Pháp luật Việt Nam về hoạch định chuyển mục đích sử dụng đất nông nghiệp
ii/ Có quan điểm cho rằng cần thành lập các hội đồng khoa học độc lập đánh giá các dự án chuyển đổi mục đích sử dụng đất để tư vấn cho Chính phủ và các cơ quan hữu quan. Vì hiện nay, tình trạng chuyển đổi mục đích sử dụng đất diễn ra tràn lan, liên tục ở nhiều địa phương đều vì mục tiêu tăng trưởng kinh tế nhưng những hệ quả khôn lường về môi trường thì lại chưa được quan tâm thích đáng. Theo quan điểm của chúng tôi, nếu lập được một Hội đồng thẩm định quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất với tính chất là cơ quan phải biện độc lập gồm những nhà khoa học có tâm, có tầm thì yêu cầu trên cũng được bảo đảm. Tuy nhiên hiện nay pháp luật chưa quy định về thành phần Hội đồng thẩm định, vì thế thành phần Hội đồng thầm định thông thường là đại diện của các cơ quan nhà nước có thẩm quyền nên xét về cơ chế thì đây là cách cơ quan nhà nước có thẩm quyền “vừa đá bóng, vừa thổi còi”. Vì thế, có người đã cho rằng, quy hoạch sử dụng đất là “sự viển vông của lãnh đạo”, nó không phù hợp yêu cầu của thực tiễn và thiếu tính khả thi. Để khắc phục thực tế đó, pháp luật nên quy định về thành phần Hội đồng thẩm định quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất gồm những chuyên gia trong lĩnh vực này.
Bạn đang xem nội dung tài liệu Pháp luật Việt Nam về hoạch định chuyển mục đích sử dụng đất nông nghiệp, để tải tài liệu về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
T p chí Khoa h c HQGHN: Lu t h c, T p 32, S 3 (2016) 56-64
TRAO ĐỔI
Pháp lu t Vi t Nam v ho ch nh
chuy n m c ích s d ng t nông nghi p
Doãn H ng Nhung 1,* , V V n Tu n2
1Khoa Lu t, i h c Qu c gia Hà N i, 144 Xuân Th y, C u Gi y, Hà N i, Vi t Nam
2H c vi n Nông nghi p Vi t Nam, Trâu Qu , Gia Lâm, Hà N i, Vi t Nam
Nh n ngày 15 tháng 7 n m 2016
Ch nh s a ngày 25 tháng 8 n m 2016; Ch p nh n ng ngày 09 tháng 9 n m 2016
Tóm t ắt: Bài vi t phân tích các quy nh c a Lu t t ai n m 2013 và các v n b n liên quan v
n i dung chuy n m c ích s d ng t nông nghi p trong quy ho ch, k ho ch s d ng t, ch ra
m t s quy nh ch ưa rõ ràng, m t s v ư ng m c ban u c a quá trình th c thi và xu t hoàn
thi n quy nh pháp lu t v ho ch nh chuy n m c ích s d ng t nông nghi p.
T khóa: Lu t t ai n m 2013, quy ho ch, k ho ch s d ng t, chuy n m c ích s d ng t,
t nông nghi p.
1. N ội dung pháp lu ật Vi ệt Nam hi ện hành v ề Pháp lu t v n i dung chuy n m c ích s
ho ạch đị nh chuy ển m ục đích s ử d ụng đấ t
∗∗∗ d ng t nông nghi p trong quy ho ch s d ng
nông nghi ệp t và k ho ch s d ng t h ng n m c p huy n
Quy ho ch, k ho ch s d ng t có ý Trong quy ho ch s d ng t, vi c tính toán
ngh a c bi t quan tr ng không ch cho tr ư c chuy n m c ích s d ng t nông nghi p d a
m t mà c lâu dài. C n c vào c i m i u trên nh ng c n c khoa h c, pháp lý nh t nh,
ki n t nhiên, ph ươ ng h ư ng, nhi m v và m c trong ó có nh ng c n c l p quy ho ch s
tiêu phát tri n kinh t xã h i c a m i vùng lãnh d ng t. Trong khái ni m quy ho ch s d ng
th , quy ho ch s d ng t ư c ti n hành t [2] ã xác nh các c n c : m c tiêu phát
nh m nh h ư ng cho các c p, các ngành trên tri n kinh t - xã h i, qu c phòng, an ninh, b o
a bàn l p quy ho ch, k ho ch s d ng t ai v môi tr ư ng và thích ng bi n i khí h u;
chi ti t c a mình; xác nh s n nh v m t ti m n ng t ai và nhu c u s d ng t c a
pháp lý cho công tác qu n lý nhà n ư c v t; các ngành, l nh v c i v i t ng vùng kinh t -
làm c ơ s ti n hành giao t, cho thuê xã h i và ơ n v hành chính. T i Vi t Nam hi n
t [1]. nay, y u t t nhiên, kinh t , xã h i, qu c
_______ phòng, an ninh và nhu c u s d ng t c a
∗ ngành, l nh v c ư c th hi n thành các “chi n
Tác gi liên h . T.: 84-912034084 lư c”, “quy ho ch t ng th ”, “quy ho ch”.
