Một số kiến nghị để hoàn thiện pháp luật thi hành án hình sự Việt Nam nhằm bảo vệ quyền con người của người chấp hành án phạt tù

Tp chí Khoa h c HQGHN: Lu t h c, Tp 31, S 3 (2015) 32-38 Mt s ki n ngh hoàn thi n pháp lu t thi hành án hình s Vi t Nam nh m b o v quy n con ng ưi ca ng ưi ch p hành án ph t tù Nguy n Th Lan* Khoa Lu t, HQGHN, 144 Xuân Th y, C u Gi y, Hà N i, Vi t Nam Nh n ngày 09 tháng 6 n m 2015 Ch nh s a ngày 20 tháng 7 n m 2015; Ch p nh n ng ngày 18 tháng 8 n m 2015 Tóm t ắt: Bài vi t ã ư a ra m t s ki n ngh hoàn thi n pháp lu t Vi t Nam d a trên c ơ s phân tích m t s im b t c p trong h th ng pháp lu t v thi hành án hình s Vi t Nam nh m b o v quy n con ng ưi c a ph m nhân. T khóa: Quy n con ng ưi, thi hành án hình s , ph m nhân. ∗ 1. Đặt v ấn đề i i m t tr ư c h th ng c ơ quan thi nh n nh s vi h n m t c ơ ch vng ch c, nh Thi hành b n án hình s là m t khâu chi m nghiêm kh c o m cho vi c thi v trí quan tr ng trong quá trình gi i quy t v n nh n. bi v y h có nguy c ơ xâm liên quan n trách nhi m hình s c a m t m quy n con ng ư i cao h ơn; d th b ng ưi có t i. Thi hành án hình s hay hi n th c b quên trong nh ng nhi m , nh ng t a c quy t nh, n n a a n hi u ng hay nh ng phong o c y quyn con lc p lu t trong th c t nh vi c l y i tr t ng ư i; th m n th nh ng n t công b ng trong hi, th vi c b t nhân th ư ng hay b xâm m quy n con ng ưi bu c ng ư i kt n i u s lên n a ch không h n dng i mc nguy c ơ. nư c, a hi; i u s o c, i o Vi ph m quy n con ng ưi c bi t d x y ra th tr nh ng ư i ch cho hi. Tuy trong môi tr ưng tr i giam, n ơi nh ng ng ưi thi nhiên, t d ư i c o v nhân quy n, ng hành pháp lu t th ưng xuyên ch u r t nhi u áp ta d ng nh n th y ng ư i kt n rt d xâm lc do ph i tr c ti p ti p xúc v i nh ng con i quy n con ng ư i, là nh ng ng ư i ang ng ưi ã t ng ch ng i xã h i, ã t ng suy i i m t b i s lên n gay g t và k th thoái v nhân cách; th m chí h còn ph i tr c c m c c nhau t a c ng ng ti p ti p xúc v i nh ng cám d v t ch t bên ngoài. Chính vì v y, chúng ta c n có s nh n _______ ∗ th c sâu s c r ng Nhà n ưc ã thay m t xã h i T.: 84-4-37547512 h n ch và t ưc b m t s quy n c a ng ưi Email: lanntkl@vnu.edu.vn 32 N.T. Lan / Tp chí Khoa h c HQGHN: Lu t h c, T p 31, S 3 (2015) 32-38 33 ch p hành án ph t tù (còn g i là ph m nhân) nh n t . iu y th hi n s quan tâm bng vi c th c thi hình ph t tù ưc ghi nh n c bi t a nư c trong nh ng n m g n trong b n án có hi u l c pháp lu t thì c ng ây i v i công c thi nh n i trên. Mc ng th i ph i có trách nhi m trong vi c b o dù v y, ph ươ ng di n l p p, bên c nh m nh ng quy n c ơ b n khác c a h [1]. nh ng kt ã t ưc h th ng pháp Tuy nhiên, gi ng nh ư nhi u n ưc khác trên lu t Vi t Nam v thi hành án hình s v n không th gi i, hi