Đề tài Công nghiệp hoá - Hiện đại hoá và vai trò của nó trong sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội ở nước ta hiện nay

n«ng nghiÖp, c¬ cÊu nghµnh nghÒ trong n«ng nghiÖp còng ®¬n gi¶n – c¬ b¶n lµ ®éc canh lóa n­íc. NÒn s¶n xuÊt vËt chÊt cña x· héi dùa trªn s¶n xuÊt nhá lµ chñ yÕu vµ mang nÆng tÝnh tù cÊp tù tóc, tû xuÊt hµng ho¸ trong nªn kinh tÕ tÕ thÊp. Trong ®Iªu kiÖn chiÕn tranh ¸c liÖt, nÒn kinh tÕ víi c¬ së vËt chÊt – kü thuËt nãi trªn khã tån t¹i vµ ph¸t triÓn b×nh th­êng. Cho n¨m 1990, c«ng nghiÖp vµ x©y dùng chØ chiÕm 22,6% thu nhËp quèc d©n. Thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ng­êi lµ n­íc thuéc nhãm nghÌo nhÊt thÕ giíi vµ cã nguy c¬ tôt hËu xa h¬n. Tõ t×nh h×nh nãi trªn. nÕu kh«ng cã sù thay ®æi vµ ph¸t triÓn th× nÒn kinh tÕ kh«ng thÓ t¨ng tr­ëng nhanh, ®Êt n­íc kh«ng thÓ v­ît qua t×nh tr¹ng nghÌo nµn vµ kÐm ph¸t triÓn. V× vËy , con ®­êng tÊt yÕu ®Ó ta tho¸t khái t×nh tr¹ng ®ã lµ ph¶I tiÕn hµnh CNH-H§H . Bªn c¹nh yªu cÇu thùc hiÖn môc tiªu kinh tÕ - x· héi cña x· héi míi lµ d©n giµu n­íc m¹nh ,xa héi c«ng b»ng v¨n minh, sù nghiÖp CNH- H§H ®Êt n­íc ë n­íc ta con do yªu cÇu cña sù ph¸t triÓn kinh tÕ hµng ho¸ quyÕt ®Þnh. S¶n phÈm cña nÒn s¶n xuÊt x· héi kh«ng chØ nh»m tho¶ m·n nhu cÇu cña x· héi nãi chung, mµ chóng cßn ph¶I ®­îc ®em b¸n, chóng ph¶I cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng , cã kh¶ n¨ng gi÷ v÷ng vµ më réng thÞ tr­êng .v.v. Dop vËy, c¸c s¶n phÈm hµng ho¸ vµ dÞch vô ph¶I ®­îc s¶n xuÊt dùa trªn m«t nÒn t¶ng v÷ng ch¾c cña c¬ s¬ v©t chÊt –kü thuËt hiªn d¹i mét c¬ c¸u lµnh nghÒ linh ho¹t,hîp lý ,chi phÝ trªn mét d¬n vi s¶n phÈm ë møc thÊp nh©t .Ph©n c«ng lao déng ë tr×nh dé cao, kü thuËt hiÖn ®¹i, t¹o ra c¸c s¶n phÈm ®¸p øng yªu cÇu thÞ tr­êng, kh¶ n¨ng thu lîi nhuËn lín, t¨ng kh¶ n¨ng tÝch luü cho nÌn kinh tÕ vÇ tham gia vµo quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ ë m­c ®é cao h¬n.Tõ ®ã l¹i thóc ®Èy kinh tÕ trong n­íc ph¸t triÓn h¬n n÷a. Ngoµi nh÷ng c¬ së kinh tÕ ®· nªu trªn, sù nghiÖp CNH ®Êt n­íc ë n­íc ta cßn do yªu cÇu b¶o vÖ tæ quèc, t¨ng c­êng tiÒm lùc quèc phßng cña quèc gia chi phèi. Sù nghiÖp x©y dùng, ph¸t triÓn kinh tÕ ë mçi n­íc lu«n ®i ®«i víi sù nghiÖp b¶o vÖ, gi÷ g×n nh÷ng thµnh qu¶ mäi mÆt ®· ®¹t ®­îc. Trong t×nh h×nh phøc t¹p cña bÇu kh«ng khÝ chÝnh trÞ kinh tÕ hiÖn nay, c¸c lùc l­îng ph¶n ®éng trong n­íc vµ ngoµi n­íc lu«n t×m mäi c¸ch ®Ó c¶n trë, ph¸ ho¹i sù nghiÖp ph¸t triÓn kinh tÕ nãi riªng vµ sù nghiÖp x©y dùng x· héi míi ë n­íc ta nãi chung. V× vËy chóng ta lu«n ph¶I t¨ng c­êng, cñng cè, hiÖn ®¹i ho¸ lùc l­îng quèc phßng ®Ó nã trë thµnh lùc l­îng hïng m¹nh, cã kh¶ n¨ng b¶o vÖ v÷ng ch¾c tæ quèc XHCN, ®Ó cïng chung søc víi c¸c d©n téc b¶o vÖ nÒn hoµ b×nh thÕ giíi, b¶o vÖ ®éc lËp d©n téc, chñ quyÒn toµn vÑn l·nh thæ quèc gia. HiÖn ®¹i ho¸ quèc phßng, t¨ng søc m¹nh vËt chÊt – kü thuËt cho lùc l­îng vò trang, dµnh thÕ chñ ®éng trong mäi biÕn ®éng chÝnh trÞ.. chØ cã thÓ thùc hiÖn ®­îc trªn c¬ së mét nÒn c«ng nghiÖp hiÖn ®¹i vµ mét nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn m¹nh v÷ng ch¾c. Tãm l¹i tÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan cña CNH- HDH ®­îc b¾t nguån tõ yªu cÇu cña sù ph¸t triÓn kinh tÕ, chÝnh trÞ x· héi, yªu cÇu cñng cè an ninh quèc phßng vµ yªu cÇu cña viÖc më réng quan hÖ kinh tÕ víi bªn ngoµI cña ®Êt n­íc. T¸c dông cña CNH- HDH ViÖc thùc hiÖn thµnh c«ng sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ ®Êt n­íc cã t¸c dông vÒ nhiÒu mÆt. CNH- HDH, x©y dùng c¬ së vËt chÊt- kü thuËt hiÖn ®¹i vµ c¬ cÊu kinh tÕ míi t¹o ®iÒu kiÖn biÕn ®æi vÒ chÊt l­îng s¶n xuÊt, t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, t¨ng søc chÕ ngù cña con ng­êi víi thiªn nhiªn, t¨ng tr­ëng kinh tÕ vµ ph¸t triÓn kinh tÕ, do ®ã gãp phÇn æn ®Þnh vµ n©ng cao ®êi sèng nh©n d©n; gãp phÇn quyÕt ®Þnh tíi th¾ng lîi cu¶ x· héi míi cña n­íc ta. CNH- H§H t¹o ®IÒu kiÖn vËt chÊt cho viÖc cñng cè, t¨ng c­êng vai trß kinh tÕ cña nhµ n­íc, n©ng cao n¨ng lùc tÝch luü cu¶ ®Êt n­íc vµ t¹o c«ng ¨n viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng. - Mçi b­íc ph¸t triÓn míi cña c¬ së vËt chÊt- kü thuËt do qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¨ ®em l¹i sÏ t¹o ra nh÷ng ®IÒu kiÖn míi cho viÖc x©y dùng nÒn v¨n ho¸ míi, thñ tiªu t×nh tr¹ng l¹c hËu vÒ x· héi, t¹o thuËn lîi cho sù ph¸t triÓn tù do toµn diÖn cña con ng­êi- nh©n tè trung t©m cña thêi ®¹i, ®­a ®Êt n­íc ®Õn tr×nh ®é v¨n minh cao h¬n. CNH- H§H gãp phÇn cung cÊp vµ ®¶m b¶o cho quèc phßng cac yÕu tè vËt chÊt- kü thuËt cã ý nghÜa ®Æc biÖt quan träng ®Ó thùc hiÖn tèt nhiÖm vô gi÷ g×n an ninh, chñ quyÒn cu¶ ®Êt n­íc. CNH- H§H t¹o nhiÒu kh¶ n¨ng cho n­íc ta trong viÖc tham gia vµo ph©n c«ng lao ®éng vµ hîp t¸c quèc tÕ, do ®ã tËn dông ®­îc søc m¹nh trong n­íc vµ søc m¹nh kinh tÕ quèc tÕ. ChÝnh v× nh÷ng t¸c dông to lín, tÝch cùc, toµn diÖn ®· nªu trªn, tõ ®¹i héi III dÕn nay, §¶ng ta lu«n kh¼ng ®Þnh vÞ trÝ hÕt søc quan träng cña CNH- H§H trong sù nghiÖp x©y dùng x· héi míi ë n­íc ta. §ång thêi, qua mçi lÇn ®¹i héi, §¶ng ta l¹i nhËn thøc s©u thªm vµ cô thÓ ho¸ thªm nhiÖm vô nµy cho thÝch hîp víi ®IÒu kiÖn vµ hoµn c¶nh cña ®Êt n­íc ta trong nh÷ng thêi kú. Trong héi nghÞ §¹i biÓu toµn quèc gi÷a nhiÖm kú cña §¹i Héi VII, §¶ng ta cßn nªu râ:” §©y lµ nhiÖm vô trung t©m cã tÇm quan träng hµng ®Çu trong thêi gian tíi. CNH- H§H lµ con ®­êng tho¸t khái nguy c¬ tôt hËu xa h¬n so víi c¸c n­íc xung quanh, gi÷ ®­îc æn ®Þnh chÝnh trÞ, x· héi, b¶o vÖ ®­îc ®éc lËp, chñ quyÒn vµ ®Þnh h­íng XHCN” II. Néi dung c¬ b¶n cña sù nghiÖp CNH- H§H ë n­íc ta trong c¸c thêi kú 1. Nh÷ng yÕu tè chñ yÕu t¸c ®éng ®Õn sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ ë n­íc ta Sù nghiÖp CNH-H§H ®Êt n­íc tõ khi b¾t ®Çu cho ®Õn khi kÕt thóc chiô t¸c ®éng cña nhiÒu yÕu tè : kh¸ch quan, chñ quan,bªn trong, bªn ngoµi , kinh tÕ,chinh trÞ x· héi, khoa häc c«ng nghÖ v. .v. C¸c yÕu tè trªn diÔn ra trong tõng thêi kú , víi t­ng quèc gia cã kh¸c nhau . §Ó thuËn lîi trong nghiªn cøu, ng­êi ta th­êng kh¸i qu¸t thµnh hai lo¹i: yÕu tè bªn trong vµ yÕu tè bªn ngoµi C¸c yÕu tè bªn trong bao gåm: tiÌm n¨ng kinh tÕ tù nhiªn cña quèc gia(vÞ trÝ ®Þa ly, nguån tµi nguyªn , kho¸ng s¶n trªn ,trong lßng ®Êt, tµi nguyªn rõng, nguån ®äng vËt cïng c¸c nguån thuû h¶i s¶n v.v.) tiÒm n¨ng kinh tÕ –x· héi (lùc l­îng lao ®éng,truyÒn thèng v¨n ho¸ , lÞch sö, c¸c nghÒ thñ c«ng truyÒn thèng cu¶ d©n téc ... n¨ng l­îng ®Þnh h­íng l·nh ®¹o cña §¶ng cÇm quyÒn cïng sù ®iªu tiÕt cña nhµ n­íc . C¸c yÕu tè bªn ngoµi bao gåm: c¸c thµnh tùu khoa häc- c«ng nghÖ thÕ giíi, ®­êng lèi ®èi ngo¹i cña c¸c quèc gia, tÊt