Hỏi - Đáp về phong trào thi đua “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực”

Phần hỏi - Đáp về phong trào thi đua “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” có tính chất gợi ý giúp các  trường phổ thông và các trường mầm non,.. ..trong quá trình triển khai phong trào, vận dụng một cách linh hoạt, chủ động, sáng tạo phù hợp với tình hình thực tế của từng trường, từng địa phương.CÂU HỎI 1 . Phong trào thi đua “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” có mục tiêu, yêu cầu và nội dung gì? Trả lời 1. Hai mục tiêu a) Huy động sức mạnh tổng hợp của các lực lượng trong và ngoài nhà trường để xây dựng môi trường giáo dục an toàn, thân thiện, hiệu quả, phù hợp với điều kiện của địa phương và đáp ứng nhu cầu xã hội. b) Phát huy tính chủ động, tích cực, sáng tạo của học sinh trong học tập và các hoạt động xã hội một cách phù hợp và hiệu quả. 2. Năm yêu cầu a) Tập trung các nguồn lực để giải quyết dứt điểm những yếu kém về cơ sở vật chất, thiết bị trường học, tạo điều kiện cho học sinh khi đến trường được an toàn, thân thiện, vui vẻ. b) Tăng cường sự tham gia một cách hứng thú của học sinh trong các hoạt động giáo dục trong nhà trường và tại cộng đồng, với thái độ tự giác, chủ động và ý thức sáng tạo. c) Phát huy sự chủ động, sáng tạo của thầy, cô giáo đáp ứng yêu cầu đổi mới phương pháp giáo dục trong điều kiện hội nhập quốc tế. d) Huy động và tạo điều kiện để có sự tham gia hoạt động đa dạng và phong phú của các tổ chức, cá nhân trong việc giáo dục văn hóa, truyền thống lịch sử cách mạng cho học sinh. đ) Phong trào thi đua phải đảm bảo tính tự giác, không gây áp lực quá tải trong công việc của nhà trường, sát với điều kiện ở cơ sở. Nội dung cụ thể của phong trào là do cơ sở tự chọn, phù hợp với điều kiện của nhà trường, làm cho chất lượng giáo dục được nâng lên và có dấu ấn của địa phương một cách mạnh mẽ. 3. Nội dung a) Xây dựng trường, lớp xanh, sạch, đẹp, an toàn. b) Dạy và học có hiệu quả, phù hợp với đặc điểm lứa tuổi của học sinh ở địa phương giúp các em tự tin trong học tập. c) Rèn luyện kĩ năng sống cho học sinh. d) Tổ chức các hoạt động tập thể vui tươi, lành mạnh. đ) Học sinh tham gia tìm hiểu, chăm sóc và phát huy giá trị các di tích lịch sử, văn hóa, cách mạng ở địa phương. CÂU HỎI 2 . Trường học thân thiện đã được triển khai thí điểm ở Việt Nam như thế nào? Trả lời Trong những năm qua, với sự hỗ trợ của Quy Nhi đồng Liên hợp quốc (UNICEF), Bộ Giáo dục và Đào tạo đã nghiên cứu và triển khai thí điểm một số nội dung của mô hình trường học thân thiện ở các cấp học thông qua một số dự án, cụ thể như sau: 1. Giai đoạn 2000 - 2005 - Dự án “Phát triển trẻ thơ” do Vụ Giáo dục Mầm non chủ trì. - Dự án “Giáo dục Tiểu học bạn hữu trẻ em” do Vụ Giáo dục Tiểu học và Trung tâm Nghiên cứu Giáo dục Dân tộc chủ trì. - Dự án “Giáo dục sống khỏe mạnh, kĩ năng sống cho trẻ em và trẻ chưa thành niên trong và ngoài trường học” do Vụ Công tác học sinh, sinh viên chủ trì. 2. Giai đoạn từ 2006 đến này Các dự án trên vẫn được tiếp tục thực hiện. Riêng dự án “Giáo dục sống khỏe mạnh, kĩ năng sống cho trẻ em và trẻ chưa thành niên trong và ngoài trường học” được phát triển thành dự án “Thúc đẩy sự phát triển và tham gia của thanh thiếu niên” do Vụ Công tác học sinh, sinh viên phối hợp với Vụ Giáo dục Trung học chủ trì. Hiện nay, dự án đang triển khai thí điểm mô hình “Trường Trung học cơ sở thân thiện” tại 50 trường Trung học cơ sở thuộc các tỉnh, thành phố: Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh, Lào Cai, Đồng Tháp, An Giang, Trà Vinh, Gia Lai và Kon Tum. Trên thực tế, một số trường cũng đã đề xuất nhiều sáng kiến tương tự với một số điểm trong năm nội dung của phong trào và đã thu được một số kết quả khả quan. CÂU HỎI 3 . Nhà trường cần làm gì để góp phần xây dựng trường lớp xanh, sạch, đẹp và an toàn? Trả lời Nội dung thứ nhất trong 5 nội dung của Chỉ thị số 40/2008/CT-BGDĐT đã nêu: “Xây dựng trường, lớp xanh, sạch, đẹp, an toàn - Bảo đảm trường an toàn, sạch sẽ, có cây xanh, thoáng mát và ngày càng đẹp hơn, lớp học đủ ánh sánh, bàn ghế hợp lứa tuổi học sinh. - Tổ chức để học sinh trồng cây vào dịp đầu xuân và chăm sóc cây thường xuyên. - Có đủ nhà vệ sinh được đặt ở vị trí phù hợp với cảnh quan trường học, được giữ gìn vệ sinh sạch sẽ. - Học sinh tích cực tham gia bảo vệ cảnh quan môi trường, giữ vệ sinh các công trình công cộng, nhà trường, lớp học và cá nhân”. Để góp phần thực hiện tốt nội dung trên, nhà trường cần lưu ý: 1. Quy hoạch việc trồng cây ở trường một cách hợp lý: vị trí trồng cây, loại cây để vừa tạo bóng mát, vẻ đẹp cho trường vừa dễ chăm sóc. Có biển ghi tên lớp ở khuôn viên được giao trồng, chăm sóc cây để tạo sự thi đua giữa các lớp. 2. Đo độ sáng ở từng phòng học vào lúc ít sáng nhất trong  ngày, từ đó thiết kế, bố trí đèn để đủ sáng cho học sinh và giáo viên. Nên sử dụng các loại đèn tiết kiệm điện. 3. Bố trí bàn ghế và phân bổ lớp học vào các phòng sao cho các học sinh có độ tuổi sát nhau mới sử dụng chung bàn ghế. 4. Đưa ra các biện pháp để ngăn ngừa bạo lực trong và ngoài nhà trường và các hiện tượng làm tổn thương đến danh dự và lòng tự trọng của học sinh. 5. Kinh phí để xây dựng nhà vệ sinh trong các trường học cũ có thể từ hai nguồn: ngân sách của tỉnh dành cho giáo dục hàng năm hoặc vận động các doanh nghiệp, các nhà hảo tâm hỗ trợ. CÂU HỎI 4 . Làm thế nào để thực hiện tốt nội dung “Dạy và học có hiệu quả, phù hợp với đặc điểm lứa tuổi của học sinh ở mỗi địa phương, giúp các em tự tin trong học tập”? Trả lời Nội dung thứ hai trong 5 nội dung của Chỉ thị số 40/2008/CT-BGDĐT, đã nêu: “Dạy và  học có hiệu quả, phù hợp với đặc điểm lứa tuổi của học sinh ở mỗi địa phương, giúp các em tự tin trong học tập. - Thầy, cô giáo tích cực đổi mới phương pháp giảng dạy nhằm khuyến khích sự chuyên cần, tích cực, chủ động, sáng tạo và ý thức vươn lên, rèn luyện khả năng tự học của học sinh. - Học sinh được khuyến khích đề xuất sáng kiến và cùng các thầy cô giáo thực hiện các giải pháp để việc dạy và học có hiệu quả ngày càng cao”. Để góp phần thực hiện tốt nội dung trên, nhà trường cần quan tâm: 1. Phối hợp với Sở Giáo dục và Đào tạo và các Dự án của Bộ, Cục Nhà giáo và Cán bộ quản lý Giáo dục giới thiệu tài liệu, phương tiện nghe nhìn và tổ chức tập huấn về đổi mới phương pháp dạy học cho giáo viên, nhân các điển hình giáo viên giỏi của trường và địa phương cho các thầy cô của mỗi trường. 