Nâng cao nhận thức về luật bảo vệ người tiêu dùng của người dân thành phố Thái Nguyên

Đào Thị Hƣơng Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 117(03): 73 - 79 NÂNG CAO NHẬN THỨC VỀ LUẬT BẢO VỆ NGƢỜI TIÊU DÙNG CỦA NGƢỜI DÂN THÀNH PHỐ THÁI NGUYÊN Đào Thị Hƣơng* Trường Đại học Kinh tế và Quản trị kinh doanh – ĐH Thái Nguyên TÓM TẮT Luật bảo vệ quyền lợi ngƣời tiêu dùng có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2011, đến nay đã hơn một năm đi vào thực tiễn, tuy nhiên bộ luật này vẫn rất xa lạ với đại bộ phận ngƣời tiêu dùng thành phố Thái Nguyên. Luật Bảo vệ ngƣời tiêu dùng vẫn chƣa phát huy đƣợc hiệu quả thiết thực từ vấn đề nâng cao nhận thức cho toàn xã hội, cũng nhƣ phòng chống những hiện tƣợng mới nảy sinh trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế nhƣ hành vi khuyến mại, quảng cáo không trung thực, bán hàng đa cấp bất chính, gian lận. Hiện nay ngƣời tiêu dùng chƣa nắm rõ Luật Bảo vệ quyền lợi ngƣời tiêu dùng, ngay cả những điều thiết thực nhất, đó là 8 quyền của mình với tƣ cách là ngƣời tiêu dùng đã đƣợc ghi trong Luật, có nghĩa đã đƣợc pháp luật thừa nhận và bảo hộ. Để là một ngƣời tiêu dùng thông thái, lựa chọn sản phẩm an toàn cho sức khoẻ cá nhân và cộng đồng thì ngƣời tiêu dùng cần phải nằm rất rõ về luật bảo vệ tiêu dùng. Từ khóa: luật bảo vệ người tiêu dùng, thành phố Thái Nguyên ĐẶT VẤN ĐỀ* Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng; Nghị định Nền kinh tế Việt Nam đang có sự tăng trƣởng số 55/2008/NĐ-CP ngày 24/04/2008 của mạnh mẽ tạo điều kiện cải thiện đáng kể về Chính phủ Quy định chi tiết thi hành Pháp chất lƣợng cuộc sống, phúc lợi xã hội đƣợc lệnh bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng; Văn nâng lên, ngƣời dân đƣợc hƣởng lợi nhiều từ bản số 11116/BCT-QLCT ngày 20/11/2008 của sự phát triển này. Nhƣng cùng với đó thì Bộ Công Thƣơng Về việc triển khai thực hiện quyền lợi của ngƣời tiêu dùng ngày càng có công tác bảo vệ người tiêu dùng ở địa phương. nhiều nguy cơ bị xâm hại cả về mức độ và THỰC TRẠNG VỀ HOẠT ĐỘNG BẢO VỆ tính chất vi phạm. Luật bảo vệ ngƣời tiêu NGƢỜI TIÊU DÙNG TRÊN ĐỊA BÀN dùng ra đời là hết sức cấp bách và cần thiết. THÀNH PHỐ THÁI NGUYÊN KHÁI NIỆM Thực trạng về hoạt động kinh doanh Người tiêu dùng thƣơng mại trên địa bàn nghiên cứu[2]. Người tiêu dùng là người mua sắm và tiêu Kinh doanh thương mại, dịch vụ, chỉ số giá dùng những sản phẩm và dịch vụ nhằm thỏa tiêu dùng.Tính chung 9 tháng đầu năm 2013, mãn nhu cầu và ước muốn cá nhân[1]. tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch Họ là ngƣời cuối cùng tiêu dùng sản phẩm do vụ tiêu dùng xã hội ƣớc đạt 11.552 tỷ đồng, quá trình sản xuất tạo ra. Ngƣời tiêu dùng có tăng 13,7% so với cùng kỳ và bằng 66,93% thể là cá nhân hoặc một nhóm ngƣời. KH năm. Trong đó khu vực kinh tế Nhà nƣớc Khung pháp lý bảo vệ người tiêu dùng ƣớc đạt 876,6 tỷ đồng, tăng 12,3% so với cùng kỳ; khu vực kinh tế ngoài Nhà nƣớc ƣớc Để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của ngƣời tiêu dùng, Nhà nƣớc đã ban hành nhiều đạt 10.676 tỷ đồng, tăng 