n nay Vi t Nam c ng ang ph i i th tránh kh i m t s b t c p do hoàn c nh t mt v i nh ng thách th c v quy n con ng ưi, nưc ang i m i m nh m trên nhi u nh trong ó n i b t lên v n v quy n c a các vc do nhu c u h i nh p qu c t a t nhóm ng ưi d b t n th ươ ng, bao g m c nư c. c bi t, nư c ta tr nh nh viên quy n con ng ưi c a ph m nhân. Trong ti n tham gia Công ư c a Liên H p qu c v trình h i nh p sâu r ng v i th gi i v kinh t Ch ng tra t n t cu i n m 2013 nên vi c ti p chính tr , v n b o v quy n con ng ưi trong c n thi n c quy nh pháp lu t liên quan thi hành án ph t tù d có th tr thành m t n thi hành án t nhu c u c p thi t trong nh ng rào c n v i tên g i nhân quy n nh m n i lu t a c quy nh a p lu t khi n cho m t s n ưc trên th gi i còn e ng i qu c t v quy n con ng ư i trong thi nh n ho c dè d t khi phát tri n quan h v i Vi t t . Nam. i m t v i nh ng thách th c ó, Vi t Nam 2. Một s ố b ất c ập c ủa pháp lu ật Vi ệt Nam v ề ã có nhi u c gng trong vi c b o v quy n bảo v ệ quy ền con ng ười trong thi hành án con ng ưi trong thi hành án ph t tù. Lu t Thi ph ạt tù hành án hình s ưc pháp in hóa n m 2010 mt v n n quan ng ch a ng y Lu t Thi hành án hình s n m 2010 ưc h th ng c quy m p lu t v thi nh pháp in hóa ch a ng các quy nh v n nh s , trong thi nh n t . o nguyên t c, trình t , th t c, t ch c, nhi m v , lu t này cùng v i m t s các quy nh c a B quy n h n c a c ơ quan có th m quy n trong thi lu t Hình s n m 1999 (s a i, b sung n m hành án hình s , quy nh v quy n, ngh a v 2009), B lu t T t ng hình s n m 2003 và ca ng ưi ch p hành án hình s , cng nh ư v các v n b n quy ph m pháp lu t khác c a Nhà trách nhi m c a c ơ quan, t ch c, cá nhân có nưc v thi hành án hình s ã t o thành h liên quan trong thi hành án hình s ... là m t th ng các quy ph m pháp lu t, m t m t ph n bưc ngo t quan tr ng trong vi c t o khung ánh n i dung các quy n con ng ưi trong thi pháp lý v ng ch c b o v quy n con ng ưi hành án hình s và th t c th c hi n các quy n trong thi hành án hình s . Tuy nhiên, t ng ó, mt c c ng là c ơ ch pháp lý b o m cưng h ơn n a vi c b o v quy n con ng ưi quy n con ng ưi[2] trong thi hành án hình s trong thi hành án ph t tù và làm cho các quy nói chung và quy n c a ph m nhân nói riêng. ph m pháp lu t thi hành án hình s Vi t Nam Ngay sau khi Lu t Thi nh n nh s phù h p h ơn v i các tiêu chí qu c t v quy n nm 2010, ng t c v n n d ư i lu t k c con ng ưi c a ph m nhân, pháp lu t nói chung ng ư c ban nh, trong ph n l n và pháp lu t thi hành án hình s nói riêng c a nh ng v n n liên quan n h ư ng d n th c Vi t Nam c n kh c ph c m t s b t c p nh ư sau: hi n c quy nh a o lu t i trên v thi 34 N.T. Lan / Tp chí Khoa h c HQGHN: Lut h c, T p 31, S 3 (2015) 32-38 Mt là, trong quá trình