Kỹ năng giao tiếp trong lâm sàng

KỸ NĂNG GIAO TIẾP TRONG LÂM SÀNGMục tiêu1. Nêu tầm quan trọng và các điểm chính cần lưu ý khi tiến hành cung cấp thông tin cho bệnh nhân.2. Nêu tên và ưu, nhược điểm của 1 số dạng câu hỏi thường dùng trong giao tiếp với bệnh nhân3. Trình bày các hướng dẫn để giải quyết 1 số tình huống đặc biệt trong giao tiếp với bệnh nhân.4. Nêu một số yếu tố cần lưu ý khi giao tiếp và tư vấn cho bệnh nhân.Tầm quan trọng của vấn đề giao tiếpLà một trong những kỹ năng quan trọng nhất của người thầy thuốcHình thành thông qua đào tạo trong thực tếMột nghiên cứu đã chỉ ra:83% Chẩn đoán được xác định dựa trên khai thác tiền sử8% Chẩn đoán thay đổi sau khi khám9% Chẩn đoán thay đổi sau thăm dòBệnh nhân mong đợi gì ở người thầy thuốcGiàu tình cảm và đồng cảmDễ dàng trao đổi thông tinĐược thầy thuốc tự giới thiệuThể hiện sự tự tinChú ý lắng nghe và trả lời thích hợpĐặt câu hỏi dễ hiểu và chính xácKhông lặp lại thông tinVấn đề cung cấp thông tin cho người bệnhTác động lớn đến 1 số mặt chăm sóc và điều trị vì:Làm tốt giảm lo lắng và căng thẳng ở bệnh nhânẢnh hưởng tốt đến kết quả điều trị: thủ thuật, phẫu thuậtSự hài lòng của người bệnh với dịch vụ chăm sócSự bằng lòng đối với điều trịVấn đề cung cấp thông tin cho người bệnhNgười cung cấp thông tin:Hiểu và diễn đạt thông tin chính xácSử dụng ý kiến và ngôn ngữ dễ hiểu đối với người nhậnChuẩn bị để giải đáp câu hỏi và những phản ứng của người bệnhVấn đề cung cấp thông tin cho người bệnhNgười nhận tinCó khả năng lắng nghe và tập trungCố gắng kết nối thông tin với những kiến thức mà bệnh nhân cóChú ý mục tiêu của cung cấp thông tin là:Giúp bệnh nhân hiểu những gì đang xảy raGiảm lo lắng, nghi ngờ và thiếu tin tưởngTạo nên sự hợp tác của người bệnhVấn đề cung cấp thông tin cho người bệnhHướng dẫn cung cấp thông tin cho bệnh nhânMô tả thông tin định cung cấpKết quả khámKết quả xét nghiệmChẩn đoánNguyên nhânNhững việc cần làm tiếp: thăm dò, mổ xẻKế hoạch điều trịTiên lượngLời khuyênTóm tắt những vấn đề của bệnh nhânVấn đề cung cấp thông tin cho người bệnhHướng dẫn cung cấp thông tin cho BN(tiếp)Xem xét hiểu biết của BN về tình trạng của họXây dựng kế hoạch phỏng vấnXây dựng ngôn ngữ phù hợpCung cấp thông tin quan trọng trướcSử dụng từ ngữ và câu ngắnTránh sử dụng các thuật ngữ chuyên môn khó hiểuThông tin phảI cụ thểVấn đề cung cấp thông tin cho người bệnhHướng dẫn cung cấp thông tin cho BN(tiếp)Sử dụng hình ảnhTìm hiểu ý nghĩ, chính kiến của bệnh nhânQuản lý đàm phán: giúp bệnh nhân lựa chọn phương pháp điều trị phù hợpKiểm tra sự hiểu biếtĐưa ra lời khuyênVấn đề đặt câu hỏiCó vai trò quan trọng trong việc cung cấp thông tin cần thiếtCâu hỏi mởƯu điểm: Thu được nhiều thông tinNgười bệnh cảm thấy được tham gia nhiều hơnDiễn đạt được các vấn đề của họNhược điểmCó thể dẫn đến khó kiểm soátMột số thông tin không thích hợpKhó ghi chépVấn đề đặt câu hỏiCâu hỏi đóng:Ưu điểmCung cấp thông tin cụ thểCung cấp những tin khó nói hoặc không nói đượcKhi cần giới hạn thông tinNhược điểmThông tin ít, giới hạnNgười hỏi kiểm soát và quyết định nội dungNgười trả lời ít có cơ hội diễn đạtVấn đề đặt câu hỏiCâu hỏi phát hiện sự thậtCâu hỏi làm rõ: ý anh/chị định nói gì về vấn đề này?Câu hỏi chứng minh: Điều gì làm anh/chị nghĩ như vậy?Kiểm tra độ chính xác: Có phải buổi sáng bác đã uống 2 viên thuốc không?Các câu hỏi nên tránh: Câu hỏi képCâu hỏi gợi ýMột số tình huống đặc biệt trong giao tiếpBệnh nhân không giao tiếp (câu hỏi đóng)Bệnh nhân lo lắngBệnh nhân tức giận và gây gổ (câu hỏi mở)Bệnh nhân khuyết tậtBệnh nhân mất trí nhớBệnh nhân cần người chăm sócHướng dẫn giải quyết bệnh nhân tức giận, gây gổXác định mức độ và hành vi của bệnh nhân trong giao tiếpThể hiện sẵn sàng trao đổi và nghe, thừa nhận sự tức giận của họ, không thể hiện mình lo lắngGiữ khoảng cách an toàn, không quá gần hoặc quá xaKhông ngăn cản sự bột phát, cảnh cáo hoặc đe doạNên sử dụng câu hỏi mở, động viên bệnh nhânHướng dẫn giải quyết bệnh nhân tức giận, gây gổKhông nên nói những điều không thực hiện được, cần có sự hợp lý và thân mậtGiúp bệnh nhân cảm nhận về hành vi của họKhông nói từ phía sau, không cố gắng chạm vào bệnh nhân, không cản đườngKhông xúc phạm cá nhânChú ý giữ an toàn cho bản thânTheo dõi bệnh nhân cho đến khi tình hình được kiểm soátHướng dẫn giúp đỡ bệnh nhân không giao tiếpChuẩn bị quỹ thời gian để tư vấnKhông để cuộc tiếp xúc buồn tẻ, thất vọng hay tức giậnQuan sát kỹ bệnh nhân: nhanh chóng đáp ứng những biểu hiện của BN bằng lời hoặc không lờiThể hiện sự đồng cảm bằng ngôn ngữ cơ thểGiải thích mục đích cuộc tiếp xúcSử dụng ngôn ngữ phù hợp và thuận tiệnNên sử dụng nhiều câu hỏi đóngHướng dẫn giúp đỡ bệnh nhân lo lắngBình tĩnh và chuẩn bị quỹ thời gian với bệnh nhânGiải thích là đa số BN đến đều lo lắng và điều đó là thích hợpNếu BN nói nhiều, cố gắng tạm dừng bằng việc tóm tắt những gì họ nói và giải thích những gì bạn cần biết thêm, vì sao..Chỉ ra cụ thể những gì BN cần làm trong và sau khi tư vấnMột số lưu ý trong giao tiếp và tư vấnSự trôi chảyGiọng điệuTốc độ nóiKhả năng diễn đạt vấn đềPhong cách giao tiếpSự thích hợp và tương xứng giữa nội dung và thời gianSự chín chắn về tình cảm và khả năng xử lý các tình huống khóKhả năng và quan điểm về tính hài hước