Kiến thức về chứng khoán

ng khoán, mã s lo i ch ng khoán.ứ ố ạ ứ - Tên c a khách hàng và mã s .ủ ố - Ngày gi đ t l nh.ờ ặ ệ - Th i gian có hi u l c c a l nh.ờ ệ ự ủ ệ 2. Lo i l nhạ ệ a. L nh th tr ng (ệ ị ườ Market order) Ng i ra l nh ch p nh n mua, bán theo giá hi n hành trên th tr ng.ườ ệ ấ ậ ệ ị ườ b. L nh gi i h n (ệ ớ ạ Limit order): Đ i v i vi c chào bán, giá gi i h n là giá th p nh t s n sàng bán. Đ i v i vi c chàoố ớ ệ ớ ạ ấ ấ ẵ ố ớ ệ mua, là giá cao nh t s n sàng mua.ấ ẵ c. L nh d ng (ệ ừ Stop order) L nh d ng đ bán: Khách hàng mua 100 c ph n v i giá 12 ngàn đ ng/c ph n. Sauệ ừ ể ổ ầ ớ ồ ổ ầ m t th i gian giá c phi u này lên t i 20 ngàn đ ng/c ph n. Khách hàng ch a mu nộ ờ ổ ế ớ ồ ổ ầ ư ố bán vì ông ta cho r ng giá còn tăng n a. Nh ng đ đ phòng tr ng h p giá khôngằ ữ ư ể ề ườ ợ tăng mà l i gi m, khách hàng này đ t l nh d ng v i ng i đ i di n công ty ch ngạ ả ặ ệ ừ ớ ườ ạ ệ ứ khoán đ bán v i giá 19 ngàn đ ng/c ph n ch ng h n. N u th c t giá c phi u đóể ớ ồ ổ ầ ẳ ạ ế ự ế ổ ế không tăng mà l i gi m thì giá c phi u đó gi m t i 19 ngàn, ng i môi gi i s bánạ ả ổ ế ả ớ ườ ớ ẽ cho ông ta. L nh d ng đ mua: L nh này th ng đ c dùng trong tr ng h p bán kh ng đ gi iệ ừ ể ệ ườ ượ ườ ợ ố ể ớ h n s thua l . Ch ng h n khách hàng vay c a công ty ch ng khoán m t s c ph nạ ự ỗ ẳ ạ ủ ứ ộ ố ổ ầ và bán đi v i giá 30 ngàn đ ng/c ph n v i hy v ng giá c phi u gi m xu ng t i 20ớ ồ ổ ầ ớ ọ ổ ế ả ố ớ ngàn đ ng/ c ph n, ông ta s mua đ tr . Nh ng đ đ phòng tr ng h p giá cồ ổ ầ ẽ ể ả ư ể ề ườ ợ ổ phi u không gi m mà l i tăng, khách hàng đó đ t m t l nh d ng đ mua v i giá 35ế ả ạ ặ ộ ệ ừ ể ớ ngàn đ ng. Khi giá lên t i 35 ngàn đ ng, ng i môi gi i s mua c phi u đó cho ôngồ ớ ồ ườ ớ ẽ ổ ế ta và ông ta đã gi i h n s thua l c a mình m c 5 ngàn đ ng / c ph n.ớ ạ ự ỗ ủ ở ứ ồ ổ ầ M t l nh d ng đ mua đ c đ a ra trên m c giá th tr ng hi n hành còn m t l nhộ ệ ừ ể ượ ư ứ ị ườ ệ ộ ệ d ng đ bán đ c đ a ra th p h n giá th tr ng hi n hành..ừ ể ượ ư ấ ơ ị ườ ệ Các lo i l nh khác: các lo i l nh đ c đ a ra nh m nh ng m c đích nh t đ nhạ ệ ạ ệ ượ ư ằ ữ ụ ấ ị - L nh gi i h n d ng (stop limit): cũng gi ng nh m t l nh d ng nh ng nó s chuy nệ ớ ạ ừ ố ư ộ ệ ừ ư ẽ ể thành m t l nh gi i h n ch không chuy n thành m t l nh th tr ng khi đ t t i đi mộ ệ ớ ạ ứ ể ộ ệ ị ườ ạ ớ ể d ng.ừ - L nh th c hi n toàn b hay hu b (ệ ự ệ ộ ỷ ỏ Fill or Kill): lo i l nh này đ c th c hi n ngayạ ệ ượ ự ệ toàn b ho c hu b .ộ ặ ỷ ỏ - L nh th c hi n ngay ho c hu b (ệ ự ệ ặ ỷ ỏ Immediate or cancel IOC): l nh đ c th c hi nệ ượ ự ệ ngay m t ph n nào đó, ph n còn l i b hu b .ộ ầ ầ ạ ị ỷ ỏ - L nh toàn b ho c không (ệ ộ ặ All or None, AON): v i m t th i h n cho tr c, ch ngớ ộ ờ ạ ướ ẳ h n m t ngày, l nh ph i đ c th c hi n toàn b , n u không khách hàng s khôngạ ộ ệ ả ượ ự ệ ộ ế ẽ ch p nh n vi c th c hi n đó.ấ ậ ệ ự ệ Ch ng 5: Đ nh giá trên S giao d ch:ươ ị ở ị a. Đ u giá đ nh kỳ và đ u giá liên t cấ ị ấ ụ Đ u giá đ nh kỳ là h th ng trong đó các l nh mua và l nh bán đ c tích t l i trongấ ị ệ ố ệ ệ ượ ụ ạ m t kho ng th i gian nh t đ nh, sau đó m i đ c ghép v i nhau đ hình thành m tộ ả ờ ấ ị ớ ượ ớ ể ộ m c giá duy nh t t i đi m có kh i l ng mua và bán l n nh t đ c th c hi n.ứ ấ ạ ể ố ượ ớ ấ ượ ự ệ Đ u giá liên t c là h th ng trong đó các l nh mua và l nh bán liên t c đ c ghép v iấ ụ ệ ố ệ ệ ụ ượ ớ nhau n u có th .ế ể Đ u giá đ nh kỳ có u đi m là cho phép hình thành giá c t t nh t trên c s kh iấ ị ư ể ả ố ấ ơ ở ố l ng mua bán l n đ c tích t l i. Đ u giá đ nh kỳ thích h p v i th tr ng có kh iượ ớ ượ ụ ạ ấ ị ợ ớ ị ườ ố l ng giao d ch nh ; nó cho phép gi m b t s bi n đ ng quá m c c a giá c . Tuyượ ị ỏ ả ớ ự ế ộ ứ ủ ả nhiên, vi c đ u giá liên t c l i thích h p v i th tr ng có kh i l ng giao d ch l n.ệ ấ ụ ạ ợ ớ ị ườ ố ượ ị ớ Nó cho phép hình thành giá c t c th i đáp ng đ c nh ng thay đ i th ng xuyên vả ứ ờ ứ ượ ữ ổ ườ ề thông tin trên th tr ng.ị ườ Thông th ng các n c có th tr ng ch ng khoán phát tri n đ u áp d ng c ph ngườ ướ ị ườ ứ ể ề ụ ả ươ th c đ u giá đ nh kỳ và đ u giá liên t c. M i ngày giao d ch có th có 1 ho c 2 phiênứ ấ ị ầ ụ ỗ ị ể ặ giao d ch (bu i sáng và bu i chi u). Vào đ u gi phiên giao d ch bu i sáng, ng i taị ổ ổ ề ầ ờ ị ổ ườ xác đ nh giá m c a theo ph ng th c đ u giá đ nh kỳ. Sau đó vi c giao d ch đ cị ở ử ươ ứ ấ ị ệ ị ượ th c hi n theo ph ng th c đ u giá liên t c. Cu i ngày giao d ch, ng i ta l i xácự ệ ươ ứ ấ ụ ố ị ườ ạ đ nh giá đóng c a theo ph ng th c đ u giá đ nh kỳ.ị ử ươ ứ ấ ị b. Nguyên t c ghép l nhắ ệ - Giá mua cao h n giá c b n và giá bán th p h n giá c b n s đ c th c hi n tr c.ơ ơ ả ấ ơ ơ ả ẽ ượ ự ệ ướ - Phân b t bên có kh i l ng ít sang bên có kh i l ng nhi u.ổ ừ ố ượ ố ượ ề - N u sau khi kh p l nh có nhi u m c giá cùng tho mãn thì l y m c giá g n v i giáế ớ ệ ề ứ ả ấ ứ ầ ớ đóng c a c a ngày hôm tr c hay m c giá c a ngay phiên giao d ch tr c đó.ử ủ ướ ứ ủ ị ướ c. Các nguyên t c u tiên trong vi c so kh p l nhắ ư ệ ớ ệ - Nguyên t c c b n đ u tiên đ c áp d ng là nguyên t c u tiên v giá. Theo nguyênắ ơ ả ầ ượ ụ ắ ư ề t c này, các l nh có giá t t nh t (chào mua cao nh t và chào bán th p nh t) đ c uắ ệ ố ấ ấ ấ ấ ượ ư tiên th c hi n tr c.ự ệ ướ Ngoài nguyên t c c b n trên đây, nh ng nguyên t c ph sau đây s đ c áp d ng:ắ ơ ả ữ ắ ụ ẽ ượ ụ - Nguyên t c u tiên v th i gian: trong nh ng l nh có cùng m c giá, l nh nào đ nắ ư ề ờ ữ ệ ứ ệ ế tr c s đ c u tiên th c hi n tr c.ướ ẽ ượ ư ự ệ ướ - u tiên v khách hàng: có hai lo i khách hàng là khách hàng cá nhân và khách hàng làƯ ề ạ nhà đ u t có t ch c nh công ty ch ng khoán, qu đ u t …SGDCK th ng ápầ ư ổ ứ ư ứ ỹ ầ ư ườ d ng quy t c u tiên khách hàng là cá nhân tr c khách hàng là nhà đ u t có t ch c.ụ ắ ư ướ ầ ư ổ ứ - u tiên v kh i l ng: l nh nào có kh i l ng l n h n s đ c u tiên phân ph iƯ ề ố ượ ệ ố ượ ớ ơ ẽ ượ ư ố tr c.ướ - u tiên ng u nhiên : theo nguyên t c này, ng i ta ch áp d ng u tiên v giá. Sau đóƯ ẫ ắ ườ ỉ ụ ư ề các l nh khi đ a vào h th ng s đ c máy tính s p x p m t cách ng u nhiên.ệ ư ệ ố ẽ ượ ắ ế ộ ẫ Ch ng 6: Giao d ch đ c bi tươ ị ặ ệ 1. Giao d ch kh iị ố Nh ng giao d ch có kh i l ng l n (s c phi u và tr giá l n) đ c g i là lô l n.