PSU - CPU Heatsink - Case Những điều có thể bạn chưa biết

o bạn. Dựa vào kết quả này, bạn có thể yên tâm chọn một bộ nguồn công suất hiệu dụng thích hợp rồi cộng thêm một hệ số an toàn mà chúng tôi sẽ đề cập vào phần cuối bài này. Các bộ nguồn bán kèm theo thùng máy (case) hiện nay thường có chất lượng thấp. Còn với các bộ nguồn hàng hiệu có chất lượng tốt như Enermax, Antec, Cooler Master, AcBel, … công suất hiệu dụng thường bằng hoặc lớn hơn công suất danh định. Điện thế Trong máy tính, các thiết bị thường không sử dụng trực tiếp điện áp từ bộ nguồn mà phải qua các mạch ổn áp của riêng thiết bị đó. Cho nên, một bộ nguồn cấp đủ điện thế và điện thế ấy ổn định sẽ mang lại tuổi thọ cao cho các thiết bị. Một bộ nguồn tốt thường có các đường điện chính (5Vsb, 3.3V, 5V và 12V) có mức điện thế nằm trong khoảng +/- 5% điện thế chuẩn và rất ít dao động. Để xem được điện thế này, ngoài các thiết bị đo chuyên dùng như đồng hồ đo điện (VOM- Volt Ohm Milliemmeter hay DMM- DigitalMultimeter), bạn có thể xem qua phần mềm tiện ích hiển thị thông số hệ thống kèm theo mainboard hoặc các phần mềm miễn phí như Speedfan (www. almico.com/speedfan.php) hay Sisoft Sandra (www.sisoftware.net/sandra). Do phần mềm đọc số đo qua sensor của bios, nên giá trị đọc thường thấp hơn giá trị thực từ 0.1V ~ 0.6V. Các chế độ bảo vệ Bộ nguồn là một thiết bị công suất hoạt động liên tục trong môi trường khắc nghiệt, với dòng chịu tải cao nên hai chế độ bảo vệ căn bản nhất cần phải có là bảo vệ quá áp và bảo vệ chạm tải. Chúng giúp bộ nguồn bảo vệ thiết bị và tự bảo vệ mình khỏi các sự cố xảy ra khi vận hành. Bảo vệ quá áp: vì một lý do nào đó mà mạch nắn điện và ổn áp của bộ nguồn có sự cố, làm cho điện thế ở các đường cấp điện tăng cao. Bộ nguồn sẽ tự ngưng hoạt động để không gây thiệt hại cho các thíết bị khác. Ngưỡng điện thế cắt của bộ nguồn còn tuỳ thuộc vào nhà sản suất. Mỗi bộ nguồn khác nhau sẽ có mức cắt khác nhau. Bảo vệ chạm tải: chế độ này khá quan trọng vì nó sẽ bảo vệ cho bộ nguồn khi các đường điện bị chạm (đoản mạch). Bộ nguồn sẽ ngưng hoạt động để tự bảo vệ và hoạt động trở lại khi đã hết đoản mạch. Nếu có đủ can đảm, bạn có thể thử tính năng này bằng cách dùng dây chung (dây có màu đen) lần lượt chạm nhanh vào các đường điện của bộ nguồn. Nếu bộ nguồn có chế độ bảo vệ này thì nó sẽ ngưng chạy ngay lập tức. Đối với một bộ nguồn 15 CONNECT - IT LAB có chất lượng tốt, chế độ bảo vệ chạm tải có trên tất cả các đường điện chính. Còn với các bộ nguồn rẻ tiền, chế độ bảo vệ này thường chỉ có trên một hoặc hai đường điện chính (thậm chí không có). Các chế độ bảo vệ khác: các bộ nguồn cao cấp còn có thêm một số chế độ bảo vệ khác như: quá dòng, quá tải, quá nhiệt cho bộ nguồn, quá nhiệt cho hệ thống… Các chế độ bảo vệ này làm tăng độ an toàn cho bộ nguồn và cho cả hệ thống. Hiệu suất Hiệu suất của một bộ nguồn được thể hiện qua tỉ lệ năng lượng tiêu thụ đầu vào (AC in) và năng lượng tạo ra (DC out) cho hệ thống. Giá trị thường dùng để tính là Watts. Bất cứ một vật gì sinh ra công đều không thể đạt được hiệu suất tối đa 100% do một phần công năng bị tiêu tốn dưới dạng nhiệt. Bộ nguồn cũng vậy, chưa có và cũng sẽ không có bộ nguồn nào đạt được hiệu suất lý tưởng 100%. Nhưng chúng ta cố gắng không sử dụng các bộ nguồn có hiệu suất quá thấp vì lý do kinh tế là chính. Nếu bộ nguồn tiêu thụ một lượng điện là 400W (AC in) để cho ra một công suất 320W (DC out) thì ta có thể nói bộ nguồn này có hiệu suất bằng 80% và 20% (80 W) còn lại bị mất đi dưới dạng nhiệt. Có một điều bạn cần lưu ý là 80W này thực sự không mất đi hoàn toàn, mà nó sẽ “thể hiện” trong… hoá đơn tiền điện hằng tháng của bạn. Không những vậy, nó còn khiến môi trường làm việc cùa bạn nóng hơn. Và bạn lại phải tốn thêm một khoảng năng lượng để làm mát cho chính mình. Như vậy, sở hữu một bộ nguồn có hiệu suất cao đồng nghĩa với việc tiết kiệm năng lượng điện. Bộ nguồn sẽ hoạt động êm hơn do có nhiệt độ thấp hơn và vấn đề nhiệt độ hệ thống không còn là nỗi lo hằng ngày của bạn. Quạt Để giải quyết vấn đề nhiệt độ cho các linh kiện công suất trong bộ nguồn, tất cả các bộ nguồn hiện nay đều dùng phương pháp tản nhiệt bằng không khí là chính (dùng quạt để làm mát). Quạt thông dụng nhất có kích thước 80mm, tốc độ quay từ 2.200 ~ 3.500 vòng/phút. Quạt có tốc độ quay càng cao thì việc tản nhiệt càng hiệu quả nhưng độ ồn cũng tăng theo. Khi công suất bộ nguồn tăng do nhu cầucủa hệ thống, vấn đề giảm nhiệt độ cho linh kiện trong bộ nguồn càng được các nhà sản xuất quan tâm hơn. Họ đưa ra nhiều cải tiến như tăng tốc độ quạt, thêm tính năng “quạt thông minh - smart fan”, sử dụng hai quạt (một hút, một đẩy), sử dụng quạt lớn (120 mm), làm các khối kim loại tản nhiệt “hầm hố“ hơn hoặc kết hợp các cách trên lại với nhau. Khả năng kết nối Số lượng đầu cắm quyết định khả năng gắn thêm thiết bị (ổ cứng, các loại ổ quang,…) cho hệ thống của bạn. Ngoài các đầu cấp nguồn chính (ATX 20 chân hoặc 24 chân), 12V (4 chân) thì các đầu cấp nguồn cho thiết bị ngoại vi càng nhiều càng tốt. Một số bộ nguồn cao cấp còn được trang bị thêm các đầu cắm 12V (6 chân) cho card đồ hoạ PCI Express, các đầu cắp nguồn dành riêng cho các ổ cứng chuẩn SATA,… Bộ nguồn và các thử nghiệm cụ thể Để có cái nhìn tổng quan hơn, ITConnect đã làm một số thử nghiệm trên các bộ nguồn hiện có trên thị trường. Từ đó, chúng tôi rút ra các thông tin về công suất hiệu dụng và giá trị đích thực của các bộ nguồn này. Chúng tôi phân bộ nguồn ra làm hai loại: loại bán kèm theo thùng máy (Codegen 420W, Alpha 450W, APA-ATX 350W) và loại bán rời (Codegen 520W, FineLine 450W, Enlight 300W, Cooler Master 350W, Cooler Master 450W). Một số bộ nguồn tham gia thử nghiệm “Bật nắp” Cooler Master 450W 16 CONNECT - IT LAB Công cụ dùng để kiểm tra - Bộ tải giả, cấu tạo gồm nhiều điện trở công xuất có thể thay đổi được giá trị một cách tuyến tính, để thay đổi dòng chịu tải cho bộ nguồn. - Đồng hồ đo DMM Fluke 89 IV, dùng đo điện thế bộ nguồn. - Đồng hồ đo DC Ampe Clamp