Quan niệm về tội phạm, cách phân loại tội phạm và ý nghĩa của việc phân loại tội phạm trong pháp luật phong kiến Việt Nam

§Æt VÊn §Ò Téi ph¹m lµ hµnh vi nguy hiÓm cho x· héi, cã lçi, tr¸i ph¸p luËt h×nh sù vµ ph¶i chÞu h×nh ph¹t. §Þnh nghÜa kh¸i niÖm téi ph¹m nµy võa ®óng, nh­ng còng cã thÓ ch­a ®óng. Nã chØ ®óng víi thêi ®¹i ngµy nay th«i, cßn trong giai ®o¹n phong kiÕn ViÖt Nam, nã chØ ®óng mét phÇn. Téi ph¹m ë thêi ®ã kh«ng chØ ë trong luËt h×nh sù mµ lµ tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc cña luËt ph¸p. T¹i sao l¹i thÕ ? Gi¶i quyÕt bµi tËp: “Quan niÖm vÒ téi ph¹m, c¸ch ph©n lo¹i téi ph¹m vµ ý nghÜa cña viÖc ph©n lo¹i téi ph¹m trong ph¸p luËt phong kiÕn ViÖt Nam”, chóng ta cã thÓ tù tr¶ lêi. Gi¶i quyÕt vÊn ®Ò I. Quan niÖm vÒ téi ph¹m vµ nh÷ng yÕu tè ¶nh h­ëng. 1.Quan niÖm vÒ téi ph¹m NÕu nh­ trong luËt h×nh sù hiÖn nay, viÖc quy dÞnh vÒ téi ph¹m th«ng qua néi dung trong viÖc ®Þnh nghÜa téi ph¹m lµ vÊn ®Ò ®Çu tiªn, th× ph¸p luËt phong kiÕn ViÖt Nam kh«ng nh­ thÕ. Vµ nÕu nh­ hiÖn nay téi ph¹m chØ lµ ®èi t­îng duy nhÊt ®èi víi luËt h×nh sù th× theo quan niÖm cña «ng cha ta trong cæ luËt, téi ph¹m lµ ®èi t­îng cña tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc ph¸p luËt phong kiÕn ViÖt Nam. C¸c bé luËt phong kiÕn ViÖt Nam cho chóng ta thÊy ph¸p luËt h×nh sù lóc ®ã mang tÝnh phæ biÕn, cã quan niÖm rÊt réng vÒ téi ph¹m. BiÖn ph¸p trõng ph¹t h×nh sù ®­îc ¸p dông kh«ng nh÷ng ®èi víi c¸c téi ph¹m hiÓu theo kh¸i niÖm cña luËt h×nh sù hiÖn ®¹i thuéc ®èi t­îng xö lý cña luËt h×nh sù mµ cßn ®èi víi c¸c hµnh vi vi ph¹m cña quy ®Þnh vÒ c¸c quan hÖ trong lÜnh vùc hµnh chÝnh, lÜnh vùc lÔ nghi, lÜnh vùc gia ®×nh, lÜnh vùc ruéng ®Êt, lÜnh vùc thuÕ,… Trong c¸c bé luËt phong kiÕn ViÖt Nam kh«ng cã ®iÒu luËt ®Þnh nghÜa kh¸i niÖm téi ph¹m nh­ng qua c¸c ®iÒu luËt cô thÓ cña chóng th× còng ®· phÇn nµo ph¶n ¸nh ®­îc quan niÖm vÒ téi ph¹m cña c¸c nhµ lµm luËt lóc bÊy giê. Thø nhÊt, quan niÖm vÒ téi ph¹m theo h­íng thiªn vÒ dÊu hiÖu h×nh thøc. Cô thÓ, phÇn lín c¸c ®iÒu luËt lu«n chøa mét c«ng thøc: “ng­êi nµo ph¹m téi X th× ph¶i chÞu h×nh ph¹t Y”. Hay quy ®Þnh t¹i n¨m lo¹i h×nh ph¹t cã thÓ ¸p dông. §ã lµ xuy, tr­îng, ®å, l­u, tö t­¬ng øng víi n¨m lo¹i téi ®­îc thõa nhËn trong c¸c bé luËt. Nh­ vËy dùa vµo h×nh ph¹t võa cã thÓ ph©n biÖt gi÷a c¸c lo¹i téi ph¹m võa g¾n tªn víi tõng lo¹i téi ph¹m víi chÝnh tõng h×nh ph¹t. Thø hai, chØ lµ téi ph¹m khi ®­îc quy ®Þnh trong luËt. ViÖc thõa nhËn dÊu hiÖu nµy kh¼ng ®Þnh sù hiÓn diÖn cña nguyªn t¾c “ kh«ng cã luËt th× kh«ng cã téi ”(v« luËt bÊt h×nh, ph¸p c¨n hay luËt ®Þnh) - mét sù biÓu hiÖn cña nguyªn t¾c ph¸p chÕ trong bé luËt. Trong c¸c bé luËt kh«ng cã ®iÒu luËt cô thÓ quy ®Þnh trùc tiÕp vÊn ®Ò nµy nh­ng viÖc quy ®Þnh xö ph¹t quan xö ¸n kh«ng ®óng luËt trong hµnh vi “tù m×nh xÐt xö”(§iÒu 683 QTHL) hay “xö ¸n kh«ng ®óng luËt”(§iÒu 686 QTHL). . . ®· gi¸n tiÕp kh¼ng ®Þnh dÊu hiÖu “®­îc quy ®Þnh trong luËt cña téi ph¹m”. Thø ba, ph¸p luËt phong kiÕn ViÖt Nam kh«ng cã ®iÒu luËt kh¼ng ®Þnh dÊu hiÖu néi dung cña téi ph¹m. Nh­ng c¸c quy ®Þnh vÒ téi ph¹m thÓ hiÖn, téi ph¹m x©m ph¹m tr­íc hÕt ®Õn sù an toµn, bÊt kh¶ x©m ph¹m cña chÕ ®é qu©n chñ phong kiÕn ViÖt Nam, mµ tr­íc hÕt lµ sù an toµn cña nhµ vua vµ hoµng cung, x©m ph¹m trËt tù, kØ c­¬ng, ®¹o ®øc x· héi theo quan ®iÓm Nho gi¸o, x©m ph¹m tÝnh m¹ng, søc khoÎ, nh©n phÈm, tµi s¶n...