thi hành án ph t tù, phép s d ng kh ng ch các i t ưng thu c quy n ưc tôn tr ng và b o v s c kh e c a tr ưng h p ưc phép n súng, ng n ch n ph m nhân là h t s c quan tr ng và d b xâm ng ưi ang có hành vi e d a tr c ti p n tính hi, tuy nhiên t i kho n 3 iu 4 Lu t Thi hành mng, s c kh e c a ng ưi khác, b t gi án hình s n m 2010 v Nguyên t c thi hành án ng ưi theo quy nh c a pháp lu t, ho c th c hình s m i quy nh nguyên t c tôn tr ng nhân hi n phòng v chính áng theo quy nh c a ph m, quy n, l i ích h p pháp c a ng ưi ch p pháp lu t[4] và quy nh v vi c s d ng cùm hành án mà ch ưa nh c n c m t “s c chân i v i ph m nhân ch u hình th c k lu t kh e”[3]. Trong khi ó, quy n ưc an toàn v là giam trong bu ng k lu t[5]. V nguyên t c, thân th là m t trong nh ng quy n quan tr ng cán b ch ưc phép làm nh ng gì mà lu t cho ca ng ưi ch p hành án bên c nh quy n ưc phép. Lu t không quy nh c th v vi c s tôn tr ng nhân ph m, c n ưc b o m theo dng d ng c giam gi ngoài khóa s tám và các tiêu chí qu c t v quy n c a ng ưi ch p cùm chân thì không ai ưc phép s d ng hành án ph t tù v n ưc ghi nh n trong B nh ng d ng c ó t ưc ot t do hay ph m Các quy t c tiêu chu n t i thi u v i x v i tù giá c a ng ưi khác. Tuy nhiên, chúng tôi e ng i nhân nm 1955 c a Liên H p quc. Ngoài ra, rng, trong th c t , h qu c a lu t không quy pháp lu t thi hành án hình s Vi t Nam v n nh rõ s có th dn n vi c s d ng m t cách ch ưa có quy nh c th v vi c nghiêm c m tùy ti n. Pháp lu t thi hành án hình s c a n ưc hành vi tra t n trong thi hành án ph t tù, m c dù ta quy nh ch ưa th t s ch t ch và c th v nưc ta ã là thành viên c a Công ưc c a Liên ni dung này có th kéo theo h u qu là quy n Hp quc v Ch ng tra t n. Lý do là thi im con ng ưi c a ng ưi ch p hành án ph t tù Vi t Nam ký Công ưc Ch ng tra t n c a Liên không ưc b o m. Hp quc ngày 7/11/2013 là khi mà Lu t Thi Ba là, tinh th n b o v quy n c a ph n là hành án hình s ã ưc ban hành t tr ưc ó ng ưi ch p hành án ph t tù c a Các quy t c 03 n m, do v y, c m t "tra t n” v n ch ưa m t Bangkok c a Liên H p qu c n m 2010 thông ln ưc nh c n trong o lu t này, ng qua nh ng quy nh v b o v các ph m nhân th i, c ng v i lý do trên mà t i iu 9 v n tr ưc nguy c ơ b xâm h i tình d c trong môi Nh ng hành vi b nghiêm c m trong thi hành án tr ưng tr i giam và v ch m sóc s c kh e sinh hình s c a Lu t này v n ch ưa bao g m hành vi sn cho ph m nhân n trên c ơ s c thù gi i tra t n. Chính vì th , nh ng hành vi tra t n ch ưa tính ch ưa ưc ph n ánh m nét trong h n m c b x lý v hình s theo t i dùng nh c th ng các v n b n quy ph m pháp lu t v thi hình ho c c ý gây th ươ ng tích s không b x hành án ph t tù c a Vi t Nam. Hi n t i, các t lý ho c khó x lý vì thi u c n c pháp lý. khóa nh ư “tình d