Đề tài Khung nhìn và các biểu đồ trong UML

Ch−¬ng 3. Khung nh×n vµ c¸c biÓu ®å trong UML 3.1. CÊu tróc UML Mét hÖ thèng ®−îc ph©n tÝch d−íi c¸c gãc ®é kh¸c nhau: yªu cÇu chøc n¨ng, yªu cÇu phi chøc n¨ng, c¸ch tæ chøc hÖ thèng. V× vËy ®Ó m« h×nh ho¸ hÖ thèng mét c¸ch chi tiÕt, UML ®Þnh nghÜa cÊu tróc khung nh×n (view). Mçi khung nh×n lµ c¸ch nh×n hÖ thèng d−íi nh÷ng gãc ®é kh¸c nhau, bao gåm nh÷ng biÓu ®å kh¸c nhau. Khung nh×n ng−êi dïng (User model view, Use case view, Scenario view ) Khung nh×n cÊu tróc (Logical View, Structure model view, Static view) Khung nh×n ®éng th¸i (Behavioral model view, Dynamic hoÆc Process ) Khung nh×n thùc thi (Implementation model, Component view) Khung nh×n triÓn khai (Deployment View, Environment model view) Khung nh×n ng−êi dïng y BiÓu ®å c¸c tr−êng hîp sö dông Khung nh×n ng−êi dïng y BiÓu ®å c¸c líp y BiÓu ®å c¸c ®èi t−îng Khung nh×n thùc thi y BiÓu ®å thµnh phÇn Khung nh×n ®éng th¸i y BiÓu ®å diÔn tiÕn y BiÓu ®å tr¹ng th¸i dÞch chuyÓn y BiÓu ®å ho¹t ®éng Khung nh×n triÓn khai y BiÓu ®å ph©n bæ H×nh 3.1. CÊu tróc khung nh×n Khung nh×n ng−êi dïng lµ c¸ch nh×n hÖ thèng ®øng vÒ phÝa ng−êi sö dông. Nã bao gåm c¸c vÊn ®Ò vµ c¸ch gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò theo tõng ng−êi sö dông hay nhãm ng−êi sö dông riªng lÎ. Khung nh×n nµy bao gåm biÓu ®å c¸c tr−êng hîp sö dông. Khung nh×n cÊu tróc lµ c¸ch nh×n hÖ thèng vµ gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò theo cÊu tróc tÜnh. Khung nh×n nµy cã thÓ xem lµ c¸ch nh×n hÖ thèng theo c¸ch nh×n tÜnh hay vËt lý. Khung nh×n nµy bao gåm c¸c biÓu ®å líp vµ biÓu ®å c¸c ®èi t−îng. Khung nh×n ®éng th¸i lµ c¸ch nh×n hÖ thèng vµ gi¶i quyÕt theo hµnh vi, giao l−u øng xö cña c¸c ®èi t−îng hay lµ c¸ch nh×n ®éng. Khung nh×n nµy gåm c¸c c¸ch nh×n ®éng, c¸c qu¸ tr×nh, sù ®ång thêi, hîp t¸c. Khung nh×n nµy 43 bao gåm biÓu ®å diÔn tiÕn, biÓu ®å hîp t¸c, biÓu ®å tr¹ng th¸i, biÓu ®å ho¹t ®éng. Khung nh×n thùc thi lµ c¸ch nh×n hÖ thèng theo c¸c