Tài liệu về Mô tiết ngoài

Mô tiết ngoài a. Lông tiết Có thể là đơn bào hay đa bào, có thể có nguồn gốc từ biểu bì hoặc từ những tế bào nằm sâu ở bên trong. (Lông tiết ở cây rau quế, húng chanh, cà chua...). b. Tuyến tiết Tuỳ theo các sản phẩm tiết người ta phân biệt: - Tuyến mật: thường có ở hoa, trục cụm hoa (hoa xương rắn, dừa nước...) cũng có khi nằm trên thân và lá (cây Trẩu). Mật hoa được bài tiết trực tiếp qua vách tế bào hay qua lỗ khí đã biến dạng. - Tuyến thơm: thường có mặt ở các tế bào biểu bì của cánh hoa (hoa hồng nhài bưởi) người ta gọi là biểu bì tiết, nhưng ở một số loài hoa hương thơm được tiết ra từ một số lớp mô tiết gọi là tuyến thơm. - Tuyến tiết chất hôi thối: thường gặp ở một số cây hoa, cụm hoa, có tuyến tiết chất thối để hấp dẫn côn trùng, ruồi nhặng...(Hoa của cây Xương rồng, cây Bán hạ...). 5.2. Mô tiết trong a. Tế bào tiết Đó là những tế bào riêng lẻ, nằm rải rác trong mô mềm chứa những chất do chính tế bào đó tiết ra như nhựa, tinh dầu, tanin, chất nhầy, tinh thể muối khoáng.... Tế bào tiết có hình dạng tương tự như tế bào mô mềm (đôi khi lớn hơn 1 chút) và có mặt ở hầu hết các cơ quan của cây. b. Túi tiết Là những khoang hoặc túi '68ình cầu có một hay vài lớp tế bào tiết bao bọc bên ngoài, căn cứ vào đặc điểm hình thành người ta chia túi tiết ra làm 2 loại: - Túi tiết phân sinh: tế bào sinh ra túi phân chia nhiều lần tạo thành khối tế bào, sau đó các tế bào này tách rời nhau ở giữa làm thành một khoảng gian bào - 48 khoảng này nới rộng ra tạo thành một khoang trống lớn chứa chất tiết (các cây họ sim, họ Hoa tán...). - Túi tiết dung sinh: tế bào sinh ra túi phân chia nhiều lần tạo thành khối tế bào, sau đó các tế bào ở giữa bị tiêu huỷ đi, tạo nên một khoảng trống lớn chứa chất tiết (túi tiết các cây họ cam...). c. Ống tiết Là những ống dài, vách gồm 2 lớp tế bào bên trong là các tế bào tiết, lớp bên ngoài là các tế bào mô nâng đỡ. Các chất tiết có thể là tinh dầu (rau Mùi, Thìa là...) nhựa (Thông, Bông...), chất nhầy (Đay...). d. Ống nhựa mủ Ống nhựa mủ được hình thành từ các tế bào mô mềm, thường có dạng hình ống và có chứa một chất lỏng đặc biệt gọi là chất nhựa mủ. Các ống nhựa mủ đang hoạt động tiết nhựa đều ở trạng thái sống, thường có nhiều nhân. Khi trưởng thành nhân bị huỷ hoại đi nhưng vẫn giữ lại hạch nhân, tế bào chất khó phân biệt vì nó nằm lẫn với chất nhựa mủ, màng của ống nhựa mủ có cấu tạo bằng cellulose, không hoá gỗ, đàn hồi; ống nhựa mủ thường gặp ở cây thực vật 2 lá mầm. Có 2 loại ống nhựa mủ: - Ống nhựa mủ đa bào (phân đốt): gồm một chuỗi các tế bào xếp dọc, màng ngăn ngang giữa các tế bào có thể còn nguyên vẹn, hoặc có các lỗ thủng hoặc bị biến mất hoàn toàn; các ống nhựa mủ có thể liên kết với nhau tạo thành mạng dẫn truyền các chất nhựa mủ hoặc không (Loại này thường gặp ở Cao su, Cúc, Sắn...). - Ống nhựa mủ đơn bào (không phân đốt): được hình thành từ một tế bào có nhựa mủ, khi trưởng thành các tế bào đó thường có dạng ống; ống nhựa mủ đơn bào có thể phân nhánh (cây Xương rắn) hoặc không phân nhánh (cây Trúc đào). Chất nhựa mủ thường là một chất lỏng, có thể không màu trong suốt (Dâu tằm) trắng đục như sữa (Cao su, Sắn...) hoặc màu vàng (Bứa...), màu đỏ (Thuốc phiện...). Thành phần hoá học của chất nhựa mủ bao gồm: các hydratcacbon, acid hữu cơ, muối, ancaloid, dầu mỡ, các chất nhầy, carotinoid, cao su, tinh bột... 6. Mô cơ bản Trong cơ thể thực vật mô cơ bản chiếm một thể tích rất lớn, được cấu tạo bởi những tế bào sống có màng mỏng bằng cellulose, đôi khi dày lên hoá gỗ, những tế bào của mô này có hình dạng rất đa dạng: hình tròn, trái xoan, hình trụ hay hình phiến... chúng có thể sắp xếp sít nhau hoặc giữa chúng có những khoảng gian bào lớn. Các tế bào của mô cơ bản có thể có kích thước rất bé, ngắn và hẹp, song cũng có thể có kích thước rất lớn. Mô cơ bản đảm nhận nhiều chức năng khác nhau, dựa 49 trên cơ sở đó người ta phân biệt ra làm 3 loại: mô hấp thu, mô đồng hoá và mô dự trữ.