g¹t c«ng t¾c xi nhan S sang nÊc R. Do tiÕp ®iÓm C1 (cña r¬ le nh¸y) l¹i ®ãng vµ qu¸ tr×nh cø lËp ®i lËp l¹i víi tÇn sè kho¶ng 60 120 lÇn / phót. - Khi tiÕp ®iÓm C1 ®ãng c­êng ®é dßng ®iÖn qua cuén d©y ®iÖn tõ lín lªn søc hót cuén nµy m¹nh h¬n, hót ®iÓm C2 ®ãng cho nªn b¹c trong xe ch¸y s¸ng. §Õn khi C1 më C2 còng më. * Chó ý: R¬le ®Ìn b¸o chØ lµm viÖc b×nh th­êng khi ®· g¾n ®ñ vµ ®óng c«ng suÊt c¸c bãng ®Ìn chíp. TrÞ sè ®iÖn trë R cña r¬le kho¶ng 18 7.9.6. M¹ch ®Ìn xin v­ît a. S¬ ®å m¹ch. F21 H×nh 7.33: M¹ch ®Ìn xin v­ît G2 ¾c quy; H12 ®Ìn b¸o pha; F20, F21 cÇu ch×; S20 c«ng t¾c ®Ìn xin v­ît E15 ®Ìn pha tr¸i; E16 ®Ìn pha ph¶i F20, 21 b. Nguyªn lý lµm viÖc. Khi ng­êi l¸i xe muèn v­ît xe cïng chiÒu, ®Ó th«ng b¸o cho xe ng­îc chiÒu hoÆc khi hai xe ch¹y ng­îc chiÒu nhau vµo ®­êng hÑp (qua cÇu) xe nµo muèn ®i tr­íc. Ng­êi l¸i xe nh¸y c«ng t¾c ®Ìn xin v­ît S20 lóc nµy dßng ®iÖn trong m¹ch cã chiÒu ®i tõ (+) cña ¾c quy tíi c«ng t¾c S 20 sau ®ã ®i qua 2 cÇu ch× F20 vµ F21 vµo cäc 56a cña ®Ìn E15, E16 m¸t vÒ (-) ¾c quy lµm cho hai bãng E15 vµ E16 s¸ng. 7.9.7. M¹ch ®Ìn b¸o ®ç a. Ph¹m vi sö dông Sö dông khi xe dõng ®ç trªn ®­êng ®Ó b¸o hiÖu cho c¸c ph­¬ng tiÖn tham gia giao th«ng trªn ®­êng biÕt. H×nh 7.34: M¹ch ®Ìn b¸o ®ç b. S¬ ®å m¹ch. §Ìn kÝch th­íc ph¶i phÝa sau BiÕn trë t¸pl« c. Nguyªn lý lµm viÖc. - Khi ng­êi l¸i xe ®ãng kho¸ ®iÖn th× dßng ®iÖn trong m¹ch ®Ìn b¸o ®ç sÏ cã chiÒu ®i tõ (+) ¾c quy cäc 30 kho¸ ®iÖn S2 cäc 57a nÊc 1 c«ng t¾c b¸o ®ç S22 cÇu ch× f18 ®Ìn kÝch th­íc tr¸i E11, E12 vÒ m¸t (cäc 31 (-) ¾c quy). - Khi xe ®ç ng­îc chiÒu th× bËt c«ng t¾c S22 nÊc 2 dßng ®iÖn sÏ ®i: d­¬ng (cäc 30) ¾c quy cäc 30 kho¸ S2 cäc 57a nÊc 2 c«ng t¾c S22 cÇu ch× F19 ®Ìn kÝch th­íc ph¶i E13, E14 m¸t (-) ¾c quy (cäc 31). C¶ 4 ®Ìn ®Òu s¸ng. 7.9.8. M¹ch ®Ìn giíi h¹n kÝch th­íc a. Môc ®Ých vµ yªu cÇu. - Xe chuyÓn ®éng trong ®ªm tèi cÇn cã c¸c ®Ìn giíi h¹n kÝch th­íc réng, chiÒu cao, soi s¸ng biÓn sè b¶ng ®Ìn ®iÒu khiÓn. - §Ìn kÝch th­íc th­êng ®­îc bè trÝ ë tai xe (trªn mòi xe ®èi víi xe kh¸ch) th«ng th­êng kÝch th­íc cã mµu tr¾ng hoÆc vµng ®èi víi ®Ìn phÝa tr­íc mµu ®á ë phÝa sau. Mçi «t« Ýt nhÊt ph¶i dïng 4 ®Ìn kÝch th­íc 2 tr­íc, 2 sau. ë «t« hiÖn nay cßn bè trÝ ®Ìn kÝch th­íc ngay trong ®Ìn pha chÝnh. b. CÊu t¹o cña ®Ìn kÝch th­íc. - Gåm: Vá ®Ìn 4 kÝnh khuyÕch t¸n 1, vµnh gi÷ kÝnh khuyÕch t¸n 2 víi dßng ®Öm 3. §ui ®Ìn 6, bãng ®Ìn 5, n¾p che k×nh 7. H×nh 7.35: CÊu t¹o ®Ìn kÝch th­íc c. S¬ ®å m¹ch cña ®Ìn kÝch th­íc. H×nh 7.36: M¹ch ®Ìn kÝch th­íc 4. Nguyªn lý ho¹t ®éng. Khi bËt ®Ìn kÝch th­íc ng­êi l¸i bËt c«ng t¾c ®Ìn ®ãng kÝn m¹ch ®iÖn> Dßng ®iÖn trong m¹ch sÏ cã chiÒu: cäc 30 c«ng t¾c S18 58L, 58R, 58 c«ng t¾c Cäc 30 ¾c quy hay (+) m¸y ph¸t ®Ìn S18 58L cÇu ch× F18 ®Ìn kÝch th­íc tr¸i phÝa sau E11, E12 m¸t cäc 31 ¾c quy. 58R CÇu ch× F19 ®Ìn kÝch th­íc ph¶i phÝa sau E13, E14 m¸t cäc 31 ¾c quy. 58 cÇu ch× F17 ®Ìn soi b¶ng t¸plo E7 cäc 31 7.9.9. M¹ch ®Ìn phanh a. Môc ®Ých sö dông Dïng ®Ó b¸o hiÖu cho c¸c ph­¬ng tiÖn ®ang cïng ho¹t ®éng trªn ®­êng biÕt xe ®i phÝa tr­íc ®ang phanh. b. KÕt cÊu cña ®Ìn phanh. Gåm: Th©n 3 vµ kÝnh khuyÕch t¸n 1. Th©n lµm b»ng chÊt dÎo ®en cã loa h×nh parabol. KÝnh khuyÕch t¸n lµm b»ng chÊt dÎo cã mµu ®á. PhÇn trªn vµ gi÷a cña kÝnh khuyÕch t¸n cã bé phËn hoµn ¸nh s¸ng 9. KÝnh khuyÕch t¸n b¾t chÆt vµo c¸c ®Ìn b»ng s¸u vÝt 8 qua tÊm ®Öm cao su 2. Bãng ®Ìn phanh cã c«ng suÊt lín (Bãng A24-21) cã thÓ ph¸t s¸ng c¶ khi xe ch¹y ban ngµy. H×nh 7..37. KÕt cÊu ®Ìn phanh c. C«ng t¾c ®Ìn phanh *. VÞ trÝ: §Ìn phanh ®­îc bè trÝ sau xe cã c­êng ®é ¸nh s¸ng lín ®Ó ban ngµy cã thÓ nh×n thÊy ®­îc. §iÒu khiÓn ®Ìn b»ng c«ng t¾c ®Ìn phanh. C«ng t¾c ®Ìn phanh tuú thuéc vµo truyÒn ®éng phanh (c¬ khÝ, khÝ nÐn, hay dÇu) mµ cã kÕt cÊu kiÓu c¬ khÝ hay kiÓu h¬i. C«ng t¾c ®Ìn phanh l¾p trong xi lanh cña hÖ thèng truyÒn ®éng thuû lùc cña c¬ cÊu phanh. *. KÕt cÊu: 1. Mµng dÇu 2. Kho¶ng chøa dÇu 3. Lß xo 4. CÇn tiÕp ®iÓm ®éng. 5. Mµng ¸p lùc dÇu. H×nh 7.38. C«ng t¾c ®Ìn phanh 6. Th©n d. S¬ ®å m¹ch ®Ìn phanh H×nh 3.10: M¹ch ®Ìn phanh C«ng t¾c ®Ìn phanh H×nh 7.39. M¹ch ®Ìn phanh e. Nguyªn lý ho¹t ®éng. Khi ng­êi l¸i xe t¸c ®éng vµo cÇn ®¹p phanh lµm c«ng t¸c S16 ®ãng, khi ®ã cã dßng ®iÖn ®i: (+) ¾c quy cäc 30 cÇu ch× F14 c«ng t¸c S16 cäc 54 qua ®Ìn phanh sau H10 vµ H11 m¸t (-) ¾c quy. Hai ®Ìn phanh s¸ng. 7.9.10. M¹ch ®Ìn dõng nh¸y a. Ph¹m vi sö dông Sö dông khi xe dõng ®ç trªn ®­êng. §Ó b¸o hiÖu cho c¸c ph­¬ng tiÖn cïng tham gia giao th«ng trªn ®­êng biÕt cã xe ®ang dõng, ®ç (®Æc biÖt vµo ban ®ªm). b. S¬ ®å m¹ch ®iÖn. H×nh 7.40: M¹ch ®Ìn dõng nh¸y G c. Nguyªn lý ho¹t ®éng. Khi xe ho¹t ®éng trªn ®­êng ®Ó b¸o hiÖu cho ng­êi vµ ph­¬ng tiÖn tham gia giao th«ng kh¸c biÕt xe ®· dõng h¼n th× ph¶i cÇn ®Õn hÖ thèng ®Ìn b¸o (chÝnh lµ ®Ìn b¸o dõng nh¸y H740 ) nh­ trªn h×nh vÏ. Khi ng­êi l¸i xe t¸c ®éng vµo c«ng t¾c S1 ë nÊc 1, m¹ch ®iÖn ®­îc khÐp kÝn,dßng ®iÖn trong m¹ch ®i tõ: (+) ¾c quy cäc 30 cÇu ch× F13 cäc 30 cña c«ng t¾c S1 cäc 49 vµo r¬le G H5 cäc 31 (-) ¾c quy: Bãng ®Ìn H5 s¸ng nhÊp nh¸y do dßng qua r¬le G bÞ ®ãng ng¾t liªn tôc theo mét tÇn sè nhÊt ®Þnh (60 – 120 lÇn/ phót). 