Khảo nghiệm sản phẩm Probee trong qui trình phòng và trị tiêu chảy cho lợn con từ sơ sinh đến 28 ngày tuổi

Nguyễn Quang Tính Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 62(13): 101 - 105 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 101 KHẢO NGHIỆM SẢN PHẨM PROBEE TRONG QUI TRÌNH PHÒNG VÀ TRỊ TIÊU CHẢY CHO LỢN CON TỪ SƠ SINH ĐẾN 28 NGÀY TUỔI Nguyễn Quang Tính* Trường Đại học Nông Lâm – ĐH Thái Nguyên TÓM TẮT Sản phẩm Probee bƣớc đầu đƣợc đánh giá là có tác dụng tốt trong quy trình phòng trị bệnh tiêu chảy cho lợn con từ sơ sinh đến 28 ngày tuổi. Kết quả nghiên cứu cho thấy lô thí nghiệm II có tỷ lệ nuôi sống cao hơn lô đối chứng là 1,66%; lô thí nghiệm II có sinh trƣởng cao hơn lô đối chứng là 5,45%. Sử dụng Probee cho lợn con theo mẹ làm giảm tỷ lệ mắc tiêu chảy, đồng thời kết quả điều trị cũng cao hơn so với lô đối chứng; mặt khác, bổ sung Probee còn giúp lợn tiêu hoá thức ăn tốt, tăng khả năng hấp thu thức ăn. Lô thí nghiệm II mang lại hiệu quả kinh tế cao hơn, vì chi phí thuốc thú y thấp hơn lô đối chứng là 527,75 đồng/1kg tăng trọng. Có thể sử dụng sản phẩm Probee để thay thế cho Elac trong quy trình phòng, trị tiêu chảy ở các trang trại nhằm mang lại hiệu quả cao. Có thể sử dụng sản phẩm Probee trong chƣơng trình phòng, trị tiêu chảy cho lợn con để nâng cao hiệu quả kinh tế và đảm bảo an toàn thực phẩm do hạn chế đƣợc lƣợng kháng sinh sử dụng cho lợn con. Từ khóa: Tiêu chảy, pobee, phòng trị, lợn con, hiệu quả  ĐẶT VẤN ĐỀ Lợn là loài ăn tạp, thích ứng với nhiều hoàn cảnh chăn nuôi, khả năng sinh trƣởng cao, thời gian nuôi ngắn nên quay vòng sản phẩm nhanh. Vì vậy nghề chăn nuôi lợn ở nƣớc ta là một tiềm năng và cũng là một thế mạnh trong những năm tới. Để phát triển nghề chăn nuôi lợn có hiệu quả, một trong những vấn đề cần quan tâm là công tác phòng trừ dịch bệnh, đặc biệt đối với các bệnh truyền nhiễm và bệnh do vi khuẩn đƣờng ruột gây ra. Một trong những nhóm bệnh thƣờng gặp trong chăn nuôi lợn là hội chứng tiêu chảy ở lợn con. Hội chứng này gây nhiều thiệt hại kinh tế cho ngƣời chăn nuôi, do nó làm giảm khả năng tăng khối lƣợng của đàn lợn, lợn gầy còm, ốm yếu và bệnh nặng lợn có thể chết [1], [2], [3]. Hiện nay có rất nhiều biện pháp phòng trị tiêu chảy đang đƣợc áp dụng trong thực tiễn sản xuất. Vấn đề đặt ra là phải lựa chọn đƣợc biện pháp phòng trị tiêu chảy phù hợp, để vừa mang lại hiệu quả cao, vừa đảm bảo an toàn  Tel: 0988675651 cho ngƣời sử dụng [4], [5]. Để giải quyết vấn đề này, trong thời gian qua chúng tôi đã nghiên cứu và chế tạo thử nghiệm sản phẩm mang tên Probee để phòng trị tiêu chảy cho lợn con, để đánh giá tác dụng của chế phẩm ra sao, chúng tôi tiến hành