KEWTECH KT203, dùng đo dòng DC ra. - Bộ nguồn DC điều chỉnh được từ 0~40V DC/0~5A DC, dùng thử chế độ bảo vệ quá áp. Mô tả thử nghiệm Các thử nghiệm được thực hiện trên các đường điện thế chính là 3.3V, 5V, 12V và 5VSb. Những đường còn lại như đường 12V do có dòng điện nhỏ và -5V sẽ không còn sử dụng bắt đầu từ chuẩn PSU 2.01 nên không được đưa vào thử nghiệm. Chúng tôi kiểm tra chế độ bảo vệ quá áp bằng cách sử dụng bộ nguồn DC, điều chỉnh tác động vào các đường điện thế chính cho đến khi bộ nguồn tự tắt (nhưng không quá tiêu chuần ATX 12V). Chúng tôi kiểm tra công suất thực bằng cách sử dụng bộ tải giả làm tăng dần dòng điện cung cấp từ bộ nguồn, cho đến khi điện thế của các đường điện chính sụt xuống mà không tự hồi phục lại được thì ngưng “ép”. Sau đó, chúng tôi cho bộ nguồn hoạt động ở mức công suất này khoảng 20 phút. Trong quá trình chạy thử, nếu bộ nguồn xuất hiện hiện tượng bất thường (tiếng kêu, có mùi lạ …) thì sẽ hạ dòng tải xuống cho đến khi bộ nguồn hoạt động ổn định được ở mức công suất cao và an toàn nhất. Đây được coi là công suất hiệu dụng của bộ nguồn. Chúng tôi tiến hành kiểm tra hiệu suất của bộ nguồn bằng cách lấy thông số về điện thế và dòng điện xoay chiều đầu vào của bộ nguồn (AC in) khi ở chế độ đầy tải (full load), để tính ra công suất tiêu thụ. Sau đó, chúng tôi so công suất này với công suất thực (DC out) để tính ra hiệu suất của bộ nguồn đó. Việc kiểm tra sự ổn định điện thế (ổn áp) của bộ nguồn khi ở chế độ hoạt động bình thường (ở hai trạng thái rỗi và khi chạy game) trong PC được tiến hành bằng đồng hồ DMM. Chúng tôi ghi nhận các mức thay đổi điện thế, từ đó cho ra kết quả đánh giá về sự ổn định điện thế của bộ nguồn đó. Nhận xét Chúng ta dễ dàng nhận thấy các bộ nguồn bán kèm theo case thường có công suất hiệu dụng thấp hơn công suất danh định rất nhiều (khoảng 50%). Tuy nhiên, do giá thành đầu tư thấp, khả năng phục vụ các hệ thống có cấu hình thông thường là tạm ổn, thì chất lượng như vậy có thể chấp nhận. Bắt đầu từ chuẩn 2.01, hiệu suất được quy định cho các bộ nguồn chuẩn như sau: Bộ nguồn Fineline 450W Bộ nguồn Cooler Master real Power 450W cùng phụ kiện 17 CONNECT - IT LAB Nhưng bạn cần lưu ý là khi tiến hành nâng cấp, việc giữ lại các bộ nguồn loại này có thể khiến hệ thống mới không còn sức gánh vác công việc mà bạn giao phó! Trong quá trình thử nghiệm, khi cho một số bộ nguồn “chợ” tải chưa đến 50% công suất danh định, do các bộ nguồn này có chất lượng linh kiện kém, không được trang bị chế độ bảo vệ quá dòng, nên chúng tôi đã làm hỏng chúng. Con số “thương vong” tính được là 4! Nếu hệ thống của bạn là loại sử dụng bộ vi xử lý Intel Pentium 4 Prescott hay AMD Athlon 64 hoặc cao hơn, bạn nên xem xét sử dụng các bộ nguồn bán rời. Loại này thường có công suất hiệu dụng cao hơn hẳn so với loại bán kèm theo case. Và nếu hầu bao rủng rỉnh thì các bộ nguồn hàng hiệu như Enermax, Antec, Cooler Master, AcBel,…là giải pháp tối ưu nhất cho hệ thống của bạn. Các bộ nguồn loại này tuy giá thành hơi cao nhưng bù lại chúng hoạt động rất ổn định và bền bỉ trong một thời gian khá dài. những thành phần khác trong máy tính. Nhưng điều đó hoàn toàn hợp lý vì sự ổn định và hiệu năng chung của cả hệ thống phụ thuộc rất nhiều vào thiết bị này. Trung Hiếu - ITConnect Quay lại kết quả thử nghiệm trên, bạn sẽ thấy được hệ số an toàn khi tự mua bộ nguồn là 50% cho các loại đi theo case “hàng chợ” và khoảng 30% cho các loại còn lại. Thật vô lý khi nhiều người có thể bỏ ra cả chục triệu để tậu một hệ thống máy tính mạnh nhưng lại sử dụng bộ nguồn vài trăm ngàn! Hãy tưởng tượng xem, chuyện này giống như một người có cơ thể khoẻ mạnh, cường tráng nhưng lại mang trong mình một trái tim bệnh hoạn, yếu đuối. Một bộ nguồn tốt đôi khi có giá cao hơn 18 CONNECT - IT LAB CoolerMaster B Hình 1 ắt nhịp với tâm lý người tiêu dùng, nhiều nhà sản xuất case có tên tuổi như Cooler Master, Antec, Thermaltake, … đưa ra nhiều mẫu case đẹp và có chất lượng khá tốt. Tuy nhiên, những nhãn hiệu này thường ít phổ biến so với “lực lượng” lớn các case phổ thông đang được bán rộng rãi. Chính điều này đã góp phần làm đa dạng và phong phú thị trường case. Và dường như case phổ thông lại chiếm được cảm tình của đa số người tiêu dùng Việt Nam do giá rẻ và mẫu mã đa dạng. Để giúp bạn đọc có cái nhìn bao quát hơn về các mẫu case đang có mặt trên thị trường cũng như để trả lời cho câu hỏi “liệu yếu tố mẫu mã có phải là yếu tố quyết định để bạn chọn case hay không?”. Chúng tôi đã phân loại và thử nghiệm một số mẫu case dựa trên tiêu chí giá thành là chính. Bởi đây có lẽ là tiêu chí quan trọng khi người tiêu dùng quyết định chọn mua case. Các mẫu case tham gia thử nghiệm gồm có nhóm phổ thông (mẫu TP-848, SP-3367, V-Tech 3619A, SP-6202, Colorsit-8026) và nhóm tầm trung (Crystal, Centurion 5). Nhóm phổ thông - Giá rẻ, nhiều người dùng Với giá dao động từ 16 đến 30 USD, case “phổ thông” của bạn sẽ trông như thế nào? Bài viết không đề cập đến 2 yếu tố mẫu mã và màu sắc vì 2 yếu tố này phụ thuộc vào cảm tính riêng của mỗi người dùng. Trước tiên, nếu không kể đến bộ vỏ mặt trước, các mẫu case chúng tôi thử nghiệm có vẻ ngoài không khác nhau nhiều. Vẫn là một khối hình hộp chữ nhật được làm từ vật liệu tole tráng kẽm có phủ sơn tĩnh điện và được thiết kế theo chiều thẳng đứng với hai nắp mở hai bên. Phần phía trên của mặt trước là các nắp có thể tháo rời để lắp các ổ đĩa quang. Phía dưới, các cổng giao tiếp USB và âm thanh “đưa mặt” ra trước giúp người dùng thao tác được thuận tiện (một số mẫu case được thiết kế ở mặt hông bên phải như mẫu SP-6202). Case hay vỏ máy là nơi chứa các thành phần linh kiện quan trọng hợp thành chiếc PC của bạn như bo mạch chủ, CPU, card đồ họa, bộ nhớ chính… Case cũng là bộ phận mà bạn nhìn thấy thường xuyên nhất khi mua và sử dụng một chiếc máy tính. Chính vì lý do đó mà “vẻ ngoài” thường trở thành một trong những yếu tố quyết định cho việc chọn case của đa số người sử dụng (Liệu điều này có đúng?) 19 CONNECT - IT