Thay đổi cytokin trong máu ngoại vi ở trẻ viêm phổi thở máy

TCNCYH 98 (6) - 2015 9 TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌC Địa chỉ liên hệ: Nguyễn Thị Bình, Bộ môn Sinh lý học, Trường Đại học Y Hà Nội Email: binh.bu@gmail.com Ngày nhận: 19/8/2015 Ngày được chấp thuận: 25/12/2015 THAY ĐỔI CYTOKIN TRONG MÁU NGOẠI VI Ở TRẺ VIÊM PHỔI THỞ MÁY Nguyễn Thị Diệu Thúy1, Nguyễn Thị Bình1, Tạ Anh Tuấn2 1Trường Đại học Y Hà Nội; 2Bệnh viện Nhi Trung ương Viêm phổi là bệnh lý hô hấp thường gặp ở trẻ em. Đáp ứng viêm ở trẻ quyết định tiến triển của bệnh. Phản ứng quan trọng nhất của cơ thể là giải phóng ra các cytokin khác nhau bởi các tế bào viêm. Các cytokin được sản xuất ra có vai trò khuếch đại phản ứng viêm tại phổi. Đề tài được thực hiện nhằm đánh giá sự thay đổi một số cytokin trong máu ngoại biên ở bệnh nhân viêm phổi nặng phải thở máy. Đây là nghiên cứu mô tả tiến cứu trên trẻ viêm phổi nặng thở máy và trẻ khỏe mạnh. Các trẻ viêm phổi được lấy máu định lượng cytokin trong 24 giờ đầu sau đặt nội khí quản. Trong thời gian 6 tháng, chúng tôi có 45 trẻ viêm phổi nặng phải thở máy và 35 trẻ khỏe mạnh đủ tiêu chuẩn tham gia nghiên cứu. Nồng độ các cytokin tiền viêm như: IL - 6, IL - 8, GM - CSF tăng một cách có ý nghĩa so với nhóm chứng. Nồng độ IL - 6 tăng 3924% (80,84 pg/ml so với 2,06 pg/ml; p = 0,01), nồng độ IL - 8 tăng 1360% (90,03 pg/ml so với 6,62pg/ml, p < 0,001), nồng độ GM - CSF tăng1007% (115,58 pg/ml so với 11,47 pg/ml; p < 0,001). Nồng độ IL - 10 ở nhóm trẻ viêm phổi dưới 6 tháng cao hơn rõ rệt nhóm trẻ trên 6 tháng. Bệnh nhân có nồng độ IL - 6 cao ở ngày đầu thở máy có nguy cơ tử vong cao hơn so với bệnh nhân có nồng độ IL - 6 thấp ( 267, 12 pg/ml so với 20,75 pg/ml, p = 0,05). Các cytokin như IL - 6, IL - 8, IL - 10, GM - CSF có vai trò quan trọng trong phát động quá trình viêm ở bệnh nhân viêm phổi. Nồng độ IL - 6 cao tiên lượng bệnh nặng, nguy cơ tử vong. Từ khóa: viêm phổi thở máy, cytokin I. ĐẶT VẤN ĐỀ Viêm phổi là bệnh thường gặp ở trẻ em. Theo thống kê của chương trình quốc gia phòng chống nhiễm khuẩn hô hấp cấp tính trẻ em, trung bình mỗi năm một trẻ dưới 5 tuổi có thể mắc 3 - 5 đợt nhiễm khuẩn hô hấp cấp tính, trong đó khoảng 1 - 2 lần viêm phổi. Viêm phổi nặng chiếm 1/3 các trường hợp viêm phổi và có thể gây nguy hiểm đến tính mạng của trẻ. Theo ước tính của Tổ chức Y tế Thế giới, viêm phổi gây tử vong gần 4,3 triệu người /năm, tử vong do viêm phổi chiếm 10 - 20% tổng số tử vong trẻ em dưới 5 tuổi. Ở Việt Nam, tỷ lệ tử vong do viêm phổi là 7,4%. Tử vong do viêm phổi ở trẻ dưới 1 tuổi chiếm 87,3% số trẻ tử vong do viêm phổi, với 45,2% số trẻ này có cân nặng lúc sinh thấp dưới 2500g và 33,5% tử vong trước 24 giờ và 92,1% trẻ tử vong sống ở vùng nông thôn. Viêm phổi là một trong các nguyên nhân hàng đầu gây tử vong ở trẻ em, nhất là trẻ dưới 5 tuổi. Tính đáp ứng