Pháp chứng kỹ thuật số - Bài 2: Pháp chứng máy tính - Đàm Quang Hồng Hải

Bài 2: Pháp chứng máy tínhGiảng viên: TS. Đàm Quang Hồng HảiPHÁP CHỨNG KỸ THUẬT SỐPháp chứng máy tínhPháp chứng máy tính là một bộ phận của pháp chứng kỹ thuật số về tìm kiếm, duy trì và phân tích thông tin trên các hệ thống máy tính hoặc các thiết bị lưu trữ để tìm kiếm các bằng chứng số.Máy vi tính đã có ở khắp mọi nơi và được sử dụng trong hầu như mọi người với vô số các ứng dụng.Việc sử dụng máy tính và các thiết bị lưu trữ dữ liệu điện tử khác để lại những dấu vết và những đường mòn dữ liệu của người dùng máy tính.Pháp chứng máy tính và pháp chứng sốPháp chứng máy tính ngày nayTrong thế giới công nghệ ngày nay, hiện có nhiều thiết bị có khả năng lưu trữ dữ liệu và do đó có thể được chia thành các lĩnh vực pháp chứng máy tính.Vai trò của dữ liệu điện tử trong công việc điều tra đã có sự tăng trưởng theo cấp số nhân trong thập kỷ qua. Máy tính có phần cứng và phần mềm và người Pháp chứng viên cần có đủ kiến thức để khai thác.Tại sao cần Pháp chứng máy tínhMáy tính là công cụ của tội phạmLoại tội phạm “truyền thống” sử dụng máy tính như một công cụ để gây án, để lưu giữ thông tin tội phạm, như:Tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản, trộm cắp tài sản, tội tham ô, tội rửa tiền, Buôn bán ma túy, mại dâm, tội xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ,...Rửa tiền: chuyển tiền từ tài khoản trộm cắp được sang tài khoản e-money tại e-gold, e-passport..., chuyển tiền qua Western Union và tài khoản của đối tượng tại các ngân hàng tại Việt NamTội phạm xâm nhập qua máy tínhTấn công cơ sở dữ liệu, Tạo ra, lan truyền, phát tán các chương trình virus, Đột nhập trái phép cơ sở dữ liệu máy tính, ăn cắp dữ liệu, thông tin, sử dụng trái phép dữ liệu, Dùng thủ đoạn Phishing, trojan horse, spyware, keylogger, adware để lấy cắp địa chỉ email, thông tin thẻ tín dụng và thông tin cá nhân như tên, địa chỉ, số điện thoại, số thẻ an ninh xã hội, thông tin giấy phép lái xeTội phạm máy tínhNhiệm vụ của Pháp chứng viênQuản lý và khai thác dữ liệu trên hệ thống máy tính, hiểu biết khai thác các phương pháp lưu trữ thông tin trên máy tính và thiết bị số. Phân tích các dữ liệu tìm được trên hệ thống máy tính để tìm ra các thông tin chi tiết liên quan như là nguồn gốc, nội dung; Đánh giá các thông tin tìm được và tập hợp thành bằng chứng số.Đưa bằng chứng số trước tòa và bảo vệ các bằng chứng số đó.Thế nào là bằng chứng sốBằng chứng số chỉ bao gồm chuỗi các bitBằng chứng số là hữu hạn trong cả không gian và thời gianBằng chứng số là chứng cứ dấu vết.Bằng chứng số thì tiềm ẩn trong tự nhiên.Độ phức tạp của tính toán làm giới hạn việc phân tích Pháp chứng số.Luận thuyết cơ bản của Pháp chứng số là “Cái gì chưa rõ ràng, nhất quán thì không phải là thật”.