Thị trường giao dịch UPCOM

Th tr ng giao d ch UPCOMị ườ ị I. Th tr ng ch ng khoán phi t p trung Vi t Nam-UPCOM ị ườ ứ ậ ệ 1. Khái ni m:ệ - Th tr ng OTC là th tr ng không có trung tâm giao d ch t p trung, đóị ườ ị ườ ị ậ là m t m ng l i các nhà môi gi i và t doanh ch ng khoán mua bán v iộ ạ ướ ớ ự ứ ớ nhau và v i các nhà đ u t , các ho t đ ng giao d ch c a th tr ng OTCớ ầ ư ạ ộ ị ủ ị ườ đ c di n ra t i qu y(sàn giao d ch) c a các ngân hàng và công ty ch ngượ ễ ạ ầ ị ủ ứ khoán. - UPCoM (Unlisted Public Company Market) là thị tr ng đ c t ch cườ ượ ổ ứ trên nguyên t c th tr ng OTC có t ch c. Giao d ch OTC v i vai tròắ ị ườ ổ ứ ị ớ chính là các nhà t o l p th tr ng (market maker) mà trung tâm là cácạ ậ ị ườ công ty ch ng khoán.ứ 2. L ch s hình thành và phát tri n. ị ử ể Ngày 20/11/2008, B Tài chính ban hành Quy t đ nh s 108/2008-QĐ-ộ ế ị ố BTC v vi c ban hành Quy ch t ch c và qu n lý giao d ch ch ng khoánề ệ ế ổ ứ ả ị ứ công ty đ i chúng (CtyĐC) ch a niêm y t t i Trung tâm Giao d ch Ch ngạ ư ế ạ ị ứ khoán Hà N i (HaSTC). Đây là c s pháp lý quan tr ng trong vi c tri nộ ơ ở ọ ệ ể khai th tr ng UPCoM (Th tr ng giao d ch c phi u c a CTĐC ch aị ườ ị ườ ị ổ ế ủ ư niêm y t). Vi c qu n lý và t o môi tr ng thu n l i cho vi c mua/bán,ế ệ ả ạ ườ ậ ợ ệ chuy n nh ng ch ng khoán c a các CtyĐC ch a niêm y t và các lo iể ượ ứ ủ ư ế ạ hình doanh nghi p đ c phép chuy n nh ng ch ng khoán khác là vôệ ượ ể ượ ứ cùng c n thi t.ầ ế Trên c s đó th tr ng UPCoM ra đ i và khai tr ng vào ngàyơ ở ị ườ ờ ươ 24/6/2009. th i đi m b y gi UPCOM có 10 thành viên tham gia, trongỞ ờ ể ấ ờ đó có 5 công ty ch ng khoán.ứ Danh sách 10 công ty ch ng khoán niêm y t ngày đ u.ứ ế ầ ST T Tên t ch c đăng kýổ ứ giao d chị Mã CK V n đi u lố ề ệ (t đ ng)ỷ ồ Kh i l ngố ượ đăng ký giao d chị (c phi u)ổ ế Giá tr ị (tỷ đ ng)ồ 1 Công ty C ph nổ ầ Ch ng khoán châu Áứ Thái Bình D ngươ APS 260 26.000.000 260 2 Công ty C ph nổ ầ Cafico Vi t Namệ CFC 16,291 1.629.120 16,291 3 Công ty C ph nổ ầ Ch ng khoán Ch L nứ ợ ớ CLS 90 9.000.000 90 4 Công ty C ph nổ ầ D c - Thi t b y tượ ế ị ế Đà n ngẵ DDN 28 2.800.000 28 5 Công ty C ph n T pổ ầ ậ đoàn HIPT HIG 150,622 9.609.062 96,091 6 Công ty C ph nổ ầ D c ph m Phongượ ẩ Phú PPP 22 2.200.000 22 7 Công ty C ph nổ ầ Ch ng khoán SME ứ SME 150 15.000.000 150 8 Công ty C ph nổ ầ Ch ng khoán Tràngứ An TAS 139 13.900.000 139 9 Công ty C ph nổ ầ Tr ng Phúườ TGP 100 10.000.000 100 1 0 Công ty C ph nổ ầ Ch ng khoán R ngứ ồ Vi t ệ VDS 330 33.000.000 330 C phi u lĩnh v c ch ng khoán chi m u ái c a gi i đ u t b i con sổ ế ự ứ ế ư ủ ớ ầ ư ở ố kh p l nh nh ng mã này t hàng ch c đ n hàng trăm nghìn, d n đ u làớ ệ ở ữ ừ ụ ế ẫ ầ mã SME c a Công ty ch ng khoán SME, v i 354.679 c phi u. D củ ứ ớ ổ ế ượ ph m Phong Phú (PPP) ghi nh n kh i l ng kh p th p nh t, v n v n 300ẩ ậ ố ượ ớ ấ ấ ẻ ẹ c phi u.Ngo i tr CFC (Cafico Vi t Nam), 9 c phi u còn l i đ u cóổ ế ạ ừ ệ ổ ế ạ ề giao d ch, v i m c cao nh t g n 360.000 c phi u. HIG c a T p đoànị ớ ứ ấ ầ ổ ế ủ ậ HIPT đ t giá kh p cao nh t, v i 32.500 đ ng, m c ch t giá th p nh t r iạ ớ ấ ớ ồ ứ ố ấ ấ ơ vào mã TGP (Công ty c ph n Tr ng Phú).Ngay trong phiên m hàngổ ầ ườ ở đ u tiên, UPCoM-Index có t ng m c chuy n nh ng g n 1,1 tri u ch ngầ ổ ứ ể ượ ầ ệ ứ khoán, v i giá tr giao d ch đ t 18,9 t đ ng, t ng giá tr toàn th tr ngớ ị ị ạ ỷ ồ ổ ị ị ườ 2.230 t đ ng.