ữ ị ố ượ ớ ố ổ ế ị ớ ượ ọ ớ Thông th ng nh ng giao d ch có kh i l ng l n đ c giao d ch theo cách th c riêngườ ữ ị ố ượ ớ ượ ị ứ g i là giao d ch kh i. Có hai cách giao d ch là:ọ ị ố ị - T ch c đ u th u.ổ ứ ấ ầ - Th ng l ng d a trên giá đóng c a.ươ ượ ự ử 2. Giao d ch lô lị ẻ Lô l là nh ng lô kh i tẻ ữ ố ừ 1 t i 9 c phi u (tr ng h p lô ch n 10 c phi u)ớ ổ ế ườ ợ ẵ ổ ế 1 t i 99 c phi u (tr ng h p lô ch n 100 c phi u)ớ ổ ế ườ ợ ẵ ổ ế 1 t i 999 c phi u (tr ng h p lô ch n 1.000 c phi u).ớ ổ ế ườ ợ ẵ ổ ế Giá giao d ch lô l th ng đ c xác đ nh trên c s quy t đ nh c a Công ty môi gi iị ẻ ườ ượ ị ơ ở ế ị ủ ớ căn c vào giá đóng c a c a ngày giao d ch hôm tr c.ứ ử ủ ị ướ Vi c giao d ch lô l đ c th c hi n t i công ty ch ng khoán và trong giao d ch lô l ,ệ ị ẻ ượ ự ệ ạ ứ ị ẻ công ty môi gi i th ng thu phí cao h n.ớ ườ ơ 3. Giao d ch ch ng khoán không có c t cị ứ ổ ứ Đ nh kỳ, theo quy t đ nh c a H i đ ng qu n tr , công ty c ph n có th tr c t cị ế ị ủ ộ ồ ả ị ổ ầ ể ả ổ ứ b ng ti n ho c c phi u. Nh ng c đông có danh sách vào ngày đăng ký cu i cùng sằ ề ặ ổ ế ữ ổ ố ẽ đ c nh n c t c. Nh ng c đông s h u ch ng khoán t sau ngày khoá s s khôngượ ậ ổ ứ ữ ổ ở ữ ứ ừ ổ ẽ đ c nh n c t c. N u ngày thanh toán là T+3 thì ch ng khoán không có c t c sượ ậ ổ ứ ế ứ ổ ứ ẽ nh sau:ư 27/12 28/12 29/12 30/12 31/12 Ngày có c t c ex-divident Ngày đăng ký Ngày khoá s cu i cùng (không có c t c)ổ ứ ổ ố ổ ứ Vào ngày ch ng khoán không có c t c, giá tham chi u s b ng giá đóng c a ngàyứ ổ ứ ế ẽ ằ ử hôm tr c tr đi c t c.ướ ừ ổ ứ - Tr ng h p tr c t c b ng c phi uườ ợ ả ổ ứ ằ ổ ế Giá tham chi u = Giá đóng c a ngày hôm tr c /1 + t l tr c t c b ng c phi uế ử ướ ỷ ệ ả ổ ứ ằ ổ ế - Tr ng h p tr c t c b ng ti n và b ng c phi uườ ợ ả ổ ứ ằ ề ằ ổ ế Giá tham chi u = Giá đóng c a ngày hôm tr c – c t c b ng ti n/1+ t l tr c t cế ủ ướ ổ ứ ằ ề ỷ ệ ả ổ ứ b ng c phi u ằ ổ ế 4. Giao d ch không h ng quy n mua c phi u m iị ưở ề ổ ế ớ Công ty c ph n th ng u tiên cho c đông hi n t i quy n đ t mua c phi u trongổ ầ ườ ư ổ ệ ạ ề ặ ổ ế tr ng h p phát hành ch ng khoán đ tăng v n. T ng t nh vi c nh n c t c,ườ ợ ứ ể ố ươ ự ư ệ ậ ổ ứ nh ng c đông có danh sách vào ngày đăng ký cu i cùng s đ c h ng quy n này.ữ ổ ố ẽ ượ ưở ề Nh v y, n u ngày thanh toán là T+3 thì ngày giao d ch c phi u không đ c h ngư ậ ế ị ổ ế ượ ưở quy n đ t mua s nh sau:ề ặ ẽ ư 27/12 28/12 29/12 30/12 31/12 Ngày có c t c ex-divident Ngày đăng ký Ngày khoá s cu i cùng (không có c t c)ổ ứ ổ ố ổ ứ Ch ng 7: Giao d ch ch ng khoán ngân quươ ị ứ ỹ Ch ng khoán ngân qu là ph n ch ng khoán do công ty phát hành mua l i chính ch ngứ ỹ ầ ứ ạ ứ khoán do mình phát hành ra đ nh m ch ng l i vi c b thâu tóm, h p nh t ho c h nể ằ ố ạ ệ ị ợ ấ ặ ạ ch giá ch ng khoán b gi m m nh.ế ứ ị ả ạ Vi c mua l i ch ng khoán ph i ch u s qu n lý ch t ch c a s giao d ch ch ngệ ạ ứ ả ị ự ả ặ ẽ ủ ở ị ứ khoán (SGDCK). Công ty phát hành m m t tài kho n t i 1 công ty ch ng khoán chở ộ ả ạ ứ ỉ đ nh.ị M t ngày tr c ngày giao d ch công ty ph i trình cho SGD đ n xin mua ch ng khoánộ ướ ị ả ơ ứ (trình bày rõ s l ng và giá đ t mua). S l ng không đ c quá 10% c phi u l uố ượ ặ ố ượ ượ ổ ế ư hành. L nh ph i đ t tr c khi m c a th tr ng và ch đ c đ t l nh m t l n trong m tệ ả ặ ướ ở ử ị ườ ỉ ượ ặ ệ ộ ầ ộ ngày. Vi c mua l i ch đ c th c hi n trong ph m vi 3 tháng và trong vòng 6 thángệ ạ ỉ ượ ự ệ ạ không đ c bán l i ch ng khoán ra th tr ng k t ngày mua l i.ượ ạ ứ ị ườ ể ừ ạ Giá đ t mua ch ng khoán ngân qu không đ c v t quá giá đóng c a ngày hômặ ứ ỹ ượ ượ ử tr c trong m t t l nh t đ nh.ướ ộ ỷ ệ ấ ị Ch ng 8: Giao d ch ký quươ ị ỹ - Mua ký qu : là vi c khách hàng vay ti n c a công ty ch ng khoán đ mua ch ngỹ ệ ề ủ ứ ể ứ khoán. V i ph ng th c mua ký qu , khách hàng có th tăng l ng l i nhu n đ cớ ươ ứ ỹ ể ượ ợ ậ ượ thu trên m t t ng đ u t nh t đ nh, và công ty ch ng khoán thì thu đ c phí hoa h ngộ ổ ầ ư ấ ị ứ ượ ồ do vi c th c hi n m t kh i l ng d ch v l n h n, đ ng th i cũng thu ti n lãi trênệ ự ệ ộ ố ượ ị ụ ớ ơ ồ ờ ề ti n cho khách hàng vay. Lo i giao d ch này đ c th c hi n trên tài kho n b o ch ng.ề ạ ị ượ ự ệ ả ả ứ Ví d : B n d đoán c phi u th ng ABC v i giá hi n th i là 15.000 đ ng m tụ ạ ự ổ ế ườ ớ ệ ờ ồ ộ c phi u, s tăng giá trong vòng 1 năm, lên 30.000 đ ng. V i s ti n b n có làổ ế ẽ ồ ớ ố ề ạ 1.500.000 đ ng, b n có th mua 100 c phi u ABC, n m gi trong m t năm vàồ ạ ể ổ ế ắ ữ ộ bán ra đ thu v 3.000.000 đ ng, đ t m c l i t c trên đ u t là 100%ể ề ồ ạ ứ ợ ứ ầ ư . Tuy nhiên, b n cũng có th th c hi n vi c ký qu b ng cách tr 50% t ng giá mua,ạ ể ự ệ ệ ỹ ằ ả ổ 50% còn l i s vay t i công ty ch ng khoán, n i b n m tài kho n ký qu . Trongạ ẽ ạ ứ ơ ạ ở ả ỹ tr ng h p này, b n có th đ u t 3.000.000 đ ng và mua 200 c phi u. N u d đoánườ ợ ạ ể ầ ư ồ ổ ế ế ự c a b n là đúng, giá th tr ng c a c phi u ABC tăng lên 30.000 đ ng trong vòng 1ủ ạ ị ườ ủ ổ ế ồ năm, b n có th bán c phi u ra và thu v 6.000.000 đ ng. T t nhiên, trong sạ ể ổ ế ề ồ ấ ố 6.000.000 đ ng thu v này b n ph i tr l i 1.500.000 đ đã vay c a công ty ch ngồ ề ạ ả ả ạ ủ ứ khoán, và ti n lãi c a kho n vay đó, gi s v i lãi su t 10% m t năm:ề ủ ả ả ử ớ ấ ộ 6.000.000 – 1.500.000 – 150.000 = 4.350.000 (đ ng)ồ L i nhu n c a b n s là chênh l ch gi a con s đ u t ban đ u 1.5 tri u, t c là b ngợ ậ ủ ạ ẽ ệ ữ ố ầ ư ầ ệ ứ ằ 2.850.000 đ ng, l i t c so v i đ u t là 190%. V y mua ký qu đã làm tăng t l l iồ ợ ứ ớ ầ ư ậ ỹ ỷ ệ ợ nhu n c a b n lên đáng k .ậ ủ ạ ể Tuy nhiên, mua ký qu cũng nh con dao hai l i. N u c phi u lên giá, b n s có l iỹ ư ưỡ ế ổ ế ạ ẽ ờ đáng k , nh ng n u c phi u gi m giá, kho n l c a b n cũng tăng lên. Ngay c khiể ư ế ổ ế ả ả ỗ ủ ạ ả c phi u v n gi nguyên m c giá, b n cũng v n thua l , b i s lãi ph i tr cho sổ ế ẫ ữ ứ ạ ẫ ỗ ở ố ả ả ố ti n vay trong su t th i gian ký qu c l n d n lên. Và h n n a, không ph i ch ngề ố ờ ỹ ứ ớ ầ ơ ữ ả ứ khoán nào cũng đ c phép giao d ch theo m c này.ượ ị ứ M c ký qu ban đ u đ c th c hi n theo lu t đ nh, Ví d nh lu t M là 50%. Sauứ ỹ ầ ượ ự ệ ậ ị ụ ư ậ ỹ đó, n u giá th tr ng c a c phi u thay đ i, t l c a s d ký qu c a khách hàngế ị ườ ủ ổ ế ổ ỷ ệ ủ ố ư ỹ ủ so v i s d n có th gi m xu ng nh ng không xu ng th p h n 25% n u t t xu ngớ ố ư ợ ể ả ố ư ố ấ ơ ế ụ ố quá ng ng này, công ty ch ng khoán có th yêu c u khách hàng đ t thêm ti n ký qu .