c”, “s c kh e gi i tính” hay Hai là, pháp lu t thi hành án hình s ch ưa “sinh s n” ch ưa ưc tìm th y trong Lu t Thi quy nh c th v vi c s d ng d ng c giam hành án hình s n m 2010, Ngh nh gi trong quá trình thi hành án và h tr t ư 117/2011/N -CP c a Chính ph v Quy nh pháp. Vi c s d ng d ng c giam gi nh ư c i, v t ch c qu n lý ph m nhân và ch n, xi ng xích, cùm chân, cùm tay r t d có th mc, , sinh ho t, ch m sóc y t i v i ph m gây t n h i v tinh th n và th ch t c a ng ưi nhân hay Thông t ư liên t ch 04/2010/TTLT v ch p hành án. Theo tìm hi u, n nay pháp lu t Hưng d n vi c khám b nh, ch a b nh cho mi ch quy nh v vi c khóa s tám ưc ng ưi b t m gi , t m giam, ph m nhân, tr i N.T. Lan / Tp chí Khoa h c HQGHN: Lu t h c, T p 31, S 3 (2015) 32-38 35 viên c ơ s giáo d c, h c sinh tr ưng giáo rt ti n b ang ưc xu t trong D th o dưng t i b nh vi n nhà n ưc. Thi t ngh , Lu t Tín ng ưng, tôn giáo nêu trên. quy n b t kh xâm h i v tình d c và quy n Nm là, pháp lu t Vi t Nam nói chung ch ưa ưc h tr , t ư v n v s c kh e gi i tính hay có s ng iu v i pháp lu t thi hành án hình sc kh e sinh s n là quy n t nhiên trên c ơ s s nói riêng trong vi c h tr ng ưi ch p hành c thù gi i tính mà ng ưi ph n (bao g m c án ph t tù tái hòa nh p xã h i. M c dù Ngh nh ng ph n là ng ưi ang ch p hành án hình nh 80/2011/N -CP c a Chính ph ngày s) áng ưc h ưng và ưc pháp lu t b o v . 16/9/2011v Quy nh các bi n pháp m b o Do ó, pháp lu t thi hành án hình s Vi t Nam tái hòa nh p c ng ng i v i ng ưi ch p cng c n b sung nh ng quy nh b o v nh ng hành xong án ph t tù và Thông t ư 39/2013/TT- quy n nói trên c a nh ng ng ưi ph n ang BCA ngày 25/9/2013 Quy nh v giáo d c và ch p hành án m t cách c th và toàn di n tư v n cho ph m nhân s p ch p hành xong án hơn. ph t tù ã quy nh c th trách nhi m và ngh a Bn là, Theo iu 24 Hi n pháp n m 2013 v c a các c ơ quan, ơ n v ch c n ng trong quy nh: “1. M i ng ưi có quy n t do tín vi c h tr , t ư v n, và giúp nh ng ng ưi ng ưng, tôn giáo, theo ho c không theo m t tôn ch p hành xong án ph t tù tìm ki m vi c làm n giáo nào. Các tôn giáo bình ng tr ưc pháp nh, nh ưng Lu t Vi c làm v n ưc ban hành lu t. 2. Nhà n ưc tôn tr ng và b o h quy n t mu n nh t so v i các v n b n nêu trên (ban do tín ng ưng, tôn giáo. 3. Không ai ưc xâm hành ngày 16/11/2013, hi u l c t ngày ph m t do tín ng ưng, tôn giáo ho c l i d ng tín ng ưng, tôn giáo vi ph m pháp lu t” . 