Sáng kiến kinh nghiệm trong giảng dạy

lý do chỌN ĐỀ TÀI Ngµy nay, khi c«ng nghÖ th«ng tin cµng ph¸t triÓn th× viÖc ph¸t øng dông c«ng nghÖ th«ng tin vµo tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc lµ mét ®iÒu tÊt yÕu. Trong lÜnh vùc gi¸o dôc ®µo t¹o, CNTT b­íc ®Çu ®· ®­îc øng dông trong c«ng t¸c qu¶n lý, mét sè n¬i ®· ®­a tin häc vµo gi¶ng d¹y, häc tËp. Tuy nhiªn, so víi nhu cÇu thùc tiÔn hiÖn nay, viÖc øng dông CNTT trong gi¸o dôc ë c¸c tr­êng n­íc ta cßn rÊt h¹n chÕ. Chóng ta cÇn ph¶i nhanh chãng n©ng cao chÊt l­îng, nghiÖp vô gi¶ng d¹y, nghiÖp vô qu¶n lý, chóng ta kh«ng nªn tõ chèi nh÷ng g× cã s½n mµ lÜnh vùc CNTT mang l¹i, chóng ta nªn biÕt c¸ch tËn dông nã, biÕn nã thµnh c«ng cô hiÖu qu¶ cho c«ng viÖc cña m×nh,môc ®Ých cña m×nh. H¬n n÷a, ®èi víi gi¸o dôc vµ ®µo t¹o, c«ng nghÖ h«ng tin cã t¸c dông m¹nh mÏ, lµm thay ®æi néi dung, ph­¬ng ph¸p d¹y vµ häc. CNTT lµ ph­¬ng tiÖn ®Ó tiÕn tíi “x· héi häc tËp”. MÆt kh¸c, giaã dôc vµ ®µo t¹o ®ãng vai trß quan träng thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña CNTT th«ng qua viÖc cung cÊp nguån nh©n lùc cho CNTT. Bé gi¸o dôc vµ ®µo t¹o còng yªu cÇu “®Èy m¹nh øng dông CNTT trong gi¸o dôc ®µo t¹o ë tÊt c¶ c¸c cÊp häc, bËc häc, ngµnh häc theo h­íng dÉn häc CNTT nh­ lµ mét c«ng cô hç trî ®¾c lùc nhÊt cho ®æi míi ph­¬ng ph¸p d¹y häc ë c¸c m«n”. Thùc hiÖn tinh thÇn chØ ®¹o trªn cña bé gi¸o dôc vµ cña së gi¸o dôc vµ ®µo t¹o, nhËn thøc ®­îc r»ng, viÖc øng dông CNTT phôc vô cho viÖc ®æi míi ph­¬ng ph¸p d¹y häc lµ mét trong nh÷ng h­íng tÝch cùc nhÊt, hiÖu qu¶ nhÊt trong viÖc ®æi míi ph­¬ng ph¸p d¹y häc vµ ch¾c ch¾n sÏ ®­îc sö dông réng r·i trong nhµ tr­êng phæ th«ng trong mét vµi n¨m tíi, t«i ®· m¹nh r¹n häc tËp vµ ®­a CNTT vµo gi¶ng d¹y 5 n¨m nay. Nh­ng lµm thÕ nµo ®Ó øng dông CNTT hiÖu qu¶ trong c¸c tiÕt d¹y ®ã lµ vÊn ®Ò mµ bÊt cø mét m«n häc nµo còng gÆp ph¶i khi cã ý ®Þnh ®­a CNTT vµo gi¶ng d¹y. Trong b¶n s¸ng kiÕn nµy, t«i sÏ ®­a ra nh÷ng ý kiÕn, kinh nghiÖm cña c¸ nh©n m×nh, còng nh­ mét sè tiÕt d¹y t«i ®· thö nghiÖm trong c¸c n¨m häc võa qua ®Ó cïng c¸c b¹n ®ång nghiÖp th¶o luËn t×m ra nh÷ng gi¶i ph¸p tèt nhÊt cho nh÷ng tiÕt d¹y cña m×nh. B. Néi dung I. Nh÷ng trë ng¹i khi sö dông gi¸o ¸n ®iÖn tö PhÇn lín c¸c gi¸o viªn ng¹i sö dông gi¸o ¸n ®iÖn tö, nghÜ r»ng sÏ tèn thêi gian ®Ó chuÈn bÞ mét bµi gi¶ng. ViÖc thùc hiÖn mét bµi gi¶ng mét c¸ch c«ng phu b»ng c¸c dÉn chøng sèng ®éng trªn c¸c slide trong c¸c giê häc lý thuyÕt lµ mét ®iÒu mµ c¸c gi¸o viªn kh«ng muèn nghÜ ®Õn. §Ó cã mét bµi gi¶ng nh­ thÕ ®ßi hái ph¶i mÊt nhiÒu thêi gian chuÈn bÞ mµ ®ã chÝnh lµ ®iÒu mµ c¸c gi¸o viªn th­êng hay tr¸nh. Kh¶o s¸t hiÖu qu¶ tõ phÝa häc sinh cho thÊy, nÕu sö dông ph­¬ng ph¸p d¹y häc