ưỡ ứ ể ầ ặ ề ỹ Bài 11: Chăm sóc các kho n đ u tả ầ ư Tìm hi u và quy t đ nh đ u t vào th tr ng ch ng khoán là nh ng vi c làm ph cể ế ị ầ ư ị ườ ứ ữ ệ ứ t p. Chăm sóc m i vi c khi đã đ u t r i l i d dàng h n. M i ng i có nh ng cáchạ ọ ệ ầ ư ồ ạ ễ ơ ỗ ườ ữ khác nhau đ qu n lý các kho n đ u t c a mình. Sau đây chúng tôi s gi i thi u sể ả ả ầ ư ủ ẽ ớ ệ ơ qua v nh ng công vi c mà các nhà đ u t nên làm:ề ữ ệ ầ ư I. L p s sách theo dõi:ậ ổ 1. L u gi t t c các h p đ ng theo th t ngày tháng. Đây là t p h s đ y đ vư ữ ấ ả ợ ồ ứ ự ậ ồ ơ ầ ủ ề danh m c đ u t đ b n theo dõi và tính toán các kho n thu ph i n p (đ i v i nhàụ ầ ư ể ạ ả ế ả ộ ố ớ đ u t là t ch c). Hãy ki m tra chi ti t t ng h p đ ng xem có chính xác hay không.ầ ư ổ ứ ể ế ừ ợ ồ 2. Ghi nh n đ y đ , chi ti t v các kho n c t c hay ti n lãi đã nh n đ c.ậ ầ ủ ế ề ả ổ ứ ề ậ ượ 3. N u v n còn n m gi các ch ng ch c phi u, thì các ch ng ch này ph i đ c c tế ẫ ắ ữ ứ ỉ ổ ế ứ ỉ ả ượ ấ gi an toàn nh ng d tìm th y, phòng khi c n bán ngay.ữ ư ễ ấ ầ 4. B n s c n đ n m t ph ng pháp nào đó đ bám sát ti n tri n c a các kho n đ uạ ẽ ầ ế ộ ươ ể ế ể ủ ả ầ t đã th c hi n. Ph ng pháp này có th d i d ng m t bi u đ th công ghi rõ tênư ự ệ ươ ể ướ ạ ộ ể ồ ủ cùng s l ng ch ng khoán đang n m gi , giá mua vào, giá c vào các th i đi m đ nhố ượ ứ ắ ữ ả ờ ể ị giá sau đó. L ng thông tin này s làm n n t ng cho m t h th ng theo dõi hoàn h o nh ng lo iượ ẽ ề ả ộ ệ ố ả ữ ạ ch ng khoán mà b n theo sát. N u b n mu n có m t ph ng pháp tinh vi h n, cácứ ạ ế ạ ố ộ ươ ơ công ty ch ng khoán s có nh ng ph n m m đi n toán giúp b n c p nh t giá c và vứ ẽ ữ ầ ề ệ ạ ậ ậ ả ẽ bi u đ thành tích c a danh m c đ u t trên máy tính cá nhân c a b n.ể ồ ủ ụ ầ ư ủ ạ 5. N u công vi c c a b n v n đã quá b n r n, t t nh t b n nên nh đ n d ch v qu nế ệ ủ ạ ố ậ ộ ố ấ ạ ờ ế ị ụ ả lý danh m c đ u t c a các công ty ch ng khoán. Các công ty ch ng khoán s th ngụ ầ ư ủ ứ ứ ẽ ườ xuyên cung c p các báo cáo v tình hình các kho n đ u t c a b n. (B n có th tìmấ ề ả ầ ư ủ ạ ạ ể hi u thêm v d ch v này t i VCBS, liên h theo s đi n tho i: 9343137- máy l :ể ề ị ụ ạ ệ ố ệ ạ ẻ 2002). II. Thu th p thông tin:ậ Nhà đ u t mu n đích thân nghiên c u đ u t ph i tinh l c t nhi u ngu n thông tinầ ư ố ứ ầ ư ả ọ ừ ề ồ khác nhau. 1. Báo chí cung c p r t nhi u lo i t li u, t các thông tin v giá c và các đ c đi mấ ấ ề ạ ư ệ ừ ề ả ặ ể c a t ng công ty cá bi t cho đ n các công trình phân tích và các bài báo v chi n l củ ừ ệ ế ề ế ượ đ u t trong t ng khu v c kinh doanh.ầ ư ừ ự 2. Ph ng ti n phát sóng truy n thông đ i chúng bao quát r t nhi u tin t c, đ c bi tươ ệ ề ạ ấ ề ứ ặ ệ ph i k đ n là các trang th i s trên TV v giá c c p nh t Th tr ng ch ng khoánả ể ế ờ ự ề ả ậ ậ ở ị ườ ứ và các bài tóm l c tin t c tài chính.ượ ứ 3. Internet ngày càng đ c s d ng r ng rãi giúp cho tình hình ti p c n thông tin c aượ ử ụ ộ ế ậ ủ các nhà đ u t nhân lên g p b i: các công ty mà b n mu n đ u t vào cũng có cácầ ư ấ ộ ạ ố ầ ư trang web riêng; các công ty ch ng khoán n i b n m tài kho n giao d ch có th cungứ ơ ạ ở ả ị ể c p thông tin th ng xuyên qua đ a ch e-mail.ấ ườ ị ỉ 4. Các b n tin ngày t trung tâm giao d ch ch ng khoán.ả ừ ị ứ 5. Các b n tin ngày và tin tu n kèm theo các bài phân tích v th tr ng ch ng khoánả ầ ề ị ườ ứ đ c cung c p b i các công ty ch ng khoán.ượ ấ ở ứ 6. Cu i cùng là lo i thông tin căn b n nh t – báo cáo tình hình ho t đ ng t các công tyố ạ ả ấ ạ ộ ừ niêm y tế Bài 12: H th ng thông tin th tr ng ch ng khoánệ ố ị ườ ứ Ch ng 1: Ch s giá c phi u:ươ ỉ ố ổ ế a. Khái ni m:ệ Ch s giá c phi u là thông tin th hi n giá ch ng khoán bình quân hi n t i so v i giáỉ ố ổ ế ể ệ ứ ệ ạ ớ bình quân th i kỳ g c đã ch n.ờ ố ọ Giá bình quân th i kỳ g c th ng đ c l y là 100 ho c 1.000. Khi thông báo v thờ ố ườ ượ ấ ặ ề ị tr ng ch ng khoán nh ch s giá ch ng khoán Hàn Qu c KOSPI ngày 9/1/1998 làườ ứ ư ỉ ố ứ ố 440.78 đi m cũng ch ng ý nói v ch s giá c phi u c a ngày này so v i g c đãể ỉ ụ ề ỉ ố ổ ế ủ ớ ố ch n là ngày 4/1/1980 v i giá g c là 100. So sánh giá tr ch s gi a 2 th i đi m khácọ ớ ố ị ỉ ố ữ ờ ể nhau ta đ c m c bi n đ i giá gi a 2 th i đi m đó. N u tr giá ch s KOSPI ngàyượ ứ ế ổ ữ ờ ể ế ị ỉ ố 10/1/1998 là 445.28 thì có nghĩa là th tr ng Hàn Qu c đã có d u hi u ph c h i v iị ườ ố ấ ệ ụ ồ ớ ch s KOSPI đã tăng 5.5 đi m trong ngày 10/1/1998. N u đem s này so v i giá đóngỉ ố ể ế ố ớ c a hôm tr c và nhân v i 100 thì ta có s bi n đ i theo % ( (5.5/440.78) x 100 =ử ướ ớ ự ế ổ 1.25%). Ch s gía c phi u đ c coi là phong vũ bi u th hi n tình hình ho t đ ngỉ ố ổ ế ượ ể ể ệ ạ ộ c a th tr ng ch ng khoán. Đây là thông tin r t quan trong đ i v i ho t đ ng c a thủ ị ườ ứ ấ ố ớ ạ ộ ủ ị tr ng, đ i v i nhà đ u t và đánh giá kinh t . T t c các th tr ng ch ng khoán đ uườ ố ớ ầ ư ế ấ ả ị ườ ứ ề xây d ng h th ng ch s giá c phi u cho riêng mình.ự ệ ố ỉ ố ổ ế Ch s giá c phi u đ c tính cho:ỉ ố ổ ế ượ - T ng c phi u và có thông báo trên báo chí.ừ ổ ế - T t c c phi u thu c th tr ng c a m t qu c gia, nh ch s giá Hangseng c aấ ả ổ ế ộ ị ườ ủ ộ ố ư ỉ ố ủ H ng Kông; ch s giá c phi u t ng h p c a Hàn Qu c (KOSPI)…ồ ỉ ố ổ ế ổ ợ ủ ố - T ng ngành, nhóm ngành, nh ch s giá c phi u ngành công nghi p c a M (DJIA)ừ ư ỉ ố ổ ế ệ ủ ỹ - Th tr ng qu c t nh ch s Hangseng Châu á (HSAI), ch s Dow Joness qu c tị ườ ố ế ư ỉ ố ỉ ố ố ế (DJWSI)… M t s ch tiêu sau cũng th ng đ c th ng kê, t ng h p đ i v i ch s giá và thôngộ ố ỉ ườ ượ ố ổ ợ ố ớ ỉ ố báo r ng rãi: ch s giá ngày đó, ngày đó so v i ngày tr c đó, so v i đ u năm; ch sộ ỉ ố ớ ướ ớ ầ ỉ ố giá cao nh t, th p nh t trong năm, s c phi u có ch s tăng trong kỳ và gi m trongấ ấ ấ ố ổ ế ỉ ố ả kỳ và phân tích bi n đ ng theo ngành…ế ộ b. M t s ch s giá ch ng khoán th ng đ c thông báo trên các ph ng ti nộ ố ỉ ố ứ ườ ượ ươ ệ thông tin đ i chúng.ạ * Các ch s c a Nh t B n:ỉ ố ủ ậ ả - Ch s NIKKEI 225: là ch s t ng h p c phi u v i quy n s giá c c a 225 cỉ ố ỉ ố ổ ợ ổ ế ớ ề ố ả ủ ổ phi u thu c s giao d ch ch ng khoán Tokyo và 250 c phi u thu c s giao d chế ộ ở ị ứ ổ ế ộ ở ị Osaka. Ch s này do Th i báo kinh t Nh t tính và công b (Th i báo NIKKEI). Chỉ ố ờ ế ậ ố ờ ỉ s này còn đ c g i là ch s NIKKEI Dow vì ph ng pháp tính c a nó nh ph ngố ượ ọ ỉ ố ươ ủ ư ươ pháp tính các ch s DowJones.