01/01/2015) l i ch ưa quy nh nh ng ng ưi Ngoài ra, kho n 3 iu 4 D th o 4 c a Lu t ch p hành xong án ph t tù thu c di n các i Tín ng ưng, tôn giáo Vi t Nam ã h t h n l y ý tưng ưc h ưng chính sách h tr v vi c ki n nhân dân c ng quy nh: “Ng ư i ang làm và h tr t o vi c làm[7]. C th là ng ưi giam, gi ư c p ng nhu c u n ng ư ng, ch p hành xong án ph t tù và các doanh nghi p tôn o a nhân theo quy nh p lu t va và nh , h p tác xã, h kinh doanh s d ng ni quy n ơi giam, gi ”[6]. ây là nh ng quy nhi u lao ng là ng ưi ch p hành xong án ph t nh r t m i và ti n b c a Vi t Nam v b o v tù không thu c di n ưc vay v n t Qu Qu c quy n t do tín ng ưng c a con ng ưi. Tuy gia v vi c làm v i lãi su t th p h ơn so v i nhiên, hi n nay pháp lu t thi hành án hình s ng ưi lao ng thông th ưng và các ơ n v Vi t Nam v n ch ưa có nh ng quy nh liên tuy n d ng không s d ng ng ưi ã ch p hành quan n nhu c u tín ng ưng, tôn giáo c a xong án ph t tù. iu ó cho th y Lu t Vi c nh ng ng ưi ang ch p hành án ph t tù ho c làm nm 2013 ch ưa có nh ng quy nh tích c c ch p hành án t hình. Chúng tôi cho r ng, các trong công tác h tr tái hòa nh p xã h i cho nhà làm lu t Vi t Nam c ng nên cân nh c b nh ng ng ưi ã ch p hành xong án ph t tù. sung các quy n ó trong nh ng v n b n quy ph m pháp lu t thi hành án hình s nh m c th hóa các quy nh c a Hi n pháp n m 2013, 3. Một s ố ki ến ngh ị áp ng yêu c u c a các tiêu chí qu c t t i thi u v quy n liên quan n tôn giáo, tín Trên c ơ s nh ng b t c p ã phân tích trên ng ưng, ng th i b t nh p v i các quy nh ây, tác gi xu t m t s ki n ngh hoàn thi n 36 N.T. Lan / Tp chí Khoa h c HQGHN: Lut h c, T p 31, S 3 (2015) 32-38 pháp lu t v thi hành án hình s Vi t Nam Th hai, Nhà n ưc c n ban hành v n b n nh m t ng c ưng b o v quy n con ng ưi trong quy nh c th v vi c s d ng d ng c giam thi hành án hình s nh ư sau: gi trong thi hành án hình s tránh s tùy Th nh t, cn b sung trong Lu t Thi hành ti n trong vi c s d ng nh ng d ng c này và án hình s n m 2010 quy nh v th nào là tránh xâm h i t i quy n c a ng ưi ch p hành hành vi tra t n và quy nh nghiêm c m hành vi án. ây là vi c làm h t s c c n thi t, m t m t tra t n. Mc dù B lu t hình s n m 1999 ã có va b o m v c n c pháp lý cho cán b thi quy nh c u thành t i ph m i v i hành vi hành án hình s trong vi c s d ng d ng c dùng nh c hình, c ý gây th ươ ng tích hay hành giam gi , m t khác v a b o v ưc quy n c a h ng ưi khác; m c dù Lu t Thi hành án hình ng ưi ch p hành án. s có quy nh nguyên t c tôn tr ng nhân ph m, Th ba, pháp lu t thi hành án hình s Vi t quy n, l i ích h p pháp c a ng ưi ch p hành Nam c ng nên b sung nh ng quy nh nh m án, và nghiêm c m xâm ph m quy n, l i ích bo v t t h ơn n a quy n c a nh ng ng ưi ch p hp pháp c a ng ưi ch p hành án, nh ưng – v i hành án ph t tù là n gi i d a trên tinh th n c a tư cách là o lu t tr c ti p quy nh v nguyên Các quy t c Bangkok, trong ó c n c bi t chú tc, trình t , th t c, t ch c, nhi m v , quy n tr ng ây là i t ưng c n ưc b o v do h hn c a c ơ quan có th m quy n trong thi hành rt d b xâm h i tình d c, nh t là t i môi