(“What is inconsistent is not true”)11Báo cáo môn Pháp chứng sốNơi có thể tìm bằng chứng sốTrong các tập tin ghi lịch sử truy cập internetTrong các tập tin Cach sinh ra khi truy cập internetTại các vùng đĩa chưa cấp phát hoặc file slackLưu trữ các tập tin, thư mục, tên tập tinThông tin ngày lưu trữ tập tinẨn/nhúng trong phần mềmTrong các tập tin chia sẻTrong các e-mailCác tác vụ của Pháp chứng máy tínhKiểm soát phần cứng hệ thốngKiểm tra và xử lý dữ liệu có trên hệ thốngXác định thông tin cần tìm kiếmĐánh giá các nơi còn có thể dấu dữ liệuThực hiện tìm kiếm thông tin trên các dữ liệu backupGhi nhận các thông tin, dữ liệu tìm được Kiểm soát phần cứng hệ thốngKiểm soát hệ thống máy tính để chắc chắn rằng thiết bị và dữ liệu được an toàn, đồng thời Pháp chứng viên cần lập tài liệu về cấu hình phần cứng của hệ thốngChuyển hệ thống máy tính đến vị trí mà Pháp chứng viên nắm quyền bảo mật để không có một cá nhân nào có thể truy cập máy tính và thiết bị lưu trữ đang được kiểm tra.Tạo backup của các ổ đĩa trên hệ thống bao gồm các tập tin có trong ổ đĩa của máy tính hay các ổ cứng cắm ngoài theo dạng bit, Pháp chứng viên thực hiện việc điều tra trên các dữ liệu backup.Chép (Clone) đĩa cứng theo dạng bit Xác định thông tin cần tìm kiếmKiểm tra dữ liệu trên tất cả các thiết bị lưu trữ bao gồm tất cả các tập tin có trong hệ thống máy tính được ẩn hoặc bị xóa nhưng chưa bị ghi đè, Kiểm tra các tập tin đã được mã hóa, được bảo vệ bằng mật khẩu, Lập tài liệu về ngày và giờ hệ thống, ngày và giờ truy cập các tập tin .Lập danh sách các key word cần tìm kiếm liên quan dấu vết tội phạm.Đánh giá các nơi còn có thể dấu dữ liệuPhân tích các khu vực đặc biệt trên ổ đĩa máy tính, bao gồm các phần thường khó có thể tiếp cậnĐánh giá tập tin swap của Windows có thể chứa các thông tin bộ nhớ đã sử dụng.Thường trên cluster cuối cùng chứa tập tin sẽ không được sử dụng hết. Phần dư ra này được gọi là File slack space. Cần đánh giá File slack space – đây là nơi có thể chứa các mã độc hoặc thông tin nhậy cảm:Đánh giá các không gian đĩa chưa cấp phát và các tập tin bị xóaThực hiện tìm kiếm thông tin đã backupKhôi phục lại càng nhiều thông tin bị xóa càng tốt bằng cách sử dụng các ứng dụng có thể tìm kiếm và truy hồi dữ liệu bị xóa.Tìm trên các tập tin, không gian slack của tập tin và không gian chưa cấp phát theo các key wordLập tài liệu về tên, ngày và giờ liên quan đến các tập tinXác định tập tin, chương trình và thiết bị lưu trữ bất thườngTìm kiếm thông tinGhi nhận các thông tin, dữ liệu tìm được Đánh giá hoạt động các chương trình ra sao, tìm kiếm những điều bất thườngGhi lại tất cả các bước của quá trình tìm kiếm, những dữ liệu nào tìm thấy tại đâu. Lập tài liệu về các dữ liệu đã được phát hiệnChú ý: Điều này rất quan trọng đối với Pháp chứng viên để cung cấp bằng chứng rằng công việc điều tra của họ thực hiện đã bảo vệ thông tin của hệ thống máy tính mà không làm thay đổi hoặc làm hỏng chúng.Các thiết bị phần cứng chuyên dụng Các thiết bị chuyên dụng là một phần không thể thiếu được của các Pháp chứng viênĐảm bảo các tính năng: An toàn, chính xác, tốc độ cao.