Phương pháp dạy học từ ngữ

PHOØNG GIAÙO DUÏC CHAÂU THAØNH TRÖÔØNG THCS NINH ÑIEÀN š&› PHÖÔNG PHAÙP DAÏY HOÏC TÖØ NGÖÕ Teân ñeà taøi: Ngöôøi thöïc hieän: Nguyeãn Thò Thu Phöôïng Toå: Xaõ Hoäi. NAÊM HOÏC: 2007 – 2008. BAÛN TOÙM TAÉT ÑEÀ TAØI - Teân ñeà taøi: PHÖÔNG PHAÙP DAÏY HOÏC TÖØ NGÖÕ - Hoï vaø teân taùc giaû: NGUYEÃN THÒ THU PHÖÔÏNG - Ñôn vò coâng taùc: Tröôøng THCS Ninh Ñieàn. 1. Lyù do choïn ñeà taøi: - Ngoân ngöõ laø moät yeáu toá cô baûn caáu thaønh daân toäc, duy trì vaø phaùt trieån truyeàn thoáng vaên hoaù daân toäc. - Phaùt huy naêng löùc giao tieáp vaø khaû naêng tö duy cuûa hoïc sinh. 2. Ñoái töôïng vaø phöông phaùp nghieân cöùu: - Ñoái töôïng nghieân cöùu laø hoïc sinh khoái lôùp 6. - Phöông phaùp nghieân cöùu: Nghieân cöùu caùc taøi lieäu, ñöa ra giaûi phaùp vaø tieán haønh giaûng daïy thí ñieåm, sau ñoù ñaùnh giaù, ruùt ra kinh nghieäm cho baûn thaân. 3. Ñeà taøi ñöa ra giaûi phaùp môùi: - Hoïc sinh reøn luyeän ñöôïc nhieàu kyõ naêng giao tieáp, taêng voán töø. - Hoïc sinh bieán mình thaønh ngöôøi töï khaùm phaù ra kieán thöùc, töï tìm kieán thöùc cho mình. 4. Hieäu quaû aùp duïng: - Hoïc sinh tích cöïc hoïc taäp, goùp phaàn naâng cao chaát löôïng boä moân. 5. Phaïm vi aùp duïng: Ñeà taøi naøy coù theå thöïc hieän nhö moät chuyeân ñeà vaø aùp duïng roäng raõi cho boä moân Ngöõ Vaên ôû tröôøng THCS Ninh Ñieàn. Chaâu Thaønh, ngaøy 10 thaùng 03 naêm 2008 NGÖÔØI THÖÏC HIEÄN PHAÀN I. PHAÀN MÔÛ ÑAÀU 1. Lyù do choïn ñeà taøi: Hieän nay , trong xu theá môû cöûa, hoäi nhaäp vôùi theá giôùi veà kinh teá, vaên hoaù, khoa hoïc kyõ thuaät… thì ngoân ngöõ laø moät ngaønh khoa hoïc coù taàm quan troïng vaø gaëp nhieàu khoù khaên. Vì theá, vieäc daïy hoïc töø ngöõ ( Tieáng Vieät) ñöôïc chuù troïng ôû töøng baäc hoïc, caáp hoïc. Maët khaùc ngoân ngöõ coøn laø yeáu toá caáu thaønh daân toäc, duy trì vaø phaùt trieån truyeàn thoáng vaên hoaù cuûa daân toäc. Trong giao tieáp, neáu khoâng naém ñöôïc nghóa cuûa töø thì ngöôøi tieáp nhaän seõ khoâng hieåu bieát, thaäm chí coøn hieåu sai leäch vaán ñeà. Coøn baûn thaân ngöôøi noùi thì khoù laøm cho ngöôøi nghe hieåu ñöôïc yù mình, cuøng vôùi vieäc non yeáu ngöõ phaùp, non yeáu vieäc söû duïng töø ngöõ laøm cho giao tieáp khoù khaên vaø khoâng ñaït hieäu quaû. Ñeå phaùt huy naêng löïc giao tieáp thì tröôùc heát ta phaûi hieåu ñöôïc töø, coù khaû naêng huy ñoäng voán töø vaø caùch söû duïng töø. Vì theá daïy hoïc töø ngöõ laø moät nhieäm vuï quan troïng trong heä thoáng moân hoïc trong nhaø tröôøng phoå thoâng. Neân baûn thaân toâi vaø nhoùm chuyeân moân cuûa ñònh thöïc hieän ñeà taøi naøy: “ Phöông phaùp daïy hoïc töø ngöõ ” . 2. Ñoái töôïng nghieân cöùu: - Hoïc sinh, giaùo vieân daïy ngöõ vaên tröôøng THCS Ninh Ñieàn. - Caùc phöông phaùp daïy töø ngöõ. 3. Phaïm vi nghieân cöùu: - Nghieân cöùu trong phaïm vi daïy - hoïc tröôøng THCS Ninh Ñieàn. 4. Phöông phaùp nghieân cöùu. - Nghieân cöùu taøi lieäu. - Ñieàu tra qua döï giôø, ñaøm thoaïi, kieåm tra ñoái chieáu. PHAÀN II. NOÄI DUNG Cô sôû lyù luaän: Trong heä thoáng ngoân ngöõ, töø ngöõ laø ñôn vò tín hieäu ñích thöïc. Baûn chaát tín hieäu laø taïo ñieàu kieän cho ngoân ngöõ trôû thaønh coâng cuï giao tieáp cuûa loaøi ngöôøi. Töø vöïng laø moät trong caùc boä phaän cuûa heä thoáng ngoân ngöõ, thieáu töø vöïng thì khoâng coù baát kyø ngoân ngöõ naøo. Thaønh phaàn ngöõ aâm, thaønh phaàn ngöõ phaùp cuõng ñöôïc theå hieän trong töø. Nhö vaäy, daïy hoïc töø ngöõ laø boä phaän khoâng theå thieáu trong chöông trình Tieáng vieät ôû tröôøng phoå thoâng noùi chung, vaø tröôøng THCS noùi rieâng. Vieäc daïy hoïc töø ngöõ ngaøy caøng coù yù nghóa caáp thieát vì tieáng Vieät ñöông trong giai ñoaïn phaùt trieån aøo aït, chöa bao giôø tieáng Vieät ñoøi hoûi phaûi boå sung saùng taïo nhieàu töø ngöõ nhö baây giôø bôûi vì coâng cuoäc ñoåi môùi saâu saéc toaøn dieän cuûa chuùng ta ñang phaùt trieån vôùi toác ñoä nhanh choùng, chính saùch môû cöûa ñang ñaët tieáng Vieät cuûa chuùng ta trong quan heä tieáp xuùc vôùi nhieàu ngoân ngöõ treân theá giôùi. Haøng loaït töø môùi, caùch noùi môùi ra ñôøi, coù caùch hay, cuõng coù nhieàu caùch noùi khoâng hay hoaëc thaäm chí khoâng theå tieáp nhaän ñöôïc. Treân baùo chí, treân caùc phöông tieän truyeàn thanh, truyeàn hình nhaát laø caùc bieån quaûng caùo, teân caùc cöûa haøng, cöûa hieäu nhan nhaõn