Tại sao PC trở nên chậm chạp?

Chiếc máy tính vốn rất nhanh của tôi bỗng nhiên chạy chậm như rùa. Làm cách nào để phục hồi lại tốc độ? Có một số nguyên nhân làm cho PC của bạn trở nên chậm chạp và cũng có nhiều cách khắc phục. Trước hết, bạn phải sao lưu Registry để đề phòng trục trặc (tham khảo TGVT A 4/2003 - tr.106 hay đến find.pcword.com/39122 để xem hướng dẫn). Sau đây là các thủ phạm chính có thể gây sụt giảm tốc độ. Phần mềm gián điệp: Ngoài việc xâm phạm riêng tư người khác, những chương trình theo dõi này còn có thể làm chậm tốc độ hoạt động của PC. Bạn đến find.pcworld.com/39125 để tải xuống một trong hai (hay cả hai) chương trình phát hiện phần mềm gián điệp tốt nhất: Spybot Search &Destroy của Patrick M. Kolla và Ad-aware của Lavasoft. Cả hai đều miễn phí. Có quá nhiều trình ứng dụng hoạt động: Mọi chương trình đang chạy trong máy của bạn đều làm chậm hệ thống, bạn sẽ hết sức kinh ngạc về số lượng quá lớn các chương trình được tự động nạp khi khởi động PC. Để nhìn thấy danh sách các ứng dụng được nạp tự động này, bạn chọn Start.Run, gõ msconfig, ấn Enter và nhấn Startup. (Windows 2000 không có chương trình msconfig, tuy nhiên người dùng có thể đến find.pcworld.com/39128 để tải xuống tiện ích Startup Control Panel miễn phí của Mike Lin). Nếu có một chương trình nào đó cần phải luôn chạy (firewall chẳng hạn), bạn duy trì nó ở tình trạng được chọn; nếu không cần, bạn bỏ chọn nó. Nhiều khả năng nó sẽ khởi chạy tự động nếu là cần thiết, hoặc bạn cũng có thể mở nó thủ công. (Để có thêm thông tin về vấn đề này, bạn đến find.pcworld.com/40016) Bạn hãy xóa cài đặt tất cả các chương trình không dùng, ngay cả trong trường hợp chúng không nạp tự động. Các chương trình không được nạp sẽ không làm chậm PC của bạn, nhưng với Registry thì bạn không bao giờ biết chắc. Phần mềm mới trên phần cứng cũ: Bất kỳ phần mềm nào - đặc biệt là các ứng dụng chính hoặc một phiên bản Windows nào đó - mới hơn so với PC của bạn khoảng từ 18 tháng đều có thể quá khả năng tiếp nhận của hệ thống. Nếu được nên chuyển sang dùng phiên bản cũ hơn của chương trình. Ngoài ra, ứng dụng đó cũng có thể có tuỳ chọn cho phép quay về với các tính năng của một phiên bản cũ, tuy nhiên việc chọn lựa như vậy không bảo đảm cho tốc độ cao. Thư mục Prefetch của Windows XP: Bạn chuyển đến C:\Windows\Prefetch và xóa tất cả các tập tin .pf. Thư mục Prefetch này được bổ sung vào XP để cải thiện tốc độ hoạt động của HĐH, và nó có hiệu quả. Nhưng nếu thư mục này gây quá tải, nó sẽ làm chậm tốc độ hoạt động của hệ thống. Registry: Tập hợp các cài đặt, lệnh, và các sai sót của Windows ngày càng phình ra khó kiểm soát, làm cho PC phải mất nhiều thời gian xử lý hơn (Registry cồng kềnh cũng có thể gây ra nhiều trục trặc khác cho hệ thống). Thường xuyên dọn dẹp hệ thống là một ý hay - dù không phải là liều thuốc vạn năng. Hiện không có (hoặc chúng tôi không biết) một chương