viêm ở trẻ viêm phổi quyết định tiến triển của bệnh. Các xét nghiệm hiện nay chủ yếu tập trung vào đánh giá phản ứng bạch cầu và CRP trong máu ngoại vi. Thực tế cho thấy cùng nguyên nhân gây bệnh, nhưng phản ứng viêm của mỗi cá thể rất khác nhau, điều này quyết định mức độ nặng nhẹ của bệnh, đặc biệt là vai trò của các cytokin, là các thành phần tế bào có vai trò quan trọng, tham gia vào mọi đáp ứng viêm của cơ thể. Có 2 loại cytokin: cytokin tiền viêm và cytokin kháng viêm. Sự mất cân bằng của 2 loại này quyết định tiên lượng của hội chứng nhiễm khuẩn toàn thân [1; 2]. Trong 10 TCNCYH 98 (6) - 2015 TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌC các bệnh nhiễm trùng, bạch cầu đa nhân trung tính được huy động để tiêu diệt các phần tử lạ. Các cytokin như GM - CSF, TNF - α được chứng minh gây tăng đáp ứng viêm và tăng tập trung bạch cầu trung tính tại đường thở. Quá trình nhiễm khuẩn làm tế bào Th0 chuyển dạng theo hướng Th1 [3]. Các cytokin của Th1 gồm (INF - γ, TNF - α, IL - 1, IL - 12,GM - CSF) tạo ra phản ứng viêm để chống lại vi khuẩn và ký sinh trùng và loại bỏ các tế bào ung thư. Đáp ứng viêm quá mức có thể dẫn đến tổn thương mô không kiểm soát được. Monton thấy rằng đại thực bào là tế bào chủ yếu tham gia vào phản ứng bắt vi khuẩn khi vi khuẩn xâm nhập vào đường hô hấp dưới, nhưng khi vi khuẩn xâm nhập quá nhiều hoặc độc tố quá mạnh thì đáp ứng viêm của đại thực bào không đủ để tiêu diệt vi khuẩn, chúng sẽ hấp dẫn bạch cầu đa nhân trung tính từ các mạch máu kế cận vào phế nang. Các cytokin, như TNF- α, IL - 1β, IL - 6 và IL - 8, được tiết ra bởi đại thực bào phế nang có thể thu hút bạch cầu đa nhân trung tính nhằm tăng cường cho các hoạt động thực bào, sẵn sàng tiêu diệt các tác nhân gây bệnh xâm nhập. Tuy nhiên, việc các cytokin này được sản xuất ra quá nhiều có thể gây hại với đáp ứng viêm hệ thống, dẫn tới phá hủy nhiều tổ chức và có thể gây tử vong [4]. Nghiên cứu của Ann Craig cho kết quả tương tự, tác giả nhận thấy viêm phổi rất nặng thường do hậu quả của đáp ứng viêm quá mức do các thành phần được tiết ra từ bạch cầu đa nhân trung tính. Viêm phổi do vi khuẩn đe dọa tính mạng bởi bạch cầu trung tính sản xuất quá mức các cytokin tiền viêm như: TNF - α, IL - 1β, IL - 6; IL - 8 [5]. Nghiên cứu trên 210 bệnh nhân viêm phổi nằm viện cho thấy các cytokin như: IL- 1 RA, IL- 6, IL- 8, IL- 10 trong máu tăng trong giai đoạn cấp tính, nhất là ở các bệnh nhân viêm phổi do phế cầu và nồng độ cytokin giảm nhanh khi bệnh nhân ra viện [6]. Nghiên cứu sự biến đổi của một số cytokin ở bệnh nhân viêm phổi nặng giúp tìm ra yếu tố tiên lượng bệnh nặng nhằm có giải pháp can thiệp sớm, kịp thời. Ở Việt Nam, hiện nay các nghiên cứu về biến đổi các cytokin trong máu ngoại biên ở trẻ viêm phổi còn chưa nhiều. Vì vậy, đề tài này được tiến hành nhằm nghiên cứu sự thay đổi một số cytokin trong máu ngoại