m« ®un, ch−¬ng tr×nh con, hÖ con (c¸ch nh×n theo cÊu tróc) vµ c¸c hµnh vi (c¸c luång thùc hiÖn). Khung nh×n nµy bao gåm biÓu ®å c¸c thµnh phÇn. Khung nh×n triÓn khai lµ c¸ch nh×n hÖ thèng theo sù ph©n bæ c¸c cÊu tróc vµ hµnh vi vµo c¸c thµnh phÇn vËt lý nh− thÕ nµo. Khung nh×n nµy bao gåm biÓu ®å ph©n bæ. 3.2. C¸c lo¹i biÓu ®å vµ ký hiÖu Trong UML ®Þnh nghÜa chÝn lo¹i biÓu ®å - BiÓu ®å c¸c tr−êng hîp sö dông - BiÓu ®å líp - BiÓu ®å ®èi t−îng - BiÓu ®å diÔn tiÕn - BiÓu ®å céng t¸c - BiÓu ®å tr¹ng th¸i - BiÓu ®å ho¹t ®éng - BiÓu ®å thµnh phÇn - BiÓu ®å ph©n bæ 3.2.1. BiÓu ®å líp BiÓu ®å líp lµ biÓu ®å dïng ®Ó m« h×nh ho¸ cÊu tróc tÜnh cña hÖ thèng. Nã miªu t¶ c¸c líp, c¸c giao tiÕp (interface), sù céng t¸c vµ c¸c mèi quan hÖ gi÷a c¸c thµnh phÇn trong m« h×nh. BiÓu ®å nµy dïng ®Ó m« t¶ sù céng t¸c, c¸c mèi quan hÖ gi÷a c¸c líp. Mét biÓu ®å líp gåm c¸c thµnh phÇn: líp, quan hÖ Líp ®¹i diÖn cho mét tËp c¸c ®èi t−îng cã ®Æc tÝnh t−¬ng tù nhau, ký hiÖu líp nh− sau Tªn líp C¸c thuéc tÝnh C¸c thao t¸c H×nh 3.2. Ký hiÖu líp Quan hÖ gåm c¸c lo¹i quan hÖ kÕt hîp, quan hÖ kÕt tËp, quan hÖ tæng qu¸t ho¸. 44 Quan hÖ kÕt hîp lµ quan hÖ vÒ mÆt cÊu tróc gi÷a hai hoÆc gi÷a mét vµ nhiÒu líp hoÆc ®èi t−îng. Trªn quan hÖ kÕt hîp cã thÓ cã hai tªn theo hai h−íng ng−îc chiÒu nhau. B¶n sè (multiplicity) ®−îc m« t¶ trong quan hÖ kÕt hîp vÝ dô (0..1). Quan hÖ kÕt hîp ®−îc ký hiÖu nh− sau. Tr−êng Ng−êi Sinh viªn Gi¸o viªn C¬ quan sö dông 0...1 H×nh 3.3. Quan hÖ kÕt hîp Quan hÖ kÕt tËp lµ tr−êng hîp riªng cña quan hÖ kÕt hîp. Nã ph¶n ¸nh quan hÖ toµn thÕ, bé phËn. Quan hÖ kÕt tËp ®−îc biÓu diÔn ¤ t« 1 §éng c¬ B¸nh xe1 4 1 H×nh 3.4. Quan hÖ kÕt tËp Quan hÖ tæng qu¸t ho¸ lµ quan hÖ gi÷a líp ®Æc biÖt h¬n vµ líp kh¸i qu¸t h¬n, quan hÖ tæng qu¸t ho¸ cßn ®−îc hiÓu nh− quan hÖ kÕ thõa. 3.2.2. BiÓu ®å c¸c tr−êng hîp sö dông. BiÓu ®å c¸c tr−êng hîp sö dông ®−îc t¹o nªn tõ ba yÕu tè c¸c t¸c nh©n, c¸c tr−êng hîp sö dông vµ c¸c quan hÖ. T¸c nh©n ®−îc biÓu diÔn b»ng mét h×nh nh©n nhá, diÔn