LAB CoolerMaster Nút ấn bật máy (power) và nút ấn khởi động lại máy (reset) cùng hai đèn led hiển thị trạng thái hệ thống đang ở chế độ hoạt động (màu xanh) và đèn báo trạng thái hoạt động của đĩa cứng (màu đỏ) là những món không thể thiếu trên mỗi case. Còn sự khác biệt về “chất” của case thì sao? Sự khác biệt đầu tiên mà bạn có thể dễ dàng nhận thấy là bộ nguồn kèm theo case. Công suất danh định của bộ nguồn thường là 300W đối với case có giá dưới 20 USD, bộ nguồn 350W cho case có giá từ 20 đến 25 USD, bộ nguồn 420W cho case từ 25 đến 30 USD... Mời bạn xem bài viết phân tích: Bộ nguồn - sức sống cho PC, để có cái nhìn chi tiết hơn. Kế đến là kích thước case. Kích thước case là một điều dễ gây ngộ nhận đối với người tiêu dùng. Suy nghĩ rằng kích thước case càng nhỏ sẽ làm cho không gian làm việc càng gọn và thông thoáng là không sai. Nhưng thật ra chính điều này sẽ gây ra không ít những “hệ lụy” chẳng dễ chịu tí nào! Đầu tiên có lẽ là yếu tố tương đồng giữa case và bo mạch chủ - bộ phận chiếm phần lớn diện tích của case. Hiện nay các bo mạch chủ phổ biến đang được bán rộng rãi mang chuẩn ATX có kích thước 30,48 x 24,38 cm. Bên cạnh đó là chuẩn mini ATX có kích thước tối đa là 28,44 x 20,8 cm và được thiết kế dành cho những case có kích thước nhỏ gọn. Lời khuyên: bạn nên tính đến kích thước của case có phù hợp với kích thước của bo mạch chủ hay không trước khi chọn một mẫu case ưng ý. Vì sao? Nếu không có sự tương đồng về kích thước thì một loạt phiền phức sẽ xảy ra ngay trong quá trình lắp đặt thiết bị. Qua thực nghiệm trực tiếp đối với case có kích thước nhỏ trong số các mẫu thử nghiệm của chúng tôi (SP-3367 và Colorsit-8026, dài 42.5, rộng 18, cao 42 cm), thao tác gắn bo mạch chủ chuẩn ATX thật sự gặp khó khăn do kích thước của bo mạch đã chiếm hết diện tích bề mặt trong case (hình 1). Trong trường hợp này, bo mạch chủ cũng lấn qua phần đất dành riêng cho các ổ đĩa cứng và ổ đĩa quang, dẫn đến việc lắp đặt các thiết bị này sẽ khó khăn hơn (hình 2, 3). Vì vậy, case có kích thước vừa hoặc lớn hơn bo mạch chủ sẽ cho phép thao tác lắp đặt các thiết bị được dễ dàng cũng như gắn thêm nhiều thiết bị như ổ đĩa quang, card mở rộng,… Và điều quan trọng nhất là khi bạn gắn thêm thiết bị, case vẫn đảm bảo tốt không gian thông thoáng cho chúng. Một điều mà người tiêu dùng ít quan tâm, đó là, tuy case không góp phần tăng tốc chiếc PC của bạn nhưng nó có thể giúp kéo dài tuổi thọ của các linh kiện nếu nhiệt độ bên trong case luôn được giữ mát mẻ và ổn định. Yếu tố này quyểt định phần lớn chất lượng của case. Hệ thống tản nhiệt cho case chủ yếu là quạt. Quạt theo case còn tùy thuộc vào mẫu mã của mỗi case. Thường thì case giá trên 20 USD có thể kèm theo quạt. Ngoài ra, trên hầu hết các case đều được thiết kế sẵn nhiều chỗ trống cho phép người sử dụng có thể lắp thêm quạt nhằm tăng khả năng tản nhiệt cho case. Nhóm tầm trung - Giá cả đi cùng chất lượng Là một người sành điệu, việc biến chiếc PC của mình thành một tác phẩm nghệ thuật là một niềm đam mê có thể được thực hiện dễ dàng với các mẫu case ”xịn”. Mẫu case mà chúng tôi thử nghiệm là một case “trong suốt” (mẫu Crystal), cho phép nó ”phơi” tất cả nội thất bên trong. Cùng chùm đèn màu độc đáo phát ra từ những chiếc quạt tản nhiệt cũng được thiết kế “trong veo”, case “trong suốt” sẽ khiến nơi đặt máy tính của bạn trở nên hi-tech hơn. Bạn cần lưu ý là do case trong suốt được làm từ vật liệu mica nên nó rất dễ bị trầy. Hai nắp hông của case không được thiết kế dạng trượt như các loại case thông thường, khiến thao tác mở nắp hông hơi khó chịu đối với những ai lần đầu tiên thao tác. Nhưng khi nắp hông đã được mở, không gian khá rộng trong case cho phép bạn tha hồ lắp ráp các linh kiện khác. Case “trong suốt” có số lượng Hình 3 Hình 2 20 CONNECT - IT LAB hệ thống hoạt động không tải thì nhiệt độ chênh lệch cao nhất là 6 độ (case colorsit- 8026) và trung bình là 4 độ cho các case Centurion 5, SP–3367, TP-848. Khi hoạt động ở chế độ không tải và không quạt, case “trong suốt” có nhiệt độ vào khoảng 36 độ, tương đương với các mẫu case đã thử nghiệm trước đó. Ưu điểm của case chỉ phát huy khi hệ thống quạt được kích hoạt. Case có nhiệt độ là 36 khi “chạy” dưới tải tối đa - tương đương với nhiệt độ của chính nó khi chạy không tải và không quạt. Đây là một minh chứng thú vị cho hiệu năng tản nhiệt của hệ thống quạt case. Với hiệu năng như vậy thì rõ ràng điều quan tâm còn lại đối với người dùng chỉ đơn giản là ”Trong suốt có phải là sở thích của bạn không?” Còn Centurion 5 của Cooler Master, dưới nhiệt độ phòng 28.2 độ, nhiệt độ cao nhất của case khi không quạt và hoạt động có tải chỉ xấp xỉ bằng nhiệt độ thân nhiệt con người (37 độ). Khi hệ thống quạt của case hoạt động, ngay lập tức nhiệt độ trong SP-6202 Crystal quạt rất “hùng hậu”. Chúng được bố trí ở cả 4 mặt của case: trước, hông trái, sau và trên. Có vẻ nhờ vậy mà hiệu năng tản nhiệt xem ra khá tốt? Khác với mẫu case trên, case Centurion 5 của Cooler Master tuy không gây ấn tượng bằng mẫu case “trong suốt”, nhưng nó vẫn có dịp chứng tỏ mình bằng bộ cánh khá cứng cáp. Các nút Power và Reset được thiết kế lớn, rất dễ nhấn. Bên cạnh 2 cổng USB, 2 cổng âm thanh như một số case thông thường, Centurion còn được trang bị thêm cổng IEEE 1394 ở mặt trước. Thao tác lắp đặt ổ đĩa rất dễ dàng với các khóa nhựa chắc chắn. Giờ đây, bạn không còn phải bận tâm đến việc bắt vít rườm rà nữa! Để đảm bảo về mặt hiệu năng tản nhiệt, mặt trước của case được thiết kế dạng lưới cùng một lớp màng lọc bụi giúp case lấy gió hiệu quả và sạch hơn. Mặt sau được trang bị quạt hút 120 mm tạo ra lưu lượng gió lớn, nhằm tống hết hơi nóng ra ngoài. Với các mẫu case trên, người tiêu dùng không cần phải đắn đo tìm lời giải cho bài toán hiệu năng tản nhiệt của case mà thay vào đó là sự đắn đo cho hầu bao của mình (xem thêm phần thử nghiệm thực tế). Mức giá các mẫu case này cũng tương đồng với những gì bạn có được. 54 USD cho mẫu case Crystal với chất liệu mica dày và tính