töø nöôùc ngoaøi, nhieàu teân goïi Taây khoâng ra Taây, Vieät Nam khoâng ra Vieät Nam. Vieäc taïo töø môùi laø caàn thieát, tìm caùch hoaø nhaäp vôùi neàn kinh teá thò tröôøng laø caàn thieát song chuùng ta khoâng theå chaáp nhaän tieáng noùi lai caêng, loái taïo töø moät caùch töï phaùt vì chuùng saõe laøm cho tieáng Vieät maát baûn saéc daân toäc daãn ñeán söï gia taêng “ nhieãu” tín hieäu ngoân ngöõ. Nhö Baùc Hoà cuõng ñaõ töøng nhaéc nhôû: “ Ñôøi soâng xaõ hoäi ngaøy caøng phaùt trieån vaø ñoåi môùi. Coù nhöõng chöõ ta khoâng coù saün vaø khoù dòch ñuùng thì caàn phaûi möôïn chöõ nöôùc ngoaøi. Ví duï: “ ñoäc laäp”, “ töï do”, “ giai caáp”, “ coäng saûn”… coøn nhöõng chöõ tieáng ta coù, vì sao khoâng duøng maø cuõng möôïn chöõ nöôùc ngoaøi. Tieáng noùi laø thöù cuûa caûi voâ cuøng laâu ñôøi vaø voâ cuøng quyù baùu cuûa baân toäc. Chuùng ta phaûi giöõ gìn noù, quyù troïng noù, laøm cho noù phoå bieán ngaøy caøng roäng khaép. Cuûa mình coù maø khoâng duøng laïi ñi möôïn cuûa nöôùc ngoaøi ñoù laø chaúng phaûi ñaàu oùc quen æ laïi hay sao?”. Vì vaäy giaùo duïc phaûi giöõ vai troø quan troïng trong vieäc chuaån hoaù töø ngöõ tieáng Vieät hieän ñaïi. Töø nhöõng ñieàu trình baøy treân coù theå keát luaän moät laàn nöõa raèng vieäc daïy töø ngöõ laø voâ cuøng caàn thieát vaø quan troïng, khoâng nhöõng caàn thieát cho muïc ñích giaùo duïc ngoân ngöõ, giaùo duïc thaåm myõ maø coøn laø ñieàu kieän khoâng theå thieáu ñeå reøn luyeän tö duy, taïo cô sôû thuaän lôïi cho vieäc tieáp thu caùc moân hoïc khaùc trong nhaø tröôøng. Cô sôû thöïc tieãn: - Hieän traïng naém vaø söû duïng töø ngöõ cuûa hoïc sinh chöa khaû quan laém. Khaûo saùt qua baøi kieåm tra, baøi thi cuûa hoïc sinh ta coøn thaáy coù quaù nhieàu loãi veà duøng töø: loãi laëp töø, sai chính taû, loãi dieãn ñaït, duøng töø khoâng ñuùng nghóa, ñaëc bieät laø loãi daäp khuoân theo maãu coù saün. Ñieàu ñoù ñaõ phaûn aùnh tình traïng ngheøo töø ngöõ trong nhaän thöùc, trong dieãn ñaït cuûa hoïc sinh. - Tình traïng treân ñaùng lo ngaïi, neân ñoøi hoûi ta phaûi coù söï giaùo duïc ngoân ngöõ kòp thôøi vaø chu ñaùo. Trong ñoù vieäc daïy hoïc töø ngöõ trong nhaø tröôøng phoå thoâng laø heát söùc caàn thieát vaø quan troïng. Noäi dung vaán ñeà: * Nguyeân taéc daïy hoïc töø ngöõ: Trong phaàn cô sôû lyù luaän chuùng ta ñaõ baøn ñeán caùc nguyeân taéc daïy hoïc tieáng Vieät. Caùc nguyeân taéc ñoù laø cô sôû lyù thuyeát chung, chi phoái toaøn boä vieäc daïy hoïc tieáng Vieät tuy vaäy moãi phaân moân ( töø vöïng, ngöõ phaùp, laøm vaên….) coù nhöõng ñaëc tröng rieâng, ñoøi hoûi moät caùch tieáp caän thích hôïp. Daïy hoïc töø ngöõ tuaân theo nguyeân taéc daïy hoïc tieáng Vieät noùi chung, coøn tuaân theo moät nguyeân taéc ñaëc thuø. Caùc nguyeân taéc ñaëc thuø naøy moät maët phaûn aùnh nhöõng rieâng bieät cuûa daïy hoïc töø ngöõ, maët khaùc cuõng phaûi thoáng nhaát, döïa treân cô sôû nguyeân taéc daïy tieáng laøm saùng toaû cho caùc nguyeân taéc daïy töø ngöõ : a) Nguyeân taéc tröïc quan: Tính hieäu töø laø moät chænh theå thoáng nhaát giöõa caùi bieåu ñaït vaø caùi ñöôïc bieåu ñaït, bôûi vaäy caàn phaûi luoân luoân baûo ñaûm moái lieân heä giöõa töø vôùi hieän thöïc khaùch quan maø töø bieåu ñaït. Nguyeân taéc naøy theå hieän ôû choã duøng caùc phöông tieän tröïc quan ( vaät thaät hoaëc tranh aûnh) ñeå giaûi thích nghóa cuûa töø. Giaùo vieân duøng baûng phuï ghi noäi dung ví duï: Em haõy giaûi nghóa cuûa töø: aên, noùn? Giaùo vieân ñöa theâm moät soá caâu hoûi gôïi yù ñeå kích thích tö duy cuûa hoïc sinh: ? AÊn laø hoaït ñoäng cuûa boä phaän naøo vaø hoaït ñoäng nhö theá naøo? ? Giaùo vieân duøng caùi noùn thaät vaø hoûi: noùn laø vaät duïng duøng ñeå laøm gì? Nhaèm muïc ñích gì? AÊn: laø ñöa thöùc aên vaøo mieäng nhai vaø nuoát. Noùn: laø vaät duïng duøng ñeå ñoäi treân ñaàu, nhaèm ñeå che naéng, che möa. Hieäu quaû: giaùo vieân ñaûm baûo nguyeân taéc treân seõ giuùp cho hoïc sinh deã daøng naém ñöôïc noäi dung vaán ñeà vaø phaùt trieån ñöôïc naêng löïc tö duy. Vì nguyeân taéc naøy thöôøng gaén lieàn vôùi thöïc tieãn khaùch quan. b) Nguyeân taéc chöùc naêng: Töø ñaûm baûo chöùc naêng goïi teân, chæ quan nieäm vaø thaùi ñoä tình caûm cuûa ngöôøi noùi hoaëc ngöôøi vieát. Daïy töø caàn laøm cho hoïc sinh naém ñöôïc caùc chöùc naêng naøy cuûa chuùng ñöôïc theå hieän nhö theá naøo trong