Đề tài Âm thanh đi kèm hoặc tách riêng

lµ trªn tÊm kh«ng trong suèt (nh− b¶n in, ¶nh chôp, b¶n vÏ,..) hoÆc trong vµ kh«ng cã ý ®Þnh chiÕu lªn ®Ó xem (nh− ¶nh ©m b¶n). Ký tù lÊp ®Çy (|) kh«ng ®−îc sö dông ë vÞ trÝ nµy. 01 VÞ trÝ ®Þnh danh tµi liÖu ®Æc biÖt M· ch÷ c¸i mét ký tù cho biÕt ®©y lµ ®Þnh danh tµi liÖu ®Æc thï dµnh cho ®å ho¹ kh«ng chiÕu h×nh. §Þnh danh tµi liÖu ®Æc thï nµy m« t¶ mét líp tµi liÖu (th«ng th−êng lµ líp ®èi t−îng vËt lý) cña ®èi t−îng m« t¶ (thÝ dô, ¶nh). Ký tù lÊp ®Çy (|) cã thÓ ®−îc sö dông khi kh«ng cã ý ®Þnh m· ho¸ vÞ trÝ nµy. c - Tranh c¾t d¸n M· c cho biÕt tµi liÖu lµ tranh c¾t d¸n. T¸c phÈm ®−îc t¹o ra bëi viÖc g¾n kÕt c¸c vËt liÖu kh¸c nhau (giÊy, gç, b¸o, v¶i,.. ) lªn mét bÒ mÆt nµo ®ã. d - B¶n vÏ ký ho¹ M· d cho biÕt tµi liÖu lµ b¶n vÏ. §©y lµ viÖc tr×nh bµy b»ng ¶nh (kh«ng ph¶i d¹ng in hoÆc tranh vÏ) ®−îc thùc hiÖn b»ng bót ch×, bót mùc, phÊn hoÆc c¸c c«ng cô vÏ kh¸c, thÓ hiÖn trªn giÊy hoÆc c¸c vËt mang t−¬ng tù kh¸c. e - Tranh héi ho¹ M· e cho biÕt tµi liÖu lµ mét tranh héi ho¹. Tranh héi ho¹ ®−îc ®Þnh nghÜa lµ viÖc tr×nh bµy h×nh ¶nh t¹o ra b»ng c¸ch ®−a c¸c lo¹i phÈm mµu lªn bÒ mÆt. f - Tranh in c¬ häc M· f cho biÕt tµi liÖu lµ mét tranh c¬ häc. Tranh in c¬ häc l¹i ®−îc ®Þnh nghÜa lµ bøc ¶nh t¹o ra b»ng viÖc m« pháng l¹i bøc ¶nh kh¸c th«ng qua sö dông kü thuËt chôp ¶nh chuyÓn h×nh ¶nh ®ã lªn mét bÒ mÆt in. Tï ®ã, viÖc lÊy ®−îc ¶nh cña mét tµi liÖu mét bøc tranh hoÆc b¶n photo Xerox cña b¶n in ®−îc coi nh− lµ tranh in c¬ häc. Nh÷ng viÖc t¹o l¹i phiªn b¶n nghÖ thuËt, b−u ¶nh, ¸p phÝc vµ c¸c ¶nh in ®Ó nghiªn cøu ®−îc xÕp vµo lo¹i nµy. g - ¢m b¶n M· g cho biÕt tµi liÖu lµ mét ©m b¶n. §ã lµ mét mÈu phim, mét tÊm kÝnh hoÆc vËt liÖu kh¸c trªn ®ã xuÊt hiÖn ¶nh ©m b¶n, nghÜa lµ cã kiÓu s¸ng ng−îc l¹i víi ¶nh d−¬ng b¶n, tÊm phim ®Ìn chiÕu, tÊm trong, vµ ®−îc sö dông ®Ó t¹o ra d−¬ng b¶n. Phim ©m b¶n kh«ng bao gåm ¶nh ©m b¶n, ¶nh cã sù kÕt hîp gi÷a ©m b¶n vµ d−¬ng b¶n, ¶nh in b»ng tia mÆt trêi, ®ã chØ lµ nh÷ng kü thuËt ®Ó t¹o ¶nh mµ th«i. - 110 - h - ¶nh in M· h cho biÕt tµi liÖu lµ mét ¶nh in. ¶nh in cã h×nh ¶nh d−¬ng b¶n, ®−îc t¹o ra mét c¸ch trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp lªn bÒ m¹t nh¹y