án hình s , quy nh v quy n, ngh a v c a tr ưng tr i giam. M c dù là ph m nhân, nh ưng ng ưi ch p hành án hình s , c ng nh ư v trách là n gi i, h r t c n ưc t ư v n và ch m sóc nhi m c a c ơ quan, t ch c, cá nhân có liên sc kh e sinh s n và gi i tính. Ngoài ra, Vi t quan trong thi hành án hình s – Lu t này c n Nam c ng cn b sung quy nh v vi c phân quy nh vi c tôn tr ng s c kh e c a ng ưi lo i ph m nhân giam gi riêng i v i ch p hành án thành m t nguyên t c thi hành án nh ng ng ưi chuy n gi i. M c dù s l ưng hình s , và c n quy nh rõ th nào là hành vi ph m nhân chuy n gi i ch ưa nhi u nh ưng tra t n, ng th i c n quy nh nghiêm c m không có ngh a là không có. H ơn n a, tr ưng hành vi tra t n trong khi thi hành án hình s . C hp ph m nhân chuy n gi i có hình d ng bên th là: 1) B sung kho n 19 trong iu 3 nh ư ngoài trái ng ưc v i c im gi i tính ghi sau: “19. Tra t n trong thi hành án hình s là trong c n c ưc mà v n giam chung v i nh ng hành vi c a cán b thi hành án t mình ho c xúi ng ưi có cùng gi i tính ghi trong c n c ưc thì gi c, ưng thu n ng ưi khác gây au n th t không nên vì ph m nhân s i ng nghiêm tr ng v th xác hay tinh th n cho tr ưc nguy c ơ b dè b u, b k th và b xâm h i. ng ưi ch p hành án, vì m c ích tr ng ph t, e Th t ư,pháp lu t thi hành án hình s c ng da, ép bu c ho c vì b t k m t lý do nào khác nên có quy nh v vi c cho phép th c hi n da trên s phân bi t i x ”; 2) B sung t i nghi l tôn giáo vào th i gian nh t nh trong kho n 3 iu 4 t “s c kh e” ngay tr ưc t tu n ho c trong tháng n u s ph m nhân theo “nhân ph m” và ng n cách v i t ó b ng d u tôn giáo y t i n ơi giam gi t n m t s ph y nh ư sau: “3. B o m nhân o xã h i ch lưng nào ó. i v i m i cá nhân, không ngh a; tôn tr ng sc kh e, nhân ph m, quy n, tòa án nào nghiêm kh c b ng Tòa án l ươ ng tâm, li ích h p pháp c a ng ưi ch p hành án; 3) B vic ánh th c l ươ ng tâm c a ng ưi t ng ph m sung kho n 11 trong iu 9 nh ư sau: “11. Tra ti b ng các iu r n d y c a tôn giáo r t có ý tn trong thi hành án hình s ”. ngh a và có l c ng t hi u qu nh t nh trong N.T. Lan / Tp chí Khoa h c HQGHN: Lu t h c, T p 31, S 3 (2015) 32-38 37 vi c giáo d c và u n n n các ph m nhân. Tôn ng ưi c a ph m nhân. Tuy nhiên, h th ng các giáo nào c ng h ưng t i m t m c ích tác ng quy ph m pháp lu t v thi hành án hình s v n nh m hưng thi n con ng ưi. S rao gi ng ân cn th ưng xuyên ưc h th ng hóa, pháp in cn c a nh ng ng ưi truy n giáo r t có th hóa, k p th i s a i, b sung ho c ban hành ch m n lòng tr c n c a mi ph m nhân, giúp vn b n pháp lu t m i iu ch nh nh ng v n h nh n ra sai l m và quy t tâm h ưng thi n. còn b t c p liên quan t i quy n con ng ưi trong Thi t ngh , k t h p a d ng các bi n pháp giáo thi hành án hình s , c bi t là i v