2. Động viên khích lệ học sinh phấn đấu vươn lên trong học tập và rèn luyện, đặc biệt là khích lệ kịp thời đối với học sinh yếu kém khi các em có sự tiến bộ dù là rất nhỏ. 3. Xây dựng một số băng hình về tiết dạy hoặc hoạt động ngoại khóa, lồng ghép nội dung dạy kiến thức với giáo dục bảo vệ môi trường phù hợp với điều kiện ở mỗi địa phương. 4. Động viên giáo viên sưu tầm tài liệu, sách báo, tra cứu thông tin trên mạng Internet (ở nơi có điều kiện) để xây dựng cơ sở dữ liệu điện tử phục vụ giảng dạy và học tập, nghiên cứu, đề xuất sáng kiến về đổi mới phương pháp dạy học. 5. Khuyến khích, hướng dẫn học sinh giúp đỡ nhau trong học tập, học sinh khá giỏi giúp đỡ học sinh yếu kém. Động viên các em mạnh dạn đề xuất các ý kiến, sáng kiến của mình trong học tập. Rèn cho các em thói quen tự học, tự nghiên cứu, tìm hiểu thêm tài liệu ngoài bài giảng của giáo viên ở trường. Nơi có điều kiện thì hướng dẫn học sinh tìm kiếm tư liệu bổ ích trên Internet, giới thiệu và hướng dẫn các em khai thác một số trang web như (trang web của Bộ Giáo dục và Đào tạo); (bách khoa toàn thư có nội dung mở); (từ điển có nội dung mở); (tủ sách mở),… để hỗ trợ cho việc học tập trên lớp và làm cho học sinh hứng thú học tập  hơn. CÂU HỎI 5. Làm thế nào “Rèn kĩ năng sống cho học sinh”? Trả lời Nội dung thứ ba trong 5 nội dung của Chỉ thị số 40/2008/CT-BGDĐT, đã nêu: “Rèn luyện kĩ năng sống cho học sinh - Rèn luyện kĩ năng ứng xử hợp lý với các tình huống trong cuộc sống, thói quen và kĩ năng làm việc, sinh hoạt theo nhóm. - Rèn luyện sức khỏe và ý thức bảo vệ sức khỏe, kĩ năng phòng, chống tai nạn giao thông, đuối nước và các tai nạn thương tích khác. - Rèn luyện kĩ năng ứng xử văn hóa, chung sống hòa bình, phòng ngừa bạo lực và các tệ nạn xã hội”. Do việc rèn luyện kĩ năng sống cho tới nay chưa được quy định là mục tiêu giáo dục ở mức cần thiết, song đã được triển khai thí điểm qua hai dự án do Bộ Giáo dục và Đào tạo chủ trì, đang triển khai tại 50 trường Trung học cơ sở ở 8 tỉnh, thành phố và Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh đã có nhiều kinh nghiệm trong việc tổ chức các hoạt động rèn luyện kĩ năng sống cho thanh thiếu niên. Việc triển khai nội dung “Rèn luyện kĩ năng sống cho học sinh” cần được tiến hành qua ba bước 1. Bộ Giáo dục và Đào tạo chủ trì, phối hợp chặt chẽ với Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, tổ chức biên soạn tài liệu về nội dung kĩ năng sống để giáo dục cho học sinh ở các cấp học, hướng dẫn về phương pháp rèn luyện kĩ năng sống và phương pháp đánh giá kĩ năng sống đã đạt được ở học sinh. 2. Bộ Giáo dục và Đào tạo chủ trì, phối hợp với Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh và Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch xây dựng phương án chuẩn bị lực lượng giáo viên, cán bộ Đoàn ở các địa phương và tại các trường để thực hiện nội dung rèn luyện kĩ năng sống. 3. Căn cứ vào điều kiện thực tế và sự chuẩn bị sẵn sàng của giáo viên, cán bộ Đoàn ở các  trường, Hiệu trưởng nhà trường thống nhất với các Phòng Giáo dục và Đào tạo hoặc Sở Giáo dục và Đào tạo và tổ chức Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh quyết định triển khai cụ thể trong từng năm học nội dung rèn luyện kĩ năng sống cho học sinh một cách hiệu quả, bổ ích cho học sinh, không gây quá tải cho hoạt động giáo dục. Thông qua hoạt động của Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh có thể tổ chức các cuộc thi liên quan đến kĩ năng sống như: thi dựng lều cắm trại nhanh và chắc chắn nhất, thi nấu cơm nhanh và ít tốn củi, thi xử lý tình huống cấp cứu khi có tai nạn giao thông, thi diễn thuyết về các đề tài thanh thiếu niên và xã hội quan tâm, … làm cho việc rèn luyện kĩ năng sống có tính tự nhiên và hiệu quả. CÂU HỎI 6. “Tổ chức các hoạt động tập thể vui tươi, lành mạnh” như thế nào?Trả lời Nội dung thứ tư trong 5 nội dung của Chỉ thị số 40/2008/CT-BGDĐT, đã nêu: “Tổ chức các hoạt động tập thể vui tươi, lành mạnh - Tổ chức các hoạt động văn nghệ, thể thao một cách thiết thực, khuyến khích sự tham gia chủ động, tự giác của học sinh. - Tổ chức các trò chơi dân gian và các hoạt động vui chơi giải trí tích cực khác phù hợp với lứa tuổi của học sinh”. Hoạt động văn nghệ, thể thao đã trở thành nội dung truyền thống trong các nhà trường của Việt Nam. Tuy nhiên các hoạt động văn nghệ, thể thao ngoài giờ chưa thu hút rộng rãi học sinh tham gia và chưa phát huy tiềm năng văn hóa của các địa phương. Các em học sinh không chỉ là đối tượng được giáo dục để tự nâng cao thể chất, biết múa, hát, vẽ mà thông qua hoạt động tiếp cận của các học sinh khi chơi các trò chơi dân gian, hát dân ca, múa các điệu múa truyền thống của địa phương, chính các em là những người nuôi dưỡng và phổ biến văn hóa dân tộc ở lứa tuổi quan trọng nhất hình thành ý thức dân tộc. Vì vậy, đưa âm nhạc dân tộc và các trò chơi dân gian vào nhà trường một cách phù hợp với lứa tuổi các em vừa là hoạt động làm cho các em vui khi đến trường, tăng cường sức khỏe, phát triển giao tiếp, bình đẳng giới, mà còn là hoạt động rất cần thiết để hình thành nhân cách con người Việt Nam ở các em và trong toàn xã hội. Để góp phần thực hiện tốt nội dung trên, nhà trường nên tiến hành các bước, công việc sau: 1.  Căn cứ vào các tài liệu hướng dẫn của Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, tình hình thực tế ở địa phương, lựa chọn danh mục các trò chơi dân gian, các loại hình văn hóa nghệ thuật dân gian phù hợp với điều kiện cụ thể của địa phương và lứa tuổi học sinh để đưa vào nhà trường. 2. Phân công giáo viên phụ trách (giáo viên Nhạc, Mỹ thuật, Thể dục), bố trí thời gian để giáo viên được tập huấn hoặc tự nghiên cứu, tiếp thu nội dung cũng như cách tổ chức các hoạt động này ở nhà trường, đặc biệt đối với trò chơi dân gian. 3. Tùy theo đặc điểm cấp học và điều kiện của nhà trường mà tổ chức cho học sinh chơi các trò chơi dân gian vốn có thuận lợi và ít tốn kém lại dễ thực hiện và đảm bảo an toàn, hiệu quả cao (ví dụ như nhảy dây, chơi “chuyền”, chơi “ô ăn quan”, nhảy “lò cò”, kéo co, ném còn, …), kết hợp với các hoạt động thể thao khác (ví dụ như đá cầu, bóng đá, bóng chuyền, bóng ném, bóng rổ, bóng bàn, cầu lông, điền kinh, …). Có thể tổ chức thi các trò chơi dân gian và các loại hình thể thao khác giữa các lớp trong trường hoặc giữa các trường tại địa phương. 