Được trang bị trong các phòng Forensic Lab hoặc có thể mang theo Pháp chứng viên. Thiết bị chép đĩa cứng cầm tay ImageMASSter Solo-3 Thiết bị dễ dàng mang theo, có khả năng chép tới 2 ổ đĩa, tới 3GBytes/phút. Tương thích với hầu hết các kết nối, kiểm tra và bảo mật đồng thờiĐảm bảo các tính năng: An toàn, chính xác, tốc độ cao.Bảng T8-R2 dành cho USBSử dụng để ghi, đọc các thẻ nhớ USB, ổ đĩa USBĐảm bảo các tính năng: An toàn, chính xác, tốc độ cao.Hệ thống Pháp chứng di độngRoadMASSter-3Có khả năng đọc, backup, tìm kiếm thông tin nhanh chóng, an toànTương thích với hầu hết các kết nối, kiểm tra và bảo mật đồng thờiFRED - Hệ thống tìm bằng chứng sốFRED: Forensic Recovery of Evidence DeviceĐơn giản chỉ cần lấy các ổ đĩa cứng cắm chúng vào Fred và Pháp chứng viên có được các bằng chứng kỹ thuật số.Làm việc với IDE/EIDE/ATA/SATA/ATAPI/SAS/Firewire/USB hard drives Bằng chứng trên các ổ đĩaĐiều tra dữ liệu trên đĩa Các thông tin lưu trữ trên các đĩa cứng, đĩa mềm, CD, DVD rất quan trọng cho công việc pháp chứng.Pháp chứng viên cần kiểm tra, nghiên cứu dữ liệu trên các File system trong các ổ đĩa nghi vấn.Các phần mềm pháp chứng thường không chạy trên hệ điều hành mà ổ đĩa nghi vấn có nên tất cả các file ẩn và bị xóa đề có thể đọc được.Với những phần mềm pháp chứng, có thể xác định các phân vùng (partitions) được định vị và phân tích với các công cụ phần mềm. Các thông tin về ổ ĐĩaHard Disk, CD, DVDVolumeFile SystemData UnitMetadataFile NameCấu trúc đĩa cứng Đĩa cứng là loại thiết bị với bộ nhớ "không thay đổi" (non-volatile), có nghĩa là chúng không bị mất dữ liệu khi ngừng cung cấp nguồn điện cho chúng.Các thông số của đĩa cứng Kích thước ổ đĩaDung lượng ổ đĩaCác loại kết nối SCSI, IDE và EIDE, SATAĐầu đọcTrackCylinderSectorVolumeVolume hay là logical drive là một vùng đĩa cứng. Để sử dụng được ổ đĩa người ta cần chia thành các vùng (partition).Mỗi partition được format riêng.Một Volume thường bao gồm 1 partition nhưng không phải bao giờ cũng đồng nhất với Partition.File systemFile system hay hệ thống {quản lý} tập tin có chức năng tổ chức và kiểm soát các tập tin và siêu dữ liệu tương ứng, được lưu trên ổ đĩa nhằm cho phép truy cập nhanh chóng và an toàn.Các loại File system thường dùng: FAT, NTFS, UFS 1, UFS 2, EXT2FS, EXT3FS, Ext4, HFS, ISO 9660, and YAFFS2 file systemsFAT16Đây là File system có từ lâu, từ thời MS-DOS và những phiên bản đầu tiên của Windows như Windows 3.1.File system FAT, biểu diễn các vùng luận lý của đĩa thành những đơn vị được gọi là Cluster và ánh xạ vị trí dữ liệu tập tin vào những vùng này bằng bảng định vị FAT (file allocation table). FAT16 dùng địa chỉ 16 bit để quản lý tập tin và Cluster. FAT16 có thể hỗ trợ đến 65.536 Cluster. FAT16 chỉ cho phép tên file tối đa 8 ký tựVí dụ về FAT16FAT32FAT32 xuất hiện cùng với bản Windows 95 OEM Service Release 2 (OSR2), có không gian địa chỉ 32 bit. Bằng việc tăng kích thước của bảng định vị tập tin, nó có khả năng hỗ trợ nhiều Cluster.FAT32 là nó cho phép đặt tên tập tin đến 255 ký tự, trong khi. Như vậy, người dùng có thể đặt tên tập tin đủ dài để mô tả nội dung tập tin.