t¶ cho mét vai trß cña mét ng−êi hay mét vËy cã t−¬ng t¸c víi hÖ thèng. T¸c nh©n H×nh 3.5. Ký hiÖu t¸c nh©n Tr−êng hîp sö dông ®−îc biÓu diÔn b»ng mét h×nh oval, ®ã lµ diÔn t¶ kh¸i qu¸t cña nh÷ng kÞch b¶n mµ hÖ thèng cã thÓ t−¬ng t¸c víi mét t¸c nh©n. 45 Tªn tr−êng hîp sö dông H×nh 3.6.Ký hiÖu tr−êng hîp sö dông Quan hÖ biÓu diÔn b»ng mét mòi tªn nèi mét t¸c nh©n víi mét tr−êng hîp sö dông hoÆc nèi mét tr−êng hîp sö dông víi mét tr−êng hîp sö dông kh¸c. C¸c quan hÖ ®−îc sö dông lµ quan hÖ trao ®æi, quan hÖ dïng, quan hÖ më réng. Quan hÖ trao ®æi (kÕt hîp) nèi mét t¸c nh©n víi mét tr−êng hîp sö dông khëi ph¸t bëi ®Çu mèi ®ã. t¸c nh©n Tr−êng hîp sö dông khëi ph¸ t H×nh 3.7. Quan hÖ trao ®æi Quan hÖ sö dông (phô thuéc) nèi hai tr−êng hîp sö dông, biÓu diÔn mét tr−êng hîp sö dông nµy bao gåm hµnh vi cña tr−êng hîp sö dông kia. Tr−êng hîp sö dông A Tr−êng hîp sö dông B > H×nh 3.8.Quan hÖ sö dông Quan hÖ më réng (tæng qu¸t ho¸) nèi hai tr−êng hîp sö dông biÓu diÔn tr−êng hîp sö dông nµy lµ sù më réng hµnh vi cña tr−êng hîp sö dông kia. BiÓu ®å c¸c tr−êng hîp sö dông thùc chÊt lµ m«t h×nh ho¸ chøc n¨ng cña hÖ thèng nh×n tõ ph−¬ng diÖn ng−êi sö dông, ë ®©y chØ m« t¶ kh¸i qu¸t c¸c hµnh ®éng cña hÖ thèng cÇn cã ®Ó ®¸p øng nhu cÇu cña ng−êi sö dông mµ kh«ng ph©n tÝch s©u h¬n. 3.2.3. BiÓu ®å diÔn tiÕn BiÓu ®å diÔn tiÕn lµ biÓu ®å t−¬ng t¸c gi÷a c¸c ®èi t−îng theo thêi gian. BiÓu ®å diÔn tiÕn bao gåm c¸c ®èi t−îng, lifeline thÓ hiÖn sù tån t¹i cña ®èi t−îng theo trôc thêi gian, focus of control thÓ hiÖn thêi gian ®èi t−îng tån t¹i ®Ó thùc hiÖn mét sè hµnh ®éng nµo ®ã, c¸c th«ng ®iÖp thÓ hiÖn sù liªn l¹c gi÷a c¸c ®èi t−îng. Cã c¸c d¹ng th«ng ®iÖp: th«ng ®iÖp ®¬n, th«ng ®iÖp ®ång bé, th«ng ®iÖp kh«ng ®ång bé, th«ng ®iÖp h¹n ®Þnh thêi gian,th«ng ®iÖp ®Ö quy. 46 Th«ng ®iÖp ®¬n thÝch hîp víi c¸c hÖ thèng chØ cã mét luång ®iÒu khiÓn duy nhÊt, t¹i mét thêi ®iÓm chØ cã mét ®èi t−îng ho¹t ®éng. Mét th«ng ®iÖp ®¬n ®−îc göi tõ mét ®èi t−îng ho¹t ®éng sang mét ®èi