Lập kế hoạch phát triển kinh tế xã hội có sự tham gia tại huyện Bác Ái tỉnh Ninh Thuận

LẬP KẾ HOẠCH PHÁT TRIỂN KT-XH CÓ SỰ THAM GIA TẠI HUYỆN BÁC ÁI TỈNH NINH THUẬNTrần Quang TrưởngCán bộ chương trình địa phương Oxfam AnhTháng 3/2010NỘI DUNG TRÌNH BÀYGiới thiệu sơ lược về dự ánKết quả đạt được tại Bác Ái:Các hoạt động nâng cao năng lực LKH có sự tham giaViệc triển khai quy trình LKH có sự tham gia các cấp tại Bác ÁiNhững khó khăn gặp phải trong quá trình thực hiệnBài học kinh nghiệmKết luận và khuyến nghị GIỚI THIỆU SƠ LƯỢC VỀ DỰ ÁN Tên dự án: “Hỗ trợ công tác LKH hướng tới người nghèo tỉnh Ninh Thuận”Mục đích DA: Chất lượng công tác kế hoạch được nâng cao dẫn đến các chiến lược, ưu tiên phát triển cũng như sự phân bổ nguồn lực phản ánh tốt hơn các điều kiện thực tế và nhu cầu của người dân, đặc biệt là người nghèo.Các hợp phần chính – Đối tác của dự án:HP1: Nâng cao chất lượng kế hoạch PTKT-XH tỉnh Ninh Thuận – Sở KHĐTHP2: Nâng cao chất lượng kế hoạch ngành nông nghiệp – Sở NN&PTNTHP3: Xây dựng kế hoạch PTKT-XH theo phương pháp mới tại các xã và huyện Bác Ái – UBND huyện Bác ÁiHP4: Xây dựng cơ sở dữ liệu thống kê mang tính đặc thù địa phương đáp ứng yêu cầu lập, theo dõi và đánh giá việc thực hiện kế hoạch – Cục Thống kêHP5: Tiêu chí và định mức phân bổ ngân sách được xây dựng một cách khoa học, đảm bảo tính hợp lý, minh bạch, dễ dự đoán trong phân bổ NS – Sở Tài chínhĐỐI VỚI HỢP PHẦN BÁC ÁILà huyện thí điểm thực hiện lập kế hoạch theo phương pháp mới có sự tham gia của cộng đồng trong khuôn khổ dự ánÁp dụng các nguyên tắc chính trong Chiến lược toàn diện về tăng trưởng và giảm nghèo:Có sự tham gia rộng rãiCăn cứ vào bằng chứng cụ thể và dựa vào tình hình cụ thể của địa phươngHướng tới kết quảCó xác định ưu tiên rõ ràngToàn diện: hài hòa giữa phát triển kinh tế và xóa đói giảm nghèo, BĐGSở hữu của địa phươngQui trình lập kế hoạch: 1/Phân tích và đánh giá tình hình KH-XH của huyện; 2/ Xác định các mục tiêu ưu tiên và giải pháp; 3/ Soạn thảo kế hoạch; 4/ Tham vấn cộng đồng; 5/ Hoàn chỉnh kế hoạch; 6/ Triển khai KH và theo dõi-đánh giá KHKẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC TẠI BÁC ÁI (1)Về Nâng cao năng lực LKH theo phương pháp mới:50 cán bộ các phòng ban và 9 xã huyện BA được trang bị các kiến thức và kỹ năng LKH mới: Thu thập số liệu, đánh giá thực trạng KT-XH tại các xã có sự tham gia của cộng đồng; Xây dựng cây vấn đề, cây mục tiêu, xác định mục tiêu ưu tiên có sự tham gia của cộng đồng; Lập kế hoạch theo khung logic; Theo dõi – đánh giá KH28 thành viên của các nhóm cộng đồng (Ban phát triển thôn) được tập huấn về các kỹ năng LKH theo phương pháp mớiKhoảng 3.000 người dân được nâng cao nhận thức và năng lực để tham gia trong quá trình lập kế hoạch thông qua: các lớp tập huấn, các hoạt động truyền thông, các hoạt động tổ nhóm; giải quyết một số vấn đề nổi cộm tại cộng đồng bằng các hoạt động phối hợp giữa chính quyền – cộng đồng – các bên liên quan.KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC TẠI BÁC ÁI (2)2. Về Áp dụng quy trình LKH có sự tham gia tại các cấp:Lập kế hoạch năm 2009 - nhóm nòng cốt LKH của huyện: Đánh giá nhu cầu cộng đồng trong các lĩnh