Quản lý hành chính nhà nước - Chương 2: Tổ chức hành chính nhà nước

* Huu Bon-NAPA * Các tổ chức thực hiện quyền lực nhà nước Cơ cấu của hệ thống tổ chức hành pháp Việt Nam .các đặc trưng cơ bản của MH Weber Cách phân loại các tổ chức hành chính nhà nước Đặc tính cơ bản của tổ chức HCNN Các nguyên tắc tổ chức và hoạt động * Huu Bon-NAPA * Các nguyên tắc cơ bản chi phối mối quan hệ trung ương-địa phương Các chức năng cơ bản của tổ chức HCNN Các mô hình cơ cấu tổ chức HCNN Các yếu tố hiệu quả của tổ chức HCNN * Huu Bon-NAPA * - Quyền lực nhà nước. Hệ thống các tổ chức thực thi quyền LP: + Tuỳ thuộc thể chế, hệ thống các tổ chức thực thi quyền lập pháp được trao quyền lực này không giống nhau ở các quốc gia khác nhau. +Ở nước ta :Quốc hội, UBTVQH, UBDT, UBPL, KT&NS, QP&AN,VH-GD- TTN, Các vấn đề XH, KHCN&MT, Đối ngoại. * Huu Bon-NAPA * Hệ thống các tổ chức thực thi quyền tư pháp: + Quyền tư phápgồm hoạt động xét xử và các hoạt động khác có liên quan tới xét xử(quyền GT HP và PL, sáng quyền PL, Quyền công tố, chế độ thẩm pháp- quyền bất khả xâm phạm, quyền đảm nhiệm chức vụ đến suốt đời) + Quyền tư pháp được giao cho các cơ quan xét xử của BMTP nhằm xét xử dựa trên HP,PL ( chỉ tuân theo PL, kg chịu sự chỉ đạo của TA cấp trên) * Huu Bon-NAPA * Toà án ND tối cao Các toà án QS gồm có: - Toà án QS TW Toà án QS Quân khu và tương đương Các toà án QS khu vực Các toà khác Toà án nhân dân tỉnh Toà án nhân dân huyện * Huu Bon-NAPA * -Hệ thống các tổ chức thực thi quyền hành pháp: + Tổ chức thực hiện những CS cơ bản về đố nội, đối ngoại và điều hành các công việc chính sự QG; quyền quản lý và cưỡng bức, bắt buộc mọi công dân, tổ chức phải thi hành các văn bản Pl +Đó là quyền lập quy và quyền hành chính. * Huu Bon-NAPA * -Tổ chức hành pháp chia ra : HPTW và HPĐF : . Hành pháp TW :Đó là Chính phủ, mặc dù Chính phủ có thể chưa thống nhất giữa các nước ( CP Mỹ bao gồm cả cơ quan LP,HP, TP); Tổ chức theo cơ cấu chức năng; số lượng các bộ khác nhau giữc các QG; được TL theo luật định - Hành pháp địa phương:Sự hình thức các tổ chức HPĐP cũng trên nguyên tắc luật định. Phổ biến hiện nay là tồn tại 2 bộ phận cấu thành : HĐNN và UBND. * Huu Bon-NAPA * * Huu Bon-NAPA * . Hành pháp # Hành chính: Hành pháp là một trong 3 quyền . Nói đến HCNN là “Hành pháp trong hành động”. * Huu Bon-NAPA * Là hệ thống tổ chức thực hiện quyền lực nhà nước: Quyền hành pháp: Tính chấp hành - Điều hành Là một bộ phận của bộ máy NN: Toàn dân; toàn diện; bằng pháp luật Tính hệ thống thức bậc chặt chẽ Tính chuyên môn hoá cao Thông điệp giấy tờ và nhiều thủ tục * Huu Bon-NAPA * Tính cứng nhắc do mức độ chính thức cao (mức độ ràng buộc pháp luật) Bị hạn chế bởi nhiều thủ tục, quy định (do tính