c¶ nh÷ng thµnh tùu còng nh­ nh÷ng xu h­íng biÕn ®éng cña nÒn kinh tÕ toµn cÇu. C¶ yÕu tè bªn trong lÉn yÕu tè bªn ngoµi ®Òu lµ ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn kinh tÕ nãi chung, ®ång thêi còng lµ nh÷ng ®iÒu kiÖn quyÕt ®Þnh néi dung CNH- H§H nãi riªng cña mçi quèc gia. Hai yÕu tè bªn ngoµi cã ¶nh h­ëng m¹nh mÏ nhÊt ®Õn néi dung cña c«ng nghiÖp ho¸ lµ c¸ch m¹ng khoa häc kü thuËt vµ quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ. VÒ c¸ch m¹ng khoa häc kü thuËt, ®©y lµ yÕu tè t¸c ®éng s©u s¾c ®Õn nhiÒu mÆt trong ®êi sèng kinh tÕ, x· héi cña c¸c n­íc, lµ yÕu tè chñ yÕu ®­a nÒn v¨n minh nh©n lo¹i tõ tr×nh ®é thÊp lªn tr×nh ®é cao vµ do ®ã nã cã t¸c ®éng trùc tiÕp, m¹nh mÏ ®Õn sù nghiÖp CNH- H§H ë c¸c n­íc chËm ph¸t triÓn. Cho ®Õn nay, trong lÞch sö ®· diÔn ra ba cuéc c¸ch m¹ng khoa häc- kü thuËt vÜ ®¹i vµ mçi cuéc c¸ch m¹ng ®ã cã ®Æc tr­ng c¬ b¶n riªng. C¸ch m¹ng khoa häc kü thuËt lÇn thø nhÊt ( c¸ch m¹ng c«ng nghiÖp) diÔn ra ë Anh b¾t ®Çu nh÷ng n¨m 60 cña thÕ kû XVIII vµ kÕt thóc vµo n¨m 1820. Néi dung c¬ b¶n cña nã lµ biÕn lao ®éng thñ c«ng thµnh lao ®éng c¬ khÝ, trong ®ã vÒ n¨ng l­îng ®Æc tr­ng lµ viÖc sö dông m¸y h¬i n­íc. C¸ch m¹ng khoa häc kü thuËt lÇn thø 2 diÔn ra tõ nöa sau thÕ kû XIX. Néi dung vµ ®Æc tr­ng c¬ b¶n cña nã lµ ph¸t minh vµ øng dông réng r·i ®éng c¬ ®èt trong vµ ®iÖn n¨ng. C¸ch m¹ng khoa häc kü thuËt lÇn thø ba ®­îc gäi lµ c¸ch m¹ng khoa häc- c«ng nghÖ bëi nh÷ng ph¸t minh khoa häc ®Òu trùc tiÕp dÉn ®Õn h×nh thµnh c¸c nguyªn lý c«ng nghÖ s¶n xuÊt chø kh«ng chØ dõng l¹i ë c«ng cô s¶n xuÊt nh­ c¸c thêi kú tr­íc. C¸ch m¹ng khoa häc- c«ng nghÖ cã nhiÒu néi dung. VÒ quy m« vµ dung l­îng tri thøc, c¸c nhµ khoa häc ®· ®¸nh gi¸ chóng ph¸t triÓn theo cÊp sè nh©n. Nh­ng ë ®©y chØ ®Ò cËp ®Õn nh÷ng néi dung cã liªn quan ®Õn c¸c kü thuËt, c«ng nghÖ ®ang cã triÓn väng nhÊt hiÖn nay. §ã lµ: kü thuËt ®iÖn tö, c«ng nghÖ th«ng tin, c«ng nghÖ vËt liÖu míi, c«ng nghÖ sinh häc vµ c«ng nghÖ vò trô. Kü thuËt ®iÖn tö: thµnh tùu næi bËt cña kü thuËt ®iÖn tö lµ viÖc ph¸t minh vµ sö dông réng r·i m¸y tÝnh ®iÖn tö. Trong thêi gian ng¾n m¸y tÝnh ®iÖn tö ®· tr¶i qua bèn thÕ hÖ, thÕ hÖ thø n¨m chuÈn bÞ ra ®êi víi kh¶ n¨ng cã thÓ gi¶i hµng tr¨m tû phÐp tÝnh trong mét gi©y. HiÖn t¹i m¸y tÝnh kh«ng chØ ®Ó tÝnh to¸n mµ lµ ph­¬ng tiÖn cho hÇu nh­ tÊt c¶ c¸c ho¹t ®éng cña con ng­êi vµ lµ c¬ së thiÕt yÕu cña c«ng nghÖ th«ng tin hiÖn ®¹i. C«ng nghÖ th«ng tin: lµ lÜnh vùc c«ng nghÖ ph¸t triÓn nhanh nhÊt, thóc ®Èy qu¸ tr×nh chuyÓn tõ x· héi c«ng nghiÖp sang x· héi th«ng tin. Nh÷ng b­íc ph¸t triÓn nh¶y vät cña c«ng nghÖ th«ng tin g¾n liÒn víi sù hoµn thiÖn cña m¸y tÝnh. Mét b­íc nh¶y vät trong c«ng nghÖ th«ng tin nh÷ng n¨m gÇn ®©y lµ sù ra ®êi cña m¹ng m¸y tÝnh. Tõ cuèi nh÷ng n¨m 1980 ®Õn ®Çu nh÷ng n¨m 1990 m¹ng m¸y tÝnh ph¸t triÓn, nèi mäi n¬i trªn thÕ giíi, lµm h×nh thµnh siªu xa lé th«ng tin vµ internet. C«ng nghÖ vËt liÖu míi: ®­îc h×nh thµnh b»ng viÖc sö dông ph­¬ng ph¸p khoa häc ®Ó chÕ t¹o vËt liÖu thay thÕ cho vËt liÖu tù nhiªn. NhiÕu lo¹i vËt liÖu míi víi nh÷ng ­u ®iÓm ®Æc biÖt ®· ra ®êi C«ng nghÖ sinh häc: ®ang ®­îc dù kiÕn lµ c«ng nghÖ hµng ®Çu khi b­íc vµo thÕ kû XXI. Trong ®ã nh÷ng bé phËn ®ang ®­îc nghiªn cøu vµ øng dông nhiÒu nhÊt lµ: Gen ( hay c«ng nghÖ di truyÒn); c«ng nghÖ dung hîp tÕ bµo ( tæng hîp tÕ bµo tõ nh÷ng tÕ bµo sinh vËt cã tÝnh di truyÒn kh¸c nhau); c«ng nghÖ g©y men ( c«ng nghÖ ph¶n øng sinh vËt). Trong ®ã thµnh c«ng lín nhÊt cña c¸c nhµ khoa häc lµ ®· vÏ ®­îc b¶n ®å gen cña con ng­êi vµo nh÷ng ngµy ®Çu cña thÕ kû XXI. - C«ng nghÖ vò trô: bao gåm viÖc nghiªn cøu chÕ t¹o c¸c thiÕt bÞ m¸y mãc cho viÖc bay vµo vò trô( nh­ vÖ tinh nh©n t¹o, phi thuyÒn trë ng­êi, phi thuyÒn ®ãng tªn löa) vµ ®ang dù kiÕn lîi dông nh÷ng ®iÒu kiÖn ®Æc biÖt cña kho¶ng kh«ng vò trô ( v« trïng, träng lùc cùc nhá..) ®Ó chÕ t¹o nh÷ng s¶n phÈm míi ( nh­ d­îc phÈm cã ®é s¹ch cao..). Trong c¸c n­íc ph¸t triÓn hiÖn nay, c¸ch m¹ng khoa häc- c«ng nghÖ ®ang diÔn ra s«i næi, m¹nh mÏ vµ cã t¸c ®éng rÊt to lín. T¸c ®éng c¬ b¶n nhÊt lµ lµm thay ®æi c¬ cÊu c¸c ngµnh kinh tÕ ë c¸c n­íc ph¸t triÓn.Nã thÓ hiÖn trªn nhiÒu mÆt. Nã lµm thay ®æi tû lÖ gi÷a ba ngµnh lín ( c«ng nghiÖp,n«ng nghiÖp, dÞch vô). Ngµnh thø nhÊt kh«ng ngõng thu nhá l¹i, tû lÖ ngµnh thø hai lóc ®Çu më réng sau ®ã thu nhá, ngµnh thø ba kh«ng ngõng më réng. Nã lµm thay ®æi c¬ cÊu néi bé tõng ngµnh lín vÝ dô nh­ ë ngµnh dÞch vô c¸c ngµnh phôc vô truyÒn thèng nh­ ng©n hµng, b¶o hiÓm, ¨n uèng.. kh«ng ngõng ®­îc më réng; c¸c nghÒ t­ vÊn, thiÕt kÕ.. ®ang cã xu h­íng t¨ng lªn; c¸c ngµnh phôc vô cho ph¸t triÓn ®íi sèng hiÖn ®¹i nh­ y tÕ, gi¸o dôc, du lÞch.. ph¸t triÓn t­¬ng ®èi nhanh. §Æc biÖt c«ng nghÖ cao ®ang hiÖn ®¹i ho¸ c¸c ngµnh s¶n xuÊt vµ dÞch vô truyÒn thèng t¹o ra nh÷ng ngµnh nghÒ míi, gi¸ trÞ t¨ng cao, thóc ®Èy nhanh sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu h­íng vÒ kinh tÕ tri thøc. Tõ lµm thay ®æi c¬ cÊu ngµnh nghÒ c¸ch m¹ng khoa häc- c«ng nghÖ cßn lµm thay ®æi c¬ cÊu s¶n phÈm trong ®iÒu kiÖn khoa häc- kü thuËt míi lµ lµm gi¶m vËt t­, gi¶m n¨ng l­îng, gi¶m kh«ng gian vµ gi¶m lao ®éng. Nã cßn lµm thay ®æi chÕ ®é, c¸ch thøc s¶n xuÊt ra s¶n phÈm. S¶n xuÊt tËp trung, quy m« lín, s¶n xuÊt hµng lo¹t vµ chñng lo¹i Ýt ®­îc thay thÕ b»ng s¶n xuÊt phi tËp trung, quy m« nhá, khèi l­îng nhá, chñng lo¹i nhiÒu. C¸ch m¹ng khoa häc- c«ng nghÖ cßn t¸c ®éng ®Õn yÕu tè chñ thÓ cña nÒn s¶n xuÊt x· héi lµ ng­êi lao ®«ng. Ng­êi lao ®éng sö dông kü thuËt c«ng nghÖ míi, ®ßi hái ph¶i cã nhiÒu kü n¨ng vµ trÝ tuÖ h¬n. Do ®ã chi phÝ ®µo t¹o tay nghÒ cho ng­ßi lao ®éng cao h¬n tr­íc. Kh«ng nh÷ng thÕ c«ng nghÖ- kü thuËt míi cßn lµm thay ®æi c¬ cÊu lao ®éng. Nghµnh thø ba ph¸t triÓn ®· t¹o c¬ héi kiÕm viÖc lµm cho nhiÒu ng­êi lao ®éng d«i ra trong c¸c ngµnh kh¸c vµ sè lao ®éng míi cña x· héi. Ngoµi ra c¸ch m¹ng khoa häc- c«ng nghÖ trong c¸c n­íc ph¸t triÓn cßn lµm thay ®æi viÖc ph©n bè ®Þa bµn s¶n xuÊt: Mét mÆt nã t¹o ®iÒu kiÖn më réng ph¹m vi kh«ng gian, ph©n bè ®Þa bµn ho¹t ®éng s¶n xuÊt; mÆt kh¸c nã h¹n chÕ t¸c ®éng cña hoµn c¶nh tù nhiªn ®èi víi viÖc bæ trÝ lùc l­îng s¶n xuÊt trong nÒn kinh tÕ. T¸c ®éng chung nhÊt cña c¸ch m¹ng khoa häc- c«ng nghÖ trong c¸c quèc gia ph¸t triÓn lµ nã lµm t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng x· héi ë c¸c n­íc t¨ng lªn rÊt cao. Thªm n÷a, cuéc c¸ch m¹ng nµy ®· t¹o cho mäi quèc gia nh÷ng c¬ héi ®Ó ph¸t triÓn. Nh­ ­u thÕ vÒ vèn, c«ng nghÖ, thÞ tr­êng.. thuéc vÒ c¸c n­íc ph¸t triÓn. V× thÕ c¸c n­íc chËm ph¸t triÓn ®ang ®øng tr­íc nh÷ng th¸ch thøc to lín. Kho¶ng c¸ch chªnh lÖch giµu- nghÌo gi÷a c¸c n­íc ngµy cµng më