Kinh tế vĩ mô và sự quản lý nhà nước về kinh tế

Bài giảng môn học KINH TẾ VĨ MÔ VÀ SỰ QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ KINH TẾ PGS.TS Trang Thị Tuyết PHẦN THỨ I MỘT SỐ VẤN ĐỀ KINH TẾ VĨ MÔ CƠ BẢN MỘT SỐ BIẾN SỐ KINH TẾ VĨ MÔ HỆ THỐNG, MỤC TIÊU CHO SỰ PHÁT TRIỂN NỀN KINH TẾ MỐI QUAN HỆ GIỮA CÁC BIẾN SỐ, CÁC HIỆN TƯỢNG QUÁ TRÌNH KINH TẾ NHỮNG VẤN ĐỀ ĐẶT RA ĐỐI VỚI NỀN KT VN KẾT CẤU BÀI GIẢNG CÂN BẰNG TRÊN THỊ TRƯỜNG HÀNG HÓA MÔ HÌNH AD- AS CÂN BẰNG TRÊN THỊ TRƯỜNG TIỀN TỆ PHẦN THỨ II TRẠNG THÁI CÂN BẰNG CỦA THỊ TRƯỜNG TRẠNG THÁI CÂN BẰNG ĐỒNG THỜI TRÊN CẢ 2 THỊ TRƯỜNG HÀNG HÓA VÀ TIỀN TỆ MÔ HÌNH IS- LM PHẦN THỨ IIICHÍNH SÁCH KINH TẾ VĨ MÔ CHÍNH SÁCH KTVM LÀ GÌ? CÁC LOẠI CHÍNH SÁCH KINH TẾ VĨ MÔ CHÍNH SÁCH TÀI KHÓA CHÍNH SÁCH TIỀN TỆ Cơ chế tác động Cơ chế tác động NỀN KINH TẾ NỀN KINH TẾ CƠ CHẾ TÁC ĐỘNG ĐỒNG THỜI TRONG NỀN KINH TẾ ĐÓNG TRONG NỀN KINH TẾ MỞ VẤN ĐỀ ĐẶT RA ĐỐI VỚI NỀN KINH TẾ VIỆT NAM? TĂNG TRƯỞNG KINH TẾ (1) LẠM PHÁT (2) NHẬP SIÊU (3) VIỆC LÀM- THẤT NGHIỆP (4) NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC THÂM HỤT (5) NĂNG LỰC CẠNH TRANH (6) CÁC NƯỚC OPEC GIẢM SẢN LƯỢNG TĂNG GIÁ XĂNG DẦU (7) KINH TẾ THẾ GIỚI SUY THÓAI (8) Ô NHIỄM MÔI TRƯỜNG SINH THÁI (9) NÔNG DÂN VÀ NÔNG NGHIỆP (10) THỂ CHẾ KINH TẾ THỊ TRƯỜNG (11) Tốc độ tăng trưởng kinh tế của Việt Nam, 1991-2008 Tốc độ tăng trưởng kinh tế của Việt Nam, 1995-2008 Tỉ lệ tăng trưởng kinh tế của Việt Nam biến động qua các thời kỳ NGƯỜI NƯỚC NGOÀI DOANH NGHIỆP THỊ TRƯỜNG HÀNG HÓA DỊCH VỤ HỘ GIA ĐÌNH THỊ TRƯỜNG YẾU TỐ SẢN XUẤT CHÍNH PHỦ NGƯỜI NƯỚC NGOÀI MUA HH BÁN HH CHO THUÊ CHI PHÍ THU NHẬP CHI TIÊU DOANH THU 2. MỘT SỐ BIẾN SỐ KINH TẾ VĨ MÔ CƠ BẢN 2.1 Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) 2.2 Tổng sản phẩm quốc dân (GNP) 2.3 Thu nhập quốc dân (Y) 2.4 Thu nhập quốc dân khả dụng (YD) 2.5 Chỉ số giá tiêu dùng và lạm phát (CPI) 2. MỘT SỐ BIẾN SỐ KINH TẾ VĨ MÔ CƠ BẢN: a. Khái niệm: “ GDP là giá trị thị trường của tất cả những hàng hóa & dịch vụ cuối cùng được sản xuất ra trong phạm vi một nước trong một thời ký nhất định” * Giá trị TT? * HH & DV cuối cùng? * HH &DV được SX ra trong phạm vi 1 nước? * Trong một thời kỳ nhất định? * Công thức xác định 2.1 Tổng sản phẩm trong nước (GDP) 2.1 Tổng sản phẩm trong nước GDP b) Các nhân tố ảnh hưởng đến GDP? * Các nhân tố quyết định sản lượng sản xuất ra trong một nền KT? * Sản lượng tiềm năng? (Mức sản lượng cao nhất mà một nền kinh tế có thể đạt được) c) Cách xác định GDP: (Có 3 cách tính GDP) * Phương pháp tính GDP theo luồng chi tiêu * Phương pháp tính GDP theo luồng thu nhập * Phương pháp tính GDP theo giá trị gia tăng (VAT) HỘ GIA ĐÌNH DOANH NGHIỆP Yếu tố sản xuất Thu nhập Hàng hóa và dịch vụ Chi tiêu TIẾT KIỆM (S) NGÂN HÀNG ĐẦU TƯ (I) THUẾ (T) CHÍNH PHỦ CHI TIÊU (G) NHẬP KHẨU (IM) XUẤT KHẨU (EX NƯỚC NGOÀI 2.1 Tổng sản phẩm trong nước GDP d) Nghiên cứu các chỉ tiêu được tính từ GDP: (GDP thực tế và GDP danh nghĩa