s¸ng bëi t¸c dông cña ¸nh s¸ng hoÆc n¨ng l−îng chiÕu x¹. ThuËt ng÷ ¶nh in (photoprint), kh¸c víi thuËt ng÷ ¶nh chôp (photograph), ®−îc sö dông ë ®©y ®Ó thÓ hiÖn chÝnh x¸c h¬n ý nghÜa; ¶nh chôp vÒ mÆt kü thuËt bao qu¸t c¶ ¶nh in vµ ¶nh ©m b¶n. ¶nh x quang vµ ¶nh mê ®−îc xÕp vµo nhãm nµy. i - H×nh ¶nh M· i cho biÕt ®©y lµ h×nh ¶nh. H×nh ¶nh ®−îc ®Þnh nghÜa lµ sù tr×nh bµy hai chiÒu nh×n ®−îc b»ng m¾t th−êng vµ th−êng ®−îc ®Æt trªn mét nÒn kh«ng trong. ThuËt ng÷ nµy ®−îc sö dông khi ®Þnh danh ®Æc tr−ng h¬n cho tµi liÖu kh«ng x¸c ®Þnh ®−îc hoÆc kh«ng mong muèn x¸c ®Þnh. j - B¶n in M· j cho biÕt tµi liÖu lµ mét b¶n in, trªn ®ã cã thiÕt kÕ hoÆc h×nh ¶nh ®−îc chuyÓn tõ mét mÆt ®−îc tr¹m kh¾c, khèi gç, b¶n kh¾c ®¸, hoÆc vËt mang kh¸c. Nãi chung cã 4 lo¹i b¶n in: b¶n in ph¼ng, b¶n in næi, in kh¾c ®¸, in nÕn. l - B¶n vÏ kü thuËt M· l cho biÕt tµi liÖu lµ mét b¶n vÏ kü thuËt, ®−îc ®Þnh nghÜa nh− mét mÆt c¾t, chi tiÕt, biÓu ®å, mÆt n©ng lªn, mÆt tiÒn, mÆt b»ng lµm viÖc,v.v.. ®−îc t¹o ra ®Ó sö dông trong chÕ t¹o hoÆc ho¹t ®éng kü thuËt kh¸c... n - BiÓu ®å M· n cho biÕt tµi liÖu lµ mét s¬ ®å. S¬ ®å ®−îc ®Þnh nghÜa lµ mét tÊm mê thÓ hiÖn d÷ liÖu ë d¹ng ®å ho¹ hoÆc b¶ng, thÝ du nh− biÓu ®å trªn t−êng. o - ThÎ chíp nho¸ng M· o cho biÕt tµi liÖu lµ mét thÎ ghi chó. ThÎ ghi chó lµ lo¹i thÎ hoÆc mét tÊm mê trªn ®ã cã in ch÷, sè hoÆc ¶nh ®−îc thiÕt kÕ ®Ó hiÖn h×nh nhanh. C¸c thÎ ho¹t ®éng còng ®−îc xÕp vµo nhãm nµy. u - Kh«ng x¸c ®Þnh M· u cho biÕt ®Þnh danh vËt liÖu ®Æc biÖt cña tµi liÖu ®å ho¹ kh«ng chiÕu lµ kh«ng ®−îc x¸c ®Þnh. z - Kh¸c M· z cho biÕt kh«ng m· nµo ë trªn phï hîp víi tµi liÖu ®å ho¹ kh«ng chiÕu. Nh÷ng lo¹i tµi liÖu nµy cã thÓ lµ ë d¹ng hçn hîp, lµ sù kÕt hîp cña c¸c kü thuËt vÏ tù do vµ in vµ kh«ng mét kü thuËt nµo chiÕm phÇn v−ît tréi. - 111 - 02 Kh«ng x¸c ®Þnh VÞ trÝ ký tù nµy kh«ng x¸c ®inh. Nã chøa kho¶ng trèng (#) hoÆc ký tù lÊp ®Çy (|). 