13,8% so với cùng văn bản pháp luật về bảo vệ quyền lợi ngƣời kỳ. Trong tổng mức bán lẻ, doanh thu từ hoạt tiêu dùng (BVQLNTD). Có thể liệt kê một số động thƣơng nghiệp ƣớc đạt 10.256 tỷ đồng văn bản pháp lý quan trọng nhƣ: (chiếm tỷ trọng 88,7% tổng mức), tăng 14% Pháp lệnh số 13/1999/PL-UBTVQH10 ngày so với cùng kỳ; dịch vụ ăn uống lƣu trú đạt 27/4/1999 của Ủy ban thƣờng vụ Quốc hội 848 tỷ đồng, tăng 11,2% so với cùng kỳ; doanh thu từ du lịch, dịch vụ tiêu dùng ƣớc * Tel: 0919 024338, Email:huongdt2710@gmail.com đạt 448 tỷ đồng, tăng 12,7% so với cùng kỳ. 73 Đào Thị Hƣơng Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 117(03): 73 - 79 Tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch tháng 2013 lực lƣợng QLTT đã xử lý 267 vụ vụ tiêu dùng xã hội tháng 9/2013 đạt khoảng vi phạm quy định về nhãn hàng hoá, bằng 1.320 tỷ đồng, tƣơng đƣơng so với tháng 132% so với cùng kỳ năm 2012 đạt 100% kế trƣớc và tăng 13,4% so với cùng kỳ. Trong đó hoạch năm 2013; tổng số tiền xử phạt vi khối doanh nghiệp bán lẻ ƣớc đạt 477,6 tỷ phạm hành chính là 372.285.000 đồng. đồng, tăng 9,8% cùng kỳ; khối cá thể ƣớc đạt Kết quả công tác kiểm tra, xử lý 9 tháng năm 843,7 tỷ đồng (chiếm 63,9% thị phần bán lẻ), 2013. Tổng số kiểm tra: 898 vụ, bằng 103 % tăng 15,5% cùng kỳ. so với cùng kỳ năm 2012; Số vụ do lực lƣợng Chỉ số giá tiêu dùng: Chỉ số giá tiêu dùng QLTT xử lý: 822 vụ; Tổng số tiền thu phạt chung 9 tháng năm 2013 tăng 7,63% so với hành chính, bán hàng tịch thu và giá trị hàng cùng kỳ. Tính riêng tháng 9/2013 chỉ số giá tiêu huỷ trong kỳ: 3.286.173.000 đồng đạt tiêu dùng tăng 0,22% so với tháng trƣớc, tăng 125 % so với kế hoạch giao năm 2013; bằng 7,63% so với cùng kỳ và tăng 2,45% so với 105 % so với cùng kỳ năm 2012. tháng 12/2012. Nhƣ vậy, ta có thể thấy, thực trạng về hoạt Công tác kiểm tra, xử lý hàng cấm, hàng động kinh doanh bán lẻ trên địa bàn còn nhiều nhập lậu, hàng giả, hàng kém chất lượng, diễn biến phức tạp. 9 tháng đầu năm 2013 đã hàng vi phạm quy định về ghi nhãn và gian vƣợt so với cùng kỳ năm 2012 kể cả về số vụ lận thương mại. Kiểm tra, xử lý hàng cấm, vi phạm (tăng 3%) và tổng số tiền thu phạt hàng nhập lậu: Trong 9 tháng nhất là thời hành chính (tăng 5%). Đây là điều hết sức bất điểm trƣớc, trong và sau tết Nguyên đán các lợi với ngƣời tiêu dùng và nhƣ vậy đƣơng mặt hàng cấm, hàng nhập lậu đƣợc đƣa vào nhiên là họ đang gánh chịu những tổn thất về tiêu thụ lớn nhất trong năm, để ngăn chặn có mặt tiền bạc, công sức, thời gian, tinh thần và hiệu quả Chi cục đã chỉ đạo các Đội QLTT niềm tin vào sản phẩm và nhà sản xuất, các trực thuộc tăng cƣờng công tác phối hợp kiểm nhà bán lẻ. tra, kiểm soát trên khâu lƣu thông và thị Thực trạng về hoạt động bảo vệ ngƣời tiêu trƣờng cố định. Kết quả, toàn lực lƣợng đã xử dùng trên địa bàn thành phố Thái Nguyên lý 73 vụ với tổng số tiền phạt, bán hàng tịch Hội Bảo vệ quyền lợi ngƣời tiêu dùng tỉnh thu và trị giá hàng tiêu huỷ là 421.177.000 Thái Nguyên đƣợc phép thành lập theo Quyết đồng bằng 123 % so với cùng kỳ năm 2012; định 655/QĐ-UBND ngày 