Tài liệu tham khảo Thẩm định dự án đầu tư

nöôùc khoaûng töø 1 ñeán 3 thaùng, vaø nguyeân lieäu nhaäp khaåu töø 6 tôùi 12 thaùng. Xaùc ñònh möùc döï tröõ lôùn seõ khieán xí nghieäp bò ñoïng voán taïo söï laõng phí khoâng caàn thieát, möùc döï tröõ nhoû seõ daãn ñeán vieäc thieáu huït nguyeân lieäu cho saûn xuaát, laøm saûn xuaát khoâng oån ñònh. Vì vaäy, phaûi xaùc ñònh möùc döï tröõ nguyeân lieäu sao cho vöøa ñuû. Ñoái vôùi loaïi nguyeân lieäu saûn xuaát theo thôøi vuï thì phaûi thu mua ñeå coù ñuû duøng trong luùc traùi thôøi vuï, hoaëc laø thay theá baèng caùc nguyeân lieäu khaùc neáu ñöôïc trong thôøi gian traùi thôøi vuï cuûa nguyeân lieäu chính. Xaùc ñònh caùc chi phí cho vieäc cung caáp nguyeân vaät lieäu. Baûng tính nhu caàu nguyeân vaät lieäu, baùn thaønh phaåm: Nhu caàu nguyeân vaät lieäu thoâ Nhu caàu haèng naêm Naêm thuù nhaát Naêm thöù ………… …….. Naêm oån ñònh Soá löôïng Ñôn giaù Giaù trò 45 TH.S. NGUYEÃN THANH MINH I.Nhaäp khaåu vaøo VN 1. 2. II. Mua taïi Vieät Nam 1. 2. Chi phí cho nguyeân vaät lieäu goàm chi phí mua nguyeân vaät lieäu vaø caùc chi phí chuyeân chôû, boác dôõ, döï tröõ, baûo quaûn nguyeân lieäu. Soá löôïng nguyeân lieäu söû duïng tyû leä vôùi coâng suaát thöïc teá cuûa nhaø maùy. Trong naêm hoaït ñoäng ñaàu tieân, coâng suaát thöôøng thaáp do phaûi hieäu chænh thieát bò vaø do coâng nhaân chöa thaïo vieäc (öôùc löôïng vaøo khoaûng 70%). Nhö vaäy, chi phí nguyeân lieäu seõ thaáp ôû naêm ñaàu vaø taêng daàn cho caùc naêm keá tieáp theo ñuùng nhòp ñoä gia taêng coâng suaát cuûa nhaø maùy. Chi phí cho nguyeân vaät lieäu caàn xaùc ñònh chi phí traû baèng ngoaïi teä cho nguyeân lieäu nhaäp ñöôïc chuyeån sang tieàn Vieät Nam theo tyû giaù hieän haønh vaø chi phí traû baèng tieàn Vieät Nam cho phaàn nguyeân lieäu noäi ñòa. 3.6.2. Möùc tieâu hao nguyeân lieäu naêng löôïng, ñieän, nöôùc vaø caùc dòch vuï khaùc caàn cho saûn xuaát. Nguoàn cung caáp ñieän nöôùc thöôøng laø yeáu toá quyeât ñònh ñòa ñieåm ñaët cô xöôûng vaø ñoâi khi laïi laø yeáu toá quyeát ñònh tính khaû thi cuûa döï aùn ñaàu tö. Thöïc teá ñaõ xaûy ra nhieàu tröôøng hôïp nhaø maùy khoâng hoaït ñoäng ñöôïc do thieáu ñieän vaø nöôùc thí duï nhö moät soá döï aùn toâm ñoâng laïnh ôû caùc tænh ven bieån (hoaëc neáu coù hoaït ñoäng ñöôïc thì cuõng phaûi maát vaøi ba naêm môùi giaûi quyeát xong vaán ñeà ñieän nöôùc). Xaùc ñònh caùc nhu caàu cung caáp, nöôùc, ñieän, hôi… cho saûn xuaát. Xaùc ñònh caùc giaûi phaùp ñaûm baûo keát caáu haï taàng vaø phuïc vuï saûn xuaát nhö: giao thoâng (noäi boä vaø beân ngoaøi ), kho baõi, thoâng tin…Cuï theå coù theå phaân tích nhö sau: o Möùc tieâu hao nguyeân lieäu phuï:  Xaùùc ñònh nhu caàu nguyeân lieäu phuï. 46 TH.S. NGUYEÃN THANH MINH  Xaùc ñònh nguoàn cung caáp, giaù caû, bieän phaûp ñaûm baûo cung öùng oån ñònh. o Löïa choïn quy moâ vaø phöông aùn cung caáp ñieän, hôi cho saûn xuaát: Xaùc ñònh nhu caàu veà ñieän cho moãi naêm (1 ca laøm vieäc) töø naêm saûn xuaát ñaàu tieân tôùi naêm saûn xuaát oån ñònh.  Coâng suaát ñieän toái ña yeâu caàu cho toaøn boä döï aùn.  Phöông aùn giaûi quyeát nhu caàu veà ñieän cho döï aùn: mua töø löôùi ñieän quoác gia, hay töï cung caáp. o Möùc tieâu hao nöôùc cho saûn xuaát, cho sinh hoaït vaø cho caùc nhu caàu khaùc caùc naêm: Nhaø maùy caàn ñöôïc laäp ôû nôi coù nguoàn nöôùc toát - nöôùc maùy hoaëc nöôùc gieáng. Ñoái vôùi phöông aùn tieâu thuï nhieàu nöôùc ta caàn nghieân cöùu kyõ ñeå xaùc ñònh söû duïng nöôùc nhö theá naøo cho kinh teá. Tuøy theo ñaëc thuø cuûa töøng döï aùn, nöôùc phaûi nhieàu khi laø vaán ñeà caàn phaûi quan taâm ñaëc bieät. Nghieân cöùu nöôùc cho döï aùn caàn phaûi xaùc ñònh :  Nhu caàu nöôùc cho moät ngaøy ñeâm hoaëc moät ca laøm vieäc vaø töø ñoù tính cho caû naêm.  Nguoàn vaø giaûi phaùp ñaûm baûo cung caáp nöôùc lieân tuïc. o Möùc tieâu hao nhieân lieäu, caùc haøng hoaù, dòch vuï khaùc: Tính nhu caàu moãi loaïi veà khoái löôïng, giaù caû… cuï theå cho töøng naêm keå töø khi baét ñaàu coù nhu caàu ñeán naêm hoaït ñoäng oån ñònh. Coù theå laäp baûng tính toaùn nhu caàu nguyeân lieäu naêng löôïng, ñieän, nöôùc vaø caùc dòch vuï khaùc caàn cho saûn xuaát theo baûng sau : Chuûng loaïi nguyeân lieäu, naêng Nguoàn cung caáp Nhu caàu haèng naêm Naêm thöù nhaát Naêm thöù … Naêm oån ñònh 47 TH.S. NGUYEÃN THANH MINH löôïng… Khoái löôïng Giaù trò 1. 2. Toång coäng 3.7. Caùc phöông aùn veà ñòa ñieåm vaø maët baèng : 3.7.1. Caùc nguyeân taéc löïa choïn ñiaï ñieåm cho döï aùn.  Ñòa ñieåm cuûa döï aùn phaûi thuaän tieän cho vieäc vaän chuyeån nguyeân vaät lieäu hay haøng hoùa.  Ñòa ñieåm cuûa döï aùn phaûi gaàn nguoàn cung caáp nguyeân vaät lieäu, hay thò tröôøng tieâu thuï.  Ñòa ñieåm cuûa döï aùn phaûi ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu toái thieåu veà haï taàng cô sôû.  Ñòa ñieåm cuûa döï aùn phaûi ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu toái thieåu veà maët baèng.  Ñòa ñieåm cuûa döï aùn phaûi thuaän lôïi cho vieäc xaây döïng coâng trình.  Ñòa ñieåm cuûa döï aùn phaûi gaàn nguoàn cung caáp ñieän, nöôùc, dòch vuï.  Ñòa ñieåm cuûa döï aùn phaûi baûo ñaûm khoâng aûnh höôûng moâi sinh, moâi tröôøng sinh hoaït cuûa daân cö.  Ñòa ñieåm cuûa döï aùn phaûi baûo ñaûm vaán ñeà an ninh.  Ñòa ñieåm cuûa döï aùn phaûi gaàn nguoàn cung caáp nhaân löïc. Dó nhieân raát khoù choïn ñöôïc ñòa ñieåm thoûa maõn moïi ñieàu kieän treân; tuy nhieân taát caû ñeàu phaûi ñöôïc ñeå yù khi nghieân cöùu vaø so saùnh, ñaùnh giaù taàm quan troïng cuûa töøng yeáu toá ñeå töø ñoù choïn ñòa ñieåm thích hôïp nhaát cho döï aùn. 3.7.2. Noäi dung phaân tích. o Phaân tích ñiaï ñieåm: Phaân tích ñiaï ñieåm cuûa döï aùn caàn laøm roõ caùc vaán ñeà:  Xaùc ñònh ñòa danh haønh chaùnh, phöôøng (xaõ), quaän (huyeän), tænh (thaønh phoá) nôi döï aùn ñoùng truï sôû. Xaùc ñònh vó ñoä, kinh ñoä, ñoái vôùi döï aùn lôùn. 48 TH.S. NGUYEÃN THANH MINH  Ñeå xaùc ñònh ñöôïc ñòa ñieåm cho döï aùn caàn phaûi nghieân cöùu ít nhaát laø hai phöông aùn khaùc nhau, phaûi thu nhaäp ñaày ñuû caùc taøi lieäu ñieàu tra cô baûn, taøi lieäu khaûo saùt ñuû ñoä tin caäy. Moãi phöông aùn ñòa ñieåm caàn phaân tích caùc maët sau ñaây.  