Nghiên cứu về cạnh tranh ngành viễn thông Việt Nam

NAM __________ 9. Phong Lan, Doanh nghiïåp àûáng trûúác khoá khùn lúán do phñ thuï kïnh cao,VnExpress, 31.03.2004. ADSL cuãa àaåi lyá naây seä bõ cùæt. Nhiïìu àaåi lyá cho rùçng quyïët àõnh naây laâ khöng cöng bùçng, àùåc biïåt laâ búãi vò mûác phñ hoa höìng cuãa Netsoft chó khoaãng 6-8%, thêëp hún mûác hoa höìng 15-25% caác ISP (nhaâ cung cêëp dõch vuå Internet) khaác àûa ra. Baãn húåp àöìng cuãa VNPT vúái caác àaåi lyá cuäng quy àõnh rùçng “Caác àaåi lyá cuãa Netsoft khöng àûúåc pheáp laâm àaåi lyá cho caác nhaâ cung cêëp dõch vuå Internet khaác ngoaâi VNN”10. Vò VNPT chiïëm võ trñ chuã àaåo trïn thõ trûúâng, caác thoãa thuêån thûúng maåi naây roä raâng laâ chöëng caånh tranh. Laåm duång caác biïån phaáp kyä thuêåt àïí ngùn caãn dõch vuå cuãa àöëi thuã Möåt trong söë caác phaân naân thûúâng gùåp nhêët vïì VNPT laâ caác àún võ bûu àiïån àõa phûúng cuãa VNPT, thûúâng sûã duång caác biïån phaáp kyä thuêåt àïí chuyïín lûu lûúång VoIP vïì maång cuãa VNPT. Caác bûu àiïån tónh tham gia vaâo viïåc “ngùæt trung kïë” àïí chùån caác cuöåc àiïån thoaåi tûâ maång VoIP cuãa Viettel vaâ SPT.Trong caác trûúâng húåp naây, khaách haâng chó coá thïí goåi àiïån thoaåi qua maång VoIP cuãa VNPT11. Cuäng coá möåt söë trûúâng húåp möåt bûu àiïån tónh cuãa VNPT phaåt möåt khaách haâng laâ cöng ty lúán do àaä choån àöëi thuã cuãa VNPT hoùåc tûâ chöëi mua caác dõch vuå gia tùng giaá trõ cuãa VNPT. Caác cöng ty naây gùåp truåc trùåc khi goåi àiïån hoùåc nhêån àiïån thoaåi, cuäng nhû khi yïu cêìu caác dõch vuå sûãa chûäa tûâ caác bûu àiïån àõa phûúng12. Caác vêën àïì vïì Luêåt Caånh tranh Nïëu nhûäng bùçng chûáng vïì VNPT vaâ caác bûu àiïån tónh thaânh cuãa VNPT àûúåc àûa ra úã trïn laâ sûå thêåt thò VNPT àaä vi phaåm Luêåt vïì caånh tranh àûúåc Quöëc höåi thöng qua cuöëi nùm 2004. Möåt trong caác khña caånh quan troång cuãa luêåt múái naây laâ noá àûúåc soaån thaão àïí aáp duång vúái caã caác doanh nghiïåp Nhaâ nûúác cuäng nhû doanh nghiïåp tû nhên. Do àoá, möåt söë haânh vi cuãa VNPT vaâ caác bûu àiïån tónh coá thïí seä laâ àöëi tûúång cêìn àûúåc àiïìu tra laâm roä búãi caác cú quan coá thêím quyïìn vïì thi haânh Luêåt Caånh tranh taåi Böå Thûúng maåi. Nhûäng trûúâng húåp àiïìu tra nhû vêåy cêìn phaãi àûúåc khúãi xûúáng búãi möåt ngûúâi hay möåt töí chûác lúåi ñch bõ aãnh hûúãng búãi viïåc vi phaåm Luêåt Caånh tranh, hoùåc búãi Cuåc Quaãn lyá Caånh tranh, möåt cú quan múái àûúåc thiïët lêåp trong Böå Thûúng maåi.Viïåc vi phaåm Luêåt Caånh tranh, hoùåc coá thïí dêîn àïën: a) AÁp duång möåt hoùåc nhiïìu biïån phaáp trûâng phaåt àöëi vúái nhûäng ngûúâi vi phaåm, bao göìm phaåt tiïìn, thu höìi giêëy pheáp, caác biïån phaáp khaác nhû huãy boã caác húåp àöìng hoùåc giao dõch bêët húåp phaáp. b) Traã tiïìn böìi thûúâng cho nhûäng thiïåt haåi gêy ra vúái caá nhên, töí chûác hoùåc möåt quöëc gia bõ aãnh hûúãng búãi viïåc vi phaåm13. Höåi àöìng thûåc hiïån luêåt caånh tranh, möåt cú quan khaác àûúåc thaânh lêåp theo Luêåt Caånh tranh, seä quyïët àõnh úã àêu coá vi phaåm, aáp duång caác trûâng phaåt, caác biïån phaáp khùæc phuåc viïåc vi phaåm, vaâ hònh thûác böìi thûúâng. Cuäng coá khaã nùng vuå viïåc phaãi àûúåc àûa lïn möåt cêëp haânh chñnh cao hún hoùåc toâa aán búãi vò tiïu chñ àïí xem xeát laåi möåt quyïët àõnh ban àêìu àûúåc quy àõnh rêët roä trong luêåt. Khaã nùng VNPT hoùåc möåt bûu àiïån tónh thaânh bõ trûâng phaåt vò caác viïåc laâm sai traái bõ khiïëu naåi, nïëu chûáng minh àûúåc, seä phuå thuöåc vaâo chñnh saách cuãa Chñnh phuã vïì caånh tranh vaâ mûác àöå giûäa VNPT (hoùåc bûu àiïån tónh thaânh) vúái caác cú quan Chñnh phuã giaãi quyïët vuå kiïån. Hêìu hïët caác viïåc laâm chöëng caånh tranh maâ VNPT vaâ caác bûu àiïån tónh bõ khiïëu naåi rúi vaâo trûúâng húåp laåm duång võ trñ chuã àaåo trïn thõ trûúâng. Coá 6 loaåi laåm duång võ trñ chuã àaåo trïn thõ trûúâng bõ cêëm trong luêåt hiïån nay, vaâ hêìu hïët haânh vi cuãa VNPT bõ khiïëu naåi rúi vaâo möåt hoùåc vaâi loaåi haânh vi seä bõ cêëm. Biïíu 18 töíng kïët möåt söë haânh vi chöëng caånh tranh cuãa VNPT vaâ caác bûu àiïån tónh bõ khiïëu naåi vaâ tham chiïëu túái haânh vi laåm duång võ trñ chuã àaåo bõ cêëm trong àiïìu 13 cuãa Luêåt vïì Caånh tranh. Theo caác nöåi dung thaão luêån úã trïn vïì khaã nùng aáp duång Luêåt Caånh tranh àöëi vúái lônh vûåc viïîn thöng, caác vêën àïì thuöåc muåc laåm NGHIÏN CÛÁU VÏÌ CAÅNH TRANH NGAÂNH VIÏÎN THÖNG VIÏÅT NAM 33 __________ 12. Sau khi xaãy ra nhiïìu sûå viïåc nhû vêåy, thaáng 6/2004, Böå BCVT àaä töí chûác àiïìu tra úã bûu àiïån tónh Khaánh Hoâa, vaâ buöåc VNPT phaãi kyá biïn baãn vúái Viettel vaâ cam kïët khöng àïí caác sûå viïåc nhû vêåy taái diïîn.Tuy nhiïn, bêët chêëp biïn baãn àoá, àûúåc biïët sûå viïåc àoá vêîn diïîn ra, vaâ thaáng 8/2004, Böå Quöëc phoâng àaä hoåp vúái Böå BCVT àïí àïì nghõ Böå BCVT can thiïåp giaãi quyïët triïåt àïí. __________ 10. Möåt cuöåc caånh tranh ài vaâo ngoä cuåt,Thanh Nien Online, 18/7/2004. 11. Hoaâng Ly, Caånh tranh theo kiïíu luêåt rûâng, Thanh Nien Online, 13/9/2004 __________ 13. Caác àiïìu 116 vaâ 117 cuãa Luêåt Caånh tranh nïu rùçng tiïìn phaåt töëi àa laâ 10% doanh thu cuãa bïn vi phaåm trong nùm taâi chñnh trûúác nùm xaãy ra haânh vi vi phaåm. duång vai troâ chuã àaåo coá thïí àûúåc coi laâ rêët quan troång àöëi vúái lônh vûåc naây. Khi lônh vûåc viïîn thöng phaát triïín vaâ thu huát ngaây caâng nhiïìu cöng ty vúái caác nùng lûåc caånh tranh khaác nhau tham gia, thò vêën àïì naây caâng trúã nïn quan troång vaâ caác vêën àïì khaác trong luêåt caånh tranh, vñ duå caác thoãa thuêån vïì haån chïë caånh tranh, saáp nhêåp hay thêu toám vaâ caác àaåo luêåt vïì caånh tranh khöng cöng bùçng cuäng seä trúã nïn rêët quan troång. Do têìm quan troång cuãa caác vêën àïì vïì caånh tranh àöëi vúái caác quy àõnh trong lônh vûåc viïîn thöng, möåt söë nûúác àaä giao chûác nùng thi haânh luêåt caånh tranh trong ngaânh cho cú quan quaãn lyá viïîn thöng àöåc lêåp chûá khöng phaãi laâ (hoùåc thïm vaâo) cú quan thi haânh luêåt caånh tranh chung. Luêåt Caånh tranh cuãa Viïåt Nam cho túái nay chûa coá sûå chó àõnh naây, coá leä búãi vò khöng