Email: nhunglylonghn@yahoo.com
56
D.H. Nhung, V.V. Tu n / T p chí Khoa h c HQGHN: Lu t h c, T p 32, S 3 (2016) 56-64 57
Các c n c l p quy ho ch s d ng t ư c v c quy ho ch t tr ng lúa và khu v c quy
quy nh t i các i u 38, i u 39 và i u 40 ho ch chuy n m c ích s d ng t ư c quy
c a Lu t t ai n m 2013. Theo ó, v n i nh t i các i m a, b, c, d và e, kho n 1 i u
dung thì g m hai nhóm c n c là: (1) nhóm c n 57 Lu t t ai th hi n chi ti t n t ng ơn v
c v y u t t nhiên, kinh t - xã h i, qu c hành chính c p xã [5 và 2, i m , kho n 2,
phòng, an ninh và (2) nhóm c n c v y u t i u 40]. V y nhìn chung, quy ho ch s d ng
t ai. V hành chính thì quy ho ch s d ng t xác nh tính chi n l ư c s d ng t, trong
t c p trên luôn là c n c tính toán chuy n ó gián ti p c p t i chuy n m c ích s
m c ích s d ng t nông nghi p trong quy d ng t nông nghi p trong t m nhìn 10 n m
ho ch s d ng t c p d ư i (tr quy ho ch s theo m t k quy ho ch [2, i u 37], tính chi
d ng t c p qu c gia); quy ho ch t ng th phát ti t t ng d n t ươ ng ng v i c p quy ho ch t
tri n các vùng kinh t - xã h i; chi n l ư c, quy trên xu ng và di n tích t tr ng lúa, t r ng
ho ch phát tri n ngành, l nh v c ư c l p theo ư c th hi n rõ ràng nh t.
c p qu c gia [3] là c n c tính toán chuy n m c K ho ch s d ng t c p huy n thu c h
ích s d ng t nông nghi p trong quy ho ch th ng quy ho ch, k ho ch s d ng t c a Vi t
s d ng t c p qu c gia và c p t nh; Nhu c u Nam [2, i u 36] ư c l p hàng n m [2, i u
s d ng t c a ngành, l nh v c, c a a 37] th hi n rõ n i dung chuy n m c ích s
ph ươ ng là c n c tính toán chuy n m c ích s d ng t nông nghi p. Trong k ho ch này ph i
d ng t nông nghi p trong quy ho ch s d ng th hi n v trí, di n tích t ph i thu h i th c
t cùng c p. Riêng i v i quy ho ch s d ng hi n công trình, d án s d ng t vào m c
t c p huy n, ngoài nhu c u s d ng t c a ích quy nh t i i u 61 và i u 62 c a Lu t
ngành, l nh v c thì nhu c u s d ng t c a c p t ai n m 2013 và v trí, di n tích t thu h i
xã (c p d ư i) c ng là c n c cho vi c tính toán trong vùng ph c n u giá quy n s d ng
chuy n m c ích s d ng t nông nghi p trong t th c hi n d án nhà , th ươ ng m i, d ch v ,
quy ho ch s d ng t c a c p huy n này. Nh ư s n xu t, kinh doanh i v i d án h t ng k
v y, nhu c u s d ng t c a ngành, l nh v c và thu t, xây d ng, ch nh trang ô th , khu dân c ư
nhu c u s d ng t c a t t c các c p hành nông thôn n t ng ơn v hành chính c p xã;
chính u là c n c xác nh vi c chuy n m c Di n tích các lo i t c n chuy n m c ích s
ích s d ng t nông nghi p trong quy ho ch d ng i v i các lo i t ph i xin phép quy
s d ng t. nh t i các i m a, b, c, d và e kho n 1 i u 57
Lu t t ai n m 2013 và các v n b n liên c a Lu t t ai n m 2013 trong n m k ho ch
quan quy nh rõ v quy ho ch s d ng t c p n t ng ơn v hành chính c p xã [2, i u 40].
t nh là ph i xác nh ch tiêu c a lo i t nông Thông t ư s 29/2014/TT-BTNMT ngày 2 tháng
nghi p, g m t tr ng cây lâu n m, t tr ng 6 n m 2014 c a Chính ph quy nh, trong k
cây hàng n m khác; khu ch c n ng có lo i t ho ch s d ng t hàng n m c p huy n xác
ư c khoanh nh theo không gian ưu tiên nh di n tích t c n ph i chuy n m c ích s
s d ng vào m c ích ch y u s n xu t nông d ng t th c hi n vi c nh n chuy n
nghi p; lâm nghi p; b o t n thiên nhiên[4]. nh ư ng, thuê quy n s d ng t, nh n góp v n
i v i quy ho ch s d ng t c p huy n thì b ng quy n s d ng t trong n m k ho ch
ph i xác nh ch tiêu s d ng m t s lo i/phân trên c ơ s xem xét ơ n ngh c a ng ư i s
lo i t nông nghi p g m ch tiêu các khu ch c d ng t. Trong b n k ho ch s d ng t
n ng s d ng các lo i t nông nghi p c ơ b n c p huy n th hi n các khu v c d ki n chuy n
nh ư t chuyên tr ng lúa n ư c, t chuyên m c ích s d ng t, khu v c d ki n Nhà
tr ng cây công nghi p lâu n m, t r ng phòng nư c thu h i t trong n m k ho ch trên n n
h , t r ng c d ng, t r ng s n xu t[4, b n quy ho ch s d ng t c p huy n [2,
i m c, kho n 3, i u 7]. Riêng b n quy i u 56, i u 67]. Lu t t ai n m 2013 quy
ho ch s d ng t c p huy n ph i xác nh khu nh: Quy ho ch s d ng t c p huy n ph i
58 D.H. Nhung, V.V. Tu n / T p chí Khoa h c HQGHN: Lu t h c, T p 32, S 3 (2016) 56-64
th hi n n i dung s d ng t c a c p xã [2, ti p thu, gi i trình ý ki n c a nhân dân ư c
kho n 2, i u 35]. Nh ư v y, k ho ch s d ng công khai [2, kho n 2, kho n 3, i u 43; 4,
t c p huy n hi n nay ư c chi ti t, th hi n c kho n 2, i u 8].