t−îng kh«ng ho¹t ®éng th× sÏ kÝch ho¹t ®èi t−îng nµy. Th«ng ®iÖp ®¬n ®−îc ký hiÖu b»ng mét h×nh mòi tªn. §èi t−îng göi §èi t−îng nhËn chuyÓn giao ®¬n H×nh 3.9.Ký hiÖu th«ng ®iÖp ®¬n Th«ng ®iÖp ®ång bé sÏ khëi ®éng thao t¸c ë ®èi t−îng nhËn chØ khi ®èi t−îng nhËn tiÕp nhËn th«ng ®iÖp. Khi mét th«ng ®iÖp ®−îc göi ®i ®èi t−îng göi bÞ phong to¶ cho ®Õn khi ®èi t−îng nhËn tiÕp nhËn th«ng ®iÖp. Th«ng ®iÖp ®ång bé ®−îc ký hiÖu b»ng mét h×nh mòi tªn cã g¹ch chÐo. §èi t−îng göi §èi t−îng nhËn chuyÓn giao ®ång bé H×nh 3.10.Ký hiÖu th«ng ®iÖp ®ång bé Th«ng ®iÖp kh«ng ®ång bé: Mét ®èi t−îng göi mét th«ng ®iÖp kh«ng ®ång bé nã kh«ng ®îi th«ng ®iÖp t¶ lêi mµ tiÕp tôc qu¸ tr×nh thùc hiÖn. Ký hiÖu b»ng h×nh nöa mòi tªn. §èi t−îng göi §èi t−îng nhËn chuyÓn giao kh«ng ®ång bé H×nh 3.11.Ký hiÖu th«ng ®iÖp kh«ng ®ång bé Th«ng ®iÖp h¹n ®Þnh thêi gian : Khi mét ®èi t−îng göi mét th«ng ®iÖp nµy ®Õn ®èi t−îng nhËn, ®èi t−îng nhËn bÞ phong to¶ trong mét thêi gian ®Þnh tr−íc nÕu ®èi t−îng nhËn kh«ng tiÕp nhËn th«ng ®iÖp th× ®èi t−îng göi sÏ ®−îc gi¶i phãng. §©y lµ mét tr−êng hîp riªng cña th«ng ®iÖp kh«ng ®ång bé. Ký hiÖu b»ng mét h×nh mòi tªn cã vßng trßn. 47 §èi t−îng göi §èi t−îng nhËn chuyÓn giao h¹n ®Þnh thêi gian H×nh 3.12.Ký hiÖu th«ng ®iÖp h¹n ®Þnh thêi gian Th«ng ®iÖp ®Ö quy: khi mét ®èi t−îng göi mét th«ng ®iÖp cho chÝnh nã, th«ng ®iÖp nµy ph¶i lµ th«ng ®iÖp ®ång bé. Mét lo¹i biÓu ®å liªn quan ®Õn biÓu ®å diÔn tiÕn lµ biÓu ®å hîp t¸c. BiÓu ®å nµy còng diÔn t¶ sù t−¬ng t¸c gi÷a mét nhãm c¸c ®èi t−îng nh−ng trong biÓu ®å diÔn tiÕn dµn tr¶i c¸c th«ng ®iÖp theo trôc thêi gian, cßn trong biÓu ®å hîp t¸c ®ùoc biÓu diÔn theo kh«ng gian. 3.2.4. BiÓu ®å tr¹ng th¸i Trong c¸c biÓu ®å diÔn tiÕn vµ hîp t¸c chØ m« t¶ c¸c t−¬ng t¸c gi÷a c¸c ®èi t−îng nh×n tõ bªn ngoµi, ë ®©y sÏ m« t¶ øng xö, hµnh vi cña ®èi t−îng khi tiÕp nhËn c¸c th«ng ®iÖp. Cã hai lo¹i ®èi t−îng lµ ®èi t−îng bÞ ®éng vµ ®èi t−îng chñ ®éng. §èi t−îng bÞ ®éng lµ lo¹i ®èi t−îng cã hµnh vi kh«ng ®æi. Khi