ngoân ngöõ vaø trong lôøi noùi. Maët khaùc, vieäc söû duïng töø ngöõ coøn tuyø thuoäc vaøo lónh vöïc giao tieáp, muïc ñích giao tieáp, töùc laø phuï thuoäc caùc phong caùch chöùc naêng cuûa ngoân ngöõ. Khi daïy töø phaûi gaén lieàn vôùi ñaëc ñieåm phong caùch chöùc naêng phaûi thaáy söï chi phoái cuûa phong caùch chöùc naêng ñoái vôùi vieäc söû duïng löïa choïn söû duïng töø ngöõ. Ví duï: Hoïc sinh ñoïc caùc caâu vaên, caâu thô sau vaø cho bieát yù nghóa cuûa noù, töø ngöõ naøo laø troïng taâm bieåu ñaït noäi dung yù nghóa ñoù? Töø ngöõ ñoù coù chöùc naêng gì trong caâu vaên, caâu thô ñoù? A. Baùc ñaõ ñi roài sao Baùc ôi! B. Thöông thay thaân phaän con ruøa ÔÛ ñình ñoäi haïc, ôû chuøa ñoäi bia. Traû lôøi: A. Bieåu loä caûm xuùc buoàn, thöông tieác khi bieát Baùc ñaõ cheát. Töø ngöõ troïng taâm: “ ñi roài”; “ sao … ôi ! ”. Chöùc naêng: bieåu caûm. B. Thöông caûm, ñoàng caûm vôùi soá phaän con ruøa luoân chòu thieät thoøi. Töø ngöõ trong taâm: “ thöông thay”. Chöùc naêng bieåu caûm. Löu yù: Trong ngoân baûn naøy thì noù coù chöùc naêng ñoù. Nhöng ñaët ngoaøi ngoân baûn naøy thì noù coù chöùc naêng khaùc. Vì vaäy, töø ngöõ trong ngoân baûn coù chöùc naêng thoáng nhaát chöù khoâng phaûi ñoàng nhaát. c) Nguyeân taéc heä thoáng: Töø vöïng trong ngoân ngöõ laø moät heä thoáng, tính heä thoáng naøy cuõng ñöôïc theå hieän trong voán töø vaø caùch söû duïng töø cuûa moãi caù nhaân. Ñaëc tröng naøy cuûa töø vöïng tieáng Vieät ñoøi hoûi nguyeân taéc heä thoáng, ñoøi hoûi caùc hieåu bieát lyù thuyeát veà töø ngöõ phaûi ñöôïc trình baøy theo moät moái quan heä lieân töôûng naøo ñaáy. Chaúng haïn: khi daïy töø nhieàu nghóa, giaùo vieân caàn phaûi lieân heä ñeán töø ñoàng aâm. Ví duï: Hoïc sinh ñoïc baøi thô nhöõng caùi chaân ( SGK Ngöõ vaên 6/ taäp 1) vaø cho bieát nghóa cuûa nhöõng töø chaân trong baøi thô. - Chaân: laø boä phaän döôùi cuøng cuûa cô theå ngöôøi vaø ñoäng vaät duøng ñeå naâng ñôõ, di chuyeån cô theå ( chaân traùi, chaân phaûi). - Chaân baøn, chaân nuùi, chaân kieàng: laø phaàn cuoái cuûa moät soá ñoà vaät duøng ñeå naâng ñôõ hoaëc baùm chaët treân maët ñaát. -> Töø chaân laø töø coù nhieàu nghóa. Löu yù: phaân bieät cho hoïc sinh bieát töø ñoàng nghóa vaø töø nhieàu nghóa. d) Nguyeân taéc lòch söû : Nguyeân taéc lòch söû ñoøi hoûi vieäc daïy hoïc töø ngöõ phaûi chæ tra nguoàn goác cuûa töø. Vieäc thöïc hieän nguyeân taéc naøy goùp phaàn hình thaønh ôû hoïc sinh quan ñieåm lòch söû vaø qua ñoù phaùt trieån voán töø ngöõ cho caùc em. Thoâng qua caùc baøi hoïc naøy hoïc sinh naém ñöôïc quaù trình nhöõng nguyeân taéc vay möôïn ñoàng thôøi tích luyõ theâm voán töø. Trong chöông trình coù phaân boå caùc tieát daïy töø Haùn Vieät. Ví duï: khi daïy baøi Töø Möôïn ( Ngöõ vaên 6 / taäp 1) caàn laøm roõ cho hoïc sinh bieát ñöôïc caùc nguoàn goác möôïn töø nhö Aán Aâu, Haùn Vieät. Vaø cho bieát vì sao ta möôïn töø ? Khi naøo caàn söû duïng töø möôïn, khi naøo khoâng laøm giaøu cho ngoân ngöõ tieáng Vieät vaø giöõ gìn söï trong saùng cuûa tieáng Vieät. “ Ñôøi soáng xaõ hoäi ngaøy caøng phaùt trieån vaø ñoåi môùi. Coù nhöõng chöõ ta khoâng coù saün vaø khoù dòch ñuùng, thì caàn möôïn chöõ nöôùc ngoaøi. Ví duï ñoäc laäp, töï do, giai caáp, coäng saûn… coøn nhöõng tieáng ta coù vì sao khoâng duøng maø cuõng möôïn chöõ nöôùc ngoaøi? Ví duï: Khoâng goïi xe löûa maø goïi “ hoaû xa”; maùy bay maø goïi laø “ phi cô”… Tieáng noùi laø thöù cuûa caûi voâ cuøng laâu ñôøi vaø voâ cuøng quyù baùu cuûa daân toäc. Chuùng ta phaûi giöõ gìn noù, quyù troïng noù vaø laøm cho noù ngaøy caøng roäng khaép. Cuûa mình coù maø khoâng duøng, laïi ñi möôïn cuûa nöôùc ngoaøi, ñoù chaúng phaûi laø ñaàu oùc quen yû laïi hay sao?” Hoà Chí Minh toaøn taäp. * Phöông phaùp daïy hoïc töø ngöõ : Baøn veà caùch daïy lyù thuyeát tieáng Vieät noùi chung, veà tri thöùc töø vöïng noùi rieâng thaät khoù maø coù moät maãu, vaø cuõng khoâng neân coù moät maãu duy nhaát öùng duïng cho moïi tröôøng hôïp, vì caùch daïy hoïc phaûi tuyø theo ñoái töôïng, tuyø theo ñaëc ñieåm cuûa noäi dung tri thöùc caàn cho hoïc sinh lónh hoäi, chieám lónh. Trong phaàn naøy chuùng ta ñeà caäp ñeán nhöõng thao taùc chung nhaát baét buoäc phaûi thöïc hieän khi daïy hoïc lyù thuyeát veà töø ngöõ. a) Coâng vieäc chuaån bò cuûa giaùo vieân: Ñeå coù theå “ Thi coâng” moät baøi hoïc, ngöôøi