nhu c u s d ng t c p xã nên tr thành c n c y ban nhân dân c p l p quy ho ch, k
tr c ti p cho vi c chuy n m c ích s d ng t ho ch s d ng t g i h s ơ n c ơ quan Tài
nói chung, chuy n m c ích s d ng t nông nguyên và Môi tr ư ng c p trên; h s ơ này ư c
nghi p nói riêng. i v i n i dung chuy n m c g i n các thành viên c a H i ng th m nh
ích s d ng t nông nghi p thì m c chi h góp ý và h p H i ng th m nh. V c ơ
ti t th hi n di n tích và khu v c t nông b n, vi c th m nh ư c th c hi n tr c ti p
nghi p chuy n m c ích s d ng thu c tr ư ng trên h s ơ, riêng các khu v c d ki n chuy n
h p ph i xin phép; di n tích và v trí t nông m c ích s d ng t, c bi t là khu v c
nghi p b thu h i th c hi n các d án qu c chuy n m c ích s d ng t tr ng lúa, t
phòng, an ninh, phát tri n kinh t xã h i vì l i r ng phòng h , t r ng c d ng thì tr ư ng
ích qu c gia, công c ng. h p c n thi t, H i ng th m nh t ch c ki m
Pháp lu t v trình t , th t c l p quy ho ch, tra, kh o sát th c a [4, i u 9].
k ho ch s d ng t, trong ó có n i dung Quy ho ch, k ho ch s d ng t các c p
chuy n m c ích s d ng t nông nghi p ư c B Tài nguyên và Môi tr ư ng, y ban
nhân dân các c p công b công khai t i tr s
Các B , s , ban ngành, y ban nhân dân
cơ quan và trên c ng thông tin i n t c a c p
c p d ư i xu t nhu c u s d ng t, trong ó
mình. N i dung quy ho ch, k ho ch s d ng
có di n tích t nông nghi p c n chuy n m c
t c p huy n, trong ó có n i dung chuy n
ích s d ng c ơ quan Tài nguyên và Môi
tr ư ng t ng h p, cân i, d ki n phân b các m c ích s d ng t nông nghi p liên quan
ch tiêu s d ng t n t ng ơ n v hành chính n xã, ph ư ng, th tr n thì nào công b công
c p d ư i [4, kho n 1, i u 7]. Vai trò chính khai t i tr s y ban nhân dân c p xã ó trong
trong giai o n này là c ơ quan Tài nguyên và su t k quy ho ch, k ho ch s d ng t [2,
Môi tr ư ng v i vi c th c hi n quy trình l p quy i u 48]. Tr ư ng h p quy ho ch s d ng t ã
ho ch s d ng t ch t ch , khoa h c g m 6 ư c công b mà ch ưa có k ho ch s d ng t
bư c, t i u tra, thu th p thông tin, tài li u n hàng n m c p huy n thì ng ư i s d ng t ư c
xây d ng báo cáo thuy t minh t ng h p và các ti p t c s d ng [2, kho n 2, i u 49]. Tr ư ng
tài li u có liên quan [5]; l p k ho ch s d ng h p ã có k ho ch s d ng t hàng n m c a
t g m 3 b ư c [5, i u 22, i u 41], ơ n gi n c p huy n thì ng ư i s d ng t trong khu v c
hơn nh t là quy trình l p k ho ch s d ng t ph i chuy n m c ích s d ng t và thu h i
hàng n m c p huy n g m 2 b ư c. t theo k ho ch ư c ti p t c th c hi n các
L y ý ki n v quy ho ch, k ho ch s d ng quy n c a ng ư i s d ng t nh ưng không
t là b ư c ti p theo th hi n rõ nguyên t c dân ư c xây d ng m i nhà , công trình, tr ng cây
ch và công khai trong công tác quy ho ch, k lâu n m. y ban nhân dân c p t nh ch o,
ho ch s d ng t [2, i u 35]. Theo ó, quy ki m tra y ban nhân dân c p huy n, c p xã
ho ch, k ho ch s d ng t các c p ư c công xác nh c th di n tích, ranh gi i t tr ng
khai n i dung trên trang thông tin i n t c a lúa, t r ng c d ng, t r ng phòng h ngoài
các c ơ quan hành chính nhà n ư c a ph ươ ng th c a và ch u trách nhi m tr ư c Th t ư ng
và B Tài nguyên và Môi tr ư ng [4, kho n 1, Chính ph v vi c b o v t tr ng lúa, t
i u 8]. Riêng quy ho ch, k ho ch s d ng t r ng c d ng, t r ng phòng h ã ư c xác
c p huy n còn ư c t ch c h i ngh , l y ý ki n nh trong quy ho ch, k ho ch s d ng t [4,
tr c ti p c a nhân dân v các ch tiêu s d ng kho n 1, kho n 2, i u 11].