biên ở bệnh nhân viêm phổi nặng phải thở máy nhằm tìm ra yếu tố tiên lượng viêm phổi nặng. II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP 1. Đối tượng 45 bệnh nhân dưới 5 tuổi, được chẩn đoán viêm phổi nặng, suy hô hấp đòi hỏi phải thở máy hỗ trợ tại khoa Hồi sức cấp cứu bệnh viện Nhi Trung ương và 35 trẻ khỏe mạnh từ tháng 2/ 2014 đến tháng 8/2014. Tiêu chuẩn lựa chọn Bệnh nhân viêm phổi nặng - Tất cả bệnh nhân bị viêm phổi có chỉ định thở máy vào điều trị tại khoa Hồi sức cấp cứu Bệnh viện Nhi Trung ương. - Bệnh nhân được đặt ống nội khí quản trong vòng 24h. - Tuổi từ 1 tháng đến 5 tuổi. - Không mắc các bệnh mạn tính, bệnh bẩm sinh kèm theo. - Gia đình đồng ý tham gia nghiên cứu. Trẻ khỏe mạnh, tuổi dưới 5, đến kiểm tra sức khỏe định kỳ, được lấy máu xét nghiệm kiểm tra và đồng ý tham gia nghiên cứu. Tiêu chuẩn loại trừ - Bệnh nhân viêm phổi trên nền bệnh mạn tính khác như tim bẩm sinh, viêm não, shock, bệnh phổi mạn tính. TCNCYH 98 (6) - 2015 11 TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌC - Bệnh nhân được đặt ống nội khí quản trên 24h. 2. Phương pháp - Nghiên cứu mô tả tiến cứu. - Các chỉ tiêu nghiên cứu được thu thập theo một mẫu bệnh án thống nhất. Phương pháp chọn mẫu Chọn mẫu theo phương pháp thuận tiện, lấy tất cả các bệnh nhân đủ tiêu chuẩn tham gia nghiên cứu. Các bước tiến hành nghiên cứu - Hỏi gia đình trẻ về bệnh sử, tiền sử, khám lâm sàng để đánh giá mức độ nặng của viêm phổi. - Các trẻ được lấy máu xét nghiệm trong 24h đầu sau đặt nội khí quản. - Định lượng cytokin trong máu ngoại biên: Xét nghiệm định lượng cytokin trong huyết thanh được làm tại Labo Miễn dịch, Học viện Quân y 103. Xét nghiệm được tiến hành bằng công nghệ flowcytometry - assisted immu- noassay với hệ thống Bio - Plex do Bio-Rad (Hoa Kỳ) chế tạo. 3. Đạo đức nghiên cứu Trẻ được lấy mẫu nghiên cứu đều được phép của gia đình bệnh nhân. Các gia đình của trẻ đều được giải thích về ý nghĩa của đề tài và các xét nghiệm được tiến hành. Đề tài được chấp thuận bởi Hội đồng Y đức bệnh viện Nhi Trung ương số 954B/BVNTW- VNCSKTE. III. KẾT QUẢ 1. Phân loại bệnh nhân theo nhóm tuổi Biểu đồ 1. Phân loại bệnh nhân theo nhóm tuổi Tuổi trung bình của nhóm trẻ viêm phổi là 9,57 ± 4,81 tháng, trong đó trẻ ít tuổi nhất là 2 tháng, trẻ nhiều tuổi nhất là 31 tháng. Nhóm tuổi bị bệnh gặp chủ yếu ở 6 - 12 tháng tuổi, chiếm 80%. 12 TCNCYH 98 (6) - 2015 TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌC 2. Biến đổi các cytokin viêm trong máu ở bệnh nhi viêm phổi nặng Bảng 1. Nồng độ các cytokin trong máu bệnh nhi viêm phổi nặng so với nhóm chứng Cytokin (pg/ml) Nhóm nghiên cứu (n = 45) Nhóm chứng (n = 35) p TNF - α 1,57 ( 0,003 - 24,27) 1,93 (0,27- 44,46) 0,46 GM - CSF 115,58 ( 0,43 - 409,46) 11,47 (1,82 - 198,3) < 0,001* IL - 6 80,84 ( 15,38 - 680,62) 2,06 (2,06 - 36,63) 0,01* IL - 8 90,03( 23,04 - 280.22) 