ỷ ồ Tuy nhiên, kh i l ng và giá tr giao d ch trên sàn UPCoM luôn m c r tố ượ ị ị ở ứ ấ th p. T khi m c a đ n nay, kh i l ng giao d ch bình quân m i phiênấ ừ ở ử ế ố ượ ị ỗ đ t g n 520.000 đ n v , giá tr ch đ t h n 7,6 t đ ng (b ng 0,054% t ngạ ầ ơ ị ị ỉ ạ ơ ỷ ồ ằ ổ giá tr v n hóa th tr ng).ị ố ị ườ Đ giúp c i thi n tính thanh kho n cho UPCoM, S GDCK Hà N i đãể ả ệ ả ở ộ thay đ i ph ng th c giao d ch và kéo dài th i gian giao d ch k t ngàyổ ươ ứ ị ờ ị ể ừ 19/7/2010. Tuy nhiên, ng c v i mong đ i, tác đ ng tích c c ch xu tượ ớ ợ ộ ự ỉ ấ hi n vài ngày tr c khi nh ng thay đ i trên có hi u l c, còn sau đó, “đâuệ ướ ữ ổ ệ ự v n vào đ y”.ẫ ấ Ngay sau khi có tin UPCoM s thay đ i, dòng ti n ch y m nh vào thẽ ổ ề ả ạ ị tr ng khi n kh i l ng và giá tr giao d ch tăng v t. Nhà đ u t tranhườ ế ố ượ ị ị ọ ầ ư nhau đ t l nh k ch tr n khi n c th tr ng “đ t ng t” đi lên trong 11ặ ệ ị ầ ế ả ị ườ ộ ộ phiên liên ti p, hàng ch c c phi u tăng tr n, b t ch p vi c quy ch giaoế ụ ổ ế ầ ấ ấ ệ ế d ch ch a h thay đ i. Nguyên nhân th tr ng “bùng n ” đ c lý gi i làị ư ề ổ ị ườ ổ ượ ả thay đ i giao d ch đ c kỳ v ng s khi n UPCoM h p d n h n, các cổ ị ượ ọ ẽ ế ấ ẫ ơ ổ phi u s đ c các “đ i lái” đ ý và làm giá. Ch trong 19 phiên giao d chế ẽ ượ ộ ể ỉ ị (k t 22/6 đ n 16/7), th tr ng đã có 15 phiên tăng và 4 phiên gi mể ừ ế ị ườ ả đi m (trong đó có 11 phiên tăng liên ti p). Ch s UPCoM-Index tăng h nể ế ỉ ố ơ 30,57% t m c 46,02 đi m lên 60,09 đi m, nhi u c phi u trên sànừ ứ ể ể ề ổ ế UPCoM đã tăng giá h n 100% nh NBW, BTW, TNB...ơ ư Khi sàn UPCoM chính th c kh p l nh liên t c, trong vòng 1 tháng sau đó,ứ ớ ệ ụ th tr ng này l i liên ti p gi m đi m. Không ít nhà đ u t ph i “ng mị ườ ạ ế ả ể ầ ư ả ậ đ ng nu t cay” khi mu n c t l mà không làm đ c do nh ng c i thi nắ ố ố ắ ỗ ượ ữ ả ệ v thanh kho n trên UPCoM v a đ t đ c l i “b ng d ng bi n m t”.ề ả ừ ạ ượ ạ ỗ ư ế ấ Trong 24 phiên giao d ch, ch s UPCoM-Index m t đi 19,7% khi có t i 18ị ỉ ố ấ ớ phiên gi m đi m. Giá tr giao d ch bình quân ch còn 15,9 t đ ng.ả ể ị ị ỉ ỷ ồ Ngày 30/9/2010, giao d ch s t gi m m nh và r i xu ng m c th p,ị ụ ả ạ ơ ố ứ ấ UPCoM-Index đóng c a phiên giao d ch cu i cùng c a tháng 9/2010 ti pử ị ố ủ ế t c đ m t thêm 0,97 đi m (t ng đ ng gi m 2,08%) xu ng còn 45,67ụ ể ấ ể ươ ươ ả ố đi m. T ng kh i l ng giao d ch toàn th tr ng ch đ t g n 300 nghìn cể ổ ố ượ ị ị ườ ỉ ạ ầ ổ phi u, t ng đ ng giá tr giao d ch là 4,46 t đ ng.ế ươ ươ ị ị ỷ ồ Đ n th i đi m ngày 29/10/2010, sàn UPCOM đã có 104 mã c phi u đ cế ờ ể ổ ế ượ niêm y t và phiên giao d ch đã có nh ng ph c h i nh giúp UPCOM-Indexế ị ữ ụ ồ ẹ đ o chi u thành công lên 42,35 đi m. Tuy nhiên tính thah kho n v n ch aả ề ể ả ẫ ư có s c i thi n, ti p t c m c th p. T ng kh i l ng giao d ch toàn thự ả ệ ế ụ ở ứ ấ ổ ố ượ ị ị tr ng ch đ t 243.700 đ n v , t ng đ ng giá tr giao d ch là 4,05 tườ ỉ ạ ơ ị ươ ươ ị ị ỷ đ ng.ồ 3. Nh ng đ c đi m c b n c a th tr ng UPCOMữ ặ ể ơ ả ủ ị ườ . - V t ch c giao d ch: giao d ch đ c th c hi n qua thành viên: thông tinề ổ ứ ị ị ượ ự ệ giao d ch ph i đ c thông báo qua h th ng đăng kí giao d ch c aị ả ượ ệ ố ị ủ TTGDCK đ t ng h p và đ a ra k t qu .