và chỉ số điều chỉnh GDP) d.1/ GDP thực tế & GDP danh nghĩa? * Vì sao các nhà KH đưa ra 2 chỉ tiêu này? * Khái niệm và cách tính - GDP thực tế? - GDP danh nghĩa? d.2/ Chỉ số điều chỉnh GDP ( Deflator ) * ý nghĩa ? * Cách tính? d) Nghiên cứu các chỉ tiêu được tính từ GDP: d.3/ Tăng trưởng kinh tế: * Khái niệm ? * Công thức xác định ? * Các nhân tố quyết định? d.4/ Thu nhập bình quân đầu người: * ý nghĩa ? * Cách xác định? 2.2 TỔNG SẢN PHẨM QUỐC DÂN (GNP) a) Vì sao lại nghiên cứu chỉ tiêu GNP b) Khái niệm GNP: “ GNP là giá trị thị trường của tất cả những hàng hóa & dịch vụ cuối cùng do công dân một nước sản xuất ra trong một thời ký nhất định” * * * * Do công dân của nước đó SX ra * SX ra ở bất kỳ đâu 2.2 TỔNG SẢN PHẨM QUỐC DÂN (GNP) b) GNP danh nghĩa & GNP thực tế: * GNP danh nghĩa * GNP thực tế c) Cách tính GNP: 2.3 THU NHẬP QUỐC DÂN (Y): 2.3.1 Tæng s¶n phÈm quèc d©n rßng (NNP) NNP = GDP – khÊu hao 2.3.2 Thu nhËp quèc d©n (Y) Y = NNP – Te (thuÕ gi¸n thu) = GDP – khÊu hao – Te 2.4 THU NHẬP QUỐC DÂN CÓ THỂ SỬ DỤNG (YD) YD = Y – TD + TR TRONG ĐÓ: - TD: THUẾ TRỰC THU - TR: TRỢ CẤP CỦA CHÍNH PHỦ 2.5 CHỈ SỐ GIÁ TIÊU DÙNG (CPI) VÀ LẠM PHÁT a) Định nghĩa: “Chỉ số giá tiêu dùng đo lường mức giá trung bình của giỏ hàng hóa và dịch vụ mà một người tiêu dùng điển hình mua trong năm so với năm được chọn là gốc” * Giá tiêu dùng: * Mức giá trung bình: * HH tiêu dùng điển hình: * Giỏ HH: * Trong năm được chọn làm gốc/ làm cơ sở b) Cách tính chỉ số CPI: Bước 1: Chọn năm cơ sở và xác định giỏ HH&DV điển hình ===> Lưu ý: Giỏ HH đặc trưng này luôn được cố định về (1) Mặt hàng; (2) Số lượng Bước 2: Xác định giá của từng mặt hàng trong giỏ HH (cố định đó) cho các năm Bước 3: Tính chi phí để mua giỏ HH (cố định đó) theo giá thay đổi ở từng năm  Bước 4: Tính chỉ số CPI cho các năm (so với năm được chọn làm gốc) Bước 5: Dùng CPI để tính tỷ lệ lạm phát * LẠM PHÁT ( INFLATION) (BÀI TẬP TÌNH HUỐNG – VỀ LẠM PHÁT) 1) L¹m ph¸t lµ g×? - L¹m ph¸t lµ sù gia t¨ng møc gi¸ trung b×nh (møc gi¸ chung) cña HH &DV. - Nã ®­îc tÝnh lµ: % thay ®æi cña møc gi¸ chung ë n¨m tÝnh to¸n so víi n¨m tr­íc ®ã. 2)C¸c cÊp ®é l¹m ph¸t? (1) L¹m ph¸t ú (2) L¹m ph¸t võa ph¶i (3) L¹m ph¸t phi m· (4) Siªu l¹m ph¸t c) Tác hại của lạm phát? (1) Đối với lạm phát dự tính được * * * * * (2) Đối với lạm phát không dự tính được * * * d) Tình hình lạm phát ở Việt Nam? e) Nguyên nhân dẫn tới lạm phát cao ở Việt Nam? (1)==> Do chi phí đẩy? (2)==> Do tình trạng mặt bằng giá cả TT thế giới tăng? (3)==> Do Việt Nam mở cửa ==> thu hút dòng vốn đầu tư nước ngoài rất lớn? (4)==> Quốc hội đã đặt mục tiêu tăng trưởng cho năm 2008 quá cao (8,5%) và đã thực hiện nhiều biện pháp để thực hiện mục tiêu này? (5)==> Do việc thực hiện chế độ TGHĐ linh hoạt có sự quản lý của nhà nước (thực chất là TGHĐ cố định)? (6)==> Do tình hình thời tiết bất thường, hạn hán, lũ lụt, dịch bệnh? (7)==> Do mất cân đối cung cầu HH &DV? (8)==> Do mất cân đối về cơ cấu kinh tế? (9)==> Do công tác dự báo và đánh giá tình hình không đúng? (10)==> Do sự yếu kém của công tác điều hành vĩ mô (mang tính chủ quan, chưa tôn trọng các quy luật của KTTT)? 