§ã lµ nh÷ng hµnh vi nguy hiÓm cho x· héi ë møc ®é kh¸c nhau. NÕu nh­ luËt h×nh sù hiÖn ®¹i ph©n biÖt møc ®é cña tÝnh nguy hiÓm cña téi ph¹m víi møc ®é nguy hiÓm cña nh÷ng hµnh vi mµ theo luËt hiÖn ®¹i chØ lµ vi ph¹m hµnh chÝnh, ®¹o ®øc, kû luËt th× theo ph¸p luËt phong kiÕn ViÖt Nam tÊt c¶ c¸c hµnh vi nãi trªn ®Òu bÞ coi lµ téi ph¹m, kh«ng phô thuéc vµo møc ®é nguy hiÓm. Nh­ vËy, téi ph¹m theo ph¸p luËt phong kiÕn ViÖt Nam réng h¬n rÊt nhiÒu kh¸i niÖm téi ph¹m trong ph¸p luËt h×nh sù hiÖn ®¹i. Thø t­, theo quan niÖm cña c¸c nhµ lµm luËt lóc bÊy giê, hä kh«ng ®Æt vÊn ®Ò ph©n biÖt gi÷a tr­êng hîp cã lçi vµ ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm h×nh sù víi tr­êng hîp kh«ng cã lçi vµ kh«ng ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm h×nh sù . Hä chØ ®Æt ra vÊn ®Ò ph©n biÖt gi÷a tr­êng hîp cè ý vµ tr­êng hîp lÇm lì (v« ý) ®Ó x¸c ®Þnh møc ®é tr¸ch nhiÖm h×nh sù trong ¸p dông còng nh­ trong c«ng viÖc quy ®Þnh h×nh ph¹t kh¸c nhau ë mét sè téi ph¹m cô thÓ. Tõ nguyªn t¾c chung nµy trong c¸c ch­¬ng quy ®Þnh vÒ téi ph¹m cô thÓ cña ph¸p luËt phong kiÕn ViÖt Nam, c¸c h×nh ph¹t cô thÓ ®­îc quy ®Þnh cho mét sè tr­êng hîp cè ý hoÆc lÇm lì ë mét sè téi ph¹m. VD: §iÒu 497 QTHL quy ®Þnh vÒ viÖc ®¸nh lÇm lì. §iÒu 261 HVLL quy ®Þnh vÒ lµm chÕt, bÞ th­¬ng ng­êi bëi vui ch¬i, lÇm lì, ngé s¸t, møc ph¹t ®Òu thÊp h¬n møc b×nh th­êng. Bªn c¹nh ®ã, ®é tuæi cña chñ thÓ tuy ®­îc ®Æt ra nh­ng nh»m môc ®Ých gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nh©n ®¹o trong chÝnh s¸ch h×nh sù. Víi môc ®Ých ®ã, c¸c ®iÒu luËt gép tuæi thÊp víi ®é tuæi cao vµ ph¸t triÓn kh«ng b×nh th­êng thµnh tõng cÆp ®Ó x¸c ®Þnh tr¸ch nhiÖm h×nh sù. VD: §iÒu 16 QTHL: ng­êi 70 tuæi trë lªn, 15 tuæi trë xuèng cïng ng­êi bÞ phÕ tËt ph¹m téi l­u trë xuèng cã thÓ chuéc b»ng tiÒn; 80 tuæi trë lªn, 10 tuæi trë xuèng cïng ng­êi bÞ ¸c tËt ph¹m téi ¸c nghÞch còng cã thÓ cho chuéc; 90 tuæi trë lªn, 7 tuæi trë xuèng ph¹m téi chÕt còng kh«ng ®­îc hµnh h×nh. Trong HVLL, ®èi víi téi m­u ph¶n §iÒu 223, “ng­êi giµ trªn 90 tuæi vÉn xö chÐm bëi tuæi ®· giµ nh­ng vÉn nhËn biÕt ®­îc. Cßn trÎ em d­íi 15 tuæi cßn Êu trÜ kh«ng biÕt g× nªn khái chÕt” Ngoµi ra, ph¸p luËt phong kiÕn ViÖt Nam cã nh÷ng quy ®Þnh mang tÝnh kh¸i qu¸t vÒ t×nh tiÕt gi¶m nhÑ hay lo¹i trõ tr¸ch nhiÖm h×nh sù, nh­ng cã nh÷ng quy ®Þnh cô thÓ, ®¬n lÎ vÒ nh÷ng t×nh tiÕt ®ã. VD: phßng vÖ chÝnh ®¸ng (thõa nhËn quyÒn tù vÖ cña c¸ nh©n); t×nh tiÕt cÊp thiÕt ( khÈn cÊp: quy ®Þnh ®èi víi c¶ viÖc c«ng lÉn viÖc t­ ); thi hµnh mÖnh lÖnh ; qu¸ thÊt s¸t th­¬ng ( nh÷ng viÖc lÇm lì, xÐt theo t×nh tr¹ng ®Ó gi¶m téi. LÇm lì nghÜa lµ viÖc x¶y ra ngoµi sø c ng­êi, tai m¾t kh«ng kÞp nhËn thÊy, kh«ng kÞp nghÜ tíi, hay v× vËt nÆng, søc ng­êi kh«ng chèng næi hoÆc trÌo lªn trªn cao tíi nh÷ng chç nguy hiÓm ®Ó s¨n b¾t cÇm thó, ®Ó ®Õn nçi s¸t th­¬ng ng­êi). Thø n¨m, ph¸p luËt phong kiÕn ViÖt Nam kh«ng ph©n biÖt møc ®é nguy hiÓm khi x¸c ®Þnh téi ph¹m nh­ng khi x¸c ®Þnh møc ®é tr¸ch nhiÖm h×nh sù cho téi ph¹m cô thÓ th× vÊn ®Ò ®ã ®­îc ®Æt ra. Nh­ vËy, yÕu tè ¶nh h­ëng ®Õn h×nh ph¹t hay møc ®é nÆng nhÑ cña téi ph¹m chÝnh lµ møc ®é nguy hiÓm cña téi ph¹m. So víi quan niÖm cña c¸c nhµ lµm luËt hiÖn ®¹i th× quan niÖm cña c¸c nhµ lµm luËt phong kiÕn ViÖt Nam cho r»ng, quan hÖ gi÷a ng­êi ph¹m téi vµ n¹n nh©n xÐt vÒ ®Þa vÞ x· héi, ®Þa vÞ trong dßng hä, gia ®×nh theo lÔ gi¸o phong kiÕn lµ yÕu tè ¶nh h­ëng kh«ng nhá ®Õn møc ®é nÆng nhÑ cña h×nh ph¹t vµ møc h×nh ph¹t. Møc nguy hiÓm cho x· héi tØ lÖ thuËn víi ®Þa vÞ cña n¹n nh©n vµ tØ lÖ nghÞch víi ®Þa vÞ cña ng­êi ph¹m téi. Bªn c¹nh ®ã, chøc quyÒn hay lîi dông chøc quyÒn cña