Giới thiệu chung về cây cao su

Tân’s design for teaching 11/09/09 SOCIETY’S FAMER IN BP PROVINCE GIỚI THIỆU CHUNG VỀ CÂY CAO SU GENERAL INTRODUCE RUBBER TREE Tân’s design for teaching 11/09/09 SOCIETY’S FAMER IN BP PROVINCE NGU N G C VÀ PHÁT TRI N Ồ Ố Ể 1. Ngu n g c:ồ ố + Cao su có ngu n g c l u v c sông Amzone ồ ố ở ư ự ( Nam M ) .ỹ + Năm 1493: Christoph Colmb thám hi m Nam ể M đã th y tr em đá nh ng qu bóng b ng ỹ ấ ẻ ữ ả ằ m cao su.ủ + Năm 1838_ 1844: Charles Goodyear và Thomas Hancock đã phát minh ra ph ng pháp ươ l u hóa cao su.ư D ng design for teachingươ 11/09/09 SOCIETY’S FAMER IN BP PROVINCE + Năm 1876: Ông Henry wickham ng i đ u ườ ầ tiên đ t ra v n đ nên tr ng tr t cao su. ặ ấ ề ồ ọ + Năm 1892: Malaysia là n c đ u tiên đ c ướ ầ ượ nhân gi ng cao su (120ha).ố • VI T NAM: Ệ + Năm: 1877: Pierre ng i đ u tiên đ a cây ườ ầ ư cao su vào vi t nam, nh ng các cây này đ u ệ ư ề ch t.ế + Năm: 1897: Raoul ng i đã đ a nh ng h t ườ ư ữ ạ gi ng cao su n y m m vào Vi t Nam và vi c ố ả ầ ệ ệ tr ng thành công. ồ Tân’s design for teaching 11/09/09 SOCIETY’S FAMER IN BP PROVINCE TH C V T H C VÀ SINH Ự Ậ Ọ THÁI 1. Mô T Th c V t, Sinh Lý, Sinh Hóa.ả ự ậ Cây cao su Hevea Brasiliensis, nguyên quán Amazone. ở + Chu kỳ s ng c a cây cao su đ c gi i ố ủ ượ ớ h n t 30-40 năm, trong đó chia ra làm hai ạ ừ th i kỳ. ờ Tân’s design for teaching 11/09/09 SOCIETY’S FAMER IN BP PROVINCE • Th i kỳ ki n thi t c b n ( KTCB): là kho ng ờ ế ế ơ ả ả th i gian t lúc tr ng đ n khi b t đ u khai ờ ừ ồ ế ắ ầ thác , th ng t 5-7 năm tùy theo đi u ki n ườ ừ ề ệ chăm sóc. • Th i Kỳ Kinh Doanh ( TKKD): là kho ng th i ờ ả ờ gian khai thác m . ( 25-30 năm) ủ Tân’s design for teaching 11/09/09 SOCIETY’S FAMER IN BP PROVINCE MÔ T CHI TI TẢ Ế 1. R :Ễ * Reã coïc: ñaûm baûo cho caây caém saâu vaøo ñaát, giuùp caây choáng ñoå ngaõ. Ñoàng thôøi, huùt nöôùc vaø muoái khoaùng töø caùc lôùp ñaát saâu. * Reã baøng: Heä thoáng reã baøng raát phaùt trieån, phaàn lôùp reã baøng naèm trong taàng ñaát maët. + 80-85% s l ng r bàng t p trung l p ố ượ ễ ậ ở ớ đ t t 0-30cm. ấ ừ Tân’s design for teaching 11/09/09 SOCIETY’S FAMER IN BP PROVINCE + 10-15% s l ng r bàng t p trung l p ố ượ ễ ậ ở ớ đ t t 30-40cm.ấ ừ + 5-10% t p trung l p đ t sâu h n 40cmậ ở ớ ấ ơ Cây t 1-3 tu i h th ng r bàng t p trung g n ừ ổ ệ ố ễ ậ ầ g c.ố Cây t 3 tu i tr lên h th ng r bàng phát ừ ổ ở ệ ố ễ tri n vào gi a hàng cây. ể ữ Trên n n đ t t t, khi cây đ c 3 tu i thì r c c ề ấ ố ượ ổ ễ ọ dài 1,5m, r bàng dài 6-9m. Cây 9 tu i tr lên ễ ổ ở r c c dài 2,4m, r bàng dài > 9m.