Ưu điểm của FAT32 là ngoài việc tăng dung lượng quản lý địa chỉ từ 2GB lên 2TB,NTFSNTFS (New Technology File System), là hệ thống tập tin tiêu chuẩn của Windows NT, bao gồm cả các phiên bản sau này của Windows.NTFS có không gian địa chỉ 64 bit và khả năng thay đổi kích thước của Cluster độc lập với dung lượng đĩaNTFS có hỗ trợ như thuộc tính bảo mật cho tập tin và thư mục, mã hoá tập tin và hỗ trợ khả năng lưu trữ đến 16TB và 232 Cluster.NTFS sử dụng bảng quản lý tập tin MFT (Master File Table) thay cho bảng FAT nhằm tăng cường khả năng lưu trữ, tính bảo mật cho tập tin.Công cụ tạo ảnh đĩa cứng phổ biến và được chấp nhận là FTK Imager, nó tạo ra nhiều định dạng hỗ trợ phân tích pháp chứng.State Offices for Criminal Investigation vẫn công nhận ảnh được bởi FTK Imager là tin cậy. Kỹ thuật CRC và MD được dùng để bảo bảo tính toàn vẹn. Công cụ dc3dd cũng phép tách ảnh thành các phần nhỏ hơn và tạo một mã băm cho mỗi phần.39Công cụ tạo ảnh đĩa cứngFTK ImagerPhần mềm pháp chứng máy tínhCác phần mềm mã nguồn đóngCOFEECategoriser 4 PicturesEnCaseCác phần mềm mã nguồn mởSleuth Kit WiresharkChạy các nền tảng Linux, Unix, OS X, Solaris, WindowsNên chọn phần mềm nào ?Bộ phần mềm Sleuth KitSleuth Kit là phần mềm mã nguồn mởSleuth Kit là một bộ các công cụ (tools) phần mềm pháp chứng hỗ trợ trong điều tra kỹ thuật số Các công cụ trong Sleuth Kit là các công cụ dòng lệnh để sử dụng với Linux, Unix, OS X, Solaris, Windows. Cùng với Sleuth Kit hiện có Autopsy cung cấp một giao diện đồ họa với các hệ điều hành Windows, Linux, OS X.Cài đặt phần mềm Sleuth Kit Địa chỉ truy cập Autopsy, người dùng có thể sử dụng giao diện Windows thực hiện các thao tác một cách dễ dàngPhần mềm dễ sử dụng và thuận tiện cho các Pháp chứng viênGhi lại các case (vụ án) điều tra riêng biệtCho phép cứu các file bị hỏng. Dùng Sleuth Kit điều tra File SystemCác công cụ (tool) trong Sleuth Kit cho phép kiểm tra hệ thống tập tin của một máy tính nghi ngờ dưới dạng không xâm nhập vào.Các công cụ (tool) về File System cho phép kiểm tra cách bố trí của ổ đĩa và phương tiện truyền thông khác.Với những công cụ liên quan đến partition, ta có thể xác định nơi mà các partition được định vị và giải nén chúng để có thểphân tích với các công cụ phân tích File System.Dùng AutopsyAutopsy là một phần mềm pháp chứng kỹ thuật số với giao diện đồ họa của Sleuth Kit Autopsy có thể được sử dụng bởi các chuyên gia pháp chứng, những Pháp chứng viên, những chuyên viên các công ty để điều tra những gì đã xảy ra trên máy tính.Autopsy cho phép phân tích sự kiện theo thời gian: trình bầy các sự kiện truy cập tới File system theo trình tự với giao diện đồ họa. Các tính năng của Autopsy Băm lọc (Hash Filtering ): đánh dấu các tập tin có vấn đề và bỏ qua các tập tin tốt. Phân tích pháp chứng với File system: cho phép khôi phục các tập tin từ hầu hết các định dạng phổ biến. Tìm kiếm theo từ khóa - chỉ mục từ khóa tìm kiếm để tìm các tập tin có đề cập đến các từ có liên quan.Khai thác các thông tin sử dụng Web: cho phép trích xuất lịch sử truy cập Web, đánh dấu, tìm cookie từ trình duyệt Firefox, Chrome, và IE. Đa phương tiện - trích xuất dạng EXIF (Exchangeable image file format) từ các ảnh và video.Giao diện với File system của Autopsy Hết bài 2