chñ thÓ còng lµm tÝnh nguy hiÓm cña téi ph¹m. Ngoµi nh÷ng ®iÓm ®ã, c¸c yÕu tè ¶nh h­ëng ®Õn møc ®é nguy hiÓm cña téi ph¹m còng t­¬ng tù ph¸p luËt h×nh sù hiÖn nay. Cô thÓ: tÝnh chÊt quan träng cña ®èi t­îng cÇn b¶o vÖ, møc ®é vi ph¹m, møc ®é hËu qu¶ cña téi ph¹m, néi dung lçi, ®éng c¬ cña téi ph¹m... Ph¸p luËt phong kiÕn ViÖt Nam còng ®· thÓ hiÖn vÊn ®Ò ®ång ph¹m. C¸c nhµ lµm luËt ®· cã quy ®inh riªng ®èi víi ng­êi ph¹m téi - ®ång ph¹m vµ ph©n biÖt vai trß cô thÓ cña tõng ng­êi. §ång ph¹m khi ®ång téi, gi¶i nghÜa vµ gi¶i thÝch hîp nhÊt: ®ång téi lµ cïng cã téi nh­ng trong ®ång téi còng cã hai nghÜa, ®em chç nÆng nhÑ cña mçi ng­êi mµ chia kh¸c nhau. Ng­êi thùc hiÖn téi ph¹m chia lµm hai lo¹i ®ã lµ ng­êi thùc hiÖn ®ång thêi lµ ng­êi chñ m­u - ng­êi khëi x­íng vµ ng­êi chØ gi÷ vai trß thùc hiÖn – ng­êi a tßng. Trªn c¬ së ®ã ng­êi khëi x­íng ph¶i chÞu h×nh ph¹t cao h¬n ng­êi a tßng. §èi víi ng­êi thùc hiÖn còng ®· ph©n biÖt thñ ph¹m (ng­êi thùc hiÖn chÝnh) vµ tßng ph¹m (kh«ng ph¶i ng­êi thùc hiÖn chÝnh).Trong ®ã thñ ph¹m vµ chñ m­u chÞu tr¸ch nhiÖm nh­ nhau, tßng ph¹m nhÑ h¬n. Bªn c¹nh ®ã, ph¸p luËt phong kiÕn ViÖt Nam cßn quy ®Þnh tr¸ch nhiÖm h×nh sù cña ng­êi cã hµnh vi xói giôc ng­êi kh¸c ph¹m téi hoÆc hµnh vi t¹o ®iÒu kiÖn (gióp søc) hoÆc hµnh vi dung tóng ng­êi kh¸c ph¹m téi. §©y lµ ®iÓm ®¸ng chó ý thÓ hiÖn thÓ hiÖn th¸i ®é trõng trÞ cña Nhµ n­íc ®èi víi mäi téi ph¹m. Ngoµi ra, cæ luËt cßn x¸c ®Þnh tr¸ch nhiÖm h×nh sù cña ng­êi ph¹m téi trong tr­êng hîp c¸c giai ®o¹n ph¹m téi nh­: ®· hµnh ®éng, ch­a hµnh ®éng (chuÈn bÞ) hay ®· thµnh, ch­a thµnh. Nh­ vËy c¸c nhµ lµm luËt phong kiÕn ViÖt Nam còng ®· trõng trÞ nh÷ng tr­êng hîp mµ hËu qu¶ ch­a x¶y ra hoÆc x¶y ra nh­ng ch­a g©y ra kÕt qu¶ nh»m ng¨n ngõa hËu qu¶ g©y ra cho gia ®×nh vµ x· héi. 2. Nh÷ng t­ t­ëng, quan niÖm ¶nh h­ëng ®Õn quan niÖm téi ph¹m trong Ph¸p luËt phong kiÕn ViÖt Nam. Nguyªn nh©n cña quan niÖm téi ph¹m gÇn nh­ ®ång nhÊt víi nguyªn nh©n v× sao trong giai ®o¹n phong kiÕn, luËt ph¸p ®ång nhÊt víi luËt h×nh sù. Tõ rÊt l©u, x· héi loµi ng­êi ®· tån t¹i mét t­ t­ëng: “thiªn h¹ vi c«ng”. Thiªn h¹ lµ cña chung hay tÊt c¶ nh÷ng g× trong thiªn h¹ lµ cña chung.Trong x· héi phong kiÕn, thiªn h¹ thuéc vÒ ng­êi ®øng ®Çu, ®¹i diÖn cho nh©n d©n - ®ã lµ vua. Nh÷ng hµnh vi x©m ph¹m ®Õn lîi Ých, quan hÖ x· héi mµ vua ®· quy ®Þnh, ®Òu ph¶i bÞ trõng trÞ bëi h×nh ph¹t. X· héi phong kiÕn chÞu ¶nh h­ëng s©u s¾c bëi gi¸o lý Nho gi¸o. Nho gi¸o truyÒn b¸ vµo n­íc ta mang theo bao gi¸o lý cña Khæng tö, M¹nh Tö hay Trang tö... trong ®ã cã nh÷ng tÝch cùc vµ h¹n chÕ tíi møc cùc ®oan cña nã. Tuy nhiªn, gi¸ trÞ nh©n v¨n, gi¸ trÞ nh©n ®¹o cña Nho gi¸o lµ kh«ng thÓ phñ nhËn. Ngò lu©n (n¨m quan hÖ vua t«i, cha con, thÇy trß , vî chång, anh em), ngò th­êng (nh©n, lÔ, nghÜa, trÝ, tÝn), tam c­¬ng (ba mèi quan hÖ c¬ b¶n: vua t«i, cha con, vî chång), tam tßng (quan niÖm vÒ ng­êi phô n÷), hay chÝn ch÷ vµng cña Nho gi¸o( tu th©n, tÒ gia, trÞ quèc, b×nh thiªn h¹)...lµ nh÷ng gi¸o lý nh»m gi¸o dôc cßn ng­êi h­íng ®Õn c¸i ch©n, thiÖn, mü. Con ng­êi trë nªn tèt ®Ñp h¬n khi biÕt gi÷ m×nh d­íi nh÷ng khu«n th­íc ®ã. MÆt kh¸c, giai ®o¹n nµy Nho gi¸o ®· trë thµnh gi¸o lý chÝnh thèng trong ho¹t ®éng chÝnh trÞ. BÊt k× sù vi ph¹m nµo ®èi víi c¸c chuÈn mùc Nho gi¸o ®Òu bÞ x· héi lªn ¸n, Nhµ n­íc cïng víi ph¸p luËt trõng trÞ. Bªn c¹nh Nho gi¸o, t­ t­ëng cña Ph¸p gia còng ®­îc giai cÊp thèng trÞ phong kiÕn ®Ò cao. Lý luËn cña Ph¸p gia tõ rÊt l©u ®· ®­îc Qu¶n Träng, Th­¬ng ­ëng mµ næi