Ngành ngân hàng sau khi gia nhập WTO

1 NGÀNH NGÂN HÀNG VIỆT NAM, SAU GẦN HAI NĂM GIA NHẬP WTO, KẾT QUẢ VÀ NHỮNG VẤN ðỀ ðẶT RA PGS.,TS. Nguyễn ðình Tự TBT Tạp chí Ngân hàng Thùc hiÖn chñ tr−¬ng cña §¹i héi §¶ng lÇn thø IX vÒ ®µm ph¸n gia nhËp Tæ chøc Th−¬ng m¹i thÕ giíi (WTO) vµ NghÞ quyÕt sè 07-NQ/TW cña Bé ChÝnh trÞ vÒ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ, sau gÇn 12 n¨m ®µm ph¸n, ngµy 7/11/2006, ViÖt Nam ®· chÝnh thøc ®−îc kÕt n¹p vµo WTO. Gia nhËp WTO, ViÖt Nam nãi chung, ngµnh Ng©n hµng nãi riªng ph¶i thùc hiÖn c¸c nghÜa vô cña m×nh, ®ång thêi còng ®−îc h−ëng c¸c quyÒn lîi theo cam kÕt. Tuy nhiªn, còng ph¶i ®èi mÆt víi nh÷ng khã kh¨n vµ th¸ch thøc kh«ng hÒ nhá. 1-NghÜa vô cña ngµnh Ng©n hµng sau khi ViÖt Nam gia nhËp WTO HiÖp ®Þnh chung vÒ Th−¬ng m¹i DÞch vô (GATS) - v¨n b¶n ph¸p lý ®iÒu chØnh ho¹t ®éng th−¬ng m¹i dÞch vô gi÷a c¸c n−íc thµnh viªn WTO - ®· quy ®Þnh nh÷ng nghÜa vô vµ nguyªn t¾c ho¹t ®éng trong th−¬ng m¹i dÞch vô. C¸c nghÜa vô cña GATS cã thÓ ®−îc ph©n theo hai nhãm: C¸c nghÜa vô chung ®−îc ¸p dông cho tÊt c¶ c¸c n−íc thµnh viªn vµ nghÜa vô thùc hiÖn c¸c cam kÕt vÒ tiÕp cËn thÞ tr−êng vµ ®èi xö quèc gia trong c¸c ngµnh vµ ph©n ngµnh cña mçi n−íc. Theo ®ã, khi ViÖt Nam trë thµnh thµnh viªn cña WTO, ngµnh Ng©n hµng sÏ ph¶i tu©n thñ nh÷ng nghÜa vô quy ®Þnh trong GATS, cô thÓ nh− sau: §·i ngé Tèi huÖ quèc (MFN) lµ nghÜa vô chung b¾t buéc trong GATS. Theo nguyªn t¾c MFN, ViÖt Nam cã nghÜa vô ®èi xö nh− nhau víi tÊt c¶ c¸c n−íc hoÆc nÕu ViÖt Nam dµnh −u ®·i cho mét n−íc th× ph¶i dµnh −u ®·i ®ã cho tÊt c¶ c¸c n−íc thµnh viªn, trõ khi ViÖt Nam cã nh÷ng miÔn trõ MFN ®−îc nªu trong Danh môc cam kÕt cña m×nh khi gia nhËp WTO. Nh− vËy, c¸c −u ®·i ¸p dông h¹n chÕ trªn c¬ së song ph−¬ng sÏ ®−îc dµnh cho tÊt c¶ c¸c n−íc thµnh viªn WTO. Ch¼ng h¹n nh−, khi ViÖt Nam dµnh −u ®·i cho Hoa Kú trong lÜnh vùc dÞch vô ng©n hµng theo HiÖp ®Þnh th−¬ng m¹i song ph−¬ng víi Hoa Kú (BTA) th× ViÖt Nam còng ph¶i dµnh nh÷ng −u ®·i t−¬ng 2 tù trong lÜnh vùc dÞch vô ng©n hµng cho tÊt c¶ c¸c n−íc thµnh viªn cßn l¹i trong WTO. Gièng nh− §·i ngé Tèi huÖ quèc, minh b¹ch lµ nghÜa vô chung b¾t buéc trong GATS vµ ®−îc ¸p dông cho tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc. Theo quy ®Þnh, ViÖt Nam cã nghÜa vô c«ng bè ngay c¸c biÖn ph¸p ¸p dông trong tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc cam kÕt. Ýt nhÊt mçi n¨m mét lÇn, c¸c n−íc thµnh viªn cã nghÜa vô th«ng b¸o cho Héi ®ång Th−¬ng m¹i DÞch vô vÒ viÖc ban hµnh hoÆc bÊt kú söa ®æi nµo trong c¸c luËt, quy chÕ hoÆc h−íng dÉn hµnh chÝnh cã t¸c ®éng c¬ b¶n ®Õn th−¬ng m¹i dÞch vô thuéc c¸c cam kÕt cô thÓ theo GATS. C¸c n−íc thµnh viªn ph¶i tr¶ lêi kh«ng chËm trÔ tÊt c¶ c¸c yªu cÇu cña bÊt kú mét thµnh viªn nµo kh¸c vÒ nh÷ng th«ng tin cô thÓ liªn quan tíi c¸c biÖn ph¸p ®−îc ¸p dông. Trong lÜnh vùc dÞch vô ng©n hµng, Ng©n hµng Nhµ n−íc (NHNN) cã nghÜa vô th«ng b¸o vµ cung cÊp th«ng tin liªn quan vÒ c¸c quy ®Þnh ph¸p luËt ng©n hµng hiÖn hµnh vµ viÖc söa ®æi, bæ sung hoÆc ban hµnh míi c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt ng©n hµng. Theo nguyªn t¾c §·i ngé Quèc gia, ViÖt Nam cã nghÜa vô ®èi xö nh− nhau gi÷a c¸c doanh nghiÖp trong n−íc vµ c¸c doanh nghiÖp n−íc ngoµi. Cô thÓ trong lÜnh vùc dÞch vô ng©n hµng, nhµ cung cÊp dÞch vô ng©n hµng vµ dÞch vô ng©n hµng n−íc ngoµi ®−îc h−ëng nh÷ng −u ®·i ngang b»ng víi nhµ cung cÊp dÞch vô ng©n hµng vµ dÞch vô ng©n hµng cña ViÖt Nam hoÆc c¸c tæ chøc tÝn dông n−íc ngoµi ®−îc phÐp ho¹t ®éng t¹i ViÖt Nam sÏ kh«ng bÞ ph©n biÖt ®èi xö víi c¸c tæ chøc tÝn dông trong n−íc. Ch¼ng h¹n nh− c¸c ng©n hµng th−¬ng m¹i trong n−íc ®−îc phÐp ®Æt m¸y rót tiÒn tù ®éng (ATM) ë ngoµi trô së chÝnh th× c¸c chi nh¸nh ng©n hµng n−íc ngoµi còng ®−îc phÐp lµm nh− vËy. Trong th−¬ng m¹i dÞch vô, c¸c n−íc thµnh viªn th−êng quan t©m nhiÒu h¬n tíi ®·i ngé quèc gia bëi lÏ trong th−¬ng m¹i dÞch vô, bªn c¹nh sù di chuyÓn dÞch vô cßn cã sù di chuyÓn cña nhµ cung cÊp dÞch vô vµo ViÖt Nam. Theo nguyªn t¾c tiÕp cËn thÞ tr−êng, ViÖt Nam sÏ ph¶i lo¹i bá dÇn c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ vÒ sè l−îng nhµ cung cÊp dÞch vô; vÒ tæng gi¸ trÞ c¸c giao dÞch trong dÞch vô; vÒ tæng sè c¸c giao dÞch dÞch vô hoÆc vÒ tæng sè l−îng s¶n phÈm dÞch vô; h¹n chÕ vÒ tæng sè thÓ nh©n cã thÓ ®−îc tuyÓn dông; c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ vÒ lo¹i h×nh ph¸p nh©n ho¹t ®éng trong tõng lÜnh vùc dÞch vô; vµ h¹n chÕ vÒ tû lÖ vèn gãp cña bªn n−íc ngoµi. VÝ dô, c¸c h¹n chÕ vÒ sè l−îng nhµ cung cÊp dÞch vô nh− viÖc cÊp phÐp thµnh lËp mét chi nh¸nh 3 ng©n hµng n−íc ngoµi ph¶i dùa trªn c¬ së kiÓm tra vÒ nhu cÇu kinh tÕ; c¸c h¹n ng¹ch ®−îc ®Æt ra hµng n¨m ®èi víi nh÷ng ng−êi n−íc ngoµi lµm viÖc trong lÜnh vùc dÞch vô ng©n hµng… Liªn quan tíi lÜnh vùc dÞch vô ng©n hµng, c¸c n−íc thµnh viªn ph¶i thùc hiÖn nghÜa vô …Thanh to¸n vµ chuyÓn tiÒn… quy ®Þnh t¹i §iÒu XI cña GATS. Theo ®ã, c¸c n−íc thµnh viªn kh«ng ®−îc ¸p dông c¸c h¹n chÕ ®èi víi chuyÓn kho¶n vµ thanh to¸n quèc tÕ trong c¸c giao dÞch v·ng lai liªn quan ®Õn c¸c cam kÕt cô thÓ cña GATS, ngo¹i trõ tr−êng hîp c¸n c©n thanh to¸n gÆp khã kh¨n th× khi ®ã mét sè h¹n chÕ sÏ ®−îc ¸p dông mang tÝnh t¹m thêi vµ c¨n cø vµo c¸c ®iÒu kiÖn cô thÓ. Khi ViÖt Nam cam kÕt tiÕp cËn thÞ tr−êng ®èi víi cung cÊp dÞch