03/4/2012 của Về hàng giả: Trong 9 tháng toàn lực lƣợng đã UBND tỉnh Thái Nguyên dựa trên một số căn kiểm tra xử lý 70 vụ bằng 120 % so với cùng cứ pháp lý: kỳ năm 2012, đạt 113 % so với kế hoạch cả Căn cứ Luật tổ chức HĐND và UBND, ngày năm 2013; tổng số tiền phạt hành chính và trị 26 tháng 11 năm 2003; Căn cứ nghị định giá tang vật vi phạm là 463.654.000 đồng; 45/2010/NĐ-CP ngày 21/4/2010 của Chính Về hàng kém chất lƣợng: Trong 9 tháng đã xử Phủ quy định về tổ chức, hoạt động quản lý lý 24 vụ, bằng 71% so với cùng kỳ năm 2012 hội; Căn cứ Thông tƣ số 11/2010/TT-BNB vụ đạt 47 % so với kế hoạch năm 2013; tổng ngày 26/11/2010 của Bộ Nội vụ quy định chi số tiền xử phạt vi phạm hành chính là tiết thi hành nghị định 45/2010/NĐ-CP; Đề 65.482.000 đồng. Hàng hóa vi phạm tập trung nghị của Giám đốc Sở nội vụ công văn số chủ yếu vào nhóm mặt hàng thực phẩm, mũ bảo 337/SNV–TCBM& ĐTBD ngày 22/02/2012 hiểm dùng cho ngƣời đi xe máy, xăng dầu; với tên gọi của Hội[3], Về nhãn hàng hoá: Tình hình vi phạm về Tên Tiếng Việt: Hội bảo vệ quyền lợi ngƣời nhãn hàng hoá vẫn còn khá phổ biến, tập tiêu dùng Thái Nguyên; trung ở nhiều mặt hàng nhƣ: Lƣơng thực, Tên tiếng anh: Thai Nguyen Union of thực phẩm, giày dép, quần áo, đồ gia dụng... 9 Protecing Consumers‟ Right 74 Đào Thị Hƣơng Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 117(03): 73 - 79 Tên viết tắt: Thai Nguyen - PCR chủ đề tuyên truyền đa dạng linh hoạt, tập Hội hoạt động theo nguyên tắc tự nguyện, tự trung vào kiến thức pháp luật và kinh nghiệm tiêu dùng; tƣ vấn, hỗ trợ kiến thức tiêu dùng quản, tự trang trải kinh phí và theo quy định cho ngƣời dân ..., các vấn đề tiêu dùng đang của pháp luật. Hội hoạt động trong phạm vi thu hút sự chú ý của dƣ luận để nâng cao nhận tỉnh Thái Nguyên, có tƣ cách pháp nhân, có thức cho ngƣời tiêu dùng. con dấu và tài khoản riêng. Sau khi thành lập, Công tác tƣ vấn, giải quyết khiếu nại của Trụ sở của đặt tại Sở Công Thƣơng, số 4, ngƣời tiêu dùng trong 6 tháng đầu năm 2013: đƣờng Cách mạng tháng 8, phƣờng Phan Hội đã tiếp nhận 1 khiếu nại của ngƣời tiêu Đình Phùng, T.P Thái Nguyên, tỉnh Thái dùng và tƣ vấn một số khiếu nại qua điện Nguyên [4]. thoại của ngƣời tiêu dùng. Tổ chức của Hội gồm: Ban thƣờng vụ, Ban Về công tác kiểm tra, kiểm soát thị trường, chấp hành, Ban Kiểm tra, các chi hội cơ sở, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng[5] các tổ chức trực thuộc. Việc thành lập các tổ chức này theo đúng quy định của pháp luật: Chi cục Quản lý thị trƣờng xây dựng kế hoạch chỉ đạo các Đội QLTT độc lập hoặc Hội bảo vệ quyền lợi ngƣời tiêu dùng Thái phối hợp với các ngành chức năng thƣờng Nguyên (Gọi tắt là Tỉnh Hội) xuyên kiểm tra việc chấp hành pháp luật trên Chi Hội bảo vệ quyền lợi ngƣời tiêu dùng thị trƣờng về lĩnh vực giá; chống sản xuất, huyện, thành phố, ngành trực thuộc Tỉnh hội buôn bán hàng giả, hàng kém chất lƣợng; và do Ban Tỉnh hội quyết định thành lập. kiểm tra đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm. Chi Hội cơ sở Hội bảo vệ quyền lợi ngƣời Lực lƣợng QLTT đã kiểm tra, xử lý 210 vụ vi tiêu dùng xã, phƣờng, thị trấn, đơn vị cơ sở phạm về giá, đạt 111 % so với kế hoạch năm (Gọi tắt là Chi hội cơ sở), trực thuộc Chi hội 2013 với tổng số tiền xử phạt vi phạm hành huyện, thị xã, thành phố, ngành. chính: 242.800.000 đồng; Các Chi hội huyện, thành phố ngành và Chi Toàn lực lƣợng đã xử lý 73 vụ với tổng số hội cơ sở tổ chức và hoạt động phải tuân thủ tiền phạt, bán hàng tịch thu và trị giá hàng nguyên tắc tổ chức và Điều lệ của Tỉnh Hội. tiêu huỷ là 421.177.000 đồng; Công tác tổ chức và phát triển hội: Kết quả đã xử lý 42 vụ vi phạm VSATTP, Tổng số hội viên của hội: 70 thành viên, tổng số tiền phạt vi phạm hành chính là trong đó: Hội viên tập thể: 16 đơn vị; Hội 57.500.000 đồng, trên địa bàn không có vụ viên cá nhân: 54 thành viên. ngộ độc thực phẩm đông ngƣời xảy ra; Về công tác thông tin tuyên truyền: Lực lƣợng QLTT đã kiểm tra và xử lý 40 vụ Trong 6 tháng đầu năm 2013, Hội bảo vệ với tổng số tiền xử phạt VPHC, trị giá hàng quyền lợi ngƣời tiêu dùng Thái Nguyên đã tịch thu là: 878.833.000 đồng. triển khai nhiều hoạt động về bảo vệ các quyền Nguyên nhân người tiêu dùng chưa nhận lợi ngƣời tiêu dùng tuyên truyền, hƣởng ứng thức về luật BVNTD ngày “Quyền của ngƣời tiêu dùng 15/3”. Thứ nhất, người tiêu dùng ngại ra tòa vì thủ Hội đã phối hợp với Đài phát thanh - truyền tục nhiều, án phí cao hình Thái Nguyên mở chuyên mục “Tư vấn Theo ban điều tra và xử lý các hành vi cạnh và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng” phát trên các kênh sóng của Đài phát thanh- truyền tranh không lành mạnh (Cục Quản lý cạnh hình Thái Nguyên (kênh 201,202 Mytv, tranh, Bộ Công thƣơng) cho biết, theo quy truyền hình cáp Việt Nam, trên vệ tinh định của Luật Bảo vệ quyền lợi NTD, giải VINASAT1) thực hiện từ tháng 4/2013 mỗi quyết tranh chấp trong lĩnh vực này có bốn tháng một số, đến nay đã phát sóng đƣợc 6 số, phƣơng thức là: Thƣơng lƣợng, hòa giải, 75 Đào Thị Hƣơng Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 117(03): 73 - 79 trọng tài và tòa án. Trong đó, hòa giải là Nguyên nhân chủ yếu còn xảy ra hiện tƣợng phƣơng thức đƣợc sử dụng rộng rãi nhất, hàng giả, hàng nhái này là: chiếm 80% các vụ giải quyết khiếu nại của Do thói quen sử dụng tình cảm, niềm tin trong NTD. Thế nhƣng, kết quả hòa giải nhiều khi giao dịch nên phần nhiều ngƣời dân đều tiến không đƣợc các bên nghiêm túc thực hiện do hành giao mua bán hàng hóa theo kiểu thấy giá trị pháp lý của biên bản hòa giải thành ƣng là mặc cả, mặc cả xong là mua. Nhƣ vậy, công là không cao. Cách giải quyết triệt để với phƣơng thức giao dịch kiểu “tiền trao - nhất là thông qua trọng tài hay tòa án, nhƣng cháo múc” trên, ngƣời tiêu dùng hầu nhƣ NTD lại ít chọn giải quyết qua các kênh này không có bất kỳ giấy tờ, hóa đơn nào để do giá trị vụ việc khiếu nại thƣờng thấp trong chứng minh quá trình giao dịch. Nếu có đi khi thủ tục phức tạp, thời gian giải quyết vụ chăng nữa (ví dụ nhƣ mua hàng ở siêu thị) thì việc lâu, lệ phí cao. họ cũng chỉ coi tờ hóa đơn là tờ giấy liệt kê Trong hai năm thực hiện Luật Bảo vệ quyền hàng hóa, giá cả và thƣờng bỏ đi trƣớc khi sử lợi NTD, nhƣng ngƣời dân thành phố Thái dụng hàng hóa. Do thói quen đó nên khi “có Nguyên biết tới luật còn hạn chế. Theo thống chuyện gì” họ cũng chỉ biết “rút kinh nghiệm” kê của Hội chỉ có 1 cuộc điện thoại khiếu nại vì không có cơ sở để “bắt đền” hay kiện tụng. và xin đƣợc tƣ vấn về luật. Đây là một con số Do vẫn mang nặng tâm lý tiểu nông chỉ thấy phản ánh mức hiểu biết về quyền đƣợc bảo lợi ích trước mắt, không thấy lợi ích lâu dài. vệ cũng nhƣ việc ngƣời tiêu dùng không biết Chỉ thấy lợi ích cá nhân, không thấy lợi ích giải quyết ở cơ quan nào là điều rất đáng tiếc. tập thể, cộng đồng nên ngƣời tiêu dùng rất dễ Tỷ lệ số ngƣời tiêu dùng quan tâm và hiểu bị “bịt miệng” bằng vật chất, bằng vũ lực của quyền tiêu dùng đang ở mức rất thấp. Điều những kẻ sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng này cho thấy công tác tuyên truyền thông tin nhái, hàng kém chất lƣợng. Chính điều này trên báo đài, bản tin truyền hình có tần suất gây khó khăn rất lớn trong quá trình xử lý rất thƣa. Bên cạnh đó, tâm lý ngƣời tiêu dùng hành vi vi phạm của những đối tƣợng sản ngại đọc văn bản pháp luật vì cho rằng là quá xuất, buôn bán hàng giả, hàng nhái, hàng kém dài, không áp dụng đƣợc điều gì nên dẫn tới số ngƣời tiêu dùng không quan tâm chiếm chất lƣợng. 38%. Còn tỷ lệ số ngƣời tiêu dùng quan tâm Do phần đông ngƣời dân hiểu và nắm luật rất là 10% nhƣ khối văn phòng sở, công chức, hạn chế nên có muốn kiện họ cũng không biết ngƣời thƣờng theo dõi hệ thống văn bản nên bắt đầu từ đâu, thủ tục thế nào, cộng thêm mới,là ít. quan niệm sai lầm "vô phúc đáo tụng đình" Thứ hai, ý thức tự bảo vệ của người tiêu dùng nên nếu có mua dính phải hàng “lởm” nhiều chưa cao ngƣời chỉ “ngậm bồ hòn làm ngọt” lần sau Hiện nay, ngƣời dân nói chung chƣa có ý thức không mua lại nữa. tự bảo vệ. Trên địa bàn thành phố Thái Đi khiếu nại đồng nghĩa với mất công, mất Nguyên, ngƣời tiêu dùng tỏ ra thờ ơ, hoặc buổi, mất chi phí đi lại, công việc tồn đọng không biết đến quyền của mình khi đi mua Do đó, đối với những mặt hàng có giá trị sắm các sản phẩm hàng hóa, dịch vụ. Trong không lớn (vài trăm ngàn đồng) thì dù có một thời gian dài, do thiếu thông tin tuyên thắng kiện đi chăng nữa có khi vẫn lỗ. truyền nên ngƣời tiêu dùng thƣờng bị các nhà sản xuất, ngƣời bán hàng lừa dối. Và ngƣời Những ngƣời thực sự có tâm huyết, muốn tiêu dùng đứng trƣớc các hiện tƣợng hàng giả, “chiến đấu” đến cùng với vấn nạn hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lƣợng, hàng sai quy hàng nhái, hàng kém chất lƣợng thì bị cản trở cách mà chƣa có thói quen đấu tranh hay rất nhiều bởi nạn tham ô, tham nhũng; từ phản ứng quyết liệt. các thế lực của “xã hội đen” đe dọa và đặc 76 Đào Thị Hƣơng Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 117(03): 73 - 79 biệt là từ sự khó khăn về nguồn tài chính để diện; Quyền đƣợc bồi thƣờng; Quyền đƣợc thuê các dịch vụ pháp lý, thuê luật sƣ, theo giáo dục về tiêu dùng; Quyền đƣợc sống đuổi vụ kiện trong một môi trƣờng trong sạch và bền vững GIẢI PHÁP NÂNG CAO