bËt nhÊt lµ Hµn Phi Tö nªu ra r»ng:chØ cã “dÜ h×nh chØ h×nh” lµ ph­¬ng ph¸p ®óng ®¾n. ChÝnh v× vËy, xuyªn suèt trong giai ®o¹n phong kiÕn, ®­êng lèi cai trÞ kÕt hîp gi÷a §øc trÞ vµ Ph¸p trÞ. Kh«ng ph¶i c¸i g× còng cã thÓ dïng §øc ®Ó xö lý. Cuéc sèng lu«n phøc t¹p, b¶n chÊt con ng­êi ngµy cµng thay ®æi cho dï “nh©n tri s¬, tÝnh b¶n thiÖn”. ChÝnh v× thÕ, nh÷ng nghi lÔ mµ §øc kh«ng gi¶i quyÕt ®­îc th× b¾t buéc ph¸p luËt ph¶i gi¶i quyÕt. Sù trõng ph¹t bëi ph¸p luËt lu«n lµ biÖn ph¸p nghiªm kh¾c vµ lµm ng­êi ta sî h¬n lµ gi¸o dôc. II. Ph©n lo¹i téi ph¹m vµ ý nghÜa cña viÖc ph©n lo¹i téi ph¹m. Ph©n lo¹i téi ph¹m Ph©n lo¹i téi ph¹m lµ ®ßi hái cÇn thiÕt cho viÖc ph©n ho¸ tr¸ch nhiÖm h×nh sù trong luËt còng nh­ ¸p dông luËt, chÝnh v× thÕ vÊn ®Ò nµy ®­îc ®Æt ra trong c¸c bé luËt. ViÖc ph©n lo¹i téi ph¹m ch¼ng nh÷ng hç trî cho viÖc ¸p dông ®óng luËt mµ nÕu nh×n réng ra, nhµ lµm luËt cßn cã thÓ dùa vµo tÝnh nguy hiÓm quan hÖ x· héi mµ nã x©m h¹i ®Ó ®¸nh gi¸, nh»m b¶o vÖ cho chÕ ®é chÝnh trÞ hiÖu qu¶ h¬n. Trong giai ®o¹n phong kiÕn, chÕ ®é qu©n chñ chÝnh lµ h×nh thøc chÝnh thÓ xuyªn suèt. Nguyªn thñ quèc gia - vua lµ ng­êi n¾m quyÒn mét c¸ch tuyÖt ®èi. ViÖc tranh giµnh, næi lo¹n, c­íp ngai vµng hay lµm thiªn h¹ ®¹i lo¹n nã sÏ cã tÝnh chÊt kh¸c víi nh÷ng téi ph¹m th«ng th­êng. . . nªn viÖc ph©n lo¹i téi ph¹m gióp cñng cè vµ b¶o vÖ cho ®Þa vÞ cña giai cÊp thèng trÞ. Cho ®Õn nay, tuy cßn mét sè bé luËt ch­a x¸c ®Þnh (vÝ dô nh­ luËt H×nh Th­. . . ), nh­ng nh×n chung, trong phÇn chung cña c¸c bé luËt phong kiÕn th× ®· nªu ra c¸c c¨n cø vµ ®· ph©n lo¹i téi ph¹m. Cã nhiÒu c¨n cø ®Ó ph©n lo¹i vµ sau ®©y lµ c¸c c¨n cø chÝnh: a. C¨n cø vµo lo¹i h×nh ph¹t (chÕ tµi): §©y lµ c¸ch ph©n lo¹i téi ph¹m dùa theo lo¹i h×nh ph¹t ®­îc quy ®Þnh cho téi ®ã. HÖ thèng h×nh ph¹t trong ph¸p luËt phong kiÕn ViÖt Nam ®­îc chia lµm hai lo¹i lµ ngò h×nh vµ c¸c h×nh ph¹t ngoµi ngò h×nh, trong ®ã c¸c h×nh ph¹t thuéc vÒ ngò h×nh ®ãng vai trß chñ ®¹o, vµ c¸c h×nh ph¹t ngoµi ngò h×nh th­êng ®­îc coi lµ phô h×nh kÌm víi chÝnh h×nh trong ngò h×nh. Trong ph¸p luËt phong kiÕn ViÖt Nam n¨m lo¹i h×nh ph¹t cô thÓ lµ dÊu hiÖu ®Ó ph©n biÖt gi÷a n¨m lo¹i téi trong ¸p dông luËt. §ã chÝnh lµ xuy h×nh(®¸nh b»ng roi); tr­îng h×nh(®¸nh b»ng gËy);®å h×nh(tï khæ sai); l­u h×nh(®i ®µy); tö h×nh(giÕt chÕt). N¨m loai téi ph¹m ®ã, xÐt vÒ mÆt néi dung cã sù phong kiÕn ViÖt Nam kh¸c nhau vÒ møc ®é cña tÝnh nguy hiÓm x· héi, chÝnh v× thÕ nã trë thµnh mét tiªu chÝ ®Ó ph©n lo¹i téi ph¹m. Trong c¸c bé luËt, téi ph¹m nhiÒu chç còng ®­îc gäi b»ng c¸c téi danh nh­: téi xuy, téi tr­îng, téi ®å, téi l­u, téi tö. Cô thÓ theo ®iÒu 1 ch­¬ng Danh lÖ cña QTHL còng nh­ HVLL th×: Téi xuy:cã 5 bËc, tõ 10 ®Õn 50 roi gåm 10,20, 30, 40, 50 roi. Téi tr­îng: cã 5 bËc tõ 60 ®Õn 100 tr­îng gåm 60, 70, 80, 90, 100 tr­îng Téi ®å: Theo QTHL: 3 bËc, ph©n biÖt gi÷a c«ng viÖc cña ®µn «ng vµ ®µn bµ §èi víi ®µn «ng: 3 bËc bao gåm dÞch ®inh, t­îng ph­êng binh, chung ®iÒn binh. §èi víi ®µn bµ: 3 bËc bao gåm dÞch phu, xuy thÊt tú, thung thÊt tú Theo HVLL: cã 5 bËc ®å: 1 n¨m víi 60 tr­îng; 1,5 n¨m víi 70 tr­îng; 2 n¨m víi 80 tr­îng; 2,5 n¨m víi 90 tr­îng; 3 n¨m víi 100 tr­îng. Téi l­u: 3 bËc l­u Theo QTHL: gåm cã l­u cËn ch©u, l­u ngo¹i ch©u, l­u viÔn ch©u. Theo HVLL: gåm 2000 dÆm víi 100 tr­îng; 2500 dÆm víi 100 tr­îng; 3000 dÆm víi 100 tr­îng. Téi tö: Theo QTHL: cã 3 bËc gi¶o (th¾t cæ), tr¶m (chÐm ®Çu); tr¶m kiªu (chÐm bªu ®Çu); l¨ng tr× (tïng xÎo). Theo HVLL: cã 2 bËc gi¶o (th¾t cæ), tr¶m (chÐm). Ngoµi