ể ổ ợ ư ế ả - V hình th c t ch c th tr ng: UPCOM là m t th tr ng OTC có sề ứ ổ ứ ị ườ ộ ị ườ ự qu n lý c a nhà n c đ c t ch c theo hình th c phi t p trung, không cóả ủ ướ ượ ổ ứ ứ ậ đ a đi m mang tính t p trung gi a bên mua và bên bán mà ch y u di n raị ể ậ ữ ủ ế ễ t i các công ty ch ng khoán.ạ ứ - Ch ng khoán giao d ch trên th tr ng UPCOM: là ch ng khoán c a cácứ ị ị ườ ứ ủ công ty đ i chúngạ ch a niêm y t ho c đã b h y niêm y t t i TTGDCKư ế ặ ị ủ ế ạ ho c SGDCK, đã đ c đăng kí t i Trung tâm L u ký ch ng khoán g mặ ượ ạ ư ứ ồ c phi u, trái phi u chuy n đ i.ổ ế ế ể ổ - C ch xác l p giá trên UPCOM ch y u đ c th c hi n thông quaơ ế ậ ủ ế ượ ự ệ ph ng th c th ng l ng và th a thu n gi a bên mua và bán. Tuy nhiênươ ứ ươ ượ ỏ ậ ữ c ch này ch a th c s có hiơ ế ư ự ự ệu qu nh mong mu n nh m t o ra tínhả ư ố ằ ạ linh ho t và giao d ch tr n gói.ạ ị ọ - Th tr ng có s tham gia và v n hành c a các nhà t o l p thi tr ng làị ườ ự ậ ủ ạ ậ ườ các công ty ch ng khoán v i vai trò: là nhà t o l p th tr ng( liên t c đ tứ ớ ạ ậ ị ườ ụ ặ l nh mua và bán t i m t th i đi m), v i t cách là nhà đ u t ( cùng muaệ ạ ộ ờ ể ớ ư ầ ư và bán m t lo i ch ng khoán), ho c v i t cách ch là nhà môi gi i( k tọ ạ ứ ặ ớ ư ỉ ớ ế h p các giao d ch).ợ ị - UPCOM là th tr ng OTC ch u s qu n lý c a nhà n c do y banị ườ ị ự ả ủ ướ Ủ ch ng khoán Nhà n c qu n lý thông qua SGDCK Hà N i.ứ ướ ả ộ 4. Cách th c giao d ch trên UPCOM.ứ ị - Ngày giao d ch:di n ra t th 2 đ n th 6 hàng tu n tr các ngày ngh lị ễ ừ ứ ế ứ ầ ừ ỉ ễ theo Lu t lao đ ng. ậ ộ Th i gian giao d ch c a UPCoM là c hai bu i các ngày làm vi c trongờ ị ủ ả ổ ệ tu n. Bu i sáng t 10 gi đ n 11 gi 30 phút và bu i chi u là t 13 gi 30ầ ổ ừ ờ ế ờ ổ ề ừ ờ phút đ n 15 gi .ế ờ - Ph ng th c giao d ch: áp d ng ph ng th c giao d ch th a thu n đ iươ ứ ị ụ ươ ứ ị ỏ ậ ố v i các giao d ch c a ch ng khoán trên h th ng đăng kí giao d ch.ớ ị ủ ứ ệ ố ị Khi m i thành l p, UPCOM th c hi n 2 hình th c:ớ ậ ự ệ ứ + Th a thu n đi n t : là hình th c giao d ch trong đó đ i di n giao d chỏ ậ ệ ử ứ ị ạ ệ ị nh p l nh v i các đi u ki n giao d ch đã đ c xác đ nh và l a ch n l nhậ ệ ớ ề ệ ị ượ ị ự ọ ệ đ i ng phù h p đ th c hi n giao d ch.ố ứ ợ ể ự ệ ị + Th a thu n thông th ng: là hình th c giao d ch trong đó bên mua vàỏ ậ ườ ứ ị bên bán t th a thu n v i nhau v các đi u ki n giao d ch và đ c đ iự ỏ ậ ớ ề ề ệ ị ượ ạ di n giao d ch nh p thông tin vào h th ng đăng ký giao d ch đ xác nh nệ ị ậ ệ ố ị ể ậ giao d ch này.ị Tuy nhiên sau m t th i gian ho t đ ng không mang l i hi u qu nhộ ờ ạ ộ ạ ệ ả ư mong mu n, SGDCKHN chính th c áp d ng m t s đi u ch nh đ i v i thố ứ ụ ộ ố ề ỉ ố ớ ị tr ng UPCoM k t ngày 19/7/2010, trong đó thây th ph ng th c th aườ ể ừ ế ươ ứ ỏ thu n đi n t b ng ph ng th c kh p l nh liên t c nh m làm tăng s sôiậ ệ ử ằ ươ ứ ớ ệ ụ ằ ự đ ng c a th tr ng, tăng tính thanh kho n cho ch ng khoán và t đó tăngộ ủ ị ườ ả ứ ừ tính h p d n c a UPCoM, thu hút đ c s tham gia c a ngày càng nhi uấ ẫ ủ ượ ự ủ ề doanh nghi p và nhà đ u t , ph ng th c th a thu n thông th ng v nệ ầ ư ươ ứ ỏ ậ ườ ẫ đ c gi nguyên.