NHẬN THỨC VỀ Tăng cường công tác quản lý chất lượng LUẬT BVNTD THÁI NGUYÊN hàng hoá, dịch vụ Về những giải pháp tăng cường công tác Tăng cƣờng công tác quản lý chất lƣợng hàng bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng trong thời hoá, dịch vụ thực chất là làm cho chất lƣợng gian tới hàng hoá, dịch vụ đƣa đến tay ngƣời tiêu dùng đƣợc bảo đảm đúng nhƣ giá trị của nó, Tiếp tục vận động phát triển Hội viên, tiến chống lại thủ đoạn “treo đầu dê, bán thịt chó” đến thành lập các chi hội tại các huyện, thị, của một số nhà sản xuất hàng hoá và cung cấp thành phố; dịch vụ. Có nhiều biện pháp để tăng cƣờng Tăng cƣờng công tác thông tin tuyên truyền, công tác quản lý nhƣ: tăng thêm quyền cho các phối hợp với Báo Thái Nguyên, Đài phát tổ chức tiêu chuẩn đo lƣờng chất lƣợng, các cơ thanh thực hiện tuyên truyền về công tác bảo quan thanh tra, giám sát, quản lý thị trƣờng vệ quyền lợi ngƣời tiêu dùng tại địa phƣơng; Xây dựng mạng lưới giám sát thực thi pháp Tiếp tục triển khai công tác tiếp nhận đăng ký luật nhiều chiều, nhiều tầng hợp đồng theo mẫu, điều kiện giao dịch chung Mạng lƣới này không chỉ gồm các cơ quan theo Quyết định số 02/2012/QĐ-TTg. thực thi pháp luật mà còn phải gồm các tổ Tăng cƣờng hoạt động của Đoàn liên ngành chức xã hội, các tổ chức phi chính phủ, các cơ nhƣ công thƣơng, y tế, nông nghiệp & PTNT, quan báo chí truyền thông, các hội đoàn. Có khoa học công nghệ, nhƣ vậy mới có thể đấu tranh hiệu quả chống Tăng cƣờng thanh tra, kiểm tra đối với thực lại nạn hàng giả hàng nhái, hàng kém chất phẩm, thực phẩm chức năng, thuốc tân dƣợc, lƣợng, chống lừa đảo trong đo lƣờng bảo thuốc y học cổ truyền, trang thiết bị, dụng cụ vệ quyền lợi ngƣời tiêu dùng . y tế, các loại mỹ phẩm ảnh hƣởng trực tiếp Tăng cường thông tin, hướng dẫn, phổ biến, đến sức khỏe con ngƣời, chất lƣợng thực giáo dục nâng cao khả năng tự bảo vệ của phẩm tƣơi sống, thực phẩm đã qua chế biến; người tiêu dùng xử lý nghiêm các trƣờng hợp vi phạm theo Với sự phát triển mạnh mẽ của hệ thống quy định của pháp luật. thông tin báo chí, tuyên truyền của nƣớc ta Hoàn chỉnh luật pháp bảo vệ quyền lợi của hiện nay, việc giáo dục ý thức tự bảo vệ của người tiêu dùng. ngƣời tiêu dùng hết sức thuận lợi. Ở Việt Nam hiện nay, Luật bảo vệ ngƣời tiêu Ngoài ra, các tổ chức phi chính phủ cần phải dùng mới đi vào hoạt động từ 01/7/2011.Việc phối hợp với các nhà sản xuất tổ chức các hội chợ triển lãm hàng giả hàng thật để trang bị xây dựng một hệ thống văn bản pháp luật, cho ngƣời tiêu dùng kiến thức để có thể tự đảm bảo quyền cơ bản của ngƣời tiêu dùng bảo vệ quyền lợi của mình. dựa trên “Các nguyên tắc chỉ đạo để bảo vệ ngƣời tiêu dùng” trong Nghị quyết số 39/948 Người tiêu dùng cần được khuyến khích tự mà Đại hội đồng Liên hợp quốc đã thông qua thành lập các tổ chức của riêng mình ngày 9-5-1985 là vô cùng cần thiết. Đó là 8 Về nguyên tắc, khi thành lập các tổ chức bảo quyền cơ bản: Quyền đƣợc thoả mãn những vệ ngƣời tiêu dùng không nên đặt ngƣời tiêu nhu cầu cơ bản; Quyền đƣợc an toàn; Quyền dùng vào vị trí của đối tƣợng đƣợc