réng, c¹nh tranh kinh tÕ diÔn ra ngµy cµng gay g¾t. VÒ quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y kinh tÕ hµng ho¸ ®· ph¸t triÓn v­ît khái ph¹m vi quèc gia vµ më réng ra ph¹m vi quèc tÕ. Sù ph¸t triÓn cña kinh tÕ hµng ho¸ ®Õn tr×nh ®é cao- kinh tÕ thÞ tr­êng ®· lµm cho thÞ tr­êng thÕ giíi ph¸t triÓn c¶ vÒ chiÒu réng lÉn chiÕu s©u. Tõ ®ã, thÞ tr­êng thÕ giíi vµ kinh tÕ hµng ho¸ ®µ thóc ®Èy m¹nh mÏ qu¸ tr×nh ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ vµ sù hîp t¸c quèc tÕ còng nh­ sù phô thuéc lÉn nhau gi÷a c¸c nÒn kinh tÕ cña c¸c quèc gia còng t¨ng lªn.Møc ®é vµ ph¹m vi cña quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ ®· ph¸t triÓn ch­a tõng thÊy trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y. ViÖc tham gia vµ më réng c¸c quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ cã t¸c ®éng nhiÒu mÆt ®Õn qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ nãi chung vµ c«ng nghiÖp ho¸ nãi riªng cña c¸c quèc gia. Sù t¸c ®éng ®ã bao gåm c¶ t¸c ®éng tÝch cùc lÊn tiªu cùc, song t¸c ®éng tÝch cùc lµ chñ yÕu. Quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ t¹o kh¶ n¨ng to lín ®Ó n­íc ta cã thÓ tiÕp cËn nh÷ng thµnh tùu vÜ ®¹i cña c¸ch m¹ng khoa häc c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, thu hót thªm c¸c nguån vèn bªn ngoµi, häc hái kinh nghiÖm tæ chøc qu¶n lÝ cña c¸c n­íc ®i tr­íc trªn con ®­êng c«ng nghiÖp ho¸ ®Êt n­íc. Nã còng gióp chung ta tiÕp nhËn sù gióp ®ì cña b¹n bÌ n¨m ch©u, gi¶i quyÕt nh÷ng khã kh¨n mµ kh¶ n¨ng ®Êt n­íc bÞ h¹n chÕ, sö dông cã hiÖu qu¶ h¬n nh÷ng nguån lùc bªn trong vèn cã cña ®Êt n­íc m×nh. VÒ yÕu tè bªn trong: NÕu nh­ c¸c yÕu tè bªn ngoµi lµ c¸ch m¹ng khoa häc- kü thuËt vµ quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ t¸c ®éng m¹nh h¬n ®Õn yÕu tè kü thuËt, c«ng nghÖ trong qu¸ tr×nh CNH- H§H ®Êt n­íc th× yÕu tè bªn trong ®Æc biÖt lµ c¸c tiÒm n¨ng kinh tÕ- c¸c lîi thÕ so s¸nh cña ViÖt Nam l¹i cã t¸c ®éng nhiÒu h¬n ®Õn c¬ cÊu ngµnh nghÒ trong qu¸ tr×nh CNH- H§H ë n­íc nµy Dï kü thuËt hiÖn ®¹i hay th« s¬ th× ViÖt Nam vÉn ph¶i ph¸t triÓn kinh tÕ vµ thùc hiÖn CNH- H§H ®Êt n­íc trªn c¬ së nh÷ng tiÒm n¨ng kinh tÕ cña m×nh. Song c¸c yÕu tè bªn ngoµi sÏ cã t¸c ®éng rÊt tÝch cùc ®Õn viÖc sö dông c¸c tiÒm n¨ng, c¸c nguån lùc bªn trong mét c¸ch cã hiÖu qu¶ vµ nhanh chãng rót ng¾n vÒ tr×nh ®é ph¸t triÓn víi c¸c n­íc kh¸c trªn thÕ giíi. + VÒ vÞ trÝ ®Þa lý, ViÖt Nam n»m ë phÝa ®«ng bµn ®¶o §«ng D­¬ng vµ lµ quèc gia ven biÓn. Nh­ vËy, ViÖt Nam ë gÇn c¸c tuyÕn ®­êng biÓn quan träng vµ lµ n¬i cã c¸c tuyÕn ®­êng hµng kh«ng ®i qua hoÆc kÒ cËn l·nh thæ. §©y lµ mét ­u thÕ cña ViÖt Nam so víi mét sè n­íc kh¸c nh­ Lµo, Campuchia.. .. §­êng biÓn dµi ®· t¹o c¬ héi cho ngµnh giao th«ng vËn t¶i cña ViÖt Nam ph¸t triÓn. Bªn c¹nh nã c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ khai th¸c c¸c tiÒm n¨ng cña biÓn nh­: ®¸nh b¾t, nu«i trång thuû, h¶i s¶n, khai th¸c tµi nguyªn thiªn nhiªn vïng thÒm lôc ®Þa, du lÞch biÓn cã ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn. + VÒ tµi nguyªn thiªn nhiªn, ®Êt ®ai lµ mét lo¹i tµi nguyªn quan träng ë ViÖt Nam. Sè l­îng 7 ha ®Êt trång trät cïng víi khÝ hËu nhiÖt ®íi, giã mïa, ®é Èm cao t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c ngµnh n«ng, l©m nghiÖp ph¸t triÓn. Tuy vËy, khÝ hËu cña ViÖt Nam còng cã mÆt kh¾c nghiÖt, g©y ra biÕn cè nh­ b·o, lò lôt, h¹n h¸n.. lµm ¶nh h­ëng s©u s¾c lªn mäi ho¹t ®éng kinh tÕ. Riªng vÒ kho¸ng s¶n, tµi nguyªn kho¸ng s¶n cña ViÖt Nam kh«ng giµu nh­ng phong phó. ë ViÖt Nam hiÖn ®· ph¸t hiÖn kho¶ng 100 lo¹i quÆng kim lo¹i vµ phi kim lo¹i. TiÒm n¨ng nµy cho phÐp ph¸t triÓn c¸c c¬ së khai kho¸ng, chÕ biÕn vµ tinh chÕ rÊt lín. Tuy vËy, cïng víi t×nh tr¹ng ch­a ph¸t triÓn cña c¬ së h¹ tÇng, nhiÒu má kho¸ng s¶n l¹i n»m ë c¸c vïng heo hót, hiÓm trë cña ®Êt n­íc. §iÒu ®ã còng g©y kh«ng Ýt khã kh¨n cho viÖc khai th¸c vµ vËn chuyÓn trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt- kinh doanh. + VÒ nguån nh©n lùc, ViÖt Nam lµ n­íc ®«ng d©n, b­íc vµo thÕ kû XXI d©n sè ViÖt Nam cã trªn 80 triÖu ng­êi(®«ng d©n thø 2 ë c¸c n­íc §«ng Nam ¸ vµ thø 13 trong sè 216 quèc gia trªn thÕ giíi). Nh­ vËy, ViÖt Nam cã kho¶ng 40 triÖu lao ®éng tû lÖ lao ®éng trÎ cao, vµ chñ yÕu tËp trung ë c¸c thµnh phè. Cho ®Õn cuèi thËp kû 90, lao ®éng tr×nh ®é thÊp vÉn chiÕm tû lÖ cao( kho¶ng trªn 80%) . T×nh h×nh nguån nh©n lùc nãi trªn cã thuËn lîi cho ph¸t triÓn nhiÒu ngµnh kinh tÕ míi. §Æc biÖt lao ®éng trÎ cã kh¶ n¨ng tiÕp thu c«ng nghÖ míi nhanh. Tuy vËy, chÝnh d©n sè ®«ng còng g©y khã kh¨n cho vÊn ®Ò c¶i thiÖn møc sèng, ®Æc biÖt yªu cÇu më réng thÞ tr­êng lao ®éng ®Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò viÖc lµm trong khi tiÒm n¨ng vÒ vèn cña ®Êt n­íc rÊt h¹n chÕ. C¸c tiÒm n¨ng kinh tÕ nãi trªn cã ¶nh h­ëng rÊt s©u s¾c ®Õn viÖc lùa chän c¬ cÊu c¸c ngµnh c«ng nghiÖp ë ViÖt Nam trong c¸c giai ®o¹n ph¸t triÓn. §Æc biÖt viÖc lùa chän c¬ cÊu ngµnh nghÒ trong thêi kú ®Çu cña qu¸ tr×nh CNH- H§H. 2. Néi dung c¬ b¶n cña CNH- H§H trong thêi kú qu¸ ®é ë n­íc ta Víi tr×nh ®é kinh tÕ- x· héi ë ®iÓm xuÊt ph¸t cña qu¸ tr×nh x©y dùng x· héi míi còng nh­ t¹i thêi ®iÓm hiÖn nay cßn thÊp kÐm, víi ®iÒu kiÖn bªn trong, bªn ngoµi cã nhiÒu phøc t¹p, khã kh¨n, qua tham kh¶o kinh nghiÖm cña c¸c n­íc ®i tr­íc sù nghiÖp CNH- HDDH ®Êt n­íc ë ViÖt Nam ph¶i tiÕn hµnh trong mét qu¸ tr×nh l©u dµi. Qu¸ tr×nh ®ã gåm nhiÒu giai ®o¹n, mçi giai ®o¹n ®Òu ph¶i gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn 2 néi dung c¬ b¶n, ®ã lµ kü thuËt (c«ng nghÖ) vµ c¬ cÊu ngµnh nghÒ. Song ë giai ®o¹n ®Çu, do ®iÒu kiÖn thiÕu vèn nghiªm träng vµ do søc Ðp cña vÊn ®Ò bøc xóc lµ gi¶i quyÕt viÖc lµm nªn néi dung c«ng nghiÖp ho¸ tËp trung vµo ph¸t triÓn nh÷ng ngµnh nghÒ thu hót nhiÒu lao déng ®Ó t¹o ra tæng s¶n phÈm x· héi vµ gi¸ trÞ hµng ho¸ cao h¬n. ë c¸c giai ®o¹n sau, xÐt riªng vÒ mÆt kü thuËt- c«ng nghÖ th× cµng rót ng¾n thêi gian ®Ó tiÕp thu nh÷ng thµnh tùu khoa häc- c«ng nghÖ míi nhÊt cña nh©n lo¹i, cµng tiÕn gÇn tíi ®Ých thµnh c«ng cña sù nghiÖp CNH- H§H ®Êt n­íc Qu¸ tr×nh CNH- H§H trong thêi kú qu¸ ®é ë n­íc ta ph¶i gi¶i quyÕt hai néi dung sau: Mét lµ: TiÕn hµnh c¸ch m¹ng khoa häc- kü thuËt ®Ó x©y dùng c¬ së vËt chÊt- kü thuËt míi. Trong nÒn kinh tÕ ë n­íc ta hiÖn nay, kü thuËt thñ c«ng vÉn chiÕm tû träng lín, do ®ã vÒ mÆt kü thuËt- c«ng nghÖ ph¶i tiÕn hµnh c¸ch m¹ng khoa häc- kü thuËt. Thùc chÊt cña cuéc c¸ch m¹ng khoa häc- kü thuËt ë n­íc ta cã néi dung bao hµm cña c¶ ba cuéc c¸ch m¹ng kü thuËt mµ thÕ giíi ®· tr¶i qua. C¸ch m¹ng khoa häc- kü thuËt ë n­íc ta lµ mét qu¸ tr×nh kh«ng thÓ thùc hiÖn trong mét thêi gian