4. Đối với các hoạt động văn nghệ dân gian, nên mời các đoàn văn công ở địa phương tập huấn thêm cho giáo viên hoặc hỗ trợ dàn dựng một số tiết mục tiêu biểu, phổ biến ở nhiều trường, hỗ trợ tổ chức biểu diễn và thi văn nghệ giữa các trường. CÂU HỎI 7. Học sinh tham gia tìm hiểu, chăm sóc và phát huy giá trị các di tích lịch sử, văn hóa ở địa phương như thế nào? Trả lời Nội dung thứ năm trong 5 nội dung của Chỉ thị số 40/2008/CT-BGDĐT, đã nêu: “Học sinh tham gia tìm hiểu, chăm sóc và phát huy giá trị các di tích lịch sử, văn hóa, cách mạng ở địa phương. - Mỗi trường đều nhận chăm sóc một di tích lịch sử, văn hóa hoặc di tích cách mạng ở địa phương, góp phần làm cho di tích ngày một sạch đẹp hơn, hấp dẫn hơn; tuyên truyền, giới thiệu các công trình, ở địa phương với bạn bè. - Mỗi trường có kế hoạch và tổ chức giáo dục truyền thống văn hóa dân tộc và tinh thần cách mạng một cách hiệu quả cho tất cả học sinh; phối hợp với chính quyền, đoàn thể và nhân dân địa phương phát huy giá trị của các di tích lịch sử, văn hóa và cách mạng cho cuộc sống của cộng đồng ở địa phương và khách du lịch”. Đây chính là các hoạt động phát huy cao độ tính tích cực của học sinh trong việc giáo dục và góp phần bảo tồn, phát huy truyền thống văn hóa, lịch sử địa phương và quốc gia trong giai đoạn hội nhập hiện nay. Thông qua hoạt động tìm hiểu, chăm sóc và phát huy giá trị các di tích lịch sử, văn hóa ở địa phương mà làm cho việc dạy các môn Ngữ văn, Lịch sử, Địa lí, Giáo dục công dân trở nên sống động và hiệu quả hơn, học gắn với thực tiễn chứ không chỉ qua sách vở. Để góp phần thực hiện tốt nội dung này, nhà trường cần: 1. Phối hợp chặt chẽ với cơ quan Văn hóa, Thể thao và Du lịch ở địa phương để: + Lựa chọn, nhận chăm sóc công trình di tích lịch sử, văn hóa phù hợp các cấp học. + Nắm được yêu cầu kĩ thuật về việc chăm sóc, bảo vệ di tích. + Thường xuyên đánh giá và biểu dương những cá nhân, tập thể có nhiều đóng góp trong việc bảo vệ và phát huy giá trị của di tích. 2. Phối hợp với tổ chức Đoàn, Đội trong và ngoài nhà trường để: + Tổ chức cho  học sinh tìm hiểu ý nghĩa, giá trị lịch sử, giá trị văn hóa của các di tích lịch sử, văn hóa trên địa bàn nói chung và của di tích nhà trường nhận chăm sóc nói riêng với các  hình thức phong phú như thi tìm hiểu, thi kể chuyện, thi giới thiệu về di tích lịch sử, văn hóa, đăng ký làm hướng dẫn viên tình nguyện cho các di tích lịch sử, văn hóa ở địa phương (giới thiệu cho học sinh các trường khác, khách du lịch, tham quan, …), tổ chức lễ kếp nạp Đoàn, Đội…. + Lập kế hoạch phân công các lớp, nhóm học sinh chăm sóc, bảo vệ di tích lịch sử, văn hóa thường xuyên. + Trồng, chăm sóc, bảo vệ cây trong di tích lịch sử, văn hóa ở địa phương hoặc ở các đường dẫn tới khu di tích theo kế hoạch của ngành văn hóa và chính quyền địa phương. 3. Khuyến khích giáo viên các môn Ngữ văn, Lịch sử, Địa lí, Giáo dục công dân, Nhạc, Mĩ thuật đưa vào bài giảng các nội dung hoặc yêu cầu bài tập gắn với các di tích lịch sử, văn hóa ở địa phương, có thể tổ chức học chính khóa hoặc hoạt động ngoại khóa cho học sinh ngay tại khu di tích. Nơi không có di tích lịch sử, văn hóa ngay trên địa bàn phường, xã nơi trường đóng thì nên giao một công trình lịch sử, văn hóa ở xã, phường gần nhất hoặc nhận chăm sóc các cán bộ lão thành cách mạng, các nhà văn hóa, trí thức, sĩ quan quân đội tiêu biểu nghỉ hưu ở địa phương, mời họ tham gia vào các hoạt động ngoại khóa của nhà trường để giáo dục văn hóa và lịch sử một cách sinh động cho học sinh. Để tạo hào hứng cho học sinh trong việc chăm sóc và phát huy giá trị các di tích lịch sử, văn hóa, có thể tổ chức cho học sinh trường này đến giao lưu hoạt động ngoại khóa ở di tích do trường khác phụ trách, tổ chức chấm điểm chất lượng chăm sóc do học sinh chấm đối với công trình văn hóa khác mà mình đã được tham quan, đề xuất các ý kiến, việc cần làm để tôn tạo và phát huy giá trị công trình. CÂU HỎI 8. Phong trào thi đua “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” có đóng góp gì trong việc hạn chế học sinh bỏ học và hoàn thành phổ cập giáo dục? Trả lời Mục tiêu của việc phát động phong trào thi đua “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” trong các trường phổ thông giai đoạn 2008 - 20013 đã được nêu trong Chỉ thị 40/2008/CT-BGDĐT: “a) Huy động sức mạnh tổng hợp của các lực lượng trong và ngoài nhà trường để xây dựng môi trường giáo dục an toàn, thân thiện, hiệu quả, phù hợp với điều kiện của địa phương và đáp ứng nhu cầu xã hội. b) Phát huy tính chủ động, tích cực, sáng tạo của học sinh trong học tập và các hoạt động xã hội một cách phù hợp và hiệu quả”. Vì vậy làm tốt phong trào thi đua này sẽ làm cho học sinh cảm thấy “mỗi ngày đến trường làm một ngày vui” và việc học tập của học sinh, việc dạy của thầy cô sẽ hiệu quả hơn. Đó chính là những yếu tố quan trong để học sinh gắn bó với trường lớp, góp phần hạn chế học sinh bỏ học và hoàn thành phổ cập giáo dục. CÂU HỎI 9. Hiệu trưởng nhà trường nên chú ý những điểm gì để triển khai phong trào thi đua “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực”? Trả lời Hiệu trưởng nhà trường là người chịu trách nhiệm trực tiếp, toàn diện về việc tổ chức có hiệu quả phong trào thi đua “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực”. Trước mắt, Hiệu trưởng cần: 1. Nghiên cứu kĩ và quán triệt Chỉ thị 40/2008/CT-BGDĐT của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo ký ngày 22/7/2008 về việc phát động phong trào thi đua “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” và các văn bản có liên quan đã được in trong “Sổ tay trường học thân thiện, học sinh tích cực 2008-2013”. Phối hợp với ngành Văn hóa, Thể thao, Du lịch và Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh ở địa phương theo chỉ đạo của Sở Giáo dục và Đào tạo