chất “trong suốt” đặc biệt của nó. Centurion 5 chiếm cảm tình từ mẫu mã bao bì đẹp, cộng thêm “mác” Cooler Master, phần nào nói lên giá trị thực của nó. Tuy nhiên, với giá 68 USD, chưa phải là cao ngất trời, nhưng nó có thể khiến phần lớn người tiêu dùng thông thường phải đắn đo. Bạn cũng cần lưu ý là giá trên chỉ là giá của case, không kèm theo nguồn. Thử nghiệm thực tế Để các bạn có được cái nhìn trực quan hơn về hiệu năng tản nhiệt của case, chúng tôi tiến hành một số thử nghiệm trên các mẫu case. Nguồn nhiệt cho case thử nghiệm được tạo ra trên hệ thống gồm: bộ nguồn 420W, bộ xử lý Intel Pentium 4 Prescott 3.0GHz, bộ nhớ 1GB, 1 ổ CD-ROM 52X , 1 card đồ họa Gigabyte Geforce 6600 256MB (GV-NX66256DP) và 2 đĩa cứng SATA 80 GB. Chênh lệch nhiệt độ cao nhất có thể đo được là 8 độ C giữa hai trạng thái tải có quạt và không quạt trong môi trường 28.2 độ C (case V –Tech 3619A). Cũng dưới hai trạng thái không quạt và có quạt như trên nhưng khi V-Tech 3619 21 CONNECT - IT LAB TP-848 case được kéo xuống ở mức 34 độ C. Xem ra, Centurion 5 được “chăm chút” khá kỹ về mặt hiệu năng tản nhiệt nên có thể nói đây là mẫu case cho hiệu năng tản nhiệt tốt nhất trong các mẫu case thử nghiệm của chúng tôi. Mời các bạn xem bảng kết quả kèm theo… Lời kết Từ kết quả thử nghiệm, chúng ta dễ dàng nhận thấy sự chênh lệch nhiệt độ rõ ràng trong case khi đặt hệ thống ở hai trạng thái: không quạt và có quạt. Vấn đề đặt ra là: với sự chênh lệch nhiệt độ như vậy thì thêm quạt cho case có cần thiết hay không?! Câu trả lời xin được nhường lại cho mỗi bạn đọc. Qua vài “con tính” đơn giản về khả năng tản nhiệt của case. Điều cốt lõi đọng lại, đó chính là làm thế nào để chọn được một chiếc case cho hiệu năng tản nhiệt tốt – bởi theo nghĩa bóng thì đây chính là chất “gỗ” của case đối lập hẳn với “nước sơn” chỉ là vẻ bề ngoài của case. Thật ra, đây là một việc cũng không quá phức tạp. Khi chọn case, bạn nên tuân thủ theo một số tiêu chí sau: vẻ bề ngoài của case tuỳ thuộc vào sở thích của mỗi người. Tuy nhiên bạn nên để ý đến vài chi tiết nhỏ như: hình dáng hài hòa và tuyệt đối không có góc cạnh sắc vì chúng có thể gây nguy hiểm khi bạn vô tình chạm phải. Kích thước case phải tương đồng với bo mạch chủ. Vị trí gắn quạt nên có ở 3 mặt: trước, hông và sau case là tốt nhất. Vì chúng sẽ kết hợp với nhau để tạo nên tuyến giao thông tối ưu cho luồng không khí bên trong case. Ngoài ra, đặc tả case 38 độ - case được thiết kế với một ống nhựa ở nắp hông bên trái có tác dụng đưa luồng không khí bên ngoài vào trực tiếp CPU được Intel khuyên dùng cho các CPU tỏa nhiệt cao của họ (như mẫu case Colorsit-8026, SP-3367) cũng là một tiêu SP-3367 chí chọn lựa mà bạn nên quan tâm. Một vài minh họa cùng thử nghiệm thực tế của chúng tôi phần nào cho thấy cận cảnh về case. Hy vọng qua bài viết này, bạn sẽ quan tâm hơn đến các tiêu chí khác như kích thước, hiệu năng tản nhiệt khi chọn mua case thay vì chỉ đơn thuần là “Xem mặt mà bắt hình dong!”. Nguyễn Tuấn - ITConnect ColorSit-8026 22 CONNECT - IT LAB được vùng đó có đang bị nhiễu sóng bởi các thiết bị khác hay không. Ngoài ra, bạn có thể dò tự động hay dò bằng tay với khoảng cách từ 20 đến 40m trong phòng và 60 đến 90m ngoài trời (ở điều kiện môi trường tối ưu). TEW-T1 tiêu thụ khá ít điện năng, tự động ngắt nguồn khi bạn để nó hoạt động ở chế độ AutoScan trong vòng 30 phút. Nếu bạn là người thường xuyên làm việc trong môi trường mạng thì kìm bấm mạng và bộ dò sóng Wifi của TRENDnet là giải pháp hữu hiệu hỗ trợ cho công việc của bạn với chi phí không quá cao. Giá tham khảo: Kìm TC-CT68: 19 USD Wifi-Detector: 50 USD (Bảo hành 1 năm). Liên hệ: Công ty Hợp Nhất. 145 Lê Thị Riêng, Q.1 BẢNG KẾT QUẢ TEST CASE TRENDNET VÀ ĐỒ NGHỀ ...... (Xem tiếp trang 7) kế với kích thước nhỏ (nằm gọn trong lòng bàn tay), đơn giản, dễ sử dụng và tích hợp Antena 3dBi, TEW-T1 có khả năng dò tìm sóng của các thiết bị phát, hoạt động ở tần số 2.41GHz – 2.48GHz (tương thích chuẩn IEEE 802.11 b/g), lò viba, sóng mạng viễn thông và camera không dây.Với các đèn LED báo tình trạng sóng ở 4 mức độ khác nhau tương ứng với nguồn phát mạnh hay yếu, bạn sẽ dễ dàng biết được hiện trạng của môi trường sóng xung quanh cũng như biết Idle: Chế độ chạy không tải - Full: Chế độ chạy tải tối đa - * :Độ dày vật liệu khi chưa sơn tĩnh điện - X: Case không có quạt kèm theo Tên Case TP - 848 SP - 3367 V-Tech 3619A Colorsit - 8026 SP - 6202 Crystal Centurion 5 Độ dày vật liệu (mm) * 0.52 0.511 0.501 0.502 0.535 8.57 0.53 Kích thước (dài x rộng x cao) mm 47 x 20 x 42 42.5 x 18 x 42 42.5 x 20 x 43.5 42.5 x 18 x 42 48.5 x 18 x 42 47 x 20 x 44.5 48 x 20 x 43 Vật liệu chế tạo Tole tráng kẽm Tole tráng kẽm Tole tráng kẽm Tole tráng kẽm Tole tráng kẽm Mica Tole tráng kẽm Số quạt có sẵn theo case 0 0 1 (hông) 0 0 5 (1trước/1sau/ 1trên/2hông) 2 (trước/sau) Số quạt có thể gắn thêm 1 (sau) 1 (sau) 2 (trước/sau) 3 (1 sau/ 2hông) 2 (hông/sau) 0 0 Nhiệt độ thử nghiệm 28.2 28.2 28.2 28.2 28.2 28.2 28.2 Nhiệt độ không quạt (Idle/ Full) 38/43 38/43 36/43 39/45 38/43 36/42 34/37 Nhiệt độ khi đủ quạt (Idle/ Full) 34/39 34/37 32/35 33/38 35/37 33/36 30/32 Nhiệt độ khi dùng quạt theo case (Idle/ Full) X X 35/39 X X 33/36 30/32 Giá (tham khảo) 16 20 23 25 25 54 68 Cấu hình thử nghiệm Bộ nguồn 420W / Intel P4 Prescott 3.0 / RAM 1 GB / CD-ROM 52x / PCI-express 256 MB / 2 đĩa cứng SATA 80GB 23 CONNECT - IT LAB 24 CONNECT - IT LAB N Thông số Prescott (No box) CoolerMaster Aero 4 Lite AeroCool DP 120 Chất liệu Nhôm Nhôm có độ co dãn Chân đế đồng, lá giải nhiệt đồng. Số vòng quay 2500 rpm 1900 rpm 3500 rpm 3200 rpm Thao tác lắp đặt Dễ Dễ, gọn nhẹ Hơi khó, hình trụ chiếm diện tích Tương thích P4(478) P4(478) P4(478), AlthonXP Bảng thông số kỹ thuật 1 ếu như trước đây các heatsink này đơn giản, nhỏ gọn bao nhiêu thì ngày nay do sự phát triển liên tục của các dòng CPU với khả năng xử lý cao, đồng nghĩa với khả năng toả nhiều nhiệt nên chúng hiện rất đa dạng, từ giải nhiệt bằng phiến nhôm đến giải nhiệt bằng