vô theo ph−¬ng thøc cung cÊp qua biªn giíi vµ nÕu di chuyÓn vèn qua biªn giíi lµ mét phÇn thiÕt yÕu cña dÞch vô nµy th× ViÖt Nam sÏ cam kÕt cho phÐp sù di chuyÓn vèn nµy; vµ khi ViÖt Nam cam kÕt tiÕp cËn thÞ tr−êng ®èi víi cung cÊp dÞch vô theo ph−¬ng thøc hiÖn diÖn th−¬ng m¹i, ViÖt Nam sÏ cho phÐp chuyÓn kho¶n vèn liªn quan vµo l·nh thæ cña m×nh. Ngoµi ra, khi ViÖt Nam trë thµnh thµnh viªn cña WTO, ViÖt Nam sÏ ph¶i tu©n thñ nhiÒu nghÜa vô kh¸c ®−îc quy ®Þnh trong c¸c ®iÒu kho¶n cña GATS, ch¼ng h¹n nh− quy ®Þnh vÒ th«ng lÖ kinh doanh (§iÒu IX), quy ®Þnh vÒ thõa nhËn lÉn nhau (§iÒu VII)… 2- Nh÷ng th¸ch thøc lín khi gia nhËp WTO cña ngµnh Ng©n hµng ViÖt Nam Khi n−íc ta trë thµnh thµnh viªn ®Çy ®ñ cña WTO vµ b¾t ®Çu h−ëng c¸c quyÒn lîi vµ cã nghÜa vô thùc hiÖn c¸c cam kÕt gia nhËp WTO, th× bªn c¹nh thêi c¬ lµ nh÷ng th¸ch thøc vµ khã kh¨n. (1)- §èi víi Ng©n hµng Nhµ n−íc, cã thÓ thÊy, hÖ thèng ph¸p luËt ng©n hµng ch−a thËt sù ®ång bé vµ ch−a phï hîp th«ng lÖ quèc tÕ, biÓu hiÖn râ nhÊt lµ nhiÒu quy ®Þnh cña c¸c luËt vÒ ng©n hµng vµ nh÷ng quy ®Þnh d−íi luËt cßn nhiÒu bÊt cËp, trong ®ã vÉn cßn sù ph©n biÖt ®èi xö gi÷a c¸c lo¹i h×nh tæ chøc tÝn dông, gi÷a c¸c nhãm ng©n hµng vµ gi÷a ng©n hµng trong n−íc víi ng©n hµng n−íc ngoµi, g©y ra sù c¹nh tranh thiÕu lµnh m¹nh. §iÒu ®ã ®Æt ra th¸ch thøc ph¶i söa ®æi, t¹o m«i tr−êng kinh doanh b×nh ®¼ng, th«ng tho¸ng theo nguyªn t¾c kh«ng ph©n biÖt ®èi xö cña WTO. MÆt kh¸c, viÖc më cöa thÞ tr−êng tµi chÝnh trong n−íc sÏ lµm t¨ng rñi ro thÞ tr−êng do c¸c t¸c ®éng tõ bªn ngoµi, tõ thÞ tr−êng tµi chÝnh khu vùc vµ thÕ giíi. Trong 4 khi ®ã, n¨ng lùc ®iÒu hµnh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ, còng nh− n¨ng lùc gi¸m s¸t ho¹t ®éng ng©n hµng cña NHNN cßn h¹n chÕ. (2)- §èi víi NHTM trong n−íc, nhiÒu ng©n hµng nhá vÒ quy m« (c¶ tæ chøc vµ vèn), yÕu kÐm vÒ tr×nh ®é (c¶ chuyªn m«n, nghiÖp vô), c¶ n¨ng lùc qu¶n lý vµ kiÓm so¸t, c¶ trong viÖc x©y dùng vµ ban hµnh c¸c quy ®Þnh qu¶n lý, kinh doanh…, do ®ã sÏ rÊt khã kh¨n trong c¹nh tranh víi c¸c ng©n hµng n−íc ngoµi, khi n−íc ta më réng cöa ®Ó hä më ho¹t ®éng t¹i ViÖt Nam. 3- Kết quả sau gần 2 năm gia nhập WTO của ngành Ngân hàng Việt Nam Ngân hàng là một ngành dịch vụ với những cam kết gia nhập WTO trong thời gian qua ñã có những cố gắng ñể ñáp ứng và qua ñó tiếp tục ñổi mới ñể hội nhập sâu hơn. Cụ thể: 3.1 Về phía Ngân hàng Nhà nước Việc khởi ñộng chung và có lẽ cũng là quan trọng nhất của Ngân hàng Nhà nước (NHNN) nhằm ñáp ứng yêu cầu ñã cam kết khi gia nhập WTO là việc tiếp tục hoàn thiện các quy ñịnh pháp luật về ngân hàng. Việc hoàn thiện pháp luật của NHNN là việc nghiên cứu bổ sung, sửa ñổi hoặc ban hành mới các quy ñịnh pháp luật phục vụ công tác quản lý của NHNN. Chính vì vậy, ngay từ khi chuẩn bị thực hiện hội nhập, NHNN ñã xây dựng và ñang xúc tiến các chương trình:(1) Xây dựng NHNN Việt Nam trở thành Ngân hàng Trung ương hiện ñại; (2) Chỉ ñạo việc tổng kết các Luật Ngân hàng và tiến hành soạn thảo Luật Ngân hàng Nhà nước và Luật các Tổ chức tín dụng; (3) Thực hiện các bước ñể triển khai ðề án thanh toán không dùng tiền mặt;(4) Tiếp tục thực hiện ðề án hiện ñại hóa công nghệ ngân hàng giai ñoạn II, (5) Xây dựng và triển khai các ñề án về ñào tạo nguồn nhân lực… Trong việc xây dựng NHNN Việt Nam trở thành Ngân hàng Trung ương hiện ñại, NHNN ñã và ñang thực hiện các công việc chủ yếu, gồm: - Tổng kết và ñang xúc tiến khẩn trương hoàn thành Dự thảo mới Luật Ngân hàng Nhà nước Việt Nam và Luật các Tổ chức Tín dụng (việc này, UBTV Quốc hội chuyển ñến năm 2010 sẽ thông qua). Trong quá trình soạn thảo Luật Ngân hàng Nhà nước, việc xác ñịnh ñịa vị pháp lý của NHNN Việt Nam ñã ñược chú trọng, trong ñó: xác ñịnh rõ mục tiêu, chức năng, nhiệm vụ; các hoạt ñộng 5 quản lý và thanh tra giám sát theo thông lệ quốc tế, phù hợp với ñặc ñiểm Việt Nam. - Trình Chính phủ ban hành Nghị ñịnh thay thế Nghị ñịnh số 52/2003/Nð- CP ngày 19/5/2003 của Chính phủ quy ñịnh chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của NHNN. - Khẩn trương hoàn thành dự thảo Luật giám sát an toàn hoạt ñộng ngân hàng, Luật bảo hiểm tiền gửi ñể trình Chính phủ ban hành trong thời gian tới. - Hoàn thành ðề án cải cách Thanh tra ngân hàng và xây dựng hệ thống giám sát từ xa. - Trình Chính phủ Nghị ñịnh bổ sung, sửa ñổi Nghị ñịnh số 86/1999/Nð- CP về quản lý ngoại hối, ban hành Thông tư hướng dẫn một số nghiệp vụ liên quan ñến ngoại hối như: hoạt ñộng cung ứng dịch vụ ngoại hối của TCTD và việc cho vay bằng ngoại tệ của TCTD ñối với khách hàng vay là người cư trú... - Xây dựng và trình Chính phủ sửa ñổi, bổ sung Nghị ñịnh số 91/1999/Nð- CP về tổ chức và hoạt ñộng của Thanh tra ngân hàng. - Xây dựng, ban hành và triển khai thực hiện kế hoạch triển khai ñề án về thanh toán không dùng tiền mặt giai ñoạn 2006-2010 theo Quyết ñịnh số 291/TTg của Chính phủ. - Triển khai thực hiện cải cách hành chính, với những việc trọng tâm là: rà soát, ñơn giản hóa các thủ tục hành chính nhằm tạo ñiều kiện thuận lợi cho hoạt ñộng của các tổ chức tín dụng và công tác chỉ ñạo, ñiều hành của các ñơn vị thuộc NHNN. - Một trong những cam kết của ngành Ngân hàng ñối với WTO là việc ñảm bảo sự bình ñẳng trong hoạt ñộng của các ngân hàng thương mại (NHTM), ñó là việc NHNN ban hành các quy ñịnh về cổ ñông, cổ phần; về quản lý rủi ro...,ñặc biệt là việc ban hành quy ñịnh về cấp phép ñối với NHTM như: Ban hành Quyết ñịnh số 24/Qð-NHNN ngày 7/6/2007 về cấp phép ñối với NHTM cổ phần và Quyết ñịnh số 46/2007/Qð-NHNN ngày 25 tháng 12 năm 2007 bổ sung, sửa ñổi Quyết ñịnh số 24 nói trên. Hiện, NHNN ñã ñồng ý về nguyên tắc thành lập mới cho 10 ngân hàng thương mại cổ phần (NHTMCP) trong ñó 02 Ngân hàng là Liên Việt và Tiên phong ñã ñược cấp phép chính thức và ñã khai trương hoạt ñộng vào giữa năm 2008. Các Ngân hàng khác ñang tiếp tục xem xét, trên cơ sở bổ xung, sửa ñổi những Quy ñịnh về cấp phép theo hướng chặt chẽ hơn. Mặt 6 khác, NHNN cũng ñang tiến hành việc dự thảo xây dựng Nghị ñịnh bổ sung, sửa ñổi Nghị ñịnh số 48/Nð-CP của Chính phủ về tổ chức và hoạt ñộng của ngân hàng thương mại. - NHNN cũng ñang xem xét việc cấp phéo thành lập ngân hàng 100% vốn nước ngoài (ñã cấp ñối với 03 ngân hàng nước ngoài của ðài Loan, Hàn Quốc và Ustraylia). - NHNN cũng ñã có những ñổi mới trong quản lý tiền tệ và hoạt ñộng ngân hàng, trong ñó quan trọng nhất là thực hiện chính sách thắt chặt tiền tệ nhằm kiềm chế lạm pháp gia tăng vừa qua do tác ñộng của nền kinh tế Mỹ và thế giới; thực hiện ñiều chỉnh biên ñộ giao dịch ngoại tệ và ñiều hành tỉ giá linh hoạt nhằm ổn ñịnh giá trị ñồng tiền, từng bước nâng cao tính chuyển ñổi của ñồng tiền Việt Nam, khắc phục tình trạng ñô la hóa nền kinh tế. 3.2 Về phía các ngân hàng thương mại Trong năm 2007, các Ngân hàng Thương mại Việt Nam, có bước phát triển vượt bậc cả về tổ chức mạng lưới, cả trong hoạt ñộng kinh doanh do ñó ñạt kết quả về lợi nhuận cao và ñã có những kết quả sau ñây: - Cơ bản hoàn thành xử lý nợ xấu, ñẩy mạnh cơ cấu lại tài chính và tiến hành khẩn trương việc cổ phần hóa các NHTM nhà nước, theo ñó VCB ñã IPO vào ngày 26/12/2007 ñã chính thức trở thành Ngân hàng Thương mại Cổ phần lớn nhất Việt Nam; Ngân hàng Nhà ñồng bằng sông Cửu Long, Ngân hàng Công thương Việt Nam và Ngân hàng ðầu tư và Phát triển Việt Nam cũng ñã tích cực thực hiện các bước cần thiết ñể tiến hành cổ phần hóa, như: khẩn trương tiến hành hiện ñại hóa công nghệ; củng cố tổ chức; ký hợp ñồng với ñối tác nước ngoài trong việc tư vấn cổ phần hóa và sẽ tiến hành việc IPO trong năm 2008. Xu hướng xây dựng tập ñoàn tài chính ngân hàng ñang diễn ra khá mạnh ở những NHTM lớn của Việt Nam cũng ñang ñược quan tâm chuẩn bị, trong ñó Ngân hàng ðầu tư và Phát triển Việt Nam và Ngân hàng Công thương Việt Nam ñã có những bước ñi tích cực. - Các NHTMCP ñang ñẩy mạnh cơ cấu lại, trong ñó ñặc biệt là việc tăng năng lực tài chính. Hầu hết các NHTMCP nông thôn ñã tăng vốn và ñã chuyển ñổi thành