ễ ọ ễ Tân’s design for teaching 11/09/09 SOCIETY’S FAMER IN BP PROVINCE 2. LÁ * Laù cao su laø laù keùp goàm 3 laù cheùt. • Màu s c , hình d ng, kích th c lá thay đ i ắ ạ ướ ổ khác nhau gi a các gi ng cây. ữ ố • Lá cao su t p trung thành t ng tâng. ậ ừ Ñeå hình thaønh 1 taàng laù oån ñònh: - Muøa möa: 25 – 35ngaøy. - Muøa khoâ: 40 – 50 ngaøy. Tân’s design for teaching 11/09/09 SOCIETY’S FAMER IN BP PROVINCE 3. HOA • Caây cao su töø 5 – 6 tuoåi baét ñaàu coù hoa. • Ra hoa vaøo thaùng 2 – 3 döông lòch. • Hoa cao su là hoa đ n tính đ ng chu: hoa đ c ơ ồ ự và hoa cái riêng bi t nh ng m c trên cùng ệ ư ọ m t cây. ộ Tân’s design for teaching 11/09/09 SOCIETY’S FAMER IN BP PROVINCE 4. QU VÀ H TẢ Ạ • Qu cao su hình tròn h i d p có đ ng kính t ả ơ ẹ ườ ừ 3-5cm, qu nang g m 3 ngăn, m i ngăn ch a ả ồ ổ ứ m t h t.ộ ạ • H t cao su hình h i dài ho c b u d c, có kích ạ ơ ặ ầ ụ th c thay đ i t 2.0-3,5cm.ướ ổ ừ • Bên trong v h t có nhân h t g m phôi nh và ỏ ạ ạ ồ ủ cây m m, phôi chi m h u h t di n tích nhân và ầ ế ầ ế ệ chi m 50-60% tr ng l ng h t. ế ọ ượ ạ Tân’s design for teaching 11/09/09 SOCIETY’S FAMER IN BP PROVINCE 5. V VÀ H TH NG M Ỏ Ệ Ố Ủ Caét ngang thaân caây, coù theå phaân bieät ñöôïc 3 lôùp roõ reät: Goã – Töôïng taàng - Voû Tân’s design for teaching 11/09/09 SOCIETY’S FAMER IN BP PROVINCE a / Vo û Veà caáu taïo vaø chöùc naêng hoaït ñoäng coù theå phaân chia lôùp voû thaønh 3 lôùp nhö sau: - Taàng thieân moäc (da me): Laø caùc lôùp teá baøo ngoaøi cuøng cuûa voû goàm caùc teá baøo cheát neân thöôøng cöùng, xuø xì. Ñaây laø lôùp baûo veä cho caùc lôùp beân trong. Tân’s design for teaching 11/09/09 SOCIETY’S FAMER IN BP PROVINCE - Lô ùp t rung b ì (d a c a ù t ) : c o ù t h e å p ha ân b ie ä t t h a ø nh 2 lô ùp : + Lôùp ngoaøi laø lôùp da caùt thoâ: coù nhieàu teá baøo ñaù + Lôùp trong laø lôùp da caùt nhuyeãn: soá teá baøo ñaù ít vaø nhoû hôn lôùp ngoaøi, coù chöùa moät ít oáng muû tuy nhieân caùc oáng muû naøy ít hoaït ñoäng neân lôùp voû naøy chöùa raát ít muû. Tân’s design for teaching 11/09/09 SOCIETY’S FAMER IN BP PROVINCE - Lô ùp no ä i b ì (d a lu ïa ) : c a á u t a ïo b ô û i c a ùc t e á b a ø o lib e , c a ùc h e ä t ho á ng o á ng m uû v a ø ra á t ít t e á b a ø o ho a ù ña ù . Ña ë c ñ ie åm cuûa lô ùp no ä i b ì la ø chö ùa nh ie à u o á ng m uû v a ø c a ùc o á ng m uû s a é p s e á p k h ít nha u t ha ø nh t ö ø ng ha ø ng , c a ø ng s a ù t t ö ô ïng t a à ng s o á lö ô ïng o á ng m uû ca ø ng h ie à u , c a ø ng no n t re û n e â n ca ø ng chö ùa nh ie à u m uû . Tân’s design for teaching 11/09/09 SOCIETY’S FAMER IN BP PROVINCE Töôïng taàng - Laø taàng phaùt sinh libe moäc, laø cô quan saûn xuaát ra caùc teá baøo non cuûa thaân caây. Töôïng taàng trong lôùp voû hoaït ñoäng raát maïnh vaø lieân tuïc, saûn xuaát ñeàu ñaën caùc moâ non theo hình ñoàng taâm vaø laàn löôït cöù moät lôùp teá baøo beân trong (phaàn goã) roài moät lôùp teá baøo beân ngoaøi (phaàn voû). Sau ñoù caùc moâ non seõ chuyeån hoaù daàn ñeå taïo neân caùc teá baøo coù caáu taïo ñaëc bieät cuûa lôùp goã, lôùp voû. Tân’s design for teaching 11/09/09 SOCIETY’S FAMER IN BP PROVINCE - Tö ô ïng t a à ng c o ù v a i t ro ø q uy e á t ñò nh ñ e á n s ö ï t a ê ng t rö ô ûng v a ø s a ûn lö ô ïng cuûa ca â y . - Kh i ca ïo m uû , t ra ùnh cha ïm v a ø la á y ñ i t ö ô ïng t a à ng g o ïi la ø c a ïo p ha ïm v ì luùc ño ù ca ùc t e á b a ø o cuûa t ö ô ïng t a à ng b e â n c a ïnh v uø ng b ò t o å n t hö ô ng s e õ p ha â n s inh m a ïnh ñ e å b uø ña é p v a ø o nô i k ho â ng c o ù t ö ô ïng t a à ng , g a â y n e â n s ö ï s inh t rö ô ûng m a á t t ra ä t t ö ï v a ø cuo á i cuø ng t a ïo n e â n c a ùc u b ö ô ùu k h ie á n lô ùp v o û t a ù i s inh k ho â ng c o ø n k ha i t h a ùc ñö ô ïc nö õ a . Tân’s design for teaching 11/09/09 SOCIETY’S FAMER IN BP PROVINCE b. H TH NG MŨỆ Ố c / Ca áu t a ïo o á ng m uû - Caùc o á ng m uû xe á p ñö ùng , hô i ng h ie â ng t ö ø p ha û i t re â n c a o xuo á ng t ra ù i d ö ô ù i t ha á p t a ïo t h a ø nh m o ä t g o ùc t ö ø : s o v ô ù i ñö ô ø ng t ha úng ñö ùng . Tân’s design for teaching 11/09/09 SOCIETY’S FAMER IN BP PROVINCE + Ño ä ng h ie â ng cuûa o á ng m uû la ø m o ä t ña ë c t ính cuûa g io á ng c a â y . Do ña ë c t ính ño ä ng h ie â ng cuûa c a ùc o á ng m uû ne â n k h i c a ïo m uû ca o s u p ha û i t a ïo m o ä t v e á c a é t t h e o ch ie à u ng ö ô ïc la ïi ñ e å c a é t nh ie à u o á ng m uû . + Caùc o á ng m uû k ho â ng lie â n t u ïc t ö ø g o á c c a â y ñ e á n nô i p ha â n ca ø nh v a ø c a ø ng xuo áng t ha á p (g a à n g o á c ) , s o á lö ô ïng o á ng m uû ca ø ng t a ê ng . Tân’s design for teaching 11/09/09 SOCIETY’S FAMER IN BP PROVINCE + Caùc o á ng m uû xe á p c a ïnh nha u , t a ä p hô ïp la ïi t h a ø nh t ö ø ng b o ù g o ïi la ø h e ä t ho á ng o á ng m uû , c a ùc o á ng m uû t ro ng cuø ng m o ä t h e ä t ho á ng t ho â ng t hö ô ng nha u b a è ng ca ùc nhaùnh ng ang . . + Ño ä d a ø y v o û v a ø s o á lö ô ïng o á ng m uû t a ê ng t h e o t uo å i c a â y t u y nh ie â n no ù co ø n p hu ï t huo ä c v a ø o ña ë c t ính g io á ng , t o á c ño ä t a ê ng t rö ô ûng , m a ä t ño ä t ro à ng v a ø ch e á ño ä d inh d ö ô õ ng . Tân’s design for teaching 11/09/09 SOCIETY’S FAMER IN BP PROVINCE Caùc o á ng m uû ñö ô ïc s a é p x e á p t h e o v o ø ng t ro ø n ño àng t a âm , b ình q ua â n m o ã i na ê m ca â y t a ïo ra ñö ô ïc 1 ,5 ñ e á n 2 ,5 v o ø ng o á ng m uû . S o á lö ô ïng o á ng m uû t a ê ng d a à n t ö ø ng o a ø i v a ø o t ro ng , c a ø ng g a à n t ö ô ïng t a à ng s o á lö ô ïng o á ng m uû ca ø ng nh ie à u ca ø ng no n t re û n e â n ho a ït ño ä ng m a ïnh v a ø cho nh ie à u m uû ño ù la ø c ô ch e á ho a ït ño ä ng cuûa t ö ô ïng t a à ng . Caùc o á ng m uû ñö ô ïc h ình t ha ø nh t rö ô ùc d a à n t rô û n e â n g ia ø co ã i, chö ùa ít m uû v a ø b ò ña å y ra ng o a ø i. Tân’s design for teaching 11/09/09 SOCIETY’S FAMER IN BP PROVINCE 6. M CAO SU Ủ Muû nö ô ùc la ø m o ä t d ung d ò ch t h e å k e o , m a ø u t ra é ng ñu ïc nhö s ö õ a ho a ë c co ù m a ø u hô i v a ø ng ho a ë c hô i ho à ng t u y ø t h e o g io á ng ca â y . Tân’s design for teaching 11/09/09 SOCIETY’S FAMER IN BP PROVINCE Tha ø nh p h n m uû nö ô ùc t rung ầ b ình g o àm : - Cao s u : 3 0 – 4 0% - Nö ô ùc : 5 5 – 6 0% - Nhö ïa ( re s in e ) : 1 , 5 – 2% - Ñö ô ø ng , in o s it o l: 1% - Pro t e in : 2% - Chaá t k ho aùng : 0 ,5 – 1% Tân’s design for teaching 11/09/09 SOCIETY’S FAMER IN BP PROVINCE 7. TĂNG TR NG C A CAO SUƯỞ Ủ Nhöõng yeáu toá chính aûnh höôûng ñeán söï taêng tröôûng cuûa caây cao su: - Söï cung caáp nöôùc cho caây qua heä thoáng reã. - Söï cung caáp chaát dinh döôõng cho caây. - Maät ñoä troàng. - Aûnh höôûng cuûa goác gheùp treân caây gheùp. - Ñaëc tính gioáng. - Caïo muû. Tân’s design for teaching 11/09/09 SOCIETY’S FAMER IN BP PROVINCE ĐI U KI N SINH THÁIỀ Ệ 1/ Khí haäu a/ Nhieät ñoä: thích hôïp nhaát laø töø 25 – 300C - Nhieät ñoä 250C naêng suaát ñaït toái haûo. b/ Löôïng möa: - Thích hôïp laø töø 1.500 – 2.000mm/naêm. - AÛnh höôûng ñeán saûn löôïng muû: caïo treã, truùt muû sôùm, maát muû taïp. Tân’s design for teaching 11/09/09 SOCIETY’S FAMER IN BP PROVINCE c/ Gioù: - Gio ù t ö ø 1 – 2 m /g ia â y la øm v ö ô ø n ca â y t ho â ng t ho a ùng , ha ïn ch e á b e ä nh , g iuùp v o û ca â y m au k ho â s a u k h i m ö a . - To á c ño ä g io ù > 1 7 ,2 m /g ia â y : c a â y c a o s u b ò g a õ y c a ø nh , t h a â n . (g io ù c a á p 8 ) . Tân’s design for teaching 11/09/09 SOCIETY’S FAMER IN BP PROVINCE d / Giô ø ch ie á u s a ùng , s ö ô ng m uø : - Sö ô ng m uø nh ie à u t a ïo ñ ie à u k ie ä n cho c a ùc lo a ïi na ám b e ä nh p haù t t rie å n g a â y ha i cho c a â y Tân’s design for teaching 11/09/09 SOCIETY’S FAMER IN BP PROVINCE a/ Ñoä cao: - Caây cao su thích hôïp vôùi vuøng ñaát coù ñoä cao töông ñoái thaáp (döôùi 200m). - Caøng leân cao thôøi gian KTCB caøng keùo daøi. - Ñoä cao ít aûnh höôûng ñeán saûn löôïng muû. 2/ Ñaát ñai Tân’s design for teaching 11/09/09 SOCIETY’S FAMER IN BP PROVINCE b/ Ñoä doác: - Trong ñieàu kieän coù theå löïa choïn, neân troàng cao su ôû ñaát coù ñoä doác döôùi 30%. c/ Ñoä pH: - Thích hôïp nhaát laø töø 4,5 – 5,5 d/ Chieàu saâu taàng ñaát: - Phaûi treân 1m khoâng coù trôû ngaïi cho söï taêng tröôûng cuûa