chất lỏng chuyên dùng…tất cả đều cho mục đích giảm nhiệt cho “bộ não” của hệ thống. Cùng với sự phát triển liên tục của các lọai CPU thì những nhà sản xuất heatsink còn quan tâm đến những nhóm người tiêu dùng muốn làm cho đẹp, muốn làm cho nhìn vào “đã con mắt”, cho nên họ đã sản xuất ra nhiều lọai heatsink khác nhau để đáp ứng được tất cả nhu cầu của người sử dụng. Hiện trên thị trường có nhiều loại Heatsink (bộ giải nhiệt cho CPU) khác nhau chủ yếu dành cho các dòng Pentium4 (chân cắm 478, chân cắm 775), AMD (K7, K8) với đủ loại mẫu mã. Nhưng hiệu quả, chất lượng của chúng như thế nào? Khi mua máy, CPU của bạn sẽ được kèm theo một heatsink (heatsink đi kèm theo CPU), vậy loại heatsink này có gì khác so với loại heatsink được một số nhà sản xuất khác đưa ra thị trường? Với hệ thống máy tính thử nghiệm có cấu hình như sau: Pentium 4 3Ghz(Prescott), Mainboard Gigabyte, Ram 2x512MB(400MHz), HDD 40G, VGA 128MB, WinXP SP2, cùng với một số heatsink như sau: heatsink kèm theo CPU, heatsink từ 2 nhà sản xuất Giagabyte và CoolerMaster. Bài viết sẽ phân tích cho bạn đọc hiểu rõ thêm và xác định được nhu cầu sử dụng của mình. Trong bài phân tích này, ITConnect LAB chỉ phân tích dựa trên heatsink. Nghĩa là, chúng tôi chỉ phân tích những heatsink trong bài viết này về: thông số kỹ thuật, thông số thử nghiệm, khả năng tản nhiệt, vòng quay của quạt trên heatsink… Dòng có giá trung bình: Thiết kế của dòng này ít nhiều cũng sẽ gây sự chú ý cho bạn ít nhất là về kiểu dáng của chúng.Với chất liệu truyền thống là nhôm và đồng, tuỳ nhà sản xuất ưu tiên cho những tấm giải nhiệt của mình.Các loại heatsink này phục vụ chủ yếu cho các dòng P4(socket 478) và AMD AlthonXP chạy ứng dụng văn phòng thông thường và ít nhiều sẽ làm PC của bạn chạy ổn định hơn. Nếu như Aero 4 Lite được thiết kế đơn giản, gọn nhẹ thì Với một số người sử dụng máy tính khi đã có một số vốn kiến thức nhất định về phần cứng, thì vấn đề họ đang quan tâm đến là việc tản nhiệt cho CPU. Đặc biệt hơn nữa, những game thủ, những overclocker, những chuyên viên đồ họa vi tính…, thì việc làm mát cho CPU là một trong những việc được đưa lên hàng đầu. Gigabyte 3D Cooler 25 CONNECT - IT LAB Gigabyte GPower BL Loại Thông số thực nghiệm Idle Full load Presscost(No box) Nhiệt độ CPU 51 72.5 Nhiệt độ heatsink 35 47 Vòng quay của quạt (RPM) 2500 2500 Nhiệt độ phòng 25.6 25.6 AeroCool DP120 Nhiệt độ CPU 50 67 Nhiệt độ heatsink 33 42 Vòng quay của quạt (RPM) 3200 3200 Nhiệt độ phòng 25.1 25.1 CoolerMaster Aero 4 Lite Nhiệt độ CPU 50 68 Nhiệt độ heatsink 34 40 Vòng quay của quạt (RPM) 3500 3500 Nhiệt độ phòng 27.5 27.5 Bảng kết quả thử nghiệm 1 Aero PD102 được thiết kế trông rất ấn tượng về hình dáng với những lá đồng giải nhiệt sắp thành hình trụ khá cao cùng 2 quạt thổi 2 bên. Từ bảng kết quả thử nghiệm 1 đã cho chúng ta thấy khả năng giải nhiệt thực tế của 3 loại Heatsink, ở chế độ không chạy ứng dụng trong Windows, thì nhiệt độ của chúng gần như nhau, nhưng khi bắt đầu tải ứng dụng thì sự chênh lệch nhiệt độ đó mới thật sự đáng quan tâm.Vì thế sự quyết định của bạn bây giờ là: tùy theo nhu cầu sử dụng có nên thay đổi bộ giải nhiệt cho CPU của mình hay không? Dòng chuyên nghiệp: Khi nhầu cầu của bạn trong việc sử dụng máy tính tăng lêndẫn đến hiệu suất làm việc của máy tính cũng phải tăng theo. Bạn muốn ép xung? Bạn thích chơi game? Bạn là chuyên viên đồ họa máy tính?...Một trong những vấn đề bạn quan tâm đến là nhiệt độ của máy tính. Với việc phân tích những heatsink thuôc lọai chuyên nghiệp, hi vọng rằng sẽ tư vấn một giải pháp tốt nhất cho nhu cầu của bạn. Trên thị trường Việt Nam những tên tuổi Gigabyte và CoolerMaster đã được nhiều người biết đến, không những thế hai tên tuổi này còn sản xuất những loại heatsink dành cho dân “chơi đồ”. Khi nhìn thấy những Heatsink này dù cho nó là của nhà sản xuất nào bạn cũng sẽ thấy thích ngay bởi kiểu dáng, màu sắc, tính chuyên nghiệp của nó hơn hẳn các dòng thông thường khác. Mặc dù mới gia nhập thị trường các thiết bị giải nhiệt nhưng các sản phẩm của Gigabyte cũng đáng để bạn quan tâm đến. Khi những heatsink của Gigabyte họat động thì hình ảnh đầu tiên gây sự chú ý cho mắt bạn là màu sắc xanh dương nhẹ nhàng. Thiết kế rất ấn tượng, thường với 4 ống Pipline dẫn nhiệt bằng đồng hay bằng đồng tráng Nickel nên khả năng dẫn nhiệt cao, hệ thống motor dùng bi nên khi vận hành ở tốc độ cao vẫn êm. Các dòng sản phẩm của Gigabyte hỗ trợ hầu hết các dòng CPU hiện có trên thị trường, tài liệu hướng dẫn khá chi tiết cách lắp đặt cho từng loại CPU khác nhau.Và bạn sẽ chủ động hơn khi dùng dòng Gigabyte Pro, với bộ phận điều chỉnh tốc độ quay gắn rời trên thùng máy cho bạn khả năng điều chỉnh quạt tuỳ theo môi trường, mức độ hoạt động CPU của bạn chỉ với một cái xoay nhẹ. Khả năng giải nhiệt của dòng Gigabyte này có sự khác biệt rõ ràng so với các dòng cấp thấp hơn như bạn thấy trong bảng kết quả thử nghiệm 2. Rõ ràng, nhiệt độ của CPU đã được hạ xuống trung bình khoảng 10 độ so với các loại heatsink đi theo CPU, cũng “khá” hiệu quả phải không các bạn? Bên cạnh khi hoạt động ở tốc độ cao một số heatsink có thể hơi ồn một chút nhưng âm thanh phát ra không đáng kể lắm .Và chắc chắn với bạn rằng tại nhiệt độ này, CPU của bạn thoải mái trình diễn những công năng mạnh mẽ vốn có của bên cạnh “trợ thủ” heatsink. Hơn thế nữa, với những Heatsink này bạn còn có thể ép xung cho CPU của bạn có thể chạy nhanh hơn tốc độ thực của nó để tối ưu những ứng dụng cần thiết trong những 26 CONNECT - IT LAB Trong quá trình thử nghiệm, với G-Power và 3D Cooler Pro thì máy tính vẫn họat động bình thường khi CPU được ép xung ở mức 3.8GHz trong khi Heatsink khác không đưa CPU của bạn qua được ngưỡng tốc độ 3.8GHz. Là một trong những nhà thiết kế hệ thống giải Trạng thái họat động Idle Full load Gigabyte 3D Cooler Nhiệt độ CPU 52 73.5 Nhiệt độ heatsink 39 47 Vòng quay của quạt (RPM) 2500 2500 Nhiệt độ phòng 26 26 Gigabyte 3D Cooler Pro Nhiệt độ CPU 51 69 Nhiệt độ heatsink 35 45 Vòng quay