Kiến thức cơ bản về phân bón

Ki n th c c b n v phân bónế ứ ơ ả ề Tr l i:ả ờ A. Khái Ni m V Phân Bónệ ề Phân bón là th c ăn c a cây tr ng, thi u phân cây không th sinh tr ng và cho năng su t, ph m ch tứ ủ ồ ế ể ưở ấ ẩ ấ cao. Phân bón có vai trò r t quan tr ng trong vi c thâm canh tăng năng su t, b o v cây tr ng và nâng caoấ ọ ệ ấ ả ệ ồ đ phì nhiêu c a đ t. ộ ủ ấ I- Cây Hút Th c Ăn Nh Gì ?ứ ờ 1- Nh b rờ ộ ễ: Không ph i toàn b các ph n c a r đ u hút dinh d ng mà là nh mi n lông hút r t nhả ộ ầ ủ ễ ề ưỡ ờ ề ấ ỏ trên r t . T m t r cái, b r đ c phân nhánh r t nhi u c p, nh v y t ng c ng di n tích hút dinhễ ơ ừ ộ ễ ộ ễ ượ ấ ề ấ ờ ậ ổ ộ ệ d ng t đ t c a cây r t l n. R hút n c trong đ t và m t s nguyên t hòa tan trong dung d ch đ tưỡ ừ ấ ủ ấ ớ ễ ướ ấ ộ ố ố ị ấ nh : đ m, lân, kali, l u huỳnh, manhê, canxi và các nguyên t vi l ng khác, b r là c quan chính l yư ạ ư ố ượ ộ ễ ơ ấ th c ăn cho cây. ứ 2- Nh b láờ ộ : B lá và các b ph n khác trên m t đ t, k c v cây cũng có th h p thu tr c ti p cácộ ộ ậ ặ ấ ể ả ỏ ể ấ ự ế d ng ch t. trên lá có r t nhi u l nh (khí kh ng). Khí kh ng là n i h p th các ch t dinh d ngưỡ ấ Ở ấ ề ỗ ỏ ổ ổ ơ ấ ụ ấ ưỡ b ng con đ ng phun qua lá. Trên cây m t lá m m(đ n t di p)khí kh ng th ng phân b c 2 m t lá,ằ ườ ộ ầ ơ ử ệ ổ ườ ố ả ặ th m chí m t trên lá nhi u h n m t d i lá nh : lúa , lúa mì…;trên cây ăn trái(cây thân g )khí kh ngậ ặ ề ơ ặ ướ ư ỗ ổ th ng t p trung nhi u m t d i lá. Khi dùng phân bón lá ph i theo đ c đi m cây tr ng và đúngườ ậ ể ở ặ ướ ả ặ ể ồ h ng d n thì lá cây m i h p th cao đ c. ướ ẫ ớ ấ ụ ượ II – Các Ch t Dinh D ng C n Thi t Cho Câyấ ưỡ ầ ế -Đa l ng: Đ m(N), Lân(P), Kali(K). ượ ạ -Trung l ng: Canxi(Ca), L u Huỳnh(S), Ma-nhê(Mg)…ượ ư -Vi L ng: S t(Fe), K m(Zn), Mangan(Mn), Bo(B), Đ ng(Cu), Molypden(Mo), Clo(Cl)ượ ắ ẽ ồ 1- Ch t đ m(N)ấ ạ -Khi thi u: cành lá sinh tr ng kém, lá non nh , lá già d b r ng, b r ít pháp tri n, năng su t kém…ế ưở ỏ ễ ị ụ ộ ễ ể ấ -Khi d : cây sinh tr ng r t m nh, lá to, tán lá r m rà, m m y u, d đ ngã, sâu b nh d phá h i…ư ưở ấ ạ ườ ề ế ễ ỗ ệ ễ ạ 2- Ch t Lân (P)ấ -Khi thi u: r phát tri n kém, lá m ng có th chuy n màu tím đ , nh h ng t i vi c ra hoa c a cây;tráiế ễ ễ ỏ ể ể ỏ ả ưở ớ ệ ủ th ng có v dày, x p và d h …ườ ỏ ố ễ ư -N u d r t khó phát hi n, tuy nhiên d làm cho cây thi u k m và đ ng. . ế ư ấ ệ ễ ế ẽ ồ 3- Ch t Kali: (K)ấ -Khi thi u, ban đ u đ nh lá già b cháy;thi u n ng, ph n l n lá b cháy và r ng đi. ế ầ ỉ ị ế ặ ầ ớ ị ụ - N u d cũng khó nh n di n, tuy nhiên trên cam khi bón kali nhi u quá trái tr nên s n sùi. ế ư ậ ệ ề ở ầ 4- Ch t Canxi(Ca): ấ -Khi thi u: Lá và đ t non d b cong queo và nh , mép lá không đ u, hay có hi n t ng ch i ch t ng n,ế ọ ễ ị ỏ ề ệ ượ ồ ế ọ r đình tr sinh tr ng và th ng b th i…ễ ệ ưở ườ ị ố -Không có tri u ch ng d , tuy nhiên khi l ng canxi cao th ng gây thi u: B, Mn, Fe, Zn, Cu…ệ ứ ư ượ ườ ế 5- Ch t l u huỳnh(Sấ ư );Khi thi u, tri u ch ng th hi n gi ng nh thi u ch t đ m;lá nh , vàng đ u, r ngế ệ ứ ể ệ ố ư ế ấ ạ ỏ ề ụ s m, ch i ng n ch t(thi u l u huỳnh lá vàng t ng n xu ng còn thi u đ m thì vàng t lá già lên)ớ ồ ọ ế ế ư ừ ọ ố ế ạ ừ 6-Ch t Ma-nhê (Mg): ấ -N u thi u: lá tr nên nh , xu t hi n nh ng vùng sáng gi a nh ng gân lá, lá b r ng s m, hoa ra ít, rế ế ở ỏ ấ ệ ữ ữ ữ ị ụ ớ ễ kém phát tri n…ể -N u th a: lá b đ i d ng th ng cu n theo hình xo n c và r ng…ế ừ ị ổ ạ ườ ố ắ ố ụ 7- Ch t Bo(B)ấ : Đóng vai trò quan tr ng trong vi c hình