Ñieàu kieän töï nhieân: khí töôïng thuûy vaên, nguoàn nöôùc, ñòa chaát, ñòa hình, hieän traïng ñaát ñai vaø taøi nguyeân (coù baùo caùo taøi nguyeân), moâi tröôøng sinh thaùi.  Ñieàu kieän xaõ hoäi vaø kyõ thuaät: tình hình daân sinh, phong tuïc taäp quaùn, caùc chính saùch khu vöïc, hoaït ñoäng kinh teá - trình ñoä kyõ thuaät - caùc ñieàu kieän haï taàng kyõ thuaät vaø xaõ hoäi (ñöôøng xaù, ñieän, nöôùc, thoâng tin, cô sôû y teá, giaùo duïc, dòch vuï...).  Caùc ñaëc ñieåm veà quy hoaïch vaø keá hoaïch phaùt trieån vuøng.  Nhu caàu söû duïng ñaát. Caùc keát luaän veà ñieàu kieän cô baûn, caùc baûn veõ baûn ñoà khu vöïc vaø ñòa ñieåm theo tyû leä... keøm theo. o Phaân tích phöông aùn giaûi phoùng maët baèng:  Phaân tích hieän traïng maët baèng vaø cô sôû haï taàng cuûa ñòa ñieåm vaø ñöa ra phöông aùn giaûi phoùng maët baèng.  Veõ sô ñoà toång maët baèng.  Phaân tích vaø tính toaùn caùc chi phí veà maët baèng nhö: khaûo saùt ban ñaàu, ñeàn buø, san laép maët baèng, thueâ ñaát, ñöôøng ñieän nöôùc thi coâng, laùn traïi... taän duïng cô sôû haï taàng... Coù theå tính toaùn theo maãu sau: Chi phí veà maët baèng Caùc haïng muïc Khoái löôïng (soá löôïng hoaëc m2) Ñôn giaù Thaønh tieàn Nhaø ôû Cô sôû vaät chaát Moà maû Caây coái, hoa maøu Khaùc Toång soá : 3.8. Phaân tích kyõ thuaät coâng ngheä vaø löïa choïn maùy moùc theát bò cho döï aùn : 49 TH.S. NGUYEÃN THANH MINH 3.8.1. Phaân tích löïa choïn coâng ngheä cho döï aùn. o Khaùi quaùt veà phöông phaùp saûn xuaát vaø coâng ngheä: Ñeå laøm ra moät saûn phaåm, ngöôøi ta coù theå duøng nhieàu phöông phaùp khaùc nhau. Moãi phöông phaùp nhö vaäy cho ta moät saûn phaåm coù ñaëc tính khaùc nhau, chaát löôïng khaùc nhau, giaù thaønh saûn phaåm khaùc nhau. Do vaäy, ngöôøi nghieân cöùu laäp döï aùn ñaàu tö phaûi choïn löïa moät phöông phaùp naøo ñoù thích hôïp cho loaïi saûn phaåm mình muoán cheá taïo baèng caùch nghieân cöùu moät soá hay ít ra vaøi ba phöông phaùp khaùc nhau ñeå caân nhaéc öu khuyeát ñieåm töøng phöông phaùp vaø xeùt khaû naêng taøi chaùnh cuûa mình ñeå tìm ra ñöôïc phöông phaùp phuø hôïp. Coù phöông phaùp saûn xuaát toát nhöng quy trình coâng ngheä chöa hoaøn chænh cuõng daãn ñeán hieäu naêng keùm, vaø coù theå vì theá maø chaát löôïng bò giaûm do khaâu kieåm tra chaát löôïng saûn phaåm khoâng ñöôïc toå chöùc toát. Phöông phaùp saûn xuaát xaùc ñònh chaát löôïng saûn phaåm, nhöng quy trình coâng ngheä quyeát ñònh hieäu naêng saûn xuaát. Do vaäy caân phaûi löïa choïng phöông phaùp saûn xuaát vaø quy trình coâng ngheä phuø hôïp. o Caùc nhaân toá aûnh höôûng ñeán vieäc löïa choïn coâng ngheä vaø phöông phaùp saûn xuaát.  Nhaân toá veà kyõ thuaät & chaát löôïng saûn phaåm löïa choïn.  Trình ñoä tay ngheà & khaû naêng tieáp thu kyõ thuaät cuûa ngöôøi saûn xuaát.  Yeáu toá nguyeân lieäu vaø naêng löôïng söû duïng.  Voán ñaàu tö vaø khaû naêng nguoàn voán ñaàu tö. o Xaùc ñònh caùc tieâu chuaån ñeå löïa choïn coâng ngheä:  Phaûi saûn xuaát ra nhöõng saûn phaåm coù tính caïnh tranh cao, ñaëc bieät treân thò tröôøng xuaát khaåu.  Söû duïng lôïi theá cuûa Vieät Nam hieän nay: söùc lao ñoäng reõ coù tính caïnh tranh cao, taøi nguyeân thieân nhieân phong phuù, khí haäu thuaän lôïi cho phaùt trieãn noâng nghieäp ...  Haïn cheá toái thieåu vieäc söû duïng nguyeân vaät lieäu vaø naêng löôïng ngoaïi nhaäp. 50 TH.S. NGUYEÃN THANH MINH  Taêng naêng suaát lao ñoäng, giaûm chi phí saûn xuaát ...  Giaù caû saûn phaåm phuø hôïp vôùi nhu caàu thò hieáu hay khaû naêng cuûa ngöôøi tieâu duøng.  Trình ñoä coâng ngheä phuø hôïp vôùi trình ñoä tay ngheà cuûa coâng nhaân trong nöôùc. o Nhöõng ñieåm caàn chuù yù khi xaây döïng coâng ngheä cuûa döï aùn.  Neân xaây döïng nhieàu phöông aùn vôùi nhöõng ñaëc ñieåm khaùc nhau ñeå löïa choïn coâng ngheä thích hôïp. Moãi phöông aùn löïa choïn caàn phaûi xaùc ñònh caùc phöông aùn coâng ngheä chính, quy trình saûn xuaát coù theå chaáp nhaän, moâ taû phaân tích ñaùnh giaù möùc ñoä hieän ñaïi, tính thích hôïp kinh teá, caùc öu vieät vaø haïn cheá cuûa coâng ngheä löïa choïn (thoâng qua vieäc so saùnh moät soá chæ tieâu kinh teá kyõ thuaät nhö quy caùch, chaát löôïng, naêng suaát, lao ñoäng, giaù thaønh, veä sinh coâng nghieäp; ñieàu kieän öùng duïng...).  Khi mua coâng ngheä vaø kyõ thuaät saûn xuaát phaûi ñaët vaán ñeà chuyeåûn giao bí quyeát, chuyeån giao coâng ngheä, giaù caû, phöông thöùc thanh toaùn, caùc ñieàu kieän tieáp nhaän chuyeån giao, kinh nghieäm, tay ngheà veà saûn xuaát saûn phaåm, chuyeân gia höôùng daãn laép ñaët vaän haønh, söû duïng vaø baûo veä thieát bò coâng ngheä, ñaøo taïo ñoäi nguõ caùn boä Kyõ thuaät vaø caùc cam keát khaùc…  Baûo ñaûm quyeàn sôû höõu coâng ngheä vaø vieäc söû duïng teân hoaëc caùc daáu hieäu thöông maïi haøng hoùa. Vì ñaây laø vaán ñeà taêng cöôøng söùc tieâu thuï cho haøng hoùa trong vaø ngoaøi nöôùc.  Phaân tích vaø xaùc ñònh caùch thöùc mua coâng ngheä vaø kyõ thuaät nhö thueâ, mua, mua ñöùt, lieân doanh saûn xuaát vôùi caùc nhaø cung caáp kyõ thuaät, mua saém caïnh tranh, ñaáu thaàu caïnh tranh ... 3.8.2. Sô ñoà quy trình coâng ngheä: Sau khi löïa choïn coâng ngheä vaø phöông phaùp saûn xuaát, chuùng ta ñi vaøo veõ sô ñoà cuûa quy trình coâng ngheä nhaèm ñeå moâ taû moät caùch vaén taét coâng ngheä maø döï aùn aùp duïng. 