truyÒn thèng víi phÊn tr¾ng b¶ng ®en th× hiÖu qua mang l¹i chØ cã 30%,trong khi hiÖu qu¶ cña ph­¬ng ph¸p multªmedia (nh×n - nghe) lªn ®Õn 70%. ViÖc sö dông ph­¬ng ph¸p míi ®ßi hái mét gi¸o ¸n míi. Thùc ra, muèn “click” chuét ®Ó tiÕt d¹y thùc sù hiÖu qu¶ th× gi¸o viªn ph¶i vÊt v¶ gÊp nhiÒu lÇn so víi c¸ch d¹y truyÒn thèng. Ngoµi kiÕn thøc c¨n b¶n vÒ vi tÝnh, sö dông thµnh th¹o phÇn mÒm power point, gi¸o viªn cÇn ph¶i cã niÒm ®am mª thËt sù víi c«ng viÖc thiÕt kÕ ®ßi hái sù s¸ng t¹o, sù nh¹y bÐn, tÝnh thÈm mü ®Ó s¨n t×m t­ liÖu tõ nhiÒu nguån. H¬n n÷a trong qu¸ tr×nh thiÕt kÕ, ®Ó cã ®­îc mét GA§T tèt, tõng c¸ nh©n gi¸o viªn cßn gÆp kh«ng Ýt khã kh¨n trong viÖc tù ®i t×m h×nh ¶nh minh ho¹, ©m thanh s«i ®éng, t­ liÖu dÉn chøng phï hîp víi bµi gi¶ng. §©y còng chÝnh lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n mµ mét sè gi¸o viªn th­êng ®­a ra ®Ó tr¸nh nÐ viÖc thùc hiÖn d¹y b»ng CNTT. ChÝnh v× nh÷ng khã kh¨n trªn mµ c¸c gi¸o viªn chØ øng dông CNTT khi cã nhu cÇu. Tøc lµ chØ cã thao gi¶ng míi sö dông vµ viÖc lµm nµy chØ mang tÝnh chÊt ®èi phã. T×nh tr¹ng nµy còng phæ biÕn trong c¸c tr­êng phæ th«ng. Môc ®Ých sö dông m¸y tÝnh phôc vô cho c«ng t¸c gi¶ng d¹y chØ ®­îc ¸p dông trong c¸c t×nh huèng nµy. II. Yªu cÇu cÇn thiÕt ®Ó lµm gi¸o ¸n ®iÖn tö MÆc dï gi¸o ¸n ®iÖn tö (GA§T) ch­a ®­îc c¸c tr­êng häc ®ãn nhËn réng r·i, ch­a thùc sù phæ biÕn, nh­ng b­íc ®Çu nã ®· t¹o ra mét kh«ng khÝ häc tËp vµ lµm viÖc kh¸c h¼n c¸ch häc vµ c¸ch gi¶ng d¹y truyÒn thèng. Ph¶i ch¨ng viÖc d¹y b»ng gi¸o ¸n ®iÖn tö sÏ gióp ng­êi thÇy ®ì vÊt v¶ bëi v× chØ cÇn “click” chuét? Thùc ra, muèn click chuét ®Ó tiÕt d¹y thùc sù hiÖu qu¶ th× ng­êi d¹y còng ph¶i chÞu bá c«ng t×m hiÓu, lµm quen víi c¸ch gi¶ng bµi míi nµy. Cô thÓ, ng­êi thÇy cÇn ph¶i: Cã mét Ýt kiÕn thøc vÒ sö dông m¸y tÝnh. BiÕt sö dông phÇn mÒm tr×nh diÔn PowerPoint. BiÕt c¸ch truy cËp Internet. Cã kh¶ n¨ng sö dông mét phÇn mÒm chØnh söa ¶nh, lµm c¸c ¶nh ®éng, c¾t c¸c file ©m thanh. BiÕt c¸ch sö dông projector. Tho¹t nghe th× cã vÎ phøc t¹p nh­ng thùc sù muèn øng dông CNTT vµo gi¶ng d¹y cã b¾t buéc ph¶i thùc hiÖn hÕt nh÷ng yªu cÇu trªn? C©u tr¶ lêi lµ kh«ng. Tuú thuéc vµo tÝnh chÊt cña mçi m«n häc mµ c¸c yªu cÇu kh¸c nhau ®­îc ®Æt ra cho c¸c gi¸o viªn. Tuy nhiªn nÕu ®¸p øng ®­îc c¸c nhu cÇu trªn th× thËt tuyÖt vêi. T¹i sao t«i l¹i ®Æt ra c¸c yªu cÇu nh­ trªn? Chóng ta thö t­ëng t­îng xem nÕu mét ng­êi kh«ng cã kh¸i niÖm g× vÒ CNTT liÖu hä cã bËt m¸y tÝnh lªn vµ chän cho m×nh mét ch­¬ng tr×nh lµm viÖc? LiÖu hä cã biÕt ®­îc tµi liÖu cña m×nh ë ®©u trªn m¸y tÝnh? C¸ch copy tµi liÖu tõ n¬i nµy sang n¬i kh¸c hay xo¸ mét tµi liÖu nµo ®ã khi kh«ng cßn dïng?... NghÜa lµ dï Ýt hay nhiÒu hä còng ph¶i sö dông ®­îc chiÕc m¸y tÝnh theo ý muèn cña m×nh. Thø hai, tõ nh÷ng gi¸o ¸n ®­îc so¹n s½n trªn giÊy vµ ®­îc tr×nh bµy l¹i trªn b¶ng ®en lµm thÕ nµo ®Ó chóng trë thµnh c¸c GA§T ®­îc tr×nh bµy trªn mµn chiÕu? §iÒu nµy ®ßi hái ng­êi thÇy ph¶i biÕt sö dông PowerPoint. §©y lµ mét phÇn mÒm n»m trong bé MS Office dïng ®Ó t¹o c¸c tr×nh diÔn ®a d¹ng trªn m¸y tÝnh. NÕu chØ dõng ë møc ®é gâ nh÷ng néi dung cÇn thiÕt céng thªm mét Ýt ®Þnh d¹ng vÒ mµu s¾c, font ch÷, chóng t«i thiÕt nghÜ gi¸o viªn nµo còng cã thÓ lµm ®­îc. Tuy nhiªn nÕu chØ cã thÕ th× chóng ta ch­a thùc sù thÊy ®­îc søc m¹nh cña PowerPoint còng nh­ ch­a ph¸t huy hiÖu qu¶ cña ph­¬ng ph¸p gi¶ng d¹y míi nµy. LÊy vÝ dô trong mét tiÕt d¹y to¸n líp 6 TiÕt 15: Nöa mÆt ph¼ng Môc tiªu: Häc sinh hiÓu vÒ nöa mÆt ph¼ng, kh¸i niÖm nöa mÆt ph¼ng bê a, biÕt c¸ch gäi tªn nöa mÆt ph¼ng cã bê cho tr­íc. HiÓu tia n»m gi÷a hai tia, biÕt vÏ tia n»m gi÷a hai tia. Ph­¬ng ph¸p: §µm tho¹i, diÔn gi¶ng, trùc quan. Tµi liÖu – ph­¬ng tiÖn : ChuÈn bÞ cña gi¸o viªn: GA§T, th­íc th¼ng, phiÕu häc tËp ChuÈn bÞ cña häc sinh: SGK, dông cô häc tËp Ho¹t ®éng d¹y vµ häc: - Giíi thiÖu: HS: ®äc mét sè quy ®Þnh cña tiÕt häc 1.KiÓm tra bµi cò: VÏ ®­êng th¼ng a. Cã mÊy c¸ch ®Æt tªn cho ®­êng th¼ng? 2. Vµo bµi: HS :Quan s¸t h×nh ¶nh sau :
GV: Nh÷ng chïm tia s¸ng ®· t¹o thµnh c¸c gãc. Gãc lµ g×? gãc cã øng dông g× trong to¸n häc vµ trong thùc tÕ? Chóng ta sÏ cïng t×m hiÓu qua c¸c bµi häc ë ch­¬ng II -> ch­¬ngII: gãc H·y quan s¸t trªn mµn h×nh Trang giÊy, mÆt b¶ng, mÆt bµn lµ nh÷ng h×nh ¶nh cña mÆt ph¼ng. H:Nªu 1 vµi h×nh ¶nh cña mÆt ph¼ng?(Quan s¸t trªn mµn h×nh råi tr¶ lêi c©u hái) H: MÆt ph¼ng cã bÞ giíi h¹n kh«ng? H: §­êng th¼ng a trªn mÆt b¶ng chia mÆt b¶ng thµnh mÊy phÇn? - >2phÇn GV: Mçi phÇn Êy vµ ®­êng th¼ng a t¹o thµnh mét h×nh míi gäi lµ nöa mÆt ph¼ng bê a.H: ThÕ nµo lµ nöa mÆt ph¼ng bê a? -> Vµo bµi TiÕt 15: Nöa mÆt ph¼ng 3. Ph¸t triÓn bµi: Ho¹t ®éng cña thÇy  Ho¹t ®éng cña trß  Ghi b¶ng   H: ThÕ nµo lµ nöa mÆt ph¼ng bê a? GV: §ã lµ K/N SGK/72 GV: Nöa mÆt ph¼ng phÝa trªn gäi lµ nöa mÆt ph¼ng (I), nöa phÝa d­íi gäi lµ nöa mÆt ph¼ng (II) H: Nöa mÆt ph¼ng (I)vµ nöa mÆt ph¼ng (II) cã phÇn nµo chung? GV: Ng­êi ta gäi chóng lµ 2 nöa mÆt ph¼ng ®èi nhau H: ThÕ nµo lµ 2 nöa mÆt ph¼ng ®èi nhau? GV: §ã lµ chó ý SGK/72 -Quan s¸t: H: Nöa mÆt ph¼ng (I) chøa ®iÓm nµo? Kh«ng chøa ®iÓm nµo? GV: Nöa mÆt ph¼ng (I) gäi lµ nöa mÆt ph¼ng bê a chøa ®iÓm M, hoÆc nöa mÆt ph¼ng bê a kh«ng chøa ®iÓm P hoÆc (I) lµ nöa mÆt ph¼ng ®èi cña (II) H: Nªu c¸c c¸ch gäi kh¸c nhau cña nöa mÆt ph¼ng (II)? GV: Cho thªm ®iÓm N. H: Gäi tªn nöa mÆt ph¼ng (I) vµ (II) dùa vµo ®iÓm N? - Quan s¸t: H: 2 ®iÓm M, N cïng thuéc nöa mÆt ph¼ng nµo? GV: Ta nãi hai ®iÓm M,N n»m cïng phÝa ®èi víi ®­êng th¼ng a. H: Hai ®iÓm M, P cã n»m cïng phÝa ®èi víi ®­êng th¼ng a kh«ng? V× sao? GV: VËy hai ®iÓm M vµ P n»m kh¸c phÝa ®èi víi ®­êng th¼ng a. ?1 b) Nèi M víi N, M víi P. §o¹n th¼ng MN cã c¾t a kh«ng? §o¹n th¼ng MP cã c¾t a kh«ng? Chèt: §o¹n th¼ng cã 2 ®Çu kh«ng n»m trªn ®­êng th¼ng a nh­ng cïng thuéc 1 nöa mÆt ph¼ng bê a th× kh«ng c¾t ®­êng th¼ng a. §o¹n th¼ng cã hai ®Çu kh«ng n»m trªn a nh­ng thuéc 2 nöa mÆt ph¼ng bê a th× c¾t ®­êng th¼ng a. Bµi tËp 1: VÏ h×nh Cho 3 tia Ox, Oy,Oz chung gèc. LÊy ®iÓm M bÊt kú trªn tia Ox, N bÊt kú trªn tia Oy (M, N ®Òu kh«ng trïng víi ®iÓm O) GV: ChiÕu c¸c tr­êng hîp h×nh vÏ  - Tr¶ lêi - §äc kh¸i niÖm -Chung bê a -Tr¶ lêi - §äc chó ý - Chøa ®iÓm M - Kh«ng chøa ®iÓm P -Nöa mÆt ph¼ng (II) gäi lµ nöa mÆt ph¼ng bê a chøa ®iÓm P hoÆc nöa mÆt ph¼ng bê a kh«ng chøa ®iÓm M HoÆc (II) lµ nöa mÆt ph¼ng ®èi cña (I) - Nöa mÆt ph¼ng (I) gäi lµ nöa mÆt ph¼ng bê a chøa ®iÓm N, nöa mÆt ph¼ng (II) gäi lµ nöa mÆt ph¼ng bê a kh«ng chøa ®iÓm N. - 2 ®iÓm M, N cïng thuéc nöa mÆt ph¼ng (I) - Hai ®iÓm M vµ P kh«ng n»m cïng phÝa ®èi víi ®­êng th¼ng a v× M((I), P((II) - §äc ?1/b - H/s tù nèi - Tr¶ lêi . - §äc ®Ò bµi - 3 HS lªn b¶ng vÏ h×nh HS kh¸c vÏ vµo vë.  1.Nöa mÆt ph¼ng bê a: *Kh¸i niÖm: SGK/72
 *Chó ý: SGK/72
  
   XÐt h×nh a H: Tia Oz cã c¾t ®o¹n th¼ng MN kh«ng? GV: Khi tia Oz c¾t ®o¹n th¼ng MN t¹i ®iÓm n»m gi÷a M vµ N th× tia Oz n»m gi÷a hai tia Ox vµ Oy->2 H: Tia Oz n»m gi÷a 2 tia Ox vµ Oy khi nµo? ë h×nh b,c,d tia Oz cã c¾t ®o¹n th¼ng MN kh«ng? Tia Oz cã n»m gi÷a 2 tia Ox vµ Oy kh«ng? GV: cho HS ho¹t ®éng nhãm cö ®¹i diÖn nhãm lªn tr×nh bÇy.  - Tia Oz cã c¾t ®o¹n th¼ng MN - Khi tia Oz c¾t ®o¹n th¼ng MN t¹i 1 Óm n»m gi÷a Mvµ N -H×nh b) Tia Oz cã c¾t ®o¹n th¼ng MN Tia Oz n»m gi÷a 2 tia Ox vµ Oy -H×nh c) h×nh d) Tia Oz kh«ng c¾t ®o¹n th¼ng MN Tia Oz kh«ng n»m gi÷a 2 tia Ox vµ Oy.  2. Tia n»m gi÷a hai tia: SGK/72 M(Ox, N (Oy (M≠O,N≠O) NÕu tia Oz c¾t ®o¹n th¼ng MN t¹i 1 ®iÓm n»m gi÷a Mvµ N th× tia Oz n»m gi÷a hai tia Ox, Oy.   Cñng cè: Bµi tËp 2( bµi 3 SGK/73) §iÒn vµo chç trèng trong c¸c ph¸t biÓu sau: BÊt kú ®­êng th¼ng nµo n»m trªn mÆt ph¼ng còng lµ bê chung cña hai……… Cho ba ®iÓm kh«ng th¼ng hµng O, A, B. Tia Ox n»m gi÷a hai tia OA, OB khi tia Ox c¾t….. Bµi tËp 3: VÏ vµo « trèng h×nh vÏ phï hîp víi c¸ch viÕt th«ng th­êng: C¸ch viÕt th«ng th­êng  H×nh vÏ   Nöa mÆt ph¼ng bê a    Nöa mÆt ph¼ng bê d chøa ®iÓm M    Ba tia Ox, Oy, Oz chung gèc O    Tia Ot n»m gi÷a hai tia Ox vµ Oy    Tia Ox kh«ng n»m gi÷a hai tia Om vµ On    øng dông thùc tÕ: H×nh ¶nh 2 nöa mÆt ph¼ng ®èi nhau
 Coi 3 kim ®ång hå lµ 3 tia chung gèc.Trong c¸c h×nh sau chØ ra kim nµo lµ tia n»m giõa 2 tia cßn l¹i? gi¶i thÝch?

 6.VÒ nhµ:
 H­íng dÉn bµi 5/73 SGK
 Ngoµi nh÷ng néi dung trªn, h×nh ¶nh minh häa ®­îc ®­a vµo bµi gi¶ng, thao t¸c c¬ b¶n nhÊt ®ßi hái ng­êi thÇy ph¶i n¾m ®­îc lµ c¸ch thiÕt lËp c¸c hiÖu øng ®Ó lµm cho bµi gi¶ng sinh ®éng, mang l¹i kh«ng khÝ häc tËp, gi¶ng d¹y míi mÎ.C¸c hiÖu øng nµy lµ g×? §ã chÝnh lµ c¸c ho¹t ¶nh cña c¸c ®èi t­îng (v¨n b¶n,h×nh ¶nh...) ®­îc thiÕt lËp cã thø tù. Cã thÓ dßng ch÷ nµy xuÊt hiÖn tr­íc dßng ch÷ kia hay khi dßng ch÷ nµy xuÊt hiÖn tõ d­íi lªn, khi tõ trªn r¬i xuèng...ch¼ng h¹n trong giê häc to¸n khi tæ chøc trß ch¬i, gi¸o viªn cho häc sinh ®o¸n kÕt qu¶ tr­íc, sau ®ã míi hiÓn thÞ kÕt qu¶ trªn mµn h×nh, nh­ thÕ míi tiÕt kiÖm ®­îc thêi gian chÐp c©u hái lªn b¶ng,®ång thêi t¨ng kh¶ n¨ng t­ duy cu¶ häc sinh. Ngoµi ra, ®Æc ®iÓm nµy gióp cho gi¸o viªn tiÕt kiÖm ®­îc thêi gian viÕt n«i dung lªn b¶ng, néi dung hiÓn thÞ ®Õn ®©u, giaã viªn gi¶ng ®Õn ®ã, lµm cho thêi gian gi¶ng bµi nhiÒu h¬n, c¸c em häc sinh hiÓu bµi s©u h¬n. §èi víi c¸c m«n häc nh­ lÞch sö, ®Þa lý, bµi gi¶ng th­êng ®i kÌm víi nhiÒu h×nh minh häa. Cã thÓ lµ h×nh ¶nh m« t¶ mét trËn chiÕn, c¸c c¨n cø ®Þa c¸ch m¹ng hay h×nh ¶nh c¸c vïng kinh tÕ, diÖn tÝch l·nh thæ cña vïng v¨n hãa nµo ®ã... NÕu chØ tr×nh bµy su«ng, chóng t«i nghÜ còng ch¼ng cã vÊn ®Ò g× c¶, nh­ng t¹i sao khi chóng ta ®· chÊp nhËn lµm GA§T chóng ta l¹i kh«ng lµm bµi tËp phong phó h¬n? HiÖn t¹i nh÷ng h×nh ¶nh minh häa cho c¸c néi dung nãi trªn t­¬ng ®èi nhiÒu trªn Internet. Chóng t«i thiÕt nghÜ, nÕu chØ cÇn bá chót thêi gian mµ cã ®­îc nh÷ng néi dung, h×nh ¶nh cÇn minh ho¹ cho bµi gi¶ng th× ng­êi thÇy nµo còng s½n lßng c¶. §iÒu nµy còng ®ång nghÜa víi viÖc gi¸o viªn cÇn biÕt c¸ch thøc truy cËp Internet ®Ó lÊy th«ng tin.Tuy nhiªn, kh«ng ph¶i h×nh ¶nh nµo chóng ta lÊy tõ Internet ®Òu tháa m·n ý muèn cña chóng ta. Ch¼ng h¹n, chóng ta cÇn h×nh ¶nh cña mét h×nh lËp ph­¬ng ®Ó minh häa trong giê häc to¸n nh­ng h×nh ¶nh chóng ta lÊy tõ internet l¹i qu¸ nhá hay nã l¹i n»m chung víi mét h×nh kh¸c .Nh­ vËy chóng ta bã tay , kh«ng cÇn minh häa hay vÏ lªn b¶ng hay t×m mét h×nh kh¸c cho ®Õn khi võa ý? Kh«ng, gi¶i ph¸p ®¬n gi¶n h¬n lµ chóng ta cã thÓ phãng to h×nh nµy lªn hay xÐn l¹i h×nh ®Ó chØ lÊy phÇn h×nh thoi. Hay ®Ó t¨ng thªm tÝnh thuyÕt phôc, tÝnh chÊt thùc cña c¸c sù kiÖn , gi¸o viªn d¹y lÞch sö cã thÓ th«ng qua c¸c ®o¹n phim t­ liÖu. VËy chóng ta thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc trªn b»ng c¸ch nµo? §iÒu nµy ®ßi hái gi¸o viªn cÇn biÕt mét Ýt kü thuËt ®Ó xö lý mµu s¾c, c¾t xÐn ¶nh, c¸c ®o¹n phim, ®o¹n nh¹c mét c¸ch hîp lý . HoÆc trong giê häc ngo¹i ng÷, gi¸o viªn cã thÓ lÊy c¸c h×nh ¶nh minh häa vµ cho c¸c em nghe c¸c bµi ®äc cña ng­êi b¶n xø . Cã nh­ thÕ bµi gi¶ng sÏ sinh ®éng h¼n, c¸c em l¹i nhí ®­îc c¸c tõ vùng vµ ph¸t ©m chuÈn h¬n. Cã thÓ ®©y lµ thao t¸c t­¬ng ®«Ý phøc t¹p nh­ng nã mang l¹i tÝnh hiÖu qu¶ cao trong c«ng t¸c gi¶ng d¹y . Bµi gi¶ng sau khi thiÕt kÕ sÏ ®­îc tr×nh chiÕu lªn mµn h×nh th«ng qua m¸y chiÕu. NghÜa lµ dï muèn hay kh«ng gi¸o viªn buéc ph¶i biÕt c¸ch sö dông nã. §©y lµ mét trong nh÷ng yªu cÇu b¾t buéc ®èi víi gi¸o viªn, chØ cÇn mét vµi thao t¸c l¾p m¸y chiÕu víi CPU cña m¸y tÝnh vµ ®iÒu chØnh ®é lín, ®é nÐt trªn mµn h×nh gi¸o viªn ch¾c h¼n sÏ cã mét bµi gi¶ng chÊt l­îng, häc trß sÏ cã kh«ng khÝ häc tho¶i m¸i h¬n. §iÒu cuèi cïng t«i muèn nãi ®Õn lµ nhê c¸c GA§T mµ c¸c gi¸o viªn ®· t¹o ra mét kh«ng khÝ kh¸c h¼n so víi giê d¹y truyÒn thèng. Häc sinh buéc ph¶i tËp trung nghe gi¶ng vµ t­ duy nhiÒu h¬n trong c¸c giê häc. Tuy nhiªn, tèi thiÓu ng­êi d¹y ph¶i cã mét kiÕn thøc nhÊt ®Þnh ch¼ng h¹n nh­ sö dông ®­îc phÇn mÒm tr×nh diÔn PowerPoint ®Ó tr×nh bµy bµi gi¶ng vµ cÇn ph¶i cã quan niÖm c¸c ph­¬ng tiÖn kü thuËt ®­îc ®Ò cËp trªn lµ c¸c ph­¬ng tiÖn hç trî cho viÖc gi¶ng d¹y chø kh«ng thÓ thay thÕ vai trß chñ ®¹o cña ng­êi thÇy trong giê lªn líp. III. Quy tr×nh vµ nguyªn t¾c khi thùc hiÖn GA§T HiÖn t¹i, mét sè tr­êng ®· ¸p dông GA§T trong c¸c giê d¹y. Nh­ng vÊn ®Ò lµ chóng ta cã nghÜ ®Õn viÖc ¸p dông nh­ thÕ ®· ®óng ch­a, ®· hiÖu qu¶ ch­a? Nếu ch­a th× ¸p dông thÕ nµo cho ®óng quy tr×nh ®Ó chuÈn bÞ cho mét GA§T. Khi chuyÓn tõ bµi gi¶ng truyÒn thèng sang c¸c slide tr×nh diÔn, gi¸o viªn th­êng mang t­ t­ëng cña bµi gi¶ng cò ®Ó ¸p ®Æt vµo. NghÜa lµ chóng ta nghÜ chóng ta sÏ tr×nh bµy nh÷ng g× m×nh nãi vµ viÕt tÊt c¶ c¸c néi dung vµo slide. §iÒu nµy hoµn toµn sai lÇm v× nh­ thÕ häc sinh sÏ cho r»ng gi¸o viªn chØ nãi nh÷ng ®iÒu trong s¸ch, kh«ng më réng c¸c kiÕn thøc ngoµi. Chóng ta cÇn nhí mét ®iÒu: Slide lµ n¬i chØ chøa tªn bµi häc, c¸c ®Ò môc vµ c¸c côm tõ chèt phôc vô cho bµi gi¶ng. Tuú theo tõng m«n häc, chóng ta cã thÓ bæ xung c¸c c«ng thøc, h×nh ¶nh minh ho¹ mét c¸ch hîp lý. §©y lµ b­íc mµ gi¸o viªn cÇn vËn dông kh¶ n¨ng, kiÕn thøc vÒ tin häc cña m×nh ®Ó x©y dùng bµi gi¶ng. Nõu slide cÇn h×nh ¶nh minh häa, gi¸o viªn nªn t×m kiÕm h×nh ¶nh ®Ó chÌn vµo. Hay slide kia ®ang tr×nh bµy mét kÕt qu¶ cña thÝ nghiÖm vµo ®Ó t¨ng tÝnh thùc tÕ. C«ng ®o¹n ®­a néi dung vµo c¸c slide gi¸o viªn còng nªn l­u ý ®Õn sè l­îng ch÷, mÇu s¾c, kÝch th­íc trªn c¸c slide. Gi¸o viªn nªn tãm t¾t vÊn ®Ò m×nh muèn tr×nh bµy d­íi d¹ng keyword mét c¸ch râ rµng vµ dÔ hiÓu. Nh×n vµo slide gi¸o viªn cã nhiÖm vô gi¶i thÝch kü cµng vµ më réng nã ra chø kh«ng ph¶i lµ ®äc c¸c dßng ch÷ trªn slide. Nõu ch­a quen víi c¸ch gi¶ng d¹y nµy, gi¸o viªn cã thÓ thÊy khã kh¨n trong viÖc x¸c ®Þnh xem slide tiÕp theo sÏ tr×nh bµy vÒ vÊn ®Ò g×. Kh«ng sao, gi¸o viªn cã thÓ in ra mét b¶n handout ®Ó võa gi¶ng võa nh×n vµo nã ®Ó x¸c ®Þnh vÊn ®Ò sÏ nãi tiÕp theo. Sö dông GA§T còng cã nghÜa gi¸o ¸n truyÒn thèng ®­îc l·ng quªn. Chóng ta h·y nh×n l¹i xem trong gi¸o ¸n truyÒn thèng chóng ta tr×nh bµy nh÷ng g×? Ph¶i ch¨ng lµ tÊt c¶ néi dung bµi gi¶ng ? VËy th× ®èi víi GA§T chØ gåm mét sè slide, c¸c slide chØ chøa keyword, h×nh ¶nh… th× lµm thÕ nµo mµ gi¸o viªn cã thÓ quan s¸t hÕt c¸c vÊn ®Ò cÇn ®­îc gi¶ng? Ph¶i ch¨ng gi¸o viªn thÝch nãi néi dung nµo tr­íc ®Òu ®­îc? Nh÷ng néi dung c¶m thÊy thÝch th× tËp trung nhiÒu thêi gian vµo vµ gi¶m thêi gian cho c¸c néi dung cßn l¹i? LiÖu mét gi¸o viªn míi cã thÓ nhí hÕt néi dung m×nh ®· chuÈn bÞ tr­íc buæi d¹y? ChØ cÇn chóng ta x©y dùng ®Ò c­¬ng gi¶ng d¹y th× vÊn ®Ò trªn sÏ ®­îc gi¶i quyÕt ngay lËp tøc. §Ò c­¬ng nµy sÏ ghi râ sè tiÕt d¹y cña m«n häc, tªn bµi gi¶ng t­¬ng øng víi c¸c tiÕt häc néi dung cô thÓ sÏ ®­îc tr×nh bµy trong mçi tiÕt häc lµ g×? VÊn ®Ò nµo tr×nh bµy tr­íc, vÊn ®Ò nµo tr×nh bµy sau? VÊn ®Ò nµo cÇn ®­îc träng t©m vµ nhÊn m¹nh? Së dÜ chóng ta ph¶i chuÈn bÞ kü l­ìng nh­ vËy lµ v× nÕu tiÕt gi¶ng d¹y ®ã gi¸o viªn ch­a nãi hÕt néi dung c¸c slide hay ®· tr×nh bµy hÕt nh­ng thêi gian cßn thõa ®ång nghÜa víi viÖc “ch¸y gi¸o ¸n” vµ häc trß rÊt dÔ nhËn ra. KÕt hîp ®Ò c­¬ng nµy cïng handuot mét c¸ch hîp lý gi¸o viªn ¾t h¼n sÏ kh«ng cßn b¨n kho¨n g× vÒ c¸ch d¹y míi mÎ nµy. IV. Gi¶i ph¸p cho viÖc ¸p dông GA§T §óng lµ GA§T tö l¾m c«ng phu thËt. Cã lÏ v× thÕ mµ mét sè tr­êng ®· thùc hiÖn nh­ng chØ mang tÝnh h×nh thøc vµ dõng l¹i ë c¸c tiÕt häc thao gi¶ng. Ph¶i ch¨ng cã nhiÒu rµo c¶n trong viÖc ¸p dông ph­¬ng ph¸p míi nµy? §ã lµ do c¬ s¬ vËt chÊt hay do sù ng¹i ngïng cña mét sè gi¸o viªn khi lµm quen víi c¸c kü thuËt tin häc ®Ó phôc vô cho m«i tr­êng gi¶ng d¹y míi? Trë ng¹i thø nhÊt chóng t«i nghÜ cã thÓ gi¶i quyÕt ®­îc v× hiÖn nay 1bé m¸y tÝnh vµ m¸y chiÕu còng kh«ng ®¾t l¾m, cßn vÊn ®Ò thø hai còng hoµn toµn cã thÓ kh¾c phôc ®­îc nÕu c¸c ®ång chÝ gi¸o viªn t©m huyÕt, cã nh÷ng chuyÓn biÕn vÒ nhËn thøc. Víi ®éi ngò gi¸o viªn tin häc hiÖn cã trong nhµ tr­êng, chØ cÇn tæ chøc mét sè buæi seminar vÒ c¸ch sö dông m¸y chiÕu, thiÕt lËp c¸c hiÖu øng trong PowerPoint cho toµn thÓ c¸c gi¸o viªn c¸c bé m«n kh¸c ®Ó hä cã thÓ tù m×nh thiÕt kÕ cho m×nh mét GA§T riªng cho m×nh. Ngoµi ra, c¸c thÇy c« gi¸o trong cïng tæ chuyªn m«n nªn cã c¸c buæi thao gi¶ng ®Ó thu nhËn nh÷ng gãp ý ch©n thµnh tõ nh÷ng ng­êi kh¸c, tõ ®ã n©ng cao chÊt l­îng gi¶ng d¹y theo ph­¬ng ph¸p míi. Chóng t«i nghÜ r»ng, víi kh¶ n¨ng s­ ph¹m vèn cã céng thªm mét Ýt båi d­ìng vÒ kiÕn thøc tin häc, c¸c gi¸o viªn hoµn toµn cã thÓ thiÕt kÕ ®­îc bµi gi¶ng thiÕt kÕ ®iÖn tö ®Ó thÓ hiÖn tèt h¬n ph­¬ng ph¸p s­ ph¹m, gãp phÇn ®æi míi ph­¬ng ph¸p gi¶ng d¹y. Do thêi gian vµ n¨ng lùc cã h¹n nªn nh÷ng vÊn ®Ò ®­a ra ch¾c ch¾n sÏ cã nhiÒu thiÕu sãt. T«i rÊt mong lÜnh héi ®­îc nh÷ng ý kiÕn ®ãng gãp cña c¸c ®ång chÝ vµ bÌ b¹n ®ång nghiÖp, gióp cho ®Ò tµi cña t«i ®­îc tèt h¬n vµ cã t¸c dông trong viÖc gi¸o dôc thÕ hÖ trÎ. T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n ! H¶i Phßng, ngµy 10 th¸ng 10 n¨m 2007 Ng­êi viÕt Bïi §×nh §«ng Thực tế, trong những năm qua, được sự quan tâm chỉ đạo, đầu tư của các cấp, cán bộ giáo viên quận Ngũ Hành Sơn nói chung, trường mầm non Bạch Dương nói riêng đã được bồi dưỡng các kiến thức cần thiết về công nghệ thông tin phục vụ cho các hoạt động giáo dục.Hưởng ứng chủ đề “Năm học đẩy mạnh ứng dụng CNTT, đổi mới quản lý tài chính và xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” do ngành phát động, trường mầm non Bạch Dương xem nội dung này là một trong nhiệm vụ quan trọng trong thực hiện nhiệm vụ năm học.Cán bộ, giáo viên trường Bạch Dương đã nhận thức một cách đầy đủ ý nghĩa và tầm quan trọng của việc ứng dụng CNTT và nhà trường. Đối với giáo viên, việc sử dụng công nghệ thông tin như một công cụ dạy học, hỗ trợ việc soạn giảng, dạy học bằng giáo án điện tử sẽ đem lại sự hấp dẫn trong giờ dạy, tiết kiệm được nhiều thời gian nếu đầu tư đúng mức sẽ đem lại hiệu quả cao. Với trẻ, thông tin mà giáo án điện tử đưa lại với những hình ảnh đẹp, sinh động thật sự gây được sự chú ý, hứng thú học tập cho các cháu, gợi mở tạo điều kiện cho trẻ hoạt động nhiều hơn trong giờ học, kiến thức dễ khắc sâu hơn“Coi CNTT là con đường ngắn nhất để đổi mới phương pháp dạy học”,