thức bậc) Chịu sự kiểm soát chặt chẽ của ngành lập pháp và các tổ chức dân cử Hoạt động của công chức bị điều tiết chặt chẽ bởi pháp luật Sự đa dạng về chuyên môn và phạm vi hoạt động * Huu Bon-NAPA * Các hoạt động của các tổ chức HCNN thường mang tính độc quyền (liên quan đến quyền lực nhà nước) Các hoạt động của các tổ chức HCNN thường là những hoạt động không thể “từ chối” Các sản phẩm không được trao đổi trên thị trường và theo giá thị trường Hoạt động bằng ngân sách của nhà nước * Huu Bon-NAPA * Phân loại theo mối quan hệ trực thuộc trực tiếp hay gián tiếp : +Trực thuộc trực tiếp là phụ thuộc trực tiếp vào CQHCNN cấp trên : chính phủ đến CQCS. + Trực thuộc gián tiếp: sở, ban ngành thuộc UBND. Phân loại theo lãnh thổ: Hành chính TW và HCĐF. Phân loại theo thẩm quyền:TQC và TQR * Huu Bon-NAPA * Phân loại theo hình thức thành lập:QĐHP ( CP, Bộ, UBDN); QĐ L( cơ quan tuộc CP, sở ban ngành). - Phân loại theo phương thức hoạt động: Hành chính TW và HCĐF. Phân loại theo nguồn tài chính đc sử dụng: cấp 1, 2 * Huu Bon-NAPA * Tổ chức bộ máy phải phù hợp với chức năng của Chính phủ Hoàn chỉnh, thống nhất Phân đinh thẩm quyền quản lý hợp lý cho các bộ phận, các cấp Phạm vi quản lý hợp lý * Huu Bon-NAPA * Sự thống nhất giữa chức năng, nhiệm vụ với quyền hạn và thẩm quyền và giữa quyền hạn với với trách nhiệm; giữa nhiệm vụ, trách nhiệm với phương tiện Tiết kiệm và hiệu quả kinh tế Tăng cường sự tham gia của quần chúng Phát huy tính tích cực của con người * Huu Bon-NAPA * Sự thống nhất giữa chức năng, nhiệm vụ với quyền hạn và thẩm quyền và giữa quyền hạn với với trách nhiệm; giữa nhiệm vụ, trách nhiệm với phương tiện Tiết kiệm và hiệu quả kinh tế Tăng cường sự tham gia của quần chúng Phát huy tính tích cực của con người * Huu Bon-NAPA * . Đảng lãnh đạo, nhân dân làm chủ, nhà nước quản lý. . Dựa vào dân, sát dân, lôi cuốn dân tham gia QL, phục vụ lợi ích chung và lợi ích của công dân. . Quản lý theo pháp luật và bằng pháp luật. . Tập trung, dân chủ. * Huu Bon-NAPA * . Kết hợp quản lý ngành và lĩnh vực với quản lý lĩnh thổ. .Phân biệt và kết hợp sự quản lý nhà nước với quàn lý KD. .Phân biệt hành chính điều hành và TPHC. .Kết hợp chế độ làm việc tập thể với chế độ một thủ trưởng. * Huu Bon-NAPA * . Mục tiêu : Đưa PL vào cuộc sống; hđ thường quá nhiều và ảnh hưởng đến nhiều nhóm XH; phục vụ lợi ích chung, không vì lợi nhuận. . Cách thức thành lập hay địa vị pháp lý: Được pháp luật quy định trình tự và cách thức thành lập; địa vị PL được quy định bởi HP, luật và VB dưới luật. * Huu Bon-NAPA * . Vấn đề quyền lực –thẩm quyền: + hoạt động mang tính công quyền, sử dụngquyền lực NN để QLXH(ban hành VBQPPL; kiểm tra thực hiện VB đó; giáo dục, thuyết phục, khen