7.10. Cßi ®iÖn: 7.10.1. CÊu t¹o 1. N¾p 2. KhuÕch t¸n ch­a cã h×nh vÏ 3. Mµng 4. Gi¸ ®ì kiÓu lß xo 5. Cuén d©y cña nam ch©m ®iÖn 6. PhÇn øng 7. Lâi 10. Th©n 11. TiÕp ®iÓm H×nh 7.41: CÊu t¹o cßi ®iÖn Trªn (h×nh 3.15) thÓ hiÖn cÊu t¹o cña cßi kh«ng cã loa. Trªn th©n 10 cña cßi b¾t chÆt nam ch©m ®iÖn vµ tiÕp ®iÓm ng¾t m¹ch. Trªn lâi 7 cã cuén d©y cña nam ch©m ®iÖn. Khi cã dßng ®iÖn ch¹y qua cuén d©y cña nam ch©m phÇn øng 6 víi mµng 3 vµ khuyÕch t¸n 2 l¾p trªn ®ã, uèn cong vÒ phÝa lâi, ng¾t m¹ch tiÕp ®iÓm 11 víi dßng ®iÖn trong cuén d©y cña nam ch©m ®iÖn. D­íi t¸c ®éng cña mµng ®­a phÇn øng cïng víi mµng trë vÒ vÞ trÝ ban ®Çu vµ c¸c tiÕp ®iÓm l¹i nèi m¹ch. §Ó gi¶m bít tia löa cã 1 tô (hoÆc 1 ®iÖn trë) ®­îc m¾c song song víi tiÕp ®iÓm. Trong s¬ ®å ®iÖn hai ®­êng d©y cña cßi, c¶ hai ®Çu cña s¬ ®å ®­îc c¸ch ®iÖn víi m¸t. Trªn « t« ng­êi ta l¾p mét bé phËn hai cßi cã ©m thanh cao vµ cã ©m thanh trung b×nh. CÊu t¹o cña cßi cã ©m thanh trung b×nh còng gièng nh­ cßi cã ©m thanh cao, chØ kh¸c ë chiÒu dµy cña mµng, khe hë gi÷a phÇn øng vµ lâi (0.95 ± 0.05 vµ 0.7 ± 0.05mm) vµ tÊm céng h­ëng 7.10.2. Nguyªn lý lµm viÖc: 1.Loa 2.§Üa dung 3.Mµng thÐp 4.Vá 5.Khung thÐp 6.Trô ®øng 7.Lß xo l¸ 8.TÊm thÐp tõ 9.CuËn d©y tõ ho¸ 10.èc h·m 11.èc h·m trªn 12.èc ®iÒu chØnh 13.Trô ®iÒu khiÓn 14.15.CÇn tiÕp ®iÓm 16.Tô ®iÖn 17.Trô ®ì tiÕp ®iÓm 18.VÝt b¾t d©y 19.Nót cßi 20.§iÖn trë phô H×nh 7.72: S¬ ®å nguyªn lý lµm viÖc cña cßi ®iÖn Theo s¬ ®å ®Êu nh­ trªn, quËn d©y tõ ho¸ ®­îc nèi víi ¾c quy nhê lo xo7 nªn khi ë tr¹ng th¸i kh«ng lµm viÖc, toµn bé trô cßi còng nh­ mµng loa vµ tÊm thÐp ®­îc gi÷ ë mét vÞ trÝ nhÊt ®Þnh, øng víi vÞ trÝ ®ã ®ai èc ®iÒu chØnh 11 ch­a t¸c dông vµo cÇn tiÕp ®iÓm nªn tiÕp ®iÓm KK’ vÉn ®ãng(tiÕp ®iÓm nµy th­êng ®ãng). §Ó cßi ph¸t ra ©m thanh ng­êi l¸i bÊm nót cßi 19 ®Ó thùc hiÖn viÖc nèi m¸t cho m¹ch cßi, lóc nµy cã mét dßng ®iÖn ®i tõ (+) ¾c quy ®Õn cäc ®Êu d©y sau ®ã ®Õn quËn d©y tõ ho¸ cña cßi, qua cÇn tiÕp ®iÓm ®éng qua KK’ qua cÇn tiÕp ®iÓm tÜnh tíi cäc ®Êu d©y, tíi nót bÊm cßi råi ra m¸t vÒ (-) ¾c quy . Do cã dßng ®iÖn ch¹y trong quËn d©y tõ ho¸ nªn lâi thÐp cña cßi ®iÖn biÕn thµnh nam ch©m ®iÖn lùc tõ cña lâi thÐp th¾ng ®­îc søc c¨ng cña lß xo 7 hót cho tÊm thÐp tõ ®i xuèng mang theo trô cßi vµ mµng loa xuèng theo, khi trô cßi ®i xuèng ®ai èc 13 t¸c ®éng vµo cÇn tiÕp ®iÓm ®éng lµm cho tiÕp ®iÓm KK’ më dßng diÖn qua quËn d©y tõ ho¸ bÞ mÊt lóc nµy lâi thÐp bÞ mÊt tõ tÝnh lß xo l¸ 7 l¹i lµm cho trô cßi vµ mµng loa ®i lªn, tiÕp ®iÓm KK’ l¹i ®­îc ®ãng l¹i. Dßng ®iÖn trong quËn d©y tõ ho¸ l¹i xuÊt hiÖn nh­ ban ®Çu, lâi thÐp l¹i bÞ tõ ho¸ thµnh nam ch©m ®iÖn l¹i hót trô cßi cïng mµng loa ®i xuèng. qu¸ tr×nh cø lÆp ®i lÆp l¹i nh­ vËy t¹o cho tÇm sè rung cña mµng loa rung: Kho¶ng 200-400 lÇn/s khi mµng loa dung ®éng t¹o ra sù va ®Ëp gi÷a mµng loa vµ kh«ng khÝ trong buång loa tõ ®ã ph¸t ra ©m thanh b¸o hiÖu. Khi ta muèn t¾t cßi chØ viÖc nh¶ nót Ên cßi 19 (t¸ch m¸t ra khái m¹ch) th× cßi ngõng ho¹t ®éng. * C¸ch b¶o vÖ cßi §Ó cho cßi ®iÖn ®­îc lµm viÖc bÒn l©u, ng­êi ta cÇn ph¶i b¶o vÖ cßi. Thùc chÊt ë ®©y lµ cÇn b¶o vÖ cÆp tiÕp ®iÓm ë trong cßi, v× cÆp tiÕp ®iÓm liªn tôc ®ãng c¾t nªn sÏ sinh ra tia löa ®iÖn ë phÇn tiÕp xóc ®ãng më dÉn ®Õn lµm ch¸y rç cÆp tiÕp ®iÓm. Ng­êi ta b¶o vÖ b»ng c¸ch ®Êu cßi qua r¬le b¶o vÖ víi c¸ch ®Êu nµy cÆp tiÕp ®iÓm trong cßi sÏ kh«ng bÞ ph¸t sinh ra tia löa ®iÖn. Nh­ vËy cßi ®iÖn sÏ ®­îc b¶o vÖ. M¹ch ®Êu cßi cã r¬le b¶o vÖ ®­îc thÓ hiÖn h×nh 7.43 d­íi: H×nh 7.44: M¹ch cßi cã r¬le b¶o vÖ 7.10.4 Mét sè m¹ch cßi *. M¹ch cßi ®¬n a- S¬ ®å nguyªn lý: H×nh17:m¹ch cßi ®¬n H×nh 7.45: S¬ ®å nguyªn lý m¹ch cßi ®¬n G2 ¾c quy S13 Nót bÊm F11 CÇu Ch× B3 Cßi ®iÖn M¹ch cßi ®¬n cã mét ¾c quy 12 V (G2), vµ mét cÇu ch× cã t¸c dông b¶o vÖ m¹ch ®iÖn khi dßng qu¸ t¶i. Mét cßi B3 vµ nót bÊm cßi S13. b. Nguyªn lý lµm viÖc: Khi muèn sö dông cßi ng­êi l¸i xe nhÊn nót S13 cã dßng qua m¹ch cßi: dßng ®iÖn ®i tõ cùc d­¬ng cña ¾c quy tíi cäc 30 cña m¹ch qua cÇu ch×, tíi