ượ ữ +Giao d ch kh p l nh liên t c: là ph ng th c giao d ch th c hi n trên cị ớ ệ ụ ươ ứ ị ự ệ ơ s l nh c a nhà đ u t sau khi đ c nh p vào h th ng s đ c kh pở ệ ủ ầ ư ượ ậ ệ ố ẽ ượ ớ ngay v i các l nh đ i ng (n u có) các m c giá t t nh t đã ch s nớ ệ ố ứ ế ở ứ ố ấ ờ ẵ trong h th ngệ ố . - Trong m t ngày giao d ch, nhà đ u t không đ c mua bán cùng m tộ ị ầ ư ượ ộ lo i c phi u và kh i l ng giao d ch t i thi u là 10 c phi u ho c 10 tráiạ ổ ế ố ượ ị ố ể ổ ế ặ phi u. Đ n v y t giá quy đ nh đ i v i c phi u là 100 đ ng và không quyế ơ ị ế ị ố ớ ổ ế ồ đ nh đ n v y t giá đ i v i trái phi u. M nh giá là 10.000 đ ng/c phi uị ơ ị ế ố ớ ế ệ ồ ổ ế và 100.000 đ ng/trái phi u.ồ ế - Biên đ giao đ ng giá là +/- 10%.ộ ộ - Giá tham chi u c a c phi u đang giao d ch là bình quân gia quy n c aế ủ ổ ế ị ề ủ các giá giao d ch th c hi n theo ph ng th c KLLT c a ngày giao d chị ự ệ ươ ứ ủ ị g n nh t tr c đó.ầ ấ ướ - Ph ng th c thanh toán: Ch ng khoán sau khi mua bán thì đ c thanhươ ứ ứ ượ toán theo ph ng th c T+2 (nghĩa là 2 ngày sau khi giao d ch thì ch ngươ ứ ị ứ khoán hay ti n m t s v đ n tài kho n c a khách hàng).ề ặ ẽ ề ế ả ủ - Ch s s d ng là UPCOM-Index: Cách tính ch s c a UPCoM-Indexỉ ố ử ụ ỉ ố ủ t ng đ ng nh cách tính ch s c a HNX-Index. Ch s UPCoM-Indexươ ồ ư ỉ ổ ủ ỉ ố đ c tính toán b t đ u t ngày chính th c m c a phiên giao d ch đ u tiênượ ắ ầ ừ ứ ở ử ị ầ c a th tr ng (ngày 24/06/09), đ c g i là th i đi m g c. Ph ng phápủ ị ườ ượ ọ ờ ể ố ươ tính ch s b ng cách so sánh t ng giá tr th tr ng hi n t i v i t ng giáỉ ố ằ ổ ị ị ườ ệ ạ ớ ổ tr th tr ngị ị ườ c a các c phi u niêm y t t i th i đi m g c. C th : t iủ ổ ế ế ạ ờ ể ố ụ ể ạ th i đi m g c, ch s có giá tr = 100.ờ ể ố ỉ ố ị T ng giá tr th tr ng hi n t iổ ị ị ườ ệ ạ (GTn) UPCoM-Index = --------------------------------------------------- x 100 T ng giá tr th tr ng g c (GTo)ổ ị ị ườ ố Trong phiên giao d ch, ch s UPCoM-Index s đ c tính m i khi cóị ỉ ố ẽ ượ ỗ m t giao d ch c phi u đ c th c hi n. Nh v y, khi giá th c hi n c aộ ị ổ ế ượ ự ệ ư ậ ự ệ ủ m i giao d ch c phi u thay đ i thì ch s UPCoM-Index s thay đ i theo.ỗ ị ổ ế ổ ỉ ố ẽ ổ Ch s UPCoM-Index ph n ánh s bi n đ ng giá trong su t phiên giaoỉ ố ả ự ế ộ ố d ch. Ch s UPCoM-Index đóng c a là ch s đ c tính b i các m c giáị ỉ ố ử ỉ ố ượ ở ứ đóng c a c a các c phi u.ử ủ ổ ế II. So sánh gi a UPCOM và th tr ng ch ng khoán t pữ ị ườ ứ ậ trung( HOSE) 1.Gi ng nhau:ố - Đ u là các th tr ng có t ch c, ch u s qu n lý giám sát c a Nhàề ị ườ ổ ứ ị ự ả ủ n c.ướ - Ho t đ ng c a th tr ng ch u s chi ph i c a h th ng Lu t ch ngạ ộ ủ ị ườ ị ự ố ủ ệ ố ậ ứ khoán và các văn b n pháp lu t khác có liên quan.ả ậ - C ch thanh toán bù tr đa ph ngơ ế ừ ươ 2.Khác nhau: Tiêu chí UPCOM HOSE Đ a đi mị ể giao d chị Phi t p trungậ T p trung t i trung tâm giaoậ ạ d ch c th - sàn GDCK Tpị ụ ể HCM Ph ngươ th cứ kh pớ l nhệ - kh p l nh liên t cớ ệ ụ - hình th c th a thu n thôngứ ỏ ậ th ng: là hình th c kh pườ ứ ớ l nh đ i v i nh ng c p l nhệ ố ớ ữ ặ ệ đ i ng c a khách hàng thôngố ứ ủ qua công ty ch ng khoán làmứ đ i di nạ ệ *Giao d ch kh p l nh đ nhị ớ ệ ị kỳ: là ph ng th c giao d chươ ứ ị th c hi n trên c s kh p cácự ệ ơ ở ớ l nh mua và bán c a kháchệ ủ hàng theo nguyên t c xác đ nhắ ị giá th c hi n nh sau:ự ệ ư -Là m c giá th c hi n đ cứ ự ệ ượ kh i l ng giao d ch l n nh t.