Lớp Tảo silic - BACILLARIOPHYCEAE

Lớp Tảo silic - BACILLARIOPHYCEAE Tảo silic là những tảo đơn bào, tập đoàn, sống phù du và sống bám; chúng có thể sống quang dưỡng, tự dưỡng và dị dưỡng. Vách tế bào cấu tạo bằng chất silic và cấu trúc dạng một chiếc hộp gồm hai nắp lồng vào nhau. Nắp trên (epitheca) gồm mặt vỏ trên và dải bên trên; nắp dưới gồm dải bên dưới và mặt vỏ dưới; dải bên dưới và dải bên trên kết hợp lại thành đai tế bào (girdle). Vì thế tế bào có mặt đai và mặt vỏ. Tế bào Tảo silic rất đa dạng, chúng được xem là vật trang sức của thế giới thuỷ sinh vật biển. Mặt vỏ tảo mang những cấu trúc nhỏ sắp xếp theo các kiểu nhất định. Có thể phân Tảo silic làm hai nhóm: i) Tảo silic Trung tâm với đặc điểm các cấu trúc vỏ đối xứng qua tâm vỏ; ii) Tảo silic Lông chim có cấu trúc vỏ xếp đối xứng qua trục dọc tế bào . Ở Tảo silic Lông chim, vỏ tế bào một số loài có hệ thống rãnh gồm đường nứt dọc ở giữa. Cấu trúc rãnh có thể đơn giản hoặc phức tạp. Ngoài ra, mặt vỏ tế bào còn có các lỗ thủng ở vách tế bào và có hai dạng: lỗ đơn giản và lỗ cấu trúc phức tạp. Lục lạp chứa các sắc tố chlorophyll a, c1, c2, và sắc tố carotenoid chủ đạo fucoxanthin. Chính sắc tố này quyết định màu vàng nâu đặc trưng cho tảo. Sản phẩm quang hợp là chrysolaminarin. - Sinh sản Tảo silic sinh sản dinh dưỡng bằng phân đôi tế bào. Trước khi phân chia, nội dung tế bào trương phồng lên đẩy tách hai nắp vỏ. Nhân phân chia và tiếp theo là phân chia nguyên sinh chất. Một túi ngưng kết silic (Lee và cs., 1989) được hình thành giữ vai trò như một khuôn để định hình hình dạng cho một vỏ mới. Mỗi tế bào con sẽ nhận một nắp của tế bào mẹ làm nắp trên còn nắp mới được hình thành là nắp dưới . Nắp tế bào mẹ chỉ có khả năng sử dụng cho tế bào con trong một số lần. Chẳng hạn, ở Stephanopyxis, nắp tế bào mẹ chỉ dược dùng lại cho 6 - 8 thế hệ. Vì các tế bào con chỉ nhận được một nắp của tế bào mẹ và tự tạo thêm nắp mới và nắp mới luôn là nắp dưới nên cứ mỗi lần phân chia, tế bào mẹ sẽ cho ra một tế bào con bằng kích thước của mình và một tế bào có kích thước nhỏ hơn. Do đặc điểm phân chia này mà sau nhiều lần sinh sản, quần thể tảo sẽ có một số tảo có kích thước giảm dần. Khi giảm đến một kích thước tối thiểu - thường bằng khoảng 1/3 kích thước nguyên bản - thì tảo Silic tiến hành quá trình khôi phục kích thước bằng hình thành bào tử sinh trưởng thông qua sinh sản hữu tính. Vào thời kỳ điều kiện môi trường bất lợi như suy kiệt chất dinh dưỡng chẳng hạn, Tảo silic hình thành bào tử nghỉ. - Phân loại: Lớp Tảo silic được chia thành 2 bộ: Centrales và Pennales. Bộ Centrales: tế bào đơn độc hoặc kết thành chuỗi, dạng hình hộp tròn, đĩa, bầu dục, nhiều cạnh hoặc dạng ống... Vân hoa trên mặt vỏ sắp xếp