Giống hoa lan Dendrobium Sw. 1799

Hội Hoa Lan Việt Nam www.hoalanvietnam.org/ Dendrobium Sw. 1799 [Phần 1, Giống 1-44] Trên thế giới có khoảng 1200 giống, Việt Nam có 133 như sau: 1 Dendrobium acerosum Lindl. 1841 Đồng danh: Aporum acerosum (Lindl.) Brieger 1981; Aporum calceolariae (J.König) M.A.Clem. 2003; Aporum subteres Griff. 1845; Callista acerosa (Lindl.) Kuntze 1891; Callista subteres (Griff.) Kuntze 1891. Ảnh: Alex & Karel Petrzelka Ảnh: Lê trong Châu Tên Việt: Chưa có. Mô tả: Phong lan, thân nhỏ và dài , lá 7-10 chiếc hình ống đầu nhọn, cành hoa dài 5-15 phân, hoa 1-3 chiếc to 5-15 ly, nở từ mùa Thu, tới mùa Xuân. Nơi mọc: Tây Nguyên. Hội Hoa Lan Việt Nam www.hoalanvietnam.org/ 2 Dendrobium acinaciforme Roxb. 1878 Đồng danh: Aporum acinaciforme (Roxb.) Brieger 1981; Aporum scalpelliforme (Teijsm. & Binn.) Rauschert 1983. Ảnh: Alex & Karel Petrzelka Ảnh: Nguyễn minh Đức Tên Việt: Hoàng thảo lá cong (TH) Mô tả: Phong lan nhỏ, cao 25-40 phân, lá 8-12 chiếc, ngắn dầy và cứng. Chùm hoa dài ở ngọn , hoa 2-3 chiếc to 8 ly, nở vào mùa Xuân. Nơi mọc: Khắp Bắc, Trung, Nam Ảnh: Nguyễn minh Đức 3 Dendrobium aduncum Lindl. 1842 Đồng danh: Callista adunca (Wall. ex Lindl.) Kuntze 1891; Dendrobium aduncum var. faulhaberianum (Schltr.) Tang & F.T.Wang 1951; Dendrobium faulhaberianum Schltr. 1911. Ảnh: Lê trọng Châu Ảnh: Nguyễn minh Đức Tên Việt: Hồng câu (PHH), Hồng cầu (TH). Mô tả: Phong lan, lá 5-7 chiếc. Chùm hoa mọc từ thân không còn lá , hoa 2-5 chiếc to 2.5-3.5 phân, thơm, lâu tàn, nở vào mùa Xuân. Nơi mọc: Quảng Ninh, Ninh Bình, Quảng Bình, Tây Nguyên, Tây Ninh. Hội Hoa Lan Việt Nam www.hoalanvietnam.org/ 4 Dendrobium aloifolium (Blume) Rchb.f. 1861 Đồng danh: Aporum lobbii M.A.Clem. 2003; Callista aloifolia (Blume) Kuntze 1891; Callista micrantha (Griff.) Kuntze 1891; Dendrobium cochinchinense Ridl. 1896. Ảnh: Orchiasia Ảnh: Orchiasia Ảnh Nông văn Duy Tên Việt: Hoàng thảo móng rồng (TH). Mô tả: Phong lan mọc từng khóm cao 40-50 phân, lá ngắn và cứng. Chùm hoa mọc ở ngọn, cao 5-10 phân, hoa to 1 ly, nở liên tiếp vào mùa Xuân. Có một giống hoa mầu vàng nhạt. Nơi mọc: Đà Lạt, Định Quán, Nam Cát Tiên, Sông Bé, Lộc Ninh. 5 Dendrobium amabile O’Brien 1909 Đồng danh: Callista amabilis Lour. 1790; Dendrobium bronckartii De Wild. 1906 Ảnh Nguyễn anh Dũng Ảnh: Nguyễn trần Ngữ Tên Việt: Thuỷ tiên huờng (PHH), Hoàng thảo duyên dáng (TH), Kiều tím. Mô tả: Phong lan, thân cao 80-90 phân, lá xanh ngắt quanh năm. Chùm hoa dài 30-40 phân, hoa 20-35 chiếc, to 5-6 