cßi B3 qua nót Ên cßi S13 ra m¸t råi vÒ ©m ¾c quy, lóc nµy cßi sÏ lµm viÖc ph¸t ra ©m thanh. Khi ng­êi l¸i nh¶ nót bÊm S13 dßng qua cßi bÞ ng¾t, cßi ngõng lµm viÖc. *. M¹ch cßi kÐp. a. S¬ ®å nguyªn lý: H×nh 7.46: S¬ ®å nguyªn lý m¹ch cßi kÐp B3. Cßi ®¬n F11. CÇu Ch× cßi ®¬n S12. C«ng t¾c B4. Cßi kÐp G2 . ¾c quy K3 . R¬ le F10.CÇu Ch× S13 . Nót bÊm cßi S¬ ®å nguyªn lý cña cßi kÐp cã mét ¾c quy G2, cÇu ch× F10 cña m¹ch cßi kÐp B4, cÇu ch× F11 cña m¹ch cßi ®¬n B3. C«ng t¾c S12 c«ng t¾c chuyÓn ®æi ho¹t ®éng cña hai m¹ch cßi B4 vµ B3, r¬le ®iÖn tõ K3 cã t¸c dông ®ãng m¹ch cßi B4 khi nã ho¹t ®éng. b. Nguyªn lý lµm viÖc: Khi ng­êi l¸i xe nhÊn nót bÊm cßi S13 vµ bËt c«ng t¾c S12 ë vÞ trÝ nèi m¹ch cßi B3 th× cßi B3 sÏ lµm viÖc vµ cã dßng ®i nh­ sau: Dßng ®iÖn ®i tõ cùc d­¬ng cña ¾c quy qua cÇu ch× F11, qua kho¸ S12 vµ S13 ra m¸t råi vÒ ©m ¾c quy. Khi l¸i xe bËt c«ng t¾c S12 sang vÞ trÝ nèi m¹ch cho r¬le th× trong cuén d©y r¬le cã dßng ®i: Tõ d­¬ng ¾c quy, qua cÇu ch× b¶o vÖ F11qua r¬le K3 qua kho¸ S12 vµ kho¸ S13 ra m¸t råi vÒ ©m ¾c quy. Do cã dßng ch¹y qua cuén d©y cña r¬le nªn lâi s¾t biÕn thµnh nam ch©m ®iÖn ®ãng m¹ch cho cßi kÐp B4 lóc nµy trong m¹ch cã dßng: §i tõ cùc d­¬ng cña ¾c quy qua cÇu ch× b¶o vÖ F10 tíi cßi kÐp B4 ra m¸t råi vÒ ©m ¾c quy. Ch­¬ng 8 HÖ thèng kiÓm tra theo dâi 8.1. HÖ thèng kiÓm tra – theo dâi 8.1.1. C¸c lo¹i ®ång hå trªn xe. Trªn b¶ng ®ång hå tr­íc mÆt ng­êi l¸i cã ®Æt c¸c lo¹i ®ång hå kh¸c nhau ®Ó theo dâi t×nh tr¹ng lµm viÖc cña mét sè bé phËn m¸y vµ ®iÖn nh­: - §ång hå tèc ®é ®Æt ë gi÷a b¶ng ®ång hå dïng ®Ó theo dâi tèc ®é ch¹y cña xe, tÝnh b»ng km / giê. - §ång hå nhiÖt ®é ®Æt bªn tr¸i phÝa trªn b¶ng ®å hå, dïng ®Ó ®o nhiÖt ®é n­íc lµm m¸t ®éng c¬ hoÆc nhiÖt ®é dÇu nhên trong hÖ thèng b«i tr¬n. - §ång hå ®o ¸p lùc dÇu, ®Æt bªn ph¶i phÝa d­íi b¶ng ®ång hå, dïng ®Ó ®o ¸p lùc trong hÖ thèng b«i tr¬n ®éng c¬ (hoÆc trong hÖ thèng nhiªn liÖu cña ®éng c¬ ®iªzen). - Ampe kÕ ®Æt bªn ph¶i phÝa trªn b¶ng ®ång hå, dïng ®Ó theo dâi t¹i sè dßng ®iÖn nay cho ¾c quy vµ trÞ sè dßng ®iÖn phãng tõ ¾c quy khi m¸y ph¸t ®iÖn ch­a cung cÊp. - §ång hå x¨ng. §Æt bªn tr¸i phÝa d­íi b¶ng ®ång hå dïng ®Ó ®o møc x¨ng trong thïng chøa. H×nh d­íi ®©y giíi thiÖu c¸c lo¹i ®ång hå ®iÖn. B¶ng ®ång hå xe Din – 164. 1. §ång hå nhiÖt ®é n­íc lµm m¸t; 2. §ång hå x¨ng; 3 §Ìn chiÕu s¸ng c¸c ®ång hå; 4. §ång hå tèc ®é; 5. §ång hå ®o ¸p lùc dÇu; 6. Ampe kÕ; 7. §Ìn b¸o ®ång hå quay vßng; 8. §Ìn b¸o ¸nh s¸ng xa (®Ìn pha). 8.2.1. AMPE KÕ AMPE kÕ dïng ®Ó theo dâi trÞ sè dßng ®iÖn trong ¾c quy khi m¸y ph¸t ®iÖn ®· quay ®ñ nhanh (tèc ®é ®éng c¬ lín h¬n (800 – 900 vßng/phót) vµ theo dâi trÞ sè dßng ®iÖn phãng tõ ¾c quy ®i cung cÊp cho c¸c phô t¶i tiªu thô ®iÖn khi tèc ®é cña m¸y ph¸t cßn thÊy (tèc ®é cña ®éng c¬ nhá h¬n 800 vßng/phót) hoÆc khi ®éng c¬ ch­a lµm viÖc. a. CÊu t¹o: Ampe kÕ kiÓu phiÕn nam ch©m vµ b¶ng ®ång hå lµ mét trong nh÷ng lo¹i th­êng dïng trªn « t«. Cã 2 kiÓu: KiÓu kim chØ thÞ xuèng d­íi vµ kiÓu kim chØ thÞ lªn trªn d­íi ®©y lµ cÊu t¹o cña Ampe kÕ kiÓu kim chØ lªn trªn (h×nh vÏ) gåm cã nam ch©m vÜnh cöu (4) ®Æt trªn gi¸ ®«ng (6) gi¸ ®ång nµy ®­îc l¾p trªn mÆt ®Õ (7) b»ng chÊt c¸ch ®iÖn bëi hai cäc b¾t d©y (9) kim ®ång hå g¾n trªn lâi quay (3). Lâi quay vµ b¸nh xe ®­îc l¾p trªn trôc (2). Ngoµi ra phÝa tr­íc vá lÊy mÆt ®ång hå cã b¶ng chia ®é (8) vµ kÝch ®Ó b¶o vÖ c¸c bé phËn bªn trong. Ampe kÕ kiÓu kim chØ thÞ lªn trªn. 1. Kim ®ång hå; 2. Trôc; 3. Lâi quay; 1. Nam ch©m vÜnh cöu’ 5. C¸c cùc tõ; 6. Gi¸ ®ång; 7. MÆt ®Õ; 8. B¶ng chia ®é; 9. Cäc b¾t d©y; 10. ¾c quy; 11. M¸y ph¸t ®iÖn; 12. C¸c phô t¶i. b. Nguyªn lý lµm viÖc: Khi kh«ng cã dßng ®iÖn ®ia qua gi¸ ®ång. Do t¸c dông cña nam ch©m vÜnh cöu, lâi quay cã g¾n kim ®ång hå vÉn chØ ë sè 0. Khi cã dßng ®iÖn ®i qua, chung quanh gi¸ ®ång sinh ra tõ tr­êng, ®­êng søc cña nã hót lâi quay, lµm cho kim ®ång hå lÖch. Dßng ®iÖn cµng lín th× kim lÖch cµng nhiÒu vµ trÞ sè ®äc ®­îc cµng lín. NÕu thay ®æi chiÒu dßng ®iÖn ®i vµo gi¸ ®ång th× kim ®ång hå sÏ chØ vÒ phÝa ng­îc l¹i. NÕu kim lÖch vÒ phÝa d­¬ng th× chøng tá dßng ®iÖn tõ m¸y ph¸t ®iÖn n¨ng cho ¾c quy. NÕu kim lÖch vÒ phÝa ©m th× chøng tá dßng ®iÖn phãng tõ ¾c quy ra cung cÊp cho c¸c phô t¶i trªn xe. 8.2.2. §ång hå nhiÖt ®é (nhiÖt kÕ) §ång hå nhiÖt ®é dïng ®Ó theo dâi nhiÖt ®é cña n­íc lµm m¸t trong ®éng c¬. Trong t×nh h×nh lµm viÖc b×nh th­êng ë 80-900C. CÊu t¹o: §ång hå nhiÖt ®é th­êng cã 3 kiÓu: §iÖn nhiÖt, ®iÖn tõ vµ dÞch thÓ. Lo¹i ®ång hå kiÓu ®iÖn nhiÖt ®­îc dïng phæ biÕn nhÊt. Nã gåm cã bé phËn truyÒn b¸o vµ bé phËn