03 Mµu s¾c M· ch÷ c¸i mét ký tù cho biÕt mµu s¾c cña cña tµi liÖu ®å ho¹ kh«ng chiÕu. Ký tù lÊp ®Çy (|) ®−îc sö dông khi kh«ng cã ý ®Þnh m· ho¸ vÞ trÝ nµy. a - Mét mµu M· a cho biÕt ¶nh ®−îc in hoÆc ®−îc hiÖn víi 1 mÇu kh¸c mµu ®en. M· ®−îc sö dông cho c¸c t¸c phÈm ®¬n s¾c. Nã kh«ng ®−îc sö dông cho c¸c vËt liÖu nhiÕp ¶nh. b - §en tr¾ng M· b cho biÕt ¶nh ®−îc in hoÆc ®−îc hiÖn víi mÇu ®en-tr¾ng. M· ®−îc sö dông cho c¸c t¸c phÈm nhiÕp ¶nh ®en tr¾ng. c - NhiÒu mÇu M· c cho biÕt ¶nh ®−îc in hoÆc ®−îc hiÖn víi nhiÒu h¬n mét mÇu. M· nµy ®−îc sö dông cho c¸c ¶nh mµu. h - T« mµu thñ c«ng M· h cho biÕt ¶nh ®−îc in hoÆc ®−îc xö lý b»ng qu¸ tr×nh tr¸ng ¶nh ®−îc t« mµu b»ng tay (thñ c«ng). M· h hiÕm khi ®−îc sö dông víi tµi liÖu nh×n th−¬ng m¹i v× chóng kh«ng ®−îc s¶n xuÊt b»ng ph−¬ng ph¸p t« mµu thñ c«ng. m - Hçn hîp M· m cho biÕt t¸c phÈm hoÆc s−u tËp lµ mét sù phèi hîp cña mét mµu, ®en tr¾ng, nhiÒu mµu, t« mµu thñ c«ng hoÆc ¶nh kh¸c. u - Kh«ng biÕt M· u cho biÕt ®Æc tr−ng mµu s¾c cña ¶nh lµ kh«ng biÕt. z - Kh¸c M· z cho biÕt kh«ng m· nµo ë trªn phï hîp víi ®Æc tr−ng mµu s¾c cña tµi liÖu ®å ho¹ kh«ng chiÕu. ThÝ dô m· z ®−îc sö dông cho ¶nh ®−îc nhuém, t« mµu (c¸c tµi liÖu nhiÕp ¶nh nhuém mµu). 04 VËt liÖu nÒn chÝnh M· ch÷ c¸i mét ký tù cho biÕt lo¹i vËt liÖu sö dông cho vËt mang chÝnh (vËt mang nÒn trªn ®ã ¶nh ®−îc vÏ hoÆc ®−îc cho hiÖn) cña tµi liÖu ®å ho¹ kh«ng chiÕu h×nh. Th«ng tin nµy ®−îc sö dông trong viÖc xö lý vµ b¶o qu¶n tµi liÖu. Ký tù lÊp ®Çy (|) ®−îc sö dông khi kh«ng cã ý ®Þnh m· ho¸ vÞ trÝ nµy. - 112 - a - V¶i b¹t M· a cho biÕt vËt liÖu nÒn chÝnh lµ v¶i b¹t. b - B¶ng Bristol M· b cho biÕt vËt liÖu nÒn chÝnh lµ b¶ng bristol, mét lo¹i b¶ng máng, nh½n, ®−îc sö dông cho ho¹ sü vµ c¸c t¸c gi¶. c - B¶ng c¸ct«ng/B¶ng minh ho¹ M· c cho biÕt vËt liÖu nÒn chÝnh lµ b¶ng c¸ct«ng/b¶ng minh ho¹. d - KÝnh M· d cho biÕt vËt liÖu nÒn chÝnh lµ kÝnh. e - Tæng hîp M· e cho biÕt vËt liÖu nÒn chñ yÕu lµ vËt liÖu tæng hîp (chÊt dÎo, vinyl, ...). M· e ®−îc sö dông cho mäi lo¹i vËt liÖu tæng hîp trõ lo¹i t¹o ra tõ v¶i ®−îc dÖt. f - Da M· f cho biÕt vËt liÖu nÒn chÝnh lµ da sóc vËt. Nã bao gåm da, giÊy da, giÊy da mÞn. g - V¶i M· g cho biÕt vËt liÖu nÒn chÝnh lµ v¶i. M· ®−îc sö dông cho mäi lo¹i v¶i ®−îc s¶n xuÊt tõ c¸c sîi tù nhiªn hoÆc sîi tæng hîp, trõ v¶i b¹t. VËt liÖu tæng hîp ®−îc t¹o ra tõ viÖc liªn kÕt l¹i nh÷ng lo¹i v¶i còng ®−îc coi lµ v¶i. h - Kim lo¹i M· h cho biÕt vËt liÖu nÒn chñ yÕu lµ kim lo¹i. m - S−u tËp hçn hîp M· m cho biÕt vËt liÖu nÒn chñ yÕu