reã. Tân’s design for teaching 11/09/09 SOCIETY’S FAMER IN BP PROVINCE e/ Möùc thuyû caáp: - Coù chieàu saâu treân 1m. Tân’s design for teaching 11/09/09 SOCIETY’S FAMER IN BP PROVINCE Ñaát troàng cao su ñöôïc phaân haïng döïa vaøo:  Tính chaát ñaát  Vuøng troàng cao su. 3/ Phaân haïng ñaát Tân’s design for teaching 11/09/09 SOCIETY’S FAMER IN BP PROVINCE Ñeå ñaùnh giaù tính chaát ñaát thích hôïp cho cao su, caàn khaûo saùt caùc yeáu toá sau: 1/ Ñoä saâu taàng ñaát 2/ Thaønh phaàn cô giôùi 3/ Möùc ñoä keát von, ñaù soûi 4/ Haøm löôïng muøn cuûa lôùp ñaát maët 0- 30cm 5/ Chieàu saâu möïc nöôùc ngaàm 6/ Ñoä doác 3/ Phaân haïng ñaát Tân’s design for teaching 11/09/09 SOCIETY’S FAMER IN BP PROVINCE TT Caùc yeáu toá giôùi haïn Möùc ñoä giôùi haïn 0 1 2 3 4 1 Ñoä saâu taàng ñaát = (m) >2 >1,5 – 2 > 1,2 – 1,5 0,8 – 1,2 < 0,8 2 Thaønh phaàn cô giôùi 50% caùt + 50% seùt vaø thòt 50% -70% seùt vaø thòt 50-70% caùt 70- 90% caùt hoaëc 70- 90% seùt > 90% caùt Baûng 01: Phaân loaïi möùc ñoä giôùi haïn nhöõng yeáu toá cuûa ñaát troàng cao su Tân’s design for teaching 11/09/09 SOCIETY’S FAMER IN BP PROVINCE Baûng 01: Phaân loaïi möùc ñoä giôùi haïn nhöõng yeáu toá cuûa ñaát troàng cao su (tt) TT Caùc yeáu toá giôùi haïn Möùc ñoä giôùi haïn 0 1 2 3 4 5 Chieàu saâu möïc nöôùc ngaàm (m) >2 >1,5-2 1,2- 1,5 0,8-1,2 < 0,8 6 Ñoä doác = D(%) 30 Tân’s design for teaching 11/09/09 SOCIETY’S FAMER IN BP PROVINCE Baûng 01: Phaân loaïi möùc ñoä giôùi haïn nhöõng yeáu toá cuûa ñaát troàng cao su (tt) TT Caùc yeáu toá giôùi haïn Möùc ñoä giôùi haïn 0 1 2 3 4 5 Chieàu saâu möïc nöôùc ngaàm (m) >2 >1,5-2 1,2- 1,5 0,8-1,2 < 0,8 6 Ñoä doác = D(%) 30 Tân’s design for teaching 11/09/09 SOCIETY’S FAMER IN BP PROVINCE a/ Cao trình < 600m (khoâng coù giôùi haïn veà caùc yeáu toá khí haäu): - Ia: chæ coù yeáu toá ôû möùc ñoä giôùi haïn loaïi 1. - Ib: coù 1 yeáu toá ôû möùc ñoä giôùi haïn loaïi 2. - IIa: coù töø 2 yeáu toá ôû möùc ñoä giôùi haïn loaïi 2 trôû leân hoaëc 1 yeáu toá ôû möùc ñoä giôùi haïn loaïi 3. - IIb: coù hôn moät yeáu toá ôû möùc ñoä giôùi haïn loaïi 3. - III: coù yeáu toá ôû möùc ñoä giôùi haïn loaïi 4. Tân’s design for teaching 11/09/09 SOCIETY’S FAMER IN BP PROVINCE b/ Cao trình 600 – 700m: Ñaát troàng cao su ñöôïc phaân haïng nhö muïc I (nhöng giaûm xuoáng 1 haïng). Ví duï: - Töø haïng Ia xuoáng haïng IIa. - Töø haïng Ib xuoáng haïng IIb. - Töø haïng IIb xuoáng haïng III. Tân’s design for teaching 11/09/09 SOCIETY’S FAMER IN BP PROVINCE c/ Nhöõng vuøng ngoaøi truyeàn thoáng troàng cao su. Coù nhieàu yeáu toá giôùi haïn veà khí haäu nhö gioù baõo, nhieät ñoä quaù thaáp, nhieät ñoä quaù cao (nhö Mieàn Trung, Mieàn Baéc) ñaát troàng cao su ñöôïc phaân haïng thuoäc loaïi III.