chØ thÞ (H×nh vÏ). Bé phËn truyÒn b¸o nhiÖt ®é ®­îc l¾p vµo lç bªn c¹nh n¾p cña ®éng c¬. Gåm cã vá ngoµi c¾m vµo mét ®Õ. Bªn trong cã tÊm kim lo¹i kÐp (3), mét ®Çu g¾n vµo vá ngoµi vµ nèi liÒn víi vÝt (8) (vÝt 8) ®­îc c¸ch ®iÖn víi ®Õ) vµ ®Çu kia cã l¾p tiÕp ®iÓm ®éng (4) tú lªn tiÕp ®iÓm cè ®Þnh (5). Bªn ngoµi l¸ kim lo¹i ký cã quÊn cuén d©y ®iÖn trë (2) lµm b»ng hîp kim Ni kim Cr«m. Mét ®Çu cña cuén d©y ®iÖn trë nèi vµo tiÕp ®iÓm ®éng, ®Çu kia nèi víi vÝt (8). VÝt (8) ®­îc nèi víi cäc (14) trªn bé phËn chØ thÞ b»ng d©y dÉn. Bé phËn chØ thÞ gåm cã tÊm kim lo¹i ký (1) cÊu t¹o theo h×nh vÏ, cßn nh¸nh kia liªn hÖ víi nhau mãc lß xo tÊm. Lß xo nµy mét ®Çu g¾n vµo tÊm tú. Trªn mét nh¸nh cña t©m kim lo¹i kÐp (11) cã quÊn d©y ®iÖn trë (9). Mét ®Çu cña ®iÖn trë nèi víi vÝt (8) th«ng qua cäc (14) vµ ®iÖn trë phô (15), ®Çu kia nèi víi cùc ©m cña ¾c quy. b. Nguyªn lý lµm viÖc Khi ch­a nèi m¹ch kho¸ ®iÖn (13) ®ång hå nhiÖt ®é kh«ng lµm viÖc, kim ®ång hå chØ ë giíi h¹n 100% tiÕp ®iÓm (4) ë trong bé phËn b¸o nhiÖt ®é ë vÞ trÝ ®ãng. Khi nèi m¹ch kho¸ ®iÖn, trong bé phËn b¸o nhiÖt ®é vµ bé phËn chØ thÞ cã dßng ®iÖn ®i qua. ChiÒu cña dßng ®iÖn tõ cùc d­¬ng cña ¾c quy ra m¸t qua tiÕ ®iÓm (5) (4) cña bé phËn b¸o nhiÖt ®é vµo cuén d©y ®iÖn trë (2) qua ®iÖn trë phô (15) vµo cuén d©y ®iÖn trë (9) vÒ cùc ©m cña ¾c quy. D­íi t¸c dông nhiÖt ®é do dßng ®iÖn t¹o ra, tÊm kim lo¹i ký (11) cña bé phËn chØ thÞ uèn cong vÒ bªn ph¶i do ®ã lµm quay kim ®ång hå vÒ phÝa gÇn tËn dïng bªn tr¸i (gåm chç 400). TÊm kim lo¹i ký (3) cña bé phËn b¸o nhiÖt ®é cïng ®­îc t¸c dông nhiÖt ®é dßng ®iÖn t¹o ra, biÕn d¹ng lµm cho tiÕp ®iÓm (4) më ra (lóc nµy dßng ®iÖn bÞ gi¸n ®o¹n) mét l¸t sau nguéi ®i tiÕp ®iÓm (4) l¹i ®ãng l¹i (dßng ®iÖn l¹i nèi m¹nh). CÊu t¹o vµ s¬ ®å nguyªn lý lµm viÖc cña ®ång hå ®o nhiÖt ®é n­íc lµm m¸t. 1. Vá ngoµi; 2. Cuén d©y ®iÖn trë; 3. TÊm kim lo¹i kÐp; 4. TiÕp ®iÓm céng; 5. TiÕp ®iÓm cè ®Þnh; 6. §iÓm tú cè ®Þnh; 7. Vá c¸ch ®iÖn; 8. VÝt; 10. Kim ®ång hå; 11. TÊm kim lo¹i kÐp; 12. ¾c quy; 13. Khoa ®iÖn; 14. äc b¾t d©y; 15. §iÖn trë phô. Cø nh­ thÕ lÊy tiÕp ®iÓm (4) (5) lóc ®ãng, lóc më tiÕp ®iÓm liªn tôc (tõ 50-1000 lÇn trong 1 phót). Nh­ vËy nhiÖt ®é tÊm kim lo¹i kÐp ®­îc gi÷a trong mét møc ®é nµo ®ã. Do ®ã kim ®ång hå chØ ë vÞ trÝ. Khi nhiÖt ®é cña n­íc lµm m¸t t¨ng lªn, bé phËn b¸o nhiÖt ®é lµm t¨ng tiÕp ®iÓm (4) bÞ ng¾t rÊt l©u. Sè lÇn ®ãng më trong mét phót cña tiÕp ®iÓm gi¶m ®i. Do ®ã c­êng ®é dßng ®iÖn ®i qua cuén d©y ®iÖn trë (9) quÊn quanh tÊm kim lo¹i ký (11) cña bé phËn chØ thÞ gi¶m ®i, nhiÖt ®é cña cuén d©y ®iÖn trë (9) cµng gi¶m, tÊm kim lo¹i ký (1) cong h¬n lµm cho kim ®ång hå chuyÓn dÞch vÒ phÝa giíi h¹n 1000C. Kho¶ng c¸ch chuyÓn dÞch cña kim ®ång hå tû lÖ víi nhiÖt ®é cña n­íc lµm m¸t. §é nghiªng cña kim ®ång hå phô thuéc vµo tÊm kim lo¹i ký (11) . Nh­ng nhiÖt ®é cña tÊm nµy kh«ng nh÷ng phô thuéc vµo dßng ®iÖn mµ cßn phô thuéc vµo m«i tr­êng xung quanh. V× thÕ ®Ó cho ®ång hå kh«ng phô thuéc vµo m«i tr­êng xung quanh, ng­êi ta lµm tÊm kim lo¹i ký theo h×nh ch÷ Õ. 8.2.3. §ång hå ®o nhiÖt ®o lo¹i tõ ®iÖn CÊu t¹o: Gåm 2 phÇn +Bé c¶m biÕn: 6 vá, 16 ®iÖn trë nhiÖt: Lµ mét phÇn tö b¸n dÉn cã hÖ sè nhiÖt ®iÖn α ©m ®iªn trë gi¶m khi nhiÖt ®é t¨ng vµ ng­îc l¹i Mét ®Çu ®iÖn trë nèi víi vá cña c¶m biÕn c¸ch ®iÖn hoµn toµn víi vá *Bé chØ thÞ: 26 mµn tõ 22,23,24: C¸c cuén d©y cè ®Þnh ®­îc ®Æt vu«ng gãc víi nhau vµ ®Çu thµnh hai m¹ch nh¸nh song song. Mét h¸nh lµ cuén d©y 22 vµ ®iÖn trë nhiÖt 18. Nh¸nh thø 2 gåm cuén d©y 23,24 ®iÖn trë bï nhiÖt 2. Kim chØ thÞ 12 cña l« ga mÐt ®­îc g¾n lªn nam cham vÜnh cöu 21. Nam cham vÜnh cöu 20 lµm nhiÖm vô c©n b»ng ®Ó cho kim n¨m ë cùc trÞ 0 khi nhiÖt ®é b»ng 0. Tõ th«ng cña hai nam ch©m 20 vµ 21 cïng nhau vµ khö nhau. Tõ th«ng trong cu«n d©y 23 t¸c dông vu«ng gãc víi tõ th«ng hîp thµnh cña hai nam ch©m ®ã. *Nguyªn lý: Khi ®ãng c«ng t¾c khëi ®éng 16 trong hai m¹ch nh¸nh cña l« ga mÐt cã dßng ch¶y qua, chiÒu ®i cña dßng ®iÖn theo chiÒu mòi tªn c­êng ®é dßng ®iÖn trong cuén d©y 23,24 kh«ng ®æi vµ tõ th«ng do hai cuén d©y sinh ra hÇu nh­ kh«ng ®«i. Cßn c­êng ®é dßng ®iÖn trong hai cuén d©y 22 phu thuéc vµo nhiÖt ®é cña ®iÖn tõ nhiÖt. - Khi nhiÖt ®é gi¶m d­ãi 400c ®Þªn trë cña ®iÖn trë nhiÖt t¨ng c­êng ®é dßng ®iÖn trong cuén d©y 22 gi¶m. Tõ th«ng sinh ra trong nã gi¶m, Lùc quay kim chñ yÕu lµ do tõu th«ng trong cuén d©y 23 vµ 24, kim phun cña l« ga met chØ ë 400c. - Khi nhiÖt ®é t¨ng ®Õn 800c tõ th«ng sinh ra trong cuén 23,24 khö nhau. Tõ th«ng sinh ra trong cuén d©y 23 sÏ lµm quay kim cña