ng¾n, hay kÕt thóc ë ngay chÆng ®­êng ®Çu tiªn. Bëi qu¸ tr×nh ®ã sÏ thùc hiÖn ®æi míi vÒ kü thuËt- c«ng nghÖ. Do nh÷ng ®iÒu kiÖn ®Æc thï cña ViÖt Nam, nªn sù ®æi míi vÒ kü thuËt- c«ng nghÖ sÏ mang c¸c tÝnh chÊt sau: mét mÆt, sù ®æi míi vÒ kü thuËt c«ng nghÖ sÏ ®­îc tiÕn hµnh tuÇn tù tõ tr×nh ®é kü thuËt thñ c«ng qua c¸c tr×nh ®é cao h¬n( nh­ kü thuËt c¬ khÝ) vµ tiÕn tíi ¸p dông c«ng nghÖ hiÖn ®¹i nhÊt; mÆt kh¸c, sù ®æi míi tiÕn hµnh cã tÝnh nh¶y vät, c¸ch qu·ng trong nh÷ng tr­êng hîp nhÊt ®Þnh ®èi víi tõng bé phËn cña nÒn kinh tÕ. Tøc lµ, trong mét sè c¬ së vµ mét sè lÜnh vùc nÕu cã ®ñ ®iÒu kiÖn, cã thÓ ¸p dông ngay kü thuËt tiªn tiÕn nhÊt, hiÖn ®¹i nhÊt, bá qua c¸c tr×nh ®é kü thuËt trung gian. Hai lµ: x©y dùng c¬ cÊu kinh tÕ hîp lÝ: C¬ cÊu kinh tÕ- kü thuËt lµ tæng thÓ c¸c quan hÖ kinh tÕ gi÷a c¸c ngµnh, c¸c lÜnh vùc vµ c¸c vïng kinh tÕ. TÝnh chÊt hîp lÝ cña mét c¬ cÊu kinh tÕ- kü thuËt ph¶i bao gåm nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n sau: - Ph¶n ¸nh ®óng yªu cÇu cña c¸c quy luËt kh¸ch quan,tr­íc hÕt lµ quy luËt kinh tÕ. Phï hîp víi xu h­íng tiÕn bé khoa häc vµ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i. - Cho phÐp khai th¸c tèt c¸c tiÒm n¨ng cña ®Êt n­íc, tiÒm n¨ng cña ngµnh, cña doanh nghiÖp ë c¶ chiÒu réng lÉn chiÌu s©u. - C¬ cÊu ngµnh nghÒ trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng ph¶i bæ sung cho nhau, thóc ®Èy nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn nhanh. Cho phÐp khai th¸c c¸c tiÒm n¨ng cña ®Êt n­íc trong t­¬ng quan gi÷a yªu cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ hiÖn t¹i víi yªu cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ trong t­¬ng lai( c¬ cÊu kinh tÕ cña c¸c giai ®o¹n còng bæ sung cho nhau- c¬ cÊu kinh tÕ cña giai ®o¹n tr­íc ph¶i t¹o ®µ cho c¬ cÊu kinh tÕ ë giai ®o¹n sau) - C¬ cÊu kinh tÕ- kü thuËt x©y dùng trªn c¬ së kinh tÕ hµng ho¸ vµ sù quèc tÕ ho¸ ®íi sèng kinh tÕ, ®ã lµ c¬ cÊu kinh tÕ”më”. Néi dung CNH- H§H ®Êt n­íc giai ®o¹n 2001- 2010 a. Mét sè kÕt qu¶ thùc hiÖn CNH- H§H ®Êt n­íc giai ®o¹n 1991- 2000 §Ó ®¸nh gi¸ ®­îc mét c¸ch t­¬ng ®èi s¸c thùc c¶ vÒ thµnh tùu còng nh­ nh÷ng khiÕm khuyÕt cña c«ng cuéc CNH- H§H ®Êt n­íc trong thËp kû 90, tr­íc hÕt cÇn ®Ò cËp nh÷ng néi dung chñ yÕu cña sù nghiÖp CNH- H§H ®Êt n­íc ë giai ®o¹n nµy. Tr­íc hÕt vÒ kü thuËt- c«ng nghÖ: trong ®iÒu kiÖn n¨ng lùc tÝch lòy vèn cña nÒn kinh tÕ thÊp, tr×nh ®é qu¶n lý, tr×nh ®é cña ng­êi lao ®éng cßn h¹n chÕ, vÊn ®Ò viÖc lµm vÉn mang tÝnh bøc sóc. ViÖc ®æi míi kü thuËt- c«ng nghÖ ®­îc thùc hiÖn theo ph­¬ng ch©m: kÕt hîp c«ng nghÖ nhiÒu tr×nh ®é, tranh thñ c«ng nghÖ mòi nhän- tiªn tiÕn, lÊy quy m« võa vµ nhá lµ chñ yÕu, cã tÝnh ®Õn quy m« lín nh­ng ph¶i lµ quy m« hîp lý vµ cã ®iÒu kiÖn. VÒ c¬ cÊu ngµnh nghÒ: - Ph¸t triÓn n«ng- l©m- ng­ nghiÖp g¾n víi c«ng nghiÖp chÕ biÕn vµ c¸c ngµnh kÕt cÊu h¹ tÇng dÞch vô cho n«ng nghiÖp - T¨ng tèc ®é vµ tû träng cña c«ng nghiÖp s¶n xuÊt hµng tiªu dïng, më réng kinh tÕ dÞch vô thµnh ngµnh kinh tÕ quan träng theo h­íng khai th¸c triÖt ®Ó c¸c kh¶ n¨ng s¶n xuÊt hµng tiªu dïng vµ hµng suÊt khÈu. - Ph¸t triÓn c«ng nghiÖp khai th¸c, trong ®ã ®Èy m¹nh viÖc th¨m dß khai th¸c dÇu khÝ vµ mét sè lo¹i kho¸ng s¶n. Ph¸t triÓn cã lùa chän mét sè ng¸nh s¶n xuÊt t­ liÖu s¶n xuÊt: hãa chÊt, ph©n bãn, vËt liÖu x©y dùng vµ mét sè bé phËn thuéc kÕt cÊu h¹ tÇng cña nÓn kinh tÕ (s©n bay, bÕn c¶ng, kho tµng..). Phat huy n¨ng lùc khoa häc trong n­íc vµ tranh thñ sù hîp t¸c quèc tÕ ®Ó ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp ®iÖn tö vµ tin häc X©y dùng vµ ph¸t triÓn c¸c vïng kinh tÕ ®iÓn h×nh, tõ ®ã h×nh thµnh c¸c vïng kinh tÕ chuyªn m«n ho¸. Víi nh÷ng néi dung cô thÓ ®Æt ra nh­ trªn, sù nghiÖp CNH- H§H ®Êt n­íc giai ®o¹n 1991- 2000 ®· ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh tùu lín nh­ sau: Thµnh tùu næi bËt nhÊt ®ã lµ c«ng nghiÖp ViÖt Nam ®· ®¹t ®­îc b­íc ph¸t triÓn v­ît tréi so víi c¸c giai ®o¹n tr­íc. Tõ n¨m 1991 ®Õn 1998, møc t¨ng trung b×nh hµng n¨m lµ 13%, riªng giai ®o¹n 1991- 1995 lµ 13,7%. Trong khi ®ã giai ®o¹n 1976- 1980, møc t¨ng trung b×nh hµng n¨m cña c«ng nghiÖp ViÖt Nam lµ 0.6%, giai ®o¹n 1986- 1990 lµ 6.1%. NÕu tÝnh riªng, mét sè ngµnh cã møc t¨ng trung b×nh hµng n¨m trong giai ®o¹n 1990- 1998 rÊt cao. VÝ dô, thÐp cuén: 30.5%, ¾c quy vµ pin: 30%, dÇu th«:21.1%. Sù ph¸t triÓn cña khu vùc c«ng nghiÖp ®· lµm t¨ng tû phÊn c«ng nghiÖp trong tæng s¶n phÈm quèc néi (GDP). N¨m 1990, c«ng nghiÖp chiÕm 18.8% GDP, n¨m 2000, tû lÖ trªn lµ 34%. Ngoµi ra, c«ng nghiÖp ph¸t triÓn ®· cã t¸c ®éng rÊt lín ®Õn sù ph¸t triÓn c¸c ngµnh kh¸c. VÒ c¬ cÊu ngµnh cã sù thay ®æi ®¸ng kÓ, mét sè c¬ së thuéc c¸c ngµnh c«ng nghÖ cao ®· h×nh thµnh trong nÒn kinh tÕ, c¸c ngµnh kinh tÕ chñ chèt nh­ khai th¸c dÇu má, thÐp, dÖt may, giµy dÐp ph¸t triÓn m¹nh,khu vùc dich vô nhê sù ph¸t triÓn cña c«ng nghiÖp ®· cã b­íc ph¸t triÓn ®¸ng kÓ. NhiÒu khu c«ng nghiÖp vµ khu chÕ xuÊt ®­îc x©y dùng. Nh÷ng sù ph¸t triÓn nãi trªn ®· lµm thay ®æi bé mÆt cña nÒn kinh tÕ, tr×nh ®é kü thuËt cña nÒn kinh tÕ ®· cã nhiÒu tiÕn bé. NÒn c«ng nghiÖp ViÖt Nam ®· b­íc ®Çu ph¸t triÓn theo h­íng héi nhËp quèc tÕ, n¨ng lùc c¹nh tranh cña hµng ho¸ ViÖt Nam. §iÒu ®ã thÓ hiÖn c«ng nghiÖp ViÖt Nam ®· dÇn chiÕm l¹i thÞ phÇn trong n­íc vµ më réng xuÊt khÈu ra n­íc ngoµi. Gi¸ trÞ xuÊt khÈu cña mét sè mÆt hµng c«ng nghiÖp giai ®o¹n 1991- 1998 t¨ng rÊt nhanh. VÝ dô, hµng ®iÖn tö t¨ng 480 lÇn, than ®¸ t¨ng 100 lÇn, giµy dÐp t¨ng 91.4 lÇn, hµng dÖt may t¨ng 8.5 lÇn, dÇu th« t¨ng 2.15 lÇn. Nh÷ng sè liÖu vµ t×nh h×nh nªu trªn cho thÊy kÕt qu¶ thùc hiÖn néi dung CNH- H§H ®Êt n­íc trong thËp kû 90 lµ cao. Nh÷ng thµnh tùu ®ã cã d­îc do nhiÒu nguyªn nh©n trong ®ã nguyªn nh©n quyÕt ®Þnh hµng ®Çu lµ do t¸c ®éng cña c¬ chÕ qu¶n lý míi (tuy ch­a hoµn thiÖn) vµ nh÷ng nç lùc thu hót vµ tËp trung vèn ®Ó ph¸t triÓn c«ng nghiÖp. Tæng vèn ®Çu t­ vµo khu vùc c«ng nghiÖp giai ®o¹n 1991- 1998 kho¶ng 52000 tØ VN§, chiÕm 45% tæng vèn ®Çu t­ trong n­íc. Trong giai ®o¹n 1990- 1991 lµ 78%. C¸c kho¶n vay ­u ®·i cña chÝnh phñ còng giµnh cho ph¸t triÓn c¸c ngµnh c«ng nghiÖp träng ®iÓm. Tíi th¸ng 10 n¨m 1998, cã 11.3 tû UUSSDD vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ®Çu t­ vµo c«ng nghiÖp. Bªn c¹nh nh÷ng thµnh tùu, c«ng nghiÖp ViÖt Nam vÉn cßn nh÷ng ®iÓm yÕu, cã thÓ kÓ nh­: Tr×nh ®é kü thuËt- c«ng nghÖ cña nhiÒu c¬ së c«ng nghiÖp ViÖt Nam vÉn ë tr×nh ®é thÊp. §¸nh gi¸ chung, tr×nh ®é kü thuËt- c«ng nghÖ ViÖt Nam chËm h¬n c¸c n­íc c«ng nghiÖp tõ 2 ®Õn 3 thÕ hÖ. C«ng nghÖ cÊp thÊp, lçi thêi chiÕm 60 ®Õn 70%, trong khi c«ng nghÖ hiÖn ®¹i chØ chiÕm 30 ®Õn 40%. Do vËy møc tiªu hao