thành ph n hoa, thi u Bo hoa d b r ng ho c h tọ ệ ấ ế ễ ị ụ ặ ạ b lép. đ i v i m t s cây nh c ca o thi u Bo ru t s b r ng. Cây tr ng nói chung thi u Bo d b sâuị ố ớ ộ ố ư ủ ỉ ế ộ ẽ ị ỗ ồ ế ễ ị b nh phá h i, kh năng ch ng ch u đi u ki n b t l i kém. ệ ạ ả ố ị ề ệ ấ ợ 8- Ch t đ ng(Cu)ấ ồ : nh h ng đ n s t ng h p nhi u ch t dinh d ng c a cây tr ng, có vai trò quanẢ ưở ế ự ổ ợ ề ấ ưỡ ủ ồ tr ng trong quá trình sinh tr ng phát tri n c a cây;giúp cây tăng kh năng ch u h n, ch u nóng, ch uọ ưở ể ủ ả ị ạ ị ị l nh…ạ 9- Ch t K m (Zn): ấ ẽ Vai trò quan tr ng trong vi c t ng h p ch t đ m… ngoài ra còn liên quan m t thi tọ ệ ổ ợ ấ ạ ậ ế đ n vi c hình thành các ch t đi u hòa sinh tr ng trong cây…Thi u k m năng su t, ph m ch t câyế ệ ấ ề ưở ế ẽ ấ ẩ ấ tr ng gi m. ồ ả 10- Molipden(Mo): Tham gia các quá trình trao đ i ch t, t ng h p ch t di p l c…Đ c bi t đ i v i câyổ ấ ổ ợ ấ ệ ụ ặ ệ ố ớ h đ u n u thi u Mo;cây phát tri n kém, n t s n gi m, h n ch s c đ nh đ m t doọ ậ ế ế ể ố ầ ả ạ ế ự ố ị ạ ự B. Phân H u Cữ ơ Là phân ch a nh ng ch t dinh d ng d ng nh ng h p ch t h u c nh : phân chu ng, phân xanh, phânứ ữ ấ ưỡ ở ạ ữ ợ ấ ữ ơ ư ồ than bùn, ph ph ph m nông nghi p, phân rác…ụ ế ẩ ệ I. Phân Chu ng: ồ 1. Đ c di m: ặ ể Phân chu ng là h n h p ch y u c a: phân, n c ti u gia súc và ch t đ n. Nó khôngồ ổ ợ ủ ế ủ ướ ể ấ ộ nh ng cung c p th c ăn cho cây tr ng mà còn b sung ch t h u c cho đ t giúp cho đ t đ c t i x p,ữ ấ ứ ồ ổ ấ ữ ơ ấ ấ ượ ơ ố tăng đ phì nhiêu, tăng hi u qu s d ng phân hóa h c…ộ ệ ả ử ụ ọ 2. Ch bi n phân chu ng: ế ế ồ Có 3 ph ng phápươ 2. 1. nóng ( x p)Ủ ủ ố : L y phân ra kh i chu ng, ch t thành l p, không đ c nén, t i n c, gi m 60-ấ ỏ ồ ấ ớ ượ ướ ướ ữ ẩ 70%, có th tr n thêm 1% vôi b t và 1-2% Super Lân, sau đó trét bùn che ph cho kín hàng ngày t iể ộ ộ ủ ướ n c, th i gian ng n 30-40 ngày, xong là s d ng đ c. ướ ờ ủ ắ ủ ử ụ ượ 2. 2. ngu i ( ch t):Ủ ộ ủ ặ L y phân ra kh i chu ng x p thành l p, m i l p r c kho ngấ ỏ ồ ế ớ ỗ ớ ắ ả (2%) lân, nén ch t. Đ ng phân r ng kho ng 2-3m, cao 1, 5-2m, trét bùn bên ngoài tránh m a. Th i gianặ ố ủ ộ ả ư ờ lâu, 5-6 tháng m i xong. ủ ớ 2. 3. nóng tr c ngu i sau:Ủ ướ ộ nóng 5-6 ngày, khi nhi t đ 50-60°c nén ch t ti p l p khác lên trên, trétỦ ệ ộ ặ ủ ế ớ bùn kín, có th cho thêm vào đ ng phân các lo i phân khác nh : phân th , gà, v t làm phân men đ tăngể ố ủ ạ ư ỏ ị ể ch t l ng phân. ấ ượ II. Phân Rác 1- Đ c đi m ;ặ ể Là phân h u c đ c ch bi n t : c d i, rác, thân lá cây xanh, r m r … v i m t sữ ơ ượ ế ế ừ ỏ ạ ơ ạ ủ ớ ộ ố phân men nh phân chu ng, lân, vôi…đ n khi m c thành phân(thành ph n dinh d ng th p h n phânư ồ ế ụ ầ ưỡ ấ ơ chu ng). ồ 2- Cách ủ: Nguyên li u chính là phân rác 70%, cung c p thêm đ m và Kali 2%, còn l i phân men(phânệ ấ ạ ạ chu ng, lân, vôi). Nguyên li u đ c ch t ra thành đo n ng n 20-30cm x p thành l p c 30cm r c m tồ ệ ượ ặ ạ ắ ế ớ ứ ắ ộ l p vôi;trét bùn; kho ng 20 ngày đ o l i r c thêm phân men, x p đ cao trét bùn l i, đ h l t iớ ủ ả ả ạ ắ ế ủ ạ ể ở ỗ ướ n c th ng xuyên; khoãng 60 ngày dùng bón lót, đ lâu h n khi phân hoai có th dùng đ bón thúc. ướ ườ ủ ể ơ ể ể III. Phân Xanh 1-Đ c di m: ặ ể Phân xanh là phân h u c s d ng các lo i cây lá t i bón ngay vào đ t không qua quáữ ơ ử ụ ạ ươ ấ trình do đó ch dùng đ bón lót. Cây phân xanh th ng đ c dùng là cây h đ u: đi n thanh, mu ng,ủ ỉ ể ườ ượ ọ ậ ề ồ keo d u, c Stylo, điên đi n…ậ ỏ ể 2-Cách s d ng: ử ụ Vùi cây phân xanh vào đ t khi cây ra hoa, bón lót lúc làm đ t. ấ ấ IV. Phân Vi Sinh 1-Đ c đi m: ặ ể Là ch ph m phân bón đ c s n xu t b ng cách dùng các lo i vi sinh v t h u ích c y vàoế ẩ ượ ả ấ ằ ạ ậ ữ ấ môi tr ng là chát h u c (nh b t than bùn). Khi bón cho đ t các ch ng lo i vi sinhy v t s phát huy vaiườ ữ ơ ư ộ ấ ủ ạ ậ ẽ trò c a nó nh phân gi i ch t dinh d ng khó tiêu thành d tiêu cho cây h p th , ho c hút đ m khí tr iủ ư ả ấ ưỡ ễ ấ ụ ặ ạ ờ đ b sung cho đ t và cây. ể ổ ấ 2- Các lo i phân trên th tr ng: ạ ị ườ 2. 1. Phân vi sinh c đ nh đ m: ố ị ạ -Phân vi sinh c đ nh đ m, s ng c ng sinh v i cây h đ u: Nitragin, Rhidafo…ố ị ạ ố ộ ớ ọ ậ -Phân vi sinh c đ nh đ m, s ng t do: Azotobacterin…ố ị ạ ố ự 2. 2. Phân vi sinh phân gi i lân: Phân lân h u c vi sinh Komix và nhi u lo i phân vi sinh phân gi i lânả ữ ơ ề ạ ả khác có tính năng tác d ng gi ng nh nhau. ụ ố ư 2. 3. Phân vi sinh phân gi i ch t x : ch a các ch ng vi sinh v t giúp tăng c ng phân gi i xác b th cả ấ ơ ứ ủ ậ ườ ả ả ự v t…ậ * Ngoài ra trên th tr ng còn có nh ng lo i phân khác v i tên th ng ph m khác nhau nh ng tính năngị ườ ữ ạ ớ ươ ẩ ư tác d ng thì cũng gi ng nh các lo i phân k trên. ụ ố ư ạ ể 3- Cách s d ng phân h u c vi sinh: ử ụ ữ ơ Th i gian s d ng phân có h n, tùy lo i th ng t 1-6 tháng(chúờ ử ụ ạ ạ ườ ừ ý xem th i h n s d ng). Phân vi sinh phát huy hi u l c : vùng đ t m i, đ t phèn, nh ng vùng đ t bờ ạ ử ụ ệ ự ở ấ ớ ấ ữ ấ ị thoái hóa m t k t c u do bón phân hóa h c lâu ngày, vùng ch a tr ng các cây có vi khu n c ng sinh… thìấ ế ấ ọ ư ồ ẩ ộ m i có hi u qu cao. ớ ệ ả V . Phân Sinh H c H u C . ọ ữ ơ 1- Đ c đi m: ặ ể Là lo i phân có ngu n g c h u c đ c s n xu t b ng công ngh sinh h c(nh lên menạ ồ ố ữ ơ ượ ả ấ ằ ệ ọ ư vi sinh) và ph i tr n thêm m t s ho t ch t khác đ làm tăng đ h u hi u c a phân, ho c khi bón vàoố ộ ộ ố ạ ấ ể ộ ữ ệ ủ ặ đ t s t o môi tr ng cho các quá trình sinh h c trong đ t di n ra thu n l i góp ph n làm tăng năng su tấ ẽ ạ ườ ọ ấ ễ ậ ợ ầ ấ cây tr ng, ph bi n nh : Phân bón Komix n n…ồ ổ ế ư ề 2- S d ng: ử ụ Phân sinh hóa h u c đ c s n xu t d ng b t ho c d ng l ng;có th phun lên lá ho cữ ơ ượ ả ấ ở ạ ộ ặ ạ ỏ ể ặ bón g c. Các lo i phân sinh hóa h u c hi n nay đ c s n xu t theo h ng chuyên dùng nh phân sinhố ạ ữ ơ ệ ượ ả ấ ướ ư hóa h u c Komix chuyên dùng cho: cây ăn trái , lúa, mía…ữ ơ C. Phân Vô Cơ Phân vô c hay phân hóa h c là các lo i phân có ch a y u t dinh d ng d i d ng mu i khoáng(vô c )ơ ọ ạ ứ ế ố ưỡ ướ ạ ố ơ thu đ c nh các quá trình v t lý, hóa h c. ượ ờ ậ ọ M t S Phân Bón Vô C Thông d ng Hi n Nayộ ố ơ ụ ệ I Phân Đ nơ : Là lo i phân ch ch a 1 trong 3 nguyên t dinh d ng ch y u là N, P ho c Kạ ỉ ứ ố ưỡ ủ ế ặ 1- Phân đ m vô c g m có: ạ ơ ồ 1. 1- Phân Urea [CO(NH2)2] có 46%N 1. 2- Phân đ m Sunphat còn g i là đ m SA [(NHạ ọ ạ 4)2SO4] ch a 21%Nứ 1. 3- Phân Clorua Amon [NH4Cl] có ch a 24-25% Nứ 1. 4- Phân Nitrat Amon [NH4NO3] có ch a kho ng 35% Nứ ả 1. 5- Phân Nitrat Canxi [Ca(NO3)2] có ch a 13-15% Nứ 1. 6- Phân Nitrat Natri [NaNO3] có ch a 15-16% Nứ 1. 7- Phân Cyanamit Canxi [CaCN2] có ch a 20-21% Nứ 2-Phân Lân: 2. 1- Phân Super Lân[Ca(H2PO4)2] có ch a 16-20% Pứ 2O5] 2. 2- Phân Lân nung ch y(Thermophotphat, Lân văn đi n) có ch a 16% Pả ể ứ 2O5 3- Phân Kali 3. 1- Phân Clorua Kali (KCl) có ch a 60% Kứ 2O. 3. 