coá möåt cú quan quaãn lyá àöåc lêåp vïì viïîn thöng.Tuy nhiïn, hoaåt àöång cuãa Höåi àöìng caånh tranh trong viïåc thûåc hiïån Luêåt Caånh tranh trong lônh vûåc viïîn thöng coá thïí höî trúå cho viïåc thiïët lêåp möåt cú quan quaãn lyá múái vïì viïîn thöng, cú quan naây coá thïí àûúåc giao thûåc hiïån möåt söë khña caånh cuãa luêåt caånh tranh trong lônh vûåc viïîn thöng trong tûúng lai. Vïì vêën àïì tû nhên hoáa VNPT Hêìu hïët caác nhaâ laänh àaåo trïn toaân cêìu àïìu nhêët trñ cho rùçng tû nhên hoáa vaâ caånh tranh mang laåi lúåi ñch kinh tïë vaâ xaä höåi cho toaân xaä höåi, àùåc biïåt laâ trong lônh vûåc viïîn thöng. Àöi khi coân àûúåc goåi laâ cöí phêìn hoáa, hay tû baãn hoáa, vêën àïì tû nhên hoáa nhêån àûúåc sûå àöìng thuêån úã rêët nhiïìu nûúác chêu AÁ, núi maâ caác Chñnh phuã àang daânh nhiïìu cöng sûác cho viïåc tûå do hoáa nïìn kinh tïë vaâ caãi caách lônh vûåc cöng, coá chuá troång àïën viïåc caãi töí cú cêëu trong lônh vûåc viïîn thöng.Trong khi caác caãi töí vïì thïí chïë quaãn lyá, vïì tû nhên hoáa vaâ viïåc aáp duång Luêåt Caånh tranh ngaây caâng àûúåc uãng höå trïn thïë giúái, möîi nûúác vêîn cêìn phaãi theo àuöíi möåt chiïën lûúåc vaâ coá möåt löå trònh thay àöíi phuâ húåp nhêët vúái tònh hònh kinh tïë, chñnh trõ, xaä höåi cuãa nûúác àoá.Tuy nhiïn, xu hûúáng thò rêët roä raâng: Chñnh phuã cuãa caác nûúác trong khu vûåc àang thûåc hiïån caác saáng kiïën àêìy hoaâi baäo nhùçm caãi töí ngaânh viïîn thöng vaâ muåc àñch cuöëi cuâng laâ caãi thiïån nïìn kinh tïë vaâ phuác lúåi xaä höåi cuãa ngûúâi dên.Trong khi caác nhaâ laänh àaåo tiïëp tuåc theo àuöíi con àûúâng xêy dûång nùng lûåc thïí chïë, tû nhên hoáa, cêëp pheáp cho caác nhaâ cung cêëp dõch vuå múái, quaá trònh tûå do hoáa coá thïí seä mang laåi vö söë cú höåi cho lônh vûåc tû nhên àêìu tû vaâo haå têìng cú súã viïîn thöng cuäng nhû hiïån àaåi hoáa vaâ tiïëp cêån gêìn hún caác cöng nghïå viïîn thöng vaâ dõch vuå thöng tin tiïn tiïën. 34 NGHIÏN CÛÁU VÏÌ CAÅNH TRANH NGAÂNH VIÏÎN THÖNG VIÏÅT NAM Biïíu 18: Caác vêën àïì viïîn thöng àûúåc giaãi quyïët theo Luêåt Caånh tranh Haânh vi bõ khiïëu naåi Loaåi laåm duång võ trñ chuã ðaåo bõ cêëm Giaá dõch vuå cú súã haå têìng cao Bùæt cheåt vïì giaá 2. AÁp àùåt giaá baán hoùåc mua khöng húåp lyá àöëi vúái haâng hoáa vaâ dõch vuå hoùåc cöë ðõnh giaá baán laåi töëi thiïíu, gêy thiïåt haåi cho khaách haâng. Buâ cheáo Phên biïåt giaá: 1. Baán haâng hoáa vúái giaá thêëp hún chi phñ giaá thaânh (bao göìm chi phñ saãn xuêët vaâ chi phñ phên phöëi) nhùçm ngùn ngûâa caånh tranh, trûâ möåt söë trûúâng húåp ðùåc biïåt do Chñnh phuã cung cêëp. 4. AÁp duång nhiïìu ðiïìu khoaãn thûúng maåi khaác nhau vúái caác doanh nghiïåp khaác nhau ðöëi vúái cuâng möåt loaåi giao dõch, do ðoá ðêíy caác doanh nghiïåp naây vaâo võ trñ khöng cöng bùçng vïì mùåt caånh tranh. Tûâ chöëi dõch vuå Tûâ chöëi dõch vuå: 6. Caãn trúã viïåc tham gia thõ trûúâng cuãa caác ðöëi thuã múái. Phên böí cú súã haå têìng maång khöng cöng bùçng Tûâ chöëi dõch vuå: 6. Caãn trúã viïåc tham gia thõ trûúâng cuãa caác ðöëi thuã múái. Bùæt buöåc sûã duång dõch vuå cuãa VNPT Troái buöåc: 5. AÁp ðùåt lïn doanh nghiïåp khaác ðiïìu kiïån ðïí ðûúåc kyá húåp àöìng mua hoùåc baán haâng hoáa vaâ dõch vuå, hoùåc bùæt buöåc möåt doanh nghiïåp khaác chêëp nhêån möåt söë nghôa vuå khöng liïn quan trûåc tiïëp ðïën nöåi dung húåp ðöìng Laåm duång caác biïån phaáp kyä thuêåt ðïí ngùn caãn dõch vuå cuãa ðöëi thuã. Haån chïë thõ trûúâng, tûâ chöëi cung cêëp dõch vuå: 3. Haån chïë saãn xuêët (hoùåc) phên phöëi, haån chïë thõ trûúâng hoùåc caãn trúã phaát triïín vïì cöng nghïå vaâ kyä thuêåt, do ðoá gêy ra thiïåt haåi cho khaách haâng. 6. Caãn trúã viïåc tham gia thõ trûúâng cuãa caác ðöëi thuã múái. Tuyïn böë gêìn àêy cuãa VNPT vïì yá àõnh seä baán ra cöng chuáng 49% cöí phiïëu cuãa cöng ty di àöång cuãa VNPT cho thêëy àaä àïën thúâi àiïím thñch húåp cho Viïåt Nam thaão luêån möåt chñnh saách töíng thïí vïì vêën àïì tû nhên hoáa. Xu hûúáng gêìn àêy cho thêëy viïåc chûa coá möåt chñnh saách nhû thïë trïn thûåc tïë laâ àaä quaá muöån. Chó riïng trong nùm 1996, coá hún 110 cöng ty viïîn thöng àûúåc tû nhên hoáa úã gêìn 70 nûúác khaác nhau. Nùm 1997, coá thïm 17 cöng ty, mang laåi hún 40 triïåu USD. Nùm 1998, Brazil tû nhên hoáa doanh nghiïåp viïîn thöng Nhaâ nûúác, thu àûúåc 19 tyã USD tûâ àêëu thêìu.Trong têët caã caác cuöåc tû nhên hoáa trong nùm 1997 vaâ 1998, lônh vûåc viïîn thöng chiïëm 1/4 giao dõch. Gêìn àêy, cuöëi nhûäng nùm 90, ÊËn Àöå cuäng tiïën haânh tû nhên hoáa, thu àuúåc gêìn 1tyã USD thöng qua àêëu thêìu, vaâ Pakistan cuäng àang baán 26% trong PTCL, vúái trõ giaá gêìn 750 triïåu USD.Thaái Lan cuäng dûå àõnh baán 2 doanh nghiïåp viïîn thöng Nhaâ nûúác (vaâ gêìn àêy àaä thiïët lêåp möåt cú quan quaãn lyá àöåc lêåp nhû laâ möåt bûúác khúãi àêìu).Trïn thûåc tïë, trong nhûäng nùm gêìn àêy, hún 50 Chñnh phuã àaä chuyïín giao quyïìn súã hûäu vaâ àiïìu haânh caác doanh nghiïåp viïîn thöng Nhaâ nûúác cho khu vûåc tû nhên, thu laåi hún 200 tyã USD - möåt xu hûúáng chùæc chùæn seä khöng thïí giaãm ài trong tûúng lai. Biïíu 19 cho thêëy töíng quan vïì caác cuöåc tû nhên hoáa gêìn àêy trong khu vûåc. Trïn quöëc tïë, lúåi ñch cuãa tû nhên hoáa laâ rêët thuyïët phuåc. Söë liïåu thöëng kï cuãa caác cuöåc tû nhên hoáa gêìn àêy àaä chûáng toã rùçng viïåc thu huát vöën vaâ quaãn lyá tû nhên seä laâm cho maång lûúái àûúåc múã röång, tùng mêåt àöå àiïån thoaåi, mûác àêìu tû cao hún vaâ ûáng duång caác cöng nghïå tiïn tiïën.Tuy nhiïn, tû nhên hoáa úã möåt söë nûúác taåo ra nhiïìu lúåi ñch hún möåt söë nûúác khaác.Vñ duå, xeát vïì quan hïå giûäa tû nhên hoáa vaâ àêìu tû haâng nùm vaâo lônh vûåc viïîn thöng, söë liïåu thûåc tïë chó ra rùçng àêìu tû haâng nùm tùng trong möi trûúâng hêåu tû nhên hoáa. ÚÃ Mexico, àêìu tû haâng nùm tùng gêìn nhû gêëp 3 lêìn chó trong voâng möåt nùm àêìu. ÚÃ Malaysia, àêìu tû haâng nùm tùng gêëp 3 lêìn trong suöët 4 nùm sau khi tû nhên hoáa. Xeát vïì mêåt àöå àiïån thoaåi vaâ/hoùåc phöí cêåp dõch vuå viïîn thöng, sûå khaác biïåt tûúng tûå xaãy ra, tû nhên hoáa coá möåt taác àöång tñch cûåc, nhûng mûác lúåi ñch thu àûúåc úã