n¨ng l­îng trªn ®¬n vÞ s¶n phÈm lín (gÊp 1.2 ®Õn 1.5 lÇn so víi c¸c n­íc kh¸c trong khu vùc), s¶n phÈm chÊt l­îng kÐm, chñng lo¹i ®¬n ®iÖu vµ n¨ng lùc c¹nh tranh cßn nhiÒu h¹n chÕ. ThiÕu vèn, thiÕu ®Çu vµo trung gian. Do thiÕu ®Çu vµo, ®Ó ho¹t ®éng c¸c c¬ së c«ng nghiÖp ph¶i nhËp khÈu s¶n phÈm s¬ chÕ hoÆc b¸n thµnh phÈm, nh­ng viÖc nhËp khÈu l¹i cã khã kh¨n vÒ tµi chÝnh. Trong khi ®ã nhiÒu nguån trong n­íc vÉn ch­a ®­îc khai th¸c vµ sö dông cã hiÖu qu¶. H¹n chÕ vÒ n¨ng lùc chuyªn m«n vµ qu¶n lý trong nguån nh©n lùc ®Ó thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸ ®Êt n­íc theo h­íng héi nhËp vµ hiÖn ®¹i ho¸ nÒn kinh tÕ quèc gia. Nh÷ng bÊt cËp vÒ thÓ chÕ, chÝnh s¸ch qu¶n lý cña nhµ n­íc. N¨ng lùc c¹nh tranh cña hµng c«ng nghiÖp ViÖt Nam thÊp vµ sù h¹n chÕ vÒ thÞ tr­êng tiªu thô. Nh÷ng vÊn ®Ò nªu trªn ®ang cÇn t×m lêi gi¶i ë sù nghiÖp CNH- H§H trong thËp kû ®Çu tiªn cña thiªn niªn kû míi cña n­íc ta Néi dung CNH- H§H ®Êt n­íc giai ®o¹n 2001- 2010 Sù nghiÖp CNH- H§H ®Êt n­íc giai ®o¹n 2001- 2010 nh»m thùc hiÖn chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi m­êi n¨m, ®ã lµ:” §­a n­íc ta tho¸t ra khái t×nh tr¹ng kÐm ph¸t triÓn, n©ng cao râ rÖt chÊt l­îng ®íi sèng vËt chÊt, v¨n ho¸, tinh thÇn cña nh©n d©n.T¹o nÒn t¶ng cña ®Õn n¨m 2020 n­íc ta c¬ b¶n trë thµnh mét n­íc c«ng nghiÖp theo h­íng hiÖn ®¹i. Nguån lùc con ng­êi, n¨ng lùc khoa häc vµ c«ng nghÖ, kÕt cÊu h¹ tÇng, tiÒm lùc kinh tÕ, quèc phßng, an ninh ®­îc t¨ng c­êng v÷ng ch¾c. ThÓ chÕ kinh tÕ thÞ tr­êng, ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa ®­îc h×nh thµnh vÒ c¬ b¶n. VÞ thÕ n­íc ta trong quan hÖ quèc tÕ ®­îc cñng cè vµ n©ng cao” Tõ nh÷ng thµnh tùu vµ tån ®äng cña giai ®o¹n tr­íc, ®Ó thùc hiÖn nh÷ng môc tiªu nãi trªn, sù nghiÖp CNH- H§H ®Êt n­íc giai ®o¹n 2001- 2010 cã nh÷ng néi dung nh­ sau: VÒ kü thuËt- c«ng nghÖ: tiÕp tôc thùc hiÖn ph­¬ng ch©m kÕt hîp c«ng nghÖ nhiÓu tr×nh ®é. Song hiÖn nay tr×nh ®é kü thuËt- c«ng nghÖ trong nÒn kinh tÕ ®· ®­îc n©ng cao h¬n mét b­íc so víi tr­íc nªn viÖc gi¶i quyÕt vÊn ®Ò kü thuËt- c«ng nghÖ giai ®o¹n hiÖn nay lµ nh»m tËp trung c¬ héi ®Ó ®¹t ®­îc tr×nh ®é c«ng nghÖ hiÖn ®¹i. Trªn c¬ së ®ã b¸o c¸o chÝnh trÞ cña §¹i Héi §¶ng céng s¶n ViÖt Nam lÇn thø IX ®· x¸c ®Þnh: “ C«ng nghiÖp võa ph¸t triÓn c¸c ngµnh sö dông nhiÒu lao ®éng, võa ¸p dông c«ng nghÖ tiÕn bé, ®i nhanh vÒ mét sè ngµnh, lÜnh vùc cã c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, c«ng nghÖ cao” VÒ c¬ cÊu ngµnh, c¬ cÊu vïng: tiÕp tôc khai th¸c nh÷ng mÆt tÝch cùc cña c¬ cÊu kinh tÕ- kü thuËt giai ®o¹n 1991- 2000. C¬ cÊu kinh tÕ kinh tÕ- ký thuËt cña ViÖt Nam trong giai ®o¹n míi ®­îc ®Þnh h­íng thay ®æi theo h­íng ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ tr­êng vµ héi nhËp quèc tÕ. Tû träng khu vùc dÞch vô vµ c«ng nghiÖp t¨ng lªn, tû träng khu vùc n«ng nghiÖp sÏ gi¨m xuèng. §Ó trë thµnh quèc gia c«ng nghiÖp ho¸ vµo n¨m 2020, dù kiÕn vµo n¨m 2010, c«ng nghiÖp ViÖt Nam sÏ chiÕm 37- 38% GDP vµ 40- 41% vµo n¨m 2020. §Æc biÖt c¬ cÊu kinh tÕ nh»m n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh trªn c¶ thÞ tr­êng trong n­íc vµ ngoµi n­íc. VÒ chi tiÕt cã nh÷ng ®iÓm ®¸ng chó ý nh­ sau: - Ph¸t triÓn m¹nh c«ng nghiÖp chÕ biÕn (n«ng s¶n, thuû s¶n), c¸c ngµnh may mÆc, da giµy. - TËp trung ph¸t triÓn mét sè lÜnh vùc c«ng nghÖ cao: c«ng nghÖ th«ng tin, phÇn mÒm. - X©y dùng cã chon läc mét sè c¬ së c«ng nghiÖp nÆng then chèt nh­: n¨ng l­¬ng, ho¸ chÊt, luyÖn kim, c¬ khÝ. - Ph¸t triÓn m¹nh vµ n©ng cao chÊt l­îng c¸c ngµnh dÞch vô: th­¬ng m¹i, hµng kh«ng, b­u chÝnh- viÔn th«ng, du lÞch, tµi chÝnh, ng©n hµng...§Æc biÖt sím phæ cËp sö dông tin häc vµ internet trong nÒn kinh tÕ vµ ®êi sèng x· héi. - TiÕp tôc x©y dùng vµ tõng b­íc hiÖn ®¹i ho¸ hÖ thèng kÕt cÊu h¹ tÇng (giao th«ng, th«ng tin, thuû lîi, hÖ thèng cÊp tho¸t n­íc..) - Ph¸t huy vai trß ®éng lùc cña c¸c vïng kinh tÕ träng diÓm,t¹o diÒu kiÖn cho c¸c vïng kh¸c ph¸t triÓn,t¨ng c­êng mèi liªn kÕt gi÷a c¸c vïng nh»m gi¶i quyÕt t×nh tr¹ng kÐm ph¸t triÓn ë mét sè vïng vµ c¶ nÒn kinh tÕ. III. Nh÷ng vÊn ®Ò cÇn gi¶i quyÕt ®Ó tiÕp tôc thùc hiÖn chiÕn l­îc CNh- H§H ë ViÖt Nam Sù nghiÖp CNH- H§H ®Êt n­íc ®Ó ®i ®Õn thµnh c«ng phô thuéc vµo nhiÒu vÊn ®Ò. 1. T¹o nguån vèn tÝch lòy cho CNH- H§H Qu¸ tr×nh CNH- H§H, qu¸ tr×nh x©y dùng c¬ së vËt chÊt kü thuËt viÖc ph¸t triÓn lùc l­îng s¶n xuÊt trong ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt hµng ho¸ ®ßi hái ph¶i cß nhiÒu vèn. Vèn vµ sö dông vèn lµ vÊn ®Ò ®Æc biÖt quan träng. Kh«ng cã vèn mµ nãi ®Õn CNH- H§H th× chØ lµ ¶o t­ëng. VÊn ®Ò nµy xuÊt ph¸t tõ viÖc CNH- H§H kÐo theo sù thay ®æi lín vÕ sè l­îng vµ chÊt l­îng, vÒ c¬ cÊu ngµnh s¶n xuÊt, nhiÒu ngµnh míi xuÊt hiÖn nªn ®ßi hái ph¶i cã vèn ®Çu t­ míi cã thÓ ®¸p øng yªu cÇu ®ã. Theo tÝnh to¸n cña c¸c nhµ kinh tÕ th× yªu cÇu tÝch luü vµ ®Çu t­ ®Ó c«ng nghiÖp ho¸ ph¶i ®¹t 20% GNP. Trong khi ®ã nÒn kinh tÕ n­íc ta ®· cho thÊy GNP b×nh qu©n theo ®Çu ng­êi hiÖn nay vÉn ë trong nhãm thÊp nhÊt thÕ giíi ( kho¶ng 200USD/ng­êi) vµ møc tÝch luü míi ®¹t 8% GNP. Cßn ®Çu t­ so víi GNP chØ h¬n 10%. Do ®ã huy ®éng vèn cho CNH- H§H lµ mét nhiÖm vô quan träng cña toµn §¶ng, toµn d©n ta trong thêi gian tíi. ViÖc t¹o nguån vèn ë n­íc ta hiÖn nay cã thÓ dùa vµo hai nguån vèn, ®ã lµ: nguån vèn trong n­íc vµ nguån vèn n­íc ngoµi. Trong §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc gi÷a nhiÖm kú cña §¶ng ®· ®Æt ra vÊn ®Ò:” Nguån vèn trong n­íc l© quyÕt ®Þnh, vèn tõ n­íc ngoµi lµ quan träng”. Víi nguån vèn trong n­íc th× tÝnh quyÕt ®Þnh cña nã ®· ®­îc kh¼ng ®Þnh b»ng kinh nghiÖm cña rÊt nhiÒu n­íc trªn thÕ giíi. Mét sè n­íc Ch©u ¸ cho thÊy thêi gian ®Çu cña c«ng nghiÖp ho¸ hä ph¶i huy ®éng ë trong n­íc kho¶ng 50% ®Õn 80% sè vèn cÇn thiÕt vµ ph¶i duy tr× trong nhiÒu n¨m møc ®Çu t­ trªn 30%GDP míi trë thµnh nh÷ng” Con Rång” nh­ hiÖn nay. §èi víi n­íc ta, huy ®éng nguån vèn tÝch luü trong n­íc cÊn ph¶i thùc hiÖn m¹nh mÏ c¸c biÖn ph¸p sau: - Khai th¸c cã hiÖu qu¶ c¸c tiÒm n¨ng kinh tÕ cña ®Êt n­íc( lao ®éng, tµi nguyªn..); ph¸t triÓn c¸c ngµnh nghÒ, sö dông tèi ®a c«ng suÊt cña m¸y mãc, thiÕt bÞ hiÖn cã, t¹o thªm viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng ®Ó t¨ng s¶n phÈm cho ®Êt n­íc trong ®ã cã s¶n phÈm thÆng d­- tiÒn ®Ò cña tÝch luü. - KhuyÕn khÝch ph¸t triÓn c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ph¶i ®­îc coi lµ ®­êng lèi chiÕn l­îc, nhÊt qu¸n ®­îc thÓ chÕ ho¸ b»ng ph¸p luËt ®Ó mäi c¸ nh©n, mäi tæ chøc cã vèn yªn t©m m¹nh d¹n bá vèn ®Çu t­ cho s¶n xuÊt- kinh doanh. - Huy ®éng nguån vèn trong nh©n d©n: qua kÕt qu¶ ®iÒu tra x· héi häc vµo n¨m 1994 nguån vèn trong d©n ­íc tÝnh gÇn 20 triÖu c©y vµng vµ 2 ngh×n tû ®ång tiÒn mÆt. §Ó thu hut nguån tiÒn nhµn rçi nµy phôc vô cho sù nghiÖp CNH- H§H ®Êt n­íc, cÇn m¹nh d¹n sö dông c¸c c«ng cô nh­ cæ phiÕu, tr¸i phiÕu, tÝn phiÕu kho b¹c nhµ n­íc, c¸c h×nh thøc tiÒn göi vµ cho vay víi c¸c møc l·i suÊt phï hîp. - Thùc hiÖn tèt chÝnh s¸ch tiÕt kiÖm. Kh¸i niÖm tiÕt kiÖm cÇn ®­îc hiÓu lµ tiÕt kiÖm c¶ trong s¶n xuÊt vµ tiÕt kiÖm trong ph¹m vi toµn bé nÒn kinh tÕ. Nh­ vËy, cã thÓ thùc hiÖn tiÕt kiÖm b»ng viÖc kh¾c phôc nh÷ng phong tôc, tËp qu¸n l¹c hËu; h¹n chÕ nh÷ng l·ng phÝ tõ kh©u lËp dù ¸n, thiÕt kÕ, thi c«ng còng nh­ trong suèt qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña c¸c c¬ së kinh tÕ; chèng nh÷ng thÊt tho¸t trong qu¶n lý kinh tÕ- x· héi b»ng c¸ch n©ng cao n¨ng lùc qu¶n lý vµ ®Êu tranh chèng tham nhòng cã hiÖu qu¶; tiÕt kiÖm cña c¶i nhê t¸i chÕ, ch¾t läc c¸c ®å thõa, phÕ th¶i.. T¨ng tû lÖ vèn ng©n s¸ch nhµ n­íc dµnh cho ®Çu t­ ph¸t triÓn kinh tÕ. Muèn vËy ph¶i thùc hiÖn ®æi míi ho¹t ®éng thu- chi vµ qu¶n lý ng©n s¸ch, trong ®ã ®Æc biÖt më réng diÖn thu thuÕ vµ chèng thÊt thu thuÕ. KhuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp sö dông lîi nhuËn thu ®­îc tõ mäi ho¹t ®éng s¶n xuÊt- kinh doanh ®Ó t¸i ®Çu t­ Nguån vèn ngoµi n­íc gåm c¸c kho¶n ®Çu t­ n­íc ngoµi cña c¸c c«ng ty vµ c¸c doanh nghiÖp t­ nh©n, cña chÝnh phñ vµ c¸c tæ chøc quèc tÕ; c¸c kho¶n ®i vay tõ c¸c chñ thÓ nãi trªn; c¸c kho¶n viÖn trî, c¸c kho¶n trî gióp tõ c¸c kiÒu bµo n­íc ngoµi.. §Ó t¨ng c¸c nguån vèn bªn ngoµi, cÇn ph¶i gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n sau: - Thùc hiÖn thu hót vèn b»ng nhiÒu h×nh thøc quan hÖ quèc tÕ( hîp t¸c vÒ vèn- ®Çu t­ trùc tiÕp quèc tÕ vµ ®Çu t­ gi¸n tiÕp, ngo¹i th­¬ng, du lÞch dÞch vô, xuÊt khÈu lao ®éng..) vµ tõ nhiÒu chñ t hÓ ( c¸c quèc gia, c¸c tæ chøc quèc tÕ kh«ng ph©n biÖt chÕ ®é chÝnh trÞ, t«n gi¸o hay s¾c téc ) trªn c¬ së t«n träng c¸c nguyªn t¾c c¬ b¶n cña quan hÖ quèc tÕ. - T«n träng c¸c cam kÕt quèc tÕ còng nh­ thùc hiÖn ®óng h¹n, ®Çy ®ñ c¸c hîp ®ång kinh tÕ quèc tÕ ®Ó t¹o ra vµ gi÷ gin ­u tÝn trong quan hÖ quèc tÕ - Gi¸o dôc lßng tù hµo d©n téc, tinh thÇn yªu n­íc, thu hót bµ con viÖt kiÒu ë n­íc ngoµi h­íng vÒ tæ quèc vµ gióp ®ì vÒ tinh thÇn, vËt chÊt, trÝ tuÖ cho sù nghiÖp CNH- H§H n­íc nhµ. Mét vÊn ®Ò cã ý nghÜa hÕt søc quan träng lµ ph¶i qu¶n lý tèt vµ sö dông cã hiÖu qu¶ cao, chèng thÊt tho¸t, l·ng phÝ c¸c nguån vèn, dï ®ã lµ nguån vèn trong n­íc hay ngoµi n­íc 2. §Èy m¹nh viÖc nghiªn cøu vµ øng dông c¸c thµnh tùu khoa häc- c«ng nghÖ míi T¨ng c­êng lùc l­îng nghiªn cøu khoa häc lµ vÊn ®Ò cÇn thiÕt vµ th­êng xuyªn. §èi víi n­íc ta, lùc l­îng nghiªn cøu khoa häc ®Òu thiÕu vµ cã nhiÒu h¹n chÕ Sù nghiÖp CNH- H§H còng nh­ yªu cÇu ph¸t triÓn tiÒm n¨ng khoa häc cña ®Êt n­íc, ®ßi hái ph¶i t¨ng c­êng lùc l­îng cho nghiªn cøu khoa häc vµ ®Èy m¹nh nghiªn cøu, øng dông c¸c thµnh tùu khoa häc c«ng nghÖ míi. §Ó ®Èy m¹nh viÖc nghiªn cøu vµ øng dông c¸c thµnh tùu khoa häc- c«ng nghÖ cã hiÖu qu¶, cÇn sö dông c¸c biÖn ph¸p c¨n b¶n sau: - Tæ chøc vµ duy tr× th­êng xuyªn c¸c phong trµo ph¸t huy s¸ng kiÕn, c¶i tiÕn kü thuËt trong mäi tÊng líp nh©n d©n, mäi løa tuæi. T¹o ra mét kh«ng khÝ thi ®ua trong nghiªn cøu khoa häc lµm cho qu¸ tr×nh lao ®éng ®ång thêi lµ qu¸ tr×nh t×m tßi s¸ng t¹o nh÷ng gi¶i ph¸p kü thuËt míi. - Th«ng tin nhanh chãng, chÝnh x¸c c¸c thµnh tùu khoa häc- kü thuËt cña trong n­íc vµ quèc tÕ, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho nghiªn cøu còng nh­ øng dông nh÷ng thµnh tùu khoa häc c«ng nghÖ míi, n©ng cao hiÖu qu¶ trong nghiªn cøu vµ øng dông khoa häc- kü thuËt. - Cã chÝnh s¸ch vµ biÖn ph¸p khuyÕn khÝch ®èi víi nh÷ng c¸ nh©n cã thµnh tÝch trong nghiªn cøu, t×m tßi s¸ng t¹o; khuyÕn khÝch c¸c c¬ së øng dông nh÷ng thµnh tùu khoa häc c«ng nghÖ míi. - Nhµ n­íc cÇn dµnh tû lÖ ng©n s¸ch ®Çu t­ cho nghiªn cøu, thö nghiÖm, øng dông nh÷ng thµnh tùu khoa häc- kü thuËt míi mét c¸ch thÝch ®¸ng. - Më réng vµ n©ng cao hiÖu qu¶ hîp t¸c quèc tÕ vµ khoa häc c«ng nghÖ 3. Lµm tèt c«ng t¸c ®iÒu tra c¬ b¶n, th¨m dß ®Þa chÊt §©y lµ c«ng viÖc cÇn thiÕt, thËm chÝ ph¶i hoµn thµnh vÒ c¬ b¶n trong giai ®o¹n ®Çu cña qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ ®Êt n­íc. Bëi v× qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ ®Êt n­íc ®æng thêi lµ qu¸ tr×nh x©y dùng nh÷ng c¬ së kinh tÕ míi, lµ qu¸ tr×nh khai th¸c nh÷ng tiÒm n¨ng ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ. C«ng t¸c ®iÓu tra c¬ b¶n th¨m dß ®Þa chÊt t¹o c¬ së cho viÖc x¸c ®Þnh c¸c tiÒm n¨ng bªn trong cña nÒn kinh tÕ ®Êt n­íc. §¸nh gi¸ chÝnh x¸c c¸c nguån kho¸ng s¶n; ®iÒu kiÖn ®Þa chÊt tõng vïng, c¸c nguån thuû s¶n h¶i s¶n; lùc l­îng lao ®éng; c¸c ngµnh nghÒ thñ c«ng truyÒn thèng.. sÏ gãp phÇn h×nh thµnh c¬ cÊu ngµnh nghÒ phï hîp víi c¸c ®iÒu kiÖn tù nhiªn, x· héi cña ®Êt n­íc; bè trÝ c¸c c¬ së kinh tÕ hîp lý ë tõng vïng, cã c¬ së ®Ó më réng hîp t¸c mäi mÆt víi c¸c n­íc. §Ó c«ng t¸c ®iÒu tra c¬ b¶n, th¨m dß ®Þa chÊt cã kÕt qu¶ chÝnh x¸c, cÇn gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò c¬ b¶n sau: - N©ng cao tr×nh ®é cho ®éi ngò c¸n bé, c«ng nh©n lµm c«ng t¸c ®iÒu tra c¬ b¶n, c«ng t¸c th¨m dß ®Þa chÊt. - T¨ng c­êng lùc l­îng vËt chÊt, kÕt hîp sö dông nhiÒu ph­¬ng ph¸p trong c«ng t¸c ®iÒu tra c¬ b¶n vµ th¨m dß dÞa chÊt. - Trong ®iÒu kiÖn ®Êt n­íc cßn nhiÒu khã kh¨n, cÇn tranh thñ sù gióp ®ì còng nh­ t¨ng c­êng hîp t¸c quèc tÕ ®èi víi c«ng t¸c nµy. 4. ChuÈn bÞ lùc l­îng lao ®éng cho sù nghiÖp CNH- H§H ®Êt n­íc. Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt nãi chung,®Æc biÖt lµ qóa tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ, ph¸t triÓn s¶n xuÊt trong ®ieeuf kiÖn c¸ch m¹ng khoa häc c«ng nghÖ, yÕu tè ng­êi lao ®éng – yÕu tè con ng­êi ngµy cµng cã vai trß quan träng. Nã ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh sù thµnh c«ng cña c«ng nghiÖp ho¸ ®Êt n­íc. Lùc l­îng lao ®éng cho sù nghiÖp CNH-H§H ®Êt n­íc bao gåm ®éi ngò c¸n bé khoa häc-kü thuËt , ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý, cac chuyªn gia vµ ®«ng ®¶o c¸c c«ng nh©n lµnh nghÒ. §©y lµ yÕu tè quan träng hµng ®Çu cña sù ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi. Lý luËn thùc tiÔn cho thÊy trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ con ng­êi lu«n ®ãng vai trß trung t©m vµ môc ®Ých ®Çu tiªn cña sù nghiÖp c«ng nghiÖp ®Ó t¹o ra sù t¨ng tr­ëng vµ ph¸t triÓn cho nÒn kinh tÕ. §Ó cã thÓ t¹o ra tèc ®é cho sù t¨ng tr­ëng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ cña mét quèc gia ®¹t ®­îc tèc ®é cao khi chóng ta gi¶i quyÕt tèt vµ thùc hiÖn ®ång bé c¶ hai nh©n tè cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®ã. Vµ nh÷ng thµnh tùu cña khoa häc- kü thuËt vµ c«ng nghÖ hiÖn nay ®· kh¼ng ®Þnh r»ng mÆt kü thuËt cña c¸c yÕu tè tù nhiªn cña s¶n xuÊt ngµy cµng phøc t¹p vµ hiÖn ®¹i h¬n, h¬n n÷a con ng­êi ViÖt Nam chÞu ¶nh h­ëng l©u dµi cña c¬ chÕ tËp trung quan liªu bao cÊp. §iÒu ®ã sÏ dÉn ®Õn kÐm søc s¸ng t¹o, tr×nh ®é khoa häc kü thuËt thÊp, kü n¨ng kü s¶o trong lao ®éng yÕu. Trong giai ®o¹n hiÖn nay chóng ta chñ yÕu x©y dùng m« h×nh c«ng nghiÖp ho¸ hçn hîp, viÖc tiÕp nhËn vµ chuyÓn giao c«ng nghÖ chiÕm mét vÞ trÝ quan träng dÓ chóng ta cã thÓ n©ng cao n¨ng lùc s¶n xuÊt hiÖn t¹i, theo kÞp nh÷ng tiÕn bé cña ph­¬ng thøc s¶n xuÊt trªn thÕ giíi. Nh­ ®· nãi ë trªn yÕu tè tù nhiªn cña s¶n xuÊt ngµy cµng phøc t¹p tÊt yÕu ph¶i ®ßi hái kh«ng ngõng n©ng cao tr×nh ®é cña ng­êi c«ng nh©n, c¸c c¸n bé qu¶n lý ®Ó cã thÓ ¸p dông nh÷ng thµnh tùu ®ã vµo s¶n xuÊt. Kh«ng nh÷ng thÕ c¹nh tranh ®ang buéc chóng ta duy tr× kh¶ n¨ng s¶n xuÊt ®· cã vµ ph¶i c¶i t¹o nã theo h­íng n©ng cao hiÖu qu¶. §ã lµ ®ßi hái ®¶m b¶o n¨ng lùc néi sinh trong n­íc, cã nh­ vËy míi ®øng v÷ng ®­îc trong cuéc c¹nh tranh quyÕt liÖt hiÖn nay. ViÖc nµy chØ cã thÓ thùc hiÖn ®­îc bëi b¶n th©n nh÷ng con ng­êi ViÖt Nam mang kinh nghiÖm s¶n xuÊt, kiÕn thøc khoa häc- c«ng nghÖ cao. Mçi giai ®o¹n cña qu¸ tr×nh CNH- H§H ®Êt n­íc, lùc l­îng lao ®éng ®­îc chuÈn bÞ cã tû lÖ t­¬ng øng víi ngµnh nghÒ ®· x¸c ®Þnh. Do khoa häc- kü thuËt vµ c¬ cÊu ngµnh nghÒ thay ®æi, cÇn g¾n bã chÆt chÏ c¸c qu¸ tr×nh ®µo t¹o- bè trÝ sö dông- n©ng cao tay nghÒ mét c¸ch th­êng xuyªn Tæng hîp nh÷ng vÊn ®Ò ®ã, §¶ng ta ®Æt con ng­êi vµo vÞ trÝ trung t©m trong sù nghiÖp CNH- H§H ®Êt n­íc “ §Èy m¹nh h¬n nøa sù nghiÖp gi¸o dôc ®µo t¹o, khoa häc c«ng nghÖ coi ®ã lµ quèc s¸ch hµng ®Çu ®Ó ph¸t huy nh©n tè con ng­êi- ®éng lùc trùc tiÕp cho sù ph¸t triÓn”. ViÖc x©y dùng vµ ®µo t¹o l¹i ®éi ngò c¸n bé khoa häc- kü thuËt c«ng nh©n lµnh nghÒ, ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý ë n­íc ta cÇn th«ng qua hÖ thèng gi¸o dôc ®µo t¹o hoµn chØnh. Tr­íc hÕt nhµ n­íc cÇn ®æi míi c¬ cÊu néi dung ch­¬ng tr×nh c¸c m«n häc sao cho phï hîp vµ thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña khoa häc- c«ng nghÖ.§­a sù nghiÖp gi¸o dôc ®µo t¹o thµnh sù nghiÖp cña toµn d©n.Võa ®Çu t­ theo chiÒu réng võa ®Çu t­ theo chiÒu s©u. KÕt hîp gi¸o dôc mäi mÆt cho ng­¬× lao ®éng víi chÕ ®é ®·i ngé thÝch ®¸ng ®èi víi nh©n tµi, t¹o mäi ®iÒu kiÖn cho ng­êi lao ®éng tÝch cùc lµm viÖc, ph¸t huy hÕt tµi n¨ng, tr¸nh t×nh tr¹ng bÞ mÊt ch¾t x¸m nh­ c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn tr­íc ®©y vµ c¸c n­íc §«ng ¢u trong thËp kû 90. ChØ trªn c¬ së ®¸p øng ®Çy ®ñ c¸c yªu cÇu ®ã chóng ta míi cã thÓ cã ®­îc ®éi ngò c¸n bé khoa häc- kü thuËt, c«ng nh©n lµnh nghÒ, ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý cã n¨ng lùc. Tõng b­íc ®¸p øng ®Çy ®ñ, kÞp thêi c¸c yªu cÇu míi cña c«ng cuéc c¸ch m¹ng khoa häc kü thuËt vµ c«ng nghÖ tiªn tiÕn trªn thÕ giíi ®ang ph¸t triÓn nh­ vò bo· hiÖn nay. 5. VÊn ®Ò x©y dùng kÕt cÊu h¹ tÇng KÕt cÊu h¹ tÇng chi phèi tÊt c¶ c¸c giai ®o¹n ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ, do ®ã muèn cho nÒn kinh tÕ cÊt c¸nh, mçi quãc gia ph¶i cã mét c¬ së h¹ tÇng phï hîp. VÝ nh­ Ch©u ¢u, NhËt B¶n sau chiÕn tranh thÕ giíi thø 2 tõ trong hoang tµn ®æ n¸t hä ®· th¾t l­ng buéc bông, dån vèn x©y dùng ®­íng x¸, s©n bay, bÕn c¶ng,.. ®Ó phôc vô trùc tiÕp cho phôc håi vµ ph¸t triÓn kinh tÕ. N­íc ta, mét n­íc bÞ chiÕn tranh tµn ph¸ nÆng nÒ nªn kÕt cÊu h¹ tÇng qu¸ thÊp kÐm c¶ vÒ sè l­îng lÉn chÊt l­îng, nay b­íc vµo qu¸ tr×nh CNH- H§H viÖc x©y dùng kÕt cÊu h¹ tÇng phï hîp ph¶i tiÕn hµnh x©y dùng hoµn chØnh ®ång lo¹t c¸c kÕt cÊu h¹ tÇng. §Æc biÖt lµ c¬ së h¹ tÇng cña ngµnh giao th«ng vËn t¶i, .. Giao th«ng vËn t¶i lµ cöa më, lµ ®ßn sãc víi toµn bé ho¹t ®éng kinh tÕ x· héi, thóc ®Èy c¸c qu¸ tr×nh giao l­u v¨n ho¸ vµ kinh tÕ, ph¸t triÓn vµ ph©n phèi lùc l­îng s¶n xuÊt trªn quy m« toµn l·nh thæ. Lµ cÇu nèi ®Ó më réng giao l­u quèc tÕ, tr­íc hÕt lµ víi c¸c n­íc l¸ng giÒng vµ trong khu vùc. Trong sù nghiÖp CNH- H§H hiÖn nayviÖc x©y dùng vµ më réng kÕt cÊu h¹ tÇng, giao th«ng vËn t¶i võa lµ ®iÒu kiÖn võa lµ néi dung c¬ b¶n ®Ó t¹o c¬ së quan träng cho sù nghiÖp ®æi míi nÒn kinh tÕ. 6. VÊn ®Ò n©ng cao hiÖu lùc, vai trß ®iÒu tiÕt vÜ m« cña Nhµ n­íc Qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ ngµy nay kh«ng cßn tÝnh tù ph¸t nh­ tr­íc ®©y nã ®· tõng ë c¸c n­íc ®i tr­íc. Nhµ n­íc ®ãng vai trß quan träng kh«ng chØ víi chøc n¨ng quy ®Þnh luËt lÖ lµm träng tµi, b¶o hé, khuyÕn khÝch hoÆc trõng ph¹t b»ng c¸c c«ng cô hµnh chÝnh, kinh tÕ mµ Nhµ n­íc cßn cã thÓ ®ãng gãp tÝch cùc vµo viÖc thóc ®Èy c«ng nghiÖp ho¸ th«ng qua c¸c chøc n¨ng ®Çu t­ h×nh thµnh c¸c c¬ së ban ®Çu, chia sÎ rñi ro trong c¸c lÜnh vùc míi. ChÝnh v× thÕ, t¹o m«i tr­êng thuËn lîi cho sù nghiÖp CNH- H§H th× c¸c chøc n¨ng trªn cña Nhµ n­íc ph¶i ®­îc ®¶m b¶o, tøc lµ ph¶i n©ng cao n¨ng lùc qu¶n lý vÜ m« cña Nhµ n­íc thÓ hiÖn ë c¸c mÆt chÝnh sau ®©y: + T¨ng c­êng më réng quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i ®Ó g¾n qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ ®Êt n­íc víi qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ thÕ giíi vµ trong khu vùc. + X©y dùng chÝnh s¸ch tiÒn tÖ tµi chÝnh ®óng ®¾n ®Æc quyÒn cho nh÷ng hµng thiÕt yÕu ®èi víi s¶n xuÊt, tiªu dïng, xuÊt khÈu th«ng qua trî cÊp cã chän läc, thuÕ quan ®Þnh ng¹ch, hç trî gi¸. + Nghiªn cøu quy ho¹ch, kÕ ho¹ch h­íng dÉn c¸c nhµ ®Çu t­ theo quy ho¹ch cña ChÝnh Phñ chØ ®¹o thùc hiÖn c¸c c«ng tr×nh ®iÓm cña quèc gia vÒ c«ng nghiÖp ho¸ vµ ph¸t triÓn c«ng nghiÖp trong tõng thêi kú mét c¸ch phï hîp ®Ó h×nh thµnh nªn nh÷ng “ cùc t¨ng tr­ëng” cña nÒn kinh tÕ quèc d©n. + Hç trî c¸c doanh nghiÖp, c¸c thµnh phÇn kinh tÕ n©ng cao n¨ng lùc tiÕp thÞ, n¾m b¾t th«ng tin ®Ó më réng thÞ tr­êng trong vµ ngoµi n­íc. + T¹o m«i tr­êng luËt ph¸p nh»m duy tr× c¹nh tranh b×nh ®¼ng gi÷a c¸c thµnh phÇn kinh tÕ c¸c doanh nghiÖp. + ChÞu tr¸ch nhiÖm chÝnh trong c«ng viÖc ®Çu t­ n©ng cÊp, x©y dùng c¬ së h¹ tÇng kinh tÕ- x· héi. V . Vai trß cña CNH –H§H §Æt c«ng nghiÖp ho¸ trong bèi c¶nh cña ph¸t triÓn kinh tÕ víi néi dung c¬ b¶n lµ ph¸t triÓn c¬ cÊu kinh tÕ trªn c¬ së c«ng nghioÖp hiÖn ®¹i nh»m dÈy m¹nh nhÞp ®é ph¸t triÓn ®ång thêi h­íng vµo viÖc thùc hiÖn c¸c môc tiªu kinh tÕ x· héi. Tæ chøc phat triÓn tèt c«ng viÖc CNH-H§H míi cã kh¶ n¨ng thùc tÕ ®Ó quan t©m ®Çy ®ñ tíi sù ph¸t triÓn toµn d©n vµ toµn diÖn cña nh©n tè con ng­êi. C«ng nghiÖp ho¸ cßn t¹o vËt chÊt, kü thuËt cho viÖc cñng cè ph¸t triÓn tiÒm lùc ph¸t triÓn tiÒm lùc quèc phßng v­ng m¹nh v× chØ cã