2- Phân Sunphat Kali (K2SO4) có ch a 48-50% Kứ 2O II. Phân H n H pổ ợ : Là nh ng lo i phân có ch a ít nh t là 2 d ng ch t. Chúng bao g m phân tr n vàữ ạ ứ ấ ưỡ ấ ồ ộ phân ph c h p. Hàm l ng dinh d ng trong phân theo th t là N, P, K đ c tính theo n ng đ ph nứ ợ ượ ưỡ ứ ự ượ ồ ộ ầ trăm. Ví d : Phân NPK 16-16-8 t c là trong 100kg phân trên có 16kg đ m nguyên ch t, 16kg Pụ ứ ạ ấ 2O5 và 8kg K2O…Ngoài các ch t đa l ng N, P, K hi n nay m t s ch ng lo i phân còn có c các ch t trung và viấ ượ ệ ở ộ ố ủ ạ ả ấ l ng. Ví d : Phân NPK Vi t-Nh t 16. 16. 8+13S (S là l u huỳnh)…Thông th ng phân h n h p có 2ượ ụ ệ ậ ư ườ ổ ợ lo i: ạ 1. -Phân tr n: ộ Là phân đ c t o thành do s tr n đ u các lo i phân N. P. K… mà không có s t h pượ ạ ự ộ ề ạ ự ổ ợ hóa h c giũa nh ng ch t đó. Lo i phân này th ng có nhi u màu. ọ ữ ấ ạ ườ ề 2. - Phân ph c h p: Là lo i phân có đ c do con đ ng ph n ng hóa h c t nh ng nguyên li uứ ợ ạ ượ ườ ả ứ ọ ừ ữ ệ căn b n đ t o ra. ả ể ạ 3. -Các d ng phân h n h p: ạ ổ ợ 3. 1-Các d ng phân đôi: Là lo i phân h n h p có 2 d ng ch t quan tr ngạ ạ ỗ ợ ưỡ ấ ọ -MAP ( Monoamonium Phosphate) hàm l ng ph bi n là 12-61-0ượ ổ ế -MKP ( Mono potassium Phosphate) hàm l ng ph bi n là 0-52-34ượ ổ ế -DAP Diamon Phosphate ) hàm l ng ph bi n là 18-46-0ượ ổ ế 3. 2. Các d ng phân ba NPK th ng là: ạ ườ 16-16-8, 20-20-15, 24-24-20… 3. 3. Phân chuyên dùng: Là d ng phân bón h n h p có ch a các y u t đa, trung, vi l ng phù h p v iạ ổ ợ ứ ế ố ượ ợ ớ t ng lo i cây tr ng, t ng th i kỳ sinh tr ng và phát tri n c a cây. ừ ạ ồ ừ ờ ưở ể ủ - u đi m c a phân chuyên dùng: r t ti n l i khi s d ng , góp ph n làm gi m chi phí s n xu t;do đãƯ ể ủ ấ ệ ợ ử ụ ầ ả ả ấ đ c tính toán li u l ng phân tùy theo t ng lo i cây, tùy theo giai đo n sinh tr ng-phát tri n c a câyượ ề ượ ừ ạ ạ ưở ể ủ tr ng nên đ m b o đ c năng su t, ch t l ng cây tr ng. ồ ả ả ượ ấ ấ ượ ồ -Hi n nay trên th tr ng có nhi u ch ng lo i phân chuyên dùng, khi s d ng nên chú ý theo h ng d nệ ị ườ ề ủ ạ ử ụ ướ ẫ cũa nhà s n xu t. . Ví d : Phân chuyên dùng c a công ty phân bón Vi t –Nh t JFả ấ ụ ủ ệ ậ 1, JF2, JF3 chuyên dùng cho lúa. JT1, JT2JT3 chuyên dùng cho cây ăn trái. III. Vôi 1. -Vai trò tác d ng c a phân vôiụ ủ : Cung c p Canxi (Ca) cho cây tr ng, Ca là m t nguyên t dinh d ngấ ồ ộ ố ưỡ r t c n cho cây vì Ca chi m t i 30% trong s các ch t khoáng c a cây. C i t o đ t chua, m n. T o đi uấ ầ ế ớ ố ấ ủ ả ạ ấ ặ ạ ề ki n cho vi sinh v t ho t đ ng t t, phân gi i các ch t h u c trong đ t, tăng đ hòa tan các ch t dinhệ ậ ạ ộ ố ả ấ ữ ơ ấ ộ ấ d ng và tăng kh năng h p thu các ch t dinh d ng c a cây, di t đ c m t s b nh h i cây tr ng, khưỡ ả ấ ấ ưỡ ủ ệ ượ ộ ố ệ ạ ồ ử đ c cho đ t do th a nhôm(Al), S t(Fe), Hộ ấ ừ ắ 2S… 2. -M t s d ng vôi bón cho câyộ ố ạ * Vôi nghi n: ề Các lo i: đá vôi, v c, v sò…nghi n nát. Có tác d ng ch m nên bón lót lúc làm đ t,ạ ỏ ố ỏ ề ụ ậ ấ th ng bón t 1-3 t n/ha. Đ t sét bón 1 l n v i l ng l n, sau vài năm bón l i. Đ t cát bón hàng nămườ ừ ấ ấ ầ ớ ượ ớ ạ ấ l ng ít h n. Khi bón vôi nên k t h p v i phân h u c đ tăng hi u qu c a phân , không bón cùng đ mượ ơ ế ợ ớ ữ ơ ể ệ ả ủ ạ vì s làm m t phân đ m. ẽ ấ ạ * Vôi nung ( vôi càn long): Do nung CaCO3 thành CaO, r i s d ng. Tác d ng nhanh h n vôi nghi n,ồ ử ụ ụ ơ ề dùng x lý đ t và phòng tr sâu b nh. Tuy nhiên do có ho t tính m nh khi s d ng nên l u ý đ tránhử ấ ừ ệ ạ ạ ử ụ ư ể nh h ng t i cây tr ng. ả ưở ớ ồ * Th ch cao: Làạ d ng vôi đ c bi t, tác d ng nhanh, s d ng r t t t cho cây khi t o tráiạ ặ ệ ụ ử ụ ấ ố ạ Cách Tính Công Th c Phân Pha Tr n. ứ ộ Hi n nay, nhi u n i s n xu t r t nhi u lo