l« ga mÐt ë trÞ sè 800c. - Trªn xe con vµ mét sè xe vËn t¶i, ngoµi ®ång hå ®o nhiÖt ®é n­íc trªn b¶ng ®ång hå ng­êi ta cã l¾p 1 bãng ®Ìn b¸o mµu xanh, b¸o cho ng­êi l¸i biÕt nhiÖt ®é n­íc trong hÖ thèng lµm m¸t cña ®éng c¬ t¨ng qu¸ møc cho phÐp. Trong m¹ch cña ®Ìn b¸o sù cè cã l¾p 1 bé c¶m biÕn trong thïng cña kÐt n­íc. Bé c¶m biÕn gåm cã vá, èng ®ång. Trong «ng ®ång cã l¾p tiÕp ®iÓm cè ®Þnh nèi víi m¸t, cßn tiÕp ®iÓm ®éng l¾p vµo thanh l­ìng kim c¸ch ®iÖn víi vá vµ nèi cäc ®Çu d©y phÝa ngoµi vá. D©y dÉn tõ cäc ®Çu d©y cña c¶m biÕn ®­îc ®Êu víi ®Ìn tÝn hiÖu trªn b¶ng ®ång hå. TiÕp ®iÓm cña nã ®ãng l¹i, nèi bãng tÝn hiÖu vµo m¹ch ®iÖn vµ ®Ìn s¸ng. 8.2.4. §ång hå dÇu (®o ¸p suÊt dÇu b«i tr¬n) HiÖn nay phÇn lín dÇu b«i tr¬n trong ®éng c¬ ®Òu tuÇn hoµn d­íi mét ¸p suÊt nhÊt ®Þnh. V× vËy trªn b¶ng ®ång hå cña « t« cã l¾p ®ång hå chØ ¸p suÊt cña dÇu b«i tr¬n (cã lo¹i ®­îc l¾p ®Ìn tÝn hiÖu). a. CÊu t¹o: §ång hå dÇu cã thÓ chia lµm 3 lo¹i: KiÓu m¸ng máng, kiÓu èng ®µn håi vµ kiÓu ®iÖn nhiÖt. Trªn « t«, phæ biÕn dïng ®ång hå kiÓu ®iÖn nhiÖt. §ång hå dÇu còng gièng nh­ ®ång hå nhiÖt, gåm cã bé phËn truyÒn b¸o vµ bé phËn chØ thÞ. Bé phËn chØ thÞ ¸p suÊt dÇu chØ kh¸c bé phËn chØ thÞ nhiÖt ®é ë thang chia ®é (h×nh vÏ). Bé phËn truyÒn b¸o ¸p xuÊt lµ mét hép kÝn, bªn trong cã tÊm kim lo¹i kÐp (18) cÊu t¹o theo h×nh ch÷ (Õ). Mét ®Çu cã tÊm kim lo¹i ký ®­îc. S¬ ®å nguyªn lý lµm viÖc cña ®ång hå ®o ¸p suÊt dÇu b«i tr¬n ®éng c¬ 1. Gi¸ mÆt ®ång hå; 2. TÊm kim lo¹i kÐp; 3. Cuén d©y ®iÖn trë; 4,6. Cäc b¾t d©y dÉn; 5. Kim ®ång hå; 7. Mãc quay kim; 8. §iÖn trë; 9. Mµng; 10. Lß xo; 11. èng nèi; 12,13. C¸c tiÕp ®iÓm; 14. Cuén d©y ®iÖn trë; 15. VÝt b¾t d©y; 16. ¾c quy; 17. Kho¸ ®iÖn; 18. TÊm kim lo¹i kÐp. Cè ®Þnh (nh­ng c¸ch ®iÖn) víi vë ®ång hå, cßn ®Çu kia di ®éng.Trªn ®Çu di ®éng cã hµn tiÕp ®iÓm (12) b»ng hîp kim b¹c vµ ca dimi, phÝa d­íi cã lß xo lµ uèng cong vµ tiÕp xóc víi mµng máng (9), ®Çu cè ®Þnh nèi víi m¸t, cßn ®Çu kia di ®éng vµ cã tiÕp ®iÓm (13) b»ng hîp kim b¹c vµ ca ®imi, lóc b×nh th­êng hai tiÕp ®iÓm ch¹m nhau. Xung quanh phÇn di ®éng cña tÊm kim lo¹i ký cã quÊn d©y. §iÖn trë (14) cã ®iÖn trë rÊt lín, mét ®Çu nèi víi tiÕp ®iÓm (13) ®Çu kia nèi víi vÝt (15) cã d©y nèi nªn bé phËn chØ thÞ, ®Êu nèi tiÕp víi cuén d©y ®iÖn trë (14). Bé phËn truyÒn b¸o ¸p suÊt dÇu th«ng víi hÖ thèng b«i tr¬n ®éng c¬ èng (11). DÇu b«i tr¬n cã ¸p lùc ch¶y qua èng (11) Ðp liªn mµng (9). b. Nguyªn lý lµm viÖc: Tr­íc khi më kho¸ ®iÖn (17) tiÕp ®iÓm ®éng (13) cña bé phËn b¸o tú lªn tiÕp ®iÓm cè ®Þnh víi mét lùc kh«ng lín l¾m vµ kim ®ång hå chØ ë vÞ trÝ sè 0. - Khi më kho¸ ®iÖn nh­ng ®éng c¬ ch­a lµm viÖc th× trong m¹ch xuÊt hiÖn dßng ®iÖn ®i tõ cùc d­¬ng cña ¾c quy ra m¸t theo lß xo l¸ qua tiÕp ®iÓm (12), (13) qua cuén d©y ®iÖn trë (14) qua ®iÖn trë phô (8) quÊn xung quanh tÊm kim lo¹i ký (2) (bé phËn chØ thÞ), råi vÒ cùc ©m cña ¾c quy tÊm kim lo¹i ký chÞu nhiÖt biÕn d¹ng, kim ®ång hå rêi khái vÞ trÝ 0. TiÕp ®iÓm cña bé phËn ¸p suÊt më ra vµ ®ãng l¹i kho¶ng 5 – 20 lÇn trong 1 phót. - Khi ®éng c¬ lµm viÖc, ¸p suÊt trong hÖ thèng b«i tr¬n t¨ng lªn, mµng (9) bÞ phång lªn lµm cho c¸c tiÕp ®iÓm tú lªn nhau m¹nh h¬n, sè lÇn ®ãng më t¨ng lªn. Khi ¸p suÊt t¨ng tíi 2kg/cm2 sè lÇn ®ãng më lªn gÇn 90 lÇn trong 1 phót, vµ khi ¸p suÊt t¨ng 5kg/cm2 th× tíi 120-130 lÇn trong 1 phót. Do ®ã c­êng ®é trung b×nh cña dßng ®iÖn t¨ng lªn, lµm cho tÊm kim lo¹i nhiÒu kim ®ång hå chuyÓn dÞch vÒ phÝa bªn ph¶i mét gãc lín h¬n chØ ¸p suÊt cao h¬n. 8.2.5. §ång hå ®o ¸p suÊt d©u trong hÖ thèng b«i tr¬n lo¹i tõ ®iÖn (cã) CÊu t¹o: Gåm bé c¶m biÕn kiÓu biÕn trë vµ bé chØ thÞ (l« ga mÐt) bé c¶m biÕn l¾p ë pin läc th« vµ nèi víi ®­êng èng dÉn. Mµng ®ång 17 ®­îc Ñp chÆt gi÷a vá 6 vµ l¾p ®Ëy cña bé c¶m biÕn. Trªn mµng ®ång cã g¾n chÆt víi con tr­ît cña biÕn trá 18. Mét ®Çu cña biÕn trá nèi víi m¸t, ®Çu thø 2 nèi víi cäc ®Çu ra cña bé c¶m biÕn. Nguyªn lý: - Khi ¸p suÊt t¨ng, mµng ®ång cong lªn phÝa trªn, ®Èy con tr­ît cña biÕn trë lªn trªn, lµm gi¶m ®iÖn trë cña biÕn trë vµ ng­îc l¹i, khi ¸p suÊt gi¶m, mµng uèn vÒ phÝa d­íi, koÐ con tr­ît cña biÕn trë ®i xuèng lµm cho biÕn trë t¨ng lªn. -Bé chØ thÞ(l«gamÐt) cña ®ång hå ®o ¸p lùc dÇu trong hÖ thèng b«i tr¬n t­¬ng t­ nh­ bé chØ thi cña ®ång hå ®o t0 n­íc lµm m¸t. CHØ kh¸c ë s¬ ®å ®Çu cña c¸c cuén d©y 20,21,22 vµ ®iÖn trë bï nhiÖt 19. - Khi ®ãng c«ng t¾c khëi ®éng 15 trong c¸c cuén d©y 20,21 vµ 22 cã dßng ch¹y qua(chiÒu cña dßng ®iÖn theo chiÒu cña mòi tªn trªn). TrÞ sè dßng ®iÖn sÏ sinh ra trong c¸c cuén d©y tõ théng phô thuéc vµo