NHTMCP ñô thị. Các NHTM ñã tìm các ñối tác chiến lược ñể hợp tác ñầu tư và hỗ trợ cùng phát triển. Song song với việc này là tích cực thực hiện các biện pháp tăng vốn, trong ñó các NHTMCP thực hiện phát hành thêm cổ phiếu (cho cả nhà ñầu tư chiến lược và cổ ñông hiện hữu) nhằm ñáp ứng yêu cầu của 7 Nghị ñịnh số 41 của Thủ tướng Chính phủ. Trong 2 năm 2006 và 2007, các NHTMCP ñược phép tăng vốn ñiều lệ 31.768 tỷ ñồng, trong ñó bằng phát hành cổ phiếu: 19.945 tỷ ñồng, lớn nhất là NHTMCP: ðông Nam Á (2.000 tỷ ñồng); Á Châu (1.530 tỷ ñồng); ðông Á (1.000 tỷ ñồng), Quân ñội (955 tỷ ñồng)... Một số ngân hàng có vốn ñiều lệ tăng mạnh là: ðông Nam Á (từ 250 tỷ ñồng lên 3000 tỷ ñồng), Quân ñội (từ 780 tỷ ñồng lên 2000 tỷ ñồng), Xuất nhập khẩu (từ 700 tỷ ñồng lên 2800 tỷ ñồng)... Sau khi tăng vốn, tổng vốn ñiều lệ của các NHTMCP ñạt 36.950 tỷ ñồng. Trên cơ sở ñó, các NHTM, nhất là các NHTMCP ñã mở rộng phạm vi và ñịa bàn hoạt ñộng, thị phần hoạt ñộng tín dụng của các ngân hàng này ñã thay ñổi ñáng kể: ñến cuối năm 2007 các NHTM Nhà nước ñạt 613,2 ngàn tỷ ñồng, chiếm 59,8%, các NHTMCP ñạt 226,7 ngàn tỷ ñồng, chiếm 28,6% và như vậy cơ cấu cho vay của các NHTMCP ñã tăng ñáng kể so với trước ñây (tăng gần 7%). - Cùng với gia tăng các hoạt ñộng dịch vụ, hiệu quả hoạt ñộng của các NHTM ñã ñược nâng cao. Năm 2007 ñược coi là năm “làm ăn phát ñạt” của các NHTM, ñặc biệt là các NHTMCP. Tính ñến cuối năm 2007, lợi nhuận trước thuế của các NHTM tăng hơn 2 lần; các NHTMP ñạt lợi nhuận cao (lợi nhuận chưa phân phối ñạt: 5.282 tỷ ñồng). 6 tháng ñầu năm 2008, mặc dù bị ảnh hưởng của lạm phát, lãi suất cao nhưng hầu hết các Ngân hàng Thương mại vẫn kinh doanh có lãi. - Ứng dụng công nghệ vào hoạt ñộng của các NHTM ñược tăng cường hơn, do ñó ñã ñẩy mạnh hoạt ñộng dịch vụ ngân hàng, ñặc biệt là dịch vụ thanh toán, trong ñó thanh toán bằng thẻ ATM tăng khá mạnh (năm 2006 có 2500 máy, ñến ñầu năm 2008 ñã có 4300 máy). NHNN ñang chỉ ñạo các NHTM thực hiện kết nối thanh toán thẻ rút tiền tự ñộng qua Công ty chuyển mạch tài chính quốc gia theo ðề án ñã ñược Chính phủ phê. 4 - Những tồn tại, yếu kém ðối với Ngân hàng Nhà nước - Tồn tại trước hết là hệ thống pháp luật chưa ñồng bộ và chưa phù hợp với thông lệ quốc tế, trong ñó ñáng lưu ý là: (1) Sự bất cập của các Luật Ngân hàng, (2) Các quy ñịnh về quản lý rủi ro trong hoạt ñộng của Ngân hàng Thương mại, (3) Chậm ñổi mới về tổ chức và hoạt ñộng thanh tra giám sát… - Về ñiều hành chính sách tiền tệ, tồn tại, yếu kém lớn nhất trong thời gian qua ở nước ta, ñặc biệt trong năm 2007 và quý I năm 2008 là lạm phát tăng cao. 8 Việc này bị ảnh hưởng không nhỏ của