3. MỘT SỐ MỐI QUAN HỆ KINH TẾ CHỦ YẾU: (1) GDP và tăng trưởng kinh tế? (2) Tăng trưởng kinh tế và phát triển kinh tế (3) Lạm phát và thất nghiệp (4) Tăng trưởng kinh tế và thất nghiệp (5) Tăng trưởng kinh tế với sự thiếu hụt sản lượng (6) Tăng trưởng kinh tế với lạm phát (7) Tăng trưởng kinh tế với tổng vốn đầu tư (8) Tích lũy (S) với tiêu dùng (C) (9) Đầu tư (I) với tích lũy (S) (10) Đầu tư (I) với lãi suất ( i ) và với ROR (11) Mối quan hệ trong nền KTTT (12) Quan hệ giữa các tác nhân trong nền KTTT (13) Tăng trưởng kinh tế với Môi trường sinh thái Tương quan giữa tỉ lệ lạm phát và tỉ lệ thất nghiệp của Việt Nam thời kỳ 1996-2008 Tương quan giữa tỉ lệ tăng trưởng và tỉ lệ thất nghiệp của Việt Nam thời kỳ 1996-2008 Tương quan giữa tăng trưởng KT với lạm phát của Việt Nam Tương quan giữa tăng trưởng KT với vốn đầu tư MỐI QUAN HỆ GIỮA CÁC THỊ TRƯỜNG Hệ thống thị trường trong nền KTTT TT đầu ra : HH & DVTT đầu vào : K; L; R; thông tin; KH & CNTT quốc tế; TT ngoại hối Quan hệ giữa các thị trường MỐI QUAN HỆ GIỮA CÁC TÁC NHÂN TRONG QUAN HỆ THỊ TRƯỜNG Các tác nhân / các chủ thể KT Trong nền KT giản đơn: HH & FTrong nền KT đóng : HH; F & CPTrong nền KT mở : HH; F; CP & NN Quan hệ giữa các tác nhân trong quan hệ thị trường 4. MỘT SỐ MỤC TIÊU KINH TẾ VĨ MÔ CHỦ YẾU 5.1 Các mục tiêu kinh tế vĩ mô: 5.2 Xác định hệ thống mục tiêu cho sự vận động và phát triển của nền KT * Xây dựng mục tiêu ? * Yêu cầu cơ bản đối với hệ thống mục tiêu ? (1) Tính toàn diện (2) Phải định nghĩa được (3) Tính hiện thực/ khả thi (4) Đặt trong tương quan so sánh với nước khác (5) Đảm bảo mqh hữu cơ giữa các mục tiêu (6) Tính trình tự, tính giai đoạn của các mục tiêu Phần thứ hai: TRẠNG THÁI CÂN BẰNG TRÊN CÁC THỊ TRƯỜNG A.MÔ HÌNH TỔNG CẦU – TỔNG CUNG (AD – AS) 1.CẦU VÀ TỔNG CẦU A) KHÁI NIỆM CẦU VÀ TỔNG CẦU * KHÁI NIỆM “CẦU” * KHÁI NIỆM “ TỔNG CẦU” “ LÀ MỨC SẢN LƯỢNG TRONG NƯỚC MÀ CÁC TÁC NHÂN KINH TẾ SẴN SÀNG VÀ CÓ KHẢ NĂNG MUA TƯƠNG ỨNG VỚI MỖI MỨC GIÁ” * TỔNG MỨC SẢN LƯỢNG ? (Y= GDP) (VÌ GIÁ TRỊ HH TRONG NƯỚC SẢN XUẤT RA ĐÚNG BẰNG THU NHẬP) * Y TRONG NƯỚC TẠO RA? * DO CÁC TÁC NHÂN TRONG NỀN KINH TẾ (CÓ 4 TÁC NHÂN)? B) CÔNG THỨC / PHƯƠNG TRÌNH XÁC ĐỊNH AD? * AD = CD + ID + GD + EXD CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN CẦU TIÊU DÙNG (C)? 1. Giá cả: P ==> C 2. Lãi suất: i ==> S ==> C 3. Thu nhập khả dụng hiện thời: Yd ==> C 4. Tổng giá trị tài sản có được: ( PTS X QTS ) ==> C 5 Hệ số lạc quan ==> C ===>Hàm số : C = C + MPC . YD C) Các nhân tố ảnh hưởng đến AD? * Cầu tiêu dùng của dân cư (C) - C là gì? - Nhân tố ảnh hưởng? - Hàm số tiêu dùng C ? - Vẽ đồ thị hàm tiêu dùng C ? - Những nhận xét? * Cầu đầu tư (I) - (I) là gì? - Nhân tố ảnh hưởng? - Hàm số đầu tư (I) ? - Vẽ đồ thị hàm đầu tư (I) ? - Những nhận xét * Chi tiêu của Chính phủ (G) - (G) là gì? - Nhân tố ảnh hưởng? - Những nhận xét? - Hàm số chi tiêu CP (G) * Thu thuế của Chính phủ ảnh hưởng đến AD - Thuế (T) là gì? - Thuế tự định ( T ) và Thuế là 1 hàm số của Y? - Thuế tác động đến tiêu dùng ( C ) từ đó tác động đến AD NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN CẦU ĐẦU TƯ (I) PTSCD ===> I Lai suat ===> I 3. ROR ===> I Y ===> I 5. He so lac quan ===> I ===> Ham so cua I: I = I + L . Y - d. I TÁC ĐỘNG CỦA CHÍNH PHỦ ĐẾN TỔNG CẦU (AD) A.CHI TIÊU CỦA CP (G): * Y ===> G HOẶC G * Y ===> G ---- TRỢ CẤP U ---- KHẮC PHỤC ĐÓI NGHÈO ---- KÍCH AD ĐỂ PHỤC HỒI KT ===> HÀM SỐ CÙA G: G = G B. THU THUẾ CỦA CP (T): * T LÀ MỘT SỐ DỰ KIẾN, XÁC ĐỊNH KHÔNG PHỤ THUỘC VÀO Y : T = T * T LÀ MỘT HÀM SỐ CỦA Y: T = T + T . Y C) Các nhân tố ảnh hưởng đến AD? * Nhu cầu tiêu dùng của người nước ngoài đối với HH &DV được sản xuất trong nước (EX) - (EX) là gì? - Nhân tố ảnh hưởng? - Hàm số EX? - Những nhận xét? * Nhu cầu tiêu dùng của người dân trong nước đối với HH&DV được sản xuất ở nước ngoài (IM) - (IM) là gì? - Nhân tố ảnh hưởng? - Hàm số IM? - Những nhận xét? NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN XUẤT KHẨU (EX) 1. Giá cả HH& DV trong nước: P ==> sức cạnh tranh HH ==> X 2. TGHĐ ( e) ==> Sức cạnh tranh của HH trong nước ===> X (vì: PEX = e X Pdon ) 3. Giá cả HH& DV nước ngoài (Pf ) ==> Sức cạnh tranh HH nước ngoài ==> X 4. Y của nước ngoài ==> X 5. Nhu cầu của nước ngoài về HH trong nước ==> X 6. Tình hình KT nước ngoài ==> X 7. Các rào cản thể chế của nước ngoài đối với HH trong nước NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN NHẬP KHẨU (IM) Giá cả HH& DV nước ngoài Pf ==> PIM (Vì: PIM = E . Pf ) ==> IM E ==> PIM ==> IM Giá cả HH &DV trong nước Pdon > PIM ==> IM 4. Thu nhập trong nước Y ==> IM Y ==> IM d) Đồ thị Tổng cầu (AD): Giả thiết 1 tất cả các biến số trên không đổi. Xét sự thay đổi của giá cả đến lượng AD như thế nào? - Vẽ đường AD theo P - Nhận xét và giải thích: + Tại sao đường AD lại dốc xuống ===> Mqh P với C : Hiệu ứng của cải ===> Mqh p với I : Hiệu ứng lãi suất ===> Mqh p với NX: Hiệu ứng tỷ giá hối đoái + Tại sao và khi nào AD di chuyển & dịch chuyển: ===> Di chuyển ? Khi nào ? ===> Dịch chuyển ? Khi nào ? Giả thiết 2: yếu tố giá cả không thay đổi. Xét sự thay đổi của tất cả các biến số còn lại đến lượng AD ? - Vẽ đường AD trên hệ trục (Tổng chi tiêu: AD & thu nhập quốc dân: Y) - Nhận xét - Đường AD dịch chuyển? Khi nào? vì sao? - Đường AD thay đổi độ dốc khi nào? Vì sao? 2. CUNG VÀ TỔNG CUNG  a) Khái niệm * Khái niệm “cung” * Khái niệm “ tổng cung” b) Các nhân tố ảnh hưởng c) Hàm số của tổng cung (AS) AS = Q ( P, L , K , R , Cn …..) Trong đó: d) Đồ thị đường tổng cung (AS): * Vẽ đường AS trên hệ trục (P, Y) * Nhận xét và giải thích: ===> Tại sao có 2 loại đường AS dài hạn & AS ngắn hạn ===> Tại sao AS dài hạn lại thẳng đứng? ===> Tại sao AS ngắn hạn lại dốc lên? ===> Đường AS dịch