thưởng và CC. + Thẩm quyền: thẩm quyền chung; thẩm quyền riêng. * Huu Bon-NAPA * . Quy mô: + Cơ cấu phức tạp: HCNNTW, ĐF + Nguồn lực : nhân lực, vật lực, tài chính. . Một số đặc trưng chi tiết khác : cung cấp HH và DVC; hoạt động thường mang tính cưỡng chế, dộc quyền; hoạt động mang tính XH rộng lớn, các SP, DV kr để mua bán, trao đổi. * Huu Bon-NAPA * . Tập quyền: trung ương nắm toàn bộ quyền hành(không bị ảnh hưởng bởi QL địa phương; thống nhất QL; phối hợp HĐ ở tầm chiếnlược, dung hòa quyền lợi trái ngược giữa các ĐF; có đầy đủ các phương tiện về mặt tài chính, kỹ thuật; Không hiểu được nguyện vọng của ĐF; BMHCTW cồng kềnh; không phát huy tính tự quản, sáng tạo của ĐF. * Huu Bon-NAPA * . Phân quyền: + Phân quyền lãnh thổ: giao quyền hạn, NV, tráchnhiệm… cho ĐF. + Phân quyền công sở:sự phân giao CN,NV, QH được quy định rõ + Bảo vệ và bênh vực QL của ĐF, hợp với tinh thần dân chủ. + Các nhà chức trách ĐF kg đủ KN chuyên môn; không hoàn toàn vô tư trong CV; xu hướng lạm chi công quỹ; chú trọng CV ĐF, sao nhãng CV QG * Huu Bon-NAPA * . Tản quyền:là CQTW chuyển giao một phần QL của mình cho ĐF và bổ nhiệm công chức ĐF vào cơ quan tản quyền ở ĐF(không có tư cách pháp nhân). . Vừa khắc phụckhuynh hướng sai lệch củatập quyền(quan liêu) vừa khắc sai lệch phân tán, ĐF chủ nghĩa;đơn giản hóa tổ chức và ĐH BMHCTW,kiểm soát và giám sát tình hình; tạo uy tín TW với dân ĐF, hiểu được nguyện vọng dânĐF. Các nhà chức trách ĐF không thể và không đủ quyềnđể bảo vệ QLĐFø * Huu Bon-NAPA * . Chính trị: thực thi mục tiêu chính trị. . Kinh tế:định ra chiến lược, kế hoạch PT XH và nền kinh tế; phối hợp hài hòa những mối quan hệ kinh tế. . Văn hóa: đặc biệt là chức năng phát triểnKH,VH,GD, chủ yếu gồm: định ra chiến lược,quy họach, kế hoạch tổng thể PT KH, VH, GD; chính sách; chỉ đạo, giám sát;PT đội ngũ cán bộ có NL . Xã hội: phúc lợi XH,BHXH, ytế,BV trẻ em, BV môi trườn…v.v và XD công trình phúc lợi CC; * Huu Bon-NAPA * . Chính trị: thực thi mục tiêu chính trị. . Kinh tế:định ra chiến lược, kế hoạch PT XH và nền kinh tế; phối hợp hài hòa những mối quan hệ kinh tế. . Văn hóa: đặc biệt là chức năng phát triểnKH,VH,GD, chủ yếu gồm: định ra chiến lược,quy họach, kế hoạch tổng thể PT KH, VH, GD; chính sách; chỉ đạo, giám sát;PT đội ngũ cán bộ có NL . Xã hội: phúc lợi XH,BHXH, ytế,BV trẻ em, BV môi trường…v.v và XD công trình phúc lợi CC; * Huu Bon-NAPA * . Cơ cấu tổ chức theo cấp bậc hành chính- Lãnh thổ: HCTW và HCĐF . Cơ cấu tổ chức theo chức năng:các cơ quan quản lý ngành và lĩnh vực (BMTW chia thành các các Bộ) . Tổ chức của từng cơ quan, tổ chức thuộc bộ máy nhà nước: là cơ cấu tổ chức của tưng đơn vị hành chính, từng bộ phận QLHCNN trên các lĩnh vực khác nhau.