caác nûúác coá khaác nhau. Ngoaâi viïåc phaát triïín nhanh choáng maång lûúái, kinh nghiïåm quöëc tïë cho thêëy rùçng tû nhên hoáa coân dêîn àïën tùng doanh thu àöëi vúái nhaâ khai thaác cöë àõnh, doanh thu cao hún tñnh trïn möåt maáy àiïån thoaåi vaâ caãi thiïån hiïåu suêët hoaåt àöång tñnh theo söë nhên viïn/àûúâng àiïån thoaåi. Noái àún giaãn hún, trung bònh, caác cuöåc tû nhên hoáa trïn thïë giúái àaä tùng nùng suêët nhaâ khai thaác cöë àõnh, tùng maånh mûác àêìu tû vaâ mêåt àöå àiïån thoaåi. Qua viïåc hoåc hoãi kinh nghiïåm quöëc tïë,Viïåt Nam coá thïí phaát NGHIÏN CÛÁU VÏÌ CAÅNH TRANH NGAÂNH VIÏÎN THÖNG VIÏÅT NAM 35 Nùm Nûúác Cöng ty % baán Doanh söë Taâi chñnh Ngûúâi mua 1999 ÊËn Àöå VSNL 10,0 104 triïåu USD Niïm yïët Trong nûúác/Nûúác ngoaâi 1997 ÊËn Àöå MTLN 8,5 359 triïåu USD Niïm yïët Àa daång 1997 ÊËn Àöå VSNL 448 triïåu USD Niïm yïët Nhaâ àêìu tû nûúác ngoaâi 1997 Trung Quöëc China Telecom HK 25,0 3.933 triïåu USD Baán cho Ngên haâng Myä Àa daång 1997 Kazakhstan Kazakh Telekom 40,0 370 triïåu USD Baán riïng Nhaâ àêìu tû nûúác ngoaâi 1997 Nga Svyazinvest 25,0 1.875 triïåu USD Baán riïng Nhaâ àêìu tû trong nûúác 1997 Srilanka Srilanka Telecom 35,0 225 triïåu USD Àêëu thêìu Nhaâ àêìu tû nûúác ngoaâi 1991 Thöí Nhô Kyâ Turk Kablo 38,0 11 triïåu USD Baán trûåc tiïëp Nhaâ àêìu tû nûúác ngoaâi Töíng 7.324 triïåu USD Biïíu 19: Caác cuöåc cöí phêìn hoáa úã chêu AÁ trong nhûäng nùm 1990 Nguöìn: Ngên haâng Thïë giúái, Nghiïn cûáu cuãa VNCI. 36 NGHIÏN CÛÁU VÏÌ CAÅNH TRANH NGAÂNH VIÏÎN THÖNG VIÏÅT NAM triïín caác kïë hoaåch tû nhên hoáa vaâ tûå do hoáa àaáp ûáng àûúåc nhu cêìu chung cuãa àêët nûúác. Cêìn phaãi ghi nhúá rùçng rêët nhiïìu kiïën thûác vïì kyä thuêåt, luêåt phaáp vaâ kinh doanh trong ngaânh viïîn thöng nùçm trong khu vûåc tû nhên; quaá trònh tû nhên hoáa naây seä cho pheáp Chñnh phuã khai thaác nguöìn thöng tin vaâ kinh nghiïåm naây.Theo caách naây, möåt söë lúåi ñch caånh tranh coá thïí cung cêëp caác phên tñch, khuyïën nghõ khaác nhau.Tû nhên hoáa, mùåc duâ laâ bûúác quan troång àêìu tiïn, cêìn phaãi àûúåc xem xeát nhû laâ chó möåt trong caác chñnh saách ban àêìu vïì tûå do hoáa, vaâ cuöëi cuâng cêìn phaãi àûúåc kïët húåp vúái cuöåc caãi caách cú chïë quaãn lyá vaâ viïåc triïín khai caác lûåc lûúång caånh tranh trïn thõ trûúâng. C hûúng naây dûåa trïn kïëtquaã àiïìu tra caác nhaâ sûãduång dõch vuå viïîn thöng, möåt söë àùåc trûng chñnh vïì cêìu trong ngaânh viïîn thöng, àïí àûa ra möåt söë vêën àïì vïì nhu cêìu khaách haâng trong ngaânh viïîn thöng Viïåt Nam. Nhû àïì cêåp úã phêìn dûúái, coá 89 doanh nghiïåp (trong töíng söë mêîu 150 doanh nghiïåp àûúåc àiïìu tra) àaä tham gia traã lúâi phiïëu têåp trung vaâo nhûäng vêën àïì chñnh sau: • Tònh hònh thûåc tïë cuãa viïåc sûã duång dõch vuå viïîn thöng úã caác doanh nghiïåp; • Chêët lûúång saãn phêím vaâ dõch vuå viïîn thöng hiïån coá trïn thõ trûúâng; • Möëi quan hïå giûäa giaá caã vaâ söë lûúång vaâ loaåi hònh dõch vuå viïîn thöng; • Haânh vi cuãa doanh nghiïåp coá thïí xaãy ra nïëu dõch vuå viïîn thöng àûúåc caãi thiïån möåt caách àaáng kïí. Mêîu àiïìu tra Biïu 20 phên loaåi mêîu àiïìu tra theo àõa àiïím, ngaânh nghïì, hònh thûác súã hûäu vaâ qui mö. Caác mêîu àiïìu tra naây khöng phaãi laâ àaåi diïån cuãa têët caã caác doanh nghiïåp úã Viïåt Nam.Tuy vêåy, möåt söë tiïu chñ chñnh àaä àûúåc sûã duång trong viïåc lûåa choån doanh nghiïåp àiïìu tra: • Thûá nhêët, chuáng töi têåp trung àiïìu tra vaâo caác doanh nghiïåp sûã duång nhiïìu dõch vuå viïîn thöng nhû caác doanh nghiïåp thuöåc lônh vûåc ICT, ngên haâng vaâ dõch vuå khaác. Chó coá 12% doanh nghiïåp trïn töíng söë mêîu àiïìu tra laâ tûâ khu vûåc saãn xuêët; • Thûá hai, àïí phuâ húåp vúái muåc tiïu dûå aán VNCI têåp trung vaâo xêy dûång khaã nùng caånh tranh cuãa doanh nghiïåp vûâa vaâ nhoã trong nûúác thuöåc súã hûäu tû nhên, chuáng töi chó choån khoaãng 1/3 doanh nghiïåp trong töíng söë mêîu àiïìu tra laâ caác doanh nghiïåp thuöåc súã hûäu Nhaâ nûúác vaâ doanh nghiïåp coá vöën àêìu tû nûúác ngoaâi; • Cuöëi cuâng, chuáng töi cöë gùæng sûã duång caâng nhiïìu caâng töët maång lûúái hiïån coá cuãa Saáng kiïën liïn kïët doanh nghiïåp VNCI. Búãi vêåy, chuáng töi àaä tiïën haânh àiïìu tra 30 doanh nghiïåp thuöåc Saáng kiïën phêìn mïìm/ICT cuãa dûå aán VNCI úã caã Haâ nöåi vaâ thaânh phöë Höì Chñ Minh, vaâ 14 ngên haâng thûúng maåi cöí phêìn thuöåc khöëi ngên haâng cuãa dûå aán VNCI. Tònh hònh sûã duång dõch vuå viïîn thöng Nhû trònh baây úã Biïíu 21, caác saãn phêím vaâ dõch vuå viïîn thöng khaác nhau àûúåc sùæp xïëp theo mûác àöå quan troång àöëi vúái khaách haâng sûã duång. Kïët quaã chung cho thêëy mûác àöå sûã duång dõch vuå viïîn thöng trong caác doanh nghiïåp àiïìu tra laâ khaá thêëp, kïí caã caác doanh nghiïåp trong lônh vûåc ICT. Kïët quaã àiïìu tra cuäng cho thêëy caác dõch vuå viïîn thöng "truyïìn thöëng" nhû àiïån thoaåi cöë àõnh, àiïån thoaåi di àöång, vaâ Internet laâ caác dõch vuå quan troång nhêët, vaâ àûúåc sûã duång trong moåi lônh vûåc (àùåc biïåt trong lônh vûåc saãn xuêët).Trong khi àoá, caác NGHIÏN CÛÁU VÏÌ CAÅNH TRANH NGAÂNH VIÏÎN THÖNG VIÏÅT NAM 37 KÏËT QUAÃ KHAÃO SAÁT KHAÁCH HAÂNG SÛÃ DUÅNG DÕCH VUÅ VIÏÎN THÖNG Àõa àiïím Nghaânh nghïì Súã hûäu Qui mö (Nhên lûåc) Haâ Nöåi 72% HCM 25% Khaác 3% ICT 37% Dõch vuå khaác 36% Saãn xuêët 15% Ngên haâng 12% Tû nhên 66% Nhaâ nûúác20% ÐTNN 14% Nhoã hún 100 58% 100 ðïën 300 20% 300 ðïën 500 11% Lúán hún 500 11% 100% 100% 100% 100% Biïíu 20: Phên loaåi mêîu àiïìu tra dõch vuå nhû kïët nöëi Internet khöng dêy (WiFi), chuyïín tiïëp khung vaâ dõch vuå 1800 miïîn cûúác ngûúâi goåi laåi keám quan troång/ñt àûúåc sûã duång. Möåt cêu hoãi tiïëp theo hoãi vïì lyá do cú baãn maâ doanh nghiïåp khöng sûã duång caác saãn phêím/dõch vuå viïîn thöng múái. Àïí traã lúâi cêu hoãi naây, chuáng töi àaä àûa ra ba cêu traã lúâi lûåa choån: 1) dõch vuå naây chûa coá; 2) sûã duång dõch vuå naây khöng mang laåi lúåi ñch thûúng maåi gò; 3) dõch vuå naây coá mûác giaá cao. Söë doanh nghiïåp choån cêu traã lúâi söë 2 chiïëm àa söë. Àiïìu naây cho thêëy rùçng haâng loaåt dõch vuå múái khöng àûúåc têån duång.Thûåc tïë naây coá thïí laâ do sûå thiïëu hiïíu biïët cuãa caác doanh nghiïåp vaâ hoaåt àöång marketing khöng coá hiïåu quaã cuãa caác nhaâ cung cêëp caác dõch vuå viïîn thöng múái. Chi phñ viïîn thöng Chi phñ cho caác dõch vuå viïîn thöng cuãa caác doanh nghiïåp àûúåc àiïìu tra chiïëm khoaãng 5% trïn töíng söë chi phñ hoaåt àöång saãn xuêët. Àöëi vúái caác doanh nghiïåp trong lônh vûåc taâi chñnh vaâ ngên haâng, tyã lïå chi phñ cho dõch vuå viïîn thöng chiïëm khoaãng 5-10% trïn töíng chi phñ trong khi úã caác doanh nghiïåp saãn xuêët tyã lïå naây dûúái mûác 5% (Biïíu 22). Theo yá kiïën cuãa caác doanh nghiïåp, giaá cûúác dõch vuå viïîn thöng laâ rêët cao. Àiïìu naây àûúåc thïí hiïån roä trong caác trûúâng húåp goåi àiïån thoaåi quöëc tïë, goåi àiïån thoaåi àûúâng daâi trong nûúác, goåi àiïån thoaåi di àöång, dõch vuå kïët nöëi Internet bùçng quay söë vaâ thuï kïnh riïng.Tuy vêåy, giaá cûúác cuãa caác dõch vuå goåi àiïån thoaåi cöë àõnh nöåi haåt,ADSL vaâ VoIP laâ chêëp nhêån àûúåc. Nhûäng yá kiïën trïn àêy laâ àïìu thöëng nhêët trong caác doanh nghiïåp úã caác ngaânh khaác nhau vaâ àûúåc toám tùæt úã Biïíu 23. Caác doanh nghiïåp cuäng àûúåc hoãi hoå seä phaãn ûáng thïë naâo nïëu nhû giaá cûúác dõch vuå viïîn thöng giaãm 10%, 20%, 30% vaâ 40%. Chuáng töi phaát hiïån ra rùçng, úã mûác àöå khaác 38 NGHIÏN CÛÁU VÏÌ CAÅNH TRANH NGAÂNH VIÏÎN THÖNG VIÏÅT NAM Töíng söë doanh nghiïåp IT Ngên haâng Dõch vuå Saãn xuêët Àiïån thoaåi cöë àõnh 1,19 1,24 1,10 1,22 1,08 Internet 1,48 1,40 1,67 1,5 1,50 Àiïån thoaåi di àöång 1,52 1,64 1,78 1,45 1,23 ADSL 1,87 1,38 2,00 1,86 3,09 Kïët nöëi Internet bùçng quay söë 2,96 3,58 2,60 2,94 1,89 Thuï kïnh riïng 3,39 3,59 2,75 3,20 3,78 Truyïìn söë liïåu 3,44 3,93 2,22 3,05 4,00 VoIP 3,95 3,93 3,89 3,84 4,33 Chuyïín tiïëp khung 4,14 4,24 3,25 4,56 3,9 WiFi 4,15 3,95 4,71 4,31 4,00 Dõch vuå 1800 4,16 4,41 4,17 4,24 3,50 Biïíu 21. Mûác àöå quan troång cuãa saãn phêím vaâ dõch vuå viïîn thöng Trong àoá: 1= rêët quan troång/sûã duång thûúâng xuyïn; 2 = quan troång/sûã duång vûâa phaãi; 3 = bònh thûúâng, coá sûã duång; 4 = keám quan troång/ñt sûã duång; 5 = khöng quan troång/khöng sûã duång Biïíu 22.Tyã lïå chi phñ viïîn thöng trïn töíng chi phñ Chi phñ viïîn thöng Töíng söë doanh nghiïåp ICT Ngên haâng Caác dõch vuå khaác Saãn xuêët 1 1.5 2 2.5 Ghi chuá: Söë trung bònh trong àöì thõ trïn àûúåc ruát ra tûâ viïåc töíng húåp caác cêu traã lúâi theo thang àiïím sau: 1 = chi phñ viïîn thöng / töíng chi phñ nhoã hún 5% 2 = chi phñ viïîn thöng / töíng chi phñ lúán hún 5% nhûng nhoã hún 10% 3 = chi phñ viïîn thöng / töíng chi phñ lúán hún 10% nhûng nhoã hún 15% 4 = chi phñ viïîn thöng / töíng chi phñ lún hún 15% nhau, caác doanh nghiïåp rêët nhaåy caãm àöëi vúái sûå thay àöíi giaá cûúác dõch vuå viïîn thöng (àiïìu àoá coá nghôa laâ viïåc giaãm giaá cûúác dõch vuå seä coá thïí dêîn àïën viïåc tùng àaáng kïí nhu cêìu sûã duång dõch vuå viïîn thöng). Àêy chñnh laâ àiïím maâ caác nhaâ kinh tïë hoåc thûúâng goåi laâ "àöå co giaän cuãa giaá caã". Àöå co giaän giaá caã theo tinh toaán cuãa nhu cêìu nùçm trong khoaãng tûâ - 0,57 àïën - 0,66, vúái tyã lïå trung bònh cuãa toaân böå caác doanh nghiïåp laâ - 0,63% (lônh vûåc saãn xuêët coá àöå co giaän thêëp nhêët). Àiïìu naây coá nghôa laâ cûá möîi khi giaá caã giaãm 10% thò nhu cêìu sûã duång dõch vuå viïîn thöng seä tùng thïm khoaãng 6%.Theo caách tñnh toaán naây thò khi giaá caã giaãm khoaãng 1/3 seä dêîn túái thõ trûúâng viïîn thöng tùng thïm 25-30%. Àaánh giaá chêët lûúång dõch vuå viïîn thöng Caác doanh nghiïåp cuäng àûúåc àiïìu tra vïì quan àiïím cuãa hoå àöëi vúái chêët lûúång dõch vuå dûåa trïn böën tiïu chñ: thúâi gian kïët nöëi, töëc àöå àûúâng truyïìn, àöå tin cêåy cuãa dõch vuå (têìn söë xuêët hiïån sûå cöë) vaâ cöng nghïå sûã duång. Caác yá kiïën phaãn höìi àûúåc tñnh toaán trung bònh vaâ toám tùæt úã Biïíu 24. Phêìn lúán doanh nghiïåp traã lúâi haâi loâng vúái thúâi gian kïët nöëi, trûâ kïët nöëi nöåi haåt. Biïíu 25 cho thêëy kïët quaã àiïìu tra vïì têìn suêët xuêët hiïån sûå cöë vaâ cöng nghïå sûã duång. Àaánh giaá chung laâ cöng nghïå khaá múái vaâ hiïån àaåi mùåc duâ chûa phaãi laâ loaåi xuêët sùæc. Qua viïåc sûã duång caác hònh úã trïn, àaánh giaá ban àêìu vïì chêët lûúång dõch vuå viïîn thöng vïì cú baãn laâ khaá tñch cûåc. Caác doanh nghiïåp cho rùçng hïå thöëng dõch vuå viïîn thöng khaá hiïån àaåi, kïët nöëi nhanh vaâ àaáng tin cêåy mùåc duâ töëc àöå àûúâng truyïìn coân khaá chêåm. NGHIÏN CÛÁU VÏÌ CAÅNH TRANH TRONG KHU VÛÅC VIÏÎN THÖNG ÚÃ VIÏÅT NAM 39 Töíng söë doanh nghiïåp IT Ngên haâng Dõch vuå khaác Saãn xuêët Àiïån thoaåi cöë àõnh 2.06 2.19 2.25 1.82 2.33 Goåi quöëc tïë 1.48 1.47 1.60 1.35 1.69 Goåi liïn tónh 1.77 1.87 1.73 1.81 1.45 Goåi nöåi haåt 2.38 2.63 2.50 2.11 2.25 Àiïån thoaåi di àöång 1.62 1.71 1.91 1.48 1.46 Internet quay söë 1.98 2.05 1.70 2.08 2.00 ADSL 2.37 2.29 2.00 2.39 2.89 WIFI 2.54 2.15 1.33 3.20 4.33 VOIP 2.84 2.62 3.00 2.77 4.00 Thuï kïnh riïng 1.63 1.43 1.22 1.88 2.38 Truyïìn söë liïåu 2.03 1.76 1.57 2.40 3.50 Biïíu 23. Àaánh giaá mûác cûúác dõch vuå viïîn thöng Trong àoá: 1 = rêët cao; 2 = cao; 3 = trung bònh; 4 = thêëp Biïíu 24: Àaánh giaá chêët lûúång dõch vuå kïët nöëi Thúâi gian kïët nöëi 1 2 3 4 5 Quöëc tïë Liïn tónh Nöåi haåt Di àöång Truyïìn söë liïåu Kïët nöëi Internet Töëc àöå àûúâng truyïìn 1 2 3 4 5 Internet quay söë ADSL WIFI VOIP Thuï kïnh Truyïìn dûä liïåu Chuá thñch: 1= rêët nhanh; 2= nhanh; 3= trung bònh; 4= chêåm; 5= rêët chêåm Àaánh giaá taác àöång cuãa viïåc caãi thiïån dõch vuå viïîn thöng Caác doanh nghiïåp àûúåc hoãi vïì taác àöång coá thïí xaãy ra àöëi vúái hoaåt àöång saãn xuêët kinh doanh cuãa hoå nïëu dõch vuå viïîn thöng àûúåc caãi thiïån àaáng kïí (nghôa laâ hoå seä àûúåc nhêån caác àiïìu kiïån töët nhêët vïì chêët lûúång, giaá caã vaâ dõch vuå sùén coá). Nhû toám tùæt úã Biïíu 26, kïët quaã àiïìu tra cho thêëy seä coá thïí coá sûå gia tùng àaáng kïí vïì doanh thu, nùng suêët lao àöång, lúåi nhuêån vaâ töëc àöå àöíi múái. Khöng coá gò ngaåc nhiïn khi taác àöång maånh nhêët cuãa viïåc caãi thiïån dõch vuå viïîn thöng laâ àöëi vúái lônh vûåc IT vaâ ngên haâng. Kïët luêån Möåt söë