của quạt (RPM) 4000 4000 Nhiệt độ phòng 25.5 25.5 Gigabyte G-Power BL Nhiệt độ CPU 45 59 Nhiệt độ heatsink 29 36 Vòng quay của quạt (RPM) 2000 2000 Nhiệt độ phòng 25.5 25.5 Gigabyte G-Power Pro Nhiệt độ CPU 45 57.5 Nhiệt độ heatsink 29 33 Vòng quay của quạt (RPM) 3200 3200 Nhiệt độ phòng 27.5 27.5 Bảng kết quả thử nghiệm 2 game và ứng dụng đồ hoạ. Đối với những heatsink thông thường, khi bạn ép xung CPU thì độ chênh lệch này không cao, máy sẽ mất ổn định sau một thời gian ngắn sử dụng. Với Gigabyte Cooler bạn sẽ có được những khả năng cao hơn mà không gây mất ổn định hệ thống của bạn. Với những kết quả trong bảng thử nghiệm 3, bạn sẽ thấy được khả năng của những heatsink đáng tin cậy này hơn hẳn so với những heatsink thông thường khác, chúng tôi lần lượt overclock CPU từ 3GHz lên 3.6G và 3.8GHz để bạn thấy được khả năng giải nhiệt của heatsink (dĩ nhiên bạn có thể ép xung CPU cao hơn nữa). Thông số Gigabyte 3D Cooler Gigabyte 3D Cooler Pro Gigabyte G-Power Cooler BL Gigabyte G-Power Cooler ro CoolerMaster Hyper 48 CoolerMaster Hyper 6 Chất liệu Đế tiếp xúc bằng đồng, lá giải nhiệt nhôm. Đế tiếp xúc bằng đồng, lá giải nhiệt nhôm Đế tiếp xúc bằng đồng tráng Ni, lá giải nhiệt nhôm. Đế tiếp xúc bằng đồng tráng Ni, lá giải nhiệt nhôm. Đế tiếp xúc, lá giải nhiệt bằng đồng 100% Đế tiếp xúc, lá giải nhiệt bằng đồng 100% Số vòng quay 2500 RPM 2000 RPM 4000 RPM 1700 RPM 2000 RPM 1700 RPM 3200 RPM 1400RPM 1400RPM 3000RPM Trọng lượng 400g 400g 430g 430g 864g(có Fan 950g Thao tác lắp đặt Tương đối dễ Tương đối dễ Tương đối dễ Tương đối dễ Hơi khó Hơi khó Tương thích P4(478) 754/940/939 P4(478) 754/940/939 P4(478),P4(775) 754/940/939 P4(478),P4(775) 754/940/939 P4(478/LGA775) 754/940/939 P4(478/LGA775) 754/940/939 Bảng thông số kỹ thuật 2 nhiệt hàng đầu, CoolerMaster có những sản phẩm đặc trưng riêng của mình. Hai trong những sản phẩm mà nhà cung ứng cung cấp cho chúng tôi để phục vụ cho bài phân tích này la CoolerMaster Hyper 6, CoolerMaster Hyper 48 với thiết kế vững chắc, chuyên nghiệp. Hệ thống ống giải nhiệt (Pipline) từ 4 đến 6 ống, các phiến giải nhiệt với vật liệu 100% là đồng cho bạn khả năng giải nhiệt tối ưu. Tuy nhiên trọng lượng của thiết bị này cao hơn so với Gigabyte nhưng bù lại các quạt hoạt động êm hẳn so với Gigabyte. Do nặng hơn nên khi lắp đặt bạn nên theo hường dẫn cách lắp đặt để bảo vệ Cooler Master Hyper 6 27 CONNECT - IT LAB bo mạch chủ của bạn không bị ảnh hưởng (cong, hư mạch). Dựa vào kết quả thực tế trong quá trình thử nghiệm chúng tôi nhận thấy khi ở chế độ không ép xung, chạy 100% công suất CPU thì nhiệt độ của Gigabyte G-Power Pro thấp hơn so với CoolerMaster Hyper 6. Nhưng khi ép xung thì CoolerMaster Hyper 6 hiệu quả hơn so với Gigabyte G- Power Pro. Nếu bạn là người ham thích việc ép xung CPU thì CoolerMaster có lẽ thích hợp cho bạn. Với CoolerMaster Hyper 48, mặc định tốc độ của quạt chỉ 1400RPM, nếu muốn tăng tốc thêm bạn phải đổi lại dây cấp 3.6GHz 3.8GHz G-Power Pro3.6GHz Nhiệt độ CPU 64 69.5 Nhiệt độ heatsink 36 44 Vòng quay của quạt (RPM) 3200 4000 Nhiệt độ phòng 25.1 25 3D Cooler Pro 3.8GHz Nhiệt độ CPU 64.5 70 Nhiệt độ heatsink 37 45 Vòng quay của quạt (RPM) 3200 3200 Nhiệt độ phòng 26.8 25.5 Prescott(No Box) Nhiệt độ CPU 76 78 Nhiệt độ heatsink 49 51 Vòng quay của quạt (RPM) 2500 2500 Nhiệt độ phòng 24.7 25 Bảng kết quả thử nghiệm 3 (ép xung) Trạng thái họat động Idle Full load CoolerMaster Hyper 48 Nhiệt độ CPU 48 67 Nhiệt độ heatsink 31 40 Vòng quay của quạt (RPM) 1400 1400 Nhiệt độ phòng 22.4 22.4 CoolerMaster Hyper 6 Nhiệt độ CPU 45 61 Nhiệt độ heatsink 30 36 Vòng quay của quạt (RPM) 3000 3000 Nhiệt độ phòng 25.5 25.5 Bảng kết quả thử nghiệm 4 3.6GHz 3.8GHz CoolerMaster Hyper48 Nhiệt độ CPU 72 62.5 Nhiệt độ heatsink 44 37.5 Vòng quay của quạt (RPM) 1400 3000 Nhiệt độ phòng 24 22.5 CoolerMaster Hyper 6 Nhiệt độ CPU 76 63 Nhiệt độ heatsink 46 38 Vòng quay của quạt (RPM) 1400 3000 Nhiệt độ phòng 24.6 25.5 Bảng kết quả thử nghiệm 5 (ép xung) nguồn 5V thành 12V khi đó hiệu quả của Heatsink sẽ cao hơn. Với những kết quả được phân tích ở trên, bạn cũng thấy được phần nào những lợi ích của những heatsink chuyên dụng mang lại cho bạn. Nếu bạn đang sở hữu một hệ thống PC tốc độ cao chuyên dùng xử lý đồ hoạ hoặc chơi game hay CPU của bạn đang được ép xung, thì thiết nghĩ bạn cũng nên xem thử qua một số Heatsink này vì nó sẽ đảm bảo cho hệ thống của bạn hoạt động ổn định hơn. Nếu bạn là người sử dụng thông thường thì sao? Nghĩa là bạn sử dụng máy tính cho việc học hành, công việc bình thường,..thì những heatsink theo nhà sản xuất CPU đủ để làm mát cho CPU của bạn. Vì những nhà sản xuất CPU Intel và AMD khi thiết kế thì kỹ sư của họ đã tính dùm bạn trong vấn đề tản nhiệt này rồi. Tùng Trần - ITConnect C oo le r M as te r H yp er 4 8 Connect - Chuyeân Gia 28 Connect - Chuyeân Gia 29 Bo mạch chủ (Mainboard), bộ nhớ (RAM), card màn hình (VGA), ổ cứng (HDD), CD-ROM,… và còn nhiều linh kiện khác nữa, làm thế nào để ráp tất cả chúng lại với nhau? Nếu bạn là người mới biết về máy tính thì khi nghe đến những thứ này, có lẽ bạn hơi “đau đầu”! Vậy thật sự tự ráp cho mình một bộ máy tính có khó lắm không? Qua hình ảnh minh họa mô tả quá trình lắp ráp, hy vọng bài viết của chúng tôi sẽ cung cấp cho bạn một số kiến thức nhất định hầu giúp bạn có thể tự bắt tay, ráp cho mình một bộ máy tính hoàn chỉnh. Trước hết, ta hãy xem xét bo mạch chủ. Đây là nơi mà tất cả các thiết bị khác có sự liên kết về mặt vật lý với nó. Trên bo mạch chủ thường có 1 socket (đế cắm) để cắm CPU, các slot (khe cắm) để bạn cắm card màn hình, card sound,… và các cổng IDE hoặc SATA để gắn cáp ổ cứng, CD-ROM,… Board mạch chủ Khe AGP Khe PCI CPU AMD Connect - Chuyeân Gia 30 Hiện nay, trên thị trường, CPU có rất nhiều chủng loại. Tương ứng với mỗi loại mà CPU có các dạng đế cắm khác nhau như đế cắm 478, 775 chân của các CPU Intel và đế cắm 462 (hay thường gọi là socket A), 754, 939, 940 chân của các CPU AMD. Do đó, điều đầu tiên bạn cần quan