6,62 ( 1,5 - 29,62) < 0,001* IL - 10 13,11( 0,07 - 386,07 ) 1,55 ( 0,07 - 43) 0,07 IFN - γ 24,82 (4,86 - 635,14) 24,82 (5,53 - 1477,2) 0,53 IL - 12 3,41 ( 0,04 - 52,39) 0,02 ( 0,02 - 1,83) 0,08 IL: Interleukin; TNF - α: Tumor necrosis factor alpha - yếu tố hoại tử u alpha. GM - CSF: Granulocyte - macrophage colony stimulating factors - yếu tố kích thích tụ đại thực bào. Ở trẻ viêm phổi nặng phải thở máy, nồng độ IL - 6, IL - 8 và GM - CSF tăng cao rõ rệt so với nhóm trẻ khỏe mạnh, sự khác biệt có ý nghĩa thống kê với p < 0,05. Nồng độ các cytokin kháng viêm như: IL - 10; IL - 12, của nhóm viêm phổi tăng cao hơn so với nhóm trẻ khỏe mạnh. Tuy nhiên, nồng độ TNF - α và INF - γ không có sự khác biệt giữa trẻ viêm phổi và trẻ khỏe mạnh. Bảng 2. Nồng độ cytokin trong máu ở trẻ viêm phổi theo nhóm tuổi Cytokin (pg/ml) 12 tháng p TNF - α 2,59 ( 0,57 - 24,27) 1,57 ( 0,003 - 8,16) 1,83 (0,86 - 5,07) 0,96 GM - CSF 124,63 (30,41 - 165,14) 109,51 (1,82 - 189,12) 129,08 ( 1,82 - 179,25) 0,85 IL - 6 77,19 (20,75 - 267,12) 82,65 (15,38 - 2502,32) 100,24 (56,2 - 680,62) 0,83 IL - 8 99,03 ( 25,27 - 280,22) 90,03 (23,04 - 203,18) 79,12 (43,85 - 114,16) 0,94 IL - 10 30,01 (6,58 - 52,48) 12,51 (0,07 - 386,07) 15,53 ( 0,07- 159,41) 0,03* IL - 12 5,82 (0,04 - 52,39) 3,07 (0,04 - 34,57) 2,4 ( 0,04 - 23,23) 0,65 IFN - γ 24,82 ( 4,86 - 198,88) 24,82 (4,86 - 635,14) 24,82 ( 4,86 - 110,67) 0,75 TCNCYH 98 (6) - 2015 13 TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌC ANOVA test. Nồng độ IL - 10 ở nhóm trẻ dưới 6 tháng tuổi cao hơn rõ rệt nhóm trẻ trên 6 tháng, p = 0,03. Trong khi đó, nồng độ các cytokin khác không có sự khác biệt theo nhóm tuổi ở trẻ viêm phổi nặng. 3. Yếu tố tiên lượng tử vong Bảng 3. Mối liên quan giữa nồng độ các cytokin trong máu và tiên lượng điều trị Cytokin (pg/ml) Bệnh nhân sống (n = 21) Bệnh nhân tử vong (n = 24) p Tiền viêm TNFα 1,46 ( 0,003 - 17,4) 1,93 ( 0,86 - 24,27) 0,35 GM - CSF 131,47 ( 0,43 - 374,79) 91,84 ( 0,43 - 409,46) 0,60 IL - 6 20,75 ( 15,38 - 160,9) 267,12( 54,87- 689.62) 0,05* IL - 8 90,03 (23,04 - 203,18) 99,03 (25,27 - 280,22) 0,88 Kháng viêm IL - 10 11.02 (0,07 - 28,74) 15,01 (5,47 - 386,07) 0,37 INF - γ 24,82 (5,53 - 635,14) 24,82 (4,86 - 111,43) 0,31 IL - 12 5,82 ( 0,04 - 23,23) 2,74 (0,45 - 52,39) 0,74 Bệnh nhân có nồng độ IL - 6 trong máu cao ở ngày đầu thở máy có nguy cơ tử vong cao hơn một cách có ý nghĩa so với bệnh nhân có nồng độ IL - 6 thấp, sự khác biệt có ý nghĩa thống kê ( 267,12 pg/ml so với 20,75 pg/ml, p = 0,05). IV. BÀN LUẬN Trong thời gian 6 tháng, có 45 bệnh nhi viêm phổi nặng phải thở máy và 35 trẻ khỏe mạnh đủ tiêu chuẩn được mời tham gia nghiên cứu. Nghiên cứu này chỉ tập trung vào nhóm trẻ viêm phổi nặng đòi hỏi phải hô hấp hỗ trợ, số trẻ bị viêm phổi dưới một tuổi chiếm 88,9%. Theo nghiên cứu của Bùi Văn Chân trên 231 trẻ viêm phổi được điều trị