ỉ ố - Ch s TOPIX: ch s này tính cho t t c ch ng khoán niêm y t quan tr ng c a thỉ ố ỉ ố ấ ả ứ ế ọ ủ ị tr ng ch ng khoán Tokyo. Th i đi m g c là 4/1/1968 v i giá tr g c là 100.ườ ứ ờ ể ố ớ ị ố * Các ch s c a Anh:ỉ ố ủ - Ch s FT-30: là ch s giá c a 30 c phi u công nghi p hàng đ u c a th tr ngỉ ố ỉ ố ủ ổ ế ệ ầ ủ ị ườ ch ng khoán London. Ch s này đ c công b t ng gi m t k t 10 gi sáng đ n 3ứ ỉ ố ượ ố ừ ờ ộ ể ừ ờ ế gi chi u và vào lúc đóng c a s giao d ch ch ng khoán London. Th i gian g c là nămờ ề ử ở ị ứ ờ ố 1935 v i tr giá g c là 100.ớ ị ố - Ch s FT-100: là ch s giá c a 100 c phi u hàng đ u t i S giao d ch ch ng khoánỉ ố ỉ ố ủ ổ ế ầ ạ ở ị ứ London. Ngày g c là 3/1/1984 v i tr giá g c là 1.000.ố ớ ị ố Ch ng 2: Các lo i ch s c a Mươ ạ ỉ ố ủ ỹ 1. Ch s Dow Jones:ỉ ố Là ch s giá ch ng khoán, ph n ánh s bi n đ ng bình quân c a giá ch ng khoánỉ ố ứ ả ự ế ộ ủ ứ thu c th tr ng ch ng khoán Newyork, m t th tr ng l n nh t th gi i.ộ ị ườ ứ ộ ị ườ ớ ấ ế ớ Ch s Dow Jones nói chung hi n nay là ch s giá chung c a 65 ch ng khoán đ i di n,ỉ ố ệ ỉ ố ủ ứ ạ ệ thu c nhóm hàng đ u (Blue chip) trong các ch ng khoán đ c niêm y t t i S giaoộ ầ ứ ượ ế ạ ở d ch ch ng khoán Newyork. Nó bao hàm 3 ch s thu c 3 nhóm ngành: Công nghi pị ứ ỉ ố ộ ệ DJIA (Dow Jones Industrial Average), V n t i DJTA (Dow Jones Transportationậ ả Average) và D ch v DJUA (Dow Jones Utilities Average).ị ụ 2. Ch s DJIA :ỉ ố Là ch s lâu đ i nh t M do ông Charles H.Dow cùng v i công ty mang tên ông thuỉ ố ờ ấ ở ỹ ớ th p giá đóng c a c a ch ng khoán đ tính ra và công b trên Wall Street Journal tậ ử ủ ứ ể ố ừ năm 1896. B t đ u công ty ch tính giá bình quân s h c c a 12 c phi u. Ngày tínhắ ầ ỉ ố ọ ủ ổ ế đ u tiên là ngày 26/5/1896 v i m c giá bình quân ngày này là 40.94$. Năm 1916 mầ ớ ứ ở r ng ra 20 c phi u và năm 1928 tăng lên 30 c phi u và gi s l ng này cho đ nộ ổ ế ổ ế ữ ố ượ ế ngày nay. Trong quá trình đó th ng xuyên có s thay đ i các công ty trong nhóm Topườ ự ổ 30. M i khi có công ty ch ng t là không thu c tiêu chu n Top 30 c a các c phi uỗ ứ ỏ ộ ẩ ủ ổ ế Blue Chip n a thì s có công ty khác chi m v th đó thay th . Công ty duy nh t cònữ ẽ ế ị ế ế ấ l i đ n nay k t đ u là công ty General Electric.ạ ế ể ừ ầ Ch s DJTA đ c công b đ u tiên vào ngày 26/10/1896 và cho đ n 2/1/1970 v nỉ ố ượ ố ầ ế ẫ mang tên ch s công nghi p đ ng s t, vì th i gian này v n t i đ ng s t là ch y u.ỉ ố ệ ườ ắ ờ ậ ả ườ ắ ủ ế Ch s DJTA bao g m 20 c phi u c a 20 công ty v n t i đ i di n cho ngành đ ngỉ ố ồ ổ ế ủ ậ ả ạ ệ ườ s t, đ ng thu và hàng không đ c niêm y t t i S giao d ch ch ng khoán Newắ ườ ỷ ượ ế ạ ở ị ứ York. Ch s ngành ph c v công c ng (DJUA): đ c công b trên t báo Wall Street tỉ ố ụ ụ ộ ượ ố ờ ừ tháng 1 năm 1929. Ch s này đ c tính t giá đóng c a ch ng khoán c a 15 công tyỉ ố ượ ừ ử ứ ủ l n nh t trong ngành khí đ t và đi n.ớ ấ ố ệ Tuy ch có 65 c phi u nh ng kh i l ng giao d ch c a chúng chi m đ n h n 3/4 kh iỉ ổ ế ư ố ượ ị ủ ế ế ơ ố l ng giao d ch c a TTCK New York, b i v y ch s Dow Jones th ng ph n ánhượ ị ủ ở ậ ỉ ố ườ ả đúng xu th bi n đ ng giá c a th tr ng ch ng khoán M .ế ế ộ ủ ị ườ ứ ỹ Ch s giá ch ng khoán nói chung, ch s Dow Jones nói riêng đ c coi là phong vũỉ ố ứ ỉ ố ượ bi u, hay là nhi t k đ đo tình tr ng s c kho c a n n kinh t , xã h i. Thông th ngể ệ ế ể ạ ứ ẻ ủ ề ế ộ ườ n n kinh t tăng tr ng thì ch s tăng và ng c l i. Tuy nhiên, giá ch ng khoán nóiề ế ưở ỉ ố ượ ạ ứ riêng, giá c a th tr ng nói chung đ u là t ng h p c a hàng lo t y u t nh : các y uủ ị ườ ề ổ ợ ủ ạ ế ố ư ế t kinh t vĩ mô, các y u t c a môi tr ng đ u t ... nh t là y u t tâm lý c a ng iố ế ế ố ủ ườ ầ ư ấ ế ố ủ ườ đ u t . Nhi u khi m i ch có d u hi u tăng tr ng c a n n kinh t (mà th c s ch aầ ư ề ớ ỉ ấ ệ ưở ủ ề ế ự ự ư có) là m c l c quan c a nhà đ u t đã có th r t cao và h đua nhau đi mua ch ngứ ạ ủ ầ ư ể ấ ọ ứ khoán, đ y giá lên cao. Ng c l i, có khi tình hình ch a đ n n i t i t , nh ng m iẩ ượ ạ ư ế ỗ ồ ệ ư ọ ng i đã ho ng h t bán t ng bán tháo ch ng khoán làm giá gi m t i t . Ví d : Ngayườ ả ố ố ứ ả ồ ệ ụ khi Bill Clinton công nh n ng i tình Lewinsky thì ch s Dow Jones gi m ngay 200ậ ườ ỉ ố ả đi m.ể Bài 13: Các h s ho t đ ng ệ ố ạ ộ Các h s ho t đ ng xác đ nh t c đ mà m t công ty có th t o ra đ c ti n m t n uệ ố ạ ộ ị ố ộ ộ ể ạ ượ ề ặ ế có nhu c u phát sinh. Rõ ràng là m t công ty có kh năng chuy n đ i hàng d tr vàầ ộ ả ể ổ ự ữ các kho n ph i thu thành ti n m t nhanh h n s có t c đ huy đ ng ti n m t nhanhả ả ề ặ ơ ẽ ố ộ ộ ề ặ h n. Các h s sau đây và vi c tính toán đ c thi t l p d a trên gi đ nh r ng m tơ ệ ố ệ ượ ế ậ ự ả ị ằ ộ năm có 360 ngày. a. H s thu h i n trung bình:ệ ố ồ ợ Vi c tìm ra kỳ thu h i n bán hàng trung bình c a m t công ty s cho b n bi t công tyệ ồ ợ ủ ộ ẽ ạ ế đó ph i m t bao lâu đ chuy n các kho n ph i thu thành ti n m t. L u ý r ng doanhả ấ ể ể ả ả ề ặ ư ằ s bán thu ti n ngay đ c lo i kh i t ng doanh thu.ố ề ượ ạ ỏ ổ Các kho n ph i thuả ả Kỳ thu h i n trung bình = -------------------ồ ợ Doanh s bán ch u hàng năm/ 360 ngàyố ị Ví d :ụ N u b ng cân đ i k toán c a m t công ty cho bi t s li u c a các kho n ph i thu làế ả ố ế ủ ộ ế ố ệ ủ ả ả $700.000 và báo cáo thu nh p c a nó cho bi t doanh s bán ch u là $5.500.000, thì:ậ ủ ế ố ị $700.000 Kỳ thu h i n trung bình = --------------------- = 45.8 ngày.ồ ợ $5.500.000 / 360 ngày Cũng nh các h s khác, kỳ thu h i n trung bình ph i đ c xem xét trong m i liênư ệ ố ồ ợ ả ượ ố h v i các thông tin khác. N u chính sách c a công ty là bán ch u cho khách hàng trongệ ớ ế ủ ị vòng 38 ngày thì th i h n 45.8 ngày cho th y là công ty g p khó khăn trong vi c thuờ ạ ấ ặ ệ h i n đúng h n và c n xem xét l i chính sách bán ch u c a mình. Ng c l i, n uồ ợ ạ ầ ạ ị ủ ượ ạ ế chính sách thông th ng c a công ty là n đ nh th i h n thu h i n là 55 ngày, thì th iườ ủ ấ ị ờ ạ ồ ợ ờ h n trung bình 45.8 ngày cho th y chính sách thu h i n c a công ty là có hi u qu .ạ ấ ồ ợ ủ ệ ả C n chú ý là h s thu h i n trung bình ch là m t s trung bình và có th d nầ ệ ố ồ ợ ỉ ộ ố ể ẫ đ n s hi u nh m. Ví d , xem xét công ty A và b, có cùng giá tr các kho n ph iế ự ể ầ ụ ị ả ả thu nh ng có th i bi u thu h i n khác nhau.