trình dọn dẹp Registry nào thật hoàn chỉnh. Hình 1: Tìm và gỡ bỏ các cài đặt Registry không cần thiết bằng chương trình Registry Medic 20USB của lomatic Microsoft không tiếp tục hỗ trợ tiện ích RegClean miễn phí của họ, nhưng tiện ích này vẫn còn hoạt động. Bạn đến find.pcworld.com/39131 để tải xuống công cụ này. Mặc dù RegClean không hỗ trợ Windows XP, nhưng thử nghiệm với HĐH này không gặp trục trặc nào, và với tính năng Undo của RegClean và sao lưu Registry của bạn, không có hư hỏng nào không thể khắc phục. Bạn cũng có thể thử dùng một chương trình dọn dẹp Registry khác như Registry Medic (giá 20USD) của Iomatic chẳng hạn (find.pcworld.com/39134, xem hình 1). Khối lượng sao lưu quá lớn đối với CD Spector Backup System (TGVT A 10/2003 - tr.121 hay find.pcworld.com/39137) không thể sao lưu quá lượng dữ liệu chứa trong một đĩa CD. Giải quyết cách nào? Đây rõ ràng là một khiếm khuyết trong hệ thống sao lưu - nguyên nhân do WinZip không có khả năng xem CD-RW như đĩa tháo lắp. Nếu có một thư mục dữ liệu quá lớn không tiện sao lưu, bạn tách riêng dữ liệu thường dùng của mình (là dữ liệu thường xuyên thay đổi và phải sao lưu hàng ngày) ra khỏi những dữ liệu cất trữ ít khi phải thay đổi. Trước hết, bạn tạo thư mục lưu trữ: Mở Windows Explorer hoặc một cửa sổ folder bất kỳ nào đó và chọn ổ đĩa C: (liệt kê bên dưới My Computer trong cây thư mục). Nếu thấy thông báo về các tập tin ẩn, bạn nhấn Show the contents of this folder. Nhấn phải bên trong khung bên phải, và chọn New.Folder. Đặt tên cho thư mục mới này là Archive (lưu trữ). Hàng tháng, bạn chuyển các tập tin không dùng nữa ra khỏi My Documents và các thư mục dữ liệu khác rồi đưa vào thư mục Archive. Bạn đừng cất trữ các bức ảnh số nếu chưa quyết định giữ lại chúng và chưa chỉnh sửa chúng. Khi đã đưa các tập tin vào thư mục Archive, bạn phải luôn chú ý bảo vệ, tránh sơ ý sửa chữa hoặc xóa mất chúng. Bạn nhấn phải lên desktop và chọn New.Shorcut. Trong dòng 'Type the location........' bạn nhập vào lệnh attrib.exe+ r 'c\archive\*.*' /s (chú ý nhập đúng khoảng cách và dấu chấm). Hoàn thành nốt các bước còn lại của trình trợ giúp, khi khởi chạy shorcut này, tất cả các tập tin đã được cất giữ trong C:\Archive sẽ chỉ cho phép đọc. Ghi các tập tin vừa lưu trữ lên CD bằng bất kỳ phần mềm nào bạn vẫn hay dùng (nếu không có ổ CD-RW, bạn dùng phương tiện sao lưu của mình ). Hãy sử dụng loại đĩa CD-R thay cho CD-RW nếu muốn các sao lưu này là vĩnh viễn. Đồng thời tạo hai bản sao trên các đĩa CD khác nhau cho an toàn hơn. Outlook express cởi mở hơn Tôi đang dùng Outlook Express 6 và không thể mở bất kỳ đính kèm e-mail nào. Làm cách nào khắc phục? Để bảo vệ chống lại các virus đi theo e-mail, Outlook Express phong tỏa nhiều đính kèm (đôi khi hầu hết) theo mặc định. Muốn thay đổi tính cách này, bạn mở OE và chọn Tools.Options.Security. Bỏ chọn đối với Do not allow attachments to be