ph¸t triÓn kinh tÕ m¹nh míi ã thÓ t¹o ra c¬ së vËt chaat kinh tÕ cho an ninh quèc phßng ph¸t triÓn. MÆt kh¸c c«ng nghiÖp ho¸ cßn t¹o ra nhiÒu kh¶ n¨ng cho viÖc thùc hiÖn tãt ph©n c«ng vµ hîp t¸c quèc tÕ khoa häc c«ng nghÖ t¨ng c­êng träng l­îng tiÕng nãi cña ta trªn diÔn ®µn quèc tÕ Logic vµ lÞch sö ®· ch­ng minh qu¸ tr×nh c¶i t¹o x· héi nhanh nhÊt ®ã lµ CNH . Trªn thÕ giíi c«ng nghiÖp ho¸ ®· biÕn ®æi nhiÒu n­íc tõ x·n héi l¹c hËu thµnh n­íc v¨n minh, ®øng vÞ trÝ hµng ®Çu thÕ giíi .Trong xu h­íng ph¸t triÓn nh­ vò b·o hiÖn nay cña thÕ giíi, c«ng nghiÖp ho¸ ngay cµng kh¼ng ®Þnh vÞ trÝ quan träng tÊt yÕu cña nã ,®Æc biÖt lµ ®éng viªn c¸c n­íc ®ang ë t×nh tr¹ng kÐm ph¸t triÓn th× con ®­êng c¶i t¹o x· héi th«ng qua c«ng nghiÖp ho¸ lµ con ®­êng ng¾n nhÊt. C«ng nghiÖp ho¸ lµ cuéc c¸ch m¹ng vÒ lôc l­îng s¶n xuÊt lµm thay ®ái c¨n b¶n khoa häc kinh tÕ san xuÊt lµm t¨ng n¨ng xuÊt lao ®éng. C«ng nghiÖp ho¸ chÝnh lµ thùc hiÖn x· héi ho¸ vÒ mÆt kinh tÕ víi tèc ®é cao, gãp phÇn æn ®Þnh vµ ngµy cµng n©ng cao dêi sèng vËt chÊt . Qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp hãa sÏ gi¶i quyÕt tèt c¸c nhiÖm vô ®­îc giao cña sù ph¸t triÓn kinh tÕ ®ã lµ n©ng cao vai trß kinh tÕ cña nhµ n­íc ,n©ng cao kh¶ n¨ng tÝch luü ,më réng s¶n xuÊt, ph¸t triÓn hiÒu nghµnh nghÒ míi, ®¸p øng cac nhu cauviÖc lµm cña ng­êi lao ®éng vµ c¸c mèi quan hÖ kinh tÕ gi÷a c¸c nghµnh, c¸c vïng vµ gi÷a c¸c n­íc ®Æt ra . CNH-H§H lµ con ®­êng ®· chän më h­íng ®i cho chóng ta tiÕn tíi mét c¸i ®Ých cao h¬n trong qu¸ tr×nh theo ®uæi nÒn khoa häc kü thuËt c«ng nghÖ tiªn tiÕn cña n­íc ph¸t triÓn trªn thÕ giíi. Víi nh÷ng b­íc ®i v÷ng chawc ®øng ®¾n chóng ta tin t­ëng r¨ng ®Êt n­íc ta xÏ tiÕn tíi ®­îc c¸i ®Ých ®ã dÓ ViÖt Nam të thµnh mét trong c¸c c­êng quèc cã nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn nhÊt tronh khu vùc §«ng Nam ¸ nãi riªng vµ trªn thÕ giíi nãi riªng. C. KÕt luËn Mét lÇn n÷a chung ta kh¼ng ®Þnh l¹i r»ng môc tiªu cña qu¸ trinh CNH-H§H ë n­íc ta lµ ®­a ®Êt n­íc tõ mét n­íc n«nh nghiÖp l¹c hËu vµ lèi s¶n xuÊt nhá, thñ c«ng tiÕn lªn mét n­íc c«ng nghiÖp víi c¬ së vËt chÊt hiÖn ®¹i, QHSX tiÕn bé, phï hîp víi sù phat triÓn cña LLSX, c¸c nguån lùc trong vµ ngoµi n­íc ®­îc khai th¸c së dông vµ ph¸t huy hÕt tÒm n¨ng, tiÕn tíi môc tiªu d©n giµu n­íc m¹nh x· héi c«ng b»ng v¨n minh. Trong ®iÒu kiÖn n­íc ta cßn nhiÌu khã kh¨n, CNH-H§H kh«ng thÓ thùc hiÖn mét sím mét chiÒu mµ ®¶ng ta x¸c ®Þnh ®©y lµ qu¸ tr×ng tr¶i qua nhiªu thËp kû. H¬n 30 n¨m qua qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ ®Êt n­íc tuy ch­a lµm nªn ®­îc b­íc h¶y vÜ ®¹i, nh­ng ®· t¹o nªn tiÒn ®Ò cho sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ tõ nay vª sau. Giai ®oan hiªn nay lµ giai ®o¹n chuÈn bÞ c¬ së vËt chÊt kü thuËt trang bÞ tri thøc cho con ng­êi ®Ó tiÕn vµo thÕ ky 21. §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø 8 n¨m1996 ®· x¸c ®Þnh: “ giai ®o¹n tõ nay ®Õn 2000 lµ quan träng thêi kú ph¸t triÓn, ®Èy m¹nh CNH-H§H ®Êt n­íc.. NhiÖm vô cña nh©n d©n ta lµ tËp trung mäi lùc l­îng trnh thñ thêi c¬, v­ît qua thö th¸ch dÈy m¹nh c«ng cuéc ®æi míi mét c¸ch toµn diÖn vµ ®ång bé, tiÕp tôc ph¸t huy nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn, v­ît môc tiªu ®Ò ra trong chiÕn l­îc æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi ®Õn n¨m2000 : T¨ng tr­ëng kinh tÕ nhanh hiÖu qu¶ cao vµ bÒn v÷ng gi¶i quyÕt vÊn ®Ò bøc xóc cña x· héi ®¶m b¶o quèc phong an ninh, c¶i thiÖn ®êi sèng nh©n d©n, t¹o tiÒn ®Ò v÷ng ch¾c cho b­íc ph¸t triÓn cao h¬n ë ®Çu thÕ kû sau. Lµ sinh viªn kinh tÕ – mét chñ nh©n t­¬ng lai cña ®Êt n­íc trong giai ®o¹n chuÈn bÞ hµnh trang cña m×nh em rÊt quan t©m ®Õn ®­êng lèi chinhd s¸ch ®æi míi cña ®¶ng, nhµ n­íc vÒ nh÷ng chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ . Theo em, víi vÞ trÝ trung t©m vµ vai trß chñ thÓ cña qu¸ tr×nh CNH-H§H ®Êt n­íc. H×nh thµnh mét líp ng­êi n¨ng ®éng cã tri thøc, cã b¶n lÜnh kinh doanh, x«ng x¸o d¸m nghÜ d¸m lµm qu¶ lµ cÇn thiÕt. Thùc tÕ ®· cho thÊy víi mét nguån tµi nguyªn diÒu kiÖn thiªn nhiªn kh¾c nghiÖt nh­ng NhËt B¶n ®· v­¬n lªn b¨ng CNH-H§H vµ ý chÝ con ng­êi, hiÖn nay hä ®ang døng trong 7 n­íc c«ng nghiÖp hµng ®Çu thÐ giíi. Víi thùc tr¹ng t×nh h×nh gi¸o dôc ®µo t¹o cña n­íc ta hiÖn nay em cho r¨ng cßn thiªn vÒ sè l­îng, chÊt l­îng ch­a cao ®ång ®Òu, sinh viªn ®­îc ®µo t¹o ra cã lý thuyÕt nh­ng kh¶ n¨ng vËn dông kÐm, kh«ng linh ho¹t. Vi vËy theo em , ngoµi viÖc phæ cËp gi¸o dôc cÇn ph¶i tiÕn hµnh c¶i tiÕn ch­¬ng tr×nh gi¸o dôc ®Ó n©ng cao kh¶ n¨ng øng dông, tÝnh n¨ng ®éng cña ®éi ngò tri thøc trÎ, t¨ng giê thùc hµnh, giê thùc tÕ.. lµm cho ®éi ngò tri thøc trÎ kÕ thõa vµ thùc hiÖn ý t­ëng cña ®¶ng trong c«ng cuéc CNH-H§h ®Êt n­íc. Thø n÷a lµ ph¸t huy lîi thÕ vÒ vÞ trÝ ®Þa ly ®Ó më réng mèi quan hÖ giao l­u kinh teed chÝnh trÞ, th«ng th­¬ng víi n­íc ngoµi nhanh chãng, tiÕp thu c«ng nghÖ míi. Thø3 lµ: nhµ n­íc cÇn n©ng cao chøc n¨ng ®Þnh h­íng, dÉn d¾t thùc hiÖn c«ng cu«c CNH-H§H cã ®Þnh h­íng, cã c«ng nghÖ hiÖn ®¹i nh­ lµ mét thø vò khÝ- mét con ng­êi n¨ng ®énh cã tri thøc sÏ ®­a ®Êt n­íc ®i lªn. §Êt n­íc ta ®· vµ ®ang tiÕn lªn mét c¸ch v÷ng ch¾c, kh¼ng ®Þnh con ®­êng CNH-H§h ®Êt n­íc lµ ®óng ®¾n vµ kh¸ch quan. MÆc dï cßn nhiÒu sai lµm vµ khã kh¨n nh­ng d­íi sù l·nh ®¹o cña ®¶ng céng s¶n ViÖt Nam, con ng­êi ViÖt Nam sÏ tiÕp b­íc cha anh, ra søc b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn ®Êt n­íc ngµy cµng giµu ®Ñp.Sù nghiÖp CNH-H§H ch¸c ch¾n sÏ thµnh c«ng. D. Tµi liÖu tham kh¶o 1. C¬ chÕ thÞ tr­êng vµ vai trß cña nhµ n­íc trong nÒn kinh tÕ ViÖt Nam 2. §Ò c­¬ng bµi gi¶ng kinh tÕ chÝnh trÞ häc Mac –Lªnin §¹i häc luËt Hµ Néi 3. §Þnh h­íng XHCN ¬ ViÖt Nam 4. Gi¸o tr×nh kinh tÕ häc Mac _Lªnin , Nhµ xuÊt b¶n chÝnh trÞ quèc gia 5. Kinh tÕ chÝnh trÞ häc Mac-Lªnin 6. Mét sè vÊn ®Ò vÒ chñ nghÜa Mac-Lªnin trong thêi ®¹i hiªn nay- nhµ xuÊt b¶n chÝnh trÞ quèc gia n¨m 1996 7. T¹p chÝ qu¶n sy x©y dùng nhµ n­íc: c¸c sè n¨m 1996-1997 8. v¨n kiÖn ®¹i héi ®¹i biÓu §¶ng toµn quèc lÇn thø V,VI,VII,VIII 9. Vai trß nhµ n­íc trong ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ 10. Vai trß qu¶n lý kinh tÕ cña nhµ n­íc trong nªn kinh tÕ thÞ tr­êng . 11. VÒ qu¶n lý kinh tÕ. 12.V¨n kiÖn ®¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø VI- nhµ xuÊt b¶n sù thËt 13. V¨n kiÖn ®¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø IX- nhµ xuÊt b¶n chÝnh trÞ quèc gia 14. Sù l·nh ®¹o cña ®¶ng trong ®iÒu kiÖn c¬ chÕ thÞ tr­êng. 15.T¹p chÝ lÝ luËn gi¸o dôc sè 10 16.T¹p chÝ lÝ luËn gi¸o dôc sè 9 17.Tµi liÖu triÕt häc sè 1(152)n¨m 2004 18.Tµi liÖu triÕt häc sè 8(159)n¨m 2004 19.Tµi liÖu céng s¶n