triển khai đề tài nghiên cứu này. ĐỐI TƢỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU Đối tượng và địa điểm - Đối tƣợng nghiên cứu: lợn con từ sơ sinh đến 28 ngày tuổi; Sản phẩm thử nghiệm Probee (gồm hai thành phần là vi khuẩn có lợi Lactobacillus và mật ong nguyên chất;sử dụng cho lợn con 3 ngày tuổi uống 1ml) - Địa điểm nghiên cứu: trung tâm chăn nuôi Thắng Lợi, thị xã Sông Công, thành phố Thái Nguyên. Nội dung nghiên cứu - Ảnh hƣởng của sản phẩm Probee tới tỷ lệ nuôi sống của lợn con thí nghiệm - Ảnh hƣởng của sản phẩm Probee tới khả năng sinh trƣởng của lợn con thí nghiệm. Nguyễn Quang Tính Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 62(13): 101 - 105 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 102 - Ảnh hƣởng của sản phẩm Probee tới khả năng kháng bệnh đƣờng ruột của lợn con + Tỷ lệ lợn con thí nghiệm mắc tiêu chảy. + Thời gian và hiệu quả điều trị. - Hạch toán chi phí thuốc thú y cho lợn con thí nghiệm Phương pháp nghiên cứu - Bố trí thí nghiệm: đƣợc tiến hành theo phƣơng pháp phân lô so sánh, đảm bảo các nguyên tắc tƣơng đối đồng đều về tỷ lệ đực cái, khối lƣợng, điều kiện chăm sóc nuôi dƣỡng Cụ thể chọn 180 lợn con trong 15 đàn, chia làm 2 lô thí nghiệm và 1 lô đối chứng, mỗi lô gồm 60 lợn con. - Thức ăn cho lợn thí nghiệm: sử dụng thức ăn hỗn hợp hãng Cargil cho lợn - Phương pháp theo dõi và điều trị lợn mắc tiêu chảy - Phương pháp xử lý số liệu: theo phƣơng pháp nghiên cứu trong chăn nuôi (Nguyễn Văn Thiện, 2000) KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN Kết quả theo dõi ảnh hưởng của Probee tới tỷ lệ nuôi sống của lợn con thí nghiệm Nhận xét: Tỷ lệ nuôi sống trong tuần tuổi thứ nhất của cả 3 lô đều đạt đƣợc 100%. Nhƣng đến tuần tuổi thứ 2 tỷ lệ nuôi sống của cả 3 lô đều giảm xuống. Lô thí nghiệm I và II giảm còn 98,33%, lô đối chứng có tỷ lệ nuôi sống là 96,67%. Nguyên nhân do cả 3 lô đều có lợn con chết vì tiêu chảy quá nặng. Nhƣ vậy, qua 4 tuần tuổi tỷ lệ nuôi sống của lô đối chứng là 96,67%, lô thí nghiệm I và II có tỷ lệ nuôi sống cộng dồn là 98,33%. Nhận thấy lô thí nghiệm II đƣợc bổ sung Probee có tỷ lệ nuôi sống tƣơng đƣơng với thí nghiệm đƣợc bổ sung Elac, đồng thời cao hơn lô đối chứng 1,66%. Chứng tỏ sản phẩm Probee đã có ảnh hƣởng đến tỷ lệ nuôi sống của lợn thí nghiệm và bƣớc đầu cho kết quả thử nghiệm khả quan. Ảnh hưởng của sản phẩm Probee tới khả năng sinh trưởng của lợn con thí nghiệm - Sinh trưởng tích lũy Nhận xét: khi sơ sinh khối lƣợng trung bình của 3 lô gần bằng nhau, giữa các lô không có sự sai khác đáng kể.Trong tuần đầu tiên khối lƣợng lợn con là tƣơng đƣơng nhau, do lợn con đều đƣợc bú sữa mẹ đầy đủ và chƣa con nào mắc