quá trình hội nhập kinh tế quốc tế và gia nhập WTO của Việt Nam, ñó là: + ðiều hành vĩ mô chưa tốt, trong ñó có những việc như: dự báo về sự biến chuyển của kinh tế thế giới, về tăng trưởng và lạm phát, về tăng nhập khẩu hàng hóa về giá cả hàng hoá tăng nhất là giá xăng dầu, sắt thép và một số loại nguyên liệu phục vụ sản xuất và xuất khẩu …và ñặc biệt là về luồng vốn nước ngoài vào Việt Nam tăng mạnh... do ñó không có những biện pháp chủ ñộng và hữu hiệu trong ñiều hành. + Lạm phát tiền tệ - ñây chính là một trong những bất cập nhất trong ñiều hành chính sách tiền tệ theo yêu cầu hội nhập của NHNN làm cho lạm phát tăng cao. Biểu hiện cụ thể là: chưa dự báo ñược những ảnh hưởng tiêu cực ñến ñiều hành chính sách tiền tệ, ñó là luồng vốn nước ngoài vào Việt Nam tăng, nhưng thực hiện quản lý và ñề xuất biện pháp xử lý nguồn vốn này còn lúng túng, làm tăng cung tiền ñồng nhưng biện pháp ñiều tiết chậm. Về vấn ñề này xin minh chứng việc trích nội dung tại thông báo kết luận của Bộ chính trị về một số vấn ñề kinh tế - xã hội quý I năm 2008 ñã ñề cập: “Chính sách tiền tệ nới lỏng liên tục trong nhiều năm nhất là trong năm 2007 làm tổng phương tiện thanh toán và tổng dư nợ tín dụng trong nền kinh tế tăng mạnh. Năng lực kiểm tra, giám sát của NHNN chậm ñược tăng cường, không thep kịp tình hình khi các Tổ chức Tín dụng chuyển mạnh sang hoạt ñộng theo cơ chế thị trường và hội nhập quốc tế, không kiểm soát có hiệu quả hoạt ñộng của ngân hàng thương mại, nhất là các ngân hàng thương mại cổ phần trong việc cho vay kinh doanh chứng khoán, kinh doanh bất ñộng sản...”(Báo ñiện tử ðảng cộng sản Việt Nam ngày 5/4/2008). ðối với các Tổ chức Tín dụng Những vấn ñề ñáng quan tâm là quy mô Ngân hàng nhỏ bé, năng lực tài chính yếu, song song với việc này là việc cho ra ñời nhiều Ngân hàng Thương mại Cổ phần nhỏ (chủ yếu nâng cấp từ Ngân hàng Thương mại Cổ phần nông thôn lên Ngân hàng Thương mại Cổ phần ñô thị). Hoạt ñộng quản trị ngân hàng còn yếu, trong ñó ñáng lưu ý là quản trị tài sản Nợ, tài sản Có do vậy khi lạm phát xảy ra, ñầu năm 2008 Ngân hàng Nhà nước chỉ mới bắt ñầu áp dụng chính sách tiền tệ thắt chặt, hầu hết các Ngân hàng Thương mại Cổ phần nhỏ thiếu khả năng thanh khoản, song lại không ñủ ñiều kiện vay chiết khấu từ Ngân hàng Nhà nước. 9 5 - Những vấn ñề ñặt ra nhằm ñưa ngành Ngân hàng tiếp tục thực hiện hội nhập - Về ñịnh hướng thực hiện hội nhập của ngành Ngân hàng Ngày 17 tháng 10 năm 2007, Thống ñốc NHNN ñã ban hành Quyết ñịnh số 2449/Qð-NHNN về chương trình hành ñộng của Chính phủ sau khi Việt Nam gia nhập tổ chức thương mại thế giới giai ñoạn 2007-2012. Nội dung chương trình thể