chuyển khi nào? NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN AS P --- giá cả HH đầu ra ==> AS 2. P --- giá cả yếu tố đầu vào ==> AS P của HH có thể thay thế ==> AS KH – CN đổi mới ==> AS L; K; R ảnh hưởng như thế nào đối với AS? (Quy luật thu nhập giảm dần) - VD. 6. Khả năng SX tối đa của nền KT SLTN (Y*) - VD. KHÁI NIỆM TỔNG CUNG (AS) AS là tổng mức HH&DV mà tất cả các DN trong nền KT muốn bán và sẽ bán ra (nguyện vọng và khả năng) tương ứng với mỗi mức giá và các yếu tố đầu vào đã xác định 3. CÂN BẰNG TỔNG CUNG – TỔNG CẦU: Mục đích: Xác định sản lượng cân bằng và mức giá cân bằng a) Đưa đồ thị AD và AS vào cùng hệ trục tọa độ (p, Y) b) Xác định điểm cân bằng (Po , Yo ) c) Các trạng thái cân bằng có thể xảy ra: - Các dạng - Nhận xét 4. Cơ chế tự điều chỉnh của nền kinh tế: a) Một số nhận xét b) Chứng minh cơ chế tự điều chỉnh của nền KT: - Trường hợp 1: + Giả thiết + Kết luận - Trường hợp 2: + Giả thiết + Kết luận B.TRẠNG THÁI CÂN BẰNG TRÊN THỊ TRƯỜNG HÀNG HÓA VÀ TRÊN THỊ TRƯỜNG TIỀN TỆ 1. TRẠNG THÁI CÂN BẰNG TRÊN THỊ TRƯỜNG HÀNG HÓA: (NGUYÊN TẮC XÁC ĐỊNH ĐIỂM CÂN BẰNG) BƯỚC 1: XÁC ĐỊNH AD ? XÁC ĐỊNH AS ? BƯỚC 2: CHO AD = AS = Y  TÌM PHƯƠNG TRÌNH CỦA SẢN LƯỢNG CÂN BẰNG CỦA NỀN KT 1.1 CÂN BẰNG TT. HH TRONG NỀN KT GIẢN ĐƠN 1.2 CÂN BẰNG TT. HH TRONG NỀN KINH TẾ ĐÓNG 1.3 CÂN BẰNG TT. HH TRONG NỀN KINH TẾ MỞ 2. TRẠNG THÁI CÂN BẰNG TRÊN THỊ TRƯỜNG TIỀN TỆ: 2.1 TIỀN KHÁI NIỆM : TIỀN LÀ TẤT CẢ NHỮNG VẬT GÌ ---> ĐƯỢC DÙNG LÀM PHƯƠNG TIỆN THANH TOÁN, TRAO ĐỔI TRONG LƯU THÔNG, TRÊN THỊ TRƯỜNG. VẬT GÌ? + VÀNG , BẠC , XE MÁY CÓ ĐĂNG KÝ , NHÀ , ĐẤT + SÉC (TIỀN GỬI TẠI MỘT NH NÀO ĐÓ) , SỔ GỬI TIỀN TIẾT KIỆM KHÔNG KỲ HẠN , HOẶC CÓ KỲ HẠN, + TIỀN GIẤY, TIỀN XU + CỔ PHIẾU , TRÁI PHIẾU + GIẤY XÁC NHẬN SỞ HỮU MỘT TÀI SẢN HỮU HÌNH CÓ GIÁ TRỊ. ….V..V……. NHẬN XÉT: + VẬT CÓ GIÁ TRỊ RIÊNG, NHƯ VÀNG, ĐẤT, NHÀ VẬT KHÔNG CÓ GIÁ TRỊ RIÊNG NHƯ: TIỀN GIẤY, TIỀN XU, SÉC …….. + TIỀN GIẤY KHÔNG CÓ GIÁ TRỊ CỐ HỮU NHƯNG NÓ CÓ GIÁ TRỊ CHUNG - GIÁ TRỊ CHUNG NÀY ĐƯỢC XH THỪA NHẬN b) Vai trò của tiền: Phương tiện trao đổi Phương tiện cất trữ giá trị Đơn vị hạch toán c) Các loại tiền: * Căn cứ để phân loại tiền? * Có 5 loại tiền: Loại 1: Mo ===> tiền mặt (lưu thông trên TT) Loại 2: M1 ===> tiền giao dịch M1 = Mo + D (D là tiền gửi NH không kỳ hạn có thể viết séc) Loại 3: M2 ===> tiền rộng M2 = M1 + Dt (Dt là tiền gửi NH có kỳ hạn) Loại 4: M3 ===> tiền mở rộng M3 = M2 + các loại tiền khác (Các tiền khác là: - cổ phiếu- Trái phiếu - Giấy gửi tiền tiết kiệm - Giấy xác nhận quyền SH tài sản có giá) Loại 5: M4 ; M5 …………… 2.2 Cầu tiền (MD)? a) Khái niệm cầu tiền (MD)? Là tổng lượng tiền mà các tác nhân trong nền kinh tế nắm giữ tương ứng với mỗi mức lãi suất Giải thích: + Các tác nhân có nhu cầu giữ tiền là ai? ==> HH ==> F ==> CP + Các động cơ của việc giữ tiền? ==> Làm phương tiện trao đổi ( MDt ) ==> Làm phương tiện để cất trữ ( MDs ) ==> Để phòng ngừa ( MDp ) b) Phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến cầu tiền + Lãi suất của trái phiếu( r) ===> MD + Thu nhập (Y) ===> MD + Giá cả (p) ===> MD c) Hàm cầu tiền: MD = k. Y - h. i d) Đồ thị cầu tiền: - Vẽ đồ thị? - MD di chuyển? Khi nào? MD dịch chuyển ? khi nào? VẼ ĐỒ THỊ HÀM CẦU TIỀN (MD) i MD1 MD2 i1 i2 M1 M2 M3 M 2.3 CUNG TIỀN: (MS) a) Kh¸i niÖm cung tiÒn (MS)? - MS lµ sè l­îng tiÒn cã trong l­u th«ng - MS nµy cã t¸c ®éng rÊt m¹nh ®Õn nhiÒu biÕn sè cña nÒn KT. Do ®ã chóng ta cã nhiÖm vô lµ ph¶i tÝnh to¸n xem: trong nÒn KT cã bao nhiªu tiÒn? b) Cơ sở để xác định MS ?  - Trên cơ sở khối lượng tiền (M): có 5 loại như trên - Loại tiền nào trong 5 loại trên được đưa vào để tính??? ==> Chỉ bao gồm các loại tiền có khả năng thanh toán, chuyển đổi cao nhất. Cụ thể: MS = M2 = M1 + Dt = Mo + D + Dt ==> Lý do chọn 3 loại tiền Mo, M1, M2 ? + (Mo)Tiền mặt có thể sử dụng trực tiếp, ngay lập tức và không hạn chế cho việc thanh toán + Tài khoản tiền gửi không kỳ hạn: chúng ta có thể rút tiền bất kỳ lúc + Đối với tài khoản tiền gửi có kỳ hạn C) Có mấy nguồn tạo ra cung tiền ??? Có 3 nguồn: + Từ khu vực dân cư ( HH) ; F ; Cơ quan + Từ hệ thống các NHTM + Từ Ngân hàng Trung ương d) Hệ thống ngân hàng và cung tiền: d1/ Hệ thống ngân hàng? d2/ Cơ sở tiền (MB) và cung tiền (MS) ? d3/ Hoạt động của NHTM và quá trình tạo tiền ==> NHTM hoạt động theo nguyên tắc dự trữ 100% ==> NHTM hoạt động theo nguyên tắc dự trữ một phần và quá trình tạo tiền của nó. * Xét một ví dụ bằng số * Nhận xét * Chứng minh bằng lý thuyết và phương trình đại số ==> Kết luận về quá trình hình thành cung tiền (MS): MS = mM . MB XÉT MỘT VÍ DỤ Giả thiết: - Có một lượng tiền gửi vào NHTM là 100 tr.đ - Tỷ lệ dự trữ bắt buộc của NHTW đối với NHTM là 10% - Tỷ lệ ưa thích tiền mặt : s = 0 - Ra = Rb = 10% = 0,1 Hỏi: Tổng lượng tiền có khả năng thanh toán (MS = ? ) (lưu ý: Tài khoản của NHTM là tài khoản chữ T, một bên “có” và một bên “nợ” ) VD (TIẾP): co NHTM (1) no co NHTM (2) no R1 = 10 D1= 100 R2= 9 D2= 90 L1 = 90 L2 = 81 co NHTM (3) no Nguoi thu 1 co the su dung : 100 tr.d R3 = 8,1 D3 = 81 Nguoi thu 2 co the su dung : 90 tr.d L3 = 72,9 Nguoi thu 3 co the su dung : 81trd Nguoi thu 4 co the su dung : 72,9 tr.d VD (TIẾP) Như vậy: - Người thứ 1 có được một lượng tiền D1 = 100 tr.đ - Người thứ 2 có được một lượng tiền D2 = 90 tr.đ - Người thứ 3 có được một lượng tiền D3 = 81tr.đ - Người thứ 4 có được một lượng tiền D4 = 72,9 tr.đ Ta có: Di = D1+ D2+ D3+D4+ …..+ Dn Di =100 + 90 + 81 + 72,9 + ………. Di = 100 + (0,9 x 100) + (0,9 x 0,9 x 100) + (0,9 x 0,9 x 0,9 x 100) + …+ (0,9n x 100) Di = 100 ( 1+ 0,91 + 0,92+ ……..+ 0,9 n ) MS = 100 (0,90 + 0,91 + 0,93 +…+ 0,9n ) VD (TIẾP) MS = 100 (0,9 mũ 0 + 0,9 mũ 1 + 0,9 mũ 2 +…+ 0,9 mũ n ) Dãy số: a + a mũ 1 + a mũ 2 + a mũ 3 + ..... + a mũ n (Với 0 MS = 100 x 1 1- 0,9 MS = 100 x 10 = 1000 tr.đ Như vậy: Di R = 100 ==> mM = 1000 tr.