i phân h n h p v i nhi u t l NPK khác nhau nên bà conệ ề ơ ả ấ ấ ề ạ ổ ợ ớ ề ỷ ệ nông dân tùy giá c t ng lúc và kh năng thanh toán có th t ch n l a đ mua, tuy nhiên n u mu n phaả ừ ả ể ự ọ ự ể ế ố tr n đ s d ng h p lý thì ta có th th c hi n đ c, ộ ể ử ụ ợ ể ự ệ ượ * Cách tính t phân đ n ra phân h n h pừ ơ ổ ợ Ví d : Mu n pha tr n m t lo i phân có công th c là 5-10-10 t phân SA, Super Lân và KCl thì ta pha nhụ ố ộ ộ ạ ứ ừ ư sau: -SA có 21%N, c n cung c p 5kg thì ta ph i có l ng SA là: ầ ấ ả ượ 5X100 = 23. 8kg 2 - Super Lân có 20% P2O5, mu n có 10kgPố 2O5 thì l ng Super Lân s là: ượ ẽ 10X100 =50 kg 20 - KCl có 60% K2O, mu n có 10 kg Kố 2O thì l ng KCl s là: ượ ẽ 10X100 = 16, 6 kg 60 * T ng s phân các lo iổ ố ạ là 23, 8+50+16, 6=90, 4kg còn l i 9, 6 kg ph i dùng ch t đ n(đ t, cát ho cạ ả ấ ộ ấ ặ th ch cao), tr n vô cho đ 100kg. ạ ộ ủ * Cách tính t phân h n h p ra phân đ nừ ỗ ợ ơ Ví d : Theo khuy n cáo c n dùng 100kg Urê, 200kg Super Lân, 50kg Clorua Kali đ bón cho cây, nh ngụ ế ầ ể ư nhà v n đã bón 100kg NPK(20-20-15), nh v y l ng NPK th a hay thi u, cách tính nh sau: ườ ư ậ ượ ừ ế ư -L ng Urê có trong 100kg NPK 20-20-15ượ 100X20 = 43kg 46 - L ng Super Lân có trong 100kg NPK 20-20-15ượ 100X20 = 100kg 20 - L ng Clorua Kali có trong 100kg NPK 20-20-15ượ 100X15 = 25Kg 60 * V y ph i thêm 57kg Urê + 100kg Super Lân + 25kg Clorua Kali thì m i đ l ng phân nh đã khuy nậ ả ớ ủ ượ ư ế cáo. D. Phân Bón Lá 1. Đ c đi m: ặ ể Phân bón lá là các h p ch t dinh d ng hòa tan trong n c đ c phun lên lá đ cây h pợ ấ ưỡ ướ ượ ể ấ th . ụ 2. Các ch ph m phân bón lá trên th tr ng: ế ẩ ị ườ Hi n nay các ch ph m phân bón lá r t phong phú và đaệ ế ẩ ấ d ng, phân s n xu t trong n c nh : HVP, HUMIX, HQ 201, BIOTED, KOMIX…ạ ả ấ ướ ư 3. L u ý khi s d ng phân bón lá: ư ử ụ Bón qua lá t t nh t khi bón b sung ho c bón thúc nh m đáp ng nhanh yêu c u dinh d ng c a cây, hòaố ấ ổ ặ ằ ứ ầ ưỡ ủ lo ng phân theo đúng t l trên bao bì;nhi t đ quá cao, đ t b khô h n n ng không nên dùng phân bón láả ỷ ệ ệ ộ ấ ị ạ ặ vì d làm r ng lá. Không s d ng phân bón lá lúc cây đang ra hoa, lúc tr i n ng vì s làm r ng hoa trái vàễ ụ ử ụ ờ ắ ẽ ụ làm gi m hi u l c phânả ệ ự Không nên nh m l n gi a phân bón lá và ch t kích thích sinh tr ng, n u trong phân bón lá có ch t kíchầ ẫ ữ ấ ưở ế ấ thích sinh tr ng thì trong phân này đã có ch t dinh d ng, n u ch dùng kích thích sinh tr ng thì ph iưở ấ ưỡ ế ỉ ưở ả b sung thêm dinh d ng đ cây tăng tr ng t ng ng v i s kích thích đó. ổ ưỡ ể ưở ươ ứ ớ ự Câu h i 3. ỏ K thu t bón phân cho lúa ng n ngàyỹ ậ ắ Câu h i 4. ỏ H ng d n bón phân cho lúa Hè Thu ĐBSCLướ ẫ ở Câu h i 5. ỏ M t s v n đ c n quan tâm trong s d ng phân bón cho cây lúaộ ố ấ ề ầ ử ụ Câu h i 6. ỏ Bón phân cho cây lúa Câu h i 7. ỏ Bón phân cho cây cà phê Câu h i 8. ỏ Bón phân cho cây ngô Câu h i 9. ỏ Bón phân cho cây cao su Câu h i 10. ỏ Nâng cao hi u qu s d ng phân bón cho cây ăn tráiệ ả ử ụ Câu h i 11. Vai trò c a phân hóa h c v i cây tr ngỏ ủ ọ ớ ồ Câu h i 12. Ch n đoán đ t đ bón phân trên đ t Tây Nguyênỏ ẩ ấ ể ấ Câu h i 13. Khái ni m phân bón láỏ ệ Tr l i:ả ờ 1. Đ c đi m:ặ ể Phân bón lá là các h p ch t dinh d ng hòa tan trong n c đ c phunợ ấ ưỡ ướ ượ lên lá đ cây h p th . ể ấ ụ 2. Các ch ph m phân bón lá trên th tr ng:ế ẩ ị ườ Hi n nay các ch ph m phân bón láệ ế ẩ r t phong phú và đa d ng, phân s n xu t trong n c nh :ấ ạ ả ấ ướ ư HVP, HUMIX, HQ 201, BIOTED, KOMIX… 3. L u ý