3.9. Löïa choïn maùy moùc thieát bò : o Khaùi quaùt veà löïa choïn maùy moùc thieát bò cho döï aùn. 51 TH.S. NGUYEÃN THANH MINH Quy trình coâng ngheä xaùc ñònh loaïi thieát bò caàn coù. Coù thieát bò toát, nhöng quy trình coâng ngheä chaép vaù thì naêng xuaát cuõng khoâng cao. Chaát löôïng cuûa saûn phaåm tuøy thuoäc moät phaàn lôùn vaøo thieát bò. Coù nguyeân lieäu toát nhöng thieát bò toài thì cuõng khoâng theå hoaëc khoù ñaït ñöôïc chaát löôïng cao. Nhö vaäy, vieäc löïa choïn thieát bò cho thích hôïp laø moät böôùc raát quan troïng trong keá hoaïch ñaàu tö cuûa döï aùn. Thoâng thöôøng, ngöôøi ta choïn caùc thieát bò ñaõ ñöôïc söû duïng roäng raõi vaø ñaõ ñöôïc chöùng minh laø toát, beàn, ñöôïc cheá taïo bôûi caùc nhaø maùy coù danh tieáng do moät soá nöôùc coù neàn coâng nghieäp tieân tieán saûn xuaát. Tuy nhieân, thieát bò toát thöôøng quaù ñaét, neân trong nhieàu tröôøng hôïp ngöôøi ta choïn thieát bò coù chaát löôïng keùm hôn nhöng giaù caû lôïi hôn nhieàu. Do vaäy, ta neân choïn thieát bò naøo ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu veà chaát löôïng, coâng suaát, tuoåi thoï theo khaû naêng vaø yeâu caàu vaø vôùi giaù caû vöøa phaûi. Coâng suaát cuûa thieát bò phaûi ñuùng vôùi yeâu caàu. Coâng suaát thaáp thieát bò khoâng ñaùp öùng ñöôïc saûn löôïng caàn thieát. Coâng suaát cao quaù thì taêng theâm nhöõng chi phí ñaàu tö, chi phí ñieàu haønh (ñieän, xaêng daàu, baûo haønh) moät caùch khoâng caàn thieát. Neáu coù yeâu caàu gia taêng coâng suaát trong moät thôøi gian ngaén, thì coù theå mua nhöõng thieát bò coù coâng suaát döï tröû. Tuy nhieân caàn tính toaùn coâng suaát döï tröû nhö theá naøo ñeå coù ñöôïc hieäu quûa kinh teá laø cao nhaát. Phaûi choïn thieát bò sao cho ñuùng vôùi phöông phaùp saûn xuaát. Thieát bò phaûi ñuùng vôùi chaát löôïng, coâng suaát maø ta muoán coù. Maùy moùc thieát bò quaù reõ cuõng chöa haün laø toát; maùy moùc thieát bò quaù hieän ñaïi cuõng chöa haün laø toát. Vaán ñeà quan troïng ñoái vôùi caùc nhaø ñaàu tö laø phaûi löïa coïn ñöôïc thieát bò phuø hôïp. Ñoái vôùi vieäc mua saém thieát bò hieän nay ngöôøi ta thöôøng söû duïng hình thöùc ñaáu thaàu ñeå choïn thieát bò naøo ñaït ñöôïc tieâu chuaån veà chaát löôïng nhöng baùn vôùi giaù reõ hôn caùc nhaø cung caáp khaùc. o Caùc nhaân toá sau caàn phaûi löu yù khi löïa choïn thieát bò cho döï aùn: Nhìn chung khi löïa choïn thieát bò cho döï aùn caàn phaûi löu yù ñeán caùc nhaân toá sau:  Nhu caàu cuûa thò tröôøng ñoái vôùi saûn phaåm.  Nguoàn nguyeân lieäu ñaàu vaøo cuûa saûn xuaát  Khaû naêng voán. 52 TH.S. NGUYEÃN THANH MINH  Nguoàn cung caáp thieát bò maùy moùc trong hay ngoaøi nöôùc.  Chính saùch baûo hoä maäu dòch cuûa Vieät nam. o Tieâu chuaån ñeå löïa choïn maùy moùc thieát bò cho döï aùn:  Nhaø cung caáp maùy moùc thieát bò phaûi coù uy tín treân thò tröôøng.  Maùy moùc thieát bò phaûi phuø hôïp vôùi coâng suaát cuûa nhaø maùy.  Maùy moùc thieát bò phaûi ñoàng boä.  Maùy moùc thieát bò phuø hôïp vôùi ñieàu kieän Vieät Nam.  Phuï tuøng thay theá cuûa maùy moùc thieát bò deã tìm.  Maùy moùc thieát bò coù giaù caû phaûi chaêng. o Moâ taû maùy moùc vaø lieät keâ trang thieát bò.  Sau khi löïa choïn ñöôïc maùy moùc thieát bò ngöôøi soaïn thaûo döï aùn phaûi laäp baûng lieät keâ trang thieát bò maùy moùc vaø moâ taû ñaày ñuû caùc tính naêng, hieåu roõ nguoàn cung caáp vaø ñaùnh giaù möùc ñoä hieän ñaïi cuûa töøng loaïi. Cuï theå:  Danh muïc thieát bò chia ra: Thieát bò saûn xuaát chính, thieát bò phuïc vuï, thieát bò hoã trôï, phöông tieäân khaùc, phuï tuøng thay theá, duïng cuï thieát bò vaên phoøng... (soá löôïng, maãu maõ, giaù caû, nguoàn...).  Moâ taû tính naêng, thoâng soá kyõ thuaät caùc ñaëc tính kyõ thuaät chuû yeáu, ñieàu kieän baûo döôõng, söûa chöõa, thay theá. Ñieàu kieän cho vieäc laép ñaët thieát bò, ñieàu kieän vaän haønh vaø ñaøo taïo kyõ thuaät.  Phaân tích caùc phöông aùn mua saém coâng ngheä thieát bò cuûa phöông aùn choïn, caùc hoà sô chaøo haøng; so saùnh, ñaùnh giaù veà trình ñoä coâng ngheä, chaát löôïng thieát bò, so saùnh chi phí xaùc ñònh phöông aùn choïn. o Giaù caû maùy moùc thieát bò : Chi phí cho vieäc mua saém thieát bò coù theå goàm:  Chi phí cho thieát bò chính.  Chi phí cho thieát bò phuï trôï.  Chi phí cho thieát bò vaän chuyeån, boác xeáp.  Chi phí cho phöông tieän vaän chuyeån. 53 TH.S. NGUYEÃN THANH MINH  Chi phí cho thieát bò ño löôøng, thieát bò kieåm tra, ño löôøng, chaát löôïng (KCS).  Chi phí cho phuï tuøng thay theá vaø ñoà ñieän.  Chi phí cho duïng cuï ñoà ngheà.  Chi phí cho caùc thieát bò an toaøn, baûo hoä lao ñoäng.  Chi phí cho thieát bò baûo haønh, söûa chöõa.  Chi phí nhaäp khaåu vaø raùp maùy (neáu coù).  Chi phí vaän chuyeån baûo quaûn boác dôõ thieát bò ñeán chaân coâng trình. 3.10. Phaân tích moâi tröôøng vaø giaûi phaùp xöû lyù : 3.10.1. Yeâu caàu veà phaân tích moâi tröôøng: Trình baøy roõ vieäc xí nghieäp coù thaûi ra caùc taùc nhaân gaây oâ nhieãm moâi tröôøng khoâng, neáu coù thì trình baøy caùc bieän phaùp xö lyù caàn thieát ñeå baûo veä moâi tröôøng khoâng bò oâ nhieãm quaù giôùi haïn cho pheùp. Ñoái vôùi caùc döï aùn naèm trong quy ñònh coù taïo ra caùc chaát thaûi veà nöôùc, khoùi, buïi… thì caàn phaûi laäp baùo caùo ñaùnh giaù taùc ñoäng moâi tröôøng theo quy ñònh cuûa Boä Khoa hoïc, coâng ngheä vaø moâi tröôøng. 3.10.2. Noäi dung phaân tích: Noäi dung phaân tích coù theå taäp trung vaøo caùc vaán ñeà nhö sau :  Xaùc ñònh caùc thaønh phaàn chaát thaûi cuûa döï aùn coù khaû naêng gaây oâ nhieãm moâi tröôøng nhö khí thaûi, nöôùc thaûi, chaát thaûi raén.  Caùc giaûi phaùp maø döï aùn seõ söû duïng ñeå choáng oâ nhieãm. Caùc thieát bò seõ söû duïng ñeå thöïc hieän caùc giaûi phaùp ñoù.  Giaûi phaùp söû lyù cuoái cuøng (phaân huõy, choân caát, … ) caùc chaát ñoäc haïi thu hoài töø khí thaûi, nöôùc thaûi, caùc chaát thaûi raén cuûa döï aùn.  Phaân tích thaønh phaàn khí thaûi, nöôùc thaûi, chaát thaûi raén sau khi aùp duïng caùc giaûi phaùp noùi treân.  Nhöõng aûnh höôûng khaùc ñoái vôùi moâi tröôøng vaø bieän phaùp khaéc phuïc :  AÛnh höôûng ñoái vôùi maët baèng (tröôøng hôïp döï aùn coù khai thaùc taøi nguyeân khoaùng saûn, ñaát ñaù, … ). 54 TH.S. NGUYEÃN THANH MINH  AÛnh höôûng ñoái vôùi caân baèng sinh thaùi ( tröôøng hôïp döï aùn coù khai thaùc hoaëc/ vaø söû duïng taøi nguyeân röøng, taøi nguyeân sinh vaät bieån ... ).  Caùc aûnh höôûng khaùc (buïi, tieáng oàn, aùnh saùng ñoái vôùi khu vöïc laân caän … )vaø giaûi phaùp phoøng ngöøa vaø khaéc phuïc caùc aûnh höôûng noùi treân. 3.11. Phaân tích nhaø xöôõng cho döï aùn, caùc phöông aùn thieát keá vaø giaûi phaùp xaây döïng. 