đ CHỨNG MINH BẰNG TOÁN HỌC! Gọi: * s là tỷ lệ ưa thích tiền mặt của công chúng ==> s = Mo / D (Mo là tiền giao dịch) ==> Mo = S x D (1) * R là lượng tiền dự trữ thực tế của các NHTM và D là lượng tiền huy động được của các NHTM ==> R / D = Ra (tỷ lệ dự trữ thực tế của NHTM) * Rb là tỷ lệ dự trữ bắt buộc đối với NHTM ==> Ra = Rb + Re (phần dư ra) * R = Ra x D (2) Vì: Mo = S . D (1) và R = Ra . D (2) (TIẾP) Ta có: MB = Mo + R MS = Mo + D ==>MS / MB = Mo + D / Mo + R = S . D + D / S . D + Ra . D ( chia tất cả cho D) = D ( S + 1 ) / D ( S + Ra ) = S + 1 / S + Ra ==> MS / MB = S + 1 / S + Ra Gọi : S + 1 / S + Ra là mM (Số nhân tiền) ==> MS = mM x MB e) C¸c nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn l­îng cung tiÒn (MS)? s : Tỷ lệ giữ tiền trong dân ra : Tỷ lệ dự trữ thực tế rb : Tỷ lệ dự trữ bắt buộc MB : Tiền cơ sở (H) g) NHTW và các công cụ điều tiết cung tiền (MS): * Khái niệm * Nhiệm vụ của NHTW * Các công cụ điều tiết MS của NHTW: (1) Nghiệp vụ thị trường mở (2) Tỷ lệ dự trữ bắt buộc (3) Lãi suất chiết khấu h) Hàm số và đồ thị cung tiền (MS)? * Hàm số MS : MS = mM x MB * Đồ thị MS trên hệ trục tọa độ ( i , M ) VẼ ĐỒ THỊ CUNG TIỀN (MS) i MS i1 E1 i2 E2 MS M 2.4 Cân bằng thị trường tiền tệ (Nguyên tắc xác định điểm cân bằng) Bước 1: Xác định MD ? Xác định MS ? Bước 2: Cho MD = MS  Tìm phương trình cân bằng trên thị trường tiền tệ của nền KT Bước 3: Đưa đồ thị cung tiền (MS) và đồ thị cầu tiền (MD) lên cùng một hệ trục tọa độ (i , M) ==> Xác định điểm cân bằng trên TT.TT : Eo ( io , Mo ) 2.4 TRẠNG THÁI CÂN BẰNG TRÊN TT. TT a) Đồ thị: MS i i1 B i2 E M M B) CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN TRẠNG THÁI CÂN BẰNG CỦA THỊ TRƯỜNG TIỀN TỆ MS thay đổi; MD = const ==> Ecb thay đổi * rb ==> mM ==> MS * rd ==> NHTM cho vay ==> MS * Hoạt động TT mở * Lãi suất ( i ) ==> MS ==> P 2. MD thay đổi; MS = const ==> Ecb thay đổi Y ==> MD (MD1 MD2) ==> E1 E2 (i1  i2) C.TRẠNG THÁI CÂN BẰNG ĐỒNG THỜI TRÊN CẢ 2 THỊ TRƯỜNG: (THỊ TRƯƠNG HÀNG HÓA & THỊ TRƯỜNG TIỀN TỆ)DÙNG MÔ HÌNH IS – LM ĐỂ XÁC ĐỊNH TRẠNG THÁI CÂN BẰNG TRÊN CẢ 2 TT: HH VÀ TT 1. Đường IS (Cân bằng TT. HH) a) Khái niệm IS: IS là tập hợp tất cả các điểm cân bằng trên thị trường hàng hóa tương ứng với mỗi mức lãi suất ( i ) và mức thu nhập (Y). b) Cách dựng: - Bước 1: Vẽ đồ thị biểu hiện tập hợp tất cả các điểm cân bằng trên TT hàng hóa - trên hệ trục tọa độ (AD, Y ) ==> Sử dụng mô hình tổng chi tiêu của Keynes ( với giả thiết: P = const; Ycb sang hệ trục tọa độ ( i , Y ) - Bước 3: Tìm vị trí cho các điểm (ít nhất là 2 điểm) cân bằng của TT hàng hóa trên hệ trục tọa độ mới ( i , Y ) - Bước 4: vẽ đường IS trên hệ trục tọa độ ( i , Y ) c) Hàm số / phương trình của IS: d) Đồ thị Những nhận xét quan trọng: - IS là đường có độ dốc âm - Mỗi đường IS được vẽ cho một chính sách tài khóa nhất định - Tất cả những biến động trong mức chi tiêu tự định, đó là: C, I, G, MPC, T, TR ==> đều làm dịch chuyển vị trí đường IS ĐƯỜNG LM (CÂN BẰNG TT.TT) a) Kh¸i niÖm (LM): §­êng LM lµ tËp hîp tÊt c¶ c¸c ®iÓm