t, các d án công trình th c hi n trong k quy
ho ch, k ho ch s d ng t; báo cáo t ng h p,
D.H. Nhung, V.V. Tu n / T p chí Khoa h c HQGHN: Lu t h c, T p 32, S 3 (2016) 56-64 59
2. M ột s ố bình lu ận và v ấn đề đặ t ra trong nhân dân không theo hình th c i tho i d n
th ực ti ễn áp d ụng n ội dung pháp lu ật n các quy nh này và vi c t ch c h i ngh
ho ạch đị nh chuy ển m ục đích s ử d ụng đấ t l y ý ki n nhân dân trên th c t còn mang tính
nông nghi ệp hình th c
Hi n nay, Vi t Nam có hàng ch c lo i quy
Lu t t ai n m 2013 và các v n b n
ho ch khác nhau. Theo k ho ch t i n m 2020,
hư ng d n thi hành ã quy nh khá rõ ràng và
c n ư c có 19.285 quy ho ch ư c l p, v i t ng
ch t ch v ho ch nh chuy n m c ích s
kinh phí g n 8.000 t ng. Trong ó, quy
d ng t nông nghi p. Trong ó pháp lu t hi n
ho ch xây d ng và ô th chi m 63%, quy
hành có quy nh v trí, di n tích, khu v c
ho ch t ng th phát tri n kinh t - xã h i chi m
chuy n m c ích s d ng t nông nghi p th
22%, quy ho ch s d ng t chi m 15%. ó là
hi n tr c ti p trong quy ho ch, k ho ch s
ch ưa k h ơn 12.000 quy ho ch nông thôn m i
d ng t. M t khác, n i dung chuy n m c ích
t i Vi t Nam mà n tháng 10 n m 2015 ã có
s d ng t nông nghi p còn th hi n ch tiêu,
97,2% hoàn thành gây lãng phí công s c, ti n
di n tích và khu v c t phi nông nghi p và t
b c và ch ng chéo, khó th c hi n [6].
nông nghi p, theo ó n u có s sai l ch v ch
tiêu, di n tích, khu v c t phi nông nghi p c a Trong Báo cáo t ng k t tình hình thi hành
quy ho ch, k ho ch s d ng t sau so v i ch Lu t t ai 2003 và nh h ư ng s a i Lu t
tiêu, di n tích, khu v c t phi nông nghi p t ai nh n nh: Công tác qu n lý t ai
trong quy ho ch, k ho ch s d ng t tr ư c thì theo quy ho ch, k ho ch s d ng t ngày
t t y u d n n chuy n m c ích s d ng t càng i vào th c ch t, góp ph n tích c c vào
nông nghi p. Ph n sai l ch v v trí, di n tích, vi c s d ng t h p lý và có hi u qu . Vi c
khu v c ó chính là n ơi chuy n m c ích s cho phép chuy n m c ích s d ng t ã bám
d ng t nông nghi p. Ngoài ra, s sai l ch v sát và tuân th quy ho ch, k ho ch s d ng
v trí, di n tích, khu v c c a lo i t nông t. Tuy v y, ch t l ư ng d báo nhu c u qu
nghi p nh t nh trong quy ho ch, k ho ch s t cho phát tri n các ngành, các l nh v c khi
d ng t sau so v i v trí, di n tích, khu v c t l p quy ho ch, k ho ch s d ng t ch ưa sát
lo i t nông nghi p ó trong quy ho ch, k th c t , d n t i tình tr ng v a thi u l i v a th a
ho ch s d ng t tr ư c có th d n n vi c qu t. Ch ng h n riêng t tr ng lúa n ư c
chuy n m c ích s d ng t nông nghi p này th i k 2001-2010, ch tiêu Qu c h i duy t cho
sang m c ích s d ng t nông nghi p khác. phép gi m 407.000 ha, k t qu th c hi n trong
10 n m ch gi m 270.000 ha, b ng 2/3 quy
Tuy nhiên, pháp lu t hi n hành v n t n t i
ho ch. Ngoài ra, th c ti n có nhi u ví d i n
m t s h n ch , mà rõ nét nh t là: (1) ch ưa cho
hình cho ch t l ư ng quy ho ch, k ho ch s
th y rõ c ơ ch và k t qu ho t ng c a H i
d ng t và vi c th c thi quy ho ch, k ho ch
ng th m nh, bi u hi n tính c l p c a
s d ng t Vi t Nam [7]. Sau ây là m t vài
H i ng th m nh so v i c ơ quan l p và c ơ
ví d :
quan phê duy t k ho ch s d ng t ( y ban
nhân dân c p t nh), tính ch t c a vi c gi i trình Ví d 1: Ngày 02 tháng 02 n m 2012, Th
c a c ơ quan l p k ho ch s d ng t ( y ban tư ng Chính ph ban hành Quy t nh s
nhân dân c p huy n) i v i thông báo c a H i 124/Q -TTg, phê duy t Quy ho ch t ng th
ng th m nh... (2) giao trách nhi m t ch c phát tri n s n xu t ngành nông nghi p n n m
h i ngh l y ý ki n nhân dân v k ho ch s 2020 và t m nhìn n 2030, trong ó di n tích
d ng t h ng n m c p huy n cho y ban nhân t b trí cho cây cà phê là 500.000 ha. n
dân c p huy n mà không ph i là y ban nhân ngày 21 tháng 8 n m 2012, Quy t nh s
dân c p chính quy n c ơ s (c p xã); thi u quy 1987/Q -BNN-TT phê duy t “Quy ho ch phát
nh v c ơ c u, thành ph n ng ư i dân tham gia; tri n ngành cà phê Vi t Nam n n m 2020 và
quy nh vi c gi i trình, ti p thu ý ki n c a t m nhìn n n m 2030” c a B Nông nghi p
và Phát tri n nông thôn v n xác nh di n tích
60 D.H. Nhung, V.V. Tu n / T p chí Khoa h c HQGHN: Lu t h c, T p 32, S 3 (2016) 56-64
cà phê c n ư c t 500.000 ha. Tuy nhiên, sau tính khoa h c, có tính kh thi... Nh ng t n t i
ó tròn 2 n m, ngày 1 tháng 8 n m 2014 B c a công tác quy ho ch, k ho ch s d ng t
Nông nghi p và Phát tri n nông thôn ban hành nêu trên cho th y rõ Vi t Nam ch ưa có m t c n
phê duy t án phát tri n ngành cà phê b n c chính xác, khoa h c v chuy n m c ích s
v ng n n m 2020 thì di n tích cà phê l i d ng t nông nghi p. Trong ó, theo chúng tôi
ư c xác nh là n nh là 600.000 ha (t ng m t ph n c ng do các quy nh c a pháp lu t,
20% so v i 2 v n b n tr ư c ó, trong ó có 1 nhưng t ch c th c hi n m i là t n t i chính
v n b n c a Th t ư ng Chính ph (c p trên c a trong công tác này. Trong ó không ngo i tr
B Nông nghi p và Phát tri n nông thôn) và 1 tác ng t hi n t ư ng tham nh ng.