bảo vệ thụ đƣợc cung cấp thông tin; Quyền đƣợc lựa động mà cần phát huy vai trò tích cực, chủ chọn; Quyền đƣợc lắng nghe hay đƣợc đại động của từng cá nhân ngƣời tiêu dùng. 77 Đào Thị Hƣơng Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 117(03): 73 - 79 Để ngƣời tiêu dùng tự thành lập các tổ chức Vấn đề tiêu dùng bền vững: Thông qua việc của mình tùy theo nhu cầu hoặc sở thích, chỉ cung cấp hàng hóa và dịch vụ thân thiện với khi ngƣời tiêu dùng tự thành lập nên các tổ môi trƣờng; cung cấp thông tin để giúp ngƣời chức của riêng họ, từng cá nhân ngƣời tiêu tiêu dùng lựa chọn hàng hóa dịch vụ cũng nhƣ dùng với vai trò là thành viên sẽ tích cực sử dụng hàng hóa dịch vụ giảm thiểu ảnh tham gia xây dựng và phát triển tổ chức. hƣởng đến môi trƣờng và sức khỏe. KIẾN NGHỊ Vấn đề giải quyết khiếu nại, tranh chấp của Đối với sở ban ngành thành phố ngƣời tiêu dùng: Có các biện pháp để ngăn Ban hành Thông tƣ liên tịch giữa Bộ Tƣ pháp ngừa, giảm thiểu khiếu nại về sản phẩm cũng – Bộ Công thƣơng và Toà án nhân dân tối cao nhƣ thực hiện cơ chế giải quyết khiếu nại về trình tự, thủ tục cụ thể cho giải quyết đơn thích hợp và có hiệu quả. kiện của NTD tại Tòa án theo thủ tục đơn giản. Vấn đề bảo mật dữ liệu cá nhân và đời tƣ của Xây dựng Nghị định quy định về giải quyết ngƣời tiêu dùng: Giới hạn việc thu thập các tranh chấp của NTD bằng phƣơng thức hòa dữ liệu cá nhân ở các thông tin cần thiết cho giải. Đƣa vấn đề hòa giải và thủ tục Trọng tài việc cung cấp hàng hóa và dịch vụ cho ngƣời vào hợp đồng, giao kết giữa NTD với các tổ tiêu dùng với sự cho phép một cách tự nguyện chức, cá nhân kinh doanh. của ngƣời tiêu dùng Hình thành các nguồn quỹ bảo vệ NTD. Tạo Ngƣời tiêu dùng ra cơ chế phối hợp giữa tổ chức XH tham gia Kiểm tra hàng hoá trƣớc khi nhận; lựa chọn bảo vệ NTD với Hội luật gia các địa phƣơng để tiêu dùng hàng hoá, dịch vụ có nguồn gốc, tranh thủ sự trợ giúp pháp lý cho NTD và tăng xuất xứ rõ ràng, không làm tổn hại đến môi cƣờng hiệu quả thực thi pháp luật bảo vệ NTD. trƣờng, trái với thuần phong mỹ tục và đạo Tăng cƣờng các biện pháp hậu kiểm và xử lý đức xã hội, không gây nguy hại đến tính những vi phạm trong việc ký kết và thực hiện mạng, sức khoẻ của mình và của ngƣời khác; Hợp đồng theo mẫu, điều kiện giao dịch thực hiện chính xác, đầy đủ hƣớng dẫn sử chung giữa NTD với cá nhân, tổ chức kinh dụng hàng hoá, dịch vụ. doanh để đảm bảo quyền lợi cho NTD. Thông tin cho cơ quan nhà nƣớc, tổ chức, cá Đẩy mạnh việc tập huấn cho các cán bộ làm công tác bảo vệ NTD tại các địa phƣơng, các nhân có liên quan khi phát hiện hàng hoá, cán bộ của Hội và nhanh chóng hoàn thiện bộ dịch vụ lƣu hành trên thị trƣờng không bảo máy chuyên môn, thống nhất phân công công đảm an toàn, gây thiệt hại hoặc đe doạ gây việc cho các đơn vị cấp huyện. thiệt hại đến tính mạng, sức khoẻ, tài sản của Đối với doanh nghiệp ngƣời tiêu dùng; hành vi của tổ chức, cá nhân kinh doanh hàng hoá, dịch vụ xâm phạm đến Vấn đề Marketing và thực hành thông tin quyền, lợi ích hợp pháp của ngƣời tiêu dùng. trung thực: Thông qua việc thông