tại bệnh viện Nhi Trung ương từ tháng 9/2004 đến tháng 5/2005 thì tỷ lệ bệnh nhi bị viêm phổi nặng trong nhóm bệnh nhi dưới 1 tuổi là cao nhất, chiếm tới 73,1%, đây cũng là nhóm tuổi phải vào viện điều trị cao nhất . Cytokin là các protein hòa tan có trọng lượng phân tử thấp chuyên truyền tín hiệu giữa các tế bào. Đáp ứng miễn dịch ở bệnh nhân viêm phổi thay đổi tùy thuộc vào nguyên nhân và độ nặng của bệnh. Phản ứng quan trọng nhất của cơ thể là giải phóng ra các cytokin khác nhau bởi các tế bào viêm. Cytokin được sản xuất có vai trò khuếch đại phản ứng viêm tại phổi [2]. Các phản ứng viêm phụ thuộc vào loại cytokin được sản xuất ra và nồng độ của chúng. Nghiên cứu về đáp ứng viêm hệ thống trong viêm phổi, các tác giả thấy rằng đây là quá trình mất cân bằng giữa các yếu tố tiền viêm và yếu tố kháng viêm, thường liên quan đến tỷ lệ tử vong ở trẻ em. Trong các bệnh nhiễm trùng, đại thực bào, bạch cầu đa nhân trung tính được huy động để tiêu diệt vi khuẩn. Các cytokin như GM - CSF, TNF - α được chứng minh gây tăng đáp ứng viêm và 14 TCNCYH 98 (6) - 2015 TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌC tăng tập trung bạch cầu trung tính tại đường thở. Quá trình nhiễm khuẩn làm tế bào Tho chuyển dạng theo hướng Th1. Các cytokin được sản xuất từ Th1 trong đáp ứng viêm như TNF- α, IL - 6 thường tăng trong giai đoạn viêm cấp [6]. Trên thực nghiệm, sự xuất hiện các cytokin phụ thuộc thời gian sau khi các độc tố được kích hoạt. Vai trò của từng cytokin cụ thể trong đáp ứng viêm vẫn đang được nghiên cứu. Thông thường, TNF - α và IL - 6 là các cytokin tiền viêm và IL - 10 là cytokin chống viêm quan trọng nhất. Đây được cho là 3 cytokin quan trọng nhất trong đáp ứng viêm trong viêm phổi. Trong viêm phổi do vi khuẩn, nồng độ các cytokin thường tăng tại vùng phổi bị tổn thương, tuy nhiên các cytokin hệ thống trong máu cũng tăng theo. Mức độ nặng của viêm phổi vừa được phản ánh vừa tiên lượng qua việc tăng cytokin trong máu [7]. Kết quả nghiên cứu cho thấy nồng độ các interleukin tiền viêm như: IL - 6, IL - 8, GM - CSF tăng một cách có ý nghĩa so với nhóm chứng. Nồng độ IL - 6 tăng 3924% (80,84 pg/ ml so với 2,06 pg/ml; p = 0,01), nồng độ IL - 8 tăng 1360% (90,03 pg/ml so với 6,62pg/ml, p < 0,001), nồng độ GM - CSF tăng1007% (115,58 pg/ml so với 11,47 pg/ml; p < 0,001). Nồng độ TNF - α không có sự khác biệt giữa bệnh nhi viêm phổi nặng và nhóm chứng. Nồng độ các interleukin thuộc nhóm kháng viêm như IL - 10, IL - 12, IFN - γ không có sự khác biệt giữa nhóm trẻ viêm phổi nặng và nhóm chứng. Thực tế, nồng độ IL - 10 ở nhóm viêm phổi cao gấp 846% (13,11pg/ml so với 1,55pg/ml) so với nhóm chứng, nhưng sự khác biệt chưa có ý nghĩa thống kê rõ p = 0,07. So sánh nồng độ các interleukin tiền viêm và kháng viêm theo nhóm tuổi ở các bệnh nhân viêm phổi nặng thở máy đều không thấy sự khác biệt trừ IL - 10. Nồng