tiến hành các hoạt động cần thiết để cán bộ, giáo viên, học sinh trong trường cũng như cấp ủy Đảng, chính quyền, các tổ chức chính trị xã hội ở địa phương nắm được mục tiêu, yêu cầu, nội dung của phong trào thi đua, qua đó các thành viên xác định rõ hơn quyết tâm và trách nhiệm tham gia. 2. Chủ trì xây dựng và triển khai kế hoạch phong trào thi đua “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” tại trường: + Tổ chức để giáo viên và học sinh khảo sát, đánh giá thực trạng nhà trường so với 2 mục tiêu, 5 yêu cầu, 5 nội dung của phong trào thi đua; xác định những thuận lợi, khó khăn, những vấn đề cấp thiết và lâu dài phải giải quyết, từ đó, xác định lộ trình 5 năm và của năm học đầu tiên triển khai phong trào. + Xác định các hoạt động cụ thể của phong trào hàng năm trên cơ sở gắn bó chặt chẽ với kế hoạch năm học. Cần có sự phối hợp khéo léo, linh hoạt các công việc để tránh sự quá tải đối với hoạt động giáo dục trong nhà trường; đảm bảo có trọng điểm cho từng giai đoạn và tính khả thi của từng giải pháp. + Phát huy sự tham gia tích cực của tổ chức Đoàn, Đội và các cơ quan Văn hóa, Thể thao, Du lịch ở địa phương. 3. Kết hợp linh hoạt việc kiểm điểm, đánh giá kết quả thi đua với các nhiệm vụ khác của kế hoạch năm học sau mỗi giai đoạn. 4. Tổ chức thực hiện có hiệu quả “Quy chế dân chủ trong hoạt động của nhà trường”, trong đó cụ thể hóa các quy tắc ứng xử văn hóa, thân thiện giữa các thành viên trong nhà trường, gắn với nội dung thi đua. CÂU HỎI 10. Đội ngũ cán bộ, giáo viên, tổ chức công đoàn trong nhà trường cần làm gì để góp phần thực hiện phong trào thi đua “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” đạt kết quả tốt Trả lời   Yếu tố quyết định thành công của phong trào thi đua “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” là lòng quyết tâm, nhận thức đầy đủ, tinh thần trách nhiệm cũng như năng lực giáo dục ngày càng được nâng cao và sự đồng lòng tham gia của mỗi cán bộ, giáo viên, đoàn viên công đoàn trong nhà trường. Yêu cầu đó được thể hiện như sau: - Thực hiện tốt cuộc vận động “Hai không” và cuộc vận động “Mỗi thầy giáo, cô giáo là một tấm gương đạo đức, tự học và sáng tạo”. - Nâng cấp chất lượng dạy học. Nơi có điều kiện thì khuyến khích giáo viên khai thác thông tin trên Internet, có thể khai thác tư liệu ở một số trang web  như (trang web của Bộ Giáo dục và Đào tạo); (bách khoa toàn thư có nội dung mở); (từ điển có nội dung mở); (tủ sách mở),… - Trong quá trình hình thành nhân cách và phát triển kĩ năng cho học sinh, cần đặc biệt lưu ý kĩ năng vận dụng những điều đã học vào thực tiễn ở địa phương nhất là khi tìm hiểu về văn hóa dân gian, thực hành chăm sóc, phát huy giá trị các di sản văn hóa, lịch sử. - Công đoàn nhà trường tổ chức triển khai phong trào thi đua cho các đoàn viên công đoàn của mình, phát hiện và tổ chức báo cáo điển hình người tốt, việc tốt; tổ chức các cuộc thi giới thiệu sáng kiến, nhân rộng điền hình; chăm lo đời sống vật chất và tinh thần, tăng cường các hoạt động tập thể, vui chơi giải trí, bảo đảm sức khỏe và điều kiện làm việc, nghỉ ngơi cho đoàn viên; xây dựng tập thể giáo viên đoàn kết. CÂU HỎI 11. Học sinh cần làm gì để thực hiện tốt nhiệm vụ của mình và hưởng thành quả cao nhất của phong trào “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực”? Trả lời Để thực hiện tốt nhiệm vụ của mình và hưởng thành quả cao nhất của phong trào thi đua “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” học sinh cần: - Tích cực học tập, tự tin, mạnh dạn đưa ra ý kiến của mình trong các cuộc thảo luận nhóm, lớp hoặc các tiết học. - Các bạn học khá giỏi cần có sự quan tâm giúp đỡ các bạn còn yếu theo sự phân công và hướng dẫn của thầy cô. - Luôn có ý thức “nói lời hay, làm việc tốt”, trau dồi văn hóa ứng xử, lễ phép với người lớn tuổi, chan hòa với bạn. Có tinh thần hợp tác khi làm việc nhóm, có sự tương trợ giúp đỡ lẫn nhau trong học tập. - Có ý thức bảo vệ trường lớp xanh, sạch, đẹp: để rác đúng nơi quy định, có ý thức giữ vệ sinh nơi công cộng, trồng và bảo vệ cây xanh, mỗi năm lớp hoặc tổ học sinh nhận trồng và chăm sóc cây xanh ở trường hoặc địa phương. - Tham gia tích cực việc chăm sóc di tích lịch sử, văn hóa ở địa phương mình. Có ý thức tìm hiểu các di tích này qua tư liệu, sách báo, mạng Internet… hoặc qua những người am hiểu ở địa phương. Tham gia các hoạt động để giới thiệu giá trị tinh thần của các di tích cho bạn bè, gia đình, khách du lịch, … (làm hướng dẫn viên danh dự của các di tích, tham gia các hoạt động văn nghệ làm sống lại các giai đoạn lịch sử của di tích, làm quà lưu niệm của di tích,…) - Tham gia tích cực vào các hoạt động rèn luyện kĩ năng sống, hoạt động tập thể vui tươi, lành mạnh do nhà trường, Đoàn, Đội tổ chức. - Lựa chọn môn thể thao (như cầu lông, bóng đá, bóng bàn, đá cầu, …) hay trò chơi dân gian mà mình yêu thích để đề xuất với lớp hoặc các tổ chức đội, đoàn thanh niên thành lập các câu lạc bộ và tham gia tích cực duy trì bền vững các câu lạc bộ đó. - Giúp đỡ cha mẹ trong công việc nhà (nấu cơm, rửa chén bát, giặt giũ vệ sinh, chăm lo các em, quan tâm, chăm sóc ông bà, cha mẹ), góp phần cùng với cộng đồng giữ gìn vệ sinh đường làng, ngõ xóm, khu phố và môi trường xung quanh được xanh, sạch, đẹp. - Tích cực tuyên truyền về an toàn giao thông, giữ gìn vệ sinh an toàn thực phẩm, chống ma túy, buôn bán trẻ em, phụ nữ ở gia đình và địa phương. CÂU HỎI 12. Cha mẹ học sinh cần làm gì để góp phần thực hiện phong trào thi đua “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” đem lại lợi ích thiết thực cho con mình và xã hội? Trả lời Gia đình, cha mẹ học sinh có vai trò đặc biệt quan trọng trong việc góp phần làm cho việc giáo dục nói chung, phong trào thi đua này nói riêng đạt được kết quả tốt. Cha mẹ học sinh cần: - Xây dựng môi trường thân thiện trong từng gia đình, trong đó mọi thành viên đều yêu thương và tôn trọng lẫn nhau; người lớn cần gương mẫu về cách sống, làm việc, nói năng và hành vi ứng xử; nên dành thời gian ít nhất 15 phút mỗi ngày để trò chuyện, lắng nghe chia sẻ các ý kiến và nguyện vọng chính đáng của con em mình. - Bố trí một chỗ ổn định, đủ sáng để các em học bài. Thu xếp việc nhà để hàng ngày