hiện những vấn ñề cơ bản sau ñây: + Xây dựng và phát triển thị trường tiền tệ, hoàn thiện những ñiều kiện kinh doanh trong lĩnh vực ngân hàng phù hợp với chuẩn mực của Việt Nam. Cụ thể là: Nâng cao năng lực xây dựng và ñiều hành chính sách tiền tệ theo hướng chủ ñộng, linh hoạt, bảo ñảm ổn ñịnh giá trị ñồng tiền, thúc ñẩy tăng trưởng kinh tế... + Phát triển toàn diện hệ thống các tổ chức tín dụng theo hướng hiện ñại, hoạt ñộng ña năng, ña dạng về sở hữu và về loại hình, ñủ ñiều kiện hoạt ñộng lành mạnh, ổn ñịnh và nâng cao năng lực cạnh tranh; ña dạng hóa dịch vụ ngân hàng, tăng quyền tự chủ và tự chịu trách nhiệm của các tổ chức tín dụng theo nguyên tắc thị trường... + Củng cố và nâng cao hiệu quả hoạt ñộng giám sát của NHNN, hoàn thiện các quy ñịnh quản lý, ñặc biệt là việc nâng cao năng lực giám sát và quản lý rủi ro ñối với hoạt ñộng của các tổ chức tín dụng. + ðổi mới mạnh mẽ công tác cải cách hành chính, xây dựng NHNN Việt Nam trở thành Ngân hàng Trung ương hiện ñại với mô hình tổ chức và quản lý mới; chú trọng phát triển nguồn nhân lực có chuyên môn nghiệp vụ cao... - Về những giải pháp cụ thể : + Nâng cao hiệu quả ñiều hành chính sách tiền tệ trong ñiều kiện hội nhập, trong ñó chú trọng: · Tăng cường công tác dự báo những diễn biến về kinh tế thế giới, nhất là những biến ñộng của kinh tế Mỹ, các nước EU; sự biến ñộng của ñồng USD, Euro và những vấn ñề liên quan khác. · Tham mưu cho Chính phủ thực hiện việc quản lý luồng vốn nước ngoài vào Việt Nam (cả ngắn và dài hạn); theo dõi chặt chẽ cán cân thanh toán, hoạt ñộng xuất nhập khẩu của Việt Nam. 10 · Tiếp tục triển khai có hiệu quả sự chỉ ñạo của Chính phủ về chống lạm phát tại văn bản số 75/TTg-KTTH ngày 15/01/2008 và văn bản số 319/TTg- KTTH ngày 03/3/2008 của Thủ tướng Chính phủ ưu tiên chống lạm phát, bảo ñảm an sinh xã hội, tiếp tục ổn ñịnh và tăng trưởng kinh tế. + Tiếp tục củng cố hệ thống ngân hàng, chú trọng việc ổn ñịnh hệ thống, tiến hành cơ cấu lại ñể tăng cường năng lực cạnh tranh trong ñiều kiện mới + Tiếp tục hoàn thiện các quy ñịnh pháp luật về ngân hàng, trong ñó chú trọng việc hoàn thiện các quy ñịnh về ñảm bảo an toàn hoạt ñộng ngân hàng phù hợp với thông lệ quốc tế; bổ sung, sửa ñổi các quy ñịnh về cấp phép thành lập, ngân hàng mới một cách chặt chẽ, tăng mức vốn ñiều lệ, yêu cầu về năng lực quản trị cao hơn… + Củng cố tổ chức và hoạt ñộng giám sát và kiểm soát hoạt ñộng của Ngân hàng thương mại chuyển từ thanh tra tuân thủ sang thanh tra, giám sát, kiểm toán nội bộ theo ñịnh hướng rủi ro + Tăng cường ñào tạo nguồn nhân lực, tiếp tục hiện ñại hoá ngân hàng, ñẩy mạnh các hoạt ñộng ngân hàng mới…