3.11.1. Noäi dung: Phaân tích nhaø xöôõng cuûa döï aùn thöôøng gaén lieàn vôùi vieäc phaân tích ñòa ñieåm, maët baèng cuûa döï aùn noäi dung naøy nhaèm traû lôøi moät soá caâu hoûi nhö sau:  Nhaø xöôûng döï kieán xaây caát coù thích hôïp vôùi phöông phaùp saûn xuaát vaø vôùi soá thieát bò döï kieán seõ laép ñaët cho döï aùn hay khoâng?  Maët baèng cô xöôûng coù ñuû roäng ñeå coù theå boá trí thieát bò theo moät daây chuyeàn saûn xuaát höõu hieäu khoâng?  Nhaø xöôõng coù tuoåi thoï töông xöùng vôùi maùy moùc thieát bò, voøng ñôøi cuûa döï aùn hay khoâng?  Nhaø xöôûng coù thoûa maõn ñaày ñuû caùc ñieàu kieän veà veä sinh, an toaøn nhaèm taïo ñieàu kieän laøm vieäc thuaän lôïi cho coâng nhaân hay khoâng?  Thieát keá nhaø xöôõng, kho haøng, phoøng laøm vieäc… nhö theá naøo cho thuaän lôïi nhaát?  Caùc coâng trình phuï trôï cuûa nhaø maùy nhö: Ñöôøng xaù, caàu coáng, traïm bieán ñieän, saân baõi ñaäu xe, heä thoáng cung caáp nöôùc, heä thoáng xöû lyù nöôùc saïch neáu caàn, heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi, heä thoáng thoâng tin lieân laïc….  Tính toaùn dieän tích maët ñaát, maët nöôùc, maët bieån söû duïng cho döï aùn. Chi phí tieàn thueâ ñaát; giaù trò ñeàn buø giaûi toaû. Sô ñoà quan heä: Ñòa ñieåm 55 TH.S. NGUYEÃN THANH MINH Sau khi traû lôøi caùc vaán ñeà treân caàn tính toaùn dieän tích, quy moâ, chi phí … cuûa caùc coâng trình xaây döïng. Khi tính toaùn caàn xaùc ñònh roõ caùc coâng trình trong khuoân vieân nhaø maùy, caùc coâng trình ngoaøi khuoân vieân nhaø maùy, caùc coâng trình xaây döïng môùi, caùc coâng trình söûa chöûa caûi taïo… Vieäc tính toùan coù theå theo maãu höôùng daãn döôùi ñaây: Caùc haïng muïc coâng trình ngoaøi khuoân vieân xí nghieäp : Teân haïng muïc Ñôn vò tính Quy moâ Ñôn giaù Thaønh tieàn A. Caùc haïng muïc xaây môùi 1. 2. B. Caùc haïng muïc söûa chöõa, caûi taïo 1. 2. Coäng : Khoái Löôïng caùc haïng muïc trong khuoân vieân xí nghieäp : Teân haïng muïc Ñôn vò tính Quy moâ Ñôn giaù Thaønh tieàn Caùc haïng muïc xaây môùi Coâng ngheä vaø maùy moùc thieát bò Maët baèng Nhaø xöôõng 56 TH.S. NGUYEÃN THANH MINH 1. 2. Caùc haïng muïc söûa chöõa, caûi taïo 1. 2. Coäng : (Caùc haïng muïc coù keát caáu ñaëc bieät caàn coù chuù thích giaûi trình chi tieát, cuï theå) 3.11.2. Veõ sô ñoà thieát keá, thi coâng: Noäi dung baûn veõ sô ñoà thieát keá, thi coâng goàm:  Caùc giaûi phaùp xaây döïng: taàng cao, keát caáu, an toaøn vaø veä sinh coâng nghieäp.  Nhöõng yeâu caàu veà kyõ thuaät, coâng ngheä, thieát bò xaây laép ñaëc bieät.  Nhu caàu vaø nguoàn cung öùng vaät lieäu xaây döïng.  Sô ñoà boá trí maët baèng (coù phuï luïc keøm theo).  Laäp hoà sô boá trí thieát bò maùy moùc.  Sô ñoà thieát keá cuûa taát caû caùc coâng trình xaây döïng.  Baûn veõ thi coâng.  Toång tieán ñoä xaây döïng.  Hình thöùc vaø ñieàu kieän goïi thaàu vaø choïn thaàu thieát keá vaø / hoaëc xaây döïng. Caùc coâng vieäc naøy phaûi do nhöõng nhaø chuyeân moân thieát keá theo yeâu caàu cuûa chuû döï aùn khoâng phaûi ai cuõng töï laøm ñöôïc. 3.12. Laäp lòch trình thöïc hieän döï aùn : Sau khi nghieân cöùu tính khaû thi cuûa döï aùn veà phöông dieän kyõ thuaät – coâng ngheä caàn phaûi laäp lòch trình thöïc hieän caùc coâng vieäc chính yeáu cuûa döï aùn. Lòch trình phaûi theå hieän ñöôïc caùc noäi dung sau: Xaùc ñònh caùc coâng vieäc caàn phaûi laøm, thôøi gian caàn thieát ñeå hoaøn taát töøng coâng vieäc, trình töï coâng vieäc, thôøi ñieåm baét ñaàu vaø keát thuùc cuûa caùc coâng vieäc. Caùc coâng vieäc chính yeáu sau ñaây thöôøng phaûi ñöôïc xaùc ñònh: 57 TH.S. NGUYEÃN THANH MINH  Ñaêng kyù thaønh laäp doanh nghieäp.  Thueâ ñòa ñieåm.  Khôûi coâng xaây döïng.  Laép ñaët thieát bò.  Vaân haønh thöû.  Saûn xuaát chính thöùc. Phöông phaùp aùp duïng ñeå laäp lòch trình thöïc hieän döï aùn thöôøng laø phöông phaùp sô ñoà Gantt, phöông phaùp sô ñoà Pert, phöông phaùp sô ñoà maïng… Tuy nhieân phöông phaùp sô ñoà Gant thöôøng ñöôïc öùng duïng nhieàu nhaát vì ñôn giaûn deã laäp. Phöông phaùp sô ñoà Gantt ( Henry Gantt, 1910 ) aùp duïng cho caùc chöông trình saûn xuaát hoaëc dòch vuï ñôn giaûn hoaëc cho caùc döï aùn nhoû ít coâng vieäc. Thöïc chaát cuûa sô ñoà Gantt laø bieåu dieãn caùc coâng vieäc vaø thôøi gian thöïc hieän chuùng theo phöông ngang vaø vôùi tyû leä quy ñònh tröôùc. Qua ñoù, nhaèm ñaït ñeán muïc tieâu quaûn lyù laø ñöa vaøo söû duïng caùc nguoàn löïc phuø hôïp vôùi quy trình hoaït ñoäng cuûa döï aùn vaø phuø hôïp vôùi thôøi gian döï aùn yeâu caàu. Quy trình thöïc hieän phöông phaùp sô ñoà Gantt goàm 5 böôùc:  Taùch toaøn boä chöông trình thöïc hieän döï aùn thaønh töøng vieäc rieâng bieät.  Xaùc ñònh thöù töï cuûa caùc coâng vieäc caàn thöïc hieän.  Xaùc ñònh ñoä daøi cuûa töøng coâng vieäc ( thôøi ñieåm baét ñaàu vaø keát thuùc cuûa töøng coâng vieäc ).  Laäp baûng phaân tích coâng vieäc thöïc hieän noäi dung cuûa 3 böôùc phaân tích treân .  Laäp sô ñoà Gantt veà lòch trình thöïc hieän döï aùn treân cô sôû phaân tích coâng vieäc. Ví duï: Duøng phöông phaùp sô ñoà Gantt ñeå laäp lòch trình thöïc hieän döï aùn vôùi caùc döõ lieäu sau ñaây:  Thôøi gian tìm nguoàn voán keùo daøi 2 thaùng.  Thôøi gian löïa choïn ñiaï ñieåm keùo daøi 1 thaùng.  Thôøi gian tìm choïn haõng cung caáp maùy moùc thieát bò 3 thaùng.  Thôøi gian vay ngoaò teä ñeå tieán haønh mua maùy moùc thieát bò laø 3 thaùng . 58 TH.S. NGUYEÃN THANH MINH  Thôøi gian maùy moùc thieát bò veà ñeán ñiaï ñieåm xaây döïng keùo daøi 12 thaùng.  Thôøi gian chuaån bò xaây döïng keùo daøi 18 thaùng.  Vieäc xaây döïng nhaø xöôûng keùo daøi 9 thaùng.  Vieäc laép ñaët maùy moùc thieát bò keùo daøi 3 thaùng ( do caùn boä nhaân vieân Vieät Nam töï laép ban ñaàu ).  Do maùy moùc thieát bò nhaäp ngoaïi phaûi nhôø chuyeân gia nöôùc ngoaøi sang hieäu chænh, thôøi gian keùo daøi 1 thaùng.  Beân Vieät Nam vaø beân nöôùc ngoaøi cuøng hieäu chænh cho chaïy thöû ñeå ñöa maùy moùc thieát bò vaøo hoaït ñoäng bình thöôøng keùo daøi 2 thaùng. Yeâu caàu:  Laäp baûng phaân tích caùc coâng vieäc thöïc hieän döï aùn.  Veõ sô ñoà Gantt bieåu thò lòch trình thöïc hieän döï aùn.  Töø sô ñoà Gantt cho bieát toång thôøi gian thöïc hieän döï aùn. Giaûi: Phaân tích saép xeáp caùc coâng vieäc xem coâng vieäc naøo laøm tröôùc, coâng vieäc naøo laøm sau, coâng vieäc naøo coù theå laøm ñoàng thôøi vôùi nhau  Thôøi gian tìm nguoàn voán keùo daøi 2 thaùng.  