các em có thể học bài vào thời gian cố định, không bị ảnh hưởng bởi sinh hoạt của gia đình (xem tivi, tiếp khách, …). - Hàng ngày nên dành thời gian thích hợp để kiểm tra việc học bài, làm bài tập ở nhà nhưng tránh gây áp lực cho con em mình. Xem sổ liên lạc, định kỳ liên hệ với giáo viên chủ nhiệm, giáo viên bộ môn để nắm được tình hình học tập và hỗ trợ kịp thời việc học tập, rèn luyện của con em mình. - Phân công và hướng dẫn con em mình đảm nhận một số việc thích hợp trong gia đình (nấu cơm, rửa chén bát, chăm sóc ông bà, …), qua đó rèn luyện ý thức tự lập và kĩ năng sống. CÂU HỎI 13. Tổ chức Đảng, chính quyền, đoàn thể và cộng đồng ở địa phương sẽ chỉ đạo, hỗ trợ như thế nào phong trào thi đua “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực”? Trả lời Hiệu trưởng các trường phổ thông và mầm non là người trực tiếp chịu trách nhiệm tổ chức, chỉ đạo phong trào thi đua “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực”. Để người Hiệu trưởng hoàn thành được nhiệm vụ này, rất cần có sự quan tâm vừa toàn diện vừa thiết thực của các cấp ủy Đảng, chính quyền địa phương, sự ủng hộ, tham gia của các tổ chức, đoàn thể và cộng đồng địa phương nơi trường đóng, cụ thể là: - Ngành Giáo dục, ngành Văn hóa, Thể thao, Du lịch và Đoàn Thanh niên các tỉnh và huyện cần tham mưu để Tỉnh ủy, Huyện ủy, UBND tỉnh và huyện đưa việc triển khai phong trào “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” là một nội dung quan trọng trong nghị quyết của cấp ủy và chính quyền khi triển khai kế hoạch kinh tế, xã hội của địa phương hàng năm. - UBND tỉnh và huyện cần tạo các điều kiện cần thiết để ngành Giáo dục, ngành Văn hóa, Thể thao và Du lịch và Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chính Minh triển khai kế hoạch liên ngành về phong trào này. - UBND tỉnh và huyện phân bổ, hỗ trợ kịp thời các nguồn lực, kết hợp vận động các doanh nghiệp tài trợ để tập trung giải quyết dứt điểm việc kiên cố hóa trường lớp và đảm bảo mỗi trường đều có đủ công trình vệ sinh trước năm học 2009-2010. - UBND các xã, phường và ngành Giáo dục cần chú ý tới trẻ em có các hoàn cảnh khó khăn, tạo điều kiện để tất cả trẻ em trong độ tuổi được đến trường và học hết cấp học, kịp thời động viên, có biện pháp giúp đỡ thiết thực những học sinh có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn. - Các đoàn thể chính quyền, xã vận động các tổ chức, cá nhân, đoàn thể, doanh nghiệp, cha mẹ học sinh ủng hộ về vật chất và tinh thần, đặc biệt là những dụng cụ thể thao, dụng cụ trò chơi dân gian để có thêm điều kiện cho việc học tập, vui chơi rèn luyện cho học sinh. Việc vận động nên tiến hành theo từng chương trình, hoạt động cụ thể thiết thực, khuyến khích những hoạt động có sự tham gia tổ chức, tài trợ của các doanh nghiệp, doanh nhân, các mạnh thường quân, các nghệ nhân, … - UBND quận, huyện, xã, phường và các đoàn thể (Hội Khuyến học, Hội Cựu chiến binh, …) hỗ trợ và phối hợp với nhà trường tổ chức tốt sơ kết học kì, tổng kết năm học và các hình thức khác để tuyên dương, trao phần thưởng kịp thời cho học sinh có thành tích xuất sắc trong phong trào thi đua “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực”, tạo những ấn tượng tốt đẹp cho các em. - UBND các huyện, xã phối hợp cùng nhà trường tổ chức cho học sinh trung học trồng cây vào dịp đầu xuân, duy trì việc chăm sóc cây thường xuyên và cùng tổ dân phố, thôn xóm huy động người dân, và học sinh tổ chức vệ sinh khu di tích lịch sử, văn hóa, đường làng ngõ xóm luôn được sạch sẽ… - Chương trình phát thanh xã, truyền hình truyền thanh, báo chí của tỉnh cần tuyên truyền đến nhân dân địa phương, các tổ chức đoàn thể, các hội ở địa phương về mục đích, ý nghĩa, nội dung của phong trào thi đua và khả năng đóng góp của cá nhân và tổ chức cho phong trào này. CÂU HỎI 14. Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh cần làm gì trong phong trào “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực”? Trả lời Thực hiện kế hoạch liên ngành số 7575/KHLN/BGDĐT-BVHTTDL-TƯĐTN kí ngày 19 tháng 8 năm 2008, Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh phối hợp với ngành Giáo dục địa phương lập kế hoạch chỉ đạo các cấp Đoàn, Đội tổ chức một số hoạt động phù hợp với lứa tuổi học sinh: - Tổ chức các cuộc thi, liên hoan trò chơi dân gian, thi vẽ “Vì một môi trường thân thiện”; phát động, hướng dẫn thanh thiếu nhi làm đồ chơi, nhất là đồ chơi dân gian cho trường mầm non. - Tổ chức liên hoan âm nhạc dành cho học sinh trung học phổ thông. - Thực hiện Chương trình “Học từ thiên nhiên”, các Đoàn trường, Liên đội phối hợp với giáo viên bộ môn tổ chức cho học sinh tham gia các hoạt động dã ngoại gắn với các môn học như: Địa lí, Lịch sử, Ngữ văn, Giáo dục quốc phòng, Sinh học,… và hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp. - Tổ chức các hoạt động dã ngoại cho học sinh nông thôn tới thành phố và ngược lại; tổ trại hè thiếu nhi các cấp. - Triển khai chương trình “Học sinh đến với trường nghề, làng nghề”. - Tổ chức các hoạt động hỗ trợ, động viên học sinh vượt khó khăn học tập, tổ chức cuộc thi sáng tác, các hoạt động “Thắp sáng ước mơ”, “Tự hào Việt Nam”. - Tiến hành các hoạt động chăm sóc, tôn tạo và phát huy giá trị các di tích, tổ chức các hoạt động như: Hành trình về chiến trường xưa; hát múa, diễn kịch về di tích lịch sử, văn hóa ở địa phương. - Tham khảo và vận dụng một cách linh hoạt, sáng tạo các mô hình hoạt động ngoại khóa của các nước trên thế giới. Có thể xem thêm phần “Một số hình ảnh và tư liệu về tính thân thiện và tích cực trong giáo dục phổ thông ở Việt Nam và nước ngoài” trong “Sổ tay trường học thân thiện, học sinh tích cực 2008-20013” và tìm hiểu thêm trên các tran web của Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh cấp tỉnh và cấp Trung ương. - Biểu dương kịp thời các Chi đoàn, Liên đội, các đoàn viên, thanh niên, đội viên có thành tích tốt trong phong trào thi đua. CÂU HỎI 15. Ngành Văn hóa, Thể thao và Du lịch cần làm gì trong phong trào thi đua “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực”? Trả lời Thực hiện kế hoạch liên  ngành số 7575/KHLN/BGDĐT-BVHTTDL-TƯĐTN kí ngày 19 tháng 8 năm 2008, ngành Văn  hóa, Thể thao và Du