phân, nở vào mùa Xuân và Hạ. Nơi mọc: Trung phần và không phải là đặc hữu của VN vì có mọc tại Hải Nam Trung quốc. Hội Hoa Lan Việt Nam www.hoalanvietnam.org/ 6 Dendrobium anceps Sw. 1800 Đồng danh: Aporum anceps Lindley 1830; Callista anceps (Sw.) Kuntze 1891; Ditulima anceps (Sw.) Raf. 1836. Ảnh: Picasaweb. google.com Ảnh: Flickr.com Tên Việt: Móng rùa (PHH). Mô tả: Phong lan, cao tới 60 phân , lá ngắn và dầy. Hoa một chiếc, to 1.25 phân, thơm , mọc ở giữ 2 lá, phần lớn ở ngọn, nở vào mùa Hạ và Thu. Nơi mọc: Tìm thấy tại Bản Đôn, Krong Na, Đắc Lắc ngày 27-3-2008. 7 Dendrobium annamense Rolfe Tuy là một cây lan được thế giới công nhận, nhưng không tìm thấy một tư liệu nào ngoài hình vẽ của Mitcholitz và vài giòng trong cuốn The Orchids of Indochina của Gunnar Seidenfaden, có liệt kê trong cuốn Updated Checklist ot the Orchids of VietNam của Leonid Averyanov và Anna L. Averyanov và Trần Hợp đã ghi trong cuốn Phong Lan như sau: Lan Hoàng thảo trung: Loài đặc hữu của Việt nam, mọc ở Langbian, Lâm đồng. Lan sống phụ, thân buông xuống, dài 40-50 cm, rộng 1-2cm. Cụm hoa 3 chiếc ở mỗi đốt. Hoa mầu vàng ửng tía, cánh môi vàng, dạng thuôn đều. Có thể là Dendrobium chittimae Seidenf. 1997? Hội Hoa Lan Việt Nam www.hoalanvietnam.org/ 8 Dendrobium anosmum Lindley 1845 Đồng danh: Dendrobium superbum Rchb.f var anosmum Rchb.f ; Dendrobium superbum var. dearei Rolfe 1891; Dendrobium superbum var. huttonii Rchb.f. 1869. Ảnh: Nguyễn minh Đức Ảnh: Nguyễn quang Thuyết Ảnh: Bùi xuân Đáng Ảnh: Phạm Hảo Tên Viêt: Giã hạc, Luỡng điểm hạc, Phi điệp. Mô tả: Phong lan, thân buông thõng dài tới 1-50 th. Lá rụng vào mùa Thu. Hoa mọc ở các đốt 4-6 chiếc to 6-10 phân, thơm ngát nở vào mùa Xuân. Ngoài sắc tím hồng thông thuờng còn có mầu trắng ( Den. anosmum var.alba ) hay cánh mầu trắng , họng tím ( Den. anosmum var. huttonii ). Nơi mọc: Lào Cai, Hà Giang, Bắc Cạn, Đô Lương, Vinh, Krong Pha, Đà Lạt, Đắc Lắc, Sông Bé, Lộc Ninh. Hội Hoa Lan Việt Nam www.hoalanvietnam.org/ 9 Dendrobium aphyllum (Roxb.) C.E.C. Fisch. 1928 Đồng danh: Dendrobium cucullatum R. Brown 1822, Dendrobium pierardii Roxb;Dendrobium aphyllum var. katakianum I.Barua 2001. Ảnh: Hà khắc Hiểu Ảnh: Hà khắc Hiểu Tên Việt: Hạc vĩ. Mô tả: Phong lan, thân nhỏ và dài tới 1 thước.Lá rụng vào mùa Thu, hoa mọc ở các đốt , to 3-3.5 phân, nở vào mùa Xuân. Nơi mọc: Lào Cai, Hà Nam Ninh, Tây Nguyên, Đà Lạt. 10 Dendrobium bellatulum Rolfe 1903 Đồng danh: Dendrobium bellatulum var. cleistogamia Pradhan 1979 Ảnh: Bùi xuân Đáng Ảnh: Trần ngoc Mạnh Tên Việt: Hoả hoàng. Mô tả: Phong lan nhỏ, thân ngắn cao 4-6 phân, lá 3-5 chiếc, hoa 3-5 chiếc to 3-5 phân, thơm nở vào mùa Xuân. Nơi mọc: Tây Nguyên. Hội Hoa Lan Việt Nam www.hoalanvietnam.org/ 11 Dendrobium bilobulatum Seidenf. 1985 Đồng danh: Aporum bilobulatum (Seidenf.) M.A.Clem. 2003 Ảnh: Nguyễn vũ Khôi Ảnh: Nguyễn vũ Khôi Tên Việt: Chưa có. Mô tả: Phong lan trung bình, thân dẹp, lá rất ngắn và dầy. Hoa 1-2 chiếc mầu trắng có sọc tía, to 1 phân, mọc ở thân cây non, hoặc cây già trụi lá. Nơi mọc: Lâm Đồng , Đà Lạt. 12 Dendrobium brymerianum Rchb. f. 1875 Đồng danh: Callista brymerana (Rchb.f.) Kuntze 1891; Dendrobium histrionicum Schltr. 1914 Ảnh: Bùi xuân Đáng Ảnh: Chu xuân Cảnh Tên Việt: Chưa có. Mô tả: Phong lan cỡ trung bình, thân có nhiều đốt, lá 5-6 chiếc xanh quanh năm. Chùm hoa dài 10 phân, hoa 1-5 chiếc, to 5-7.5 phân, rất thơm nở vào mùa Xuân và mùa Thu. Nơi mọc: Lai Châu, Sơn La, Lào Cai, Hà Giang. Hội Hoa Lan Việt Nam www.hoalanvietnam.org/ 13 Dendrobium capillipes Rchb. f. 1867 Đồng danh: Callista capillipes (Rchb. f.) Kuntze 1891; Dendrobium acrobaticum Rchb.f 1871; Dendrobium braianense Gagnep. 1938. Ảnh: Nguyễn thi Khuyến Ảnh: Bùi xuân Đáng Tên Việt: Thanh Hoàng (PHH), Hoàng thảo sợi (TH). Mô tả: Phong lan, thân hình thoi lá 1-2 chiếc. Chùm hoa dài 5-6 phân, hoa 3-chiếc mọc ở đốt gần ngọn, to 3-4 phân, thơm mọc vào cuối mùa Đông và mùa Xuân. Nơi mọc: Đèo Prenn, Bảo Lộc, Ban Mê Thuột, Sông Bé, Lộc Ninh. Ghi chú: Rất giống Den. lindleyii nhưng thân dài hơn nhiều. 14 Dendrobium cariniferum Reichb.f. 1869 Đồng danh: Callista carinifera (Rchb.f.) Kuntze 1891; Dendrobium cariniferum var lateritium Rchb.f Ảnh: Nguyễn minh Đức Ảnh: Nông văn Duy Tên Việt: Rạng vàng (PHH), Hoàng thảo xương rồng (TH). Mô tả: Phong lan cao 20-30 phân, hoa 5-6 chiếc, to 5 phân, thơm mùi cam, nở vào mùa Xuân. Nơi mọc: Đà Lạt, Lang Bian, Hà Giang. Hội Hoa Lan Việt Nam www.hoalanvietnam.org/ 15 Dendrobium caryaecolum Guill. Không tìm thấy ảnh và tư liêu nào khác ngoài hình vẽ và tài liệu trong The Orchids of Indochina của Seidenfaden. Pham hoàng Hộ cho biết như sau: Vừng sinh, phong lan thân cao 15-30 phân, to 0.5 cm, lóng dài 1.5-2 cm xanh xanh, có bẹ còn lại trăng trắng. Lá dài 7 cm, rộng 0.5 cm. Hoa cô độc ở nách lá đã rụng, cọng và noãn sào dài 1 cm, phiến hoa cao 1.7-2 cm, trắng hay vàng vàng, môi cam, lá đài nhọn. Rừng thưa, trên Vừng (Carey aborea) ở cây số 140-141 đường đi Đà Lạt. 16 Dendrobium chapaense Aver.2006 Ảnh: Leonid Averyanov Ảnh: Flickr.com Ảnh: Rogier van.Vugt Tên Việt: Đăng lan Sa Pa. Mô tả: Phong lan thân cao từ 15-25 cm, lá 7-8 chiếc, mọc hai bên dài 6-10 cm, rộng 1-1.5 cm. Chùm hoa mọc gần đỉnh dài từ 1-2.5 cm, hoa 2-5 chiếc to 2-3.5 cm. Nở vào tháng 10 và 11 không thơm. Rất giống với Den. Longicornu. Nơi mọc: Lào Cai, Sapa. Hội Hoa Lan Việt Nam www.hoalanvietnam.org/ 17 Dendrobium chittimae Seidenf. 1997 Ảnh: Orchid Species Ảnh: Chu xuân Cảnh Tên Việt: Chưa có. Mô tả: Phong lan nhỏ , thân như chiếc đũa, hoa đơn, to 2.5 -4 phân, mọc ở các đốt, nở vào cuối Đông và tàn trong 3 tuần. Nơi mọc: Lào Cai, Hoàng Liên Sơn. Ảnh: Chu xuân Cảnh 18 Dendrobium chlorostylum Gagnep. 1950 Ảnh: Nguyễn minh Đức Ảnh: Nguyễn minh Đức Tên Việt: Ngọc vạn vòi lục (PHH), Hoàng thảo cột vàng (TH). Mô tả: Phong lan nhỏ, thân cao 20-30 phân. Hoa to 7 phân, 2-3 chiếc mọc ở các đốt gần ngọn. Nơi mọc: Lai Châu, Sơn La, Hoà Bình. Hội Hoa Lan Việt Nam www.hoalanvietnam.org/ 19 Dendrobium christyanum Rchb. f. 1882 Đồng danh: Dendrobium margaritaceum Finet 1901. Ảnh: Ngô quý Tạo Ảnh: Ngô quý Tạo Tên Việt: Hoả hoàng (PHH), Bạch hoàng (TH) Mô tả: Phong lan nhỏ, thân ngắn cao 10-30 phân có vỏ bọc đầy lông, lá 3-4 chiếc. Hoa chiếc một to 5 phân, mọc ở các đốt, có hương thơm nở vào mùa Hạ. Nơi mọc: Tây Nguyên, Lâm Đồng. 20 Dendrobium chrysanthum Wallich ex Lindley 1828 Đồng danh: Callista chrysantha (Wall.) Kuntze 1891. Ảnh: Tô quang Hợp Ảnh: Tô quang Hợp Tên việt: Ngọc vạn vàng (PHH), Hoàng thảo hoa vàng (TH). Mô tả: Phong lan cỡ lớn, thân dài tới 1th50. Lá dài 15 phân, xanh ngắt quanh năm. Hoa mỗi chùm 2-3 chiếc, to 5 phân mọc ở các đốt gần ngọn, thơm nở từ mùa Xuân cho đến mùa Thu. Nơi mọc: Lai Châu, Sơn La, Cao Bằng, Lang Sơn, Tam Đảo, Vĩnh Phú, Quảng Trị, Thừa Thiên, Huế. Hội Hoa Lan Việt Nam www.hoalanvietnam.org/ 21 Dendrobium chryseum Rolfe 1888 Đông danh: Aporum rivesii (Gagnep.) Rauschert 1983;Dendrobium aurantiacum Rchb. f. 1887; Dendrobium aurantiacum var. zhaojuense (S.C.Sun & L.G.Xu) Z.H.Tsi 1999; Dendrobium chryseum var. bulangense G.Z. Ma & G.J. Xu 1992. Ảnh: Nguyễn minh Đức Ảnh: Nguyễn minh Đức Tên Việt: Ngọc vạn (PHH), Hoàng thảo vàng cam (TH). Mô tả: Phong lan trung bình, Chùm hoa dài 7-10 phân, mọc ở gần ngọn cây già mọc từ năm trước, hoa 7-8 chiếc to 7 phân, nở vào Xuân - Hạ, chóng tàn. Nơi mọc: Lai Châu, Sơn La, Hoà Bình, Tây Nguyên. 