giaùo vieân phaûi chuaån bò tröôùc moät caùch coâng phu thoâng qua vieäc “ Thieát keá” baøi giaûng. Tröôùc khi baét tay vaøo laøm coâng vieäc naøy, ngöôøi giaùo vieân caàn phaûi: - Nghieân cöùu SGK, taøi lieäu tham khaûo ñeå naém vöõng noäi dung, yeâu caàu baøi hoïc. Vieäc hoïc taäp naâng cao trình ñoä laø coâng vieäc thöôøng xuyeân trong cuoäc ñôøi ngöôøi thaày giaùo. Tuy nhieân, ñoái vôùi töøng baøi hoïc, thaáy coù ñieåm naøo coøn hieåu chöa chaéc chaén, chöa saâu saéc, ngöôøi thaày caàn tìm lôøi giaûi ñaùp trong caùc taøi lieäu tham khaûo, trong saùch giaùo vieân. Hieåu ñöôïc chaéc chaén roài, chuùng ta caàn traû lôøi theâm moät soá caâu hoûi sau: + Baøi hoïc goàm bao nhieâu ñôn vò kieán thöùc, ñôn vò kieán thöùc naøo laø troïng taâm, laø khoù ñoái vôùi hoïc sinh? + Lieân quan ñeán nhöõng tri thöùc caàn giaûng giaûi laø nhöõng tri thöùc naøo caùc em ñaõ ñöôïc hoïc ôû caáp döôùi, lôùp döôùi vaø caùc tieát hoïc tröôùc? Caùc tri thöùc ñoù coøn ñöôïc trieån khai nhö theá naøo trong caùc tieát hoïc sau, baøi hoïc sau? - Döï kieán caùc tình huoáng vaø phöông phaùp giaûng daïy. Treân cô sôû naém ñöôïc vò trí baøi hoïc, tieát hoïc, caùc ñôn vò tri thöùc vaø kyõ naêng caàn reøn luyeän giaùo vieân xaùc ñònh caùc phöông phaùp, hình thöùc thích hôïp cho moãi ñôn vò tri thöùc. Sau nhöõng coâng vieäc treân giaùo vieân baét tay vaøo soaïn giaùo aùn ñeå thöùc hieän ñònh höôùng ñaõ ñöôïc döï ñònh. b) Giôùi thieäu baøi môùi taïo taâm theá tieáp nhaän cuûa hoïc sinh: Coù nhieàu caùch giôùi thieåu baøi môùi nhöng chuû yeáu nhaát laø phöông phaùp thoâng baùo – giaûi thích. Ñeå thöïc hieän phöông phaùp naøy, giaùo vieân coù theå duøng hình thöùc dieãn giaûng thoâng baùo cho hoïc sinh naém ñöôïc vaán ñeà kieán thöùc nghieân cöùu vaø yù nghóa cuûa noù. Khi thuuyeát giaûng, caàn caên cöù vaøo caùc tri thöùc ñaõ coù cuûa hoïc sinh roài treân cô sôû ñoù maø höôùng hoïc sinh tieáp caän tôùi vaán ñeà seõ ñöôïc nghieân cöùu trong baøi hoïc. Ví duï: Giôùi thieäu baøi chöõa loãi duøng töø ( tieát 24 – Ngöõ vaên 6), giaùo vieân coù theå giôùi thieäu nhö sau: Qua quaù trình hoïc töø tröôùc tôùi nay vaø qua baøi laøm cuûa caùc em, coâ ñaõ nhaän thaáy caùc em coøn moät soá haïn cheá trong caùch duøng töø, dieãn ñaït: loãi chính taû, loãi caáu truùc, loãi laëp töø…. Hoâm nay caùc em seõ tìm hieåu nguyeân nhaân, caùch khaéc phuïc vaø caùch chöõa loãi. Cuõng coù theå vaøo baøi baèng caùch taïo ra moät tình huoáng coù vaán ñeà coù chöùa ñöïng nhieäm vuï hoïc taäp cuûa baøi hoïc. Ñeå taïo ra tình huoáng GV coù theå söû duïng hình thöùc dieãn giaûng, neâu vaán ñeà hoaëc coù theå duøng hình thöùc ñaøm thoaïi vôùi hoïc sinh. Ví duï: Ñeå daïy baøi nghóa cuûa töø ta coù theå giôùi thieäu: Moãi töø ñeàu coù yù nghóa bieåu ñaït rieâng. Vaäy nghóa cuûa töø laø gì? Muoán hieåu nghóa cuûa töø ta phaûi laøm gì? Coù nhöõng caùch giaûi nghóa naøo? Tieát hoïc hoâm nay seõ giuùp caùc em hieåu roõ hôn. c) Choïn maãu lôøi noùi ( choïn vaø ñöa ngöõ lieäu): Vieäc löïa chon vaø giôùi thieäu maãu lôøi noùi coù aûnh höôûng töông ñoái lôùn ñeán quaù trình hình thaønh tri thöùc môùi cho hoïc sinh. Maãu coù theå ñöôïc söû duïng ñeå giaùo vieân höôùng daãn cho HS quan saùt, phaân tích ñeå phaùt hieän ra tri thöùc môùi, cuõng coù theå laøm taøi lieäu ñeå giaùo vieân ( hoïc sinh ) phaân tích ñeå minh hoaï, khaéc saâu tri thöùc môùi. Maãu quan troïng nhö vaäy neân vieäc löïa choïn maãu caàn phaûi thoaõ maõn caùc yeâu caàu sau: - Chöùa töø ngöõ caàn nghieân cöùu vôùi ñaày ñuû caùc ñaëc tröng cô baûn cuûa tri thöùc môùi caàn hình thaønh. - Ngaén goïn vaø coù taàn soá söû duïng cao trong baøi daïy. - Coù noäi dung laønh maïnh. Maãu phaûi baûo ñaûm tính tö töôûng coù taùc duïng giaùo duïc. - Ñaûm baûo chuaån möïc ngoân ngöõ vaø coá gaéng ñaït ñeán giaù trò thaåm myõ cao. Beân caïnh caùc maãu tích cöïc treân, cuõng caàn phaûi choïn caùc maãu “tieâu cöïc” cuûa chính baûn thaân hoïc sinh theå hieän trong baøi laøm cuûa mình ñeå laøm taøi lieäu cho baøi baøn veà loãi thöôõng gaëp veà töø cuûa hoïc sinh ( maãu naøy khoâng caàn nhieàu laém). Hieän nay phaàn lôùn caùc maãu lôøi noùi ñeå daïy hoïc töø ngöõ ñeàu ñöôïc laáy ra töø caùc vaên baûn ñaõ hoïc tröôùc ñoù ñeå minh hoaï cho noäi dung baøi hoïc. Ví duï: döïa vaøo chuù thích ôû baøi Thaùnh Gioùng haõy giaûi thích caùc töø tröôïng, traùng só trong caâu sau: Chuù beù vuøng daäy, vöôn vai moät caùi boãng bieán thaønh moät traùng só minh cao hôn tröôïng. d) Phaân tích maãu vaø ruùt ra keát luaän: Maãu coù theå ñöôïc söû duïng trong phöông phaùp giaûi thích – thoâng baùo, cuõng coù theå ñöôïc söû duïng cho phöông phaùp phaân tích ngoân ngöõ. Phaân tích maãu trong moái quan heä vôùi tri thöùc môùi cuõng coù theå theo con ñöôøng quy naïp hoaëc con ñöôøng dieãn dòch, cuõng coù theå baèng hình thöùc dieãn giaûng hoaëc quy naïp. Giaùo vieân duøng caùch tieáp caän naøo laø tuyø thuoäc vaøo tính chaát cuûa tri thöùc, vai troø cuûa tri thöùc caàn truyeàn thuï vaø phöông phaùp aùp duïng. Ví duï: Daïy ñaëc ñieåm cuûa danh töø . Ta cho hoïc sinh phaân tích caùc ví duï vaø ruùt ra töøng ñaëc ñieåm cuûa danh töø: döïa vaøo kieán thöùc ñaõ hoïc ôû tieåu hoïc, em haõy xaùc ñònh danh töø trong caâu sau: “Vua sai ban cho laøng aáy ba thuùng gaïo neáp vôùi ba con traâu ñöïc, ra leänh phaûi nuoâi laøm sao cho ba con traâu aáy ñeû thaønh chín con” ? Qua caùc danh töø vöøa tìm ñöôïc em haõy cho bieát danh töø bieåu thò caùi gì? ? Xung quanh danh töø vöøa tìm ñöôïc coù nhöõng töø naøo? ? Em coù nhaän xeùt gì veà khaû naêng keát hôïp cuûa caùc danh töø? ? Em haõy ñaët caâu vôùi nhöõng danh töø tìm ñöôïc vaø xaùc ñònh chuû ngöõ, vò ngöõ trong caâu ñoù. ? Em coù nhaän xeùt gì veà chöùc naêng cuûa danh töø trong caâu? Nhö vaäy qua vieäc phaân tích caùc maãu hoïc sinh seõ hình thaønh ñöôïc khaùi nieäm veà danh töø. e) Thöïc haønh vaø luyeän taäp: Hoïc sinh phaùt bieåu hoaëc hoïc thuoäc caùc khaùi nieäm, ñònh nghóa caùc phöông thöùc söû duïng töø, ñieàu ñoù chöùng toû caùc em ñaõ naém ñöôïc tri thöùc, caøng chöa coù cô sôû naøo theå hieän naêng löïc töø ngöõ cuûa mình. Luyeän taäp thöïc haønh ñoùng vai troø quyeát ñònh trong vieäc naém tri thöùc vaø hình thaønh kyõ naêng töø vöïng cuûa hoïc sinh. Luyeän taäp thöïc haønh trong moân hoïc tieáng Vieät cuõng nhö caùc boä moân khoa hoïc khaùc coù taùc duïng laøm cho hoïc sinh naém vöõng khaùi nieäm, hieåu saâu saéc khaùi nieäm. Baèng thöïc haønh HS ñöôïc tröïc tieáp hoaït ñoäng caùc em coù ñieàu kieän töï mình phaùt hieän tri thöùc, vaän duïng tri thöùc vaøo giaûi quyeát caùc hieän töôïng töø vöïng trong ngoân ngöõ vaø lôùi noùi. Thoâng qua quaù trình vaän duïng vaø phaùt hieän naøy maø tri thöùc cuûa caùc em ñöôïc chính xaùc, cuûng coá vaø khaéc saâu. Ñeå coù theå luyeän taäp, khaâu quan troïng nhaát laø heä thoáng baøi taäp thöïc haønh. Caùc kieåu baøi thöôøng gaëp: Baøi taäp nhaän dieän, baøi taäp taùi hieän, baøi taäp phaân loaïi… - Baøi taäp nhaän dieän: ñaây laø loaïi baøi taäp yeâu caàu thaáp nhaát nhaèm laøm hoïc sinh nhôù laïi tri thöùc ñaõ hoïc. Ví duï 1: Xaùc ñònh chuû ngöõ, vò ngöõ trong nhöõng caâu sau. Cho bieát caâu naøo laø caâu mieâu taû, caâu naøo laø caâu toàn taïi? Boùng tre truøm leân aâu yeám laøng, baûn, xoùm, thoân. Döôùi boùng tre cuûa ngaøn xöa, thaáp thoaùng maùi ñình, maùi chuøa coå kính. Döôùi boùng tre xanh, ta gìn giöõ moät neàn vaên hoaù laâu ñôøi. Ví duï 2: Trong nhöõng caâu döôùi ñaây caâu naøo vieát sai? Vì sao? a) Keát quaû cuûa naêm hoïc ñaàu tieân ôû tröôøng THCS ñaõ ñoäng vieân em raát nhieàu. b) Vôùi keát quaû cuûa naêm hoïc ñaàu tieân ôû tröôøng THCS ñaõ ñoäng vieân em raát nhieàu. - Baøi taäp taùi hieän: loaïi baøi taäp naøy ñoøi hoûi hoïc sinh phaûi töï nghó treân cô sôû voán kieán thöùc ñaõ hoïc cuûa mình ñeå tìm ra ví duï minh hoaï cho ñôn vò kieán thöùc ñoù. Ví duï 1: Giaûi thích caùc töø sau theo nhöõng caùch ñaõ bieát: gieáng, rung rinh, heøn nhaùt… Ví duï 2: Haõy vieát ñoaïn vaên ngaén vôùi noäi dung töï choïn, trong ñoù coù söû duïng pheùp nhaân hoaù. - Baøi taäp phaân loaïi: Ví duï: Tìm danh töø chung vaø danh töø rieâng trong caâu sau: Ngaøy xöa, / ôû / mieàn / ñaát / Laïc Vieät, / cöù / nhö / baây giôø / laø / Baéc boä / nöôùc / ta, / coù / moät / vò / thaàn / thuoäc / noøi / roàng, / con trai / thaàn / Long Nöõ / teân / laø / Laïc Long Quaân. Cuoái cuøng, vieäc daïy hoïc töø ngöõ coøn caàn phaûi goùp phaàn giaùo duïc tình caûm daân toäc, taïo ñieàu kieän phaùt trieån naêng löïc trí tueä vaø tình yeâu tieáng Vieät, coù yù thöùc giöõ gìn vaø phaùt trieån tieáng Vieät. Veà maët öùng duïng, vieäc daïy hoïc töø ngöõ caàn phaûi höôùng tôùi muïc ñích trang bò tri thöùc töø ngöõ ñeå caùc