vÞ trÝ con tr­ît biÕn trë(chØ lµ phô thuéc vµo ¸p suÊt dÇu trong hÖ thèng b«i tr¬n ®éng c¬). NÕu ¸p suÊt dÇu trong hÖ thèng b«i tr¬n b»ng 0, ®iÑn trë cña biÕn trë ®¹t gi¸ trÞ cao nhÊt, c­êng ®é dßng ®iÖn trong cu«n d©y 20 ®¹t gi¸ trÞ lín nhÊt cßn c­êng ®é dßng ®iÖn trong c¸c cuén d©y 21,22 gi¶m xuèng gi¸ trÞ nhá nhÊt. Tõ th«ng sinh ra c¸c cu«n d©y 21vµ 22 lµ nhá nhÊt. Nam ch©m ®Üa(Trªn cã g¾n kim) t¸c dông t­¬ng hç víi tõ th«ng sinh ra trong cuén d©y 20 lµm cho kim quay ë vÞ trÝ 0. Khi ¸p suÊt t¨ng dÇn lªn ®iªn trë cña biÕn trë gi¶m dÇn xuèng, c­êng ®é dßng ®iÖn trong cuén d©y 20 gi¶m dÇn xuèng(gi¶m xuèng b»ng 0 víi ¸p suÊt xuèng 10 kg/cm2) c­êng ®é dßng ®iÖn trong c¸c cuén d©y 21 vµ 22 t¨ng lªn. Tõ th«ng sinh ra trong cuén day 20 vµ 22 lµ khö nhau. Tõ th«ng trong cuén 21 t¸c dông t­¬ng hç víi nam ch©m lµm cho kim chØ trÞ sè ¸p suÊt t­¬ng øng. 8.2.6. §ång hå x¨ng: §ång hå x¨ng l¾p ë bªn t¸i phÝa d­íi b¶ng ®ång hå, cã t¸c dông b¸o cho ng­êi l¸i xe biÕt møc x¨ng trong thïng chøa dÆt ë phÝa sau hoÆc ë d­íi ®Öm xe (tuú theo vÞ trÝ më kho¸ ba ng¶ nèi víi thïng nµo). a. CÊu t¹o: §ång hå x¨ng cã 3 lo¹i: KiÓu ¸p lùc, kiÓu c¬ giíi vµ kiÓu ®iÖn khÝ. Trong kiÓu ®iÖn khÝ l¹i chia ra ®iÖn tõ vµ ®iÖn nhiÖt. - Lo¹i ®ång hå kiÓu ®iÖn tõ ®­îc dïng phæ biÕn nhÊt trªn « t« nã còng gåm cã 2 bé phËn: Bé phËn truyÒn b¸o vµ bé phËn chØ thÞ (h×nh vÏ) S¬ ®å cÊu t¹o vµ nguyªn lý lµm viÖc cña ®ång hå x¨ng 1,8 TÊm ®ång thay; 2,2. Cuén d©y ®iÖn trë; 3,9. Thanh khÐp kÝn m¹ch tõ; 4. Kim ®ång hå; 5,7,11. Cäc b¾t d©y; b. §iÖn trë; 10. BiÕn trë; 12. CÇn tiÕp xóc; 13. Phao dÇu; 14. ¾c quy; 15. Con quay cña kim ®ång hå; 16. Kho¸ ®iÖn Bé phËn truyÒn b¸o lµ mét biÕn trë (10) ®Æt trong hép s¾t trªn vá thïng chøa cã phao (13) næi trªn mÆt dÇu. §Çu d­íi cã cÇn tiÕp xóc (12) ®­îc cè ®Þnh víi cÇn phao, ®Çu trªn tr­ît trªn biÕn trë. Mét ®Çu cña biÕn trë nèi ra m¸t, ®Çu kia nèi víi mét cäc c¸ch ®iÖn víi vá hép. §Çu d­íi cña cÇn tiÕp xóc (12) cïng nèi ra m¸t. Bé phËn chØ thÞ lµ mét hÖ thèng ®iÖn tõ lµm viÖc ®ång thêi víi biÕn trë (10) cña bé phËn b¸o. Bªn trong cã 2 lâi thÐp b¾t trªn 2 tÊm ®ång thay 1,8. TÊm nµy c¸ch ®iÖn víi m¸t vµ cã cäc b¾t d©y (7) nèi liÒn víi biÕn trë (10). Trªn mçi lâi thÐp cã quÊn mét cuéc d©y b»ng ®ång (2) vµ (2’) cã s¬n c¸ch ®iÖn. Mét ®Çu cuén d©y (2) nèi víi lâi thÐp. §Çu kia nèi víi cäc (7). Mét ®Çu cuén d©y kia còng nèi víi lâi thÐp cña nã, ®Çu cßn l¹i nèi ra m¸t. Thanh (3) vµ (9) dïng ®Ó khÐp kÝn m¹ch tõ do dßng ®iÖn trong cuéc d©y t¹o ra. Gi÷a cäc (5) vµ cäc (7) cã m¾c ®iÖn trë (6) cã m¾c ®iÖn trë (6). Cäc (5) nèi víi cùc ©m cña ¾c quy qua kho¸ ®iÖn (16). TÊt c¶ c¸c bé phËn ®Æt trong vá bé phËn chØ thÞ, phÝa tr­íc mÆt cã ghi ch÷ sè 0 – 0,5 - Õ. b. Nguyªn lý lµm viÖc. Khi më kho¸ ®iÖn, m¹ch ®iÖn qua bé phËn b¸o vµ bé phËn chØ thÞ ®­îc khÝ kÝn, hÖ thèng b¸o møc nhiªn liÖu b¾t ®Çu lµm viÖc. Khi trong thïng chøa hÕt x¨ng, phao (13) xuèng ®Õn ®iÓm thø nhÊt, ®Çu trªn cña cÇn tiÕp xóc (12) tr­ît hÕt vÒ bªn ph¶i gi¶m ®iÖn trë (10) ®i. Dßng ®iÖn tõ cùc d­¬ng ra m¸t qua cÇn tiÕp xóc (12), theo d©y dÉn lªnn cäc (7), qua lâi thÐp ®Ó vµo cuén d©y (2), qua cäc (5) vµ kho¸ ®iÖn råi trë vÒ cùc ©m cña ¾c quy. Trong cuén d©y (2) lóc nµy hÇu nh­ kh«ng cã dßng ®iÖn ®i qua nªn chØ cã cuén d©y (2) lµm viÖc víi dßng ®iÖn lín nhÊt, lµm hót lâi quay khiÕn cho kim ®ång hå chØ vÒ sè 0. - Khi x¨ng cßn trong thïng, phap (13) næi lªn, cÇn tiÕp xóc (12) di chuyÓn vÒ phÝa bªn tr¸i, mét phÇn cña ®iÖn trë (10) n»m trong m¹ch ®iÖn. §iÖn trë cña m¹ch nh¸nh nµy t¨ng lªn, dßng ®iÖn chÝnh kh«ng qua m¸t cña ®iÖn trë (10) nh­ tr­íc mµ vµo m¸t cuén d©y (2’), qua cuén d©y (2’) lâi s¾t cña nã, cäc (7) vµ cuén d©y (2), cäc (5), kho¸ ®iÖn råi trë vÒ cùc ©m cña ¾c quy song song víi cuén d©y (2) cã m¹ch nh¸nh qua ®iÖn trë (6). Do ®iÖn trë cña m¹ch cuéc d©y (2) vµ biÕn trë (10) t¨ng lªn cßn ®iÖn trë cña m¹ch cuén d©y (2’) gi¶m xuèng, cho nªn dßng ®iÖn trong cuén d©y (2’) t¨ng lªn vµ trong cuén d©y (2) gi¶m xuèng, tõ tr­êng trong lâi (2’) t¨ng, trong lâi (2) gi¶m, kim ®ång hå quay vÒ bªn ph¶i. Tuú theo vÞ trÝ cña kim ®ång hå chØ t©m mÆt cã kh¾c ch÷ sè mµ ng­êi l¸i xe x¸c ®Þnh ®­îc møc x¨ng cßn trong thïng chøa. - Khi trong thïng chøa cßn ®Çy x¨ng, phap (13) læi lªn ®Õn ®iÓm cao nhÊt, cÇn tiÕp xóc (12) tr­ît hÕt vÒ phÝa bªn tr¸i, biÕn trë (10) hoµn toµn ®Æt trong m¹ch ®iÖn. §iÖn trë trong m¹ch cuén d©y (2) vµ biÕn trë (10) t¨ng lªn cao, cho nªn dßng ®iÖn trong cuén d©y (2) cµng gi¶m. Dßng ®iÖn trong cuéc d©y (2’) t¨ng lªn, kim ®ång hå b¸o møc x¨ng chØ vÒ v¹ch cã ch÷ Õ, nghÜa lµ ®Çy (c¸c xe cña Liªn X«). 