ư ờ ể ồ ợ Công ty A % n thu ợ h i đ c trong 10 ngày| 10 ồ ượ % n thu ợ h i đ c trong 30 ngày| 30 ồ ượ % n thu ợ h i đ c trong 60 ngày| 60 ồ ượ Công ty B % n thu ợ h i đ c trong 10 ngày| 60ồ ượ % n thu ợ h i đ c trong 30 ngày| 30ồ ượ % n thu ợ h i đ c trong 60 ngày| 10ồ ượ B ng trên cho th y t l các kho n ph i thu c a hai công ty thu h i đ c trong m iả ấ ỷ ệ ả ả ủ ồ ượ ỗ th i h n. Rõ ràng, công ty B vào v trí t t h n vì 60% các kho n ph i thu c a công tyờ ạ ở ị ố ơ ả ả ủ này đã đ c thu trong vòng 10 ngày, so v i m c ch là 10% c a công ty A. N u công tyượ ớ ứ ỉ ủ ế A và công ty B có chung m t s l ng khách hàng và cùng m t l ng các kho n ph iộ ố ượ ộ ượ ả ả thu thì th i h n thu h i n trung bình c a hai công ty này s gi ng nhau. Nh ng vi cờ ạ ồ ợ ủ ẽ ố ư ệ ph n b các kỳ thu h i n l i là y u t không đ c đ c p đ n trong h s , rõ ràngầ ổ ồ ợ ạ ế ố ượ ề ậ ế ệ ố đi u này đã khi n cho công ty B có l i th h n n u ch nhìn trên b ng h s thu h iề ế ợ ế ơ ế ỉ ả ệ ố ồ n trung bình.ợ Bài 14: H s thanh toán trung bìnhệ ố Đ i l p v i các kho n ph i thu là các kho n ph i tr . Đ tìm ra th i h n thanh toánố ậ ớ ả ả ả ả ả ể ờ ạ trung bình đ i v i các kho n ph i thu, ta chia các kho n ph i tr cho ti n mua hàngố ớ ả ả ả ả ả ề ch u m i năm ị ỗ Các kho n ph i tr ả ả ả Th i h n thanh toán trung bình = ------------------------ờ ạ Ti n mua hàng ch u hàng năm / 360 ngàyề ị Tuy nhiên, ti n mua hàng ch u hàng năm không đ c đ c p trong m t báo cáo tàiề ị ượ ề ậ ộ chính. Đ có đ c s li u này, ph i d tính t l giá tr hàng hoá đ c mua ch u.ể ượ ố ệ ả ự ỷ ệ ị ượ ị Ví d : tính toán th i h n thanh toán trung bình.ụ ờ ạ Gi đ nh r ng s li u các kho n ph i tr c a công ty là 275.000 USD. N u giá muaả ị ằ ố ệ ả ả ả ủ ế hàng là 3.000.000 USD và d tính là 80% hàng hoá này đ c mua ch u thì th i h nự ượ ị ờ ạ thanh toán trung bình là bao nhiêu? S ti n mua ch u hàng năm s là 2.400.000 USDố ề ị ẽ (3.000.000 x 0.80). Bây gi , th i h n thanh toán trung bình đ i v i các kho n ph i trờ ờ ạ ố ớ ả ả ả có th đ c tính nh sau:ể ượ ư $275.000 Th i h n thanh toán trung bình = --------------- = 41.3 ngàyờ ạ 0.80 x $3.000.000 /360ngày Th i h n thanh toán trung bình (đ i v i các kho n ph i tr ) c a công ty là 41.3 ngày.ờ ạ ố ớ ả ả ả ủ B t kỳ th i h n nào ng n h n có nghĩa là ng i bán dành cho công ty m t kho n chi tấ ờ ạ ắ ơ ườ ộ ả ế kh u ho c ng i bán cho r ng công ty đang trong tình tr ng r i ro cao nên đã đ a raấ ặ ườ ằ ạ ủ ư các đi u kho n ch t ch h n v th i h n thanh toán n . B t kỳ th i h n nào dài h nề ả ặ ẽ ơ ề ờ ạ ợ ấ ờ ạ ơ cũng có nghĩa là công ty đã nh n đ c các đi u kho n tín d ng u đãi, hay công ty làậ ượ ề ả ụ ư m t “ng i tr ch m”, t c là công ty đang s d ng nh ng ng i cung c p nguyênộ ườ ả ậ ứ ử ụ ữ ườ ấ li u nh m t ngu n tài tr .ệ ư ộ ồ ợ Ng i bán, nói chung bao gi cũng mu n nh n đ c ti n càng s m càng t t, th ngườ ờ ố ậ ượ ề ớ ố ườ tính toán h s này nh m bi t đ c bao lâu thì h có th thu h i ti n c a mình tệ ố ằ ế ượ ọ ể ồ ề ủ ừ công ty. Do vi c thanh toán ch m th ng có l i cho công ty, nên nhà qu n lý - ng iệ ậ ườ ợ ả ườ ki m soát vi c thanh toán có nhi m v ph i làm cân b ng hai thái c c l i ích gi a nhàể ệ ệ ụ ả ằ ự ợ ữ cung c p và công ty.ấ N u th i h n thanh toán trung bình c a ngành v t quá h s c a công ty, thì nhàế ờ ạ ủ ượ ệ ố ủ qu n lý có th tìm ra lý do t i sao vi c mua ch u c a công ty l i b h n ch và ph iả ể ạ ệ ị ủ ạ ị ạ ế ả làm gì đ có đ c th i h n mua ch u dài h n t nh ng nhà cung c p.ể ượ ờ ạ ị ơ ừ ữ ấ Bài 15: H s hàng l u kho ệ ố ư T l doanh s hàng bán trên hàng l u kho là quan tr ng đ i v i công ty b i vì hàngỷ ệ ố ư ọ ố ớ ở l u kho là lo i tài s n ít l u ho t nh t trong các tài s n l u đ ng. Vì công ty ph i dùngư ạ ả ư ạ ấ ả ư ộ ả m t l ng v n đ duy trì hàng l u kho nên công ty s đ c l i khi bán hàng càngộ ượ ố ể ư ẽ ượ ợ nhanh càng t t l ng hàng này đ gi i phóng ti n m t cho các m c đích s d ng khác.ố ượ ể ả ề ặ ụ ử ụ Gía tr hàng đã bán tính theo giá muaị H s hàng l u kho= -----------------------------------------ệ ố ư Giá tr hàng l u kho trung bìnhị ư Ví d : H s hàng l u khoụ ệ ố ư N u giá tr hàng hoá bán hàng năm c a m t công ty là $ 3.000.000 (tính theo giá mua)ế ị ủ ộ và giá tr hàng l u kho trung bình là $ 300.000, thì t l hàng đã bán trên hàng l u khoị ư ỷ ệ ư c a công ty này s là 10 l n.ủ ẽ ầ $3.000.000 H s hàng l u kho = -------------- = 10 l nệ ố ư ầ $300.000 S li u này ph i đ c so sánh v i h s trung bình c a ngành tr c khi đ a ra b t kìố ệ ả ượ ớ ệ ố ủ ướ ư ấ m t bình lu n nào, vì các h s trung bình c a t ng ngành khác nhau r t l n.. Các côngộ ậ ệ ố ủ ừ ấ ớ ty bán hàng hoá d h ng, nh rau t i th ng có t l hàng đã bán trên hàng l u khoễ ỏ ư ươ ườ ỉ ệ ư r t cao, trong khi đó con s này m t công ty s n xu t đèn ng s th p h n nhi u.ấ ố ở ộ ả ấ ủ ẽ ấ ơ ề Tuy nhiên n u h s c a m t công ty th p h n h s trung bình c a ngành, thì nhàế ệ ố ủ ộ ấ ơ ệ ố ủ qu n lý c n ki m tra xem t i sao hàng l u kho l i luân chuy n ch m quá nh v y.ả ầ ể ạ ư ạ ể ậ ư ậ C n th n tr ng khi xem xét hàng đã bán trên hàng l u kho. T l hàng đã bán trên hàngầ ậ ọ ư ỷ ệ l u kho cao không ph i bao gi cũng có nghĩa là vi c bán hàng c a công ty có hi uư ả ờ ệ ủ ệ qu . H s hàng đã bán trên hàng l u kho có th r t cao khi công ty liên t c h t hàngả ệ ố ư ể ấ ụ ế d tr vì công ty không s n xu t đ ho c không mua đ hàng hoá. Trong tr ng h pự ữ ả ấ ủ ặ ủ ườ ợ này, h s cao th c t l i cho th y vi c l p k ho ch hay vi c qu n lí hàng d trệ ố ự ế ạ ấ ệ ậ ế ạ ệ ả ự ữ t i. Do đó, tr khi đã nghiên c u kĩ chính sách v hàng l u kho c a m t công ty, vi cồ ừ ứ ề ư ủ ộ ệ s d ng ch riêng h s này ch a th cung c p đ thông tin v kh năng huy đ ngử ụ ỉ ệ ố ư ể ấ ủ ề ả ộ ti n m t c a công tyề ặ ủ Bài 16: Tình tr ng n c a công ty ạ ợ ủ I. H s thu nh p tr lãi đ nh kỳ.ệ ố ậ ả ị Vi c tìm xem m t công ty có th th c hi n tr lãi đ n m c đ nào cũng r t quanệ ộ ể ự ệ ả ế ứ ộ ấ tr ng. Đ đ t đ c m c đích này, b n có th s d ng h s thu nh p tr lãi đ nh kỳ.ọ ể ạ ượ ụ ạ ể ử ụ ệ ố ậ ả ị h s này đánh giá kh năng s d ng thu nh p ho t đ ng (thu nh p tr c thu và lãi -ệ ố ả ử ụ ậ ạ ộ ậ ướ ế EBIT) đ tr lãi c a m t công ty. H s này cho bi t m t công ty có kh năng đáp ngể ả ủ ộ ệ ố ế ộ ả ứ đ c nghĩa v tr n lãi c a nó đ n m c nào. Rõ ràng, h s thu nh p tr lãi đ nh kỳượ ụ ả ợ ủ ế ứ ệ ố ậ ả ị càng cao thì kh năng thanh toán lãi c a công ty cho các ch n c a mình càng l n.