c¸c ®èi t−îng nµy tiÕp nhËn mét th«ng ®iÖp nã sÏ ph¶n øng gièng nhau kh«ng phô thuéc vµo thêi gian vµ tr¹ng th¸i cña ®èi t−îng. §èi t−îng nµy ph¶n øng c¸c th«ng ®iÖp vµ nã còng cã thÓ göi c¸c th«ng ®iÖp ®Õn c¸c ®èi t−äng kh¸c. C¸c ®èi t−îng nµy kh«ng cã ®êi sèng thùc sù. §èi t−îng chñ ®éng lµ c¸c ®èi t−îng cã hµnh vi thay ®æi. Khi mét th«ng ®iÖp ®−îc tiÕp nhËn c¸c ®èi t−îng nµy ph¶n øng l¹i c¸c th«ng ®iÖp ®ã kh¸c nhau tuú theo tr¹ng th¸i cña nã lóc ®ã. C¸c ®èi t−îng nµy lµ c¸c ®èi t−îng cã ®êi sèng thùc sù. Khi mét th«ng ®iÖp göi ®Õn ®èi t−îng sÏ lµm thay ®æi tr¹ng th¸i cña ®èi t−îng vµ mét sè thao t¸c ®−îc kÝch ho¹t ®Ó ®¸p øng l¹i th«ng ®iÖp ®ã. BiÓu ®å tr¹ng th¸i sÏ m« t¶ hµnh vi øng xö cña c¸c ®èi t−îng chñ ®éng. BiÓu ®å tr¹ng th¸i gåm c¸c tr¹ng th¸i, c¸c dÞch chuyÓn vµ c¸c sù kiÖn. Tr¹ng th¸i cña mét ®èi t−îng cã ®Æc tÝnh kÐo dµi trong thêi gian vµ tÝnh æn ®Þnh, nghÜa lµ t¹i mét thêi ®iÓm ®èi t−îng ph¶i cã mét tr¹ng th¸i nhÊt ®Þnh kh«ng tån t¹i tr¹ng th¸i kh«ng x¸c ®Þnh vµ tr¹ng th¸i ®ã tån t¹i trong mét kho¶ng thêi gian, trong kho¶ng thêi gian ®ã hµnh vi cña ®èi t−îng lµ kh«ng ®æi. Sè c¸c tr¹ng th¸i cña mét ®èi t−îng ph¶i lµ h÷u h¹n. Cã ba lo¹i tr¹ng th¸i lµ tr¹ng th¸i ®Çu, tr¹ng th¸i kÕt thóc vµ c¸c tr¹ng th¸i trung gian. Mçi biÓu ®å tr¹ng th¸i cã mét tr¹ng th¸i ®Çu, kh«ng hoÆc nhiÒu tr¹ng th¸i kÕt thóc. Tr¹ng th¸i trung gian Tr¹ng th¸i kÕt thócTr¹ng th¸i ®Çu 48 H×nh 3.13. Ký hiÖu c¸c tr¹ng th¸i C¸c ho¹t ®éng cña ®èi t−îng bªn trong mét tr¹ng th¸i ®−îc biÓu diÔn ë c¸c tr¹ng th¸i, cã ba lo¹i ho¹t ®éng : entry, exit, on, do. Tr¹ng th¸i A entry: on Sù kiÖn: exit H×nh 3.14. BiÓu diÔn c¸c ho¹t ®éng bªn trong tr¹ng th¸i Ho¹t ®éng biÓu diÔn b»ng tõ kho¸ entry lµ ho¹t ®éng vµo tr¹ng th¸i. VÝ dô tr¹ng th¸i nhËp mËt khÈu, ho¹t ®éng vµo tr¹ng th¸i lµ ho¹t ®éng ®Þnh d¹ng c¸c ký tù nhËp vµo d−íi d¹ng Èn. Ho¹t ®éng biÓu diÔn bµng tõ kho¸ exit lµ ho¹t ®éng ra khái tr¹ng th¸i. Trong tr¹ng th¸i ë vÝ dô trªn tr−íc khi ra khái tr¹ng th¸i nhËp mËt khÈu ph¶i ®Þnh l¹i chuÈn th«ng th−êng cho viÖc nhËp ký tõ bµn phÝm kh«ng hiÓn thÞ d−íi d¹ng Èn n÷a. C¸c ho¹t ®éng biÓu diÔn b»ng tõ kho¸ “on: sù kiÖn” lµ c¸c ho¹t ®éng cña ®èi t−îng khi tiÕp nhËn mét sù kiÖn nh−ng kh«ng lµm thay ®æi tr¹ng th¸i. Ho¹t ®éng biÔu diÔn b»ng tõ kho¸ “do” lµ c¸c ho¹t ®éng khi ®èi t−îng ®ang ë tr¹ng th¸i ®· cho. C¸c ho¹t ®éng nµy cã thÓ bÞ ng¾t khi cã sù kiÖn lµm dÞch chuyÓn tr¹ng th¸i. C¸c ho¹t ®éng nµy cã thÓ lµ tuÇn tù vµ ®−îc kÝch ho¹t ngay khi ho¹t ®éng vµo tr¹ng th¸i hoµn thµnh. Khi kÕt thóc ®èi t−îng ra khæi tr¹ng th¸i mµ kh«ng cã sù kiÖn bªn ngoµi. B−íc dÞch chuyÓn nh− thÕ gäi lµ dÞch chuyÓn tù ®éng. Mçi tr¹ng th¸i cã thÓ cã nhiÒu tr¹ng th¸i con vµ ®−îc gäi lµ tr¹ng th¸i kÐp. Trong mçi tr¹ng th¸i kÐp cã thÓ cã tr¹ng th¸i b¾t ®Çu gi¶. History Indicator dïng ®Ó ghi nhí tr¹ng th¸i ®−îc dïng trong c¸c tr¹ng th¸i kÐp. Ký hiÖu b»ng vßng trßn nhá vµ ch÷ H bªn trong. Nã ®−îc dïng khi cã mét sù kiÖn x¶y ra lµm thay ®æi tr¹ng th¸i, tr¹ng th¸i hiÖn t¹i sÏ ®−îc göi ®Õn History Indicator khi kh«i phôc l¹i tr¹ng th¸i sÏ ®−îc kh«i phôc l¹i ®óng tr¹ng th¸i tr−íc khi sù kiÖn x¶y ra. C¸c dÞch chuyÓn biÓu diÔn sù thay ®æi tr¹ng th¸i, c¸c b−íc dÞch chuyÓn lµ tøc thêi v× ®èi t−îng lu«n ph¶i ë trong mét tr¹ng th¸i x¸c ®Þnh A B H×nh 3.15. Ký hiÖu b−íc dÞch chuyÓn 49 C¸c sù kiÖn xÈy ra trong hÖ thèng vµ g©y nªn sù dÞch chuyÓn tr¹ng th¸i. §èi víi ®èi t−îng sù tiÕp nhËn mét th«ng ®iÖp lµ mét sù kiÖn, còng cã thÓ cã nhiÒu th«ng ®iÖp kh¸c nhau nh−ng cã cïng hiÖu qu¶ vÒ hµnh vi cña ®èi t−îng ®−îc xem lµ mét sù kiÖn, còng cã thÓ mét sù kiÖn ®−îc thùc hiÖn b»ng c¸ch tiÕp nhËn mét sè th«ng ®iÖp. C¸c rµng buéc lµ ®iÒu kiÖn ®Ó x¸c ®Þnh dÞch chuyÓn cã xÈy ra hay kh«ng khi cã sù kiÖn. 3.2.5. BiÓu ®å ho¹t ®éng BiÓu ®å ho¹t ®éng m« t¶ hµnh vi bªn trong cña mét ph−¬ng thøc hay mét tr−êng hîp sö dông. BiÓu ®å ho¹t ®éng lµ mét tËp hîp c¸c ho¹t ®éng liªn kÕt víi nhau b»ng c¸c dÞch chuyÓn. BiÓu ®å ho¹t ®éng còng cã thÓ xem lµ mét d¹ng cña biÓu ®å tr¹ng th¸i, ë ®©y tÊt c¶c c¸c dÞch chuyÓn ®Òu lµ dÞch chuyÓn tù ®éng Trong biÓu ®å ho¹t ®éng c¸c ho¹t ®éng ®−îc ®Æt trong c¸c swimlane (ph©n luång c«ng viÖc). Mét swimlane lµ mét nhãm c¸c ho¹t ®éng ®−îc tæ chøc theo nh÷ng môc ®Ých kh¸c nhau vÝ dô lµ nhãm ho¹t ®éng thùc hiÖn bëi cïng mét ®èi t−îng, hay cïng mét nhãm c¸c ®èi t−îng hay nhãm ®èi t−îng ®−îc thùc hiÖn cïng mét n¬i. Mét biÓu ®å ho¹t ®éng cã nhiÒu môc ®Ých kh¸c nhau nh− m« t¶ c¸c ho¹t ®éng cña mét thao t¸c, m« t¶ c¸c ho¹t ®éng bªn trong ®èi t−îng. 3.2.6. BiÓu ®å c¸c thµnh phÇn BiÓu ®å c¸c thµnh phÇn diÔn t¶ kiÕn tróc logic cña hÖ thèng lµm c¬ së cho viÖc thùc hiÖn. BiÓu ®å thµnh phÇn ba gåm c¸c m« ®un, c¸c qu¸ tr×nh nhiÖm vô, ch−¬ng tr×nh chÝnh, c¸c ch−¬ng tr×nh con, c¸c hÖ con. C¸c m« ®un biÓu diÔn cho mét lo¹i phÇn tö vËt lý tham gia trong viÖc x©y dùng hÖ thèng tin häc. Nã cã thÓ lµ mét tÖp, mét th− viªn t¶i ®éng. Th«ng th−êng mçi líp trong m« h×nh ®−îc thùc hiÖn b»ng hai m« ®un lµ ®Æc t¶ (chøa giao diÖn líp) vµ th©n (chøa phÇn thùc hiÖn cña líp ®ã). Th©n Kh¸i l−îc§Æc t¶ H×nh 3.16. Ký hiÖu m« ®un Gi÷a c¸c m« ®un nµy cã c¸c quan hÖ, ®ã lµ quan hÖ kh¸ch hµng/ cung øng. Quan hÖ nµy ®−îc biÓu diÔn b»ng mòi tªn ®øt qu·ng. C¸c nhiÖm vô lµ c¸c thµnh phÇn cã luång ®iÒu khiÓn riªng. C¸c nhiÖm vô cã thÓ chøa trong c¸c thµnh phÇn kh¸c. 50 C¸c ch−¬ng tr×nh chÝnh lµ ®iÓm vµo cña c¸c øng dông. H×nh 3.17. Ký hiÖu ch−¬ng tr×nh chÝnh C¸c ch−¬ng tr×nh con lµ nhãm cña c¸c thñ tôc vµ c¸c hµm kh«ng thuéc vµo c¸c líp C¸c thµnh phÇn cña hÖ thèng cã thÓ ®−îc nhãm l¹i vµ mét nhãm nh− vËy ®−îc gäi lµ hÖ thèng con. HÖ thèng con chøa c¸c thµnh phÇn hay c¸c hÖ thèng con kh¸c. > H×nh 3.18 Ký hiÖu hÖ thèng con 3.2.7. BiÓu ®å ph©n bæ BiÓu ®å ph©n bæ cho thÊy c¸c lo¹i thiÕt bÞ vËt lý kh¸c nhau tham gia vµo hÖ thèng vµ sù ph©n bæ c¸c ch−¬ng tr×nh thùc hiÖn ®−îc lªn c¸c thiÕt bÞ ®ã. Trong biÓu ®å ph©n bæ c¸c thiÕt bÞ vµ bé xö lý ®−îc biÓu diÔn b»ng mét nót. Gi÷a c¸c nót cã c¸c kÕt nèi, c¸c kÕt nèi nµy th−êng lµ hai chiÒu. 51