ra cßn quy ®Þnh nhuËn tö(chÕt 2 lÇn) bao gåm l¨ng tr× (xÎo chËm), tr¶m kiªu (chÐm bªu ®Çu); lôc thi (chÆt x¸c chÕt). Bªn c¹nh ngò h×nh cßn cã h×nh ph¹t ngoµi ngò h×nh nh­ biÕm, ph¹t tiÒn, thÝch ch÷, tÞch thu tµi s¶n, sung vî con lµm n« tú. . . nh­ng chñ yÕu lµ h×nh ph¹t ®i kÌm. NhiÒu ®iÒu luËt trong c¸c bé luËt phong kiÕn ViÖt Nam còng ®­îc x©y dùng dùa trªn ph©n lo¹i téi ph¹m nµy. VD: Trong QTHL vµ HVLL, ®iÒu 4 quy ®Þnh vÒ gi¶m nhÑ tr¸ch nhiÖm h×nh sù cho ®èi t­îng ph¹m téi thuéc diÖn b¸t nghÞ (®iÒu 3) ®· ph©n biÖt gi÷a tr­êng hîp ph¹m tö téi víi c¸c tr­êng hîp ph¹m téi kh¸c. Ngoµi ra, mét sè ®iÒu luËt quy ®Þnh téi ph¹m cô thÓ còng dùa trªn sù ph©n lo¹i téi ph¹m nµy. VD: §iÒu 131 QTHL quy ®Þnh: “«ng bµ, cha mÑ vµ chång bÞ téi tö h×nh cßn ®ang ph¶i giam mµ con ch¸u hay vî l¹i ®µn h¸t th× xö biÕm 2 t­”. Ph©n lo¹i téi ph¹m theo c¨n cø nµy cßn cho phÐp chóng ta nhËn thÊy râ ®­îc quan ®iÓm cña c¸c nhµ lµm luËt thêi bÊy giê trong viÖc ®¸nh gi¸ møc nguy hiÓm cña tõng lo¹i téi ph¹m, tÝnh nghiªm kh¾c cña tõng lo¹i h×nh ph¹t còng nh­ vai trß cña c¸c h×nh ph¹t trong viÖc duy tr× trËt tù x· héi cã lîi cho Nhµ n­íc phong kiÕn. b. C¨n cø vµo tÝnh chÊt nghiªm träng cña téi ph¹m ( kh¸ch thÓ): Theo c¨n cø nµy, ph©n biÖt ®­îc téi thËp ¸c vµ téi th­êng. C¨n cø nµy lµ kÕt qu¶ gi¸n tiÕp cña viÖc liÖt kª m­êi lo¹i téi ®­îc xem lµ nguy hiÓm nhÊt ®èi víi chÕ ®é qu©n chñ còng nh­ ®èi víi trËt tù, kØ c­¬ng, ®¹o ®øc x· héi. Lo¹i téi thËp ¸c bao gåm m­êi nhãm téi kh¸c nhau, ®ã lµ nhãm m­u ph¶n, nhãm m­u ®¹i nghÞch, nhãm m­u chèng ®èi(m­u phiÕn), nhãm ¸c nghÞch, nhãm bÊt ®¹o, nhãm ®¹i bÊt kÝnh, nhãm bÊt hiÕu, nhãm bÊt môc, nhãm bÊt nghÜa vµ nhãm néi lo¹n. Do tÝnh chÊt nguy hiÓm ®Æc biÖt cña t«i thËp ¸c nªn c¶ QTHL vµ HVLL ®Òu thÓ hiÖn th¸i ®é trõng trÞ nghiªm kh¾c cña Nhµ n­íc ®èi víi lo¹i téi nµy. Mét trong nh÷ng biÓu hiÖn ®ã lµ c¸c bé luËt cã c¸c quy ®Þnh lo¹i trõ kh«ng cho ng­êi ph¹m téi thËp ¸c ®­îc h­ëng c¸c chÕ ®é miÔn gi¶m tr¸ch nhiÖm h×nh sù nh­ c¸c téi ph¹m th­êng. VD: Theo ®iÒu 4 QTHL quy ®inh viÖc miÔn gi¶m cho ng­êi ph¹m téi thuéc diÖn b¸t nghÞ ®· kh¼ng ®Þnh: “. . . nÕu ph¹m téi thËp ¸c th× kh«ng theo luËt nµy”. Cßn theo HVLL th× ph¶i t©u lªn ®Ó vua quyÕt ®Þnh. Ngoµi ra nh÷ng quy ®Þnh miÔn gi¶m cho nh÷ng tr­êng hîp cô thÓ còng lo¹i trõ tr­êng hîp ph¹m téi thËp ¸c. §iÒu 11 QTHL cßn quy ®Þnh: “nh÷ng kÎ téi ph¹m téi téi ¸c nghÞch th× dÉu cã dÞp ©n x¸ còng kh«ng ®­îc ©n x¸”. Cïng víi c¸c quy ®Þnh chung nh­ vËy, c¸c quy ®Þnh vÒ c¸c téi cô thÓ cña téi thËp ¸c còng thÓ hiÖn th¸i ®é trõng trÞ nghiªm kh¾c cña Nhµ n­íc phong kiÕn ®èi víi téi thËp ¸c. §èi víi c¸c téi th­êng kh¸c, c¸c nhµ lµm luËt ®· c¨n cø vµo tÝnh chÊt, møc ®é cña c¸c hµnh vi ®Ó t¹o thµnh nh÷ng nhãm, nh÷ng ch­¬ng t­¬ng ®èi hîp lý(®­¬ng nhiªn trõ nh÷ng ®iÒu luËt liªn quan ®Õn téi thËp ¸c). Cô thÓ: §èi víi QTHL ph©n ra nh­ sau: Nhãm téi x©m ph¹m vÒ an toµn th©n thÓ cña vua, x©m ph¹m sù an toµn,yªn tÜnh, nghi lÔ cung phñ. (Ch­¬ng 2-VÖ cÊm: tõ ®iÒu 50 ®Õn 96 ). Nhãm téi x©m ph¹m lÔ nghi, quan hÖ vua t«i, vµ chÕ ®é qu©n chñ. (Ch­¬ng 3-Vi chÕ: tõ ®iÒu 97 ®Õn 240). Nhãm téi ph¹m vÒ qu©n sù (Ch­¬ng 4-Qu©n chÝnh: tõ ®iÒu 241 ®Õn 283). Nhãm téi x©m ph¹m chÕ ®é h«n nh©n, gia ®×nh, chÕ ®é qu¶n lý nh©n khÈu. (Ch­¬ng 5-H«n nh©n: tõ ®iÒu 284 ®Õn 341). Nhãm téi x©m ph¹m chÕ ®é qu©n ®iÒn. (Ch­¬ng 6-§iÒn s¶n: tõ ®iÒu 342 ®Õn 400). Nhãm téi th«ng gian. (Ch­¬ng 7-Th«ng gian: tõ ®iÒu 401 ®Õn 410). Nhãm téi ®¹o tÆc. (Ch­¬ng 8-§¹o tÆc: tõ ®iÒu 411 ®Õn 464).  