v n b n c a chính B này). i u này cho th y,
Vi t Nam có quá nhi u quy ho ch, riêng cây cà
phê ã có không ít h ơn 3 quy ho ch; và ch tiêu 3. Một s ố đề xu ất hoàn thi ện nội dung pháp
c a các quy ho ch ưa ra l i không kh p nhau. lu ật ho ạch đị nh chuy ển m ục đích s ử d ụng
N u trên gi y t ã v y thì t gi y t ra th c đất nông nghi ệp
ti n s sai l ch càng áng s h ơn.
Ví d 2: Theo Quy t nh s 750/Q -TTG M t là, hoàn thi n quy nh v l y ý ki n
c a Th t ư ng Chính ph ngày 3 tháng 6 n m chuy n m c ích s d ng t nông nghi p trong
2009 phê duy t Quy ho ch phát tri n cao su n quy trình l p quy ho ch, k ho ch s d ng t
n m 2015 và t m nhìn n n m 2020 thì di n L y ý ki n v quy ho ch, k ho ch s d ng
tích cây cao su n m 2015, n nh n n m t là b ư c th hi n rõ nguyên t c dân ch và
2020 là kho ng 800.000 ha. Tuy nhiên, hi n công khai trong công tác quy ho ch, k ho ch
nay di n tích cao su ã v ư t kho ng trên s d ng t [2, i u 35]. Pháp lu t hi n hành
115.000ha. Trong 29 t nh, thành tr ng cao su quy nh có hai hình th c l y ki n nhân dân:
thì 11 t nh v ư t nh h ư ng quy ho ch kho ng tr c ti p và gián ti p. Hình th c l y ý ki n nhân
162.000ha, ch y u t p trung các t nh ông dân gián ti p ư c th c hi n i v i c ba c p
Nam B như: Bình Ph ư c v ư t 82.000 ha, Tây quy ho ch, k ho ch s d ng t. Hình th c
Ninh v ư t 33.200 ha, Bình Thu n v ư t 10.800 tr c ti p l y ý ki n c a nhân dân ch ư c th c
ha, Bình D ươ ng v ư t 7.300 ha, Có 9 t nh hi n i v i quy ho ch, k ho ch s d ng t
ch ưa n m trong quy ho ch nh ư Hà Giang, Lào c p huy n thông qua t ch c h i ngh . N i dung
Cai, Bình nh, Khánh Hòa, Lâm ng, Long ư c l y ý ki n g m: ch tiêu s d ng t, các
An nh ưng v n có trên 13.000ha cao su. d án công trình th c hi n trong k quy ho ch,
Các ví d trên cho th y m t th c t phù h p k ho ch s d ng t. Sau ó n i dung này
v i nh n nh c a các chuyên gia là: Trong th i ư c c ơ quan có th m quy n ti p thu, gi i trình
gian qua, nhi u quy ho ch s d ng t ư c và ư c công khai [2, kho n 2, kho n 3, i u
phê duy t còn ch ưa b o m yêu c u v ch t 43; 4, kho n 2, i u 8]. i v i quy ho ch, k
lư ng, c bi t là kém tính kh thi, có quy ho ch s d ng t qu c phòng, an ninh thì B
ho ch ph i i u ch nh nhi u l n, th m chí khá Qu c phòng, B Công an l y ý ki n c a y ban
nhi u quy ho ch "treo". Cách ti p c n và nhân dân c p t nh v d th o ph ươ ng án quy
ph ươ ng pháp l p quy ho ch c a Vi t Nam trong ho ch, k ho ch s d ng t, t ng h p, ti p thu,
nhi u n m qua theo m t trình t ng ư c, i "t gi i trình ý ki n [2, kho n 4, i u 43]. Tuy
ng n n g c". Và vi c l p quy ch sai ã và nhiên pháp lu t hi n hành không quy nh c
ang gây ra h u r t l n. th v H i ngh . Ngoài ra, quy nh v cách
Nhi u nghiên c u ưa ra nh n nh r ng, th c ti p thu, gi i trình ý ki n c a ng ư i dân
k t qu c a vi c tri n khai th c hi n các quy ch ưa h p lý. Bi u hi n c th là: i/T phía Nhà
ho ch ph thu c vào ch t l ư ng c a các quy nư c thì, quy ho ch, k ho ch s d ng t th
ho ch ã ư c phê duy t. Nói khác i, các quy hi n ý chí c a ng ư i l p ra nó là Nhà n ư c; r i
ho ch ư c l p và phê duy t ph i th c s có vi c gi i trình, ti p thu ý ki n ng ư i dân v quy
D.H. Nhung, V.V. Tu n / T p chí Khoa h c HQGHN: Lu t h c, T p 32, S 3 (2016) 56-64 61
ho ch, k ho ch s d ng t c ng là Nhà n ư c, Nhà n ư c thu h i t nông nghi p giao, cho
theo ý chí c a Nhà n ư c, nên suy cho cùng thì thuê ng ư i s d ng t khác ng th i v i
s “hoàn thi n” c a b n quy ho ch, k ho ch s chuy n m c ích s d ng t nông nghi p.
