Hóa sinh gan

THAØNH PHAÀN HOAÙ HOÏC CUÛA GAN Caùc chaát Tæ leä Nöôùc 70 - 75 % Chaát khoâ 25 - 30 % Protein 18 - 23 % Glycogen 3 - 7 % Gluocose 1 % Triglycerid 2 % Phospholipid 2.5 % Cholesterol 0.3 % Muoái khoaùng (Fe) 0.02 % Protein: + Albumin, globulin, nucleoprotein, collagen, ferritin + Caùc acid amin töï do (acid glutamic) Glucid: Glycogen (3 - 7 %) Lipid: Phospholipid, Triglycerid, Cholesterol (ít) Vitamin + A, D, K, B (B1, B2, B6, B12) + Döï tröõ: Vit A ® 1- 2 naêm Vit D vaø B12 ® 2 - 6 thaùng Enzym: nhieàu, hoaøn chænh Ion kim loaïi: nhieàu (Fe) CHÖÙC NAÊNG HOAÙ SINH CUÛA GAN Chöùc naêng taïo maät Teá baøo gan Maät OÁng daãn maät (döï tröõ vaø coâ ñaëc) Tuùi maät (khi tieâu hoaù) Taù traøng Löôïng maät baøi tieát: 1lít/ ngaøy Thaønh phaàn: + muoái maät + saéc toá maät + cholesterol + chaát khaùc Vai troø cuûa maät: tieâu hoaù lipid (nhuõ töông hoaù) Muoái maät: Cholesterol (daãn xuaát cuûa acid cholanic) Acid maät Glycin® Taurin® Muoái maät (Glycocholat, Taurocholat) Saéc toá maät: Bilirubin lieân hôïp Biliverdin XN saéc toá maät, muoái maät: taéc maät do soûi, giun; VGSV; xô gan... Cholesterol: haáp thu lipid (Vieâm tuùi maät® choã vieâm taïo tuûa ® soûi: cholesterol 80-90 %) Chöùc naêng chuyeån hoaù Glucid, Lipid, Protid. Chuyeån hoaù Glucid: a1. Ñieàu hoaø ñöôøng huyeát: Hexokinase Toång hôïp Glycogen Glycogensynthetase Glucose G6 P Glycogen. Phaân ly Glycogen G6 phosphatase Phosphorylase Glycogen G1P G6 P Glucose Nghieäm phaùp taêng ñöôøng huyeát Söï coù maët cuûa hormon: + Insulin + Glucagon, adrenalin a2. Toång hôïp Glycogen töø nhöõng monosaccarid khaùc: Fructose, galactose, manose LS ® nghieäm phaùp galactose nieäu a3. Gan toång hôïp Glycogen töø Pyruvat. Pyruvat Triose P F1.6 di P F1.6 diphosphatase F6 .P G6 phosphatase G6. P G Glycogen a4. Gan bieán Glucose thaønh môõ: Cholesterol Triglycerid Glucose Pyruvat acetylCoA Chuyeån hoaù Lipid Thoaùi hoaù acid beùo baõo hoaø Cung caáp caùc theå Cetonic Toång hôïp phospholipid Môõ (gan)® huyeát töông® moâ khaùc. Toång hôïp Cholesterol töø acetylCoA giaûm Gan toån thöông: Cholesterol este Cholesterol toaøn phaàn Chuyeån hoùa Protid Trao ñoåi vaø khöû amin (transaminase: GOT, GPT) Toång hôïp Ure töø NH3: suy gan naëng ® NH3 ­, Ure ¯ A Toång hôïp Albumin, moät phaàn Globulin G Toån thöông gan: Alb tæ Toång hôïp Prothrombin, fibrinogen Chuyeån hoaù porphyrin Chuyeån hoaù caùc chaát khaùc (Fe, Cu..., ethanol) Gan Chöùc naêng khöû ñoäc: Chaát ñoäc noäi sinh, ngoaïi sinh khoâng ñoäc Coá ñònh vaø thaûi tröø: Muoái kim loaïi naëng (Cu, Pb) Caùc chaát maøu (daãn xuaát phtalein) Þ Nghieäm phaùp BSP hoàng Bengal Bieán ñoåi veà hoaù hoïc: Chaát ñoäc ® khoâng ñoäc ® thaûi ra ngoaøi Bieán NH3 ® Ure H2O2 ® H2O Oxy hoaù: alcol etylic ® aldehyd acetic ® acid acetic Khöû: Chloral ® Trichloroethanol Metyl hoaù: acid Guanido acetic ® Creatin Gan Baèng lieân hôïp (glycin, sulfonic, glucuronic) + glycin A.benzoic acid. hippuric nöôùc tieåu Þ Nghieäm phaùp hippuric Enzym trong caùc beänh veà gan: ñaùnh giaù traïng thaùi gan maät Suy teá baøo gan: Cholinesterase ÖÙ maät: + Phosphatase kieàm + g GT + 5/ nucleotidase + LAP (leucin aminopeptidase) Hoaïi töû teá baøo gan: + GOT (ASAT) + GPT (ALAT) + OCT (orinitin - carbamyl transferase) + LDH (lactat dehydrogenase) + Aldolase, arginase, guanase MOÄT SOÁ THÖÛ NGHIEÄM GAN MAÄT CAÀN THIEÁT Ñònh löôïng Bilirubin huyeát thanh (TP, LH) Giaù trò bình thöôøng: 1,5 - 20mmol/l Phaùt hieän vaøng da tieàm aån (25 - 30 mmol/l) Ñònh löôïng hoaït ñoä Transaminase Bình thöôøng: 5 - 50 ñôn vò (37°C) GPT ­: hoaïi töû teá baøo gan (VGSV, vieâm gan nhieãm ñoäc, vieâm gan do thuoác, gan hoaïi töû, vieâm gan maïn tieán trieån, suy tim naëng) GOT ­ cao hôn GPT: beänh gan do röôïu Ño hoaït ñoä g GT: Bình thöôøng: 5 - 80 UI ­ : + vieâm gan caáp maïn + taéc maät + di caên + duøng nhieàu thuoác + thoùi quen veà röôïu Ño hoaït ñoä Phosphat alkalin (PAL) Bình thöôøng: 30 - 125 UI (37°C) ­ : + taéc maät + loaõng xöông + cöôøng tuyeán caän giaùp Þ Ñieän di isoenzym PAL ® phaân bieät nguyeân nhaân Ñieän di Protein huyeát thanh (xô gan, vieâm gan maïn tieán trieån) Nhöõng xeùt nghieäm khaùc: Thôøi gian Quick Nghieäm phaùp BSP: thaêm doø chöùc naêng khöû ñoäc HOAÙ SINH GAN Muïc tieâu cuï theå Neâu ñöôïc chöùc naêng hoaù sinh gan Heä thoáng ñöôïc caùc thöû nghieäm thaêm do chöùc naêng gan DAØN BAØI THAØNH PHAÀN HOAÙ HOÏC CUÛA GAN CHÖÙC NAÊNG TAÏO MAÄT 1.Chöùc naêng taïo maät a. Muoái maät b. Saéc toá maät c. Cholesterol 2. Chöùc naêng chuyeån hoaù glucid. lipid, protid a. Chuyeån hoaù glucid b. Chuyeån hoaù lipid c. Chuyeån hoaù protein d. Chuyeån hoaù porphyrin e. Chuyeån hoaù caùc chaát khaùc 3. Chöùc naêng khöû ñoäc a. Coá ñònh vaø thaûi tröø b. Bieán ñoåi hoaù hoïc 4. Enzym trong caùc beänh veà gan MOÄT SOÁ THÖÛ NGHIEÄM GAN MAÄT CAÀN THIEÁT