Phân tích khí máu động mạch

AARC GUIDELINE THÖÏC HAØNH LAÂM SAØNG 2001 Phaân Tích Khí Maùu Ñoäng Maïch Trình baøy: Bs. Nguyeãn Phuùc Nhaân Khoa ICU Bv ND 115 MUÏC ÑÍCH Phaân tích khí maùu vaø pH, Oxy maùu ( Hemoximetry) Cung caáp caùc thoâng tin lieân quan ñeán tình traïng thoâng khí, acid- base, oxy hoùa maùu. Maãu: Ñoäng maïch hay tónh maïch troän Thoâng soá thöôøng khaûo saùt: PaO2,PaCO2, pH. Moät soá khaùc cuõng coù ích laø tHb, O2Hb, COHb hay MetHb, Bicarbonate and base excess/deficit. tieán haønh Phaân tích khí maùu neân ñöôïc laøm bôûi caùc nhaân vieân ñöôïc huaán luyeän kyõ Nôi thöïc hieän: Lab cuûa beänh vieän Khoa caáp cöùu Buoàng beänh Lab ôû phoøng maïch tö chæ ñònh Ñaùnh giaù: thoâng khí (PaCO2), Acid-Base (pH-PaCO2), Oxyhoùa maùu (PaO2 vaø O2Hb), shunt trong phoåi (Qsp/Qt). Ñaùnh giaù ñaùp öùng ñieàu trò (thôû oxy, thoâng khí cô hoïc) Theo doõi möùc ñoä vaø tieán trieån cuûa caùc beänh lyù ñaõ bieát choáng chæ ñònh Maùy phaân tích khí maùu hoaït ñoäng khoâng ñuùng. Maãu maùu khoâng ñöôïc choáng ñoâng ñuùng caùch, coù boït, ñöïng trong syringe nhöïa hôn 30 phuùt, Khoâng teân tuoåi , maõ soá beänh nhaân, ngaøy giôø laáy maãu, Taàn soá thôû, FiO2, Vt, mode thôû…. Nguy hieåm/bieán chöùng Nhieãm khuaån thöù phaùt: HIV, Hepatitis, caùc beänh lyù truyeàn qua ñöôøng maùu… Ñieàu trò beänh nhaân sai laàm khi döïa treân moät keát quaû phaân tích moät maãu maùu khoâng thích hôïp. GIÔÙI HAÏN VAØ GIAÙ TRÒ Maùu ñoâng do choáng ñoâng khoâng ñuùng caùch Maãu maùu nhieãm baån bôûi Khí Thuoác choáng ñoâng khoâng ñuùng Hoøa loaõng Maùu tónh maïch Göûi maãu chaäm Laáy maùu,göûi ñi khoâng ñuùng caùch Maùy calibrate khoâng chuaån, suùc röûa heä thoáng khoâng hoaøn toaøn saïch giôùi haïn vaø giaù trÒ(tt) Taêng lipid maùu laøm aûnh höôûng ñeán thoâng soá CO-oxymetry Maùu mao maïch ñoäng maïch hoùa coù theå phaûn aùnh tình traïng acid-base nhöng khoâng phaûn aùnh chính xaùc tình traïng oxy hoùa maùu cuûa beänh nhaân Errors do quy trình ñieàu chænh nhieät ñoä keát quaû phaân tích Keát quaû phaân tích coù giaù trò neáu: Quaù trình tieán haønh phuø hôïp khuyeán caùo cuûa haõng sxuaát Keát quaû naèm trong giôùi haïn chuaån ñoä cuûa maùy vaø naèm trong giôùi haïn ksoaùt chaát löôïng sphaåm Neáu keát quaû naèm ngoaøi ranges  chuaån ñoä (calibrate) laïi. Quy trình Lab vaø nhaân söï phaûi tuaân thuû chöông trình kieåm soaùt chaát löôïng vaø test coâng nhaän thaønh thaïo(recognized profiency test) keát quaû phaân tích(tt) Neáu keát quaû nghi ngôø, caàn: Kieåm tra laïi nhaõn loï maùu maãu: Teân, tuoåi beänh nhaân, soá nhaäp vieän, ngaøy giôø laáy maãu, FiO2 Maãu thöøa neân ñöôïc phaân tích laïi Neân laøm theâm moät maåu môùi neáu keát quaû khoâng thoáng nhaát khoâng ñöôïc giaõi quyeát. Keát quaû phaân tích maãu bò huûy(dicarded sample) neân ghi laïi lyù do huûy. ñaùnh giaù chaát löôïng vaø giaù trò kq Moät ñoàng thuaän(consensus) veà kieåm soaùt chaát löôïng qui trình chaån ñoaùn theo moâ hình heä thoáng quaûn lyù chaát löôïng chaêm soùc söùc khoûe NCCLS GP26. Qui trình vaän haønh phoøng lab phaûi keát hôïp chaët cheû vôùi moâ hình naøy Qui trình baét ñaàu töø ñaùnh giaù beänh nhaân, cho chæ ñònh xeùt nghieäm, sduïng keát quaû XN ñeå ñieàu trò beänh. Caàn xaùc ñònh caùc chuaån chaát löôïng cho caùc cô