lµ kh¸c nhau cho nh÷ng tµi liÖu kh¸c nhau trong s−u tËp. Nãi chung, m· ®−îc sö dông cho nh÷ng nhãm ®å ho¹ kh«ng chiÕu h×nh trªn c¸c lo¹i vËt mang kh¸c nhau. o - GiÊy M· o cho biÕt vËt liÖu nÒn chñ yÕu lµ bÊt cø lo¹i giÊy nµo tõ xenlul« . p - Th¹ch cao M· p cho biÕt vËt liÖu nÒn chñ yÕu lµ th¹ch cao. Hçn hîp cña c¸c vËt liÖu r¾n kh¸c víi th¹ch cao còng ®−îc coi lµ th¹ch cao. q - B¶ng cøng M· q cho biÕt vËt liÖu nÒn chÝnh lµ b¶ng cøng. r - Sø M· r cho biÕt vËt liÖu nÒn chÝnh lµ sø. M· r chØ sö dông cho vËt liÖu sø tõ ®Êt sÐt. Nh÷ng vËt liÖu tæng hîp t−¬ng tù sø ®−îc ¸p m· e. - 113 - s - §¸ M· s cho biÕt vËt liÖu nÒn chÝnh lµ ®¸. t - Gç M· t cho biÕt vËt liÖu nÒn chÝnh lµ gç. VËt liÖu chñ yÕu dùa trªn h¹t hoÆc sîi gç (gç Ðp) cã thÓ kh«ng ®−îc coi lµ gç. B¶ng nhá ®−îc coi lµ gç. u - Kh«ng biÕt M· u cho biÕt vËt liÖu nÒn chÝnh lµ kh«ng ®−îc biÕt. z - Kh¸c M· z cho biÕt kh«ng m· nµo ë trªn phï hîp víi vËt liÖu nÒn chÝnh cña tµi liÖu. 05 VËt liÖu vËt nÒn phô M· ch÷ c¸i mét ký tù cho biÕt lo¹i vËt liÖu sö dông cho vËt mang phô cña tµi liÖu ®å ho¹ kh«ng chiÕu. VËt mang phô lµ nh÷ng vËt liÖu (kh¸c víi lo¹i tÊm lãt b¶o tµng th«ng th−êng) mµ vËt mang chñ yÕu ®−îc g¾n lªn ®ã. VÞ trÝ nµy chØ m· ho¸ khi khung hoÆc miÕng lãt cã ý nghÜa quan träng vÒ lÞch sö, th«ng tin, l−u tr÷. Ký tù lÊp ®Çy (|) ®−îc sö dông khi kh«ng cã ý ®Þnh m· ho¸ vÞ trÝ nµy. # - Kh«ng cã vËt liÖu nÒn phô M· # (kho¶ng trèng) cho biÕt tµi liÖu ®å ho¹ kh«ng chiÕu kh«ng cã vËt mang nÒn phô. a - V¶i b¹t M· a cho biÕt vËt liÖu cña vËt mang phô lµ v¶i b¹t. b - B¶ng Bristol M· b cho biÕt vËt liÖu cña vËt mang phô lµ b¶ng bristol, mét lo¹i b¶ng máng, nh½n, ®−îc sö dông cho ho¹ sü vµ c¸c t¸c gi¶. c - B¶ng c¸ct«ng/B¶ng minh ho¹ M· c cho biÕt vËt liÖu cña vËt mang phô lµ b¶ng c¸ct«ng/b¶ng minh ho¹. d - KÝnh M· d cho biÕt vËt liÖu cña vËt mang phô lµ kÝnh. e - Tæng hîp M· e cho biÕt vËt liÖu cña vËt mang phô lµ vËt liÖu tæng hîp (chÊt dÎo, vinyl, ...). M· e ®−îc sö dông cho mäi lo¹i vËt liÖu tæng hîp trõ lo¹i t¹o ra tõ v¶i ®−îc dÖt. f - Da M· f cho biÕt vËt liÖu cña vËt mang phô lµ da sóc vËt. Nã bao gåm da, giÊy da, giÊy da mÞn. - 114 - g - V¶i M· g cho biÕt vËt liÖu cña vËt mang phô lµ v¶i. M· ®−îc