vêën àïì thuá võ coá thïí ruát ra tûâ kïët quaã àiïìu tra nhû sau: • Viïåt Nam dûúâng nhû àang coá möåt maång lûúái viïîn thöng hoaåt àöång töët vaâ àaáng tin cêåy. Maång lûúái naây àang cung cêëp caác dõch vuå vúái töëc àöå kïët nöëi khaá nhanh mùåc duâ töëc àöå àûúâng truyïìn thûúâng chêåm; • Mùåc duâ caác dõch vuå múái hiïån khaá coá sùén trïn thõ trûúâng nhûng phêìn lúán caác doanh nghiïåp tiïëp tuåc àùåt loâng tin vaâo viïåc sûã duång caác dõch vuå àiïån thoaåi vaâ Internet truyïìn thöëng. Àiïìu naây cho thêëy khaá nhiïìu cú höåi àöíi múái quan troång vêîn chûa àûúåc têån duång; • Phêìn lúán möëi quan têm, cuãa cöång àöìng kinh doanh têåp trung vaâo vêën àïì cûúác phñ khaá cao cuãa caác dõch vuå viïîn thöng úã Viïåt Nam.Viïåc giaãm cûúác phñ coá thïí dêîn túái sûå gia tùng àaáng kïí nhu cêìu sûã duång dõch vuå viïîn thöng. Mûác cûúác phñ giaãm 1/3 thò thõ trûúâng viïîn thöng coá thïí tùng thïm 25-30%; • Töëc àöå dõch vuå àûúåc caãi thiïån (bao göìm caã cûúác phñ thêëp) coá thïí giuáp caác doanh nghiïåp nêng cao tñnh caånh tranh thöng qua doanh söë vaâ doanh thu tùng àaáng kïí, tùng lúåi nhuêån vaâ tùng töëc àöå àöíi múái. 40 NGHIÏN CÛÁU VÏÌ CAÅNH TRANH NGAÂNH VIÏÎN THÖNG VIÏÅT NAM Biïíu 26.Taác àöång cuãa viïåc caãi thiïån dõch vuå àöëi vúái doanh nghiïåp Töíng söë doanh nghiïåp IT Ngên haâng Dõch vuå khaác Saãn xuêët Tùng doanh thu 6,0% 8,5% 6,5% 4,0% 5,5% Tùng nùng suêët lao àöång 7,5% 8,5% 6,0% 7,0% 7,0% Giaãm chi phñ 4,0% 5,0% 4,0% 4,0% 4,0% Tùng lúåi nhuêån 6,0% 7,5% 6,0% 5,0% 4,0% Töëc àöå àöíi múái cöng nghïå 7,5% 8,5% 8,5% 5,5% 6,5% Biïíu 25:Têìn suêët xuêët hiïån sûå cöë vaâ àaánh giaá cöng nghïå sûã duång Têìn söë xuêët hiïån sûå cöë 1 2 3 4 5 Cöë àõnh Di àöång Dial-up ADSL WIFI VOIP Thuï kïnh Truyïìn dûä liïåu Cöë àõnh Di àöång Dial-up ADSL WIFI VOIP Thuï kïnh Truyïìn dûä liïåu Cöng nghïå sûã duång 1 2 3 4 5 Chuá thñch: 1 = khöng bao giúâ; 2 = thónh thoaãng; 3 = bònh thûúâng; 4 = thûúâng xuyïn; 5 = rêët thûúâng xuyïn. Chuá thñch: 1 = cöng nghïå muäi nhoån; 2 = khaá múái; 3 = trung bònh; 4 = cuä; 5 = laåc hêåu. C on àûúâng àïí Viïåt Nam àitiïëp quaá trònh tûå do hoáakhu vûåc viïîn thöng laâ con àûúâng thùèng.Trïn thïë giúái, coá möåt xu hûúáng rêët roä vïì caånh tranh vaâ sûå minh baåch trong quaãn lyá, trong àoá coá vai troâ quan troång cuãa àêìu tû tû nhên - caã trong nûúác vaâ quöëc tïë. Caác nhaâ ra quyïët àõnh cuãa Viïåt Nam hiïíu àiïìu naây, vaâ àaä nhêët trñ àaáp ûáng caác tiïu chñ khaác nhau trong Hiïåp àõnh Song phûúng giûäa Viïåt Nam vaâ Myä, maâ Vùn baãn Dêîn chiïëu laâ caác quy tùæc quöëc tïë liïn quan túái GATS vaâ WTO.Trûúác tiïn vaâ trïn hïët,Viïåt Nam phaãi haânh àöång tñch cûåc àïí taåo dûång sûå minh baåch trong chiïën lûúåc viïîn thöng vaâ chñnh saách quaãn lyá cuãa mònh.Viïåt Nam cuäng phaãi caãi töí VNPT vïì cùn baãn thöng qua haâng loaåt caác hoaåt àöång taái töí chûác maâ cuöëi cuâng seä dêîn túái kïët quaã laâ sûå àêìu tû cuãa khu vûåc tû nhên. Chñnh phuã cuäng phaãi àêëu tranh vúái caác DNNN khaác àang hoaåt àöång trong lônh vûåc viïîn thöng. Têìm quan troång cuãa quaá trònh tûå do hoáa khöng thïí bõ àaánh giaá thêëp, búãi sûå thaânh cöng hay thêët baåi cuãa quaá trònh naây seä aãnh hûúãng túái khaã nùng caånh tranh vïì kinh tïë cuãa Viïåt Nam trïn thõ trûúâng khu vûåc vaâ thïë giúái.Vñ duå, viïåc khöng coá khaã nùng xêy dûång möåt cú súã haå têìng maång àaä aãnh hûúãng trûåc tiïëp túái hoaåt àöång kinh doanh liïn quan àïën xuêët khêíu cuäng nhû caác maãng IT vaâ ITES. Chó vúái viïåc cho pheáp tiïëp cêån cöng nghïå tiïn tiïën nhêët úã moåi núi, caã úã thaânh thõ vaâ nöng thön, vúái giaá caã caånh tranh, thò chñnh saách Àöíi Múái cuãa Viïåt Nam múái coá thïí thaânh cöng trong viïåc àem laåi sûå thõnh vûúång cho têët caã caác têìng lúáp dên cû. Thay àöíi hiïëm khi laâ möåt quaá trònh dïî daâng, vaâ thûúâng àoâi hoãi sûå têåp trung vaâ cam kïët lêu daâi. Sûå thay àöíi cuäng àoâi hoãi nhûäng lûåa choån coá aãnh hûúãng tiïu cûåc túái nhûäng lúåi ñch cuãa möåt söë nhoám coá quyïìn lûåc.Vò vêåy, viïåc taåo dûång sûå nhêët trñ cuãa xaä höåi coá yá nghôa quan troång àïí thûåc hiïån vaâ duy trò sûå thay àöíi. Ngay caã khi àaä coá àûúåc sûå nhêët trñ, ngûúâi dên vaâ caác töí chûác vêîn coá nhûäng bêët àöìng vïì viïåc laâm thïë naâo àïí àaåt àûúåc caác muåc tiïu chung.Vò thïë, thaão luêån cöng khai vaâ quyïët àõnh dûåa trïn thûåc tïë laâ yïëu töë quan troång àïí àaãm baão thaânh cöng. Trong chûúng naây,VNCI àïì xuêët caác khuyïën nghõ àaä àûúåc aáp duång röång raäi dûåa trïn caác xu hûúáng cú baãn cuãa Viïåt Nam vaâ quöëc tïë. Caác khuyïën nghõ àûúåc àûa ra trïn cú súã caác baáo caáo trûúác àêy do Ngên haâng Thïë giúái, GIPI, Chñnh phuã Viïåt Nam vaâ VNCI thûåc hiïån. Àïí taåo dûång sûå nhêët trñ cuãa xaä höåi xung quanh caác khuyïën nghõ naây,VNCI trònh baây caác thöng lïå töët nhêët vaâ dúã nhêët trong khu vûåc vaâ trïn thïë giúái, vaâ àöëi chiïëu caác thöng lïå naây vúái caác bïn liïn quan khaác nhau trong möåt möi trûúâng viïîn thöng caånh tranh maånh meä: • Chñnh phuã - chiïën lûúåc, chñnh saách vaâ quy àõnh phaáp luêåt • Doanh nghiïåp - caác doanh nghiïåp viïîn thöng, caác nhaâ cung cêëp, vaâ caác doanh nghiïåp liïn quan khaác • Ngûúâi tiïu duâng vaâ xaä höåi - ngûúâi tiïu duâng laâ doanh nghiïåp vaâ caá nhên, caác hiïåp höåi, caác nhoám doanh nghiïåp, v.v. Thûåc hiïån thay àöíi laâ möåt quaá trònh khoá khùn vaâ mang tñnh kyä thuêåt, àùåc biïåt trong trûúâng húåp thiïëu sûå thöëng nhêët giûäa nhûäng ngûúâi ra quyïët àõnh vaâ caác bïn coá quyïìn lúåi vaâ nghôa vuå liïn quan.Vò vêåy, àiïìu quan troång laâ hiïíu àûúåc vai troâ troång yïëu cuãa möîi nhoám naây trong quaá trònh tûå do hoáa, vaâ ruát kinh nghiïåm tûâ caác thöng lïå töët nhêët vaâ dúã nhêët trïn thïë giúái. Biïíu 27 nïu bêåt vai troâ cuãa tûâng bïn liïn quan – Chñnh phuã, doanh nghiïåp vaâ xaä höåi – vaâ àûa ra möåt khuön khöí cho viïåc taåo dûång sûå àöìng thuêån cho haânh àöång. Khuyïën nghõ VNCI àaä chó ra nhûäng khoaãng caách àaáng kïí giûäa caác muåc tiïu maâ Chñnh phuã Viïåt Nam àùåt ra vaâ hiïån traång cuãa khu vûåc viïîn thöng Viïåt Nam. Caác nhaâ hoaåch àõnh chñnh saách àaä