khi s d ng phân bón lá:ư ử ụ Bón qua lá t t nh t khi bón b sung ho c bón thúc nh m đáp ng nhanh yêu c u dinhố ấ ổ ặ ằ ứ ầ d ng c a cây, hòa lo ng phân theo đúng t l trên bao bì;nhi t đ quá cao, đ t b khôưỡ ủ ả ỷ ệ ệ ộ ấ ị h n n ng không nên dùng phân bón lá vì d làm r ng lá. Không s d ng phân bón láạ ặ ễ ụ ử ụ lúc cây đang ra hoa, lúc tr i n ng vì s làm r ng hoa trái và làm gi m hi u l c phânờ ắ ẽ ụ ả ệ ự Không nên nh m l n gi a phân bón lá và ch t kích thích sinh tr ng, n u trong phânầ ẫ ữ ấ ưở ế bón lá có ch t kích thích sinh tr ng thì trong phân này đã có ch t dinh d ng, n u chấ ưở ấ ưỡ ế ỉ dùng kích thích sinh tr ng thì ph i b sung thêm dinh d ng đ cây tăng tr ngưở ả ổ ưỡ ể ưở t ng ng v i s kích thích đó. ươ ứ ớ ự * H ng D n S D ng NPKướ ẫ ử ụ Vi t Nh tệ ậ Cây Ăn Trái Giai đo n bón phânạ Lo i phân bónạ Li u l ng(kg/cây)ề ượ Sau khi thu ho chạ JT1 16-10-6 =13S +2, 5(Cao+MgO) 1Kg ~1, 5 kg Tr c khi ra hoaướ 1 ~ 2 tháng JT2 10-10-15+5S +2, 0 (CaO+MgO) 0, 5Kg ~ 1kg Sau khi đ u tráiậ JT3 16-8-14+12S 0, 5kg ~ 1kg Tr c khi thu ho chướ ạ 1 ~ 2 tháng JT3 16-8-14+12S 0, 5kg~ 1kg Câu h i 14. Khái ni m phân vô cỏ ệ ơ Câu h i 15. Khái ni m phân H u Cỏ ệ ữ ơ Tr l i:ả ờ Là phân ch a nh ng ch t dinh d ng d ng nh ng h p ch t h u c nh : phânứ ữ ấ ưỡ ở ạ ữ ợ ấ ữ ơ ư chu ng, phân xanh, phân than bùn, ph ph ph m nông nghi p, phân rác…ồ ụ ế ẩ ệ I. Phân Chu ng:ồ 1. Đ c di m:ặ ể Phân chu ng là h n h p ch y u c a: phân, n c ti u gia súc và ch tồ ổ ợ ủ ế ủ ướ ể ấ đ n. Nó không nh ng cung c p th c ăn cho cây tr ng mà còn b sung ch t h u c choộ ữ ấ ứ ồ ổ ấ ữ ơ đ t giúp cho đ t đ c t i x p, tăng đ phì nhiêu, tăng hi u qu s d ng phân hóaấ ấ ượ ơ ố ộ ệ ả ử ụ h c…ọ 2. Ch bi n phân chu ng:ế ế ồ Có 3 ph ng phápươ 2. 1. nóng ( x p):Ủ ủ ố L y phân ra kh i chu ng, ch t thành l p, không đ c nén, t iấ ỏ ồ ấ ớ ượ ướ n c, gi m 60-70%, có th tr n thêm 1% vôi b t và 1-2% Super Lân, sau đó trét bùnướ ữ ẩ ể ộ ộ che ph cho kín hàng ngày t i n c, th i gian ng n 30-40 ngày, xong là s d ngủ ướ ướ ờ ủ ắ ủ ử ụ đ c.ượ 2. 2. ngu i ( ch t):Ủ ộ ủ ặ L y phân ra kh i chu ng x p thành l p, m i l p r c kho ngấ ỏ ồ ế ớ ỗ ớ ắ ả (2%) lân, nén ch t. Đ ng phân r ng kho ng 2-3m, cao 1, 5-2m, trét bùn bên ngoàiặ ố ủ ộ ả tránh m a. Th i gian lâu, 5-6 tháng m i xong.ư ờ ủ ớ 2. 3. nóng tr c ngu i sau:Ủ ướ ộ nóng 5-6 ngày, khi nhi t đ 50-60°c nén ch t ti pỦ ệ ộ ặ ủ ế l p khác lên trên, trét bùn kín, có th cho thêm vào đ ng phân các lo i phân khácớ ể ố ủ ạ nh : phân th , gà, v t làm phân men đ tăng ch t l ng phân.ư ỏ ị ể ấ ượ II. Phân Rác 1- Đ c đi m:ặ ể Là phân h u c đ c ch bi n t : c d i, rác, thân lá cây xanh, r mữ ơ ượ ế ế ừ ỏ ạ ơ r … v i m t s phân men nh phân chu ng, lân, vôi…đ n khi m c thànhạ ủ ớ ộ ố ư ồ ế ụ phân(thành ph n dinh d ng th p h n phân chu ng).ầ ưỡ ấ ơ ồ 2- Cách :ủ Nguyên li u chính là phân rác 70%, cung c p thêm đ m và Kali 2%, cònệ ấ ạ l i phân men(phân chu ng, lân, vôi). Nguyên li u đ c ch t ra thành đo n ng n 20-ạ ồ ệ ượ ặ ạ ắ 30cm x p thành l p c 30cm r c m t l p vôi;trét bùn; kho ng 20 ngày đ o l i r cế ớ ứ ắ ộ ớ ủ ả ả ạ ắ thêm phân men, x p đ cao trét bùn l i, đ h l t i n c th ng xuyên; khoãngế ủ ạ ể ở ỗ ướ ướ ườ ủ 60 ngày dùng bón lót, đ lâu h n khi phân hoai có th dùng đ bón thúc.