i ph m dc c i t o ng ưi ch p hành án là vi c nên làm, nhân. Ti p t c hoàn thi n h th ng pháp lu t ng th i l i b o m quy n ưc áp ng nhu nh m t ng c ưng b o v quy n con ng ưi trong cu tín ng ưng, tôn giáo c a con ng ưi trong thi hành án ph t tù có ý ngh a quan tr ng trong thi hành án hình s . vi c nâng cao nh n th c c a ng ưi dân v Th n m, Lu t Vi c làm nm 2013 vn là quy n con ng ưi c a ph m nhân, ng th i góp mt v n b n quan tr ng liên quan m t thi t t i ph n xóa i nh ng tr ng i v nhân quy n và công tác h tr hòa nh p c ng ng cho nh ng kh ng nh v i c ng ng qu c t v trình ng ưi ch p hành xong án ph t tù. Tuy nhiên, phát tri n, s v n minh và s n sàng h i nh p mc dù ưc ban hành ngày 16/11/2013, hi u ca Vi t Nam v i t t c các n ưc th gi i trên lc t ngày 01/01/2015 – t c là ưc ban hành mi ph ươ ng di n. mu n h ơn so v i Lu t Thi hành án hình s , Ngh nh 80/2011/N -CP và Thông t ư 39/2013/TT-BCA nh ư ã nêu M c 2, nh ưng Tài li ệu tham kh ảo Lu t Vi c làm l i không quy nh ng ưi ch p [1] Nguy n Kh c H i ( ) (2014), tài nghiên hành xong án ph t tù v i t ư cách là m t nhóm cu khoa c Bo v các quy n con ng ưi c a i t ưng c n ưc h ưng chính sách h tr t o ph m nhân t i Vi t Nam , mã s KL.NQ.14.05, vi c làm. Ch ng k th , giáo d c, t ư v n và thái Khoa Lu t, i h c Qu c gia Hà N i, tr. 132. [2] Nguy n Ng c Chí ( biên) (2014), Giáo trình c m thông c a c ng ng là r t c n thi t i Lu t t t ng hình s Vi t Nam , NXB i h c vi ng ưi v a ch p hành xong án ph t tù. Song Qu c gia Hà N i, tr.38. chúng tôi cho r ng, s thi t th c và hi u qu [3] iu 4 Lu t Thi hành án hình s Vi t Nam n m hơn n u h ưc có vi c làm n nh. Có vi c 2010. [4] iu 22, 33 Pháp l nh v Qu n lý, s d ng v khí, làm, h s chí thú làm n, gi m i m c c m, vt li u n và công c h tr ngày 30/6/2011. quy t tâm h ưng thi n – giúp h có vi c làm [5] iu 38 Lu t Thi hành án hình s Vi t Nam n m cng chính là góp ph n gi m i gánh n ng cho 2010. xã h i m t cách tr c ti p và gián ti p. [6] D th o ln 4 Lu t Tín ng ưng, tôn giáo ( ng trên C ng thông tin in t c a Chính ph ). Nói tóm l i, trong nh ng n m g n ây, pháp [7] iu 5, 12 Lu t Vi c làm Vi t Nam n m 2013. lu t n ưc ta ã có ưc nh ng b ưc ti n quan tr ng trong vi c ghi nh n và b o v quy n con 38 N.T. Lan / Tp chí Khoa h c HQGHN: Lut h c, T p 31, S 3 (2015) 32-38 Some Suggestions for Improving the Vietnam Criminal Enforcement Law to Protect Human Rights of Prisoners Nguy n Th Lan VNU School of Law, 144 Xuân Th y, C u Gi y, Hanoi, Vietnam Abstract: The article gives some recommendations for improving Vietnam law based on analyzing shortcomings in the system of the criminal enforcement law of Vietnam to protect human rights of prisoners. Keywords: Human rights, criminal enforcement, prisonner.