Nhóm phenicol

NHOÙM PHENICOL NHOÙM PHENICOL Khaùng sinh kìm khuaån (1947) Töø caùc naám Streptomyces & sau ñoù toång hôïp. Goàm : Chloramphenicol & Thiamphenicol. Chæ ñònh chính : Soát thöông haøn vaø vieâm maøng naõo Do ñoäc tính, vieäc söû duïng ngaøy nay bò giôùi haïn. NHOÙM PHENICOL NHOÙM PHENICOL H3C-SO2 Thiamphenicol Nhoùm PhenicolPhoå taùc duïng Roäng, bao goàm nhieàu: - vk Gram aâm : vk hoï khuaån ñöôøng ruoät, H. Influenza,Neisseria.. - vaø Gram döông: tuï caàu, lieân caàu , pheá caàu - vk noäi baøo vaø vk kî khí. Hieäu löïc raát toát treân H.Influenza ( dieät khuaån) Nhoùm PhenicolCô cheá taùc duïng & ñeà khaùng/ vk Ngaên söï toång hôïp protein do gaén vaøo tieåu ñôn vò 50S cuûa ribosom, öùc cheá enzym peptidyltransferase, ngaên söï gaén keát cuûa a.amin vaøo chuoåi polypeptid ñaõ coù. Ñieåm gaén / caùc Phenicol raát gaàn vôùi caùc Macrolid vaø Lincomycin coù theå coù söï töông tranh . Vk ñeà khaùng coù theå do tieát enzym acetyltransferase (quan troïng) hay giaûm tính thaám / maøng vk. Coù söï ÑK cheùo giöõa 2 chaát / nhoùm Phenicol. Nhoùm PhenicolDöôïc ñoäng hoïc Duøng PO haáp thu raát toát (Chlo. 75-90%; Thiam.#ø 100%) Phaân boá toát vaøo moâ, dòch cô theå vaø beân trong teá baøo. Qua nhau thai vaø vaøo söõa. Qua haøng raøo maùu naõo toát, cho C trong LCR # 30 – 50% noàng ñoä trong huyeát thanh. Chloramphenicol chuyeån hoùa ôû gan voâ hoaït. thaûi qua ñöôøng tieåu vaø chæ 2-3% vaøo maät. Thiamphenicol khoâng bò bieán ñoåi ôû gan vaø thaûi qua thaän döôùi daïng hoaït tính( 70%), vaøo maät 5% Nhoùm PhenicolTaùc duïng phuï –Ñoäc tính Thieáu maùu voâ taïo do suy tuûy Nhoùm PhenicolTaùc duïng phuï –Ñoäc tính Gray Baby syndrome (Hoäi chöùng xaùm) Coù theå gaây töû vong ôû treû sô sinh / sinh non. TC: oùi möõa, ñau buïng tieâu chaûy, soát , nhöôïc cô, tím taùi, truïy tim maïch.. Coù theå xaûy ra cho treû khi baø meï duøng thuoác ôû gñ cuoái /kyø mang thai. Ñöôïc giaûi thích do chöùc naêng gan cuûa treû chöa hoøan chænh. Chöa coù baùo caùo veà hoäi chöùng naøy ñv Thiamphenicol. Nhoùm PhenicolTaùc duïng phuï –Ñoäc tính Phaûn öùng Jarisch- Herxheimer : Xaûy ra khi duøng lieàu cao thuoác trong ñieàu trò giang mai, thöông haøn, Brucellose. Lieàu cao chloramphenicol ñeå trò thöông haøn coù theå gaây roái loïan tieâu hoùa ( 10%), phuø Quincke , truïy tim maïch ( hieám). Nhoùm PhenicolChæ ñònh trò lieäu Chæ duøng trong ca nhieãm truøng naëng maø caùc thuoác ít ñoäc hôn bò choáng chæ ñònh hay ñaõ maát taùc duïng. . Thöông haøn vaø phoù thöông haøn. Vieâm maøng naõo, aùp xe naõo. Nhieãm truøng pheá quaûn, phoåi. Nhieãm truøng gan maät. Nhieãm truøng vk kî khí. Nhieãm truøng noäi baøo . Nhoùm PhenicolSöû duïng trò lieäu Caàn theo doõi coâng thöùc maùu tröôùc vaø trong khi trò lieäu ( 1-2 laàn / tuaàn). Khoâng söû duïng quaù 3 tuaàn . Theo doõi chöùc naêng gan ( Chloramphenicol) vaø øthaän (Thiamphenicol) vaø hieäu chænh lieàu khi caàn. Daïng SD: PO, IM, IV, taïi choã ( nhoû maét…..) Nhoùm PhenicolTöông taùc thuoác Chloramphenicol laø chaát öùc cheá men gan, coù theå laøm taêng C / cuûa moä soá thuoác duøng chung nhö : thuoác khaùng vitamin K nhö warfarin.. thuoác sulfamid haï ñöôøng huyeát ( tolbutamid..) thuoác ñoäng kinh ( phenytoin…) Barbiturat, phenytoin, rifampicin laøm giaûm C/ serum cuûa chloramphenicol. NHOÙM AMINOGLYCOSID NHOÙM AMINOGLYCOSID (AMINOSID) Laø khaùng sinh dieät khuaån, ly trích töø moâi tröôøng caáy Streptomyces, Bacillus hay baùn Thôïp Aminoglycosid thieân nhieân: Streptomycin Gentamycin Tobramycin Kanamycin Sisomycin NHOÙM AMINOGLYCOSID Aminoglycosid baùn toång hôïp: Amikacin Dibekacin Netilmicin