ố ượ ị ớ ấ - N u có nhi u m c giá th aế ề ứ ỏ mãn đi m a trên thì m c giáể ở ứ trùng ho c g n v i giá th cặ ầ ớ ự hi n c a l n kh p l nh g nệ ủ ầ ớ ệ ầ nh t s đ c ch n.ấ ẽ ượ ọ - N u v n có nhi u m c giáế ẫ ề ứ th a mãn đi m b trên thìỏ ể ở m c giá cao h n s đ c ch nứ ơ ẽ ượ ọ *Giao d ch kh p l nh liên t cị ớ ệ ụ *Giao d ch th a thu n: làị ỏ ậ ph ng th c giao d ch trongươ ứ ị đó ng i mua và ng i bán tườ ườ ự th a thu n v i nhau v cácỏ ậ ớ ề đi u ki n giao d chề ệ ị Ph ngươ th c giaoứ d ch cị ổ phi u vàế ch ng chứ ỉ quỹ *Bu i sáng: 10h00-11h30ổ *Bu i chi u: 13h30-15h00ổ ề * Đ t 1: T 8h30-8h45ợ ừ là giao d ch kh p l nh đ nh kì xácị ớ ệ ị đ nh giá m c a.ị ở ử * Đ t 2: T 8h45ợ ừ -10h15 là giao d ch kh p l nh liên t c.ị ớ ệ ụ * Đ t 3: T 10h15-10h30 làợ ừ giao d ch kh p l nh đ nh kìị ớ ệ ị xác đ nh giá đóng c a.ị ử Biên độ dao đ ngộ giá đ iố v i cớ ổ phi uế +/- 10% +/- 5% Đ n vơ ị y t giáế *V i c phi u là 100 đớ ổ ế *V i trái phi uớ ế : không quy đ nhị M c giáứ (v i c phi u)ớ ổ ế Đ n vơ ị y t giáế =< 49.900 100 50.000-99.500 500 >=100.000 1000 Với trái phi u: không quyế đ nhị Giá tham Bình quân gia quy n c a cácề ủ Là giá đóng c a ngày có giaoử chi uế giá giao d ch kh p l nh liênị ớ ệ t c c a ngày giao d ch g nụ ủ ị ầ nh tấ d ch g n nh tị ầ ấ C chơ ế thanh toán Bù tr đa ph ng T+2ừ ươ *Giao d ch kh p l nh: thanhị ớ ệ toán bù tr đa ph ng T+3.ừ ươ *Giao d ch th a thu n:ị ỏ ậ - Thanh toán bù tr đa ph ngừ ươ T+3 đ i v i C phi u vàố ớ ổ ế Ch ng ch qu .ứ ỉ ỹ - Thanh toán tr c ti p: hai bênự ế t th a thuân T+1 ho c T+2ự ỏ ặ đ i v i trái phi uố ớ ế Đi uề ki nệ niêm y tế Ch c n đăng kí t i trung tâmỉ ầ ạ l u kí ch ng khoán Vi t Namư ứ ệ Ph i đáp ng đ các yêu c uả ứ ủ ầ v v n, ho t đ ng kinh doanhề ố ạ ộ ph i có lãi c a năm li n kả ủ ề ề tr c.ướ III. So sánh gi a UPCOM và th tr ng ch ng khoán phi t pữ ị ườ ứ ậ trung c a M (NASDAQ)ủ ỹ * Gi ng nhau:ố Th tr ng ch ng khoán phi t p trung (OTC) là lo i th tr ng ch ngị ườ ứ ậ ạ ị ườ ứ khoán xu t hi n s m nh t trong l ch s hình thành và phát tri n c a thấ ệ ớ ấ ị ử ể ủ ị tr ng ch ng khoán. Th tr ng OTC m i n c có nh ng đ c đi mườ ứ ị ườ ở ỗ ướ ữ ặ ể riêng phù h p v i đi u ki n và đ c thù m i n c. tuy nhiên h th ng thợ ớ ề ệ ặ ỗ ướ ệ ố ị tr ng OTC trên th gi i hi n nay ch y u đ c xây d ng theo mô hìnhườ ế ớ ệ ủ ế ượ ự th tr ng Nasdaq c a M . vì v y s ra đ i c a th tr ng Upcom cóị ườ ủ ỹ ậ ự ờ ủ ị ườ nhi u đi m t ng đ ng v i th tr ng Nasdaq.ề ể ươ ồ ớ ị ườ - V hình th c t ch c th tr ng: đ c t ch c trên nguyên t c thề ứ ổ ứ ị ườ ượ ổ ứ ắ ị tr ng OTC có t ch c, t c không có đ a đi m giao d ch mang tính t pườ ổ ứ ứ ị ể ị ậ trung gi a bên mua và bên bán mà di n ra t i các đ a đi m giao d ch c aữ ễ ạ ị ể ị ủ các ngân hàng, công ty ch ng khoán.ứ - Ch ng khoán giao d ch: c phi u và trái phi u ch a đ đi u ki n niêmứ ị ổ ế ế ư ủ ề ệ y t trên s giao d ch, ch y u là ch ng khoán c a các công ty v a và nhế ở ị ủ ế ứ ủ ừ ỏ và các CK đã đ đi u ki n niêm y t trên SGDCKủ ề ệ ế - Có s tham gia c a các nhà t o l p th tr ng và nhà môi gi i.ự ủ ạ ậ ị ườ ớ - C ch kh p l nh ch y u là th a thu n thông th ng.ơ ế ớ ệ ủ ế ỏ ậ ườ - M c đích c a hai th tr ng là t o m t môi tr ng giao d ch công b ng,ụ ủ ị ườ ạ ộ ườ ị ằ minh b ch, an toàn làm th tr ng ch ng khoán ho t đ ng nh n nh p h n ,ạ ị ườ ứ ạ ộ ộ ị ơ gi m thi u r i ro cho nhà đ u t , gi m m c chênh l ch gi a giá mua vàả ể ủ ầ ư ả ứ ệ ữ giá bán, tăng tính thanh kho n cho các ch ng khoán ch a niêm y t .