nhêën maånh rùçng caånh tranh laâ möåt muåc tiïu chñnh cuãa Chñnh phuã. Mùåc duâ Viïåt Nam àaä bûúác àêìu aáp duång caånh tranh, nhûng sûå caånh tranh àoá vêîn coân sûå ngùn caách vïì àõa lyá vaâ chó diïîn ra vúái möåt söë dõch vuå cuå thïí. Ngoaâi ra, têët caã caác doanh nghiïåp àang caånh tranh àïìu coá vöën àêìu tû cuãa Nhaâ nûúác vaâ/hoùåc coá phêìn NGHIÏN CÛÁU VÏÌ CAÅNH TRANH TRONG KHU VÛÅC VIÏÎN THÖNG ÚÃ VIÏÅT NAM 41 CON ÀÛÚÂNG PHÑA TRÛÚÁC 42 NGHIÏN CÛÁU VÏÌ CAÅNH TRANH NGAÂNH VIÏÎN THÖNG VIÏÅT NAM Biïíu 27: Caác thöng lïå töët nhêët vaâ dúã nhêët trong lônh vûåc viïîn thöng Bïn liïn quan Vai troâ Thöng lïå töët nhêët Thöng lïå dúã nhêët Nhûäng caách tên Chñnh phuã Hoaåch ðõnh chñnh saách • Phaát triïín chñnh saách ða ngaânh, vñ duå: viïîn thöng, CNTT, thûúng maåi vaâ giaáo duåc. • Caác chñnh saách mêu thuêîn nhau giûäa caác böå khaác nhau. • Chñnh saách ða quöëc gia14. Khuön khöí • Cú quan quaãn lyá duy nhêët vaâ àöåc lêåp cho caác ngaânh àaä höåi tuå vúái nhau, göìm: viïîn thöng, CNTT, truyïìn thöng; • Tûå chuã vïì taâi chñnh; • Caác tiïu chuêín cöng nghïå, cöng bùçng (khöng thiïn võ); • Thu thêåp vaâ phên tñch dûä liïåu. • Cú quan quaãn lyá àöåc lêåp úã cêëp quöëc gia vaâ bang, vñ duå: Myä; • Thiïn võ cöng nghïå/dõch vuå; • Quaãn lyá cöìng kïình. • Quaãn lyá àa quöëc gia; • UÃy ban caånh tranh ða ngaânh vaâ tûå ðiïìu tiïët15; • Cêëp pheáp phöí thöng16; • Sûã duång caác chuyïn gia tû vêën ðïí thu huát kiïën thûác cho ngaânh. Quyïìn xeát xûã (Xem xeát caác vêën àïì phaáp lyá) • Toâa chuyïn traách cho lônh vûåc viïîn thöng vúái kinh nghiïåm vaâ kiïën thûác liïn quan17. • Caác diïîn ðaân phaáp lyá àa ngaânh ðïí xem xeát caác vêën ðïì liïn quan ðïën phaáp luêåt. • Cú chïë ðöåc lêåp cho viïåc ðûa ra troång taâi hoùåc yïu cêìu giaãi quyïët taåi toâa. Doanh nghiïåp Caác doanh nghiïåp dõch vuå • Tiïëp cêån ðêìu tû tû nhên/ nûúác ngoaâi ; • Caác nhaâ cung cêëp àa dõch vuå; • Quaãn trõ minh baåch nhùçm ngùn ngûâa viïåc haåch toaán sai vaâ caác haânh vi caãn trúã caånh tranh. • Ðöåc quyïìn Nhaâ nûúác; • Cêëp pheáp haån chïë; • Caác raâo caãn ðöëi vúái caác hoaåt ðöång têåp trung, vñ duå: nhûäng haån chïë ðöëi vúái caác doanh nghiïåp cung cêëp dõch vuå truyïìn hònh caáp (CATV). • Caác húåp taác xaä hoùåc caác doanh nghiïåp viïîn thöng tónh taåi caác khu vûåc nöng thön ðïí giúái thiïåu dõch vuå vaâ ðiïìu chónh caånh tranh; • VoIP vaâ caác doanh nghiïåp viïîn thöng têåp trung khaác. Caác töí chûác taâi chñnh • Tiïëp cêån nhiïìu phûúng thûác taâi trúå khaác nhau, vñ duå: cöí phiïëu, vay, traái phiïëu, v.v... • Haån chïë quaá mûác ðöëi vúái caác nhaâ ðêìu tû tû nhên vaâ nûúác ngoaâi. • Khuön khöí cho caác khoaãn vay kinh doanh nhoã, tû baãn maåo hiïím (VC), v.v. .. Caác nhaâ cung cêëp (phêìn cûáng, phêìn mïìm, dõch vuå) • Tiïëp cêån tûå do vúái moåi cöng nghïå; • Sûå uãng höå cuãa Nhaâ nûúác nhùçm phaát triïín cöng nghïå trong nûúác. • Buöåc caác nhaâ cung cêëp phaãi saãn xuêët caác cöng nghïå cuå thïí (seä laâm taäng giaá). • Quan hïå ðöëi taác giûäa caác doanh nghiïåp viïîn thöng vaâ caác nhaâ nghiïn cûáu/ giaáo duåc nhùçm nghiïn cûáu, ðaâo taåo. Caác doanh nghiïåp phuå trúå (ITES, BPOs) • Coá nhiïìu nhaâ cung cêëp dõch vuå phuå trúå seä laâm cho thõ trûúâng nùng àöång. • Sûå höî trúå cuãa Chñnh phuã ðöëi vúái caác ngaânh phuå thuöåc vïì viïîn thöng, ITES, BPOs; • Baán caác taâi saãn thuöåc caác DNNN khöng phaãi laâ chuã chöët, vñ duå: cöng ty xêy dûång. __________ 14. Viïåc hoaåch àõnh chñnh saách cuãa caác nûúác trong khu vûåc vaâ caác quy àõnh trong khöëi EU vaâ SADC laâm haâi hoâa giûäa chñnh saách vaâ quy àõnh, taåo ra möåt möi trûúâng thöëng nhêët cho caác doanh nghiïåp triïín khai caác dõch vuå múái. 15. ÚÃ UÁc, Cú quan Thöng tin chõu traách nhiïåm àiïìu tiïët hoaåt àöång viïîn thöng, bao göìm viïåc thuác àêíy sûå tûå àiïìu tiïët cuãa ngaânh naây.Tuy nhiïn, caác vêën àïì caånh tranh trong khu vûåc viïîn thöng àûúåc xûã lyá búãi UÃy ban Caånh tranh vaâ Ngûúâi Tiïu duâng, Ban naây coá traách nhiïåm thûåc thi caác quy àõnh liïn quan túái viïîn thöng trong Luêåt vïì caác Thöng lïå Thûúng maåi. 16. Nùm 2004, ÊËn àöå àaä aáp duång chïë àöå giêëy pheáp phöí thöng, kïët húåp têët caã caác dõch vuå viïîn thöng- cú baãn, àûúâng daâi, di àöång, nhùæn tin, truyïìn hònh, vïå tinh vaâ Giaá trõ gia tùng - vaâ möåt giêëy pheáp duy nhêët vúái chi phñ, cú cêëu vaâ nghôa vuå chung, vñ duå: caác khoaãn traã cho dõch vuå phöí cêåp. Àiïìu naây laâm àún giaãn hoáa viïåc cêëp pheáp, vaâ vò vêåy, àûúåc coi laâ möåt cú chïë àïí aáp duång caånh tranh. 17.Nùm 2000, ÊËn Àöå àaä thaânh lêåp Troång taâi Giaãi quyïët vaâ Phuác thêím caác Tranh chêëp trong lônh vûåc viïîn thöng (TDSAT) àïí xeát xûã caác tranh chêëp giûäa cú quan cêëp pheáp vaâ doanh nghiïåp àûúåc cêëp pheáp, giûäa hai hoùåc nhiïìu doanh nghiïåp cung cêëp dõch vuå, hoùåc giûäa doanh nghiïåp cung cêëp dõch vuå vúái nhoám ngûúâi tiïu duâng, àöìng thúâi phên xûã vaâ giaãi quyïët caác khiïëu naåi àöëi vúái bêët kyâ phûúng hûúáng, quyïët àõnh hoùåc mïånh lïånh naâo cuãa cú quan quaãn lyá. NGHIÏN CÛÁU VÏÌ CAÅNH TRANH TRONG KHU VÛÅC VIÏÎN THÖNG ÚÃ VIÏÅT NAM 43 súã hûäu cuãa doanh nghiïåp coá thõ phêìn khöëng chïë,VNPT.Viïåc hiïån àaåi hoáa vaâ caãi caách doanh nghiïåp coá thõ phêìn khöëng chïë VNPT coá yá nghôa quan troång àöëi vúái sûå thaânh cöng cuãa chûúng trònh tûå do hoáa cuãa Viïåt nam. Caác àùåc àiïím quan troång khaác cuãa caånh tranh laâ cú chïë xûã lyá tranh chêëp kõp thúâi vaâ hiïåu quaã vïì chi phñ.Theo Luêåt Caånh tranh múái cuãa Viïåt Nam, Höåi àöìng Caånh tranh coá thïí àoáng vai troâ quan troång (nhûng chûa àûúåc xaác àõnh roä) trong viïåc quaãn lyá caác haânh vi caãn trúã caånh tranh. Thûá hai, trong khi Chñnh phuã àaä coá nhûäng bûúác ài quan troång vaâ àaáng kïí trong viïåc caãi thiïån möi trûúâng phaáp lyá nhùçm àaáp ûáng caác quy tùæc quöëc tïë,Viïåt Nam cêìn thaânh lêåp möåt cú quan quaãn lyá/ àiïìu tiïët àöåc lêåp vaâ tûå chuã nùçm ngoaâi Böå Bûu chñnh Viïîn thöng. Caác khiïëm khuyïët khaác cêìn khùæc phuåc trong möi trûúâng phaáp luêåt hiïån nay bao göìm sûå cêìn thiïët phaãi thiïët lêåp möåt chïë àöå kïët nöëi vaâ cûúác phñ dûåa trïn giaá thaânh, nïëu khöng, seä dêîn túái caác haânh vi buâ cheáo vaâ cûúác phñ cao úã möåt söë dõch vuå thiïët yïëu. Quaá trònh cêëp pheáp cuäng chûa coá àuã caác thuã tuåc roä raâng vaâ cöng khai. Caác yïëu töë naây gêy thïm trúã ngaåi cho viïåc thu huát caác doanh nghiïåp tham gia thõ trûúâng vaâ caác doanh nghiïåp caånh tranh. Cuöëi cuâng vaâ quan troång nhêët laâ Chñnh phuã cêìn taåo dûång sûå àöìng thuêån àöëi vúái chuã trûúng thay àöíi tûâ têët caã caác bïn coá quyïìn lúåi vaâ nghôa vuå liïn quan vaâ caác phên àoaån khaách haâng xung quanh viïåc tû nhên hoáa. Quaá trònh naây giuáp cöng chuáng tiïëp cêån töët hún vúái caác thöng tin cuãa ngaânh, sûå àiïìu phöëi cuãa Chñnh phuã àöëi vúái caác töí chûác phi Chñnh phuã trong xaä höåi, àaáng chuá yá laâ caác nhoám ngûúâi tiïu duâng vaâ caác hiïåp höåi ngaânh nghïì. Quaá trònh naây àem laåi vai troâ cho nhûäng thaânh phêìn hiïån chûa àûúåc tham gia vaâo quaá trònh hoaåch àõnh chñnh saách trong ngaânh viïîn thöng cuãa Viïåt Nam - caác nhaâ àêìu tû tû nhên, caác nhaâ àêìu tû nûúác ngoaâi, caác töí chûác taâi chñnh vaâ caác töí chûác quöëc tïë. Caác khuyïën nghõ cuãa VNCI nïu trong Biïíu 28, laâ nhùçm àaåt àûúåc caác muåc tiïu cuãa ngaânh viïîn thöng Viïåt Nam möåt caách thaânh cöng. Tuy nhiïn, cêìn hiïíu roä raâng rùçng. Viïåt Nam àaä khúãi xûúáng quaá trònh àöíi múái, nhûng vêîn coân phaãi laâm thïm rêët nhiïìu. Bïn liïn quan Vai troâ Thöng lïå töët nhêët Thöng lïå dúã nhêët Nhûäng caách tên Xaä höåi Ngûúâi tiïu duâng (doanh nghiïåp, ngûúâi dên) • Caác nhoám ngûúâi tiïu duâng/ doanh nghiïåp baão vïå vaâ thöng tin cho cöng chuáng. Caác liïn àoaân • Coá aãnh hûúãng tñch cûåc vaâ tiïn phong túái viïåc caãi caách. • Chia reä vaâ phaãn taác duång. • Diïîn àaân cuãa caác bïn liïn quan nhùçm àaâo taåo cho caác hiïåp höåi vaâ phöëi húåp vúái hoå trong quaá trònh hoaåch àõnh chñnh saách. Caác höåi nghïì nghiïåp • Caác nhoám nghiïåp thûúng cho caác doanh nghiïåp viïîn thöng, caác doanh nghiïåp cung cêëp dõch vuå Internet (ISPs), ngûúâi tiïu duâng, v.v... • Sûå höî trúå ban àêìu cuãa Chñnh phuã cho viïåc thaânh lêåp caác hiïåp höåi nghïì nghiïåp naây, vñ duå: ESC cuãa ÊËn Àöå18; • UÃng höå caác nhaâ kinh doanh vaâ àêìu tû maåo hiïím19. Giúái haân lêm • Chñnh phuã taâi trúå cho caác nghiïn cûáu lyá thuyïët; • Chñnh phuã taâi trúå cho àaâo taåo kyä thuêåt, nghiïn cûáu & triïín khai (R&D). • Caác saãn phêím, caác chûúng trònh vaâ àaâo taåo vïì giaãng daåy, nghiïn cûáu & triïín khai (R&D). __________ 18. Höåi àöìng Phaát triïín Phêìn mïìm Maáy tñnh vaâ Àiïån tûã (ECS) laâ möåt cú quan Chñnh phuã thuöåc Böå Thöng tin, göìm caác ngaânh viïîn thöng, maáy tñnh, ITES, BPO vaâ àiïån tûã. ECS taâi trúå caác hoaåt àöång nghiïn cûáu vaâ phên tñch, töí chûác caác sûå kiïån thûúng maåi, höî trúå caác hiïåp höåi thûúng maåi cuãa ÊËn Àöå, vaâ theo doäi kïët quaã cuãa caác hoaåt àöång àoá. 19. Nghiïn cûáu vïì Caånh tranh trong ngaânh Viïîn thöng úã Viïåt Nam. 44 NGHIÏN CÛÁU VÏÌ CAÅNH TRANH NGAÂNH VIÏÎN THÖNG VIÏÅT NAM Höåi nghõ giûäa caác bïn liïn quan àïën viïîn thöng Viïåt Nam Nhêån thêëy rùçng caác vêën àïì naây phûác taåp vaâ khoá giaãi quyïët,VNCI àïì xuêët töí chûác möåt Höåi nghõ giûäa caác nhaâ quaãn lyá vaâ caác doanh nghiïåp viïîn thöng Viïåt nam, àûúåc baão trúå búãi caác nhaâ ra quyïët àõnh vaâ nhûäng ngûúâi coá quyïìn lúåi vaâ nghôa vuå liïn quan thuöåc Chñnh phuã, giúái doanh nghiïåp vaâ khu vûåc tû nhên. Mö hònh naây rêët thaânh cöng vúái Chûúng trònh Taái Cú cêëu Ngaânh Viïîn thöng Khu vûåc Nam Phi cuãa USAID. ÚÃ möåt söë nûúác, USAID têåp húåp caác bïn coá quyïìn Khuyïën nghõ Haânh àöång Chñnh saách viïîn thöng • Cho pheáp súã hûäu cuãa khu vûåc tû nhên nûúác ngoaâi trong lônh vûåc viïîn thöng; • Yïu cêìu cú quan quaãn lyá ngaânh àïå trònh baáo caáo thöng tin vïì thõ trûúâng trïn cú súã thûúâng xuyïn, vñ duå: ba thaáng möåt lêìn, vúái baáo caáo phên tñch haâng nùm chi tiïët hún; • Soaån thaão vaâ cöng böë baáo caáo viïîn thöng haâng quyá trong àoá laâm roä caác xu hûúáng vaâ caác hoaåt àöång cuãa ngaânh àïí àaåt àûúåc caác muåc tiïu cuãa Chñnh phuã; • Lêåp ra möåt UÃy ban tûúng àûúng cêëp böå vúái muåc àñch phaát triïín caác hiïåp höåi vaâ caác töí chûác xaä höåi, vñ duå: Höåi caác nhaâ Cung cêëp Dõch vuå Internet, nhoám ngûúâi tiïu duâng, caác êën phêím thûúng maåi, v.v... • Thaânh lêåp möåt toâa aán chuyïn traách àïí giaãi quyïët caác vêën àïì liïn quan túái viïîn thöng vaâ CNTT; • Khúãi xûúáng quaá trònh sûãa àöíi cú baãn caác quy àõnh phaáp luêåt vïì viïîn thöng (bao göìm caác khuyïën nghõ trong baãng naây). Sûå minh baåch trong hoaåt àöång quaãn lyá/ àiïìu tiïët • Thaânh lêåp cú quan quaãn lyá àöåc lêåp taách biïåt vúái Böå Bûu chñnh Viïîn thöng; • Hoaân thiïån viïåc cung cêëp thöng tin cöng khai bùçng caách cêåp nhêåt möåt caách thûúâng xuyïn cuãa cú quan quaãn lyá àöåc lêåp, bao göìm caác chñnh saách, thuã tuåc vaâ khiïëu naåi trûåc tuyïën; • Xêy dûång quy tùæc ûáng xûã cho caác nhên viïn cuãa cú quan quaãn lyá, bao göìm nhûäng haån chïë vïì quaâ tùång, vaâ luên chuyïín caán böå. Cuãng cöë cú chïë kïët nöëi cuãa Viïåt Nam • Ban haânh caác hûúáng dêîn böí sung vïì kïët nöëi, trong àoá: - Quy àõnh roä sûå àöëi xûã cöng bùçng (khöng phên biïåt); - Hoaân thiïån caác hûúáng dêîn liïn quan túái haânh vi: sûã duång sai thöng tin; - Quy àõnh chi phñ kïët nöëi húåp lyá vaâ haânh vi trò hoaän cung cêëp dõch vuå; vaâ, - Àïì ra caác quy àõnh haânh chñnh àïí ngùn ngûâa vaâ chêën chónh haânh vi àoá, vñ duå: troång taâi bùæt buöåc, àiïìu tra vaâ xûã phaåt. • Phaát triïín chñnh saách haåch toaán chi phñ, vñ duå: sú àöì caác taâi khoaãn vaâ phên böí chi phñ, àïí nhêån diïån vaâ xoáa boã bao cêëp, trong àoá coá: - Sûã duång thöng lïå töët nhêët cuãa ngaânh; - Àõnh nghôa chi phñ, vaâ xaác àõnh caác phûúng phaáp vaâ tñnh toaán chi phñ; - Cung cêëp caác thöng lïå vaâ hûúáng dêîn vïì haåch toaán; vaâ - Sûã duång khu vûåc tû nhên vaâ kiïën thûác quöëc tïë, vñ duå: caác chuyïn gia tû vêën. • Laâm roä vai troâ cuãa Höåi àöìng Caånh tranh àöëi vúái ngaânh viïîn thöng vò noá gùæn vúái Luêåt Caånh tranh múái cuãa Viïåt Nam. Cuãng cöë cú chïë cêëp pheáp