ể ơ ể ể III. Phân Xanh 1-Đ c di m: Phân xanh là phân h u c s d ng các lo i cây lá t i bón ngay vào đ tặ ể ữ ơ ử ụ ạ ươ ấ không qua quá trình do đó ch dùng đ bón lót. Cây phân xanh th ng đ c dùng làủ ỉ ể ườ ượ cây h đ u: đi n thanh, mu ng, keo d u, c Stylo, điên đi n…ọ ậ ề ồ ậ ỏ ể 2-Cách s d ng: Vùi cây phân xanh vào đ t khi cây ra hoa, bón lót lúc làm đ t.ử ụ ấ ấ IV. Phân Vi Sinh 1-Đ c đi m: Là ch ph m phân bón đ c s n xu t b ng cách dùng các lo i vi sinhặ ể ế ẩ ượ ả ấ ằ ạ v t h u ích c y vào môi tr ng là chát h u c (nh b t than bùn). Khi bón cho đ t cácậ ữ ấ ườ ữ ơ ư ộ ấ ch ng lo i vi sinhy v t s phát huy vai trò c a nó nh phân gi i ch t dinh d ng khóủ ạ ậ ẽ ủ ư ả ấ ưỡ tiêu thành d tiêu cho cây h p th , ho c hút đ m khí tr i đ b sung cho đ t và cây.ễ ấ ụ ặ ạ ờ ể ổ ấ 2- Các lo i phân trên th tr ng:ạ ị ườ 2. 1. Phân vi sinh c đ nh đ m:ố ị ạ -Phân vi sinh c đ nh đ m, s ng c ng sinh v i cây h đ u: Nitragin, Rhidafo…ố ị ạ ố ộ ớ ọ ậ -Phân vi sinh c đ nh đ m, s ng t do: Azotobacterin…ố ị ạ ố ự 2. 2. Phân vi sinh phân gi i lân:ả Phân lân h u c vi sinh Komix và nhi u lo i phân vi sinh phân gi i lân khác có tínhữ ơ ề ạ ả năng tác d ng gi ng nh nhau.ụ ố ư 2. 3. Phân vi sinh phân gi i ch t x :ả ấ ơ ch a các ch ng vi sinh v t giúp tăng c ngứ ủ ậ ườ phân gi i xác b th c v t…ả ả ự ậ * Ngoài ra trên th tr ng còn có nh ng lo i phân khác v i tên th ng ph m khác nhauị ườ ữ ạ ớ ươ ẩ nh ng tính năng tác d ng thì cũng gi ng nh các lo i phân k trên.ư ụ ố ư ạ ể 3- Cách s d ng phân h u c vi sinh:ử ụ ữ ơ Th i gian s d ng phân có h n, tùy lo iờ ử ụ ạ ạ th ng t 1-6 tháng(chú ý xem th i h n s d ng). Phân vi sinh phát huy hi u l c :ườ ừ ờ ạ ử ụ ệ ự ở vùng đ t m i, đ t phèn, nh ng vùng đ t b thoái hóa m t k t c u do bón phân hóa h cấ ớ ấ ữ ấ ị ấ ế ấ ọ lâu ngày, vùng ch a tr ng các cây có vi khu n c ng sinh… thì m i có hi u qu cao.ư ồ ẩ ộ ớ ệ ả V . Phân Sinh H c H u C .ọ ữ ơ 1- Đ c đi m:ặ ể Là lo i phân có ngu n g c h u c đ c s n xu t b ng công ngh sinhạ ồ ố ữ ơ ượ ả ấ ằ ệ h c(nh lên men vi sinh) và ph i tr n thêm m t s ho t ch t khác đ làm tăng đ h uọ ư ố ộ ộ ố ạ ấ ể ộ ữ hi u c a phân, ho c khi bón vào đ t s t o môi tr ng cho các quá trình sinh h cệ ủ ặ ấ ẽ ạ ườ ọ trong đ t di n ra thu n l i góp ph n làm tăng năng su t cây tr ng, ph bi n nh : Phânấ ễ ậ ợ ầ ấ ồ ổ ế ư bón Komix n n…ề 2- S d ng:ử ụ Phân sinh hóa h u c đ c s n xu t d ng b t ho c d ng l ng; có thữ ơ ượ ả ấ ở ạ ộ ặ ạ ỏ ể phun lên lá ho c bón g c. Các lo i phân sinh hóa h u c hi n nay đ c s n xu t theoặ ố ạ ữ ơ ệ ượ ả ấ h ng chuyên dùng nh phân sinh hóa h u c Komix chuyên dùng cho: cây ăn trái ,ướ ư ữ ơ lúa, mía… Câu h i 16. Khái Ni m V Phân Bónỏ ệ ề Tr l i:ả ờ Phân bón là th c ăn c a cây tr ng, thi u phân cây không th sinh tr ng và cho năngứ ủ ồ ế ể ưở su t, ph m ch t cao. Phân bón có vai trò r t quan tr ng trong vi c thâm canh tăng năngấ ẩ ấ ấ ọ ệ su t, b o v cây tr ng và nâng cao đ phì nhiêu c a đ t.ấ ả ệ ồ ộ ủ ấ I- Cây Hút Th c Ăn Nh Gì?ứ ờ 1- Nh b r :ờ ộ ễ Không ph i toàn b các ph n c a r đ u hút dinh d ng mà là nhả ộ ầ ủ ễ ề ưỡ ờ mi n lông hút r t nh trên r t . T m t r cái, b r đ c phân nhánh r t nhi u c p,ề ấ ỏ ễ ơ ừ ộ ễ ộ ễ ượ ấ ề ấ nh v y t ng c ng di n tích hút dinh d ng t đ t c a cây r t l n. R hút n c trongờ ậ ổ ộ ệ ưỡ ừ ấ ủ ấ ớ ễ ướ đ t và m t s nguyên t hòa tan trong dung d ch đ t nh : đ m, lân, kali, l u huỳnh,ấ ộ ố ố ị ấ ư ạ ư manhê, canxi và các nguyên t vi l ng khác, b r là c quan chính l y th c ăn choố ượ ộ ễ ơ ấ ứ cây. 2- Nh b lá:ờ ộ B lá và các b ph n khác trên m t đ t, k c v cây cũng có th h pộ ộ ậ ặ ấ ể ả ỏ ể ấ thu tr c ti p