vực trồng trọt, chăn nuôi, cơ sở hạ tầng, giáo dục, y tế tại 4 thôn của 2 xã Phước Tân, Phước TiếnHội thảo lập KH có sự tham gia tại 2 xã Phước Tân, Phước Tiến và huyệnBản kế hoạch PTKT-XH của 2 xã Phước Tân, Phước Tiến và huyện được xây dựng dựa trên kết quả đánh giá nhu cầu cộng đồng và hội thảo LKH, sử dụng khung logicLập KH 2010 – nhóm nòng cốt thôn, xã với sự hỗ trợ từ nhóm nòng cốt huyện:Đánh giá nhu cầu cộng đồng tại 14 thôn của 4 xã Phước Tân, Phước Tiến, Phước Chính và Phước ThắngHội thảo lập KH có sự tham gia tại 4 xã và huyệnBản kế hoạch PTKT – XH của 4 xã và huyện được xây dựng dựa trên kết quả đánh giá nhu cầu cộng đồng và hội thảo LKH, sử dụng khung logicSơ đồ quy trình các bước lập KH PTKTXH cấp xãT4 đến đầu T5Đầu T6T7- T10T11T1 năm KH Cấp huyện1. UBND thông báo, định hướng chính2. TCKH hướng dẫn và cung cấp thông tin cần thiết7. UBND xã bảo vệ KHPT KTXH xã trước huyện9. UBND giao kế hoạch chính thức10.Báo cáo UBND huyện1. Thông tin từ các ban ngành cấp xãCấp xã 2. Xã tổng hợp thông tin, dự báo 3. Lập dự thảo KH xã 4. Hội nghịTham vấn KH xã 6. Thường trực HĐND xã thông qua bản KH 5. Chỉnh sửa KH và phản hồi8. Theo dõi, cập nhật bản KH9. Hoàn chỉnh bản KHPT KTXH chính thức9. HĐND xã phê duyệt10. UBND triển khai thực hiệnPhản hồi 10. Thôn triển khai thực hiện KH hành động10. Ban, ngành triển khai thực hiện KH hành động 1. Họp dân thu thập thông tin, nhu cầu kế hoạchTại thônQuan hệ từ trên xuống Quan hệ từ dưới lên hoặc ngang cấp Quy trình lập kế hoạch PT KTXH hàng năm cấp huyện10. Ban, ngành triển khai thực hiện KH công tác 5. Xã xây dựng KH theo qui trình mới 2. Phòng TCKH tổng hợp thông tin và xây dựng PATT9.1. Xây dựng KH chính thức và tham vấn lần cuối8. Theo dõi, cập nhật bản KH7. UBND huyện bảo vệ KH trước tỉnh9.2. HĐND huyện phê duyệt10. UBND triển khai thực hiện 1. Sở KHĐT, Sở TC hướng dẫn và cung cấp thông tin UBND giao kế hoạch chính thứcBáo cáo UBND tỉnhĐầu T12T5 đến đầu T7Cấp tỉnhCấp huyệnGiữa T7 6.2. UBND chủ trì Hội nghị KH huyện (PH) 6.1. Tổng hợp, chỉnh sửa KHT1 năm KH 10. Xã xây dựng, phê duyệt KH chính thức và triển khai thực hiện KHCấp xãQuan hệ từ trên xuống Quan hệ từ dưới lên hoặc ngang cấp Vòng IVòng II 3. Hội nghị xây dựng KH và lựa chọn PATT 4. UBND ra chi thị, Phòng TCKH hướng dẫn chi tiết lập KH5. Các phòng ban lập KH, phòng TCKH chủ động dự thảo KH huyện 6.3. Tổng hợp lần 2, thông qua UB T8- T111. Sở chuyên ngành hướng dẫn và cung cấp thông tin UBND thông báo về lịch trình xây dựng KH1. KH sơ bộ của phòng banCác khó khăn – thách thức chính trong trong lập KHPT KT-XH có sự tham gia của cộng đồng (1)Cơ chế: Chưa có quy định chính thức về việc LKH có sự tham giaVề phía người dân:Chưa nhận thức được đầy đủ về quyền và trách nhiệm tham gia vào quy trình kế hoạch (đóng góp ý kiến, giám sát)Trình độ văn hóa hạn chế + rào cản ngôn ngữ nên quá trình tham gia còn gặp nhiều khó khănVề phía cán bộ: chưa có đội ngũ cán bộ chuyên trách về kế hoạch nên:Thành phần tham gia tập huấn nhiều khi không phụ trách công tác lập KH → các kiến thức được học không có cơ hội được áp dụng thực tếDo kiêm nhiệm nên nhiều cán bộ không bố trí được thời gian tham dự tập huấn