22 Dendrobium chrysotoxum Lindley 1847 Đồng danh: Callista chrysotoxa (Lindl.) Brieger 1981; Callista suavissima Kuntze 1891; Dendrobium suavissimum Rchb.f 1874 Ảnh: Lê kim Nhung Ảnh: Bùi Thanh Nga Tên Việt: Kim điêp, Hoàng lạp. Mô tả: Phong lan, thân hình thoi cao 30-40 phân, lá 5-7 chiếc ở ngọn. Chùm hoa dài 30 phân mọc ở gần ngọn, hoa to 4-5 phân, thơm nhưng mau tàn, nở vào mùa Xuân. Hoa có mầu đen trong họng là biến dạng Den. chrysotoxum var. suavissimum. Nơi mọc: Ninh Bình, Huế, Thừa Thiên, Tây Nguyên. Hội Hoa Lan Việt Nam www.hoalanvietnam.org/ 23 Dendrobium compactum Rolfe ex W.Hackett 1904 Đồng danh: Dendrobium williamsianum Schltr. 1906 Tên Việt: Chưa có. Mô tả: Phong lan nhỏ, thân ngắn 4-5 phân, lá 6 chiếc rụng vào mùa Thu. Chùm hoa một vài chiếc dài 3-4 phân, hoa 6-10 chiếc. Nơi mọc: Điện Biên. Ảnh: Nguyễn thiện Tich 24 Dendrobium concinnum [Lindl. ex Rchb.f] Miq. 1859 Đồng danh: Anisopetala rigida (Blume) M.A.Clem. 2003; Aporum carnosum (Blume) Rauschert 1983; Dendrobium concavum var allbense J.J.Sm. 1907. Ảnh: Alex & Karel Petrzelka Ảnh: Nguyễn vũ Khôi Tên Việt: Hoàng thảo đỏ (TH). Mô tả: Phong lan nhỏ, cao 20 phân, lá ngắn, dầy và cứng, mọc sát nhau. Hoa 1-2 chiếc, to 6 ly nở vào mùa Thu. Nơi mọc: Lâm Đồng, Đà Lạt, Phú Quốc. Hội Hoa Lan Việt Nam www.hoalanvietnam.org/ 25 Dendrobium crepidatum Lindl. & Paxton 1850 Đồng danh: Dendrobium actinomorphum Blatt. & Halb. 1921. Ảnh: Bùi xuân Đáng Ảnh: Bùi xuân Đáng Tên Việt: Ngọc vạn sáp (PHH), Hoàng thảo sáp (TH). Mô tả: Phong lan thân dài 30-45 phân, buông rũ, lá dài 10 phân rộng 3-4 phân, rụng lá vào mùa Thu. Hoa 1-3 chiếc mọc ở các đốt gần ngọn, to 3-4 phân, thơm và lâu tàn, nở vào mùa Xuân. Nơi mọc: Lai Châu, Sơn La, Tây Nguyên, Nam Cát Tiên. Dendrobium cretaceum Lindl. 1847 xin xem Dendrobium polyanthum Wall. ex Lindl. 1830 26 Dendrobium cruentum Rchb.f 1884 Đồng danh: Callista cruenta (Rchb. f.) Kuntze 1891. Ảnh: Trần ngọc Mạnh Ảnh: Bùi xuân Đáng Tên Việt: Thanh hạc. Mô tả: Phong lan, cao 30-40 phân, thân và lá có nhiều lông. Hoa 1-2 chiếc to 4-6 phân, nở vào mùa Xuân, hơi thơm và lâu tàn. Nơi mọc: Sa Thầy, Kontum, Lâm Đồng, Đà lạt. Hội Hoa Lan Việt Nam www.hoalanvietnam.org/ 27 Dendrobium crumenatum Swartz 1799 Đồng danh: Aporum crumenatum (Sw.) Brieger 1981; Ceraia parviflora (Ames & C.Schweinf.) M.A.Clem. 2003. Ảnh: Nguyễn vũ Khôi Ảnh: Nguyễn vũ Khôi Tên Việt: Tuyết mai, Thach hộc, Bạch câu. Mô tả: Phong lan mọc từng khóm, thân ngắn hình thoi dài 10 phân, lá 5-7 chiếc. Chùm hoa dài 30- 40 phân, hoa 5-20 chiếc, to 2-3 phân, nở trên cành già, thơm nhưng tàn trong vài giờ. Nơi mọc: Nha Trang, Cà Ná, Phan Rang, Đắc Lắc, Đồng Nai, Phú Quốc. 28 