tin trung thực, không sai lệch, thực hiện kinh doanh Góp ý kiến với tổ chức, cá nhân kinh doanh công bằng và đúng cam kết. hàng hoá, dịch vụ về giá cả, chất lƣợng hàng Vấn đề bảo vệ an toàn và sức khỏe cho ngƣời hoá, dịch vụ, phong cách phục vụ, phƣơng tiêu dùng: Hàng hóa, dịch vụ cung cấp phải thức giao dịch và nội dung khác liên quan đến an toàn đối với ngƣời tiêu dùng trong quá giao dịch giữa ngƣời tiêu dùng và tổ chức, cá trình sử dụng, đáp ứng đƣợc các chuẩn kỹ nhân kinh doanh hàng hoá, dịch vụ. thuật liên quan đến sức khỏe và an toàn cho Tham gia xây dựng và thực thi chính sách, pháp ngƣời tiêu dùng. luật về bảo vệ quyền lợi ngƣời tiêu dùng. 78 Đào Thị Hƣơng Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 117(03): 73 - 79 Yêu cầu bồi thƣờng thiệt hại khi hàng hoá, TÀI LIỆU THAM KHẢO dịch vụ không đúng tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ 1. GS.TS Trần Minh Đạo, (2012) Marketing căn bản, Nxb Đại học Kinh tế quốc dân; thuật, chất lƣợng, số lƣợng, tính năng, công 2. Báo cáo 9 tháng đầu năm 2013 của Chi cục dụng, giá cả hoặc nội dung khác mà tổ chức, quản lý thị trƣờng, Sở Công thƣơng Thái Nguyên. cá nhân kinh doanh hàng hoá, dịch vụ đã công 3. Quyết định số 655/QĐ-UBND ngày 03/4/2012 bố, niêm yết, quảng cáo hoặc cam kết. của UBND tỉnh Thái Nguyên; 4. Quyết định phê duyệt điều lệ Hội bảo vệ quyền Khiếu nại, tố cáo, khởi kiện hoặc đề nghị tổ lợi ngƣời tiêu dùng Thái Nguyên, số 2026/QĐ- chức xã hội khởi kiện để bảo vệ quyền lợi của UBND tỉnh Thái Nguyên ngày 11/9/2012. mình theo quy định của Luật này và các quy 5. Báo cáo 6 tháng đầu năm 2013 của Hội bảo vệ quyền lợi của ngƣời tiêu dùng Thái Nguyên, Sở định khác của pháp luật có liên quan. Công Thƣơng SUMMARY AWARENESS OF CONSUMER PROTECTION LAWS OF THE PEOPLE IN THAI NGUYEN CITY Dao Thi Huong* College of Economics and Business Administration - TNU Law to protect the interests of consumers come into effect from the date of 1/7/2011, this was more than a year to go into practice, however, this law is still unfamiliar to the majority of consumers city Thai Nguyen. Consumer Protection Act has yet to develop the practical effect of raising awareness problem for the whole society, as well as prevention of new phenomena that arise in the process of international economic integration as recommended behavior Commerce, dishonest advertising, illegal multi-level marketing frauds. Currently, many consumers are not aware of the Law on Protection of Consumers' Rights, even the most practical thing, which is 8 its rights as a consumer has been written in the Law, that was legal legal recognition and protection. To be a wise consumer, choosing safe products for personal health and consumer community, the need is very clear about consumer protection laws. Keywords: consumers protection laws, Thai Nguyen city Ngày nhận bài:31/12/2013 ; Ngày phản biện:16/01/2014; Ngày duyệt đăng: 17/3/2014 Phản biện khoa học: PGS. TS Đỗ Thị Bắc – Trường Đại học Kinh tế & Quản trị Kinh doanh - ĐHTN * Tel: 0919 024338, Email:huongdt2710@gmail.com 79