tiêu chảy.Từ tuần thứ hai trở đi khối lƣợng trung bình bắt đầu có sự thay đổi giữa 3 lô so sánh. Nguyên nhân do hai lô thí nghiệm đƣợc bổ sung men sinh học trong phòng và trị bệnh giúp cho lợn con sinh trƣởng tốt, khối lƣợng tăng lên, lợn con lông da bóng mƣợt, giảm đƣợc tỷ lệ mắc tiêu chảy, giúp lợn bị bệnh nhanh khỏi, còn lô đối chứng do không đƣợc bổ sung men nên số lợn con mắc tiêu chảy nhiều hơn, tỷ lệ khỏi bệnh ít hơn nên sinh trƣởng tích lũy cũng thấp hơn. Tuy nhiên sự sai khác ở tuần tuổi thứ hai là không đáng kể. Sự sai khác về khối lƣợng giữa lô đối chứng và hai lô thí nghiệm đƣợc thể hiện rõ hơn ở tuần tuổi thứ 3 và thứ 4; nguyên nhân của sự sai khác này là do lợn ở lô thí nghiệm đƣợc bổ sung men sinh học nên lợn sinh trƣởng tốt và tỷ lệ lợn mắc tiêu chảy ít. Lô đối chứng mặc dù lợn con đƣợc dùng kháng sinh phòng bệnh nhƣng lợn vẫn bị tiêu chảy nhiều dẫn đến sinh trƣởng kém. Do đó khối lƣợng trung bình của lợn ở lô đối chứng nhỏ hơn lô thí nghiệm ở tuần tuổi thứ 3. Nhƣ vậy ở thời điểm kết thúc thí nghiệm (4 tuần tuổi), lợn con ở lô thí nghiệm II đƣợc bổ sung Probee có sinh trƣởng tích lũy cao hơn lô đối chứng là 6,41%, cao hơn lô thí nghiệm đƣợc bổ sung Elac là 3,85%, với độ tin cậy 99%. Mặc dù sự chênh lệch về tốc độ sinh trƣởng giữa lô thí nghiệm và lô đối chứng là không lớn nhƣng khi đem sản phẩm thử nghiệm Probee so sánh với một loại kháng sinh ngoại nổi tiếng của hãng Bayer trong phòng, trị tiêu chảy thì với kết quả trên cũng có thể sơ bộ kết luận rằng đây là sản phẩm tƣơng đối tốt. Nguyễn Quang Tính Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 62(13): 101 - 105 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 103 Bảng 1. Ảnh hƣởng của Probee tới tỷ lệ nuôi sống của lợn thí nghiệm (%) Tuần tuổi Lô I Lô II Lô đối chứng n Trong tuần (%) Cộng dồn (%) n Trong tuần (%) Cộng dồn (%) n Trong tuần (%) Cộng dồn (%) 1 60 100 100 60 100 100 60 100 100 2 59 98,33 98,33 59 98,33 98,33 58 96,67 96,67 3 59 100 98,33 59 100 98,33 58 100 96,67 4 59 100 98,33 59 100 98,33 58 100 96,67 Bảng 2. Khối lƣợng của lợn con qua các kỳ cân (kg/con) Kỳ cân (tuần tuổi) Lô I Lô II Lô đối chứng X  X m Cv (%) X  X m Cv (%) X  X m Cv (%) Sơ sinh 1,32 0,02 8,14 1,31 0,01 8,06 1,33 0,02 8,16 1 2,20 0,03 8,21 2,17 0,03 8,2 2,22 0,03 8,22 2 3,5 0,04 8,28 3,52 0,04 8,25 3,37 0,04 8,65 3 5,14 0,06 8,22 5,24 0,06 8,1 5,02 0,06 8,32 4 6,40 0,07 8,17 6,58 0,08 8,15 6,24 0,07 8,28 So sánh % 102,56 105,45 100 P <0,001 - Sinh trưởng tuyệt đối Bảng 3. Kết quả theo dõi sinh trƣởng tuyệt đối của lợn con thí nghiệm Giai đoạn sinh trưởng (tuần tuổi) Sinh trưởng tuyệt đối (g/con/ngày) Lô I Lô II Lô đối chứng X  X m X  X m