d ng t sau h i ngh l y ý ki n c a ng ư i dân ii/ B sung vào n i dung l y ý ki n nhân
v n hoàn toàn là ý chí c a Nhà n ư c. ii/t phía dân i v i các d án s d ng t nông nghi p
ng ư i dân thì, h ư c l y ý ki n tr c ti p t i chuy n m c ích s d ng ph c v cho m c
H i ngh , nh ưng sau ó l i ti p nh n k t qu ích phát tri n kinh t xã h i vì l i ích qu c gia,
gi i trình gián ti p thông qua trang thông tin công c ng. Ph ươ ng th c l y ý ki n là nguyên
i n t c a c ơ quan nhà n ư c có th m quy n t c “đồng thu ận” , t c là ph i t m t t l
ch không ư c i tho i tr c ti p, công khai ng ý t i thi u nh t nh c a nh ng h gia
nên ch ưa kh ng nh r ng s gi i trình và ình, cá nhân b thu h i t nông nghi p chuy n
ti p thu ý ki n ng ư i dân hoàn thi n quy m c ích s d ng t cho d án ho c c a c ng
ho ch, k ho ch s d ng t c a c ơ quan có ng c ư dân a ph ươ ng thì d án m i ư c
th m quy n là hợp ý dân . ư a vào quy ho ch, k ho ch s d ng t.
C n m t cách ti p c n và m t ph ươ ng th c iii/ B sung m t kho n vào i u 8 Ngh
m i khi l y ý ki n c a ng ư i dân ó là: V i s nh s 43/2014/N -CP n i dung: “c ơ quan l p
h u toàn dân thì ng ư i dân là ch th c s i quy ho ch, k ho ch s d ng t có trách nhi m
v i t nên h ư c quy n quy t nh vi c s t ng h p ý ki n óng góp b ng v n b n, ghi rõ
d ng tài s n, tài nguyên c a mình, c a qu c gia s l ư ng ý ki n ng ý, s l ư ng ý ki n không
mình cùng v i Nhà n ư c trên c ơ s k t h p hài ng ý, s l ư ng ý ki n khác i v i k ho ch
hòa l i ích chung c a qu c gia và l i ích riêng s d ng t h ng n m c p huy n; ph i h p v i
c a h . Vi c xây d ng quy ho ch, k ho ch s y ban nhân dân c p xã n ơi có t tr ng lúa,
d ng t c n ư c hi u là, Nhà n ư c v i t ư t r ng c d ng, r ng phòng h ph i chuy n
cách là t ch c i di n cho nhân dân, vì l i ích m c ích s d ng t ch c i tho i i v i
công c a toàn xã h i, sau khi ch ng ho ch tr ư ng h p còn có ý ki n không ng ý; hoàn
nh vi c s d ng ngu n tài nguyên quý c a ch nh ph ươ ng án trình c ơ quan có th m quy n”.
qu c gia thì th ng nh t v i nhân dân trên c ơ s Nh ư v y n i dung chuy n m c ích s d ng t
l i ích h p lý và c ng ng trách nhi m. t tr ng lúa, t r ng c d ng, r ng phòng h
ư c i u ó thì ý ki n c a ng ư i dân v n i ư c th c hi n cùng v i và gi ng v i ph ươ ng
dung quy ho ch, k ho ch s d ng t, c bi t th c l y ý ki n c a nhân dân v ph ươ ng án b i
i v i n i dung chuy n m c ích s d ng t th ư ng, h tr , tái nh c ư ư c quy nh t i i m
nông nghi p c n ph i ư c th c hi n thông qua a, kho n 2, i u 69 Lu t t ai n m 2013.
ph ươ ng th c bi ểu quy ết ho ặc ph ủ quy ết sau khi
ư c gi i thích y t phía Nhà n ư c, k c Hai là, b sung các quy nh v i u ch nh,
s tham gia c a các oàn th qu n chúng. h y b quy ho ch, k ho ch v n i dung thu h i
Nh ư v y c n: chuy n m c ích s d ng t nông nghi p
i/ B sung i u 43 Lu t t ai n m 2013 Th c ti n t i Vi t Nam th i gian qua, m t
ho c i u 8 Ngh nh s 43/2014/N -CP m t trong nh ng i m t n t i c ơ b n là công tác
kho n quy nh v quy trình t ch c H i ngh , i u ch nh quy ho ch, k ho ch s d ng t c a
cơ quan, cá nhân có trách nhi m t ch c H i các c p chính quy n a ph ươ ng khá tùy ti n.