Thôøi gian löïa choïn ñiaï ñieåm keùo daøi 1 thaùng.  Thôøi gian tìm choïn haõng cung caáp maùy moùc thieát bò 3 thaùng. Ba coâng vieäc treân coù theå tieán haønh ñoàng thôøi khi baét ñaàu döï aùn .  Thôøi gian vay ngoaò teä ñeå tieán haønh mua maùy moùc thieát bò laø 3 thaùng (sau khi ñaõ tìm ñöôïc haõng cung caáp maùy moùc thieát bò ).  Thôøi gian maùy moùc thieát bò veà ñeán ñiaï ñieåm xaây döïng keùo daøi 12 thaùng sau khi kyù hôïp ñoàng mua maùy moùc thieát bò.  Thôøi gian chuaån bò xaây döïng keùo daøi 8 thaùng keå töø khi löïa choïn xong ñòa ñieåm cuûa döï aùn .  Vieäc xaây döïng nhaø xöôûng keùo daøi 9 thaùng sau coâng vieäc chuaån bò xaây döïng.  Vieäc laép ñaët maùy moùc thieát bò keùo daøi 3 thaùng sau khi maùy moùc thieát bò veà ñeán ñiaï ñieåm xaây döïng ( do caùn boä nhaân vieân Vieät Nam töï laép ban ñaàu ).  Do maùy moùc thieát bò nhaäp ngoaïi phaûi nhôø chuyeân gia nöôùc ngoaøi sang hieäu chænh, thôøi gian keùo daøi 1 thaùng ( keå töø khi laép ñaët sô boä xong maùy moùc thieát bò ). 59 TH.S. NGUYEÃN THANH MINH  Beân Vieät Nam vaø beân nöôùc ngoaøi cuøng hieäu chænh cho chaïy thöû ñeå ñöa maùy moùc thieát bò vaøo hoaït ñoäng bình thöôøng keùo daøi 2 thaùng keå töø khi chuyeân gia nöôùc ngoaøi sang. Baûng phaân tích caùc coâng vieäc thöïc hieän döï aùn: Sô ñoà Gantt bieåu thò lòch trình döï aùn Cv10 Cv9 Cv8 Cv7 Cv6 Cv5 Cv4 Cv3 Cv2 Cv1 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 Toång coäng thôøi gian thöïc hieän :21 thaùng Öu nhöôïc ñieåm cuûa phöông phaùp sô ñoà Gantt . o Öu ñieåm :  Cho thaáy thôøi gian baét daàu vaø thôøi gian keát thuùc coâng vieäc .  Cho thaáy nhöõng coâng vieäc naøo coù theå boá trí laøm ñoàng thôøi vôùi nhau .  Cho thaáy nhöõng coâng vieäc naøo phaûi laøm xong tröôùc khi baét ñaàu coâng vieäc khaùc .  Cho thaáy thôøi gian ngaén nhaát maø döï aùn seõ ñöôïc thöïc hieän . o Nhöôïc ñieåm :  Chöa chæ roû moái quan heä phuï thuoäc laãn nhau giöõa caùc coâng vieäc .  Chöa chæ roû coâng vieäc naøo laø troïng taâm phaûi taäp trung xöû lyù  Khi coù nhieàu phöông aùn lòch trình khaùc nhau ,thì khoù ñaùnh giaù phöông aùn naøo laø toát , phöông aùn naøo laø khoâng toát .  Chöa ñöa ra caùch giaûi quyeát baèng sô ñoà caùc yeâu caàu veà toái öu hoùa tieàn baïc ,thôøi gian cuõng nhö caùc nguoàn löïc khaùc . 60 TH.S. NGUYEÃN THANH MINH CHÖÔNG IV: NGHIEÂÂN CÖÙÙU TOÅÅ CHÖÙÙC QUAÛÛN LYÙÙ VAØØ DÖÏÏ TRUØØ NHAÂÂN SÖÏÏ CHO DÖÏÏ AÙÙN 4.1. YÙ nghiaõ vaø yeâu caàu ñoái vôùi noäi dung nghieân cöùu toå chöùc quaûn lyù vaø döï truø nhaân söï cho döï aùn : 4.1.1. YÙ nghiaõ: Nguoàn nhaân löïc vaø trình ñoä toå chöùc quaûn lyù hieän nay ñöôïc xem laø hai nguoàn löïc quan troïng quyeát ñònh söï thaønh coâng hay thaát baïi cuûa doanh nghieäp treân thöông tröôøng. Bôùi vaäy moät döï aùn töø giai ñoaïn soaïn thaûo (chuaån bò ñaàu tö), thöïc hieän ñaàu tö, vaän haønh döï aùn vaø ñi vaøo kinh doanh, cho ñeán khi keát thuùc voøng ñôøi döï aùn vieäc löaï choïn nhaân söï, toå chöùc boä maùy ñieàu haønh, phoái hôïp hoaït ñoäng…laø yeáu toá cô baûn quyeát ñònh söï thaønh coâng hay thaát baïi cuûa töøng giai ñoaïn. Ñaëc bieät vieäc toå chöùc quaûn lyù trong nhöõng giai ñoaïn ñaàu khaù quan troïng, thieáu söï ñieàu haønh kieåm tra giaùm saùt chaët cheõ coù theå taïo neân nhöõng haäu quaû nghieâm troïng cho giai ñoaïn sau vaø coù theå daãn ñeán döï aùn khoâng theå ñi vaøo hoïat ñoäng. 4.1.2. Yeâu caàu : Vieäc nghieân cöùu vaán ñeà toå chöùc vaø nhaân söï cho döï aùn caàn phaûi ñaùp öùng ñöïôc caùc yeâu caàu döôùi ñaây. a) Tính phaùp lyù : Khi thieát keá cô caáu toå chöùc vaø döï truø nhaân söï cho döï aùn caàn phaûi phuø hôïp vôùi cheá ñoä ,vaên baûn phaùp lyù cuûa nhaø nöôùc hieän haønh nhö: luaät ñaàu tö, luaät coâng ty, luaät lao ñoäng… 61 TH.S. NGUYEÃN THANH MINH b) Tính linh ñoäng, goïn nheï: Moâi tröôøng kinh doanh hieän nay raát phöùc taïp, thöôøng hay bieán ñoäng neân boä maùy quaûn lyù vaø nhaân söï caàn phaûi coù khaû naêng phaûn öùng linh hoaït vôùi baát kyø tình höoáng naøo xaõy ra trong saûn xuaát kinh doanh. Muoán vaäy vieäc xaùc ñònh cô caáu toå chöùc vaø soá löôïng nhaân söï phaûi ñöôïc thöïc hieän moät caùch coù khoa hoïc, treân cô sôû caùc nguyeân taéc quaûn trò vaø kinh nghieäm cuûa caùc doanh nghieäp khaùc. Tuy nhieân moãi döï aùn ñeàu coù nhöõng neùt ñaëc thuø rieâng do vaäy caàn phaûi döïa treân nhöõng neùt ñaëc thuø ñoù ñeå thieát keá boä maùy quaûn trò vaø löïa choïn nhaân söï phuø hôïp. c) Ñaûm baûo ñoä tin caäy trong hoaït ñoäng: Boä maùy toå chöùc quaûn trò phaûi hoaït ñoäng lieân tuïc, coù söï phoái hôïp nhòp nhaøng giöõa caùc boä phaän phoøng ban chöùc naêng; baûo ñaûm tính chính xaùc, mau leï, kòp thôøi cuûa thoâng tin. Trong nhieàu tình huoáng vaãn ñaùp öùng toát caùc muïc tieâu hoaït ñoäng. 4.1.3. Noäi dung: Noäi dung nghieân cöùu vaán ñeà toå chöùc vaø nhaân söï cho döï aùn goàm:  Thieát keá boä maùy toå chöùc quaûn lyù.  Döï truø nhaân söï cho döï aùn.  Toå chöùc ñaøo taïo vaø tuyeån duïng nhaân vieân. 4.2. Thieát keá boä maùy toå chöùc quaûn lyù döï aùn : 4.2.1. Quy trình nghieân cöùu thieát keá boä maùy toå chöùc quaûn lyù döï aùn : a) Boä maùy toå chöùc quaûn lyù döï aùn caàn phaûi daàn daàn ñöôïc hình thaønh qua caùc giai ñoaïn cuûa chu kyø döï aùn. Ngay töø luùc nhaän daïng cô hoäi ñaàu tö cho ñeán khi baét ñaàu coâng taùc soaïn thaûo döï aùn, nhaø ñaàu tö cuõng ñaõ phaûi baét ñaàu nghó tôùi vieäc hình thaønh moät boä maùy toå chöùc quaûn lyù döï aùn phuø hôïp cho hoaït ñoäng kinh doanh sau 62 TH.S. NGUYEÃN THANH MINH naøy. Trong quaù trình soaïn thaûo döï aùn, nhöõng vaán ñeà ñöôïc xem xeùt nhö thò tröôøng, kyõ thuaät, taøi chính... ñeàu coù aûnh höôûng ñeán vieäc löïa choïn moät loaïi hình toå chöùc quaûn lyù naøo ñoù cho döï aùn. Vaø sau nhieàu laàn phaân tích hoaøn thieän caùc vaán ñeà trong caùc giai ñoaïn khaùc nhau boä maùy quaûn lyù döï aùn ñöôïc hoaøn thieän vaø hình thöùc caáu truùc toå chöùc ñaàu tieân ñöôïc