ả ủ ủ ợ ủ ớ EBIT H s thu nh p tr lãi đ nh kỳ = -----------------------------ệ ố ậ ả ị Chi phí tr lãi hàng nămả Ví d :ụ N u EBIT là 8.000.000 USD và chi phí ti n n lãi hàng năm là 3.000.000ế ề ợ USD:8.000.000 H s thu nh p tr lãi đ nh kỳ = ------------------- = 2,67ệ ố ậ ả ị 3.000.000 Nói cách khác, thu nh p cao g p 2,7 l n chi phí tr lãi.ậ ấ ầ ả T l tr lãi th p cho th y m t tình tr ng nguy hi m, suy gi m trong ho t đ ng kinhỷ ệ ả ấ ấ ộ ạ ể ả ạ ộ t có th làm gi m EBIT xu ng d i m c n lãi mà công ty này đ c h n ch b iế ể ả ố ướ ứ ợ ượ ạ ế ở th c t EBIT không ph i là ngu n duy nh t đ thanh toán lãi. Các công ty cũng có thự ế ả ồ ấ ể ể t o ra ngu n ti n m t t kh u hao và có th s d ng ngu n v n đó đ tr n lãi.ạ ồ ề ặ ừ ấ ể ử ụ ồ ố ể ả ợ Nh ng gì mà m t công ty c n ph i đ t t i là t o ra m t đ an toàn h p lý, b o đ mữ ộ ầ ả ạ ớ ạ ộ ộ ợ ả ả kh năng thanh toán cho các ch n c a mình.ả ủ ợ ủ Ch riêng h s thu nh p tr lãi đ nh kỳ thì ch a đ đ đánh giá m t công ty vì h sỉ ệ ố ậ ả ị ư ủ ể ộ ệ ố này ch a đ c p đ n các kho n thanh toán c đ nh khác nh ti n n g c, chi phí ti nư ề ậ ế ả ố ị ư ề ợ ố ề thuê và chi phí c t c u đãi.ổ ứ ư II. H s trang tr i chung.ệ ố ả Đ gi i quy t v n đ có liên quan đ n h s thu nh p tr lãi đ nh kỳ, có th tính toánể ả ế ẫ ề ế ệ ố ậ ả ị ể h s trang tr i chung:ệ ố ả Các ngu n thu ti n m tồ ề ặ H s trang tr i chung = ----------------------------------------------------------------------------ệ ố ả + + + T t c chi phí trong m u s c a h s này là c đ nh và đ u ph i đ c cân nh c. rõấ ả ẫ ố ủ ệ ố ố ị ề ả ượ ắ ràng, m t công ty và các nhà đ u t c a công ty mu n có h s trang tr i chung caoộ ầ ư ủ ố ệ ố ả nh t, nh ng đi u này ph thu c m t ph n vào kh năng sinh lãi c a công ty.ấ ư ề ụ ộ ộ ầ ả ủ Khi các h s n l n quá m c, công ty có th nh n th y chi phí v n c a mình tăng lên.ệ ố ợ ớ ứ ể ậ ấ ố ủ Giá tr các c phi u c a công ty cũng có th gi m xu ng t ng ng v i m c đ r i roị ổ ế ủ ể ả ố ươ ứ ớ ứ ộ ủ c a công ty tăng lên. Do đó, các nhà qu n lý tài chính ph i th n tr ng đ tránh tìnhủ ả ả ậ ọ ể tr ng n tr m tr ng trong c c u v n c a mình. Các ngu n d li u quan tr ng c aạ ợ ầ ọ ơ ấ ố ủ ồ ữ ệ ọ ủ ngành có th tìm th y trong các báo cáo tài chính hàng quý t u ban Ch ng khoán vể ấ ừ ỷ ứ ề các ngành s n xu t, bán l , khai thác m . B n cũng có th tham chi u các báo cáo c aả ấ ẻ ỏ ạ ể ế ủ các t ch c đ nh m c tín nhi m đ có các s li u t ng h p t ng t .ổ ứ ị ứ ệ ể ố ệ ổ ợ ươ ự Bài 17: Các h s v kh năng sinh l i ệ ố ề ả ờ Các nhà đ u t , các c đông và các nhà qu n lý tài chính đ c bi t chú ý t i kh năngầ ư ổ ả ặ ệ ớ ả sinh lãi c a các công ty. Vi c phân tích l i nhu n có th b t đ u b ng vi c nghiên c uủ ệ ợ ậ ể ắ ầ ằ ệ ứ cách th c m t công ty s d ng c c u v n. Các nhà qu n lý gi i s d ng có hi u quứ ộ ử ụ ơ ấ ố ả ỏ ử ụ ệ ả tài s n c a mình. Thông qua vi c tăng hi u qu s n xu t, các công ty có th gi mả ủ ệ ệ ả ả ấ ể ả ho c ki m soát đ c các chi phí. T l l i nhu n do b t kỳ m t công ty nào đ t đ cặ ể ượ ỷ ệ ợ ậ ấ ộ ạ ượ là quan tr ng n u các nhà qu n lý c a công ty đó mong mu n thu hút v n và th c hi nọ ế ả ủ ố ố ự ệ vi c tài tr thành công cho s phát tri n c a công ty.ệ ợ ự ể ủ N u t l l i nh n c a m t công ty t t xu ng d i m c có th ch p nh n đ c, thìế ỷ ệ ợ ậ ủ ộ ụ ố ướ ứ ể ấ ậ ượ P/E (giá trên thu nh p) và giá tr các c phi u c a công ty gi m xu ng - đi u đó gi iậ ị ổ ế ủ ả ố ề ả thích t i sao vi c đánh giá kh năng sinh l i l i đ c bi t quan tr ng đ i v i m t côngạ ệ ả ờ ạ ặ ệ ọ ố ớ ộ ty. Ch ng 1. H s t ng l i nhu n.ươ ệ ố ổ ợ ậ H s t ng l i nhu n cho bi t m c đ hi u qu khi s d ng nguyên li u và lao đ ngệ ố ổ ợ ậ ế ứ ộ ệ ả ử ụ ệ ộ trong quy trình s n xu t c a ban qu n lý m t công ty.ả ấ ủ ả ộ Doanh s - Tr giá hàng bán tính theo giá muaố ị H s t ng l i nhu n = ----------------------------ệ ố ổ ợ ậ Doanh s bánố Ví d : H s t ng l i nhu nụ ệ ố ổ ợ ậ N u m t công ty có doanh s bán là 1.000.000 USD và giá tr hàng bán tính theo giáế ộ ố ị mua lên t i 600.000 USD, thì h s t ng l i nhu n c a công ty s là:ớ ệ ố ổ ợ ậ ủ ẽ $1.000.000 - $600.000 H s t ng l i nhu n = -------------------------------ệ ố ổ ợ ậ $1.000.000 Khi chi phí lao đ ng và chi phí nguyên v t li u tăng nhanh, h s t ng l i nhu n ch cộ ậ ệ ệ ố ổ ợ ậ ắ ch n s gi m xu ng, tr khi công ty có th chuy n các chi phí này cho khách hàng c aắ ẽ ả ố ừ ể ể ủ mình d i hình th c nâng giá bán s n ph m. M t cách đ tìm xem các chi phí này cóướ ứ ả ẩ ộ ể quá cao không là so sánh h s t ng l i nhu n c a m t công ty v i h s c a các côngệ ố ổ ợ ậ ủ ộ ớ ệ ố ủ ty t ng đ ng. N u h s t ng l i nhu n c a các công ty đ i th c nh tranh cao h n,ươ ồ ế ệ ố ổ ợ ậ ủ ố ủ ạ ơ thì công ty c n ph i th c hi n m t bi n pháp nào đó đ có đ c s ki m soát t t h nầ ả ự ệ ộ ệ ể ượ ự ể ố ơ đ i v i chi phí lao đ ng và nguyên li u.ố ớ ộ ệ Ch ng 2: H s l i nhu n ho t đ ngươ ệ ố ợ ậ ạ ộ H s l i nhu n ho t đ ng cho bi t Ban qu n lý c a m t công ty đã thành công đ nệ ố ợ ậ ạ ộ ế ả ủ ộ ế m c nào trong vi c t o ra l i nhu n t ho t đ ng c a công ty.ứ ệ ạ ợ ậ ừ ạ ộ ủ EBIT M c lãi ho t đ ng = --------------------ứ ạ ộ Doanh thu T s c a h s này là thu nh p tr c thu và lãi hay chính là thu nh p tính đ c sauử ố ủ ệ ố ậ ướ ế ậ ượ khi l y doanh thu tr tr giá hàng bán đã tính theo giá mua và các chi phí ho t đ ngấ ừ ị ạ ộ (EBIT). Ví d : H s l i nhu n ho t đ ngụ ệ ố ợ ậ ạ ộ N u EBIT lên t i 200.000 USD trong khi doanh thu là 1.000.000 USD thì m c lãi ho tế ớ ứ ạ đ ng là:ộ $200.000 H s l i nhu n ho t đ ng = -------------------ệ ố ợ ậ ạ ộ $1.000.000 H s này là m t th c đo đ n gi n nh m xác đ nh đoàn b y ho t đ ng mà m t côngệ ố ộ ướ ơ ả ằ ị ẩ ạ ộ ộ ty đ t đ c trong vi c th c hi n ho t đ ng kinh doanh c a mình. H s biên l iạ ượ ệ ự ệ ạ ộ ủ ệ ố ợ nhu n ho t đ ng cho bi t m t Đô la doanh thu có th t o ra bao nhiêu EBIT. H s l iậ ạ ộ ế ộ ể ạ ệ ố ợ nhu n ho t đ ng cao có nghĩa là qu n lý chi phí có hi u qu hay nghĩa là doanh thuậ ạ ộ ả ệ ả tăng nhanh h n chi phí ho t đ ng. Các nhà qu n lý c n ph i tìm ra các nguyên nhânơ ạ ộ ả ầ ả khi n h s l i nhu n ho t đ ng cao hay th p đ t đó h có th xác đ nh xem côngế ệ ố ợ ậ ạ ộ ấ ể ừ ọ ể ị ty ho t đ ng có hi u qu hay không, ho c xem giá bán s n ph m đã tăng nhanh h nạ ộ ệ ả ặ ả ẩ ơ hay ch m h n chi phí v n.