ngh ; c ơ c u, thành ph n nhân dân tham gia H i Do v y, vi c thu h i và chuy n m c ích s
ngh ; th i i m, a i m t ch c H i ngh d ng t nông nghi p nói chung, c bi t i
b o m quy n c a ng ư i dân ư c tr c ti p v i t tr ng lúa di n ra không nh ư mong mu n
nêu ý ki n t i H i ngh v quy ho ch, k ho ch c a chính quy n Trung ươ ng. T i Báo cáo (b
s d ng t, trong ó có n i dung chuy n m c sung) vi c th c hi n các ngh quy t c a Qu c
ích s d ng t nông nghi p. Quy nh thành h i, ngh quy t, k t lu n c a U ban Th ư ng v
ph n b t bu c là nh ng h nông dân thu c di n Qu c h i v ho t ng giám sát chuyên , ho t
62 D.H. Nhung, V.V. Tu n / T p chí Khoa h c HQGHN: Lu t h c, T p 32, S 3 (2016) 56-64
ng ch t v n t u nhi m k khoá XIII n quan xét duy t quy ho ch, k ho ch s d ng t
n m 2015 ánh giá: M t s t nh khó kh n v thu quy n quy t nh và công b i u ch nh quy
hút u t ư, ã t o i u ki n t i a cho nhà u t ư ho ch, k ho ch s d ng t k này ho c k
xây d ng khu, c m công nghi p, k c nh ng ti p theo i v i di n tích t ã ư c xác nh
khu v c ch ưa có trong quy ho ch s d ng t; t ph i thu h i ho c ph i chuy n m c ích s
ó d n n tình tr ng không ch n ư c nhà u d ng trong k ho ch s d ng t ã ư c công
tư th c s có n ng l c, h u qu là hàng lo t các b mà sau ba (03) n m không ư c th c hi n
khu công nghi p, c m công nghi p ch m ti n trong m t s tr ư ng h p nh t nh; ng th i
gi i phóng m t b ng, xây d ng h t ng manh trao cho c ơ quan này quy n quy t nh và công
mún, không thu hút ư c u t ư, t l l p y b hu b quy ho ch, k ho ch s d ng t ã
th p, trong khi ó nông dân khu v c ó thì i u ch nh i v i di n tích t ã ư c xác
không còn ho c còn quá ít t s n xu t. nh ph i thu h i ho c ph i chuy n m c ích s
Vi c tránh s tùy ti n i u ch nh quy ho ch, d ng mà sau hai (02) n m mà v n không th c
k ho ch s d ng t c n g n v i vi c tránh hi n [8].
Nhà n ư c t ra quy ho ch, k ho ch s d ng iii / B sung quy nh “tr ư ng h p do l i
t nh ưng không th c hi n ư c, n khi i u c a Nhà n ư c d n n vi c i u ch nh ho c h y
ch nh, h y b ã gây ra cho ng ư i s d ng t b i v i di n tích t ghi trong k ho ch s
nh ng thi t h i do h n ch quy n. tránh d ng t hàng n m c p huy n ã ư c công b
ư c nh ng hi n t ư ng nh ư v a nêu c n: ph i thu h i th c hi n d án và/ho c ph i
i/ S a i và b sung o n u c a kho n 3, chuy n m c ích s d ng t mà sau 03 n m
i u 49 Lu t t ai n m 2013 thành: Di n ch ưa có quy t nh thu h i t và/ho c ch ưa
tích t thu h i th c hi n d án và/ho c ư c phép chuy n m c ích s d ng t thì
chuy n m c ích s d ng t trong k ho ch s ng ư i s d ng t ư c b i th ư ng thi t h i do
d ng t hàng n m c a c p huy n ã ư c công h n ch quy n s d ng t gây ra”.
b mà sau 03 n m ch ưa có quy t nh thu h i Ba là, hoàn thi n các quy nh v th m nh
t và/ho c ch ưa chuy n m c ích s d ng t nh m nâng cao ch t l ư ng công tác ho ch nh
thì c ơ quan nhà n ư c có th m quy n phê duy t
chuy n m c ích s d ng t nông nghi p
k ho ch s d ng t ph i i u ch nh, h y b
và ph i công b vi c i u ch nh, h y b n i Ch t l ư ng c a quy ho ch, k ho ch s
dung k ho ch”. Tr ư ng h p này b sung ch d ng t nói chung, c a công tác ho ch nh
“và” bên c nh ch “ho c”, vì th c t a s các chuy n m c ích s d ng t nông nghi p nói
d án u t ư ng th i th c hi n thu h i t và riêng là n i dung mang tính pháp lý – k thu t.
chuy n m c ích s d ng t; b ch “ ư c Pháp lu t Vi t Nam hi n hành ã quy nh m t
phép” trong c m t “ch ưa ư c phép chuy n quy trình xây d ng quy ho ch, k ho ch s
m c ích” m r ng n i dung là, không ch d ng t b o m vi c tính toán v di n tích,
th c hi n vi c s a i, h y b k ho ch s d ng khu v c, v trí chuy n m c ích s d ng t
t i v i tr ư ng h p chuy n m c ích s nông nghi p cho các m c ích phi nông nghi p
d ng t ph i xin phép mà th c hi n v i c i phù h p v i yêu c u c a th c ti n i s ng xã
v i t không ph i xin phép, t c là th c hi n h i, m c tiêu phát tri n t n ư c và có tính kh
i v i t t c các di n tích t chuy n m c ích thi. Tuy nhiên, vì nhi u lý do khác nhau mà
s d ng t, không phân bi t có ph i xin phép ch t l ư ng c a quy ho ch, k ho ch s d ng t
hay không ph i xin phép. là m t trong s nh ng i u áng b n kho n
ii/ B sung quy nh x lý i v i di n tích nh t c a Vi t Nam hi n nay.