lịch cần tiến hành: - Xác định, giới thiệu với ngành Giáo dục và Đào tạo các di tích lịch sử, văn hóa tại địa phương phù hợp với nội dung “Học sinh tham gia tìm hiểu, chăm sóc và phát huy giá trị các di tích lịch sử, văn hóa ở địa phương, góp phần làm cho di tích ngày một sạch đẹp hơn, hấp dẫn hơn, tuyên truyền, giới thiệu các di tích ở địa phương với bạn bè, cộng đồng dân cư và khách du lịch” và phù hợp với đối tượng là các trường tiểu học đến trung học phổ thông. Thời gian hoàn thành cơ bản việc xác định, giới thiệu từ nay đến hết năm 2009. Hai bên phối hợp tuyên truyền, giới thiệu giá trị các di tích lịch sử, văn hóa, nhất là dịp Ngày Di sản văn hóa Việt Nam 23/11 hàng năm. - Phối hợp với các cấp quản lý giáo dục lập kế hoạch, phân công nhiệm vụ, hướng dẫn chuyên môn, nghiệp vụ, cách tổ chức hoạt động chăm sóc, bảo vệ, tôn tạo di tích lịch sử, văn hóa cho các trường học trên địa bàn. - Phối hợp tổ chức nghiệm thu, đánh giá và xác nhận kết quả việc chăm sóc và phát huy giá trị các di tích lịch sử, văn hóa ở địa phương cho các trường. - Phối hợp với Bộ Giáo dục và Đào tạo tổ chức biên tập, giới thiệu các trò chơi dân gian, các loại hình văn hóa nghệ thuật dân gian và lựa chọn, phối  hợp hướng dẫn việc tổ chức đưa các trò chơi, các loại hình văn hóa nghệ thuật dân gian vào nhà trường, phù hợp với điều kiện cụ thể của địa phương và lứa tuổi học sinh. CÂU HỎI 16. Những điều kiện cần thiết để triển khai phong trào thi đua “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực”? Trả lời Mọi nhà trường phổ thông (và có thể mở rộng đến các trường mầm non, các cơ sở giáo dục khác) đều có thể triển khai toàn bộ hoặc lựa chọn một số nội dung của phong trào một cách chủ động, sáng tạo, tùy điều kiện thực tế của nhà trường và mỗi địa phương. Để triển khai phong trào thi đua đạt kết quả tốt và bền vững, cần có một số điều kiện sau:  -  Bộ và Sở Giáo dục và Đào tạo có kế hoạch triển khai hàng năm, phối hợp với ngành Văn hóa, Thể thao, Du lịch, Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh. Các nội dung mới như “Rèn luyện kĩ năng sống”, “Chăm sóc và phát huy giá trị các di tích lịch sử, văn hóa” phải có tài liệu hướng dẫn chặt chẽ, dễ triển khai. - Có sự quyết tâm của Hiệu trưởng và sự đồng thuận của mọi thành viên của nhà trường trên cơ sở nhận thức đúng và đầy đủ về phong trào thi đua “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực”. - Có sự ủng hộ và quan tâm của cấp ủy Đảng, chính quyền địa phương và sự tham gia tích cực của các lực lượng xã hội khác. - Nhà trường có kế hoạch hành động triển khai phong trào gắn kết với việc thực hiện kế hoạch năm học, với các mục tiêu cụ thể, giải pháp khả thi, huy động được toàn bộ lực lượng của nhà trường cùng thực hiện trên cơ sở có sự phân công rõ ràng. Có sự vận dụng linh hoạt về thời lượng, nội dung, cách thức tổ chức để đảm bảo thực hiện hài hòa giữa các hoạt động học tập, vui chơi, chăm sóc các di tích lịch sử, văn hóa ở mỗi địa phương. - Tổ chức tốt hoạt động tuyên truyền với nội dung phù hợp với cách thức thực hiện linh hoạt. - Có cơ sở vật chất tối thiểu đảm bảo cho các hoạt động và sinh hoạt của giáo viên, học sinh phù hợp với điều kiện kinh tế của địa phương, đặc biệt là công trình vệ sinh, nước sạch. CÂU HỎI 17. Triển khai phong trào thi đua “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” ở các trường mầm non cần lưu ý những điểm gì? Trả lời  Phong trào thi đua “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” có thể triển khai ở các trường mầm non, tuy nhiên, do đặc thù về trường, lớp và đặc điểm tâm lí lứa tuổi của trẻ mầm non, nên khi triển khai phong trào, ngoài các yêu cầu và cách triển khai cơ bản nói chung, các trường mầm non cần lưu ý một số điểm sau: - Tôn trọng, yêu thương, gần gũi, cởi mở, công bằng với trẻ, đảm bảo an toàn về thể chất và tinh thần cho trẻ. - Tạo cơ hội cho trẻ tham gia một cách hứng thú các hoạt động thực hành, vui chơi; được giao tiếp; tập cho trẻ sự tự tin, ý thích tìm hiểu sự vật và thói quen đặt câu hỏi, … - Giúp trẻ biết đoàn kết, giúp đỡ lẫn nhau trong học tập, vui chơi. - Khuyến khích trẻ quan sát, tham gia chơi một số trò chơi đơn giản, nhất là đối với các cháu mẫu giáo lớn. - Xây dựng, cải tạo, sắp xếp và trang trí trường lớp xanh, sạch, đẹp, thoáng mát, hấp dẫn, đảm bảo vệ sinh, an toàn, thuận tiện cho trẻ khi hoạt động và sử dụng.   CÂU HỎI 18. Các trường học vùng khó khăn khi triển khai phong trào thi đua “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” cần lưu ý những điểm gì? Trả lời Các trường học vùng khó khăn với những đặc thù của mình, khi tham gia phong trào thi đua “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” cần lưu ý một số điểm sau: - Cán bộ, giáo viên cần nắm vững và vận dụng các phong tục, tập quán văn hóa của địa phương để xây dựng được sự tin cậy, thân thiện giữa nhà trường với chính quyền, với nhân dân địa phương, giữa thầy cô giáo với học sinh, giữa học sinh với học sinh của các dân tộc, các thôn bản khác nhau. - Huy động các nguồn lực để từng bước giải quyết dứt điểm những yếu kém về cơ sở vật chất, sao cho mỗi lớp học, mỗi điểm trường đều có một môi trường xanh, sạch, đẹp và cao hơn là một điểm văn hóa tiêu biểu của thôn, bản. - Tổ chức dạy và học phù hợp với điều kiện vùng miền và gắn liền với bản sắc văn hóa của dân tộc, của địa phương. - Huy động sự tham gia của các tổ chức, cá nhân trong việc giáo dục truyền thống và bản sắc văn hóa dân tộc, cũng như trong việc sưu tầm và tổ chức các trò chơi dân gian truyền thống của địa phương, của dân tộc. - Vận động và tạo điều kiện về vật chất (cấp sách, vở, dụng cụ học tập) để mọi học sinh trong độ tuổi được đến trường. Động viên, khích lệ kịp thời sự tiến bộ (dù là rất nhỏ) của những em học sinh yếu kém hoặc gia đình có hoàn cảnh khó khăn. CÂU HỎI 19. Nhà trường cần chú ý những điểm gì đối với công tác tuyên truyền về phong trào thi đua “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực”? Trả lời   Đối với phong trào thi đua “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực”, công tác tuyên truyền cần chú ý một số điểm sau: - Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực là sự cụ thể hóa của