saved or opened that could potentially be a virus, rồi nhấn OK. Không bao giờ được mở bất kỳ một đính kèm e-mail khả nghi nào, ngay cả trong trường hợp bạn biết rõ địa chỉ người gửi. Luôn cập nhật phần mềm chống virus. Microsoft có lý do xác đáng khi ngăn chặn các loại tập tin đính kèm. Xử lý các CD mật Với những câu chuyện về tình trạng trộm cắp thông tin cá nhân đang phổ biến, phải làm cách nào để xử lý các đĩa CD-R cũ, không còn dùng đến, nhưng chứa những thông tin nhạy cảm? Bạn có thể mua một thiết bị chuyên dùng để phá hủy dữ liệu trên CD, hoặc cũng có thể thực hiện bằng thủ công. Dùng máy phù hợp với số lượng đĩa nhiều, nhưng ít đĩa thì hủy bằng tay là tốt nhất. Với khoảng 50USD bạn có thể mua thiết bị DVD/CD Shredder của Alera Technologies (www.aleratec.com) hoặc thiết bị MD80 CD/Disk Media Destroyer (www.royal.com, xem hình 2). Cả hai sản phẩm này đều đục những lỗ nhỏ trên mặt CD để hủy dữ liệu. Đĩa CD 'bị hủy' vẫn còn nguyên mảnh, có thể làm khay đựng ly cốc hoặc đồ chơi cho trẻ em, nhưng không còn đọc được. Thiết bị MD100 CD/Media Destroyer & Paper Shredder có giá gấp đôi loại MD80, nhưng có thể băm nhỏ CD, DVD, đĩa mềm, thẻ tín dụng, kể cả giấy. MD100 sẽ rất phù hợp nếu bạn cần hủy nhiều thứ, không chỉ CD. Hủy CD bằng tay thì không cần thiết bị trên. Dùng tay bẻ đôi đĩa, và bạn có thể vứt chúng vào sọt rác. Đốt hoặc nung đĩa trong lò vi sóng sẽ tạo ra khói độc. Cắt đĩa bằng kéo cũng tạm chấp nhận được, nhưng không an toàn tuyệt đối vì vẫn có thể ráp các mảnh đĩa lại để đọc. Xin giới thiệu một phương pháp tổng hợp. Trước hết lấy đĩa ra khỏi máy, đặt nó lên xi măng, dùng chân giẫm lên và chà mạnh. Sau đó lật mặt khác và cũng chà mạnh lần nữa. Chà xát xong hai mặt, bạn cắt đĩa ra càng vụn càng tốt và vứt chúng vào càng nhiều sọt rác đặt xa nhau càng tốt. Mới nghe có vẻ như quá nhiều việc. Thực ra đây có thể là một liệu pháp tốt: mỗi khi hệ thống có một biểu hiện gì đó làm bạn không vừa lòng, hãy đi ra ngoài và trút mọi buồn phiền lên chiếc CD cũ. Khóa phím insert Có phương pháp nào vô hiệu hoá phím 'Insert' trên bàn phím hay không? Bạn có thể gỡ bỏ phím này bằng tuốc nơ vít dẹt, nhưng chỉ nên làm như thế đối với một bàn phím rẻ tiền, dễ dàng thay thế. Rất may, có một số giải pháp ít thô bạo hơn. Bạn có thể thay thế tất cả những gì mà phím 'Insert' thực hiện trong Microsoft Word, nhưng điều này sẽ không tác dụng đối với các chương trình khác. Chọn Tools.Options.Edit.Use the INS key for paste, và nhấn OK để dùng phím lấy nội dung từ clipboard. Nếu muốn hủy bỏ tác dụng của phím này trong mọi chương trình Windows, bạn thử dùng chương trình CapsUnlock miễn phí của BrainSystems (find.pcworld.com/39140). Theo mặc định, CapsUnlock sẽ vô hiệu hóa phím CapsLock cũng như phím Insert, nhưng việc thay đổi thiết lập này cũng dễ dàng.ÿ Hình 2: Hủy dữ liệu trên CD bằng cách cho đĩa chạy qua MD80 CD/Disk Media Destroyer của Royal.