Dendrobium crystallinum Rchb. f. 1868 Đồng danh: Callista crystallina (Rchb. f.) Kuntze 1891. Ảnh: Nguyễn thi Khuyến Ảnh: Nguyễn thi Khuyến Tên Việt: Ngọc vạn pha lê (PHH), Hoàng thảo ngọc thạch (TH). Mô tả: Phong lan cao 30-40 phân, lá 4-5 chiếc rụng vào mùa Thu. Hoa 2-3 chiếc, to 5 phân, mọc ở các đốt, rất thơm nở vào mùa Xuân- Hạ. Giống này có biến dạng mầu trắng (Den.crystallinum var. alba). Nơi mọc: Quảng Trị, Thừa Thiên, Lâm Đồng, Bảo Lộc. Hội Hoa Lan Việt Nam www.hoalanvietnam.org/ 29 Dendrobium cumulatum Lindl. 1855 Đồng danh: Callista cumulata (Lindl.) Kuntze 1891 Ảnh: Nguyễn minh Đức Ảnh: Nguyễn minh Đức Tên Việt: Phong phú (PHH), Tích tụ (TH). Mô tả: Phong lan cao 20-30 phân, lá 4-6 chiếc dài 10-12 phân. Hoa mọc thành chùm ngắn, 4-5 chiếc to 3-4 phân, trên thân cây rụng lá, thơm mùi va ni, nở từ mùa Xuân đến mùa Hạ. Nơi mọc: Lâm Đồng, Đà Lạt. 30 Dendobium daklakense Tich, N.T., Schuiteman, A. & Vermeulen, J.J. (2010). Ảnh: Dương Toàn Ảnh: Dương Toàn Tên Việt: Hoàng thảo Đắc lắc. Mô tả: Phong lan cao 60 phân. Chùm hoa ngắn, mọc gần ngọn, hoa 5-7 chiếc to 5 phân nở vào tháng 11. Nơi mọc: Tây Nguyên. Hội Hoa Lan Việt Nam www.hoalanvietnam.org/ 31 Dendrobium dalatense. Gagnep. Không tìm thấy ảnh và tư liêu nào khác ngoài hình vẽ của Chevalier và lời chú thich của: Trần Hợp: Lan Mắt trúc, đặc hữu của VN, mọc ở Langbian, cao 30-40 phân , lá xếp 2 dãy, dài 5 phân, cách xa nhau 6 phân. Hoa mọc ở dỉnh thân , trên các đố không lá. Hoa nhỏ mầu trắng, cánh môi rỗng, nhiều gan dọc, đỉnh hơi lõm. Gunnar Seidenfaden: Rất giống với cây Den. acinaform nhưng lớn hơn về kích thước. Theo mẫu vật của Kerr, tin rằng 2 cây chỉ là một. 32 Dendrobium dantaniense Guill. 1957 Đồng danh: Dendrobium alterum Seidenfadden 1985 Ảnh: Andy's Orchids Ảnh Nông văn Duy Tên Việt: Đa tân. Mô tả: Phong lan, thân đứng cao 30-40 phân , lá 4-6 chiếc mọc ở ngọn. Hoa to khoảng 1 phân, 2-4 chiếc mọc từng chùm ở gần ngọn, nở vào cuối Xuân, đầu Hạ. Noi mọc: Suối Đa Tân, Đà Lạt. Dendrobium daoense Gagnep. 1950 xin xem Dendrobium henryi Schltr. 1921. Hội Hoa Lan Việt Nam www.hoalanvietnam.org/ 33 Dendrobium delacourii Guillaumin 1924 Đồng danh: Dendrobium rupicola var breve [Rchb.f] Atwood. Ảnh: Nguyễn minh Đức Ảnh: Nguyễn minh Đức Tên Việt: Điểu lan (PHH), Môi tơ (TH). Mô tả: Phong lan, thân cao khoảng 10 phân, lá 5-6 chiếc. Chùm hoa dài 15 phân, hoa 6-10 chiếc, to 2 phân, nở vào Hè-Thu. Nếu thân cây cao 20-40 phân là Den. venustum vì 2 cây rất giống nhau. Nơi mọc: Quảng Trị, Tây Nguyên, Sông