Giáo trình Cổ sinh vật học - Chương 3: Thời gian địa chất và địa niên biểu

CHƯƠNG III: THỜI GIAN ĐỊA CHẤT VÀ ĐỊA NIÊN BiỂU GEOLOGIC TIME SCALE I. Thẩm định thời gian địa chất: tuổi tương đối và tuổi tuyệt đối: II. Phạm vi địa chất của các nhóm sinh vật: III. Hoá thạch chỉ đạo (index fossil): IV.Bảng địa niên biểu và cột địa tầng: Thôøi gian ñòa chaát Tuoåi cuûa vaät (ñaù + fossils) trong quaù khöù : tuoåi töông ñoái vaø tuoåi tuyeät ñoái Caùc nguyeân lyù cô baûn cuûa lòch söû traùi ñaát Nguyeân lyù quaù trình ñoàng nhaát : “Hieän taïi laø chìa khoùa cuûa quaù khöù” cuûa James Hutton (1795) Caùc nguyeân lyù duøng xaùc ñònh tuoåi töông ñoái: - Nguyeân lyù choàng chaát (superposition) - Nguyeân lyù xuyeân caét (crosscutting relationship) - Nguyeân lyù veà bao theå, ñaù tuø (inclussion) - Nguyeân lyù dieãn theá ñoäng vaät (Faunal succession) I. Thẩm định thời gian địa chất Caùc chuyeån ñoäng cuûa voû coù theå ñaåy lôùp ñaù xöa leân naèm treân lôùp ñaù môùi Caùc ñaù magma hình thaønh sau, tuoåi treû hôn, seõ caét qua caùc ñaù traàm tích coù tröôùc Maët baát chænh hôïp(unconformity) laø beà maët bò giaùn ñoïan traàm tích trong moät thôøi gian GIAO HOÅ Söû duïng ñòa khai ñeå giao hoã giöõa caùc ñieåm loä naèm raát xa nhau, lôùp (5) coù ôû ñieåm B nhöng khoâng coù ôû A, ñieàu naøy cho thaáy khoâng coù traàm tích hay bò maøi moøn ôû vò trí A. ÔÛ A coù lôùp (7) vaø (8) coøn ôû B khoâng coù. A B Ñònh tuoåi tuyeät ñoái a. Ñònh tuoåi tuyeät ñoái : nhöõng coá gaéng ban ñaàu b. Caùc ñoàng vò phoùng xaï: ñoàng hoà nguyeân töû c. Ñònh tuoåi baèng phoùng xaï : Baùn ñôøi - Uranium-238 vaø Chì-206 - Uranium-235 vaø Chì-207 - Thorium vaø Chì 208, - Rubidium vaø Strontium-87 - Kalium-40 vaø Argon-40 - Carbon-14 vaø Nitrogen-14 K ho ái l öô ïng n gu ye ân tö û Soá neutron - Loaït huûy bieán cuûa urani 238 Urani vaø chì Carbon 14 14C hoùa hôïp vôùi oxi taïo thaønh COØ2 caáu taïo caây vaø khi caây cheát noù phaân huûy thaønh 14N II. Phạm vi địa chất của các nhóm sinh vật: • Nguyên lý diễn thế động vật (Principle of Faunal Succession): • Khái niệm về taxon, (s.n là taxa) – đơn vị phân loại của hoá thạch, có taxon cấp bộ, cấp họ, cấp giống, cấp loài. Vd: taxon cấp giống: Favosites • Khái niệm về “đới”: đới động vật (faunizone), đới thực vật (florizone), đới sinh địa tầng (biostratigraphic zones) Nguyeân lyù dieãn theá ñoäng vaät (Principle of Faunal Succession): moãi taàng ñaù coù moät taäp hôïp hoaù thaïch khaùc vôùi caùc taàng ñaù treân vaø döôùi cuûa noù. Thöù töï xuaát hieän cuûa caùc taäp hôïp hoaù thaïch töø xöa ñeán môùi truøng khôùp veà traät töï phaùt trieån cuûa sinh vaät. Tập hợp hoá thạch của tầng A (trẻ hơn) khác biệt với tập hợp hoá thạch của tầng B (xưa hơn) III. Hoá thạch chỉ đạo (index fossil): • Hoá thạch chỉ đạo (index fossil) (còn được gọi là guide fossil): là những hoá thạch có phạm vi địa chất giới hạn và là cơ sở tốt nhất để xác định tuổi cho các tầng đá. • Tiêu chuẩn của hoá thạch chỉ đạo: - Là những giống, loài đã tuyệt chủng và có thời gian tồn tại ngắn (trong quá khứ) - Có số lượng cá thể phong phú và có phân bố không gian rộng (quy mô toàn cầu) - Thường thuộc nhóm các sinh vật dễ để lại hoá thạch trong các tầng đất đá Một số hoá thạch chỉ đạo dùng trong xác định tuổi cho các tầng đá ở Mỹ: III. Bảng địa niên biểu (Geologic time scale): • Các đơn vị địa thời quốc tế: Eon: Toàn đại (Liên đại) Era: Đại (Nguyên đại) Period: Kỷ Epoch: Thế Stage: Substage: Zone Bảng tuổi địa chất quốc tế: