Quản lý hành chính nhà nước - Chương 5: Quyết định hành chính nhà nước

CHƯƠNG 5: QUYẾT ĐỊNH HÀNH CHÍNH NHÀ NƯỚC Tổng quan về quyết định QLHCNN Các yêu cầu đối với QĐQLHCNN Các yếu tố ảnh hưởng đến việc ban hành QĐQLHCNN Quy trình ban hành và tổ chức thực hiện QĐQLHCNN. I. Tổng quan về QĐHCNN Khái niệm Vai trò của QĐHCNN Tính chất của QĐHCNN Phân biệt QĐHCNN với các loại văn bản khác. 1. Khái niệm QĐHCNN là QĐ của các chủ thể quản lý HCNN được ban hành trên cơ sở luật để thực hiện chức năng chấp hành và điều hành trong quản lý xã hội nhằm thực thi quyền hành pháp nhà nước. 1. Khái niệm (tiếp) Lưu ý: - QĐHCNN là một quyết định - Chủ thể ban hành: chủ thể quản lý hành chính nhà nước được trao quyền. - QĐHC phải đảm bảo tính hợp pháp - QĐHC được ban hành giới hạn bởi thẩm quyền. 2. Vai trò của QĐHCNN QĐHCNN là sản phẩm của quá trình quản lý HCNN QĐHCNN là công cụ tiến hành quá trình quản lý HCNN 3. Tính chất của QĐHCNN Tính quyền lực nhà nước Tính pháp lý Tính dưới luật Được ban hành để thực thi quyền hành pháp nhà nước 4. Phân biệt QĐHCNN với các loại QĐ của các cơ quan nhà nước khác Phân biệt với Hiến pháp, Luật: - Có tính chất dưới Luật - Phạm vi điều chỉnh hẹp hơn - Trình tự, thủ tục ban hành thường đơn giản hơn Phân biệt với QĐ của TAND và VKSNN: - QĐ của TAND là quyết định cá biệt, thể hiện dưới hình thức bản án - QĐ của VKSND nhằm thực hiện quyền công tố và kiểm soát tư pháp Phân biệt với các văn bản hành chính thông thường (giấy đi đường, thông báo…): - Chứng minh một loại quyền, một sự kiện hoặc một tình trạng pháp lý nhất địnhđược thực hiện trên cơ sở QĐHC hoặc tạo điều kiện để ra QĐHC; - Không có tính pháp lý như QĐHC. II. Phân loại QĐHCNN Căn cứ vào thẩm quyền ban hành Căn cứ vào thời gian có hiệu lực của QĐ Căn cứ vào cấp ban hành Căn cứ vào lĩnh vực điều chỉnh Căn cứ vào tính chất và nội dung của QĐ 1. Căn cứ vào thẩm quyền ban hành ChÝnh phñ: nghÞ ®Þnh, nghÞ quyÕt liªn tÞch; Thñ t­íng ChÝnh phñ: quyÕt ®Þnh Bé tr­ëng vµ Thñ tr­ëng c¬ quan ngang Bé: th«ng t­, th«ng t­ liªn tÞch; Uû ban nh©n d©n: quyÕt ®Þnh, chØ thÞ 2. Căn cứ vào thời gian có hiệu lực Cã hiÖu lùc l©u dµi ®­îc ¸p dông cho ®Õn khi cã quyÕt ®Þnh hµnh chÝnh kh¸c thay thÕ. Cã hiÖu lùc trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh – lµ những quyÕt ®Þnh cã ghi râ thêi h¹n cã hiÖu lùc, tuú thuéc vµo thêi gian gi¶i quyÕt vÊn ®Ò. QuyÕt ®Þnh hµnh chÝnh cã hiÖu lùc mét lÇn chØ gi¶i quyÕt những nhiÖm vô cô thÓ. 3. Căn cứ vào cấp ban hành QuyÕt ®Þnh hµnh chÝnh cÊp Trung ­¬ng QuyÕt ®Þnh hµnh chÝnh nhµ n­íc cÊp ®Þa ph­¬ng 4. Phân loại theo lĩnh vực điều chỉnh QĐHCNN về lĩnh vực văn hóa QĐHCNN về lĩnh vực y tế QĐHCNN về lĩnh vực giáo dục … 5. Căn cứ vào nội dung và tính chất của QĐ QĐHC chung (QĐHCNN cơ bản) QĐHCNN mang tính quy phạm QĐHCNN cá biệt 5.1. QĐHC chung (QĐ cơ bản) ĐÒ ra c¸c chÝnh s¸ch, nhiÖm vô, biÖn ph¸p lín cã tÝnh chÊt chung. Lµ c¬ së cho viÖc ban hµnh c¸c quyÕt ®Þnh hµnh chÝnh quy ph¹m. CÊp ra quyÕt ®Þnh hµnh chÝnh nµy chñ yÕu lµ ChÝnh phñ. 5.2. QĐHCNN mang tính quy phạm Lµ QDHC ban hµnh c¸c quy ph¹m ph¸p luËt hµnh chÝnh. Lµ c¬ së cho viÖc ban hµnh c¸c QDHC c¸ biÖt, vµ viÖc ¸p dông nã lµm ph¸t sinh, thay ®æi hay chÊm døt c¸c quan hÖ ph¸p luËt hµnh chÝnh cô thÓ. QĐHC quy ph¹m ®­îc ph©n thµnh: - QĐHC ®Æt ra c¸c quy ph¹m ph¸p luËt hµnh chÝnh míi nh»m ®iÒu chØnh c¸c quan hÖ x· héi míi ph¸t sinh mµ ch­a cã luËt, ph¸p lÖnh ®iÒu chØnh. - QĐHC cô thÓ ho¸ c¸c quy ph¹m ph¸p luËt do Quèc héi hoÆc c¸c c¬ quan nhµ n­íc cÊp trªn ban hµnh. - QĐHC nh»m söa ®æi những quy ph¹m ph¸p luËt hµnh chÝnh hiÖn hµnh. - QĐHC thay ®æi ph¹m vi hiÖu lùc cña quy ph¹m ph¸p luËt hµnh chÝnh hiÖn hµnh vÒ thêi gian, kh«ng gian vµ ®èi t­îng thi hµnh. 5.3. QĐHC cá biệt Lµ quyÕt ®Þnh do c¸c chñ thÓ hµnh chÝnh cã thÈm quyÒn ban hµnh trªn c¬ së quyÕt ®Þnh hµnh chÝnh quy ph¹m hoÆc trªn c¬ së quyÕt ®Þnh hµnh chÝnh c¸ biÖt cña cÊp trªn nh»m gi¶i quyÕt mét vÊn ®Ò cô thÓ trong qu¶n lý hµnh chÝnh nhµ n­íc. TÝnh chÊt cña QĐHCCB: - TÝnh chÊt ®¬n ph­¬ng - TÝnh b¾t buéc thi hµnh ngay QuyÕt ®Þnh hµnh chÝnh c¸ biÖt ®­îc ph©n thµnh: - QuyÕt ®Þnh hµnh chÝnh cho phÐp - QuyÕt ®Þnh hµnh chÝnh ra lÖnh III. Các yêu cầu đối với QĐHCNN Yêu cầu đảm bảo tính hợp pháp của QĐHCNN Yêu cầu bảo đảm tính hợp lý của QĐHCNN 1. Yêu cầu bảo đảm tính hợp pháp Phù hợp với nội dung và mục đích của Luật Không trái với HP, Luật, PL của QH Không trái với QĐ của cơ quan cấp trên Không trái với NQ của HĐND cùng cấp Không trái với QĐ của cơ quan ngang cấp quản lý ngành, lĩnh vực Không trái với thông lệ, điều ước quốc tế đã ký kết 1. Yêu cầu bảo đảm tính hợp pháp (tiếp theo) QĐHCNN ban hành phải thuộc phạm vi thẩm quyền Thẩm quyền về mặt hình thức. Thẩm quyền về mặt nội dung. QĐHCNN được ban hành phải đúng căn cứ pháp lý: - Do yªu cÇu cña cÊp trªn; - Tõ ®Ò nghÞ hîp ph¸p cña cÊp d­íi; - Tõ yªu cÇu, ®Ò nghÞ hîp ph¸p cña c«ng d©n, tæ chøc; - Tõ s¸ng kiÕn cã tÝnh khoa häc vµ kh¶ thi QĐHCNN được ban hành phải đúng với thể thức và kỹ thuật trình bày “Thông tư 01/2011/TT-BNV về thể thức và kỹ thuật trình bày văn bản” QĐHCNN được ban hành phải đúng trình tự, thủ tục do luật định. Luật ban hành VBQPPL của Quốc Hội khóa XII, kỳ họp thứ 3, số 17/2008/QH12 ngày 03 tháng 6 năm 2008. 2. Yêu cầu đảm bảo tính hợp lý của QĐHCNN QĐHCNN phải đảm bảo kết hợp hài hòa các lợi ích: - Cá nhân - Tập thể - Nhà nước QĐHCNN phải đảm bảo tính cụ thể: - VÒ môc tiªu - Chñ thÓ thùc hiÖn; - C¸c biÖn ph¸p, ®iÒu kiÖn, ph­¬ng tiÖn thùc hiÖn; - Thêi gian vµ kh«ng gian tiÕn hµnh; - KÕt hîp lîi Ých l©u dµi víi lîi Ých ng¾n h¹n - Phï hîp víi tõng vÊn ®Ò, ®èi t­îng trong tõng giai ®o¹n. QĐHCNN phải đảm bảo tính hệ thống, toàn diện QĐHCNN phải đảm bảo kỹ thuật lập quy: văn phong, ngôn ngữ. IV. Các yếu tố ảnh hưởng đến việc ban hành QĐHCNN 1. Yếu tố khách quan: - Vấn đề - Thẩm quyền - Nguồn lực - Thông tin - Chính trị - Thời gian 2. Yếu tố chủ quan: - Năng lực thực thi công vụ - Động cơ ban hành QĐ V. QT ban hµnh vµ thùc hiÖn quyÕt ®Þnh qu¶n lÝ hµnh chÝnh nhµ n­íc. 1.1. XĐ vấn đề 1.2. DiÒu tra, nghiªn cøu, thu thËp, xö lý th«ng tin;Ph©n tÝch, ®¸nh gi¸; Dù ®o¸n, lËp vµ chän ph­¬ng ¸n tèt nhÊt. 1.3. So¹n th¶o quyÕt ®Þnh 1.4. Th«ng qua quyÕt ®Þnh 1.5. Ban hµnh vµ c«ng bè quyÕt ®Þnh. 2.1. TriÓn khai quyÕt ®Þnh 2.2. Tæ chøc lùc l­îng thùc hiÖn quyÕt ®Þnh 2.3. Xö lý th«ng tin ph¶n håi, ®iÒu chØnh QĐ Hiệu lực Hiệu quả VI. Xử lý QĐHC không hợp pháp, không hợp lý Đọc GT