ậ ơ ố Ch ng 3: H s l i nhu n ròngươ ệ ố ợ ậ H s l i nhu n ròng là h s t m i giai đo n kinh doanh. Nói cách khác đây, là t sệ ố ợ ậ ệ ố ừ ọ ạ ỷ ố so sánh l i nhu n ròng v i doanh s bán.ợ ậ ớ ố L i nhu n ròngợ ậ M c lãi ròng= ------------------ứ Doanh số Ví d : h s l i nhu n ròngụ ệ ố ợ ậ N u l i nhu n sau thu c a m t công ty là 100.000 USD và doanh thu c a nó làế ợ ậ ế ủ ộ ủ 1.000.000 USD. 100.000 USD H s l i nhu n ròng =---------------------- = 10%ệ ố ợ ậ 1.000.000 USD M t s công ty có m c l i nhu n ròng h n 20%, và m t s khác có ch đ t kho ng tộ ố ứ ợ ậ ơ ộ ố ỉ ạ ả ừ 3% đ n 5%. H s l i nhu n ròng gi a các ngành khác nhau là khác nhau. Thôngế ệ ố ợ ậ ữ th ng, các công ty đ c qu n lý t t đ t đ c m c l i nhu n ròng t ng đ i cao h nườ ượ ả ố ạ ượ ứ ợ ậ ươ ố ơ vì các công ty này qu n lý các ngu n v n c a mình có hi u qu h n. Xét t góc đ nhàả ồ ố ủ ệ ả ơ ừ ộ đ u t , m t công ty s vào tình tr ng thu n l i s có m c l i nhu n ròng cao h nầ ư ộ ẽ ở ạ ậ ợ ẽ ứ ợ ậ ơ l i nhu n ròng trung bình c a ngành và n u có th , có m c l i nhu n liên t c tăng.ợ ậ ủ ế ể ứ ợ ậ ụ Ngoài ra, m t công ty càng gi m chi phí c a mình m t cách hi u qu - b t kỳ doanhộ ả ủ ộ ệ ả ở ấ s nào thì m c l i nhu n ròng c a nó càng caoố ứ ợ ậ ủ Ch ng 4: H s thu nh p trên c ph n. ươ ệ ố ậ ổ ầ H s thu nh p trên c ph n (ROE - return on equity) là th c đo t su t l i nhu nệ ố ậ ổ ầ ướ ỷ ấ ợ ậ c a các c đông. Nhà phân tích ch ng khoán, cũng nh các c đông, đ c bi t quan tâmủ ổ ứ ư ổ ặ ệ đ n h s này.ế ệ ố Nói chung h s thu nh p trên c ph n càng cao thì các c phi u càng h p d n. H sệ ố ậ ổ ầ ổ ế ấ ẫ ệ ố này là m t cách đánh giá kh năng sinh l i và các t su t l i nhu n c a công ty khi soộ ả ờ ỷ ấ ợ ậ ủ sánh v i h s thu nh p trên c ph n c a các c phi u khác. H s này có th đ cớ ệ ố ậ ổ ầ ủ ổ ế ệ ố ể ượ tính nh sau:ư L i nhu n ròng sau thuợ ậ ế ROE=------------------------------------------------------- V n c đông hay giá tr tài s n ròng h u hìnhố ổ ị ả ữ Ch ng 5: H s thu nh p trên đ u t (ROI)ươ ệ ố ậ ầ ư H s thu nh p trên đ u t (ROI - return on investment) đ c công ty Du Pont phátệ ố ậ ầ ư ượ tri n cho m c đích s d ng riêng, nh ng ngày nay nó đ c r t nhi u công ty l n sể ụ ử ụ ư ượ ấ ề ớ ử d ng nh là m t cách th c ti n l i đ xác đ nh t ng th các nh h ng c a các biênụ ư ộ ứ ệ ợ ể ị ổ ể ả ưở ủ l i nhu n doanh thu t ng tài s n.ợ ậ ổ ả Thu nh p ròng Doanh s bán Thu nh p ròngậ ố ậ ROI=------------------- x ------------------ = -------------------- Doanh s bán T ng tài s n T ng tài s nố ổ ả ổ ả M c đích c a công th c này là so sánh cách th c t o l i nhu n c a m t công ty, vàụ ủ ứ ứ ạ ợ ậ ủ ộ cách th c công ty s d ng tài s n đ t o doanh thu. N u tài s n đ c s d ng có hi uứ ử ụ ả ể ạ ế ả ượ ử ụ ệ qu , thì thu nh p (và ROI) s cao, và n u ng c l i, thu nh p và ROI s th p.ả ậ ẽ ế ượ ạ ậ ẽ ấ Bài 18: S d ng các h s đ phân tích ử ụ ệ ố ể M i h s đ c p các bài tr c ch cung c p m t s thông tin v m c đ hi u quỗ ệ ố ề ậ ở ướ ỉ ấ ộ ố ề ứ ộ ệ ả trong ho t đ ng c a m t công ty. Tuy nhiên, nh các b n bi t, vi c phân tích tài chínhạ ộ ủ ộ ư ạ ế ệ đ c bi t có ý nghĩa khi b n có m t s chu n m c đ có th so sánh v i các h s c aặ ệ ạ ộ ố ẩ ự ể ể ớ ệ ố ủ m t công ty, b n không ch mu n xem kh năng sinh l i, kh năng thanh toán, tìnhộ ạ ỉ ố ả ờ ả tr ng n và các m i liên h ho t đ ng c a m t sông ty là cao hay th p, và các y u tạ ợ ố ệ ạ ộ ủ ộ ấ ế ố này đang đ c c i thi n hay x u đi, mà b n còn mu n xác đ nh m c đ hi u qu ho tượ ả ệ ấ ạ ố ị ứ ộ ệ ả ạ đ ng c a công ty đó so v i các đ i th c nh tranh khác, so v i ngành hay so v i côngộ ủ ớ ố ủ ạ ớ ớ ty ho t đ ng t t nh t cùng ngành.ạ ộ ố ấ M c dù nhà qu n lý c a m t công ty có th tính toán các h s c a các công ty khác,ặ ả ủ ộ ể ệ ố ủ nh ng các thông tin này đã có s n t các ngu n công khai, ch ng h n nh : Niên giámữ ẵ ừ ồ ẳ ạ ư các h s tài chính công nghi p và kinh doanh, các h s kinh doanh ch y u, các trangệ ố ệ ệ ố ủ ế tài chính công ty c a các c quan đ nh m c tín nhi m... Các ngu n này cung c p các hủ ơ ị ứ ệ ồ ấ ệ s c a t ng công ty và ngành có th dùng đ so sánh.ố ủ ừ ể ể Ng i ta có th so sánh nh ng h s tài chính chu n này v i các h s c a m t côngườ ể ữ ệ ố ẩ ớ ệ ố ủ ộ ty nào đó đ xem xem li u chúng khác nhau hay t ng t . ể ệ ươ ự B n có th th y ngay là các con s trong b ng cho th y r ng v i th i kỳ 7 năm, sạ ể ấ ố ả ấ ằ ớ ờ ự ti n tri n trong kh năng thanh toán và sinh l i c a công ty l n h n kh năng thanhế ể ả ờ ủ ớ ơ ả toán và sinh l i c a c a toàn ngành công nghi p mà công ty này ho t đ ng. H s thuờ ủ ủ ệ ạ ộ ệ ố nh p tr lãi đ nh kỳ c a công ty gi m, m t ph n do t l n trên v n c ph n tăngậ ả ị ủ ả ộ ầ ỷ ệ ợ ố ổ ầ m nh, nh ng v n l n h n m c trung bình c a ngành. H n n a, b n có th th y ngayạ ư ẫ ớ ơ ứ ủ ơ ữ ạ ể ấ r ng nói chung kh năng thanh toán và sinh l i cũng nh kh năng tr n l i l n h nằ ả ợ ư ả ả ợ ạ ớ ơ các công ty cùng ngành. Có m t đi m kém h p d n là bi n đ ng trong đòn b y tàiộ ể ấ ẫ ế ộ ẩ chính c a công ty (n trên v n c ph n), h s này đã lên đ n 45% và vào th i đi mủ ợ ố ổ ầ ệ ố ế ờ ể năm 1995 đã cao h n h n m c trung bình c a ngành. Y u t này cho th y r ng trongơ ẳ ứ ủ ế ố ấ ằ t ng lai công ty nên phát hành c phi u h n là trái phi u nh m gi h s n trên v nươ ổ ế ơ ế ằ ữ ệ ố ợ ố t ng đ ng v i m c h p lý c a ngành. B ng 5 cũng cho th y m c d u t l tăngươ ươ ớ ứ ợ ủ ả ấ ặ ầ ỷ ệ tr ng c a công ty t ng đ ng v i m c trong toàn ngành nh ng t l giá trên thuưở ủ ươ ươ ớ ứ ư ỷ ệ nh p (P/E) l i cao h n, ch y u là kh năng thanh toán cũng nh danh ti ng c a côngậ ạ ơ ủ ế ả ư ế ủ ty v t tr i so v i toàn ngành. Tuy nhiên, t l đánh đ i r i ro l i nhu n c a công tyượ ộ ớ ỷ ệ ổ ủ ợ ậ ủ vào năm 1988 t ng đ ng m c toàn ngành nh đã th y trong h s đ ng bi n thiên.ươ ươ ứ ư ấ ệ ố ồ ế Các nnhà đ u t hi n nhiên nh n th y s tăng tr ng trong t l n trên v n là đángầ ư ể ậ ấ ự ưở ỷ ệ ợ ố báo đ ng, do v y, t l giá trên thu nh p (P/E) gi m t 10,5 năm 1988 xu ng 10,0 nămộ ậ ỷ ệ ậ ả ừ ố 1995, trong khi đó t l P/E c a ngành không thay đ i trong cùng kỳ.ỷ ệ ủ ổ Vi c chi ti t hoá các h s nh trong b ng 5 giúp các công ty ch ra đ c nh ng đi mệ ế ệ ố ư ả ỉ ượ ữ ể y u và đi m m nh trong ho t đ ng cu mình. Nh v y, vi c phân tích các h s cungế ể ạ ạ ộ ả ư ậ ệ ệ ố c p cho các nhà qu n lý nh ng công c đ c i thi n và phát tri n ho t đ ng c a côngấ ả ữ ụ ể ả ệ ể ạ ộ ủ ty. H n ch c a vi c phân tích h s .