sôû y teá laøm khung quaûn lyù chaát löôïng RT model ñöôïc qui ñònh ôû moâ hình NCCLS HS4 Ñaùnh giaù chung Caàn xaây döïng caùc chæ thò (indicators) ñeå theo doõi tieán trình coâng vieäc Moãi labo phaûi chuaån hoùa quy trình vaø ñoä tin caäy giöõa caùc kyõ thuaät vieân. Keát quaû chæ coù giaù trò khi ñöôïc thöïc hieän ñuùng quy trình quaûn lyù chaát löôïng vaø monitoring protocol cuûa labo ñoù. Söû duïng keát quaû test neân phoái hôïp vôùi beänh caûnh laâm saøng Neân ghi laïi tình traïng thoâng khí: mode thôû, oxy lít/ph, duïng cuï thôû…. Neáu keát quaû test baát thöôøng neân coù yù kieán cuûa kyõ thuaät vieân veà khaâu quaûn lyù chaát löôïng(test quality) Ñaùnh giaù chung Dieãn giaõi keát quaû test neân laø baùc syõ, Lieân keát vôùi beänh caûnh laâm saøng Nhöõng ngöôøi khoâng ñuû naêng löïc qua thi tuyeån haèng naêm khoâng neân tham gia vaøo vieäc thöïc hieän hay dieãn giaõi keát quaû Caùc ñaùnh giaù veà chaát löôïng duïng cuï vaø thuoác thöû Ñaùnh giaù beân trong maùy: Thieát laäp giaù trò trung bình,SD, cho moãi giaù trò PH, PCO2, PO2 khi baét ñaàu laïi moät loâ thuoác thöû môùi Taàn suaát chaïy test kieåm soaùt( control run) tuøy nhu caàu ñieàu hoøa(regulatory requirements) vaø yeâu caàu cuûa nhaø saûn xuaát Keát quaû kieåm tra chaát löôïng(quality control) naèm ngoaøi giôùi haïn cho pheùp seõ laøm cho maùy bò truïc traëc( troubleshooting). Neân kieåm tra laïi QC tröôùc khi laøm test Caùc ñaùnh giaù veà chaát löôïng duïng cuï vaø thuoác thöû Phaân tích hai maãu gioáng nhau( 2maãu /1maùy or moät maãu/2maùy)coù theå thöïc hieän thöôøng qui hoaëc bieän phaùp taêng cöôøng ñeå kieåm soaùt chaát löôïng Maùy ño aùp PO2, PCO2 ñoái chieáu neân coù saün Theo doõi QC ñieän töû chæ duøng cho maùy, vieäc theo doõi ñònh kyø baèng nonelectric controls neân sduïng ñaùnh giaù quaù trình test Giöõ laïi keát quaû: caùc kquaû ktra chaát löôïng Caùc ñaùnh giaù veà chaát löôïng duïng cuï vaø thuoác thöû Ñaùnh giaù töø phía ngoaøi( external quality controls) Test thoâng thaïo( CLIA 88) Thuoác thöû caàn ñaùp öùng caùc yeâu caàu qui ñònh Daây chuyeàn baùo caùo neân ñöôïc ñaùnh giaù kyõ bôûi giaùm ñoác hay Sup cuûa Lab Neáu keát quaû khoâng toái öu, giaùm ñoác Lab caàn phaûi xem laïi caùc khaâu: duïng cuï , qui trình, chaát lieäu.. Nhaèm tìm ra nguyeân nhaân thaát baïi ñoái vôùi maùy môùi caøi ñaët Theo CLIA’88 caàn test laïi ñoä chính xaùc cuûa maùy tröôùc Maùy ño PO2 vaø PCO2 ñoái chieáu phaûi coù saün Khi thieát bò cuõ bò thay theá, phaân tích hai maãu gioáng nhau (dupplicated analysis) phaûi thöïc hieän ñeå so saùnh keát quaû giöõa hai thieát bò. Kieåm tra maùy( calibration) Thöïc hieän tröôùc khi laøm test vaø moãi 6 thaùng Taàn suaát calibrate tuøy vaøo qui ñònh or baèng chöùng nhaän cuûa phoøng Lab( theo chuaån CAP, CLIA’88, JCAHO) Test ñöôïc thöïc hieän khi caùc qui trình ñaõ thieát laäp, thích öùng vôùi khuyeán caùo cuûa haõng sxuaát. Phaùt hieän söï hieän dieän cuûa khí, maùu ñoâng trong maãu Baûo ñaûm khoâng ngaét quaõng trong khi ruùt maãu maùu vaø caùc ñieän cöïc phaïi phuû heát leân maãu Baûo ñaûm qui trình kieåm tra chaát löôïng vaø calibrate moãi 8 giôø Nhaân söï Vaän chuyeån maãu Thöïc hieän phaân tích ñeå baûo ñaûm vaän chuyeån, phaân tích, baùo caùo ñuùng trong suoát quaù trình. Theo doõi