Bé, Tây Ninh. 34 Dendrobium densiflorum Lindl. ex Wall. 1829 Đông danh: Callista densiflora (Lindl. ex Wall.) Kuntze 1891 Ảnh: Bùi xuân Đáng Ảnh: Bùi xuân Đáng Tên Việt: Thuỷ tiên vàng. Mô tả: Phong lan cao 40-50 phân. Chùm hoa dài 20-25 phân mọc gần ngọn, hoa 2-30 chiếc, to 5 phân, mọc sát nhau nở từ mùa Đông cho đến mùa Thu, hơi thơm và chóng tàn. Nơi mọc: Sơn La, Lai Châu, Tây Nguyên. Hội Hoa Lan Việt Nam www.hoalanvietnam.org/ 35 Dendrobium dentatum Seidenf. Đồng danh: Dendrobium tenellum Lindl. Ảnh: rv-orchidworks.com Ảnh: Nông văn Duy Tên Việt: Hoàng thảo lá kim (TH). Mô tả: Phong lan cao 40-60 phân, lá hình ống, chùm hoa dài 20-30 phân, hoa nhỏ. Cây này trông giống như Den. crumenatum. Nơi mọc: Lạng Sơn, Sơn Tây, Hà Nam Ninh, Quảng Bình, Tây Nguyên, Lâm Đồng, Đà Lạt. 36 Dendrobium devonianum Paxton 1840 Đồng danh: Callista devoniana (Paxton) Kuntze 1891. Ảnh: Nguyễn thi Khuyến Ảnh: Nguyễn thi Khuyến Tên Việt: Phương dung (PHH), Tam bảo sắc. Mô tả: Phong lan, thân mảnh buông rũ dài 60-80 phân. Hoa to 7-8 phân, mọc ở các đốt gần ngọn cây đã trụi lá, thơm và lâu tàn, nở vào cuối Đông và mùa Xuân. Nơi mọc: Lai Châu, Sơn La, Tây Nguyên. Hội Hoa Lan Việt Nam www.hoalanvietnam.org/ 37 Dendrobium dixanthum Rchb.f., 1865 Đồng danh: Callista dixantha (Rchb. f.) Kuntze 1891. Ảnh:Bùi xuân Đáng Ảnh: Bùi xuân Đáng Ảnh: Leonid Averyanov Mô tả: Phong lan thân cao 30-40 phân, lá 4-5 chiếc rụng vào mùa Đông. Hoa to 4 phân, mọc từ các đốt nở vào Đông-Xuân. Nơi Mọc: Leonid Averyanov, Phan kế Lộc, Nguyễn quang Hiếu tìm thấy tại Na U, Điện Biên ngày 4 -4-2011. 38 Dendrobium draconis Rchb.f 1862 Đồng danh: Callista draconis (Rchb. f.) Kuntze 1891; Dendrobium andersoni J. Scott 1872. Ảnh: Lê trong Châu Ảnh: Lê trong Châu Tên Việt: Nhất điểm hồng. Mô tả: Phong lan cao 40-50 phân, thân 8-9 đốt có lông đen. Lá xanh bóng. Hoa to 6-8 phân, mọc từng chùm 2-5 chiếc ở các đốt gần ngọn, thơm mùi cam quýt và lâu tàn. Nơi mọc: Tây Nguyên, Lâm Đồng, Nam Cát Tiên. Hội Hoa Lan Việt Nam www.hoalanvietnam.org/ 39 Dendrobium ellipsophyllum T. Tang & F.T. Wang 1951 Đồng danh: Dendrobium revolutun. Ảnh: Chu xuân Cảnh Ảnh: Nguyễn minh Đức Tên Việt: Hoàng thảo, Hương duyên. Mô tả: Phong lan cao 40-50 phân, lá 14-18 chiếc, xanh quanh năm. Hoa đơn độc, to 2-2.5 phân, mọc ở các đốt gần ngọn, thơm và nở vào Xuân-Hạ. Nơi mọc: Tây Nguyên, Lâm Đồng, Nam Cát Tiên. 40 Dendrobium exile Schltr. 