các d ng ch t. trên lá có r t nhi u l nh (khí kh ng). Khí kh ng làự ế ưỡ ấ Ở ấ ề ỗ ỏ ổ ổ n i h p th các ch t dinh d ng b ng con đ ng phun qua lá. Trên cây m t láơ ấ ụ ấ ưỡ ằ ườ ộ m m(đ n t di p)khí kh ng th ng phân b c 2 m t lá, th m chí m t trên lá nhi uầ ơ ử ệ ổ ườ ố ả ặ ậ ặ ề h n m t d i lá nh : lúa , lúa mì…;trên cây ăn trái(cây thân g )khí kh ng th ng t pơ ặ ướ ư ỗ ổ ườ ậ trung nhi u m t d i lá. Khi dùng phân bón lá ph i theo đ c đi m cây tr ng vàể ở ặ ướ ả ặ ể ồ đúng h ng d n thì lá cây m i h p th cao đ c.ướ ẫ ớ ấ ụ ượ II – Các Ch t Dinh D ng C n Thi t Cho Câyấ ưỡ ầ ế -Đa l ng: Đ m(N), Lân(P), Kali(K).ượ ạ -Trung l ng: Canxi(Ca), L u Huỳnh(S), Ma-nhê(Mg)…ượ ư -Vi L ng: S t(Fe), K m(Zn), Mangan(Mn), Bo(B), Đ ng(Cu), Molypden(Mo),ượ ắ ẽ ồ Clo(Cl) 1- Ch t đ m(N)ấ ạ -Khi thi u: cành lá sinh tr ng kém, lá non nh , lá già d b r ng, b r ít pháp tri n,ế ưở ỏ ễ ị ụ ộ ễ ể năng su t kém…ấ -Khi d : cây sinh tr ng r t m nh, lá to, tán lá r m rà, m m y u, d đ ngã, sâuư ưở ấ ạ ườ ề ế ễ ỗ b nh d phá h i…ệ ễ ạ 2- Ch t Lân (P)ấ -Khi thi u: r phát tri n kém, lá m ng có th chuy n màu tím đ , nh h ng t i vi cế ễ ễ ỏ ể ể ỏ ả ưở ớ ệ ra hoa c a cây;trái th ng có v dày, x p và d h …ủ ườ ỏ ố ễ ư -N u d r t khó phát hi n, tuy nhiên d làm cho cây thi u k m và đ ng. .ế ư ấ ệ ễ ế ẽ ồ 3- Ch t Kali: (K)ấ -Khi thi u, ban đ u đ nh lá già b cháy;thi u n ng, ph n l n lá b cháy và r ng đi.ế ầ ỉ ị ế ặ ầ ớ ị ụ - N u d cũng khó nh n di n, tuy nhiên trên cam khi bón kali nhi u quá trái tr nênế ư ậ ệ ề ở s n sùi.ầ 4- Ch t Canxi(Ca):ấ -Khi thi u: Lá và đ t non d b cong queo và nh , mép lá không đ u, hay có hi nế ọ ễ ị ỏ ề ệ t ng ch i ch t ng n, r đình tr sinh tr ng và th ng b th i…ượ ồ ế ọ ễ ệ ưở ườ ị ố -Không có tri u ch ng d , tuy nhiên khi l ng canxi cao th ng gây thi u: B, Mn, Fe,ệ ứ ư ượ ườ ế Zn, Cu… 5- Ch t l u huỳnh(S):ấ ư Khi thi u, tri u ch ng th hi n gi ng nh thi u ch t đ m;láế ệ ứ ể ệ ố ư ế ấ ạ nh , vàng đ u, r ng s m, ch i ng n ch t(thi u l u huỳnh lá vàng t ng n xu ng cònỏ ề ụ ớ ồ ọ ế ế ư ừ ọ ố thi u đ m thì vàng t lá già lên)ế ạ ừ 6-Ch t Ma-nhê (Mg):ấ -N u thi u: lá tr nên nh , xu t hi n nh ng vùng sáng gi a nh ng gân lá, lá b r ngế ế ở ỏ ấ ệ ữ ữ ữ ị ụ s m, hoa ra ít, r kém phát tri n…ớ ễ ể -N u th a: lá b đ i d ng th ng cu n theo hình xo n c và r ng…ế ừ ị ổ ạ ườ ố ắ ố ụ 7- Ch t Bo(B):ấ Đóng vai trò quan tr ng trong vi c hình thành ph n hoa, thi u Bo hoaọ ệ ấ ế d b r ng ho c h t b lép. đ i v i m t s cây nh c ca o thi u Bo ru t s b r ng.ễ ị ụ ặ ạ ị ố ớ ộ ố ư ủ ỉ ế ộ ẽ ị ỗ Cây tr ng nói chung thi u Bo d b sâu b nh phá h i, kh năng ch ng ch u đi u ki nồ ế ễ ị ệ ạ ả ố ị ề ệ b t l i kém.ấ ợ 8- Ch t đ ng(Cu):ấ ồ nh h ng đ n s t ng h p nhi u ch t dinh d ng c a câyẢ ưở ế ự ổ ợ ề ấ ưỡ ủ tr ng, có vai trò quan tr ng trong quá trình sinh tr ng phát tri n c a cây;giúp cây tăngồ ọ ưở ể ủ kh năng ch u h n, ch u nóng, ch u l nh…ả ị ạ ị ị ạ 9- Ch t K m (Zn):ấ ẽ Vai trò quan tr ng trong vi c t ng h p ch t đ m… ngoài ra cònọ ệ ổ ợ ấ ạ liên quan m t thi t đ n vi c hình thành các ch t đi u hòa sinh tr ng trong cây…ậ ế ế ệ ấ ề ưở Thi u k m năng su t, ph m ch t cây tr ng gi m.ế ẽ ấ ẩ ấ ồ ả 10- Molipden(Mo): Tham gia các quá trình trao đ i ch t, t ng h p ch t di p l c…ổ ấ ổ ợ ấ ệ ụ Đ c bi t đ i v i cây h đ u n u thi u Mo;cây phát tri n kém, n t s n gi m, h n chặ ệ ố ớ ọ ậ ế ế ể ố ầ ả ạ ế s c đ nh đ m t do.ự ố ị ạ ự T p đoàn d u khí qu c gia Vi t Namậ ầ ố ệ