8.2.7. Tèc ®é kÕ vµ ®ång hå ®Õm vßng. a. T¸c dông: §Ó x¸c ®Þnh tèc ®é cña « t« chuyÓn ®éng vµ sè vßng quay cña trôc khuûu ®éng c¬ trong mét phót. b. CÊu t¹o (h×nh vÏ): Gi÷a nam ch©m vÜnh cöu (3) vµ ®Üa nh«m (4) kh«ng cã liªn quan c¬ häc g× víi nhau, ®Üa nh«m ®Æt trªn gèi ®ì ®éc lËp, lß xo (6) mét ®Çu ®­îc g¾n vµo trôc cña cña ®Üa nh«m (10), mét ®Çu g¾n vµo ®iÓm cè ®Þnh (9). Trôc (1) cña nam ch©m ®iÖn (3) ®­îc truyÒn ®éng b»ng trôc mÒm (11) trong tèc ®é kÕ trôc nµy quay cïng víi trôc thø cÊp (12) cña hép sè . Trong ®ång hå ®Õm vßng quay cïng víi trôc thø cÊp (12) cña hép sè. Trong ®ång hå ®Õm vßng th× quay cïng víi trôc khuûu. Nam ch©m vÜnh cöu (3) cã h×nh mét vßng trßn c¾t miÖng phÇn lín tõ th«ng ®­îc nèi kiÕm qua sum tõ (2), chØ cßn phÇn nhá c¾t qua ®Üa nh«m. c. Nguyªn lÝ lµm viÖc: Dùa vµo sù øng dông dßng ®iÖn xo¸y xuÊt hiÖn trªn ®Üa nh«m khi nam ch©m vÜnh cöu quay. Khi nam ch©m vÜnh cöu quay, trong ®Üa nh«m c¶m øng mét søc ®iÖn ®éng , do ®ã trªn ®Üa xuÊt hiÖn dßng ®iÖn xo¸y, dßng ®iÖn nµy t¹o ra mét tõ tr­êng t¸c dông t­¬ng hç gi÷a hai tõ tr­êng do dßng ®iÖn xo¸y trªn ®Üa nh«m vµ cña nam ch©m vÜnh cöu lµm cho ®Üa nh«m quay theo chiÒu cña nam ch©m. Trôc (1) quay cµng nhanh th× dßng ®iÖn xo¸y trong ®Üa nh«m (3) cµng lín vµ ®Üa sÏ th¾ng ®­îc lùc lß xo (6) nhiÒu h¬n lµm kim (7) quay mét gãc cµng lín, b¸o tèc ®é lín h¬n. Sim tõ (20 dïng ®Ó tr¸nh ¶nh h­ëng cña nhiÖt ®é ®èi víi kÕt qu¶ b¸o cña ®ång hå. Sun tõ lµm b»ng hîp chÊt s¾t niken. Khi nhiÖt ®é cao th× ®é tõ thÈm cña sun tõ gi¶m do ®ã tõ th«ng qua sun tõ Ýt h¬n, ng­îc l¹i qua ®Üa nh«m t¨ng lªn lµm cho dßng ®iÖn xo¸y trong ®Üa nh«m kh«ng bÞ gi¶m do nhiÖt ®é t¨ng. Do ®ã ®ång hå b¸o vÉn chÝnh x¸c. 8.3. C¸c lo¹i ®Ìn hiÖutrªn xe: 8.3.1. §Ìn b¸o rÏ lo¹i nhÊp nh¸y: §Ìn b¸o rÏ chØ b¸o xin ®­êng khi rÏ. Tr­íc khi rÏ, cÇn ®ãng ®iÖn cho ®Ìn con vµ ®Ìn kÝch th­íc ë phÝa cÇn rÏ. HiÑu øng nh¸y ®Ìn ®iÒu khiÓn b»ng R¬le. *CÊu t¹o: 1. VÝt hiÖu chØnh 2. Viªn bi thuû tinh 12. §Ìn b¸o 3. D©y c¨ng 13. C«ng t¾c måi 4, 10. CÇn tiÕp ®iÓm b»ng thÐp l¸. 14. ¾c quy 5, 8. TiÕp ®iÓm phñ b¹t. 15. C«ng t¾c chuyÓn m¹ch 6. TiÕp ®iÓm tr¹ng th¸i hë. 16, 17. C¸c bãng ®Ìn 9. Lâi tõ. 11. Gi¸ ®ì. Khi tiÕp ®iÓm cña c«ng t¾c chuyÓn m¹ch 15 hoÆc c«ng t¾c måi 13 hë, d©y c¨ng 3 (c¸ch ®iÖn víi gi¸ ®ì 11 b»ng viªn bi thuû tinh 2). SÏ kÐo cÇn tiÕp ®iÓm 4 vµ 5 hë, cÇn lß xo b»ng ®ång thau gi÷ tiÕp ®iÓm 6 ë tr¹ng th¸i hë. §Ìn b¸o 12 trªn b¶ng ®ång hå lóc nµy bÞ c¾t m¹ch). * Nguyªn lý: NÕu c«ng t¾c måi 13 ®ãng, c«ng t¾c chuyÓn m¹ch quay sang vÞ trÝ tr¸i, ®Ìn 17 (xin rÏ tr¸i). SÏ ®­îc ®ãng m¹ch. Dßng ®iÖn ®i qua ®Ìn 17 theo m¹ch: Tõ (-) ¾c quy ®Õn bãng ®Ìn 17 ®Õn tiÕp ®iÓm I vµ IV ®Õn tiÕp ®iÓm VI cäc ®Êu d©y §T ®Õn lâi tõ 9 ®Õn ®iÖn trë 18 ®Õn d©y c¨ng 3 ®Õn tiÕp ®iÓm 4 ®Õn gi¸ ®ì 11 ®Õn cäc ®Êu d©y A ®Õn c«ng t¾c 13 ®Õn (+) ¾c quy. Lóc nµy bãng ®Ìn s¸ng mê v× trong m¹ch ®Êu thªm ®iÖn trë 18 dßng ®iÖn ®i trong m¹ch sÏ lµm nãng d©y c¨ng 3 lµm gi¶m lùc c¨ng cña nã vµ lâi s¾t 9 sÏ hót cÇn tiÕp ®iÓm 4 lµm cho tiÕp ®iÓm 5 ®ãng l¹i, ng¾t m¹ch ®iÖn trë 18 vµ d©y c¨ng 3, gi¶m ®iÖn trë trong m¹ch, dßng ®iÖn ®i qua ®Ìn 17 t¨ng lªn, ®Ìn s¸ng h¬n, mÆt kh¸c lâi tõ 9 hót cÇn 10, tiÕp ®iÓm 6 ®ãng l¹i ®Ìn b¸o 12 s¸ng lªn. Khi d©y c¨ng 3 nguéi ®i søc c¨ng cña nã l¹i ®ñ kÐo cÇn 4, tiÕp ®iÓm 5 ®ãng ®iÖn trë 18 vµo, dßng ®iÖn ®i qua cuén d©y cña lâi tõ 9 gi¶m xuèng lß xo 8 lµm gi¶m tiÕp ®iÓm 6 c¾t m¹ch ®Ìn b¸o 12, qu¸ tr×nh x¶y ra nh­ vËy theo chu kú lµm cho ®Ìn 17 vµ 12 nhÊp nh¸y. VÝt 1 dïng ®Ó hiÖu chØnh tÇn sè nhÊp nh¸y n»m trong kho¶ng 60-120 lÇn/ phót. 8.3.2. §Ìn b¸o dÇu CÊu t¹o 6. §Çu b¾t d©y M¸y ®µn håi 7. §Ìn chØ thÞ 4 C¸c tiÕp ®iÓm 8. Kho¸ ®iÖn Lß xo 9. CÇu ch× §Çu b¾t d©y 10. §ång hå am pe Nguyªn lý: -¸p suÊt dÇu khi tôt d­íi gi¸ trÞ cho phÐp, ®I vµo bé c¶m biÕn kh«ng th¾ng lùc lß xo 5 nªn mµng ®µn håi 2 cong vÒ phÝa bªn ph¶i lµm ®ãng tiÕp ®iÓm 3-4 cña m¹ch ®iÖn, ®Ìn ®á b¸o ngay 7 bËt s¸ng 8.3.3. M¹ch b¸o møc nhiªn liÖu kiÓu ®iÖn tö - Cã nhiÒu dông cô b¸o møc nhiªn liÖu kh¸c nhau. Trªn xe hiÖn nay th­êng dïng b¬m nhiªn liÖu dÉn thing ®iÖn ng©m trong thing nhiªn liÖu- Ng­êi ta th­êng ding dông cô chØ b¸o kÕt hîp b¸o ngay vÒ møc nhiªn liÖu trong thïng c¶m biÕn b¸o møc biÕn trë R13 ®­îc l¾p trªn l¾p thïng nhiªn liÖu. CÇn cña c¬ cÊu phao cã liªn hÖ ®éng häc víi thanh biÕn trë. C¸c ®iÖn trë R13 ,R11 ,R12 t¹o thµnh cÇu ®iÖn trë ®o. C¸c Transito T1 ,T2 m¾c theo s¬ ®å ®èi xøng lµm nhiÖm vô kh uÕch ®¹i tÝn hiÖu ®iÖn ¸p ra cña ®Çu ®o R12 lµ ®iÖn trë emit¬ ch¹y trong T1 vµ T2 lµm