ả ứ ư ế . * Khác nhau: So với UPCOM thì NASDAQ có nh ng đi m khác bi t sau:ữ ể ệ 1. Đi u ki n niêm y t:ề ệ ế a. Đi u ki n ban đ u:ề ệ ầ Yêu c uầ Đk 1 Đk 2 Đk 3 Đk 4 Thu nh pậ tr c thuướ ế -T ng 3ổ năm TC >= $11ms -2 năm TC g n nh tầ ấ m i nămỗ >=$2.2ms -3 năm TC,m iỗ năm >=0 Dòng ti nề -T ng 3 nămổ >= 27,5ms -m i nămỗ trong 3 năm >=0 Giá tr v nị ố hóa thị tr ngườ T ngổ >=$550ms qua 12 tháng tr cướ T ngổ >=$850ms qua 12 tháng tr cướ $160ms Doanh thu Năm TC tr cướ >=$110ms Năm TC tr cướ >=90ms T ng tài s nổ ả $80ms trong năm TC g nầ nh tấ V n c a cácố ủ c đôngổ $55ms Giá bán $4 $4 $4 $4 Market maker 3 ho c 4ặ 3 ho c 4ặ 3 ho c 4ặ 3 ho c 4ặ **Công ty ph i đáp ng đ t t c các tiêu chu n c a ít nh t 1 trong 3ả ứ ủ ấ ả ẩ ủ ấ đi u ki n TC d i đây:ề ệ ướ ** Đi u ki n thanh kho nề ệ ả V i công ty m i niêm y t:ph i đáp ng các tiêu chu n sau:ớ ớ ế ả ứ ẩ Yêu c uầ IPO and spin- offs companies: Seasoned companies: Affiliated companies T ng sổ ố c đôngổ 2200 2200 2200 Cổ phi uế công chúng n m giắ ữ 1 250 000 1 250 000 1 250 000 Giá trị thị tr ngườ c a CPủ công chúng n m giắ ữ $45ms $110ms $45ms b. Đi u ki n niêm y t ti p theo:ề ệ ế ế Yêu c uầ Đk1 Đk 2 Đk3 V n s h uố ở ữ c a c đôngủ ổ $10ms Giá tr c aị ủ c phi uổ ế $50ms niêm y tế T ng ts vàổ t ng dtổ $50ms và $50ms C phi uổ ế công chúng n m giắ ữ $750 000 $1,1ms $1,1ms Giá tr thị ị tr ng c aườ ủ Cp công chúng n mắ giữ $5ms $15ms $15ms Giá bán $1 $1 $1 T ng cổ ổ đông 400 400 400 Nhà TLTT 2 4 4 Qu n tr DNả ị Có Có Có 2. Các lo i ck đc niêm y t:ạ ế +American depositary receipts: đ i di n cho 1 ho c nhi u c phi uạ ệ ặ ề ổ ế n c ngoài. N u s h u ADR có quy n có đ c nh ng c phi u n cướ ế ở ữ ề ượ ữ ổ ế ướ ngoài mà nó đ i di n.ạ ệ ** u đi m c a ADR :Ư ể ủ -Khi mua ho c bán ADR đ c giao d ch trên th tr ng M thì giao d chặ ượ ị ị ườ ỹ ị đ c th c hi n b ng đ ng $.ượ ự ệ ằ ồ -Ngân hàng l u ký s đ i các kho n l i t c và các kho n chi tr b ng ti nư ẽ ổ ả ợ ứ ả ả ằ ề sang $ sau khi tr cho ng i s h u ADR.ả ườ ở ữ -Ngân hàng l u ký cũng có th bi u quy t h ng i s h u ADR n u cóư ể ể ế ộ ườ ở ữ ế s h ng d n c a ng i s h u ADR.ự ướ ẫ ủ ườ ở ữ **Nh c đi m:ượ ể -M t nhi u th i gian m i nh n đ c thông tin.Nh n đ c thôngấ ề ờ ớ ậ ượ ậ ượ tin v h p h i đ ng c đông ch vài ngày tr c khi b t đ u>>quaề ọ ộ ồ ổ ỉ ướ ắ ầ th i gian bi u quy t c a c phi u.ờ ể ế ủ ổ ế -B tính phí, và b tr vào c t c nh n đ c. Do ngân hàng ph iị ị ừ ổ ứ ậ ượ ả ch u phí khi đ i t các đ ng ti n khác ra $,nên phí đó s do kháchị ổ ừ ồ ề ẽ hàng ch u.ị +Common stocks, Ordinary shares: +Limited partnership interest: Đ c xem nh 1 h p đ ng đ u tượ ư ợ ồ ầ ư vào công ty h p danh, tr thành thành viên góp v n và có tráchợ ở ố nhi m h u h n.ệ ữ ạ +Real estate investment trusts:đ u t vào các lo i b t đ ng s nầ ư ạ ấ ộ ả ho c tài s n có liên quan t i b t đ ng s n nh trung tâm mua s m,ặ ả ớ ấ ộ ả ư ắ nhà văn phòng, khách s n ,v t th ch p là b t đ ng s n…ạ ậ ế ấ ấ ộ ả Bao g m:ồ -REITs s h u (equity REITs):là lo i chung nh t c a REIT, đ u tở ữ ạ ấ ủ ầ ư vào vi c s h u BDS và tr ti n cho nhà đ u t t ti n cho thuêệ ở ữ ả ề ầ ư ừ ề BDS. -REITs th ch p(mortgage REITs):cho vay ti n đ i v i ng i chế ấ ề ố ớ ườ ủ s h u ho c ch công trình,ho c đ u t vào công c tài chính cóở ữ ặ ủ ặ ầ ư ụ b o đ m b ng th ch p các BĐS.Thu nh p cho nhà đ u t đ cả ả ằ ế ấ ậ ầ ư ượ tr t lãi t nh ng ho t đ ng trên.