X  X m SS - 1 126,57 2, 53 123 2,43 127,43  2,65 1 - 2 185,29 3, 91 192,43 3,7 6 163,71  4,72 2 - 3 234,00 5, 08 245,57 5,6 8 235,14  4,46 3 - 4 179,71 5, 02 191,43 4,7 9 174,14  4,99 So sánh (% ) 103,59 107,42 100 Nhận xét: Sinh trƣởng tuyệt đối của lợn con có xu hƣớng tăng dần từ sơ sinh đến 3 tuần tuổi, do lƣợng sữa mẹ nhiều, giá trị dinh dƣỡng cao. Nhìn chung sinh trƣởng tuyệt đối của cả 3 lô đều tăng dần từ sơ sinh đến 3 tuần tuổi. Nhƣng do ở tuần tuổi thứ 2 cả 3 lô thí nghiệm đều có lợn mắc tiêu chảy nên tốc độ tăng trƣởng của lợn là không nhiều. Nhƣ vậy ở giai đoạn 1 – 2 tuần tuổi lô đối chứng có sinh trƣởng tuyệt đối thấp hơn so với lô thí nghiệm II là 28,72 g/con/ngày hay là 17,54%. Nguyên nhân là ở 2 tuần tuổi có 16,67% lợn con của lô đối chứng mắc tiêu chảy, đồng thời do lô đối chứng không đƣợc bổ sung men trong quá trình điều trị tiêu chảy nên hiệu quả điều trị không cao, dẫn đến sinh trƣởng tuyệt đối của lô đối chứng thấp hơn lô thí nghiệm II. Tuy ở giai đoạn 3 - 4 tuần tuổi sinh trƣởng tuyệt đối ở cả 3 lô đều giảm so với 2 - 3 tuần tuổi nhƣng lô thí nghiệm II vẫn có sinh trƣởng tuyệt đối cao hơn lô đối chứng. Nhƣ vậy sau 4 tuần tuổi thì lô thí nghiệm II có sinh trƣởng tích luỹ cao hơn lô đối chứng là 7,42%. Điều đó chứng tỏ sản phẩm Probee đã có ảnh hƣởng nhất định tới khả năng sinh trƣởng của lợn thí nghiệm. - Sinh trưởng tương đối Nguyễn Quang Tính Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 62(13): 101 - 105 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 104 Bảng 4. Kết quả theo dõi sinh trƣởng tƣơng đối của lợn con thí nghiệm Giai đoạn sinh trưởng ( tuần tuổi) Sinh trưởng tương đối (%) Lô I Lô II Lô đối chứng X  X m X  X m X  X m SS - 1 50,29 0,79 49,40 0,75 50,13 0,85 1 - 2 45,46 0,77 47,3 0,71 40,91 1,02 2 - 3 37,89 0,69 39,25 0,78 39,25 0,63 3 - 4 21,82 0,55 22,67 0,50 21,66 0,56 Nhận xét: Sinh trƣởng tƣơng đối của cả 3 lô đều giảm dần qua các giai đoạn tuổi và có sự chênh lệch giữa các lô. Nhƣ vậy thí nghiệm II có sinh trƣởng tuyệt đối trong giai đoạn 3 – 4 tuần tuổi cao hơn lô thí nghiệm I 0,85%; cao hơn lô đối chứng là 1,01%. Kết quả theo dõi ảnh hưởng của Probee đến tỷ lệ lợn con mắc tiêu chảy và kết quả điều trị - Ảnh hưởng của Probee tới tỷ lệ lợn con mắc tiêu chảy Nhận xét: số liệu cho thấy 2 lô thí nghiệm đƣợc bổ sung men sinh học nên tỷ lệ mắc bệnh lần 2 giảm đi nhiều so với lần 1 và so với lô đối chứng tỷ lệ mắc tiêu chảy của cả 2 lần đều thấp hơn. Bảng 5. Ảnh hƣởng của Probee tới tỷ lệ lợn con mắc tiêu chảy (%) T T Chỉ tiêu cheo dõi Đvt Lô I Lô II Lô đối chứng 1 Số con theo dõi Con 60 60 60 2 Số con mắc tiêu chảy lần 1 Con 9 8 10 Tỷ lệ mắc tiêu chảy lần 1 % 15, 00 13, 33 16,67 3 Số con mắc tiêu chảy lần 2 Con 1 0 2 Tỷ lệ mắc tiêu chảy lần 2 % 1,6 7 0 3,33 Điều này chứng tỏ khi bổ sung men sinh học cho lợn con theo mẹ đả giúp lợn con có sức đề kháng mạnh hơn, tỷ lệ mắc tiêu chảy giảm hơn so với lợn con ở lô đối chứng đƣợc bổ sung kháng sinh. - Ảnh hưởng của sản phẩm Probee tới kết quả điều trị lợn con mắc tiêu chảy Nhận xét: kết quả điều trị lần 1giữa lô thí nghiệm và lô đối chứng có sự sai khác nhau. Tỷ lệ lợn con lô thí nghiệm II khỏi bệnh cao hơn lô đối chứng là 7,5%. Số lợn con mắc lại sau khi điều trị xong của lô đối chứng cao hơn lô thí nghiệm II là 2con. Nhƣ vậy, sự kết hợp giữa men sinh học với kháng sinh trong điều trị tiêu chảy cho kết quả tốt, cho hiệu quả cao hơn lô chỉ sử dụng kháng sinh. (bảng 6). Hạch toán chi phí thức ăn và thuốc thú y cho lợn con thí nghiệm Chi phí thuốc thú y ở lô thí nghiệm I giảm hơn so với lô đối chứng là 476,47 đồng/1kg tăng trọng, lô thí nghiệm II giảm so với lô đối chứng về chi phí thuốc thú y là 527,75 đồng/1kg tăng trọng. Điều này chứng tỏ việc sử dụng men sinh học trong quy trình phòng, trị tiêu chảy cho lợn con mang lại hiệu quả kinh tế hơn so với quy trình chỉ sử dụng kháng sinh [6]. Đồng thời sản phẩm thử nghiệm Probee bƣớc đầu cho kết quả tốt và nên tiếp tục nghiên cứu sâu hơn để làm cơ sở ứng dụng vào thực tiễn sản xuất. KẾT LUẬN - Lô thí nghiệm II có tỷ lệ nuôi sống cao hơn lô đối chứng là 1,66%; lô thí nghiệm II có sinh trƣởng cao hơn lô đối chứng là 5,45%. - Sử dụng Probee cho lợn con theo mẹ làm giảm tỷ lệ mắc tiêu chảy, đồng thời kết quả điều trị cũng cao hơn so với lô đối chứng; mặt khác, bổ sung Probee còn giúp lợn tiêu hoá thức ăn tốt, tăng khả năng hấp thu thức ăn. - Lô thí nghiệm II mang lại hiệu quả kinh tế cao hơn, vì chi phí thuốc thú y thấp hơn lô đối chứng là 527,75 đồng/1kg tăng trọng. - Sản phẩm Probee bƣớc đầu đƣợc đánh giá là có công dụng tốt trong quy trình phòng và trị tiêu chảy cho lợn con từ sơ sinh đến 28 ngày tuổi. Bảng 6. Ảnh hƣởng của Probee tới kết quả điều trị lợn con mắc tiêu chảy Nguyễn Quang Tính Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 62(13): 101 - 105 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 105 TT Chỉ tiêu theo dõi ĐVT Lô I (E.lac) Lô II (Probee) Lô đối chứng (Batril 0,5%) 1 Số con mắc tiêu chảy lần 1 Con 9 8 10 Thời gian điều trị lần 1 Ngày 2 2 2 Số con khỏi bệnh lần 1 Con 8 7 8 Tỷ lệ khỏi bệnh lần 1 % 88,89 87,5 80 2 Số con mắc tiêu chảy lần 2 Con 1 0 2 Thời gian điều trị lần 2 Ngày 2 0 2 Số con khỏi bệnh lần 2 Con 1 0 2 Tỷ lệ khỏi bệnh lần 2 % 100 0 100 - Có thể sử dụng sản phẩm Probee để thay thế cho Elac trong quy trình phòng, trị tiêu chảy