ạ ế ủ ệ ệ ố Các h s tài chính ch cung c p m t ph n thông tin c n thi t đ đánh giá ho t đ ngệ ố ỉ ấ ộ ầ ầ ế ể ạ ộ và hi u qu chung c a m t công ty. Các y u t th ng kê khác nh r i ro, c n đ cệ ả ủ ộ ế ố ố ư ủ ầ ượ tính đ n đ có đ c m t b c tranh toàn c nh v tình hình tài chính c a m t công ty.ế ể ượ ộ ứ ả ề ủ ộ Ngoài ra, vi c so sánh các h s có th d n đ n sai l m m t s phép tính. m t côngệ ệ ố ể ẫ ế ầ ở ộ ố ộ ty có th đã thông qua các chu n m c k toán m i, t c là công ty này đã chuy n tể ẩ ự ế ớ ứ ể ừ cách đánh giá hàng d tr ự ữ FIFO : first in first out (nh p tr c xu t tr c) sang ậ ướ ấ ướ LIFO : last in first out (nh p sau xu t tr c). Công ty có th đã đ i t ph ng pháp kh u haoậ ấ ướ ể ổ ừ ươ ấ tr c tuy n sang ph ng pháp kh u hao tăng t c. Thông qua vi c sát nh p, công ty cóự ế ươ ấ ố ệ ậ th đ c xác đ nh thu c ngành công nghi p m i. T ng t , giá tr tài s n c a công tyể ượ ị ộ ệ ớ ươ ự ị ả ủ có th đ c khai ch a đúng giá tr do l m phát cao. M t vài s li u ngành có th cũngể ượ ư ị ạ ộ ố ệ ể đã sai l ch, đ c bi t n u các s li u trung bình có tính đ n nhi u công ty nh , y u vệ ặ ệ ế ố ệ ế ề ỏ ế ề tài chính. B n cũng c n th n tr ng đ đánh giá lo i n mà công ty b n đang nghiên c u pháiạ ầ ậ ọ ể ạ ợ ạ ứ gánh ch u. n u các kho n v n đ c huy đ ng b ng phát hành trái phi u chuy n đ i đãị ế ả ố ượ ộ ằ ế ể ổ đ n h n thanh toán ho c đ c chuy n đ i s m, thì vi c gi i thích h s D/E s khácế ạ ặ ượ ể ổ ớ ệ ả ệ ố ẽ v i khi n th hi n b ng các đ t trái phiêu scó lãi su t c đ nh. T ng t , m t sớ ợ ể ệ ằ ợ ấ ố ị ươ ự ộ ố công ty có th huy đ ng v n đ u t c a mình b n các kho n thuê ng n h n. Do đó,ể ộ ố ầ ư ủ ằ ả ắ ạ m t s h s tài chính s đ c công b không chính xác do k t qu c a c c u tàiộ ố ệ ố ẽ ượ ố ế ả ủ ơ ấ chính này. Đi u này đ c bi t đúng đ i v i h s thu nh p trên đ u t ề ặ ệ ố ớ ệ ố ậ ầ ư ROI (return on investment). Cũng nên th n tr ng khi s d ng các d li u đ c công b , vì các s li u ngành đôiậ ọ ử ụ ữ ệ ượ ố ố ệ khi ch th hi n cho các công ty ho t đ ng t t nh t và có tình hình tài chính kh quan.ỉ ể ệ ạ ộ ố ấ ả Ngoài ra, vi c phân lo i các công ty c th thành m t ngành là r t khó khăn, vì h u h tệ ạ ụ ể ộ ấ ầ ế các công ty đ u có dây chuy n s n xu t khác nhau. V n đ này có th làm sai l ch soề ề ả ấ ấ ề ể ệ sánh các h s c a công ty v i các h s c a ngành.ệ ố ủ ớ ệ ố ủ Ngoài ra, cũng nên dè ch ng v i các công ty tìm cách thao túng nh ng con s c a mìnhừ ớ ữ ố ủ b ng cách bán tài s n c a mình hay nh ng th thu t đ i v i chi phí thay th . M c dùằ ả ủ ữ ủ ậ ố ớ ế ặ nghi p v k toán đã đ c c i ti n nh m gi i quy t các v n đ này, nh ng có nhi uệ ụ ế ượ ả ế ằ ả ế ấ ề ư ề cách gi i thích và ph ng pháp khác nhau trong vi c l p các báo cáo tài chính có thả ươ ệ ậ ế che d u đi m m nh hay đi m y u th c t c a m t công ty. Do v y, khi th c hi nấ ể ạ ể ế ự ế ủ ộ ậ ự ệ phân tích các báo cáo tài chính và các h s tài chính, c n ph i bi t r ng các nhà phânệ ố ầ ả ế ằ tích và các nhà qu n lý có th đ a ra các gi i thích khác nhau. Tóm l i, c n th n tr ngả ể ư ả ạ ầ ậ ọ khi phân tích m t công ty d a trên c s các h s tài chính. Ph i tính đ n các h n chộ ự ơ ở ệ ố ả ế ạ ế có liên quan đ n các h s này./.ế ệ ố Bài 19 : B ng cân đ i k toánả ố ế Xem xét b ng cân đ i k toán c a m t công ty vào ngày 31 tháng 12, 200Nả ố ế ủ ộ (*B ng cân đ i này d i d ng gif g m hai ph n, do kích c nh to quá nên tktung chiaả ố ướ ạ ồ ầ ỡ ả làm 2, các b n khi làm, nh ghép các m c l i trong m t b ng tính excel.*)ạ ớ ụ ạ ộ ả A-PH N N .Ầ Ợ Ph n n cho bi t các kho n n c a công ty. M t s kho n n này ph i đ c thanhầ ợ ế ả ợ ủ ộ ố ả ợ ả ượ toán trong m t th i gian ng n (N ng n h n) trong khi m t s các kho n n khác ph iộ ờ ắ ợ ắ ạ ộ ố ả ợ ả đ c hoàn tr trong nhi u năm (n dài h n).ượ ả ề ợ ạ N ng n h n ợ ắ ạ N ng n h n là các kho n n d i m t năm. Chúng đ c xác đ nh b i t “ph i tr ”ợ ắ ạ ả ợ ướ ộ ượ ị ở ừ ả ả th ng đ c dùng d i đây:ườ ượ ướ Các kho n ph i tr : S ti n mà m t công ty mua ch u hàng hoá và d ch v đang cònả ả ả ố ề ộ ị ị ụ n . ợ Các kho n kho n vay ng n h n ph i tr : Kho n vay ng n h n t các ngân hàng vàả ả ắ ạ ả ả ả ắ ạ ừ các t ch c tài chính.ổ ứ C t c ph i tr : Ti n c t c đã đ c tuyên b nh ng ch a tr .ổ ứ ả ả ề ổ ứ ượ ố ư ư ả Các kho n thu ph i n p: S ti n mà công ty còn n Chính ph .ả ế ả ộ ố ề ợ ủ Lãi ph i tr : S ti n lãi công ty n đ i v i các kho n vay n dài h n.ả ả ố ề ợ ố ớ ả ợ ạ N dài h n:ợ ạ N dài h n là kho n n có th i h n t m t năm tr lên mà công ty ph i tr . Ví d tráiợ ạ ả ợ ờ ạ ừ ộ ở ả ả ụ phi u và các kho n vay n dài h n c a ngân hàng.ế ả ợ ạ ủ Ví d : N dài h nụ ợ ạ Gi y n 9% h n 2015: $300.000ấ ợ ạ =>Gi y n 9% h n 2015: $300.000ấ ợ ạ PH N V N C A CÁC C ĐÔNGẦ Ố Ủ Ổ Ph n v n c a các c đông th hi n các giá tr th c c a công ty. Nó ch ra m c đ quanầ ố ủ ổ ể ệ ị ự ủ ỉ ứ ộ tâm v s h u c a các c đông. B ng d i đây phân bi t các lo i c phi u khác nhau:ề ở ữ ủ ổ ả ướ ệ ạ ổ ế C phi u u đãi ph n ánh trên b ng t ng k t tài s n d a trên m nh giá. Th ngổ ế ư ả ả ổ ế ả ự ệ ườ m nh giá c a c phi u u đãi là $100. Trong m t s tr ng h p, c t c c a các cệ ủ ổ ế ư ộ ố ườ ợ ổ ứ ủ ổ phi u u đãi đ c tính b ng t l ph n trăm so v i m nh giá. Trong ví d trên, c t cế ư ượ ằ ỷ ệ ầ ớ ệ ụ ổ ứ hàng năm cho c phi u u đãi là $6 ($100 x 6%)ổ ế ư C phi u th ng đ c ph n ánh trong b ng t ng k t tài s n d a trên m nh giá c aổ ế ườ ượ ả ả ổ ế ả ự ệ ủ các c phi u th ng c a công ty. M nh giá ch đ s d ng cho m c đích ghi s sách.ổ ế ườ ủ ệ ỉ ể ử ụ ụ ố M nh giá c phi u th ng không nh h ng đ n gía th tr ng c a c phi u. Giá thệ ổ ế ườ ả ưở ế ị ườ ủ ổ ế ị tr ng c a c phi u ph n ánh y u t cung c u c a c phi u cũng nh trình đ qu nườ ủ ổ ế ả ế ố ầ ủ ổ ế ư ộ ả tr công ty và kh năng t o ra l i nhu n.ị ả ạ ợ ậ Th ng d v v n là s ti n các c đông tr theo m nh giá cho các c phi u công tyặ ư ề ố ố ề ổ ả ệ ổ ế bán cho công chúng. Nó cũng đ c xem nh là v n góp. Nó không bao g m v n màượ ư ố ồ ố công ty nh n đ c t l i nhu n kinh doanh.ậ ượ ừ ợ ậ Thu nh p gi l i th hi n l i nhu n ròng đ c dành l i s d ng cho t ng lai. Cậ ữ ạ ể ệ ợ ậ ượ ạ ử ụ ươ ổ t c th ng đ c tr t thu nh p gi l i ./.ứ ườ ượ ả ừ ậ ữ ạ