Nhãm téi ®Êu tông. (Ch­¬ng 9-§Êu tông: tõ ®iÒu 465 ®Õn 514). Nhãm téi tr¸ nguþ. (Ch­¬ng 10-Tr¸ nguþ: tõ ®iÒu 515 ®Õn 552). Nhãm téi x©m ph¹m an toµn n¬i ®«ng ng­êi. (Ch­¬ng 11-T¹p ph¹m: tõ ®iÒu 553 ®Õn 644). Nhãm téi bé vong. (Ch­¬ng 12-Bé vong: tõ ®iÒu 645 ®Õn 656). Nhãm téi ®o¸n ngôc. (Ch­¬ng 13-§o¸n ngôc: tõ ®iÒu 658 ®Õn 772).  §èi víi HVLL:  §¹o tÆc (giÆc c­íp): tõ ®iÒu 223 ®Õn 250 . Nh©n m¹ng (giÕt ng­êi): tõ ®iÒu 251 ®Õn 270 . §Êu Èu (®¸nh nhau): tõ ®iÒu 271 ®Õn 292. L¨ng m¹ (chöi m¾ng): tõ ®iÒu 293 ®Õn 300. Hèi lé (nhËn cña ®ót lãt): tõ ®iÒu 312 ®Õn 320. Tr¸ nguþ (man tr¸, gi¶ m¹o): tõ ®iÒu 321 ®Õn 331. Ph¹m gian (gian d©m): tõ ®iÒu 332 ®Õn 340. T¹p ph¹m (nhãm téi cho phÐp chuéc b»ng tiÒn): tõ ®iÒu 341 ®Õn 351. C¸c nhãm téi kh¸c nh­:  Vi ph¹m chÕ ®é quan chøc. Vi ph¹m vÒ d©n sù, ruéng ®Êt, nhµ ë, c­íi g¶. Vi ph¹m vÒ trËt tù nghi chÕ, l¨ng tÈm c¸c thêi vua. Vi ph¹m vÒ th­¬ng khè, chÝnh s¸ch thuÕ. Téi ph¹m vÒ qu©n sù l­u th«ng. Vi ph¹m vÒ t­ ph¸p xÐt xö. Vi ph¹m vÒ x©y dùng, ®ª ®iÒu. c. C¨n cø theo lçi cña chñ thÓ: Theo c¨n cø nµy téi ph¹m ®­îc chia thµnh hai lo¹i lµ téi do cè ý vµ téi do v« ý. Ph¸p luËt phong kiÕn ViÖt Nam kh«ng quy ®Þnh néi dung cña lçi cè ý vµ lçi v« ý, tøc lµ kh«ng cã ®Þnh nghÜa thèng nhÊt, ®ång thêi kh«ng quy ®Þnh téi cè ý vµ téi v« ý riªng rÏ khi quy ®Þnh téi ph¹m cô thÓ. Nh­ng quy ®Þnh nguyªn t¾c chung, c¸c nhµ lµm luËt l¹i kh¼ng ®Þnh râ quan ®iÓm xö ph¹t ph©n biÖt gi÷a téi cè ý vµ téi v« ý. Quan ®iÓm nµy ®­îc qu¸n triÖt ngay khi x©y dùng c¸c ®iÒu luËt vÒ téi ph¹m cô thÓ, ®ã lµ téi do v« ý sÏ ®­îc xö ph¹t nhÑ h¬n. VD: ®iÒu 498 quy ®Þnh : “v× ch¬i ®ïa mµ mµ lµm ng­êi kh¸c bÞ th­¬ng hay chÕt th× bÞ xö téi nhÑ h¬n téi ®¸nh bÞ ng­êi hay chÕt ng­êi hai bËc. . .”. Ngoµi ra, quan ®iÓm nµy còng chØ ®¹o c¸c quan xÐt xö trong ¸p dông luËt, ®Æc biÖt khi xÐt xö c¸c téi ph¹m mµ luËt ch­a ph©n ho¸ h×nh ph¹t tr­êng hîp cè ý vµ tr­êng hîp v« ý. §©y kh«ng phai lµ tr­êng hîp vi ph¹m nguyªn t¾c ph¸p chÕ(v« luËt bÊt h×nh, ph¸p c¨n, luËt ®Þnh) mµ theo quan niÖm cña c¸c nhµ lµm luËt lóc bÊy giê th×: “ViÖc ng­êi ta ph¹m kh«ng cã ghi trong luËt lÖ ®Òu kh«ng thÓ buéc téi. Nh­ng l­êng ®o t×nh lý kh«ng thÓ gäi lµ kh«ng cã téi nªn xö theo bÊt ­ng vi”. Gi¸o tr×nh lÞch sö Nhµ n­íc vµ Ph¸p luËt ViÖt Nam – NXB C«ng an nh©n d©n – Hµ Néi 2002 – Trang 405. d. Mét sè c¨n cø kh¸c: Ngoµi ba c¸ch ph©n lo¹i nãi trªn, tõ lý luËn hay thùc tiÔn nghiªn cøu, so s¸nh víi ph¸p luËt lóc bÊy giê vµ b©y giê, chóng ta cßn cã thÓ ph©n lo¹i theo mét sè c¨n cø sau: Ph©n lo¹i theo ch­¬ng cña bé luËt, lµ mÇm mèng ph©n chia thµnh c¸c ngµnh luËt. C¸c bé luËt, trõ phÇn chung (Danh lÖ) ra, c¸c phÇn riªng cßn l¹i lµ c¸c nhãm téi kh¸c nhau. Ph©n lo¹i theo nh©n th©n ng­êi ph¹m téi. VD: ph©n lo¹i theo tuæi t¸c, giíi tÝnh, ph¹m téi lÇn ®Çu hay t¸i ph¹m. . . Ph©n lo¹i theo vai trß cña ng­êi ph¹m téi trong viÖc thùc hiÖn téi ph¹m: chñ m­u, thñ ph¹m, a tßng. . . Ngoµi ra cßn cã thÓ dùa vµo kÕt qu¶ cña viÖc thùc hiÖn téi ph¹m ®Ó ph©n lo¹i ra téi ph¹m hoµn thµnh vµ téi ph¹m ch­a hoµn thµnh. . . ý nghÜa cña ph©n lo¹i téi ph¹m Ph©n lo¹i téi ph¹m lµ ®ßi hái cÇn cho viÖc ph©n ho¸ tr¸ch nhiÖm h×nh sù trong luËt còng nh­ trong ¸p dông luËt, chÝnh v× vËy, ph©n lo¹i téi ph¹m cã ý nghÜa rÊt quan träng trong c¶ ba lÜnh vùc lËp ph¸p, hµnh ph¸p vµ t­ ph¸p. Ph©n lo¹i téi ph¹m gióp cho c¸c nhµ lµm luËt cã thÓ s¾p xÕp theo hÖ thèng c¸c ch­¬ng nhãm ®iÒu luËt dùa trªn sù ®¸nh gi¸ møc ®é, tÝnh chÊt nguy hiÓm cho x· héi cña téi ph¹m. VD: Trong HVLL, nh÷ng téi ph¹m x©m h¹i ®Õn danh dù, nh©n phÈm cña con ng­êi ®­îc xÕp vµo nhãm téi L¨ng m¹. Trong nhãm téi L¨ng m¹, l¹i cã nh÷ng h×nh ph¹t theo c¸c møc ®é kh¸c nhau, cã c¶ tr­êng hîp c¬ b¶n, t¨ng nÆng lÉn gi¶m nhÑ. Cô thÓ: cïng m¾ng ng­êi th× ph¹t 10 roi; thiÕp m¾ng cha mÑ cña thª th× ph¹t 60 tr­îng; thiÕp m¾ng thª, chång th× ph¹t 80 tr­îng; m¾ng cha mÑ, «ng bµ th× treo cæ. . . Ngoµi ra, viÖc ph©n lo¹i cßn thÓ hiÖn sù ph©n ho¸ tr¸ch nhiÖm h×nh sù trong luËt. VD: Ng­êi giµ vµ trÎ em ®­îc miÔn gi¶m h×nh ph¹t. Ng­êi ph¹m téi do v« ý ®­îc miÔn hay gi¶m nhÑ h×nh ph¹t. Ng­êi chñ m­u, cÇm ®Çu, t¸i ph¹m th× ph¶i chÞu h×nh ph¹t nÆng h¬n… LuËt t¸ch riªng nhãm téi thËp ¸c ra khái c¸c téi th­êng, nhÊn m¹nh sù nguy hiÓm, thÓ hiÖn quan ®iÓm trõng trÞ nghiªm kh¾c ®èi víi hµnh vi thuéc m­êi téi thËp ¸c mµ luËt ®Þnh. Ph©n lo¹i téi ph¹m hç trî cho viÖc ¸p dông luËt hiÖu qu¶ h¬n. Râ rµng mét khi ®· s¾p xÕp mét c¸ch hÖ thèng c¸c téi ph¹m cïng c¸c h×nh ph¹t ®i kÌm th× viÖc ¸p dÔ dµng h¬n rÊt nhiÒu. VD: mét ng­êi ph¹m téi c­íp, th× hµnh vi ®ã sÏ n»m ë ch­¬ng §¹o tÆc, c¨n cø vµo c¸c t×nh tiÕt, néi dung vô ¸n, nh©n th©n ng­êi ph¹m téi th× quan xÐt xö cã thÓ ¸p dông ®­îc nhanh vµ tr¸nh ®­îc lät l­íi téi ph¹m. Bªn c¹nh ®ã, mét ®iÒu luËt quy ®Þnh nhiÒu téi ph¹m kh¸c nhau vµ trong c¸c téi nµy kh«ng x©m ph¹m cïng mét kh¸ch thÓ nh­ng chóng l¹i cã mèi liªn hÖ chÆt chÏ víi nhau nªn thuËn tiÖnn cho viÖc xÐt xö. Nh­ vËy viÖc ph©n lo¹i téi ph¹m ®· ®Æt mét hµnh vi cã lªn hÖ trùc tiÕp tíi mét hµnh vi ph¹m téi cô thÓ. §©y còng chÝnh lµ c¬ së ®Ó nhµ lµm luËt x¸c ®Þnh møc h×nh ph¹t phï hîp víi tÝnh chÊt, møc ®é nguy hiÓm cho x· héi cña hµnh vi ph¹m téi liªn quan trong sù so s¸nh víi hµnh vi ph¹m téi chÝnh vµ h¹n chÕ kh¶ n¨ng lät l­íi téi ph¹m. Ngoµi ra ph©n lo¹i téi ph¹m thÓ hiÖn nguyªn t¾c luËt ®Þnh s©u s¾c vµ ®¸p øng ®ßi hái ¸p dông nguyªn t¾c nh©n ®¹o. LuËt tuy b¶o vÖ quyÒn lîi cña giai cÊp thèng trÞ nh­ng bªn c¹nh ®ã ph¶i b¶o vÖ cho quyÒn lîi cña toµn bé thÇn d©n. ViÖc miÔn gi¶m tr¸ch nhiÖm h×nh sù cho c¸c ®èi t­îng trong x· héi còng mét phÇn thÓ hiÖn sù quan t©m Nhµ n­íc ®èi víi c¸c ®èi t­îng thiÖt thßi h¬n c¸c thµnh viªn kh¸c cña x· héi. §èi víi thÕ hÖ hËu sinh, «ng cha ta ®· ®Ó l¹i mét hÖ thèng c¸c c¨n cø khoa häc ®Ó x©y dùng nh÷ng bé luËt sau nµy. Nh­ vËy nh÷ng bé luËt mµ ta ®ang cÇm trªn tay lµ thµnh qu¶ cña sù kÕ thõa vµ s¸ng t¹o cña c¸c nhµ lµm luËt hiÖn ®¹i, trong ®ã nh÷ng c¸i c¬ b¶n, tèt ®Ñp vÉn ®­îc g×n gi÷. III. Mét vµi ®¸nh gi¸ Nh­ vËy, qu¸ tr×nh nghiªn cøu ®· cho chóng ta thÊy, riªng vÊn ®Ò quan niÖm vÒ téi ph¹m vµ ph©n lo¹i téi ph¹m cña c¸c nhµ lµm luËt phong kiÕn ViÖt Nam còng ®· cã nh÷ng tÝch cùc vµ h¹n chÕ nhÊt ®Þnh. Nãi h¹n chÕ ë ®©y còng ch­a thËt sù ®óng. Theo b¶n th©n em, h¹n chÕ ë ®©y do nh÷ng ®iÒu kiÖn kinh tÕ, lÞch sö quy ®Þnh, nã kh«ng hoµn toµn lµ do ý kiÕn chñ quan cña nhµ lµm luËt, mµ so víi luËt ph¸p cña c¸c n­íc thêi bÊy giê, ph¸p luËt ViÖt Nam ®· cã rÊt nhiÒu ®iÓm tiÕn bé thÓ hiÖn sù nhËn thøc, c¸i nh×n tæng qu¸t h¬n h¼n. Kh«ng ph¶i lµ h¹n chÕ cña mét c¸ nh©n hay mét v­¬ng triÒu. §ã lµ h¹n chÕ cña c¶ mét thêi ®¹i. Quan niÖm vÒ téi ph¹m réng, bao trïm c¸c lÜnh vùc chøng tá ph¸p luËt phong kiÕn ViÖt Nam kiÕn kh«ng thiªn vÒ lÜnh vùc nµo cña luËt ph¸p mµ coi träng tÊt c¶, nh»m b¶o vÖ v­¬ng triÒu triÖt ®Ó, kh¸c víi téi ph¹m chØ lµ ®èi t­îng cña luËt h×nh sù nh­ hiÖn nay.Ngoµi ra, ph¸p luËt phong kiÕn ViÖt Nam kh«ng quy ®Þnh téi ph¹m mét c¸ch kh¸i qu¸t nh­ luËt h×nh sù hiÖn ®¹i mµ quy ®Þnh mét c¸ch tØ mØ, chi tiÕt; hay