tâm là chọn một bo mạch chủ phù hợp với CPU của bạn. Lưu ý là trên mỗi đế cắm đều có một chốt cài. Bạn phải mở chốt mới có thể cắm CPU vào. Do giữa CPU và đế cắm trên bo mạch chủ có góc chéo tương tự nhau nên bạn cần cắm CPU theo đúng khớp của chúng. Sau khi cắm vào, bạn đẩy chốt, khoá CPU lại (hình 1). Bạn nên dùng keo giải nhiệt, thoa một lớp mỏng lên CPU để tăng khả năng tản nhiệt cho heatsink (bộ tản nhiệt quạt thường bán kèm với CPU). Sau đó, chuẩn bị heatsink để gắn vào CPU. Khung nhựa gắn heatsink trên bo mạch chủ có bố trí sẵn các khớp để bạn có thể dễ dàng gắn heatsink (hình 2). Tuy nhiên, với các heatsink rời của các hãng khác, bạn nên tham khảo các bước hướng dẫn lắp đặt trong tài liệu hướng dẫn kèm theo heatsink đó. Bạn nhớ chú ý cắm nguồn cho quạt của heatsink vào vị trí gắn nguồn quạt trên bo mạch chủ. Sau đó, bạn gắn RAM vào các khe cắm RAM trên bo mạch. Chú ý là khía hình V trên khe RAM phải trùng với khía trên RAM (hình 3). Sau đó, bạn nhấn mạnh xuống cho 2 chấu bắm chặt vào cạnh của RAM. Nếu bạn muốn thiết lập chế độ bộ nhớ kênh đôi (Dual Channel) thì phải cắm RAM theo đúng từng cặp màu được qui định trên bo mạch chủ (tham khảo thêm tài liệu hướng dẫn của bo mạch chủ và xem hình 4). Bước kế tiếp, bạn mở nắp thùng máy để chuẩn bị gắn các thiết bị còn lại. CPU Intel Hình 1 Hình 2 Hình 3 Hình 4 Connect - Chuyeân Gia 31 Tuỳ theo bo mạch chủ, mặt giao tiếp các thiết bị ngoại vi: chuột, bàn phím, màn hình,… thường có kèm theo các miếng che khác nhau (hình 5). Bạn phải tháo miếng che trên case rồi gắn miếng che kèm theo bo mạch chủ vào (hình 6). Sau đó, bạn xác định vị trí gắn các ốc đồng tương ứng các vị trí trên bo mạch chủ (hình 7). Bạn nên bắt đầy đủ các ốc đồng hay ốc nhựa kèm theo để giữ cho bo mạch chủ được chắc chắn, sau đó bắt đúng loại ốc để cố định bo mạch chủ trong thùng máy (hình 8). Tiếp theo, bạn gắn card màn hình lên bo mạch chủ qua các khe AGP hoặc PCI Express. Các khe AGP (màu nâu) và PCI Express (màu xanh) trong ví dụ này có thể dễ dàng phân biệt với các khe cắm PCI (màu trắng). Sau đó, bạn tiếp tục gắn card âm thanh hay các card mở rộng khác (nếu có) vào các khe PCI còn lại và nhớ bắt ốc chặt cho các card này. Bạn nên gắn card mở rộng vào khe cắm từ dưới lên để chừa khoảng trống cho card màn hình càng nhiều càng tốt (không nên gắn như hình 10). Hình 8 Hình 9 Hình 6 Hình 7 Hình 10 Hình 5 CPU Intel Pentium 4 3.0E GHz Mainboard Gigabyte-8IPE1000-G HDD Samsung SATA 40GB CD-ROM Asus 52X RAM 2 x 512MB DDRAM KingMax (PC3200) Card màn hình Gigabyte ATI Radeon 9550 128MB (9550128D) Card âm thanh Onkyo Wavio SE80-PCI Case Cooler Master Centurion 5 Heatsink Cooler Master Aero 4 Lite Bộ nguồn Cooler Master True Power 350W Cấu hình máy tính mẫu sử dụng trong bài viết Connect - Chuyeân Gia 32 Tiếp theo, bạn gắn ổ đĩa cứng và các ổ đĩa quang vào case (hình 11). Bạn sử dụng cáp ATA 100/133 để nối với ổ cứng IDE loại cũ và cáp SATA cho ổ cứng SATA (hình 12). Đối với cáp IDE thì phần mặt cáp có đánh dấu đỏ (hoặc có màu khác với màu trắng) phải gần với đầu cắm nguổn. Sau đó bạn gắn cáp nguồn cho chúng với dây nguồn màu vàng ở ngoài cùng (hình 13). Và bạn cũng đừng quên gắn cáp cấp nguồn cho bo mạch chủ. Tùy theo bo mạch chủ mà cáp cấp nguồn thường gốm 2 sợi: 1 sợi có đầu cắm 4 chân (cấp dòng điện 12V) như hình 14 và 1 sợi có đầu cắm 20 chân (các bo mạch chủ thế hệ mới dùng đầu cắm 24 chân) như hình 15. Cuối cùng, bạn cắm các dây của bảng điều khiển thùng máy xuống bo mạch chủ theo các chỉ dẫn trong tài liệu hướng dẫn kèm theo (hình 16), rồi thực hiện tương tự với các dây nối USB và âm thanh ở phía trước thùng máy. Bạn nên bó các dây bên trong lại cho gọn gàng để giúp quá trình lưu thông không khí trong hệ thống được tốt hơn (hình 17). Kiểm tra lần cuối các kết nối giữa các thiết bị xem đã chính xác chưa? Nếu chắc chắn rồi, bạn thử bật máy lên. Nếu máy phát ra tiếng kêu “bít” và bắt đầu quá trình khởi động cũng như các đèn tín hiệu sáng đầy đủ thì xem như bạn có thể “thở phào nhẹ nhõm”. Lúc này, bạn chỉ việc đóng nắp thùng máy lại, rỗi nhâm nhi tách cà phê trong khi chờ máy cài đặt hệ điều hành. Thế là xong! CHÚC BẠN THÀNH CÔNG Hình 11 Hình 12 Hình 13 Hình 14 Hình 15 Hình 16 Hình 17 Connect - Giao Löu 33 Câu hỏi: Tôi có một bộ nguồn của máy Pentium III, nay tôi nâng cấp máy lên Pentium 4 thì bộ nguồn này có còn sử dụng được không? Đáp: Bộ nguồn cũ của bạn không thề sử dụng với máy Pentium 4 được. Vì bộ nguồn của máy Pentium III không có đầu cắm 4 chân cấp nguồn 12V như bộ nguồn dành cho máy Pentium 4 và công suất của nó có thể không đáp ứng được yêu cầu của hệ thống Pentium 4 mới. Câu hỏi: Tôi mới mua một cây quạt case cũ (kích thước 80 mm) có hai dây ra màu đen và màu đỏ. Hãy chỉ cách cho tôi gắn vào đầu dây nguồn thích hợp để sử dụng được cây quạt này? Đáp: Cái cần quan tâm nhất ở đây là điện áp hoạt động của quạt. Nếu bạn không biết được điện áp của quạt thì bạn nên cấp điện ở mức điện thế ban đầu là 5V. Nhưng thường các quạt có kích thước 80 mm hoạt động ở điện áp 12V. Cách đấu dây như sau: màu đen trong mã màu dây được qui định là dây chung, bạn đấu với dây đen của bộ nguồn, dây đỏ với dây đỏ nếu sử dụng điện áp 5V, dây đỏ với dây vàng nếu sử dụng 12V. Câu hỏi: Tôi thấy dây trong bộ nguồn có nhiều màu khác nhau, chúng có ý nghĩa gì không? Đáp: Dây trong bộ nguồn được đánh dấu bằng nhiều màu sắc khác nhau để giúp cho người dùng dễ phân biệt được điện thế dựa vào màu dây theo nguyên tắc như sau: Cam có điện thế 3.3V. Đỏ ………..…5V. Vàng………..12V. Đen……...