t ã ư c xác nh ph i thu h i ho c ph i Nh ư v y c n:
chuy n m c ích s d ng trong k ho ch s i/ B sung vào i u 44 Lu t t ai n m
d ng t ã ư c công b mà sau ba (03) n m 2013, i u 9 Ngh nh s 43/2014/N -CP quy
không ư c th c hi n theo h ư ng: Trao cho c ơ nh v v trí, tính ch t c a H i ng th m nh
D.H. Nhung, V.V. Tu n / T p chí Khoa h c HQGHN: Lu t h c, T p 32, S 3 (2016) 56-64 63
quy ho ch, k ho ch s d ng t, trong ó c n cho r ng, quy ho ch s d ng t là “s vi n
nêu cao vai trò c a H i ng này. C th là, c n vông c a lãnh o”, nó không phù h p yêu c u
xác nh tính c l p c a H i ng th m nh c a th c ti n và thi u tính kh thi. kh c
i v i c ơ quan l p và c ơ quan quy t nh, phê ph c th c t ó, pháp lu t nên quy nh v
duy t quy ho ch, k ho ch s d ng t. Xác thành ph n H i ng th m nh quy ho ch, k
nh rõ trong m i quan h v i c ơ quan l p quy ho ch s d ng t g m nh ng chuyên gia trong
ho ch, k ho ch s d ng t thì H i ng th m l nh v c này.
nh ư c quy n yêu c u gi i thích, gi i trình
tr ư c khi ưa ra k t lu n th m nh. Trong m i
quan h v i c ơ quan xét duy t quy ho ch, k Tài li ệu tham kh ảo
ho ch s d ng t thì ý ki n c a H i ng th m
nh có tính ch t tham m ưu, tr tr ư ng h p k t [1] Nguy n c Minh (ch nhi m), Nghiên c u i
m i h th ng qu n lý t ai hình thành và
lu n c a H i ng th m nh là “không t”. phát tri n th tr ư ng b t ng s n VN, tài c p
Tr ư ng h p này thì c ơ quan l p quy ho ch, k nhà n ư c, Tr 7, 8
ho ch s d ng t ph i gi i trình và s a i, [2] Qu c h i, kho n 2, i u 3 Lu t s :
gi i trình v n i dung s a i làm c n c b 45/2013/QH13 Lu t t ai ư c Qu c h i n ư c
sung cho vi c quy t nh, xét duy t hay không C ng hòa xã h i ch ngh a Vi t Nam khóa XIII, k
quy t nh, xét duy t quy ho ch, k ho ch s h p th 6 thông qua ngày 29 tháng 11 n m 2013.
d ng t c a c ơ quan có th m quy n. [3] Qu c h i, kho n 3, kho n 4, i u 6 D th o Lu t
Quy ho ch l n 2
ii/ Có quan i m cho r ng c n thành l p các
[4] Chính ph , i m c, kho n 2, i u 7 Ngh nh s
h i ng khoa h c c l p ánh giá các d án 43/2014/N -CP c a Chính ph ngày 15 tháng 5
chuy n i m c ích s d ng t t ư v n cho n m 2014 quy nh chi ti t thi hành m t s i u
Chính ph và các c ơ quan h u quan. Vì hi n c a Lu t t ai.
nay, tình tr ng chuy n i m c ích s d ng t [5] B Tài nguyên và Môi tr ư ng, i m b, kho n 6
di n ra tràn lan, liên t c nhi u a ph ươ ng u i u 55 Thông t ư s 29/2014/TT-BTNMT c a B
vì m c tiêu t ng tr ư ng kinh t nh ưng nh ng h Tài nguyên và Môi tr ư ng ngày 2 tháng 6 n m
qu khôn l ư ng v môi tr ư ng thì l i ch ưa ư c 2014 quy nh chi ti t vi c l p, i u ch nh quy
ho ch, k ho ch s d ng t.
quan tâm thích áng. Theo quan i m c a
chúng tôi, n u l p ư c m t H i ng th m [6] L m phát quy ho ch - V n au u c a các nhà
qu n lý,
nh quy ho ch, k ho ch s d ng t v i tính sac/lam-phat-quy-hoach-van-de-dau-dau-cua-cac-
ch t là c ơ quan ph i bi n c l p g m nh ng nha-quan-ly-20150820100919374.htm
nhà khoa h c có tâm, có t m thì yêu c u trên [7] B Tài nguyên và Môi tr ư ng, Báo cáo T ng k t
c ng ư c b o m. Tuy nhiên hi n nay pháp tình hình thi hành Lu t t ai 2003 và nh h ư ng
lu t ch ưa quy nh v thành ph n H i ng s a i Lu t t ai, S 193/BC-BTNMT ngày 6
th m nh, vì th thành ph n H i ng th m tháng 9 n m 2012
nh thông th ư ng là i di n c a các c ơ quan [8] V V n Tu n, Pháp lu t v b o v t nông
nhà n ư c có th m quy n nên xét v c ơ ch thì nghi p Vi t Nam hi n nay, T p chí Dân ch và
Pháp lu t, s chuyên tháng 12 n m 2015, tr 12
ây là cách c ơ quan nhà n ư c có th m quy n
“v a á bóng, v a th i còi”. Vì th , có ng ư i ã
64 D.H. Nhung, V.V. Tu n / T p chí Khoa h c HQGHN: Lu t h c, T p 32, S 3 (2016) 56-64
Vietnam Law on Agricultural Land Use Conversion Planning
Doan Hong Nhung, Vu Van Tuan
1VNU School of Law, 144 Xuan Thuy, Cau Giay, Hanoi, Vietnam
2Hanoi University of Agriculture, Trau Quy, Gia Lam, Hanoi, Vietnam
Abstract: The article analyzes the provisions of Land Law 2013 and related documents on
agricultural land use conversion in the overall land use planning; identifies a number of vague
provisions, some hindrances in the law’s enforcement; and proposes finalization of legislation on
agricultural land use conversion planning.
Keywords: Land Law 2013, master plans and land use plans, land use conversion.
Các file đính kèm theo tài liệu này:
phap_luat_viet_nam_ve_hoach_dinh_chuyen_muc_dich_su_dung_dat.pdf