ở các trang trại nhằm mang lại hiệu quả cao. - Có thể sử dụng sản phẩm Probee trong chƣơng trình phòng, trị tiêu chảy cho lợn con để nâng cao hiệu quả kinh tế và đảm bảo an toàn thực phẩm do hạn chế đƣợc lƣợng kháng sinh sử dụng cho lợn con. TÀI LIỆU THAM KHẢO [1]. Đỗ Trung Cứ,Trần Thị Hạnh và Nguyễn Quang Tuyên (2000), “Sử dụng chế phẩm sinh học Biosubtyl để phòng và trị bệnh tiêu chảy ở lợn con trƣớc và sau cai sữa”, Tạp chí Khoa học kỹ thuật, tập VII (số 2), tr. 58. [2]. Phạm Hữu Doanh và Lƣu Kỷ (2003), “Hội chứng tiêu chảy ở lợn con”, Kỹ thuật nuôi lợn nái mắn đẻ sai con, Nxb nông nghiệp. [3]. Trần Thị Hạnh và Đặng Xuân Bình (2002), “Thử nghiệm một số chế phẩm sinh học phòng trị bệnh tiêu chảy phân trắng ở lợn con do E.coli và Cl. perfringens”, Tạp chí khoa học thú y, tập IX (số 1), tr. 19. [4]. Phạm Khắc Hiếu, Trƣơng Quang, Hoàng Văn Kỳ (2002), “Nghiên cứu tác dụng kháng khuẩn của chế phẩm EM1”, Tạp chí Khoa học kỹ thuật thú y, tập IX (số 1), tr. 50. [5]. Robert C. Wilson (2002), “Tồn dƣ kháng sinh và sức khỏe cộng đồng”, Tạp chí Khoa học kỹ thuật thú y, tập IX (số 2), tr.74. [6]. Lobiro và Acovach (1993), “Histamin with Colibacterium”. SUMMARY SURVEILLANCE OF THE USE EFFICIENCY OF PROBEEE PRODUCT IN THE PREVENTION AND TREATMENT PROCESSES OF DIARRHEA FOR NEWBORN PIGLETS TO 28 DAY OLD Nguyen Quang Tinh  College of Agriculture and Forestry – Thai Nguyen University The Probee product has been firstly assessed as an effectiveness in the prevention and treatment processes of diarrhea for newborn piglets to 28 day old. Our results showed that survival rate of piglets in the experimental group 2 was higher than the control group was 1.66%. The experimental group 2 had higher growth rate than the control group was 5.45%. Utilization of Probee product in piglet production could reduce diarrhea rates, simultaneously the treatment efficiency was always higher in the experimental group compared with the control group. Otherwise, supplement of Probee product to piglet's diets could increase digestibility and absorbability. The experimental group 2 had higher economic benefits due to lower veterinary expenses (527.75 VND/kg of body weight gain) compared with the control group. It is ideal to use the Probee product to supersede the Elac product in the prevention and treatment processes of diarrhea in the pig farms with high efficiency. Therefore we strongly suggest that use of the Probee product in the prevention and treatment processes can increase economic efficiency and food safe due to reducing of antibiotics uses in piglet productions. Keywords: Diarrhea, probe, prevention, treatment, pig  Tel: 0988675651