hoặc tham dự không đầy đủ → thiếu kỹ năng cần thiết khi triển khai lập kế hoạch thực tế.Việc luân chuyển cán bộ => Việc phải đào tạo lạiCác khó khăn – thách thức chính trong xây dựng năng lực trong lập KHPT KT-XH có sự tham gia của cộng đồng (2)Chưa có cán bộ lập kế hoạch cấp xã nên việc lập kế hoạch hiện vẫn do cán bộ cấp huyện đảm nhiệm chính.Cơ sở dữ liệu cho lập kế hoạch cấp xã còn thiếu .Chưa có khung pháp lý rõ ràng và hướng dẫn cụ thể về lập KHPT KT-XH có sự tham gia của cộng đồng → tâm lý dè dặt của cán bộ khi áp dụng và cách thức tiến hành lập KH chưa được đồng bộNăng lực của nhóm lập KH huyện và cán bộ xã chưa hoàn toàn đáp ứng hết yêu cầu của công tác lập KHPT KT-XH có sự tham gia của cộng đồngChưa có sự tham gia phối hợp của nhiều ban, ngành có liên quanNhận thức và năng lực của HĐND, các tổ chức đoàn thể về công tác kế hoạch còn hạn chếBÀI HỌC KINH NGHIỆMTập huấn năng cao năng lực cho các cán bộ lập kế hoạch cấp huyện, đặc biệt là cán bộ cấp xã theo hướng cầm tay chỉ việc, vừa học vừa áp dụng thực tếTài liệu hóa các kinh nghiệm lập kế hoạch theo phương pháp mới có sự tham gia của cộng đồng tại xã và huyệnPhối hợp với Cục thống kê cập nhật các dữ liệu cần thiết phục vụ cho công tác lập KH hàng năm.Đây là vấn đề thay đổi tư duy, nhận thức, năng lực  cần đầu tư đủ thời gian, tài chính, nhân lựcCần phải có khung pháp lý cụ thể, rõ ràng tạo điều kiện cho cấp địa phương thực hiệnBÀI HỌC KINH NGHIỆMNgười dân cần được cung cấp đầy đủ thông tin về kiến thức pháp luật, các chương trình, chính sách, nâng cao nhận thức về quyền và trách nhiệm tham gia vào việc lập, giám sát thực hiện kế hoạch PTKTXHĐể phương pháp lập kế hoạch mới hiệu quả, đồng bộ thì không chỉ nâng cao năng lực cho các cán bộ kế hoạch mà cần nâng cao nhận thức, năng lực cho tất cả các bên liên quan: HĐND, các tổ chức đoàn thể, lãnh đạo các cấp, các ngànhNgười dân sẽ tham gia tích cực nếu cán bộ huyện, xã chủ động tạo cơ chế khuyến khích họ tham gia.Để việc lập kế hoạch đạt chất lượng cáo thì cấp huyện, cấp xã có 1 nhóm cán bộ ổn đinh chuyên phụ trách mảng lập kế hoạch hàng năm.KẾT LUẬN Việc triển khai lập KHPT KT-XH có sự tham gia của cộng đồng là sự đổi mới cần thiết và cần tiếp tục triển khai vì:Giúp chính quyền cơ sở các cấp chủ động phân bổ nguồn lực trong quá trình triển khai thực hiện kế hoạchXác định cụ thể các vấn đề khó khăn của người dân cần ưu tiên giải quyếtCó kế hoạch đầu tư trên các lĩnh vực phù hợp với tình hình địa phươngĐáp ứng nhu cầu của người dânHướng tới các đối tượng thụ hưởng các chính sách chương trình, đặc biệt là người nghèoKHUYẾN NGHỊCần có khung pháp lý toàn diện về lập KHPT KT-XH theo phương pháp mớiHướng dẫn cụ thể về qui trình lập kế hoạch có sự tham gia của cộng đồng cho các địa phươngQui trình lập kế hoạch từ dưới lên cũng nên được áp dụng cho tất cả các ngànhCần có kế hoạch đảm bảo đủ nguồn lực (tài chính, nhân lực, thời gian) cho địa phương thực hiện lập KH theo phương pháp mới và tham vấn kế hoạchCác đại biểu HĐND cũng cần được nâng cao năng lực về lập kế hoạch theo phương pháp mới để có thể làm tốt việc thẩm định, phê duyệt, giám sát đánh giá thực hiện kế hoạch, chính sáchXIN CẢM ƠN!