yêu cầu “Dạy tốt, học tốt” trong hoàn cảnh hiện nay. Dạy tốt không chỉ là hoạt động của các cá nhân giáo viên, mà còn là hoạt động của tập thể thầy cô, sự tham gia của gia đình, đoàn thể vào quá trình sư phạm, là tạo môi trường thân thiện cho các em. Dạy tốt không chỉ là nói cho các em nghe, chỉ cho các em làm mà còn tạo điều kiện cho các em nói, để các em tự đề xuất việc cần làm và tự làm. Dạy và học tốt không chỉ là dạy qua sách vở, mà còn qua thực hành, không chỉ hiểu biết mà còn làm, thực hành kĩ năng sống, tìm hiểu các di tích lịch sử, văn hóa. Dạy tốt, học tốt không chỉ có thầy cô là người dạy, mà chính các em, qua các hoạt động tích cực trong học tập, hoạt động tập thể, hoạt động xã hội mà giúp nhau tự trưởng thành, tự rèn luyện. Các em học sinh không chỉ là đối tượng cần được giáo dục mà thông qua hoạt động tích cực của các em, các em chính là những người nuôi dưỡng và phổ biến văn hóa dân tộc, truyền thống cách mạng của đất nước. Các em cũng là chủ thể của quá trình giáo dục xã hội. - Bám sát các nội dung được quy định trong Chỉ thị của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo và Kế hoạch liên ngành ngày 19 tháng 8 năm 2008. Hoạt động tuyên truyền nhằm tới mọi lực lượng giáo dục trong và ngoài nhà trường với nội dung thích hợp, huy động sự tham gia chủ động, tích cực của học sinh trong công tác tuyên truyền ở trường, gia đình và cộng đồng. - Nội dung tuyên truyền cần vừa làm rõ ý nghĩa, nội dung, tác dụng của phong trào, vừa giới thiệu kế hoạch hoạt động cụ thể trong năm học 2008-2009, hàng tháng của nhà trường, của ngành Văn hóa, Thể thao và Du lịch, của Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh. - Ngành Giáo dục, nhà trường cần chủ động đặt hàng với truyền thanh xã (phường), đài truyền hình và báo, đài của tỉnh để có kế hoạch phối hợp tuyên truyền hàng tháng, tận dụng các phương tiện truyền thông và các cơ hội thuận lợi để tuyên truyền cho phong trào. - Chú trọng việc phát hiện, biểu dương và phổ biến kịp thời các gương người tốt, việc tốt, những kinh nghiệm, sáng kiến hay trong quá trình triển khai phong trào thi đua cũng như các hoạt động khác của ngành. CÂU HỎI 20. Nhà trường cần làm gì để duy trì bền vững các hoạt động ngoại khóa của học sinh? Trả lời   Để duy trì bền vững các hoạt động ngoại khóa của học sinh, nhà trường cần: - Cải tiến nội dung dạy và học và các hoạt động giáo dục cho phù hợp với nhu cầu và cuộc sống của học sinh tại địa phương, trên cơ sở đảm bảo các nguyên tắc và yêu cầu mà Bộ Giáo dục và Đào tạo đã quy định và hướng dẫn. - Tôn trọng vai trò cùng tham gia của học sinh. - Tạo bầu không khí thân thiện, cởi mở, trong đó học sinh được lắng nghe, chia sẻ, hòa nhập, tự tin và cảm thấy an toàn, hứng thú trong mỗi hoạt động (có hòm thư về trường học thân thiện, học sinh tích cực để lấy ý kiến của học sinh và xử lí thông tin kịp thời, có biện pháp quan tâm thực sự đến những học sinh có hoàn cảnh khó khăn, …). - Dự trù ngân sách hằng năm để mua sắm mới và bổ sung các dụng cụ thể thao như bóng đá, bóng rổ, bóng chuyển, cầu lông, quả cầu (dùng cho đá cầu), dây kéo co; và các nhạc cụ, trong đó có các nhạc cụ dân tộc… để tổ chức cho học sinh hoạt động, vui chơi, ca hát phù hợp với điều kiện sân bãi, cơ sở vật chất của trường. - Phát động giáo viên, học sinh, các đoàn viên thanh niên lứa tuổi, học sinh cũ của trường, các bậc phụ huynh và tổ chức xã hội, các cá nhân, doanh nghiệp quan tâm hoặc sưu tầm, sản xuất đóng góp các dụng cụ, phương tiện để tặng cho nhà trường hoặc đóng góp kinh phí cho công việc này, lập sổ vàng ghi danh các cá nhân và tập thể đó để Ban chỉ đạo các cấp tổng hợp, chọn lọc và công bố trên Web của Bộ Giáo dục và Đào tạo hoặc các phương tiện truyền thông khác. Tổ chức cho học sinh tự làm hoặc sưu tầm các dụng cụ cho trò chơi dân gian. - Tạo điều kiện về vật chất và tinh thần cho học sinh phát huy tính sáng tạo thông qua việc tham gia sinh hoạt câu lạc bộ (câu lạc bộ khoa học - kĩ thuật, câu lạc bộ văn hóa - văn nghệ, câu lạc bộ thể thao); các hoạt động có tính chất khảo sát, tìm hiểu (sưu tầm vốn văn hóa dân gian, trò chơi dân gian, tìm hiểu về di tích lịch sử, văn hóa địa phương …) - Đảm bảo bình đẳng về giới thông qua học tập cũng như qua việc tổ chức các hoạt động vui chơi nói chung, trò chơi dân gian, hát dân ca, hoạt động thể dục thể thao nói riêng. CÂU HỎI 21. Việc triển khai phong trào thi đua “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” có thể gặp khó khăn gì, hướng khắc phục khó khăn đó? Trả lời Thực tiễn thí điểm xây dựng trường học thân thiện ở một số trường cho thấy việc triển khai phong trào thi đua “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” sẽ gặp phải các khó khăn căn bản sau đây: 1. Thiếu nguồn lực, thiếu thời gian và các điều kiện cơ sở vật chất cần thiết. 2. Chưa có được sự phối hợp đồng bộ và quan tâm đầy đủ các cấp, ngành liên quan, của gia đình và cộng đồng. 3. Có những hạn chế trong ý thức, thói quen của học sinh… Những khó khăn này có thể khắc phục bằng một số giải pháp sau: - Đẩy mạnh tuyên truyền về mục đích, ý nghĩa và những lợi ích của phong trào thi đua “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” thông qua hệ thống phát thanh của địa phương, lồng ghép hoạt động tuyên truyền trong dịp kỉ niệm các ngày lễ lớn, các buổi làm việc giữa Ban giám hiệu nhà trường với cấp ủy, chính quyền, các đoàn thể và hội cha mẹ học sinh… Giới thiệu các điển hình trường học từng cấp ở tỉnh, huyện nhà và ngoài tỉnh làm tốt phong trào để các thầy cô và học sinh tham khảo, bình luận và chọn cách làm phù hợp cho mình. - Tăng cường các hoạt động xã hội hóa giáo dục, đặc biệt là huy động nguồn lực cho phong trào thi đua; tham mưu cho chính quyền địa phương để đưa vào dự toán ngân sách hàng năm, trước hết dùng để giải quyết một số yêu cầu trước mắt như xây dựng nhà vệ sinh đúng quy cách, công trình nước sạch, phòng học, phòng học bộ môn, các phòng chức năng khác …; tổ chức quản lí chi tiêu đúng nguyên tắc, công khai, dân chủ và có hiệu quả. - Tấp huấn nâng cao nhận thức và kĩ năng tổ chức hoạt động của giáo viên trong nhà trường, phát huy sự tham gia của tập thể giáo viên. Tăng cường hơn nữa mối quan