em coù theå giao tieáp toát hôn, giuùp caùc em coù cô sôû ñeå phaùt hieän vaø ñaùnh giaù ñöôïc hieäu quaû thaåm myõ cuûa ngoân ngöõ ngheä thuaät, goùp phaàn saùng taïo neân caùi ñeïp baèng ngheä thuaät ngoân töø. 4. Giaùo aùn minh hoaï Tieát: 3 Ngaøy daïy: TÖØ VAØ CAÁU TAÏO CUÛA TÖØ TIEÁNG VIEÄT A. MUÏC TIEÂU CAÀN ÑAÏT: * Giuùp hoïc sinh: - Naém ñöôïc khaùi nieäm töø – ñôn vò caáu taïo töø. - Naém ñöôïc caùc kieåu caáu taïo töø: Töø ñôn, töø phöùc. * Reøn luyeän kyõ naêng duøng töø, phaân bieät caáu taïo töø. B. CHUAÅN BÒ: GV: Giaùo aùn, baûng phuï ghi caùc ví duï vaø baøi taäp. HS: Soaïn baøi, vôû ghi, vôû baøi taäp. C. PHÖÔNG PHAÙP: Phöông phaùp daïy hoïc quy naïp, tröïc quan. D. TIEÁN TRÌNH: 1. OÅn ñònh toå chöùc: kieåm dieän. 2. Kieåm tra baøi cuõ: r Kieåm tra söï chuaån bò baøi ôû nhaø cuûa hoïc sinh. 3. Giaûng baøi môùi: Ñeå dieãn ñaït söï vaät hay moät vaán ñeà naøo ñoù thì caùc em söû duïng phöông tieän naøo? ( caâu, ñoaïn, vaên baûn). Vaäy ñôn vò naøo caáu thaønh ñôn vò caâu? (töø ). Töø laø gì? Coù caáu taïo nhö theá naøo caùc em seõ ñöôùc hoïc trong tieát ngaøy hoâm nay. HOAÏT ÑOÄNG CUÛA THAÀY-TROØ NOÄI DUNG Hoaït ñoäng 1: r HS ñoïc VD trong SGK: trong caâu naøy coù maáy töø? ¡ 9 töø. r Em haõy laäp danh saùch töø tieáng trong caâu treân. Töø Tieáng Thaàn, daïy, daân, caùch, troàng troït, chaên nuoâi, vaø, caùch, aên ôû. Thaàn, daïy, daân, caùch, troàng, troït, chaên, nuoâi, vaø, caùch, aên, ôû. r Döïa vaøo baûng phaân loaïi treân em haõy cho bieát töø vaø tieáng coù gì khaùc nhau? ¡ Töø thì coù nghóa, tieáng khoâng coù nghóa hoaøn chænh, chæ tröø tieáng coù nghóa chính laø töø. r Vaäy tieáng duøng laøm gì? r Khi naøo tieáng ñöôïc goïi laø töø? ¡ Khi coù nghóa vaø taïo caâu. r Töø laø gì? r Goïi HS ñoïc xaùc ñònh yeâu caàu baøi taäp. r Goïi 3 HS leân thi laøm- xem ai laøm ñuùng vaø nhanh nhaát. Hoaït ñoäng 2: r HS ñoïc ví duï SGK. Trong caâu naøy goàm coù nhöõng töø naøo? r GV treo baûng phuï yeâu caàu HS ñieàn töø thích hôïp vaøo trong baûng. Kieåu caáu taïo töø Ví duï Töø ñôn Töø, ñaáy, nöôùc, ta.. Töø phöùc Töø laùy Troàng troït Töø gheùp Chaên nuoâi, baùnh chöng.. r Vaäy töø coù maáy loaïi? Ñoù laø nhöõng loaïi naøo? Em haõy ñieàn vaøo sô ñoà sau r Cuõng döïa vaøo ví duï treân em haõy cho bieát töø ñôn laø gì? r Töø phöùc laø gì? Cho ví duï. r Töø laùy laø gì? Cho ví duï. r Töø gheùp laø gì? Cho ví duï. r HS ñoïc – xaùc ñònh yeâu caàu cuûa baøi taäp. r Cho 03 ñoäi (02hs/ ñoäi) thi laøm nhanh. r Goïi HS nhaän xeùt. Hoaït ñoäng 3: r Goïi HS ñoïc xaùc ñònh yeâu caàu baøi taäp. r HS nhaän xeùt, söûa chöõa, GV nhaän xeùt. r Goïi HS ñoïc xaùc ñònh yeâu caàu baøi taäp. r HS thaûo luaän nhoùm. r Goïi HS ñoïc xaùc ñònh yeâu caàu baøi taäp. r Goïi HS laøm taïi choã. r HS khaùc nhaän xeùt. I. Töø laø gì? - Tieáng laø ngoân ngöõ taïo neân töø. - Töø laø ñôn vò ngoân ngöõ nhoû nhaát coù nghóa duøng ñeå taïo caâu. - Khi moät tieáng coù theå taïo thaønh caâu thì tieáng aáy trôû thaønh töø. * Baøi taäp nhanh: Saép xeáp nhöõng töø tieáng thaønh moät caâu hoaøn chænh: em, seõ, lôùp, gaéng, hoïc, coá, thaät, toát. - Lôùp em seõ coá gaéng hoïc thaät toát. II. Phaân loaïi töø: Töø Töø ñôn Töø phöùc Töø laùy Töø gheùp Kieåu caáu taïo töø Ñònh nghóa Töø ñôn Laø töø chæ coù moät tieáng. Töø phöùc Töø laùy Laø töø phöùc coù quan heä veà maët ngöõ aâm. Töø gheùp Laø töø phöùc coù quan heä veà maët nghóa. * Baøi taäp nhanh: Haõy tìm ba töø ñôn, töø gheùp, töø laùy. aên, hoïc, nguû. Rì raøo, lao xao, lung linh. Aên hoïc, chaêm ngoan, hoïc taäp. III. Luyeän taäp: 1) a) Xaùc ñònh kieåu caáu taïo töø: - Nguoàn goác, con chaùu: töø gheùp. b) Tìm töø ñoàng nghiaõ vôùi töø “ nguoàn goác” - coäi nguoàn, noøi gioáng. c) Tìm töø gheùp chæ quan heä thaân thuoäc. - Cha meï, oâng baø, anh chò… 2) Quy taéc saép xeáp caùc tieáng trong töø gheùp: - Anh chò, chuù thím, caäu môï, cha meï: saép xeáp theo quan heä giôùi tính. - Oâng cha, Anh em, cha con, chaùu chaét…: saép xeáp theo quan heä thöù baäc treân – döôùi. 3) Nghóa cuûa töø “thuùt thít” - Tieáng khoùc nhoû. Töø laùy coù cuùng taùc duïng: hu hu, oa oa,.. 4. Cuûng coá vaø luyeän taäp: r Cho bieát töø laø gì? Theá naøo laø töø ñôn, töø phöùc? r Nhöõng töø sau töø naøo coù theå duøng ñoäc laäp döôùi daïng töø ñôn: gia, nhaø. r Haõy cho bieát toå hôïp “caø chua” naøo trong caâu sau laø töø gheùp. Toâi raát thích aên caø chua. Aên caø chua quaù, eâ caû raêng. 