độ IL - 10 ở nhóm trẻ viêm phổi dưới 6 tháng cao hơn một cách có ý nghĩa so với nhóm trẻ viêm phổi trên 6 tháng. Một nghiên cứu tiến cứu được tiến hành trên 1886 bệnh nhân nhập viện vì viêm phổi tại khoa cấp cứu. Tiến hành đo nồng độ TNF -α, IL - 6 và IL - 10 trong máu hàng ngày trong tuần đầu tiên của viêm phổi. Kết quả nghiên cứu chỉ ra nồng độ tất cả các cytokin trên tăng cao ở 82% bệnh nhân. Nồng độ cytokin cao nhất khi nhập viện và giảm nhanh sau những ngày đầu, những vẫn cao trong tuần đầu. Nồng độ IL - 6 và IL - 10 cao tiên lượng bệnh nhân rất nặng, có nguy cơ tử vong. Tuy nhiên, tính đáp ứng của cytokin trong viêm phổi là không ổn định vì còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác [8]. Endeman và cộng sự tiến hành so sánh nồng độ một số interleukin và CRP ở bệnh nhân viêm phổi vào những ngày đầu và ngày thứ 30 của bệnh cho thấy nồng độ IL - 6 tăng gấp 1695%, CRP tăng 1088%, IL - 10 tăng 332% và IL - 8 tăng 96%. Nồng độ của IL - 12 (+ 6%), IFN - γ (+ 6%), IL - 5 (0%) không thay đổi trong giai đoạn viêm cấp [6]. GM - CSF (granulocyte - macrophage- colony-stimulating factor) là các cytokin được sản xuất từ các tế bào tủy và tế bào mô đệm. GM - CSF còn được sản xuất từ đại thực bào phế nang ở bệnh nhân viêm phổi và tại nhu mô phổi của chuột được thở khí dung bằng hỗn hợp khí có chứa P aeruginosa. Trên thực nghiệm, nuôi cấy đại thực bào phế nang chuột với GM - CSF làm tăng khả năng diệt C neo- formans và tăng sản xuất TNF - α. Tiêm GM - CSF trong 7 - 14 ngày dưới da cho chuột làm giảm tình trạng viêm phổi do Pneumocystis [9]. Kết quả nghiên cứu cho thấy nồng độ GM - CSF tăng cao trong máu ở bệnh nhân viêm phổi so với nhóm chứng chứng tỏ đáp ứng viêm xảy ra rất mạnh ở bệnh nhân viêm phổi nặng thở máy. TCNCYH 98 (6) - 2015 15 TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌC Nghiên cứu của Monton chỉ ra nồng độ IL - 6 trong máu ở trẻ viêm phổi thở máy còn sống là 464 pg/ml, so với nồng độ IL - 6 ở trẻ viêm phổi tử vong là 1209 pg/ml. Nồng độ IL - 6 và TNF - α trong huyết thanh cao tương xứng với thang điểm tổn thương phổi. Như vậy, nồng độ IL - 6 trong máu cao là yếu tố tiên lượng tử vong ở trẻ [4]. Kết quả nghiên cứu này cho thấy nồng độ IL - 6 trong máu cao ở nhóm viêm phổi tử vong so với nhóm viêm phổi sống (267,12 pg/ml so với 20,75 pg/ml, p = 0,05). Điều này chứng tỏ nồng độ IL - 6 cao trong máu là yếu tố tiên lượng bệnh nặng có thể tử vong. V. KẾT LUẬN Các cytokin như IL - 6, IL - 8, IL - 10, GM - CSF có vai trò quan trọng trong phát động quá trình viêm ở bệnh nhân viêm phổi nặng. Nồng độ IL - 6 cao tiên lượng bệnh nặng, nguy cơ tử vong cao. Lời cám ơn Chúng tôi xin chân thành cám ơn các bác sỹ, điều dưỡng tại khoa Hồi sức cấp cứu, bệnh viện Nhi Trung ương đã giúp chúng tôi thực hiện đề tài này. Chúng tôi cũng xin cám ơn các kỹ thuật viên khoa Hóa sinh, bệnh viện Nhi Trung ương, các cán bộ tại Labo Miễn dịch, Viện Quân y 103 đã giúp chúng tôi lưu trữ mẫu xét nghiệm, định lượng cytokine trong máu. TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Anderson M.R (1997). Advances in the therapy for sepsis in chidren. Pediatric clinics of North American, 44(1), 179 - 203. 