hệ giữa các bộ phận trong tổ chức nhà trường để thống nhất về nội dung, cách thức gắn kết các nội dung học tập và giáo dục kĩ năng sống, nâng cao hiểu biết về văn hóa dân gian, về các di tích lịch sử, văn hóa có sự phân phối thời gian thích hợp cho các loại hoạt động trong quá trình thực hiện kế hoạch dạy học đã quy định. CÂU HỎI 22. Mối liên hệ giữa các mục tiêu của phong trào thi đua “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” với trường đạt chuẩn quốc gia như thế nào? Trả lời Trường đạt chuẩn quốc gia là nhà trường đạt các tiêu chuẩn về tổ chức quản lí, về đội ngũ giáo viên, về cơ sở vật chất - thiết bị trường học, về xã hội hóa giáo dục, về chất lượng và hiệu quả giáo dục phù hợp với một giai đoạn nhất định. Chuẩn quốc gia đối với một trường bao gồm chuẩn các đầu vào và chuẩn đầu ra của quá trình giáo dục. “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” với 5 nội dung là một phong trào thi đua nhằm huy động sức mạnh tổng hợp của xã hội chăm lo cho sự nghiệp giáo dục, tạo môi trường giáo dục khuyến khích học tập và dạy học hiệu quả, thực hiện giáo dục toàn diện, đặc biệt nhấn mạnh giáo dục nhân cách văn hóa Việt Nam và coi các em học sinh chính là những người giữ gìn và phát huy giá trị văn hóa lịch sử Việt Nam cho cộng đồng xã hội. “Trường học thân thiện, học sinh tích cực” đặc biệt coi trọng vai trò chủ thể của học sinh, coi trọng các mối quan hệ thân thiện giữa con người với môi trường, cộng đồng, giữa con người với con người; đồng thời coi trọng việc góp phần bảo tồn, phát triển văn hóa dân gian; tôn trọng và giữ gìn các di tích lịch sử, văn hóa cách mạng. Mức phấn đấu như thế nào để thực hiện 5 nội dung của phong trào thi đua này do nhà trường tự chọn, tùy thuộc vào điều kiện thực tế của mình và sự hỗ trợ của cơ quan cấp trên, trước hết trong ngành Giáo dục, ngành Văn hóa, Thể thao và Du lịch và Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh. Như vậy mọi trường đều cần và có thể tham gia phong trào này mà không nhất thiết phải có đủ các điều kiện và cơ sở vật chất đạt “chuẩn quốc gia”. CÂU HỎI 23. Phong trào thi đua “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” được đánh giá khen thưởng theo những yêu cầu nào? Trả lời Phần thưởng lớn nhất đối với nhà trường, với các em học sinh khi thực hiện phong trào thi đua “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” là niềm vui đến trường của các em, là hiệu quả và chất lượng giáo dục, sự trưởng thành về nhân cách của các em, là niềm vui của gia đình, là niềm tin của xã hội đối với nhà trường và ngành Giáo dục. Sự đánh giá chính xác nhất đối với nhà trường khi tham gia phong trào thi đua “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” chính là sự thừa nhận của học sinh nhà trường của các thầy cô giáo trong trường về việc trường đã đạt được 5 nội dung ở mức nào, bằng cách nào. Như vậy, việc đánh giá kết quả phong trào thi đua ở mỗi trường cần đối chiếu với tình hình của trường trước khi triển khai phong trào thi đua, hoặc trước mỗi đầu năm học, đối chiếu với 5 nội dung của phong trào, nhà trường đã chọn mức phấn đấu cho từng năm học thế nào theo tinh thần: mỗi năm học tạo sự chuyển biến, tiến bộ thực sự ở một số nội dung, phát huy tối đa khả năng của nhà trường và xã hội, nhưng không chạy theo “bệnh thành tích”. Trường nào có điều kiện “xuất phát” khó khăn, nhưng đạt được tiến bộ cụ thể, có cách làm hiệu quả, sáng tạo, đã tự nâng mình lên qua mỗi năm học đều xứng đáng được đánh giá cao và khen thưởng. Có thể nói đơn giản, việc đánh giá phong trào thi đua ở mỗi cơ sở theo tiêu chí 5+1: 5 nội dung phong trào thi đua cộng cách làm thế nào (chủ động, hiệu quả, sáng tạo). Việc đánh giá kết quả phong trào thi đua của một trường theo tiêu chí 5+1 nên được làm ở hai hình thức: - Tự tập thể học sinh, giáo viên và trường đánh giá (học sinh, giáo viên nhà trường có thể bỏ phiếu đánh giá kết quả phong trào thi đua của trường theo tiêu chí 5+1, trên cơ sở báo cáo của Hiệu trưởng, sự tự nhận xét của học sinh, giáo viên và mỗi học sinh, giáo viên tự cho điểm thi đua của 5+1 tiêu chí, sau đó nhà trường tổng hợp và công bố, phân tích.). - Cấp trên và các tổ chức ngoài nhà trường đánh giá: Trên cơ sở hoạt động thực tế của nhà trường, báo cáo của Hiệu trưởng, ý kiến đánh giá của học sinh, giáo viên giáo viên, Phòng Giáo dục và Đào tạo, Sở Giáo dục và Đào tạo, phối hợp với ngành Văn hóa, Thể thao, Du lịch và Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, các đoàn thể và chính quyền địa phương đánh giá và đề nghị các cấp khen thưởng. Việc đánh giá và khen thưởng các nhà trường, các địa phương trong phong trào thi đua “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” cần làm hàng năm, có sơ kết vào cuối học kì I. CÂU HỎI 24. Triển khai phong trào “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” khi cần liên hệ theo những địa chỉ cụ thể? Trả lời Có thể liên hệ với Ban chỉ đạo của Bộ Giáo dục và Đào tạo hoặc các Ban chỉ đạo của các sở Giáo dục và Đào tạo. Danh sách liên hệ Ban chỉ đạo phong trào “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” tỉnh Bắc Giang   1. Ngô Văn Thọ           - Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo, Trưởng Ban chỉ đạo (Email: nvtho@bacgiang.edu.vn) 2. Bùi Văn Sinh           - Phó Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo, Phó Trưởng Ban chỉ đạo (Email: bvsinh@bacgiang.edu.vn) 3. Phạm Minh Tuân    - Phó Chánh Văn phòng Sở Giáo dục và Đào tạo, Thư kí (Email: pmtuan@bacgiang.edu.vn) 4. Nguyễn Trọng Bắc - Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch (Email: bacnt_stdtt@bacgiang.gov.vn) 5. Nguyễn Văn Oánh  - Chuyên viên Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch (Email: oanhnv_stdtt@bacgiang.gov.vn) 6. Ngô Biên Cương    - Phó Bí thư Tỉnh Đoàn (Email:cuongnb_td@bacgiang.gov.vn) 7. Phạm Thanh Hải    - Phó Trưởng Ban Thanh thiếu niên trường học                                                                      Khi cần liên hệ, các trường có thể dùng các hình thức báo cáo, viết thư, email. Các thành viên trong Ban chỉ đạo các cấp có trách nhiệm chỉ đạo và trả lời qua thư, qua email trong phạm vi quyền hạn của mình./. Nguồn Bộ GD&ĐT