Framycetin Chaát coù caáu truùc töông caän: Spectinomycin AMINOGLYCOSID AMINOGLYCOSID NHOÙM AMINOGLYCOSIDPhoå taùc duïng Laø khaùng sinh dieät khuaån, ly trích töø moâi tröôøng caáy Streptomyces, Bacillus hay baùn TH Cho hieäu löïc dieät khuaån nhanh treân: TK Gram aâm hieáu khí: vk hoï khuaån ñöôøng ruoät, Pseudomonas, H.influenza.. TK Gram döông : Mycobacterium, Corynebacterium, Listeria Caàu khuaån Gram döông: Staphylo. meti-S NHOÙM AMINOGLYCOSIDPhoå taùc duïng ÑAËC BIEÄT: Spectinomycin : Td roõ treân Gonococcus Amikacin: td treân nhieàu chuûng ña ñeà khaùng Ñeà khaùng töï nhieân Streptococcus, Pneumococcus vaø vk kî khí Coù theå xeáp theo thöù töï hoïat tính: Streptomycin 10 ngaøy. Coù hoài phuïc khi ngöøng söû duïng.ÑT thaän do: gentamicin & tobramycin > amikacin vaø netilmicin Coù söï tích luõy thuoác treân teá baøo baøn chaûi / oáng thaän laøm thay ñoåi caáu truùc & chöùc naêng maøng tb hoïai töû töøng phaàn oáng thaän. Yeáu toá laøm taêng ÑT thaän : tuoåi cao, maát nöôùc , duùng chung vôùi thuoác lôïi tieåu, thuoác ñoäc vôùi thaän # vancomycin, amphotericin B, cefaloridin… NHOÙM AMINOGLYCOSID Ñoäc tính treân tai - tieàn ñình Thöôøng xaûy ra khi duøng thuoác > 10 ngaøy. Toån thöông daây TK soï soá 8 (khoâng hoài phuïc) TC: choùng maët, maát thaêng baèng, rung giaät nhaõn caàu, giaûm thính löïc,vaø coù theå gaây ñieác. Yeáu toá laøm taêng ñoäc tính treân tai: Duøng lieàu cao keùo daøi. Thieåu naêng thaän. Coù beänh lyù veà thính giaùc. Phoái hôïp vôùi thuoác coù ñt vôùi tai. NHOÙM AMINOGLYCOSID Ñoäc tính – Taùc duïng phuï khaùc Taùc ñoäng loïai curare ( curare-like effect) ÖÙc cheá daãn truyeàn thaàn kinh cô nhöôïc cô. Choáng chæ ñònh trong gaây meâ coù duøng curare, vaø ôû ngöôøi bò chöùng nhöôïc cô. Caùc taùc duïng phuï khaùc: dò öùng da, roái loïan veà maùu, soác phaûn veä..hieám xaûy ra. Aminosid laø nhoùm thuoác coù giôùi haïn trò lieäu heïp, caàn theo doõi C trong maùu NHOÙM AMINOGLYCOSIDSöû duïng trò lieäu Chæ ñònh trong caùc tröôøng hôïp nhieãm truøng naëng, ñaëc bieät NT Gram aâm. Nhieãm truøng huyeát, noäi taâm maïc. Nhieãm truøng taïi choã traàm troïng. Nhieãm truøng do Listeria Nhieãm truøng taïi choã (neomycin, paromomycin.) Nhieãm truøng lao ( streptomycin, kanamycin) Laäu caàu : spectinomycin Phoái hôïp vôùi Betalactamin/ Fluoroquinolon NHOÙM AMINOGLYCOSIDSöû duïng trò lieäu Ñöôøng söû duïng: - SC : deã gaây hoïai töû nôi tieâm. - IM ( ñöôøng sd coå ñieån) : nhieàu bieán thieân veà vaän toác haáp thu haáp thu khoù theo doõi trò lieäu - IV chaäm: ( 30-60 ph) : ñöôïc nhieàu nôi aùp duïng. Caàn hieäu chænh lieàu löôïng ôû ngöôøi beùo phì. NHOÙM AMINOGLYCOSIDSöû duïng trò lieäu Nhòp söû duïng thuoác: - Thöôøng laø 3 laàn / ngaøy. - Ngaøy nay, trong 1 soá tröôøng hôïp coù theå chæ duøng 1lieàu / ngaøy (OD = once a day). PP naøy ñöôïc cho laø khoâng laøm giaûm hieäu löïc ñieàu trò maø laøm giaûm tích luõy giaûm ñoäc tính vôùi thaän / tai. Caàn hieäu chænh lieàu ôû ngöôøi suy thaän MÔÛ ROÄNG KHOAÛNG CAÙCH GIÖÕA 2 LIEÀU Muïc ñích :  hieäu löïc vaø vaän toác taùc duïng   ñoäc tính  Cmax : Gentamicin / Tobramycin Cmax # 20 mg / L (lieàu duy nhaát 5 mg/kg) # 4-8 mg / L (lieàu 3 mg/kg/24g,chia 3 laàn) * söû duïng trong tröôøng hôïp nhieãm truøng  naëng, nhöng chöa nguy hieåm ñeán tính maïng MÔÛ ROÄNG KHOAÛNG CAÙCH GIÖÕA 2 LIEÀU Khoâng aùp duïng trong nhöõng tröôøng hôïp : Trò lieäu keùo daøi > 7 ngaøy Nhieãm truøng huyeát Nhieãm Staphylococcus, Enterococcus,  Pseudomonas serratia Treû em (+/-) , PN coù thai Thaåm phaân, coå tröôùng, phoûng >20% Baïch caàu trung tính giaûm Coù ClCR thay ñoåi ( < 50ml / phuùt )