cuãa Viïåt Nam • Tiïëp tuåc phaát triïín caác tiïu chñ cêëp pheáp; • AÁp duång khaái niïåm giêëy pheáp phöí thöng nhùçm tùng caånh tranh. Cên àöëi laåi giaá cûúác • Trïn cú súã chñnh saách haåch toaán chi phñ, khúãi xûúáng quaá trònh cên àöëi laåi cûúác phñ vaâ xoáa boã buâ cheáo. Caãi töí VNPT • Töí chûác laåi VNPT thöng qua möåt loaåt caác thay àöíi triïåt àïí vïì cú cêëu, quaãn lyá vaâ traách nhiïåm baáo caáo: - AÁp duång haåch toaán riïng giûäa caác hoaåt àöång kinh doanh khaác nhau; - Xêy dûång vaâ ban haânh “quy tùæc ûáng xûã” vaâ caác quy chïë cho caác cöng ty con, àùåc biïåt laâ caác bûu àiïån tónh/ huyïån, vïì caác haânh vi caãn trúã caånh tranh bõ cêëm, àùåc biïåt liïn quan túái caác vêën àïì caånh tranh chñnh nhû kïët nöëi, v.v.; - Thanh lyá caác taâi saãn khöng phaãi laâ thiïët yïëu; vaâ - Baán cöí phêìn súã hûäu cheáo trong caác doanh nghiïåp laâ àöëi thuã caånh tranh. • Tû nhên hoáa VNPT theo khu vûåc àõa lyá vaâ/ hoùåc theo ngaânh nghïì kinh doanh, vñ duå: caác doanh nghiïåp àa ngaânh àïí tùng caånh tranh. • Tû nhên hoáa caác doanh nghiïåp viïîn thöng khaác cuãa Nhaâ nûúác. Biïíu 28: Löå trònh thay àöíi NGHIÏN CÛÁU VÏÌ CAÅNH TRANH NGAÂNH VIÏÎN THÖNG VIÏÅT NAM 45 lúåi vaâ nghôa vuå liïn quan chñnh tûâ Chñnh phuã, giúái doanh nghiïåp vaâ xaä höåi àïí tham gia thaão luêån trïn cú súã thûåc tïë vúái caác chuyïn gia trong nûúác, khu vûåc vaâ quöëc tïë vïì nhiïìu chuã àïì, tûâ cú höåi àêìu tû, caác vêën àïì cuå thïí vïì quaãn lyá, cêëp pheáp vaâ dõch vuå phöí cêåp àïën tû nhên hoáa. Diïîn àaân àoá cho pheáp thaão luêån saát thûåc vïì caác vêën àïì, laâ cú höåi cho caác möëi quan têm àûúåc àùåt ra búãi caác bïn khaác nhau, vaâ quan troång hún caã laâ cho pheáp taåo dûång sûå nhêët trñ àöìng thuêån vïì chuã trûúng thay àöíi. Höåi nghõ giûäa caác bïn liïn quan àïën viïîn thöng Viïåt Nam coá thïí àùåt ra nhûäng thaão luêån tûúng tûå giûäa caác bïn coá quyïìn lúåi vaâ nghôa vuå liïn quan nhùçm giaãi quyïët caác vêën àïì vaâ haânh àöång cêìn thûåc hiïån. Nhûäng ngûúâi àûúåc múâi tham gia höåi nghõ cêìn bao göìm möåt phaåm vi röång nhêët caác nhaâ ra quyïët àõnh vaâ caác bïn coá quan têm nhû caác quan chûác Chñnh phuã Viïåt Nam, caác nhaâ quaãn lyá tûâ caác nûúác trong khu vûåc nhû ÊËn Àöå, Philippines,Thaái Lan, v.v..., àaåi diïån caác doanh nghiïåp, giúái truyïìn thöng, caác töí chûác quöëc tïë nhû Ngên haâng Thïë giúái, Ngên haâng Phaát triïín Chêu AÁ (ADB), USAID, v.v...Vñ duå, caác nhaâ hoaåch àõnh chñnh saách cuãa Viïåt Nam coá thïí thaão luêån viïåc khi naâo Viïåt Nam cêìn bùæt àêìu quaá trònh xêy dûång sûå àöìng thuêån cêìn thiïët àïí thuác àêíy nhanh choáng quaá trònh caãi caách khu vûåc viïîn thöng. 46 NGHIÏN CÛÁU VÏÌ CAÅNH TRANH NGAÂNH VIÏÎN THÖNG VIÏÅT NAM TAÂI LIÏÅU THAM KHAÃO Ban Thû kyá ASEAN, Tûå do hoáa vaâ haâi hoâa khu vûåc viïîn thöng úã caác nûúác ASEAN, 2004. Caånh tranh ài vaâo ngoä cuåt, Thanh Nien Online, 28.07.2004. C. Qiang, Nghiïn cûáu so saánh viïåc phên chia thõ trûúâng vaâ traách nhiïåm quaãn lyá úã Trung Quöëc,Têy Ban Nha, Brazil vaâ Myä, Ngên haâng Thïë giúái, 2004. Chiïën lûúåc phaát triïín ngaânh BCVT àïën nùm 2010 vaâ àõnh hûúáng àïën nùm 2020. Chñnh phuã Viïåt Nam, Quyïët àõnh 158 vïì BCVT, 2001. Chñnh phuã Viïåt Nam, Nghõ àõnh 160 vïì Viïîn thöng, 2004. Hoaâng Ly, Caånh tranh theo Luêåt "Rûâng",Thanh Nien Online, 13.09.2004. Intven, Hank vaâ Tetrault, McCarthy. Söí tay quaãn lyá viïîn thöng, Ngên haâng Thïë giúái,Washington, DC, 2000. Liïn àoaân Viïîn thöng Quöëc tïë - ITU. Xu hûúáng àöíi múái ngaânh viïîn thöng. Geneva, 2002. ITU, Nghiïn cûáu trûúâng húåp vïì Internet úã Viïåt Nam, Geneva, 2002. Böå BCVT, Quyïët àõnh 148/2003/QÀ-BBCVT vïì giaá cûúác viïîn thöng, 2003. Website cuãa Böå BCVT, www.mpt.gov.vn Phong Lan, Doanh nghiïåp àûáng trûúác khoá khùn lúán do phñ thuï kïnh cao,VnExpress, 31.03.2004. Vùn phoâng Thuã tûúáng, Quyïët àõnh 217/2003/QÀ-TTg vïì quaãn lyá cûúác phñ viïîn thöng, 2003. UÃy ban Thûúâng vuå Quöëc höåi Viïåt Nam, Phaáp lïånh vïì BCVT, 2002. Vinaphone, MobiFone vi phaåm caác quy àõnh vïì cûúác kïët nöëi,VnExpress, 19.04.2004. Giêëy pheáp xuêët baãn söë 04/1099/85/XB-QLXB cuãa Cuåc Xuêët baãn cêëp ngaây 12 thaáng 7 nùm 2005 In 500 quyïín tiïëng Viïåt vaâ 300 quyïín tiïëng Anh, khöí A4 In xong vaâ nöåp lûu chiïíu thaáng 8 nùm 2005 Thiïët kïë vaâ in êën taåi Cöng ty TNHH Luck House Baáo caáo Nghiïn cûáu Chñnh saách - VNCI, Söë 3 Cú quan Phaát triïín Quöëc tïë Hoa Kyâ Vùn phoâng Khu vûåc Chêu AÁ Vùn phoâng taåi Viïåt Nam Toâa nhaâ Tung Shing Square Tower, Têìng 15, Söë 2 Ngö Quyïìn Haâ Nöåi, Viïåt Nam Tel : (84-4) 935-1260 Fax: (84-4) 935-1176 www.usaid.gov NGHIÏN CÛÁU Quyä Chêu AÁ laâ möåt töí chûác phi chñnh phuã, phi lúåi nhuêån àöåc lêåp, cam kïët xêy dûång möåt khu vûåc Chêu AÁ - Thaái Bònh Dûúng hoâa bònh vaâ thõnh vûúång. Quyä Chêu AÁ höî trúå caác chûúng trònh nhùçm caãi thiïån luêåt phaáp vaâ quaãn lyá nhaâ nûúác, caãi caách vaâ phaát triïín kinh tïë, tùng cûúâng sûå tham gia cuãa phuå nûä vaâ àêíy maånh quan hïå quöëc tïë trong khu vûåc Chêu AÁ. Vúái gêìn 50 nùm kinh nghiïåm hoaåt àöång úã Chêu AÁ, Quyä àaä vaâ àang phöëi húåp vúái caác cú quan chñnh phuã, caác töí chûác xaä höåi vaâ cöång àöìng doanh nghiïåp nhùçm höî trúå nêng cao kyä nùng laänh àaåo, xêy dûång thïí chïë, trao àöíi kinh nghiïåm vaâ nghiïn cûáu chñnh saách. Vúái hïå thöëng 17 vùn phoâng úã khu vûåc Chêu AÁ, möåt vùn phoâng úã Washington D.C. vaâ truå súã chñnh úã San Francisco, Quyä höî trúå caác chûúng trònh trïn trong phaåm vi quöëc gia vaâ khu vûåc. Cöng ty Development Alternatives, Inc. (DAI) laâ cöng ty tû vêën toaân cêìu chuyïn cung cêëp caác giaãi phaáp vïì phaát triïín kinh tïë vaâ xaä höåi cho caác chñnh phuã, cöång àöìng vaâ caác cöng ty coá dûå aán taåi caác nûúác àang phaát triïín vaâ chuyïín àöíi. Cöng ty àûúåc thaânh lêåp nùm 1970, coá truå súã taåi Washington D.C, vaâ cöng ty con úã Brazil, Nam Phi, Palestine vaâ Vûúng quöëc Anh. DAI hiïån coá 1.600 nhên viïn laâm viïåc taåi 75 nûúác. Khaách haâng cuãa cöng ty göìm nhiïìu cú quan phaát triïín toaân cêìu, töí chûác tñn duång quöëc tïë, cöng ty toaân cêìu vaâ chñnh phuã súã taåi. 3