hình thaønh cho nhöõng naêm ñaàu cuûa döï aùn. Tuøy theo bieán ñoäng cuûa moäi tröôøng kinh doanh boä maùy quaûn lyù döï aùn seõ thay ñoåi nhieàu laàn cho phuø hôïp vôùi yeâu caàu cuûa töøng giai ñoaïn. b) Boä maùy toå chöùc quaûn lyù vaø nhaân söï cuûa döï aùn ñöôïc hình thaønh daàn qua caùc noäi dung nghieân cöùu cuûa giai ñoaïn soaïn thaûo döï aùn. Chaúng haïn khi nghieân cöùu thò tröôøng, vôùi vieäc löïc choïn maïng löôùi tieâu thuï cuûa döï aùn, caùc chuyeân vieân nghieân cöùu thò tröôøng ñaõ giaùn tieáp ñöa ra moät soá vaán ñeà maø caùc chuyeân vieân nghieân cöùu toå chöùc quaûn lyù döï aùn phaûi giaûi quyeát nhö: quan heä giöõa caùc cöûa haøng ñoái vôùi ñôn vò saûn xuaát, heä thoáng thoâng tin, heä thoáng kieåm tra, cheá ñoä laøm vieäc … Khi xem xeùt khía caïnh kyõ thuaät, vieäc löïa choïn coâng suaát cuûa döï aùn cuõng ñoàng thôøi ñaët ra cho caùc chuyeân vieän nghieân cöùu veà toå chöùc quaûn lyù phaûi xem xeùt ñeán vaán ñeà toå chöùc quaûn lyù laøm sao ñeå cung caáp ñaày ñuû vaø kòp thôøi nguyeân vaät lieäu, tieâu thuï saûn phaåm nhanh, chi phí saûn xuaát thaáp... Khi xem xeùt khía caïnh taøi chính, vieäc choïn kyõ thuaät ñieän toaùn ñaõ haøm yù phaûi löïa choïn lao ñoäng treû ñöôïc ñaøo taïo trong ngaønh tin hoïc, phaûi thöôøng xuyeân boài döôõng chuyeân moân cho hoï, phaûi traû löông thoûa ñaùng ñeå hoï yeân taâm laøm vieäc laâu daøi cho döï aùn ... Khi xem xeùt khía caïnh kinh teá xaõ hoäi cuûa döï aùn, neáu vaán ñeà döï aùn quan taâm laø taïo vieäc laøm cho ngöôøi lao ñoäng ñaõ haøm yù laø löïa choïn coâng ngheä söû duïng nhieàu lao ñoäng vôùi trình ñoä kyõ thuaät khoâng cao vaø boä maùy quaûn lyù seõ coàng keành. c) Trong moãi giai ñoaïn khaùc nhau cuûa chu kyø döï aùn caùc boä maùy quaûn lyù khaùc nhau caàn ñöôïc hình thaønh ñeå ñaùp öùng caùc yeâu caàu quaûn lyù khaùc nhau. Duø cho coâng vieäc soaïn thaûo döï aùn thöôøng vaø phaûi ñöôïc caùc chuyeân gia chuyeân saâu cuûa caùc toå chöùc, cô quan khaùc nhau ñaûm nhieäm theo hôïp 63 TH.S. NGUYEÃN THANH MINH ñoàng kyù keát vôùi chuû ñaàu tö, nhöng baûn thaân chuû ñaàu tö phaûi coù caùc chuyeân gia cuûa mình ñeå ñieàu haønh, kieåm tra vaø hoã trôï caùc nhoùm chuyeân gia thöïc hieän hôïp ñoàng. Boä maùy quûan lyù trong giai ñoaïn naøy laø ban soïan thaûo döï aùn, goàm chuû nhieäm, phoù chuû nhieäm vaø caùc thaønh vieân. Ñoái vôùi caùc döï aùn lôùn boä maùy quaûn lyù chaët cheõ vaø chi tieát hôn. ÔÛ giai ñoaïn thöïc hieän ñaàu tö cuûa döï aùn duø vieäc thi coâng laø do caùc ñôn vò xaây laép bao thaàu ñaûm nhaän, chuû ñaàu tö phaûi coù caùc chuyeân vieân cuûa mình theo doõi vieäc thöïc hieän hôïp ñoàng xaây laép veà tieán ñoä, chaát löôïng vaø khoái löôïng...Boä maùy quaûn lyù döï aùn trong giai ñoaïn naøy thöôøng laø ban quaûn lyù coâng trình, goàm tröôûng ban, phoù ban vaø caùc thaønh vieân. Töông öùng trong giai ñoaïn vaän haønh döï aùn boä maùy quaûn lyù döï aùn chính laø boä maùy ñieàu haønh hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh. Vaø trong giai ñoaïn keát thuùc döï aùn boä maùy quaûn lyù döï aùn chính laø Hoäi ñoàng thanh lyù döï aùn. 4.2.2. Nhöõng yeáu toá chi phoái noäi dung toå chöùc quaûn lyù vaø nhaân sö cuûa döï aùn. Caùc yeáu toá chi phoái noäi dung toå chöùc quaûn lyù döï aùn coù theå phaân thaønh 2 nhoùm sau :  Caùc yeáu toá noäi taïi: Ñoù laø caùc yeáu toá do baûn thaân döï aùn ñaët ra nhö :  Chieán löôïc vaø muïc tieâu cuûa döï aùn.  Quy moâ cuûa döï aùn vaø tính phöùc taïp cuûa döï aùn.  Kyõ thuaät coâng ngheä maø döï aùn aùp duïng.  Quan ñieåm thaùi ñoä cuûa ban laõnh ñaïo döï aùn veà caùch ñieàu haønh toå chöùc.  Naêng löïc, trình ñoä nhaân vieân.  Caùc yeáu toá moâi tröôøng: Goàm caùc yeáu toá moâi tröôøng vó moâ vaø moâi tröôøng caïnh tranh.  Caùc yeáu toá moâi tröôøng vó moâ goàm caùc yeáu toá nhö: kinh teá, chính trò, phaùp lyù, töï nhieân…  Caùc yeáu toá moâi tröôøng caïnh tranh goàm caùc yeáu toá caïnh tranh nhö: caïnh tranh vôùi nhöõng doanh nghieäp ñaõ vaø ñang hoaït ñoäng treân thò tröôøng saûn phaåm maø döï aùn döï ñònh cung caáp; caïnh tranh vôùi doanh nghieäp saûn xuaát saûn phaåm thay theá, caïnh tranh vôùi ngöôøi mua saûn phaåm cuûa döï aùn vaø ngöôøi cung caáp caùc yeáu 64 TH.S. NGUYEÃN THANH MINH toá ñaàu vaøo cho döï aùn; caïnh tranh vôùi caùc döï aùn khaùc seõ tham gia thò tröôøng trong töông lai. Do caùc yeáu toá naøy taùc ñoäng seõ thuùc ñaåy döï aùn phaûi hình thaønh nhöõng cung caùch quaûn lyù phuø hôïp nhaèm khai thaùc caùc cô hoäi vaø choáng ñôû nhöõng ruûi ro do caùc yeáu toá noùi treân gaây ra. 4.2.3. Caùc nguyeân taéc caàn quaùn trieät khi xaây döïng boä maùy quaûn lyù döï aùn. Khi thieát keá boä maùy toå chöùc quaûn lyù cho döï aùn caàn quaùn trieät caùc nguyeân taéc sau ñaây:  Nguyeân taéc veà muïc tieâu: Caùc muïc tieâu cuûa döï aùn phaûi ñöôïc qui ñònh vaø ñöôïc hieåu roõ.  Nguyeân taéc thoáng nhaát veà chöùc naêng: Taát caû caùc boä phaän hoaït ñoäng cuûa döï aùn phaûi phoái hôïp laøm vieäc theo nguyeân taéc thoáng nhaát nhaèm ñaït ñöôïc caùc muïc tieâu cuûa döï aùn.  Nguyeân taéc tinh goïn : Toå chöùc phaûi tinh goïn, caùc moái quan heä giöõa caùc boä phaän phaûi roõ raøng.  Nguyeân taéc veà traùch nhieäm cuûa caùc caù nhaân : Moïi caù nhaân phaûi thöïc hieän toát caùc coâng vieäc thuoäc traùch nhieäm cuûa mình.  Nguyeân taéc veà quyeàn löïc töông xöùng vôùi traùch nhieäm: Moïi caù nhaân ñeàu coù quyeàn haïn töông xöùng vôùi traùch nhieäm ñöôïc trao ñeå coù theå hoaøn thaønh nhieäm vuï cuûa mình.  Nguyeân taéc moät thuû tröôûng : Moãi caù nhaân phaûi bieát roõ ngöôøi phuï traùch maø mình phaûi baùo caùo vaø nhaän leänh, vaø chæ chòu traùch nhieäm tröôùc ngöôøi phuï traùch naøy.  Nguyeân taéc giaùm saùt vaø laõnh ñaïo: Söï giaùm saùt vaø laõnh ñaïo phaûi ñöôïc xaùc laäp ñoái vôùi moïi hoaït ñoäng cuûa döï aùn ñeå ñaït ñöôïc muïc tieâu ñaõ ñònh.  