2. Lipscomb MF, Bice DE, Lyons CR, Schuyler MR, Wilkes D (1995). The regula- tion of pulmonary immunity. Adv Immunol, 59, 369 - 455. 3. Burns AR, Smith CW, Walker DC (2003). Unique structural features that influen- ce neutrophil immigration into the lung. Physiol Rev, 83, 309 – 336. 4. Montón C., Torres A (1998). Lung inflammatory response in pneumonia. Monadi Arch Chest Dis, 53(1), 56 - 63. 5. Ann Craig (2009). Neutrophil Recruit- ment to the lungs during Bacterial Pneumonia. Infection and Immunity, 77(3), 568 - 575. 6. Endeman H (2011). Systemic cytokine response in patients with community-acquired pneumonia. Eur Respir J, 37(6), 1431 - 1438. 7. Wick YJ (2012). Proinflammatory Cyto- kines: A Guide to Antibiotic Therapy for Pneu- mococcal Pneumonia. Published Online: www. pharmacytimes.com. 8. Kellum JA, Kong L, Fink MP et al ( 2007). Understanding the inflammatory cyto- kine response in pneumonia and sepsis: re- sults of the Genetic and Inflammatory Markers of Sepsis (GenIMS) Study. Arch Intern Med; 167(15), 1655 - 1663. 9. Standiford TJ, Mehrad B, Tsai WC, Moore TA. (1999). Pulmonary Host Defenses: The Role of Cytokines in Mediating Lung In- flammation. Medscape Pulmonary Medicine eJournal 3(2). Available at: http:// www.medscape.com/viewarticle/408743. 16 TCNCYH 98 (6) - 2015 TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌC Summary THE CHANGE OF CYTOKINES IN PERIPHERAL BLOOD IN CHILDREN WITH SEVERE PNEUMONIA REQUIRED MECHANICAL VENTILATION Pneumonia is a common respiratory disease in children. The inflammatory responses influ- ence the progression of the disease. The most important inflammatory reaction is to release a variety of cytokines by inflammatory cells. The cytokines play an important role for amplification of lung inflammation. The aim of this study is to find the change of cytokines in peripheral blood in children with severe pneumonia requiring mechanical ventilation. This is a prospective descriptive study on children with severe pneumonia requiring mechanical ventilation and healthy children. Blood tests were performed within the first 24 hours after intubation. Within six months, we recruited 45 children with severe pneumonia requiring mechanical ventilation and 35 healthy children to participate in this research. The levels of proinflammatory cytokines such as IL - 6, IL - 8, GM - CSF were increased significantly in the study group when compared with the control group. IL - 6 levels were increased by 3924% (80.84 pg/ml versus 2.06 pg/ml; p = 0.01), IL - 8