5. Höôùng daãn HS töï hoïc ôû nhaø: Hoïc baøi – hoaøn thaønh caùc baøi taäp vaøo vôû baøi taäp. Chuaån bò: Soaïn baøi “ Töø möôïn”. Soaïn tieát tieáp theo: “ Giao tieáp vaên baûn vaø phöông thöùc bieåu ñaït”. E. RUÙT KINH NGHIEÄM: Tieát: 17 Ngaøy daïy: TÖØ NHIEÀU NGHÓA VAØ HIEÄN TÖÔÏNG CHUYEÅN NGHÓA CUÛA TÖØ A. MUÏC TIEÂU CAÀN ÑAÏT: * Giuùp hoïc sinh: - Naém ñöôïc khaùi nieäm töø nhieàu nghóa. - Nhaän bieát ñöôïc hieän töôïng chuyeån nghóa cuûa töø. - Naém ñöôïc nghóa chính, nghóa chuyeån. * Reøn luyeän kyõ naêng: Söû duïng töø hôïp lyù, ñaït hieäu quaû giao tieáp. B. CHUAÅN BÒ: GV: Taøi lieäu tham khaûo, baûng phuï. HS: Soaïn baøi ôû nhaø. C. PHÖÔNG PHAÙP: Phöông phaùp daïy hoïc quy naïp, tröïc quan, gôïi môû. D. TIEÁN TRÌNH: 1. OÅn ñònh toå chöùc: kieåm dieän. 2. Kieåm tra baøi cuõ: r Haõy cho bieát theá naøo laø nghóa cuûa töø? Cho bieát nghóa cuûa töø sau: ñaàu, caùi baøn. r Cho bieát caùch giaûi nghóa cuûa töø sau. Gheá: laø ñoà vaät laøm baèng vaät lieäu cöùng duøng ñeå ngoài. A. Giaûi nghóa baèng caùch trình baøy khaùi nieäm. B. Giaûi nghóa baèng caùch neâu töø ñoàng nghóa. C. Giaûi nghóa baèng caùch neâu töø traùi nghóa. r Ta coù nhöõng caùch giaûi nghóa naøo? 3. Giaûng baøi môùi: Tieáng Vieät chuùng ta raát phong phuù vaø caùch söû duïng töø cuûa chuùng ta cuõng raát ña daïng. Moät töø coù theå bieåu ñaït nhieàu söï vaät, hieän töôïng khaùc nhau vaø ngöôïc laïi. Hieän töôïng ñoù goïi laø gì? Chuùng ta seõ tìm hieåu trong tieát hoïc hoâm nay. HOAÏT ÑOÄNG CUÛA THAÀY-TROØ NOÄI DUNG Hoaït ñoäng 1: r HS ñoïc to baøi thô nhöõng caùi chaân trong SGK. r Baøi thô naøy coù töø naøo ñöôïc nhaéc laïi nhieàu laàn? r Em cho bieát töø “ chaân” coù nghóa gì? ¡ Chaân: boä phaân döôùi cuøng cuûa cô theå duøng ñeå naâng ñôõ vaø giöõ thaêng baèng cho cô theå. r Em haõy cho ví duï coù töø chaân coù nghóa vöøa neâu. ¡ Chaân gaø, chaân vòt… r Em haõy cho bieát töø chaân trong baøi thô laø cuûa söï vaät naøo? r So saùnh nghóa cuûa töø chaân aáy vôùi töø chaân ñaõ giaûi thích ôû treân. ¡ Gioáng: laø boä phaän tieáp xuùc vôùi maët phaúng. Khaùc: chaân gaäy ñôõ baø. + chaân kieàng; ñôõ kieàng, ñôõ xoong. + chaân baøn: ñôõ maët baøn. r Em haõy tìm moät soá töø chaân coù nghóa khaùc. Chaân ñeâ, chaân nuùi, chaân raêng… r Em coù nhaän xeùt gì veà töø chaân? ¡ laø töø coù nhieàu nghóa. r Em coù nhaän xeùt gì veà nghóa cuûa töø? r Töø nhieàu nghóa laø gì? r HS thaûo luaän nhoùm nhoû: chæ ra nghóa cuûa töø “ aên” ñeå chöùng minh ñaây laø töø nhieàu nghóa. Cho ví duï. r HS thaûo luaän nhoùm: Xaùc ñònh nghóa cuûa töø ñöôøng vaø töø xe trong nhöõng caëp caâu sau. Vaø cho bieát noù phaûi laø töø nhieàu nghóa khoâng? Vì sao? Ñöôøng ñöôïc laøm töø mía. Ñöôøng naøy laày loäi quaù. Meï môùi mua cho toâi chieác xe ñaïp. Em ñaõ xe ba sôïi daây. Hoaït ñoäng 2: r Qua baøi thô “Nhöõng caùi chaân” em haõy cho bieát nghóa ñaàu tieân cuûa töø chaân laø nghóa naøo? - Chaân: boä phaân döôùi cuøng cuûa cô theå duøng ñeå naâng ñôõ vaø giöõ thaêng baèng cho cô theå. - Chaân: boä phaän döôùi cuøng cuûa ñoà vaät tieáp xuùc vôùi maët ñaát duøng ñeå naâng ñôõ vaø giöõ thaêng baèng cho ñoà vaät. - Chaân: boä phaän tieáp xuùc vôùi maët neàn. - Chaân: khoaûng khoâng voâ taän (chaân trôøi ). r Vaäy ta chuyeån töø nghóa naøy sang töø khaùc goïi laø gì? Nhaèm muïc ñích gì? r Nghóa ban ñaàu voán coù ta goïi laø gì? r Chæ ra nghóa chuyeån cuûa töø chaân. r Nghóa chuyeån laø gì? r Nghóa chính vaø nghóa chuyeån coù moái quan heä nhö theá naøo? r Vaäy trong moät caâu cuï theå thì moät töø coù maáy nghóa. ¡ Moät nghóa, nhöng trong vaên chöông thöôøng duøng caû hai nghóa. r laáy VD: Con taøu aáy trôû hoaï veà vôùi “meï”. Hoaït ñoäng 3: r Qua baøi hoïc em caàn naém khaùi nieän töø nhieàu nghóa, hieän töôïng chuyeån nghóa cuûa töø. Noäi dung ghi nhôù. ¡ ñoïc noäi dung ghi nhôù. Hoaït ñoäng 4: r HS ñoïc – xaùc ñònh yeâu caàu baøi taäp. r HS thaûo luaän nhoùm. r Ñaïi dieän nhoùm trình baøy. r Caùc nhoùm nhaän xeùt, boå sung. r GV keát luaän. r HS ñoïc – xaùc ñònh yeâu caàu baøi taäp. r HS thaûo luaän nhoùm. r Ñaïi dieän nhoùm trình baøy. r Caùc nhoùm nhaän xeùt, boå sung. r GV keát luaän. r HS ñoïc – xaùc ñònh yeâu caàu baøi taäp. r HS thaûo luaän nhoùm. r Ñaïi dieän nhoùm trình baøy. r Caùc nhoùm nhaän xeùt, boå