1906 Đồng danh: Dendrobium heterocaulon Guillaumin 1965 Ảnh: Nguyễn minh Đức Ảnh: Nguyễn minh Đức Tên Việt: Hoàng thảo lá sợi (TH). Mô tả: Phong lan cao 40-50 phân, thân mảnh , lá hình ống. Hoa 1-2 chiếc, dài 2.5 phân, thơm như mùi phấn, mọc gần ngọn cây già, nở vào mùa Thu. Nơi mọc: Lâm Đồng, Đồng Nai. Hội Hoa Lan Việt Nam www.hoalanvietnam.org/ 41 Dendrobium falconeri Hook. f. 1856 Đồng danh: Callista falconeri (Hook.) Kuntze 1891 ; Dendrobium erythroglossum Hayata 1914. Ảnh: Bùi xuân Đáng Ành: Nguyễn minh Đức Tên Việt: Trúc mành, Hạt cườm. Mô tả: Phong lan, thân nhỏ, mảnh mai, dài tới hơn 1 thước. Lá nhỏ và dài 10-15 phân. Hoa đơn độc, to 6-8 phân , mọc ở các đốt, nở vào mùa Xuân, thơm và tàn trong 2 tuần lễ. Nơi mọc: Núi Ngọc Lĩnh, Tây Nguyên, Lâm Đồng, Điên Biên. 42 Dendrobium farinatum Schildh. & Schraut 2004 Ảnh: Jana. Skornickova Ảnh: Orchid & more Mô tả: Trong bản tường trình không mô tả rõ chi tiết của cây lan. Nơi mọc: Jana Skornickova thấy tại Hòn Bà, Khánh hòa tháng 6-2011. Phụ chú: Trong bản tường trình Leonid Averyanov có ghi cây này lan có liên quan tới cây Den. dataniense Guillaume, 1957. Nhưng khi tìm hiểu chúng tôi lai thấy cây này lại có đồng danh là Den.alterum Seidenfadden 1985 và hoa của mấy cây này khá giống nhau. Có lẽ những cây này cũng chỉ là một. Hội Hoa Lan Việt Nam www.hoalanvietnam.org/ Den. dataniense Den. alterum Ảnh: Eric Hunt Ảnh: Lourens Grobler 43 Dendrobium farmeri Paxton 1849 Đồng danh: Callista farmeri (Paxton) Kuntze 1891; Dendrobium densiflorum Lindley var farmerii. Ảnh: Trần ngọc Mạnh Ảnh: Nguyễn xuân Lương Tên Việt: Thuỷ tiên trắng. Mô tả: Phong lan thân cây cao 15-20 phân, dưới gốc nhỏ, trên lớn và vuông góc. Chùm hoa dài 20 phân mọc ở các đốt gần ngọn, hoa mọc thưa, to 5 phân, nở vào mùa Xuân. Hoa cũng có mầu hồng nhạt giống như Den. amabile nhưng cây thấp nhỏ hơn. Nơi mọc: Sơn La, Lai Châu, Đà Lạt. Ghi chú: Khác với Den. thyrsiflorum vì cây này thân tròn, dài hơn, hoa nhiều hơn và mọc sát nhau. Dendrobium faulhaberianum Schltr. 1911 Xin xem Dendrobium aduncum Wall. ex Lindl. 1842. Hội Hoa Lan Việt Nam www.hoalanvietnam.org/ 44 Dendrobium filicaule Gagnep Không tìm thấy ảnh hoặc tư liệu nào khác ngoài hình vẽ của Poilane và ghi chú: Tìm thấy ở núi Bạch Mã, Huế vào 8-9 1938. Pham hoàng Hộ cho biết như sau: Tên Mộc lan chỉ, lan có thân mảnh như chỉ dài 20-30 cm to 1 mm mầu rơm. Lá như lá Hoà bản, to 5x0.5 cm, nhọn. Phát hoa ở ngọn, 1 hoa, lá hoa nhỏ, hoa hường lợt, dài 1,5cm lá đài giữa to 9x4 mm, 5 gân, cánh hoa 3 gân, to 10x3 mm môi dái7 mm, 3 thuỳ, cột cao 3mm. Mọc trên rêu và mùn: Bạch mã. Hình: Poilane