theo dạng đối 4.3. Lớp Tảo silic - BACILLARIOPHYCEAE Tảo silic là những tảo đơn bào, tập đoàn, sống phù du và sống bám; chúng có thể sống quang dưỡng, tự dưỡng và dị dưỡng. Vách tế bào cấu tạo bằng chất silic và cấu trúc dạng một chiếc hộp gồm hai nắp lồng vào nhau. Nắp trên (epitheca) gồm mặt vỏ trên và dải bên trên; nắp dưới gồm dải bên dưới và mặt vỏ dưới; dải bên dưới và dải bên trên kết hợp lại thành đai tế bào (girdle). Vì thế tế bào có mặt đai và mặt vỏ. Tế bào Tảo silic rất đa dạng, chúng được xem là vật trang sức của thế giới thuỷ sinh vật biển. Mặt vỏ tảo mang những cấu trúc nhỏ sắp xếp theo các kiểu nhất định. Có thể phân Tảo silic làm hai nhóm: i) Tảo silic Trung tâm với đặc điểm các cấu trúc vỏ đối xứng qua tâm vỏ; ii) Tảo silic Lông chim có cấu trúc vỏ xếp đối xứng qua trục dọc tế bào . Ở Tảo silic Lông chim, vỏ tế bào một số loài có hệ thống rãnh gồm đường nứt dọc ở giữa. Cấu trúc rãnh có thể đơn giản hoặc phức tạp. Ngoài ra, mặt vỏ tế bào còn có các lỗ thủng ở vách tế bào và có hai dạng: lỗ đơn giản và lỗ cấu trúc phức tạp. Lục lạp chứa các sắc tố chlorophyll a, c1, c2, và sắc tố carotenoid chủ đạo fucoxanthin. Chính sắc tố này quyết định màu vàng nâu đặc trưng cho tảo. Sản phẩm quang hợp là chrysolaminarin. - Sinh sản Tảo silic sinh sản dinh dưỡng bằng phân đôi tế bào. Trước khi phân chia, nội dung tế bào trương phồng lên đẩy tách hai nắp vỏ. Nhân phân chia và tiếp theo là phân chia nguyên sinh chất. Một túi ngưng kết silic (Lee và cs., 1989) được hình thành giữ vai trò như một khuôn để định hình hình dạng cho một vỏ mới. Mỗi tế bào con sẽ nhận một nắp của tế bào mẹ làm nắp trên còn nắp mới được hình thành là nắp dưới . Nắp tế bào mẹ chỉ có khả năng sử dụng cho tế bào con trong một số lần. Chẳng hạn, ở Stephanopyxis, nắp tế bào mẹ chỉ dược dùng lại cho 6 - 8 thế hệ. Vì các tế bào con chỉ nhận được một nắp của tế bào mẹ và tự tạo thêm nắp mới và nắp mới luôn là nắp dưới nên cứ mỗi lần phân chia, tế bào mẹ sẽ cho ra một tế bào con bằng kích thước của mình và một tế bào có kích thước nhỏ hơn. Do đặc điểm phân chia này mà sau nhiều lần sinh sản, quần thể tảo sẽ có một số tảo có kích thước giảm dần. Khi giảm đến một kích thước tối thiểu - thường bằng khoảng 1/3 kích thước nguyên bản - thì tảo Silic tiến hành quá trình khôi phục kích thước bằng hình thành bào tử sinh trưởng thông qua sinh sản hữu tính. Vào thời kỳ điều kiện môi trường bất lợi như suy kiệt chất dinh dưỡng chẳng hạn, Tảo silic hình thành bào tử nghỉ. - Phân loại: Lớp Tảo silic được chia thành 2 bộ: Centrales và Pennales. Bộ Centrales: tế bào đơn độc hoặc kết thành chuỗi, dạng hình hộp tròn, đĩa, bầu dục, nhiều cạnh hoặc dạng ống... Vân hoa trên mặt vỏ sắp xếp theo dạng đối