… dây chung (COM). Tím………… 5VSB (Stand-by). Trắng …….. - 5V. Xám………...PWR_OK. Xanh lá……PS_ON (Power supply on) Câu hỏi: Trên case có nhiều vị trí gắn quạt như trước, sau, bên hông,… như vậy cần phải gắn quạt theo chiều thổi như thế nào tương ứng với các vị trí trên? Nếu gắn quạt không đúng chiều thì các quạt này có tản nhiệt hiệu quả không? Đáp: Vị trí gắn quạt cũng như chiều thổi của quạt ảnh hưởng rất nhiều đến hiệu quả tản nhiệt cho hệ thống. Với hệ thống chuẩn ATX, luồng không khí lưu thông hiệu quả nhất với chiều từ trước ra sau thùng máy. Còn với quạt hông, bạn nên hướng vào thùng máy sẽ làm tăng thêm hiệu quả tản nhiệt. Câu hỏi: Nguồn sử dụng sau một thời gian có yếu đi không? Và nếu nó yếu đi thì có gây ảnh hưởng gì đến máy vi tính hay không? Đáp: Bộ nguồn, cũng như các thiết bị điện tử khác, được cấu tạo từ các linh kịện điện tử. Các linh kiện này có tuổi thọ nhất định, nên khi hoạt động sau một khoảng thời gian dài, bộ nguồn sẽ “yếu” đi. Đó là chuyện bình thường. Tuy nhiên, nếu ”sự cố” này vẫn nằm trong khoảng dung sai cho phép thì sẽ không có ảnh hưởng đến máy tính của bạn. Ví dụ: khi mới mua thì đường điện 5V có điện áp là 5V nhưng sau một thời gian hoạt động, đo lại chỉ còn 4.85V. Với dung sai cho phép là 5% thì điện áp này vẫn có thể chấp nhận được. Câu hỏi: Bộ nguồn chỉ có đầu cắm nguồn ATX 20 chân trong khi trên bo mạch chủ, đầu cắm nguồn là loại 24 chân. Bốn dây thiếu là những dây gì? Chúng có ảnh hưởng đến khả năng hoạt động của bo mạch chủ hay không? Đáp: Bốn dây thiếu là các dây: 3.3V, 5V, 12V và dây chung (COM). Chúng không ảnh hưởng nhiều đến hoạt động của bo mạch chủ loại sử dụng đầu cắm nguồn 24 chân mới vì bản thân các bo mạch chủ này vẫn hỗ trợ các bộ nguồn có đầu cắm nguồn 20 chân. Điều cần quan tâm là bộ nguồn 20 Bạn muốn được giải đáp thắc mắc ??? (Những thắc mắc về sản phẩm CNTT !?!?) Nó làm sao ? Nó hoạt động thế nào ? Tại sao nó phải là như vậy ? . . . . . Bạn có thể liên hệ với ITConnect qua các cầu nối: Email: hoidap-tuvan@itconnect.com.vn Tel: 925 6236 - Fax: 839 5065 Chúng tôi sẽ trả lời bằng email, thư riêng hoặc trong kỳ “Chuyên đề” sau. Nếu bạn muốn những thắc mắc của mình được giải đáp cụ thể hơn, bạn có thể đến Showroom ITConnect Q&A: 25A Phạm Viết Chánh, Quận 1. Bạn sẽ được giải đáp một cách “Cụ thể nhất”, với những sản phẩm cụ thể mà bạn đang muốn biết. Connect - Giao Löu 34 chân đó có công suất hiệu dụng đủ đáp ứng cho bo mạch chủ 24 chân mới hay không mà thôi! Câu hỏi: Tôi thấy quạt tản nhiệt ngoài thông số kích thước ra còn có thông số CFM, xin cho hỏi thông số trên là gì và nó có ảnh hưởng gì đến quạt hay không? Đáp: CFM (Cubic Feet per Minute) là một đơn vị đo khối lượng không khí lưu thông do quạt tạo ra trong thời gian một phút. Quạt có thông số CFM lớn sẽ lưu chuyển không khí lớn hơn tức sẽ tản nhiệt tốt hơn. Câu hỏi: Một case có thể gắn được bao nhiêu quạt tản nhiệt? Nếu gắn nhiều có ảnh hưởng gì tới bộ nguồn không? Đáp: Với các thùng máy (case) “hàng chợ”, thông thường ta có thể gắn được từ 2 đển 3 cây quạt còn các thùng máy “hiệu” có chất lượng cao hơn thì bạn có thể gắn nhiều quạt hơn. Việc gắn nhiều quạt cho thùng máy sẽ tăng hiệu quả tản nhiệt. Tuy nhiên, độ ồn cũng sẽ tăng theo. Quạt là một thiết bị tiêu thụ điện cho nên nếu gắn nhiều quạt, bạn cần quan tâm đến công suất của bộ nguồn. Công suất tiêu thụ của một quạt kích thước 80mm thông dụng là khoảng 3W. Câu hỏi: Tôi nghe nói gắn quạt tản nhiệt nhiều có thể khiến thùng máy bị rung và sẽ ảnh hưởng đến tuổi thọ của linh kiện trong máy tính, như vậy có đúng không? Đáp: Quạt có tốc độ vòng quay cao sẽ tạo ra những rung động nhất định. Các rung động này khi cộng hưởng với nhau có thể sẽ khiến thùng máy bị rung theo. Và điều này sẽ ảnh hưởng không tốt đến các mối lắp ghép của các thiết bị bên trong thùng máy. Cách khắc phục là mua những quạt có tốc độ thấp, nhưng có lưu lượng lưu thông không khí lớn, hay dùng các miếng chêm lắp thêm cho quạt để giảm chấn động do quạt tạo ra. Câu hỏi : Kích thước của case có ảnh hưởng đến nhiệt độ trong case không? Đáp: Kích thước case hoàn toàn ảnh hưởng đến nhiệt độ của case. Nếu case có kích thước càng nhỏ thì không gian bên trong case càng không đảm bảo sự thông thoáng cho sự toả nhiệt của hệ thống linh kiện. Để thấy rõ hơn về sự chênh lệch nhiệt độ giữa case có kích thước khác nhau mời bạn tham khảo tại bảng kết quả test case . Câu hỏi : Tôi nghe nói có case 38 độ vậy có phải case đó lúc nào cũng có nhiệt độ 38 độ phải không? Đáp: Case 38 là loại case được thiết kế với khả năng giải nhiệt tốt do được trang bị thêm một ống nhựa ở nắp hông bên trái. Ống nhựa này có khả năng vươn đến sát và cung cấp luồng không khí mát bên ngoài vào trực tiếp bộ xử lý, chính vì điều này mà bộ xử lý được giải nhiệt tốt hơn và góp phần làm giảm nhiệt độ bên trong case. Tuy nhiên, nếu nói nhiệt độ của case luôn là 38 là không chính xác bởi vì nhiệt độ case tuỳ thuộc vào hệ thống linh kiện bên trong, môi trường hoạt động, tình trạng hoạt động… Câu hỏi : Case tốt có phải là case tán nhiệt tốt không - Thế nào là case tốt? Đáp: Khả năng tản nhiệt của case là một tiêu chí quan trọng để đánh giá chất lượng của case. Ngoài ra chất lượng của case còn phụ thuộc vào yếu tố khác như: Các thao tác trên case dễ dàng (cổng USB, các jack 3,5mm đưa ra phía trước), cho phép gắn thêm thiết bị (nhiều đĩa quang, nhiều đĩa cứng,…). Câu hỏi : Gần đây máy của tôi chạy lâu thì bộ nguồn có mùi khét? Vậy bộ nguồn của tôi bị gì? Nếu xài lâu có ảnh hưởng gì không? Đáp: Bộ nguồn của bạn đã có triệu chứng hư hỏng, một số linh kiện công suất trong bộ nguồn của bạn bị quá nhiệt do quá công suất hay chất lượng linh kiện không tốt đã dẫn đến hiện tượng trên, với bộ nguồn này bạn nên thay mới vì tình trạng này bộ nguồn của bạn có thể hư và cũng có thể kéo theo sự hư hỏng các thành phần khác của máy tính. Câu hỏi : Thùng máy của tôi đã gắn đầy đủ quạt nhưng máy chạy lâu thì thùng máy rất nóng và như vậy thì rất ảnh hưởng đến linh kiện máy.Vậy có cách khắc phục không? Đáp: Trong trường hợp này, bạn nên kiểm tra xem hướng gió của quạt gắn trên case có hợp lý hay không? Hướng gió của quạt trên case nên được bố trí như sau: Quạt ở mặt trước và quạt bố trí ở nắp hông nên thổi theo hướng từ ngoài vào trong, quạt ở vị trí phía sau và ở mặt trên (nếu có) nên được đặt theo hướng thổi từ trong ra ngoài. Với cách bố trí quạt như trên sẽ tạo luồng không khí hiệu quả cho việc tản nhiệt của case. ITConnect