sung. r GV keát luaän. I. Töø nhieàu nghóa: - Moät töø coù theå coù moät nghóa, coù theå coù nhieàu nghóa. - Töø nhieàu nghóa laø töø coù nhieàu nghóa nhöng coù moät ñieåm chung veà nghóa. * Baøi taäp nhanh: Haõy tìm moät töø nhieàu nghóa. aên: ñöa thöùc aên vaøo mieäng, nhai, nuoát ( aên côm, aên baùnh..) aên: laøm hao (aên xaêng..) aên: thu lôïi ( aên tieàn..) … * Löu yù: phaân bieät töø nhieàu nghóa vaø töø ñoàng aâm. II. Hieän töôïng chuyeån nghóa cuûa töø : - Hieän töôïng chuyeån nghóa cuûa töø laø thay ñoåi töø nghóa naøy sang nghóa khaùc taïo thaønh töø nhieàu nghóa. - Nghóa goác ( nghóa chính): laø nghóa ban ñaàu laøm cô sôû hình thaønh nghaõi khaùc. - Nghóa chuyeån ( nghóa phuï): ñöôïc hình thaønh treân cô sôû nghóa chính. III. Baøi hoïc : * Ghi nhôù SGK/ 56 IV. Luyeän taäp: 1. Tìm töø chæ boä phaän cô theå ngöôøi vaø keå ra moät soá ví duï veà söï chuyeån nghóa cuûa chuùng. - Ñaàu: ñau ñaàu, ñaàu gaø, ñaàu xoû, ñaàu moái, ñaàu laøng, ñaàu giöôøng. - Muõi: soå muõi, muõi cao, muõi taøu, muõi xe, muõi thuyeàn, muõi ñaát. - Tay: ñau tay, caùnh tay, tay laùi, tay gheá, tay suùng, tay anh chò. 3. Tìm hieän töôïng chuyeån nghóa cuûa töø: a) Chæ söï vaät chuyeån thaønh haønh ñoäng: - Caùi cuoác à cuoác ñaát. - Nöôùc sôn à sôn nhaø. - Caùi baøo à baøo goã. 3. Ñoïc vaø traû lôøi caâu hoûi: Trong ñoaïn trích coù maáy nghóa töø buïng? Ñoù laø nhöõng nghóa naøo? Em coù ñoàng yù khoâng? a) Ñoaïn trích coù hai nghóa: - Nghóa chính: Buïng laø boä phaän cô theå ngöôøi hoaëc ñoäng vaät chöù ruoät, daï daøy. - Nghóa chuyeån: Buïng laø bieåu töôïng yù nghóa saâu kín, khoâng boäc loä ra ñoái vôùi ngöôøi vôùi vieäc noùi chung. b) Trong caùc tröôøng hôïp sau töø buïng coù nghóa gì? - Aên cho aám buïng: nghóa chính. - Anh aáy toát buïng: nghóa chuyeån - Chaïy nhieàu, buïng chaân raát saên chaéc (boä phaän phình to cuûa moät soá söï vaät): nghóa chuyeån 4. Cuûng coá vaø luyeän taäp: r Ñaùnh daáu chöõ caùi em cho laø ñuùng. A. Taát caû tieáng Vieät chæ coù moät nghóa. B. Taát caû tieáng Vieät ñeàu coù nhieàu nghóa. C. Coù töø coù moät nghóa, coù töø coù nhieàu ngiaõ. r Nhaän ñònh sau laø ñuùng hay sai? Töø nhieàu nghóa laø töø coù nghóa ñen – nghóa xuaát hieän ñaàu tieân. Nghóa boùng – nghóa ñöôïc hình thaønh töø nghóa goác. 5. Höôùng daãn HS töï hoïc ôû nhaø: - Hoïc baøi. - hoaøn thaønh caùc baøi taäp vaøo vôû baøi taäp. - Chuaån bò: + Naém laïi kieåu vaên töï söï. + Caùch laøm baøi vaên töï söï vaø caùc vaên baûn truyeàn thuyeát ñaõ hoïc. + Giaáy, vieát ñeå laøm baøi vieát töï söï soá 1. E. RUÙT KINH NGHIEÄM: PHAÀN III. KEÁT LUAÄN Cuoái cuøng thoâng qua vieäc daïy hoïc töø ngöõ noùi rieâng vaø daïy hoïc Ngöõ vaên noùi chung goùp phaàn hình thaønh cho caùc em hoïc hình theá giôùi quan khoa hoïc, nhöõng phaåm chaát toát ñeïp cuûa theá heä Vieät Nam: coù yù thöùc, traùch nhieäm, yù thöùc chuû ñoäng saùng taïo, loøng yeâu quyù giöõ gìn vaø phaùt huy baûn saéc giaøu ñeïp vaø phong phuù cuûa töø ngöõ tieáng Vieät. Ñeà taøi seõ tieáp tuïc nghieân cöùu tieáp veà phöông phaùp daïy hoïc ngöõ phaùp trong chöông trình Ngöõ vaên ôû tröôøng THCS. Treân ñaây laø kinh nghieäm cuûa baûn thaân chaéc chaén coøn thieáu soùt. Raát mong ñöôïc söï ñoùng goùp cuûa baïn ñoàng nghieäp, hoäi ñoàng khoa hoïc cuûa tröôøng, Phoøng giaùo duïc ñeå ñeà taøi hoaøn thieän hôn vaø ñöôïc phoå bieán roäng raõi hôn. Toâi xin chaân thaønh caûm ôn. Ninh Ñieàn, ngaøy 10 thaùng 03 naêm 2008 NGÖÔØI VIEÁT MUÏC LUÏC - Baûn toùm taét ñeà taøi 1. Lyù do choïn ñeà taøi: 2. Ñoái töôïng vaø phöông phaùp nghieân cöùu: 3. Ñeà taøi ñöa ra giaûi phaùp môùi: 4. Hieäu quaû aùp duïng: 5. Phaïm vi aùp duïng: PHAÀN I. PHAÀN MÔÛ ÑAÀU 1. Lyù do choïn ñeà taøi: 2. Ñoái töôïng nghieân cöùu: 3. Phaïm vi nghieân cöùu: 4. Phöông phaùp nghieân cöùu. PHAÀN II. NOÄI DUNG 1.Cô sôû lyù luaän: 2.Cô sôû thöïc tieãn: 3.Noäi dung vaán ñeà: * Nguyeân taéc daïy hoïc töø ngöõ: a) Nguyeân taéc tröïc quan: b) Nguyeân taéc chöùc naêng: c) Nguyeân taéc heä thoáng: d) Nguyeân taéc lòch söû: * Phöông phaùp daïy hoïc töø ngöõ: a) Coâng vieäc chuaån bò cuûa giaùo vieân: b) Giôùi thieäu baøi môùi taïo taâm theá tieáp nhaän cuûa hoïc sinh: c) Choïn maãu lôøi noùi ( choïn vaø ñöa ngöõ lieäu): d) Phaân tích maãu vaø ruùt ra keát luaän: e) Thöïc haønh vaø luyeän taäp: 4. Giaùo aùn minh hoaï PHAÀN III. KEÁT LUAÄN