ả ừ ừ ữ ạ ộ -REITs h n h p: k t h p c a REITs s h u và th ch p.ỗ ợ ế ợ ủ ở ữ ế ấ +Shares of beneficial interests: Là ch ng khoán mà ng i s h u có quy n h ng l i t b t đ ngứ ườ ở ữ ề ưở ợ ừ ấ ộ s n, ho t đ ng kinh doanh …mà ko ph i ch u trách nhi m v chiả ạ ộ ả ị ệ ề phí và thi t h i ho c các thua l khác.ệ ạ ặ ỗ +Tracking stock:là 1 lo i c phi u thông th ng nh ng giá trạ ổ ế ườ ư ị ph thu c vào s ho t đ ng c a t ng đ n v ho c b ph n trongụ ộ ự ạ ộ ủ ừ ơ ị ặ ộ ậ công ty ch ko ph i c công ty.N u đ n v đó ho t đ ng t t thì cứ ả ả ế ơ ị ạ ộ ố ổ phi u này lên giá cho dù c công ty có th ho t đ ng ko t t.ế ả ể ạ ộ ố -C đông c a c phi u này ch nh n đ c c t c t đ n v ho cổ ủ ổ ế ỉ ậ ượ ổ ứ ừ ơ ị ặ b ph n c a công ty, h n ch ho c ko có quy n bi u quy t.N uộ ậ ủ ạ ế ặ ề ể ế ế công ty gi th ko có yêu c u h p pháp v tài s n c a công ty.N uả ể ầ ợ ề ả ủ ế tr c t c thì s l ng c t c ph thu c vào ho t đ ng c a đ n vả ổ ứ ố ượ ổ ứ ụ ộ ạ ộ ủ ơ ị ho c b ph n kinh doanh trong công ty.ặ ộ ậ 3. Gi giao d ch ( gi ph ng đông)ờ ị ờ ươ - Phiên tr c:7:00 am-9:30 am;ướ - Chính th c: 9:00 am – 4:00 pm;ứ - Phiên sau: 4:00 pm- 8:00 pm. - Đ t l nh order-entry :7:00 am- 8:00 pm;ặ ệ - Giá đ a ra và xác nh n:7:00 am- 8:00 pm.ư ậ *order entry: là l nh đ a rõ giá mua ho c bán 1 lo i ch ngệ ư ặ ạ ứ khoán c th .ụ ể * giá đóng c a:xác đ nh d a vào giá t i 4:01 pm khi th tr ngử ị ự ạ ị ườ chinh th c đóng c a.ứ ử * u đi m c a phiên tr c và sau:Ư ể ủ ướ +Ti p c n tr c các thông tin đ c đ a ra.ế ậ ướ ượ ư *Nh c:ượ 1. Có th ít có kh năng bi t tr c và tác đ ng lên giá c : 1 sể ả ế ướ ộ ả ố công ty ch cho xem giá qua h th ng giao d ch mà công ty sỉ ệ ố ị ử d ng ngoài gi giao d ch.ụ ờ ị 2. Thi u tính thanh kho n: do có ít ng i mua và bán,kh i l ngế ả ườ ố ượ giao d ch it.ị 3. Kho ng cách gi a giá mua và giá bán l n: do ho t đ ng gd ítả ữ ớ ạ ộ nên khó th c hi n l nh và ch n đ c giá phù h p.ụ ệ ệ ọ ượ ợ 4.Giá dao đ ng m nh: do ít ho t đ ng gd.ộ ạ ạ ộ 5.Giá ko ch c ch n:ko ph n ánh đúng giá c a cp trong tg gdắ ắ ả ủ chính th c.ứ 6.Ch ch p nh n l nh gi i h n:là l nh mà ko đ c th c hi n sỉ ấ ậ ệ ớ ạ ệ ượ ự ệ ẽ b h y b .ị ủ ỏ 7.c nh tranh v i t ch c l n và chuyên nghi p trong vi c ti pạ ớ ổ ứ ớ ệ ệ ế c n thông tin.ậ 8.Có th x y ra trì hoãn ho c sai sót trong h th ng máy tínhể ả ặ ệ ố khi n l nh b h y ho c thay đ i.ế ệ ị ủ ặ ổ 4. H th ng th c hi n l nh nh (small order execution system-ệ ố ự ệ ệ ỏ SOES) *Đ tăng tính thanh kho n cho các nhà đ u t và ng i giao d chể ả ầ ư ườ ị nh .ỏ **M t s h n ch :ộ ố ạ ế - Giao d ch không đ c v t quá 1000 c phi u v i m t lo i cị ượ ượ ổ ế ớ ộ ạ ổ phi uế - Giá giao d ch c phi u không đ c v t quá 250$/c phi uị ổ ế ượ ượ ổ ế - ph i ch ít nh t 5ph đ giao d ch đ c th c hi nả ờ ấ ể ị ượ ự ệ - Các t ch c và nhà môi gi i không đ c đ t l nh cho mình mà chổ ứ ớ ượ ặ ệ ỉ đ c đ t l nh cho khách hàng.