æn ®Þnh ®iÓm lµm viÖc colector cña T2 ®­îc nèi víi Baz¬ cña T3 nªn khi nhiªn liÖu trong thïng gi¶m qu¸ møc cho phÐp (lóc ®ã R13 nhá nhÊt) ®iÖn thÕ UBE cña T3 ®¹t trÞ sè ®iªn ¸p ®¸nh thñng cña ®ièt Zª-ne D1 nªn transito chuyÓn sang tr¹ng th¸i më ®Ìn b¸o ngay L bËt s¸ng (mÇu ®á) BiÕn trë R11 lµ c¬ cÊu chuÈn ®ång hå ë tr¹ng th¸i thïng rçng R5 dïng ®Ó hiÖu chuÈn ë tr¹ng th¸i thïng ®Çy, cßn R3 ®Ó chuÈn chØ sè (J) trung gian cña ®ång hå -Møc dÇu trong khay dÇu c¸c te ®éng c¬, Møc dÇu trong b×nh chøa cña xylanh phanh chÝnh cña phanh thuû lùc còng sö dông dông cô b¸o møc theo nguyªn lý trªn 8.3.4. §Ìn b¸o n¹p H×nh 8: S¬ ®å nguyªn lý cña bé tiÕt chÕ b¸n dÉn kiÓu 14TR T1:Cã nhiÖm vô ®iÒn dßng kÝch tõ. T2: Cã nhiÖm vô ®iÒu dßng kÝch bãng T1 Z: §Þ èt æn ¸p cã nhiÖn vô ®iÒu khiÓn bãng T2. Cäc D+ cña tiÕt chÕ ®­îc nèi víi cäc §+ (cäc ph¸t ®iÖn) cña m¸y ph¸t. cäc DF tõ tiÕt chÕ ®­îc nèi víi cäc DFcuar m¸y ph¸t ®Ó ®­a dßng kÝch tõ vµo cuén kÝch tõ. Cäc D ®­îc nèi m¸t. Dßng phô t¶i tõ cùc d­¬ng cña m¸y ph¸t. *Nguyªn lý lµm viÖc Khi m¸y ph¸t ch­a lµm viÖc(Kho¸ ®iÖn ®ãng) hoÆc khi m¸y ph¸t ®· ph¸t ra ®iÖn nh­ng ®iÖn ¸p trong m¸y ph¸t ra nhá h¬n ®iÖn ¸p ®Þnh møc ®ièt æn ¸p Z ch­a bÞ ®¸nh thñng. Kh«ng cã dßng ®iÒu khiÓn IB cña bãng T2 nªn bãng T2 ®ãng. Do ®ã cùc B cña tranzito T1 nèi víi ©m th«ng qua R3 nªn hiÖu ®iÖn thÕ UEB cña bãng T1 lín h¬n kh«ng. cã dßng ®iÒu khiÓn IB cña bãng T2 ®i tõ cäc ph¸t D+ cña m¸y ph¸t ®Õn cäc D+ cña tiÕt chÕ tíi cùc E cña bãng T1 cña líp tiÕp gi¸p EB. Qua R3 ra cäc D- cña tiÕt chÕ ®Õn D- cña m¸y ph¸t råi ra m¸t. Bãng T1 më cã dßng kÝch tõ ®i tõ cùc d­¬ng cña ¾c quy(m¸y ph¸t) Tíi ®Ìn b¸o n¹p tíi cäc D+ cña tiÕt chÕ tíi cùc tiÕt chÕ. Víi cäc DF cña m¸y ph¸t qua cuén kÝch tõ G vµ cäc DF cña tiÕt chÕ tíi cùc E cña bãng T1 qua líp tiÕp gi¸p EC ra cùc C vµ cäc DF cña tiÕt chÕ tíi cäc DF cña m¸y ph¸t qua cuén kÝch tõ vÒ m¸t,dßng kÝch tõ nµy lín nªn ®iÖn ¸p m¸y ph¸t t¨ng lªn nhanh chãng. Lóc nµy ®Ìn b¸o n¹p s¸ng. Khi ®iªn ¸p m¸y ph¸t t¨ng cao nh­ng vÉn nhá h¬n ®iÖn ¸p ®Þnh møc dßng kich tõ cho m¸y ph¸t cã chiÒu ®i tõ cäc D+ cña m¸y ph¸t tíi cäc D+ cña tiÕt chÕ, qua bãng T1 ra cäc DF cña tiÕt chÕ tíi cäc DF cña m¸y ph¸t vµo cuén kÝch tõ råi ra m¸t. Lóc nµy ®Ìn b¸o n¹p t¾t do hiÖu ®iÖn thÕ cña hai ®Çu b»ng nhau. Khi ®iÖn ¸p m¸y ph¸t lín h¬n víi ®iÖn ¸p ®Þnh møc, ®ièt æn ¸p Z bÞ ®¸nh thñng. XuÊt hiÖn dßng ®iÒu khiÓn IB cña tranzito T2: Tõ D+ m¸y ph¸t ®Õn D+ cña tiÕt chÕ ®Õn cùc Et2 tíi Bt2 qua ®i èt æn ¸p tíi ®iÖn trë R2 tíi D- cña tiÕt chÕ råi ra m¸t. Cã dßng ®iÒu khiÓn nªn T2 më cã dßng Ic2: Tõ D+ cña m¸y ph¸t ®Õn D+ cña tiÕt chÕ tíi T2 qua R3 ®Õn D- råi vÒ m¸t. HiÖu ®iÖn thÕ cùc B cña tranzito T1 b»ng hiÖu ®iÖn thÕ cùc E cña nã nªn Tranzito T1 ®ãng. Dßng kÝch thÝch IKT cã chiÒu: Tõ D+ cña m¸y ph¸t ®Õn D+ cña tiÕt chÕ qua R1,R2 qua ®ièt D ®Õn cùc DF cña tiÕt chÕ ®Õn DS cña m¸y ph¸t ®Õn cuén d©y kÝch tõ råi vÒ m¸t. Do qua R1,R2 nªn IKT gi¶m dÉn ®Õn hiÖu ®iÖn thÕ m¸y ph¸t gi¶m. 8.3.5. M¹ch ®Ìn xin v­ît a. S¬ ®å m¹ch F21 a CÊu t¹o F20 CÇu ch× G2 ¾c quy S20 C«ng t¾c ®Ìn xi nhan H12 §Ìn b¸o pha E15 §Ìn pha tr¸i E16 §Ìn pha ph¶i b. Nguyªn lý lµm viÖc. Khi ng­êi l¸i xe muèn v­ît xe cïng chiÒu, ®Ó th«ng b¸o cho xe ng­îc chiÒu hoÆc khi hai xe chay ng­îc chiÒu nhau ë ®­êng hÑp(qua cÇu) xe nµo muèn ®i tr­íc. Ng­êi l¸i xe nh¸y c«ng t¾c ®Ìn xin v­ît S20 lóc nµy dßng ®iÖn trong m¹ch cã chiÒu ®i tõ d­¬ng cña ¨c quy ®Õn cäc 30 cña c«ng t¾c S20 sau ®ã ®i ra cÇu ch× qua hai cÇu ch× F20 vµ F22 vµo cäc 56a cña ®Ìn E15,E16 ®Õ m¸t vÒ ©m ¾c quy lam cho hai bãng E15 vµ E16 s¸ng. 8.3.5. M¹ch ®iÖn ®Ìn b¸o pha. * CÊu t¹o: S18 C«ng t¾c ®Ìn F20, F23 CÇu ch× G2 ¾c quy S19 C«ng t¾c pha cèt H12 §Ìn b¸o pha S20 C«ng t¾c nh¸y pha E16 §Ìn pha ph¶i E15 §Ìn pha tr¸i K15 R¬le ®Ìn pha cèt * Nguyªn lý: - Khi muèn ®Ìn pha s¸ng ng­êi l¸i xe bÊt c«ng t¾c ®Ìn chÝnh ë nÊc 2 vµ c«ng t¾c chuyÓn ®æi pha cèt ë nÊc ->30 c«ng t¾c ®Ìn S18->56 c«ng t¾c ®Ðn S18->56 c«ng t¾c 30 ¾c quy (+) m¸y ph¸t ChuyÓn ®æi pha cèt S19->56a c«ng t¾c S19-> cÇu ch× F20, F22->56a ®Ìn pha E15,E16 vµ ®Ìn b¸o pha H12->31 Khi muèn soi s¸ng gÇn hoawc gÆp xe ng­îc chiÒu th× ng­êi l¸i xe chuyÓn c«ng t¾c pha cèt sang nÊc cèt ->30 c«ng t¾c ®en S18->56 c«ng t¾c S18->56 c«ng t¾c S19->56b 30 ¾c quy (+) may ph¸t C«ng t¾c S19-> cÇu ch× F21,F23->56b ®Ìn pha E15,E16->31 Khi xe ch¹y ban ngµy khi muèn v­ît xe kh¸c xin ®­êng xe ®i ng­îc chiÒu b»ng tÝn hiÖu ¸nh s¸ng th× ng­íi l¸i dïng c«ng t¾c nh¸y pha -> c«ng t¾c nh¸y pha S20-> 56a ® 30 ¾c qui (+) may ph¸t ®Ìn pha E15,E16 vµ ®Ìn b¸o pha H12->31