khi quy ®Þnh hµnh vi bÞ xö ph¹t nhµ lµm luËt kh«ng ®Æt tªn téi mµ ®i th¼ng vµo miªu t¶ téi ph¹m. C¸ch quy ®Þnh nµy tuy cã vôn vÆt nh­ng thÓ hiÖn râ tÝnh cô thÓ vµ tÝnh ph©n ho¸ cao trong luËt, khiÕn quan l¹i khi xÐt xö kh«ng thÓ tù ý t¨ng nÆng hay gi¼m nhÑ h×nh ph¹t, gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ ¸p dông h×nh ph¹t, h¹n chÕ ph¸t sinh c¸c hµnh vi tiªu cùc, nh­ vËy võa gióp cho viÖc xÐt xö còng nh­ viÖc kiÓm tra. Ngoµi ra nÕu so víi luËt h×nh sù hiÖn nay, c¸c téi danh ®­îc coi lµ c¬ b¶n th× ®Òu ®· ®­îc quy ®Þnh trong c¸c bé luËt phong kiÕn ViÖt Nam. Chóng ta cã thÓ so s¸nh, VD: téi m­u ph¶n víi téi ph¶n béi tæ quèc ( ®iÒu 78 BHLS); téi m­u ®¹i nghÞch víi téi ho¹t ®«ng nh»m lËt ®æ chÝnh quyÒn nh©n d©n( ®iÒu 79 BLHS); téi x©m ph¹m quyÒn t©u c¸o lªn vua víi téi x©m ph¹m quyÒn khiÕu n¹i, tè c¸o( ®iÒu 132 BLHS); téi do¹ n¹t ng­êi kh¸c ®Ó lÊy cña víi téi c­ìng ®o¹t tµi s¶n( ®iÒu 135 BLHS). . . Bªn c¹nh ®ã nh÷ng nhµ lµm luËt phong kiÕn ViÖt Nam ®· ®Ó l¹i cho hËu thÕ nh÷ng nguyªn t¾c c¬ b¶n trong nh÷ng tr­êng hîp x¸c ®Þnh lçi cña chñ thÓ; viÖc xÐt h×nh ph¹t cña chñ thÓ trong c¸c tr­êng hîp ®ång ph¹m, t¸i ph¹m hay c¶ chuÈn bÞ ph¹m téi vµ téi ph¹m hoµn thµnh. §Æc biÖt c¸c nhµ lµm luËt phong kiÕn ViÖt Nam ®· tÝnh tr­íc c¶ viÖc ¸p dông ph¸p luËt t­¬ng tù - bÊt ­ng vi, v× ph¸p luËt th× lµm sao mµ “nhanh” b»ng cuéc sèng. §èi víi viÖc ph©n lo¹i téi ph¹m, c¸c nhµ lµm luËt phong kiÕn ViÖt Nam ®· s¾p xÕp mét c¸ch hÖ thèng c¸c téi ph¹m thµnh tõng nhãm, c¨n cø vµo kh¸ch thÓ lo¹i nh­ c¸ch s¾p xÕp cña luËt h×nh sù hiÖn ®¹i. Víi cÊu tróc ®ã, c¸c nhµ lµm luËt ®· ghÐp t­¬ng ®èi hîp lý c¸c ®iÒu gÇn nhau vÒ tÝnh chÊt vµo mét ch­¬ng, nh÷ng hµnh vi ph¹m téi cã tÝnh nguy hiÓm x· héi kh¸c nhau ®­îc quy ®Þnh trong c¸c ®iÒu luËt t¹i c¸c ch­¬ng víi nh÷ng h×nh ph¹t kh«ng gièng nhau. Nh­ vËy viÖc hÖ thèng ho¸ c¸c quy ph¹m phÇn c¸c téi ph¹m dùa trªn tÝnh chÊt cña quan hÖ x· héi bÞ téi ph¹m g©y thiÖt h¹i hoÆc ®e do¹ g©y thiÖt h¹i, ph¶i ch¨ng c¸c nhµ lµm luËt ngµy nay ®· kÕ thõa kinh nghiÖm cña «ng cha ta? Chóng ta ®· cã c©u tr¶ lêi. Lêi KÕt Nh­ vËy, qua bµi tËp, chóng ta d· biÕt ®­îc c©u tr¶ lêi mµ chóng ta ®Æt ra. Chóng ta, nh÷ng thÕ hÖ con ch¸u, th«ng qua nghiªn cøu nh÷ng g× cßn l¹i theo dßng lÞch sö, cã thÓ biÕt ®­îc quan niÖm vÒ ph¸p luËt nãi chung vµ lÜnh vùc h×nh sù – téi ph¹m nãi riªng. Kh«ng quan niÖm nµo hoµn toµn sai khi ®»ng sau nã cã mét lËp luËn ®óng. Chóng ta ph¶i biÕt n¾m ®­îc nh÷ng h¹t nh©n hîp lý trong quan niÖm cña «ng cha ta, tõ ®ã kÕ thõa vµ ph¸t triÓn nã cho phï hîp víi ®êi sèng hiÖn ®¹i. Danh môc tµi liÖu tham kh¶o Gi¸o tr×nh lÞch sö Nhµ n­íc vµ Ph¸p luËt ViÖt Nam. Quèc triÒu h×nh luËt. TS. Lª ThÞ S¬n - Quèc triÒu h×nh luËt. LÞch sö h×nh thµnh néi dung vµ gi¸ trÞ - NXB Khoa häc x· héi - Hµ Néi 2004. Hoµng ViÖt LuËt LÖ. Bïi Xu©n §Ýnh - Nhµ n­íc vµ Ph¸p luËt thêi k× phong kiÕn ViÖt Nam. Nh÷ng suy ngÉm - NXB T­ ph¸p - Hµ Néi 2005. Môc lôc Trang §Æt vÊn ®Ò 1 Gi¶i quyÕt vÊn ®Ò 1 Quan niÖm vÒ téi ph¹m vµ nh÷ng t­ t­ëng, quan niÖm ¶nh h­ëng 1 Quan niÖm vÒ téi ph¹m 1 Nh÷ng t­ t­ëng, quan niÖm ¶nh h­ëng ®Õn quan niÖm vÒ téi ph¹m trong ph¸p luËt phong kiÕn ViÖt Nam 5 Ph©n lo¹i téi ph¹m vµ ý nghÜa cña viÖc ph©n lo¹i téi ph¹m. 6 Ph©n lo¹i téi ph¹m 6 C¨n cø vµo h×nh ph¹t (chÕ tµi) 6 C¨n cø vµo tÝnh chÊt nghiªm träng cña téi ph¹m (kh¸ch thÓ) 8 C¨n cø vµo lçi cña chñ thÓ 10 Mét sè c¨n cø kh¸c 11 ý nghÜa cña ph©n lo¹i téi ph¹m 11 Mét vµi ®¸nh gi¸ 12 Lêi kÕt 14 Danh môc tµi liÖu tham kh¶o 15 Môc lôc 16