Nguyeân taéc veà phaïm vi kieåm soaùt : Ñeå vieäc giaùm saùt vaø laõnh ñaïo coù hieäu löïc, phaïm vi kieåm soaùt caùc thaønh vieân caáp döôùi tröïc tieáp cuûa caáp treân phaûi ñöôïc giôùi haïn. 4.2.4. Boä maùy toå chöùc quaûn lyù döï aùn : 4.3. Caùc hình thöùc toå chöùc quaûn lyù döï aùn : 65 TH.S. NGUYEÃN THANH MINH Coù nhieàu hình thöùc toå chöùc quaûn lyù khaùc nhau laøm moâ hình cho quaù trình thieát keá toå chöùc boä maùy quaûn lyù cho töøng giai ñoaïn. Caùc moâ hình naøy khoâng phaûi ñöôïc aùp duïng maùy moùc raäp khuoân maø phaûi vaän duïng saùng taïo phuø hôïp vôùi yeâu caàu, hoaøøn caûnh cuï theå, cho töøng giai ñoaïn cuï theå. Caùc hình thöùc toå chöùc quaûn lyù döï aùn ñöôïc aùp duïng trong thöïc teá hieän nay goàm coù: 4.3.1. Thieát keá cô caáu toå chöùc theo moâ hình tröïc tuyeán - tham möu : Cô caáu tröïc tuyeán tham möu hay cô caáu phaân nhaùnh ñöôïc thieát keá treân cô sôû caáu truùc tröïc tuyeán nhöng coù theâm boä phaän tham möu giuùp söùc ngöôøi laõnh ñaïo caáp treân trong quaù trình ra quyeát ñònh. Caùc nhaø laõnh ñaïo tuyeán chòu hoaøn toaøn traùch nhieäm veà vieäc ñieàu haønh hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh theo tuyeán cuûa mình. Caù nhaø tham möu khoâng coù quyeàn ra leänh cho caùc boä phaän tuyeán caáp döôùi. Öu ñieåm lôùn cuûa cô caáu naøy laø taïo ra söï thoáng nhaát taäp trung cao ñoä, vaãn tuaân thuû nguyeân taéc moät thuû tröôûng. Tuy nhieân, nhöôïc ñieåm cuûa caáu truùc naøy laø caùc chuyeân gia chuyeân moân bò phaân taùn neân thieáu ñi söï phoái hôïp chaët cheõ trong hoaït ñoäng. Moâ hình naøy hieän nay aùp duïng khaù phoå bieán trong caùc doanh nghieäp coù qui moâ vöøa vaø nhoû. Ban tham möu Ban tham möu Ban tham möu 4.3.2. Thieát keá cô caáu toå chöùc theo theo moâ hình tröïc tuyeán - chöùc naêng: Ñaây laø hình thöùc toå chöùc quaûn lyù ñöôïc thieát keá treân cô sôû phoái hôïp höõu cô giöõa hai caáu truùc chuaãn ñoù laø caáu truùc tröïc tuyeán vaø caáu truùc chöùc Ngöôøi laõnh ñaïo toå chöùc Ngöôøi laõnh ñaïo tuyeán A Ngöôøi laõnh ñaïo tuyeán B 66 TH.S. NGUYEÃN THANH MINH naêng. Hình thöùc naøy cho pheùp taäp trung ñöôïc caùc chuyeân gia chuyeân ngaønh theo chöùc naêng nhö nhaân söï, taøi chính, marketing... vaøo töøng phoøng ban, vaø nhöõng chuyeân gia naøy giuùp söùc cho ngöôøi laõnh ñaïo ñieàu haønh vaø ra caùc quyeát ñònh quaûn trò. Trong caáu truùc naøy nhöõng ngöôøi laõnh ñaïo tuyeán ñöôïc toaøn quyeàn ra quyeát ñònh vaø chòu traùch nhieäm veà keát quaû kinh doanh trong ñôn vò do mình phuï traùch. Nhöõng ngöôøi laõnh ñaïo cöùc naêng khoâng ñöôïc pheùp ra quyeát ñònh tröïc tieáp cho boä phaän tuyeán saûn xuaát kinh doanh. Hình thöùc naøy coù öu ñieåm laø phaùt huy ñöôïc öu ñieåm cuûa caû hai caáu truùc chuaãn – tröïc tuyeán vaø chöùc naêng. Nhöõng öu ñieåm ñoù laø:  Tuaân thuû nguyeân taéc moät thuû tröôûng.  Taïo ra söï thoánh nhaát taäp trung cao ñoä , cheá ñoä traùch nhieäm roõ raøng.  Ngöôøi laõnh ñaïo toå chöùc ñöôïc söï giuùp söùc cuûa nhieàu chuyeân gia coù chuyeân moân gioûi ôû nhieàu laõnh vöïc neân caùc vaán ñeà thuoäc veà chuyeân moân ñöôïc giaûi quyeát toát hôn. Tuy nhieân caáu truùc naøy yeâu caàu ngöôøi laõnh ñaïo cao caáp cuûa toå chöùc phaûi thöôøng xuyeân giaûi quyeát moái quan heä giöõa boä phaän tröïc tuyeán vôùi boä phaän chöùc naêng. Ñieàu naøy coù theå daãn ñeán hoäi hoïp nhieàu maát thôøi gian. Do vaäy, khi aùp duïng caáu truùc naøy caàn phaûi tính toaùn thaän troïng traùnh laäp ra quaù nhieàu phoøng ban chöùc naêng. Kieåu caáu truùc naøy ngaøy nay ñöôïc aùp duïng nhieàu trong thöïc teá saûn xuaát kinh doanh, tuy nhieân cuõng nhö cô caáu tröïc tuyeán chöùc naêng khaùc, noù chæ phuø hôïp vôùi moâi tröôøng oån ñònh, vaø phuø hôïp vôùi nhöõng coâng ty coù ít maët haøng vaø ñôn nghaønh. Sô ñoà toå chöùc quaûn lyù döï aùn theo chöùc naêng coù daïng sau ñaây : Toång giaùm ñoác Giaùm ñoác phuï traùch taøi chính Giaùm ñoác phuï traùch nhaø maùy deät kim Giaùm ñoác phuï traùch nhaø maùy may gia coâng phoøng toå chöùc nhaân söï Boä phaän cung tieâu Phoøn g Kyõ thuaät Boä phaän cung tieâu Phaân xöôõng saûn xuaát Phoøn g kyõ thuaät Boä phaän kieåm tra Phoøng keá toaùn Giaùm ñoác phuï traùch nhaân söï Phaân xöôõng saûn xuaát Boä phaän kieå m tra 67 TH.S. NGUYEÃN THANH MINH Moâ hình toå chöùc tröïc tuyeán chöùc naêng coù theå thieát keá theo cô caáu saûn phaåm (nhö moâ hình treân), theo cô caáu thò tröôøng, theo cô caáu khu vöïc, theo cô caáu khaùch haøng... 4.3.3. Toå chöùc quaûn lyù theo daïng ma traän : Ñaây laø kieåu quaûn lyù vaän duïng keát hôïp 2 hình thöùc quaûn lyù treân, trong ñoù caùc chuû nhieäm döï aùn chòu traùch nhieäm chung, caùc phoøngban quaûn lyù töøng maët cuûa döï aùn. Sô ñoà quaûûn lyù döï aùn theo ma traän coù daïng sau ñaây. Toång giaùm ñoác Trôï lyù Giaùm ñoác kyõ thuaät Giaùm ñoác saûn xuaát Giaùm ñoác chaát löôïng Giaùm ñoác thò tröôøng Giaùm ñoác nhaân söï Giaùm ñoác taøi chính Chuû nhieäm döï aùn A Chuû nhieäm döï aùn B Chuû nhieäm döï aùn C A A A A A A A B B B B B B B C C C C C C C Giaùm ñoác Vaät tö vaø cung öùng 68 TH.S. NGUYEÃN THANH MINH 4.3.4. Ví duï veà cô caáu boä maùy toå chöùc quaûn ly trong thöïc teá theo moâ hình caáu truùc tröïc tuyeán chöùc naêng: 4.4. Nghieân cöùu vieäc ñaøo taïo tay ngheà coâng nhaân, caùn boä quaûn lyù, nhaân vieân chuyeân moân: Hoäi ñoàng quaûn trò Toång giaùm ñoácò Phoù toång giaùm ñoác kinh doanh quaûn trò Phoù toång giaùm ñoác saûn xuaát kyõ thuaät Phaân xöôûng saûn xuaát B Phaân xöôûng saûn xuaát A Phoøng kinh doanh Phoøng keá toaùn thoáng keâ Phoøng haønh chính ÑEÅ LAØM GÌ?  Cho coâng vieäc gì?  Vôùi noäi dung cuï theå coâng vieäc?  Nhöõng ñoøi hoûi gì vaø chaát löôïng caàn coù? TUYEÅN CHOÏN AI  Nhaân söï naøo?  Vôùi phaåm chaát vaø chaát löôïng naøo? KEÙO THEO PHAÂN TÍCH VAØ MOÂ TAÛ CAÛ NOÄI DUNG COÂNG VIEÄC VAØ ÑAÙNH GIAÙ NHÖÕNG NHU CAÀU ÑOØI HOÛI VAØ TRÌNH ÑOÄ CAÀN COÙ NHAÈM XAÙC ÑÒNH NHÖÕNG TIEÂU CHUAÅN CAÀN THIEÁT CHO TUYEÅN CHOÏN 69 TH.S. NGUYEÃN THANH MINH Döï aùn ñaàu tö neân xaùc ñònh vaø phaân loaïi roõ caùc loaïi coâng nhaân chuyeân moân ñeå töø ñoù xaùc ñònh ñöôïc nhu caàu tuyeån duïng vaø laäp keá hoaïch ñaøo taïo coâng nhaân. Khi tuyeån choïn nhaân söï cuûa doanh nghieäp ñoøi hoûi phaûi hieåu ñaày ñuû, chính xaùc veà noäi dung vaø phaåm chaát, naêng löïc cuûa nhaân vieân töông öùng vôùi coâng vieäc.  Döï truø nhaân söï tröïc tieáp: Phöông phaùp döïa vaøo thôøi gian hoaëc khoái löôïng coâng vieäc:    n i T miQi S 1 * S = soá löôïng coâng nhaân tröïc tieáp caàn Q = khoái löôïng saûn phaåm döï kieán m = thôøi gian caàn thieát ñeå saûn xuaát moät ñôn vò saûn phaåm T = soá giôø laøm vieäc bình quaân 1 coâng nhaân trong naêm T = soá giôø laøm vieäc bình quaân 1 coâng nhaân trong ngaøy x soá ngaøy laøm vieäc bình quaân 1 coâng nhaân trong naêm. Phöông phaùp döïa vaøo ñònh möùc ñöùng maùy: 21 1 ** KK m M S n i i i   S = soá löôïng coâng nhaân tröïc tieáp caàn M = soá thieát bò döï kieán m = Ñònh möùc soá maùy moãi coâng nhaân ñieàu khieån bình quaân trong moät ca laøm vieäc. N = soá loaïi maùy moùc thieát bò K1 = soá ca hoaït ñoäng K2 heä soá söû duïng thôøi gian laøm vieäc cuûa coâng nhaân.  Döï truø nhaân söï giaùn tieáp tuøy thuoäc vaøo quy moâ cuûa döï aùn, moâ hình caáu truùc toå chöùc. 70 TH.S. NGUYEÃN THANH MINH Coù theå döï kieán nhu caàu lao ñoäng theo maãu sau : STT Loaïi lao ñoäng Ngöôøi Vieät Nam Ngöôøi nöôùc ngoaøi Coäng 1 2 3 4 5 Caùn boä quaûn lyù Nhaân vieân kyõ thuaät vaø giaùm saùt Coâng nhaân laønh ngheà Coâng nhaân giaûn ñôn Nhaân vieân vaên phoøng Toång soá Döï kieán möùc löông phaûi chia ra möùc löông toái thieåu, toái ña cho caùc nhoùm lao ñoäng Vieät Nam vaø nöôùc ngoaøi nhö treân. Ñôn vò tính Naêm 1 2 ..... OÅn ñònh I. Nhaân vieân ngöôøi nöôùc ngoaøi (ôû caùc boä phaän) 1. 2. 3. Toång quyõ löông cho nhaân vieân nöôùc ngoaøi II. Nhaân vieân ngöôøi Vieät Nam (ôû caùc boä phaän) 1. 2. 3. Toång quyõ löông cho nhaân vieân ngöôøi Vieät Nam III. Toång quyõ löông (I + II)  Xaùc ñònh thôøi gian caàn thieát ñeå ñaøo taïo tay ngheà cho coâng nhaân.  Xaùc ñònh nôi ñaøo taïo ( trong nöôùc hay ngoaøi nöôùc), cô quan ñaûm traùch vieäc ñaøo taïo.  Xaùc ñònh thôøi ñieåm naøo vieäc ñaøo taïo phaûi hoaøn taát ñeå coâng trình ñaàu tö coù theå baét ñaàu hoaït ñoäng?  Xaùc ñònh nhu caàu veà vieäc thueâ chuyeân gia nöôùc ngoaøi sang ñaøo taïo.  Xaùc ñònh phöông thöùc, caùch thöùc toå chöùc tuyeån duïng coâng nhaân vieân.  Giaûi quyeát vieäc aên ôû cuûa coâng nhaân trong thôøi gian hoïc ngheà ra sao? 71 TH.S. NGUYEÃN THANH MINH  Chi phí döï kieán duøng ñeå ñaøo taïo löïc löôïng coâng nhaân, ñoäi nguõ caùn boä kyõ thuaät vaø caùc laõnh vöïc chuyeân moân khaùc laø bao nhieâu? Chi phí naøy neân ñöôïc tính toaùn cuï theå, coù theå goàm chi phí traû baèng ngoaïi teä vaø chi phí traû baèng tieàn Vieät Nam. Chi phí ñaøo taïïo haøng naêm coù theå laäp theo maãu. Ñôn vò tính : Naêm I II III Ñaøo taïo taïi nöôùc ngoaøi Ñaøo taïo taïi Vieät Nam Coäng chi phí ñaøo taïo Vieäc ñaøo taïo coâng nhaân chuyeân moân phaûi ñöôïc chuaån bò kyõ löôõng vaø coù keá hoaïch roõ raøng thì môùi ñaùp öùng kòp yeâu caàu saûn xuaát, kinh doanh. Neáu khoâng chuaån bò tröôùc chôø ñeán khi nhaø maùy ñaõ xaây döïng xong môùi nghó ñeán vieäc ñaøo taïo, huaán luyeän thì ñaõ quaù muoän. 4.5. Nghieân cöùu söï trôï giuùp cuûa chuyeân gia nöôùc ngoaøi : Trong nhieàu coâng trình môùi, trình ñoä khoa hoïc kyõ thuaät trong nöôùc chöa ñuû khaû naêng ñeå ñaûm nhaän caùc coâng taùc nhö thieát keá, thi coâng laép ñaët, chaïy thöû maùy, ñaøo taïo coâng nhaân chuyeân moân. Tuøy theo möùc ñoä phöùc taïp cuûa coâng trình maø ta caàn moät soá chuyeân vieân nöôùc ngoaøi ñeå giuùp ta giaûi quyeát caùc vaán ñeà treân. Do ñoù ta phaûi xem xeùt trong khaâu naøo ta thaät söï phaûi caàn ñeán chuyeân gia nöôùc ngoaøi. Chi phí cho chuyeân gia nöôùc ngoaøi raát cao, neáu haïng muïc coâng trình naøo maø trong nöôùc coù khaû naêng ñaûm nhaän thì döùt khoaùt khoâng nhôø ñeán ngöôøi nöôùc ngoaøi ñeå khoûi phaûi toán ngoaïi teä. Thöôøng, ngöôøi ta nhôø chuyeân gia nöôùc ngoaøi trôï giuùp caùc khaâu sau ñaây :  Trôï giuùp vieäc nghieân cöùu soaïn thaûo döï aùn, choïn löïa thieát bò, laäp luaän chöùng kinh teá - kyõ thuaät (ví duï nhö coâng trình nhaø maùy thuûy ñieän chaúng haïn).  Thieát keá phaàn xaây laép: thoâng thöôøng phaàn thieát bò coù saün khoâng phaûi thieát keá, caùc cô phaän neáu ñöôïc cheá taïo trong nöôùc thì thöïc hieän theo tieát keá cuûa nhaø thaàu cung caáp thieát bò. 72 TH.S. NGUYEÃN THANH MINH  Thi coâng phaàn xaây laép vaø laép ñaët thieát bò. Ñoái vôùi coâng trình giaûm ñôn phaàn vieäc naøy coù theå khoâng caàn coá vaán, ñoái vôùi coâng trình lôùn, phöùc taïp, söï coá vaán cuûa chuyeân gia nöôùc ngoaøi raát caàn thieát, vì neáu thöïc hieän khoâng ñuùng, sau naøy phaûi söûa chöõa laïi raát toán keùm.  Huaán luyeän caùn boä kyõ thuaät ñieàu haønh nhaø maùy. Trong nhieàu döï aùn, moät soá caùn boä kyõ thuaät noøng coát ñöôïc gôûi ra nöôùc ngoaøi hoïc ngheà ñeå hoï trôû veà ñieàu haønh nhaø maùy sau naøy.  Chaïy thöû maùy: ñaây laø traùch nhieäm cuûa nhaø saûn xuaát. Neáu trong hôïp ñoàng mua maùy coù ghi roõ, nhaø baùn maùy phaûi chaïy thöû maùy vaø höôùng daãn ñieàu haønh veà maët kyõ thuaät cho tôùi khi nhaø maùy ñaït ñöôïc coâng suaát yeâu caàu.  Baûo haønh: do nhaø maùy töï laøm döôùi söï höôùng daãn cuûa moät vaøi chuyeân gia nöôùc ngoaøi trong moät thôøi giani caàn thieát (trong voøng moät naêm) hoaëc gôûi caùn boä ra nöôùc ngoaøi ñeå hoïc. Khoâng haún taát caû caùc nhaân vieân ñeàu phaûi nhôø ñeán chuyeân gia nöôùc ngoaøi trôï giuùp. Traùnh ñöôïc khaâu naøo thì tieát kieäm ñöôïc kinh phí ñaàu tö baèng ngoaïi teä ôû khaâu ñoù. Tuy vaäy ta khoâng neân vì sôï toán keùm maø töï laøm laáy ñeå roài röôùc laáy haäu quaû tai haïi hôn sau naøy (do ta chöa naém ñöôïc kyõ thuaät maø “laøm aåu”, “daùm nghó daùm laøm” nhöng thaät ra laø phaù hoaïi maø khoâng hay). Chi phí traû cho chuyeân gia nöôùc ngoaøi goàm chi phí baèng ngoaïi teä, chi phí naøy ñöôïc chuyeån sang tieàn Vieät Nam theo tyû giaù thanh toaùn noäi boä, vaø chi phí traû baèng tieàn Vieät Nam ñeå ñaøi thoï söï ñi laïi, aên ôû cho chuyeân gia. Ñeå coù ñöôïc soá lieäu chính xaùc, caùc soá lieäu veà chi phí naøy phaûi ñöôïc nhaø thaàu cung caáp thieát bò cho bieát. Veà tyû giaù, ta choïn tyû giaù thanh toaùn noäi boä thay vì tyû giaù chính thöùc.