c©n b»ng trªn thÞ tr­êng tiÒn tÖ t­¬ng øng víi mçi møc l·i suÊt (i ) vµ møc thu nhËp (Y). B, Cách dựng Bước 1: Vẽ đồ thị biểu hiện tập hợp tất cả các điểm cân bằng trên TT tiền tệ - trên hệ trục tọa độ ( i, M ) . Bước 2: Đưa tập hợp (ít nhất là 2 điểm) các điểm cân bằng trên TT tiền tệ nói trên ==> sang hệ trục tọa độ ( i , Y ) Bước 3: Tìm vị trí cho các điểm (ít nhất là 2 điểm) cân bằng của TT tiền tệ trên hệ trục tọa độ mới ( i , Y ) Bước 4: Vẽ đường LM trên hệ trục tọa độ ( i , Y ) c) Hµm sè / ph­¬ng tr×nh d) §å thÞ e) Nh÷ng nhËn xÐt quan träng: 1.3 MÔ HÌNH IS – LM (CÂN BẰNG ĐỒNG THỜI: TT.HH & TT.TT) a) Đưa IS và LM lên cùng một hệ trục tọa độ ( i ; Y ) b) Mục đích của kết hợp IS và LM c) Vẽ đồ thị mô hình IS - LM d) Những nhận xét quan trọng Phần thứ ba:Các chính sách kinh tế vĩ mô $ 1. MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG VỀ CHÍNH SÁCH KTVM 1. KHÁI NIỆM 2. CÁC LOẠI CHÍNH SÁCH KTVM 3. NHỮNG VẤN ĐỀ THỰC TIỄN ĐANG ĐẶT RA ĐỐI VỚI CÔNG TÁC HOẠCH ĐỊNH CHÍNH SÁCH KTVM Ở VIỆT NAM $ 2 CHÍNH SÁCH KINH TẾ VĨ MÔ TRONG NỀN KINH TẾ ĐÓNG 1. Chính sách tài khóa: 1.1 Chính sách tài khóa là gì? 1.2 Mục tiêu chung của CS.TK 1.3 Các dạng của CS.TK 1.4 Cơ chế tác động của CS.TK đến nền KT $ 2 CHÍNH SÁCH KINH TẾ VĨ MÔ TRONG NỀN KINH TẾ ĐÓNG 2. Chính sách tiền tệ: 2.1 Chính sách tiền tệ là gì? 2.2 Mục tiêu chung của CS.TT 2.3 Các dạng của CS.TT 2.4 Cơ chế tác động của CS.TT đến nền KT: 2.4.1 NHTW và sự điều tiết mức cung tiền (MS) của NHTW thông qua hệ thống NHTM 2.4.2 Cơ chế tác động của CS. TT đến hoạt động của nền KT 3. PHỐI HỢP ĐỒNG THỜI 2 CHÍNH SÁCH 3.1 Vì sao phải phối hợp đồng thời cả 2 chính sách 3.2 Công cụ để phối hợp là mô hình IS- LM 3.3 Các tình huống giả định và các cách kết hợp đồng thời 2 chính sách: (CS. TK & CS. TT) a) Tình huống thứ nhất b) Tình huống thứ hai c) Tình huống thứ ba d) Tình huống thứ tư $ 3 CHÍNH SÁCH KINH TẾ VĨ MÔ TRONG NỀN KINH TẾ MỞ 1. Một số khái niệm cần được nắm vững: 1.1 Nền kinh tế mở? 1.2 Nền KT nhỏ ? Nền KT lớn ? 1.3 Nền KT có sự cơ động hoàn hảo về vốn? 1.4 Cán cân thương mại? 1.5 Đầu tư ròng và thu nhập ròng từ TSNN? 1.6 Chi phí cơ hội? 1.7 Lợi thế tuyệt đối và lợi thế so sánh? 1.8 Cán cân thanh toán? 1.9 Tỷ gía hối đoái? 1.10 Thị trường ngoại hối? 1.8 CÁN CÂN THANH TOÁN QUỐC TẾ CÓ NỢ CÓ NỢ TÀI KHOẢN VÃNG LAI TÀI KHOẢN VỐN 1. TK THƯƠNG MẠI (EX) (IM) 2. THU NHẬP NHÂN TỐ TỪ NƯỚC NGÒAI (LÃI, CỔ TỨC, Π) 3. CHUYỂN KHOẢN QUỐC TẾ (LÃI, CỔ TỨC, Π) (Nhận viện trợ) (Viện trợ) NHẬN ĐẦU TƯ CỦA NGƯỜI NƯỚC NGOÀI NGƯỜI VIỆT NAM ĐẦU TƯ TRỰC TIẾP HAY GIÁN TIẾP RA NƯỚC NGOÀI VAY CỦA NƯỚC NGOÀI CHO NN VAY TIỀN VỀ TIỀN ĐI 2. CÁC CHÍNH SÁCH KTVM TRONG NỀN KTNHỎ, MỞ CỬA, VỐN VẬN ĐỘNG TỰ DO (TGHĐ LINH HOẠT / CỐ ĐỊNH) 2.1 Trong điều kiện TGHĐ linh hoạt a) Chính sách tài khóa b) Chính sách tiền tệ c) Phối hợp đồng thời 2 chính sách 2.2 Trong điều kiện TGHĐ cố định a) Chính sách tài khóa b) Chính sách tiền tệ c) Phối hợp đồng thời 2 chính sách