ượ ặ ệ - các nhà t o l p th tr ng ph i tr đúng giá mua và giá bán đãạ ậ ị ườ ả ả thông báo 5.Ch s :ỉ ố a.Ch s NASDAQ 100:bao g m 100 công ty phi tài chính l nỉ ố ồ ớ nh t v giá tr v n hóa th tr ng đ c niêm y t trên sànấ ề ị ố ị ườ ượ ế NASDAQ.Ko bao g m ch ng khoán c a công ty tài chinh baoồ ứ ủ g m công ty đ u t .ồ ầ ư **Công th cứ : T ng giá tr th tr ng đã s aổ ị ị ườ ử đ iổ S chiaố Công th c s chia m i:ứ ố ớ ( Giá tr th tr ng sau khi s a)ị ị ườ ử x S chia tr c khi s aố ướ ử Giá tri th tr ng tr c khi s aị ườ ướ ử **Ch s bao g m các lo i ch ng khoán sau: common stocks,ordinaryỉ ố ồ ạ ứ shares, ADRs, tracking stock. **Tiêu chu n c a ch ng khoán niêm y t: tiêu chu n ban đ u và tiêuẩ ủ ứ ế ẩ ầ chu n ti p theo:ẩ ế +Tiêu chu n ban đ u:ẩ ầ 1.Ch đ c niêm y t trên Nasdaq global select market ho c Nasdaq globalỉ ượ ế ặ market( tr nh ng ch ng khoán đã niêm y t trên các th tr ng khác từ ữ ứ ế ị ườ ừ tr c 1/1/2004)ướ 2.Đ c phát hành b i các công ty phi tài chính,ượ ở 3.Ko ph i ch ng khoán c a công ty đang đ ng tr c nguy c phá s n,ả ứ ủ ứ ướ ơ ả 4.Ph i có kh i l ng giao d ch trung bình h ng ngày 200 000 cp,ả ố ượ ị ằ 5.N u công ty phát hành ch ng khoán đ c t ch c d i lu t ngoài n cế ứ ượ ổ ứ ướ ậ ướ M , thì ch ng khoán ph i đ c niêm y t trên th tr ng quy n ch n c aỹ ứ ả ượ ế ị ườ ề ọ ủ Mỹ 6.Ch cho phép 1 lo i ch ng khoán c a 1 nhà phát hành.ỉ ạ ứ ủ 7.Ch ng khoán đã đ c niêm y t ít nh t 2 năm .(ho c 1 năm nh ng ph iứ ượ ế ấ ặ ư ả đáp ng thêm tiêu chu n giá tr v n hóa)ứ ẩ ị ố +Đi u ki n niêm y t ti p theo: ề ệ ế ế Thêm đi u ki n sau:giá tr v n hóa c a công ty ph i tăng >=0,1% so v iề ệ ị ố ủ ả ớ t ng giá tr v n hóa th tr ng đã s a cu i tháng.N u ko đáp ng tiêuổ ị ố ị ườ ử ố ế ứ chu n trong 2 tháng liên ti p s b lo i kh i ch s khi k t thúc giao d chẩ ế ẽ ị ạ ỏ ỉ ố ế ị ngày th 6 tu n th 3 c a tháng ti p theo.ứ ầ ứ ủ ế b.Ch s Nasdaq composite:bao g m ch ng khoán c a t t c các công tyỉ ố ồ ứ ủ ấ ả n i đ a và n c ngoài niêm y t trên Nasdaq.ộ ị ướ ế **Các lo i ch ng khoán: common stocks , ordinary shares, limitedạ ứ partnership interests, ADRs, shares of beneficial interests,tracking stocks. **Đi u ki n niêm y t: ch đ c niêm y t trên sàn Nasdaq.ề ệ ế ỉ ượ ế K t lu nế ậ Sau khi so sánh gi a UPCOM và Nasdaq nh n th y:ữ ậ ấ Th tr ng đăng ký giao d ch ch ng khoán các công ty đ i chúng ch aị ườ ị ứ ạ ư niêm y t (UPCoM) ch a ph i là th tr ng OTC (theo đúng nghĩa) th cế ư ả ị ườ ự s .ự Ch a có đ c nhà t o l p th tr ng theo đúng nghĩa. m t s thư ượ ạ ậ ị ườ Ở ộ ố ị tr ng phát tri n, m t c phi u tham gia th tr ng OTC ph i có ít nh tườ ể ộ ổ ế ị ườ ả ấ hai CTCK t o l p th tr ng và CTCK mu n t o l p th tr ng cho cạ ậ ị ườ ố ạ ậ ị ườ ổ phi u nào thì ph i đăng ký. T i b t kỳ th i đi m nào, CTCK cũng ph iế ả ạ ấ ờ ể ả đ a ra m c giá chào mua và chào bán v i lo i c phi u mà h t o l p thư ứ ớ ạ ổ ế ọ ạ ậ ị tr ng. So sánh v i th tr ng OTC theo thông l th gi i nói trên thì thườ ớ ị ườ ệ ế ớ ị tr ng UPCoM s p đi vào ho t đ ng n c ta m i ch đ t kho ng m tườ ắ ạ ộ ở ướ ớ ỉ ạ ả ộ n a tiêu chu n, đó là có các CTCK môi gi i cho khách hàng và h ng phíử ẩ ớ ưở giao d ch. Ch a có quy đ nh v vi c CTCK đóng vai trò là nhà t o l p thị ư ị ề ệ ạ ậ ị tr ng, m t đi u ki n quan tr ng đ hình thành th tr ng OTC chu n.ườ ộ ề ệ ọ ể ị ườ ẩ C ch thanh toán kém linh ho t cho các bên tham gia giao d ch.ơ ế ạ ị