sö dông cho mäi lo¹i v¶i ®−îc s¶n xuÊt tõ c¸c sîi tù nhiªn hoÆc sîi tæng hîp, trõ v¶i b¹t. VËt liÖu tæng hîp ®−îc t¹o ra tõ viÖc liªn kÕt l¹i nh÷ng lo¹i v¶i còng ®−îc coi lµ v¶i. h - Kim lo¹i M· h cho biÕt vËt liÖu cña vËt mang phô lµ kim lo¹i. m - S−u tËp hçn hîp M· m cho biÕt vËt liÖu cña vËt mang phô lµ kh¸c nhau cho nh÷ng tµi liÖu kh¸c nhau trong s−u tËp. Nãi chung, m· ®−îc sö dông cho nh÷ng nhãm ®å ho¹ kh«ng chiÕu trªn c¸c lo¹i vËt mang kh¸c nhau. o - GiÊy M· o cho biÕt vËt liÖu cña vËt mang phô lµ bÊt cø lo¹i giÊy nµo tõ xenlul« . p - Th¹ch cao M· p cho biÕt vËt liÖu cña vËt mang phô lµ th¹ch cao. Hçn hîp cña c¸c vËt liÖu r¾n kh¸c víi th¹ch cao còng ®−îc coi lµ th¹ch cao. q - B¶ng cøng M· q cho biÕt vËt liÖu cña vËt mang phô lµ b¶ng cøng. r - Sø M· r cho biÕt vËt liÖu cña vËt mang phô lµ sø. M· r chØ sö dông cho vËt liÖu sø tõ ®Êt sÐt. Nh÷ng vËt liÖu tæng hîp t−¬ng tù sø ®−îc ¸p m· e. s - §¸ M· s cho biÕt vËt liÖu cña vËt mang phô lµ ®¸. t - Gç M· t cho biÕt vËt liÖu cña vËt mang phô lµ gç. VËt liÖu phô dùa trªn h¹t hoÆc sîi gç (gç Ðp) cã thÓ ®−îc hoÆc kh«ng ®−îc coi lµ gç. B¶ng nhá ®−îc coi lµ gç. u - Kh«ng biÕt M· u cho biÕt vËt liÖu cña vËt mang phô lµ kh«ng ®−îc biÕt. z - Kh¸c M· z cho biÕt kh«ng m· nµo ë trªn phï hîp víi vËt liÖu cña vËt mang thø yÕu cña tµi liÖu. ThÝ dô 007 kh#coo - 115 - [Tµi liÖu lµ mét ®å ho¹ kh«ng chiÕu (007/00), ¶nh (01) mµu (03), ®−îc in trªn nÒn giÊy (04), vµ ®−îc d¸n lªn trªn giÊy (05)]. 007 kl#ao# [Tµi liÖu lµ mét ®å ho¹ kh«ng chiÕu (007/00), b¶n vÏ kü thuËt (01 )mét mµu (03), ®−îc inh trªn nÒn giÊy (04), vµ kh«ng cã vËt mang phô (05)]. Quy −íc nhËp d÷ liÖu §é dµi tr−êng - Tr−êng 007 cho lo¹i tµi liÖu ®å ho¹ kh«ng chiÕu dµi 6 ký tù, ®−îc x¸c ®Þnh theo vÞ trÝ ký tù. LÞch sö ®Þnh danh néi dung 007/02 KhÝa c¹nh nguyªn b¶n ®èi víi b¶n sao [Lçi thêi] [ChØ cã trong USMARC] §Þnh nghÜa nµy ®−îc x¸c ®Þnh lµ lçi thêi tõ n¨m 1997. Nh÷ng m· ®−îc x¸c ®Þnh lµ f (B¶n sao chÐp), o (Nguyªn b¶n), r (Phiªn b¶n) vµ u (Kh«ng biÕt). - 116 - 007 Phim ®iÖn ¶nh ChØ thÞ vµ m· tr−êng con Tr−êng 007 kh«ng cã chØ thÞ hoÆc m· tr−êng con. C¸c phÇn tö d÷ liÖu ®−îc x¸c ®Þnh theo vÞ trÝ. VÞ trÝ ký tù 00 Lo¹i tµi liÖu m Phim 01 §Þnh danh tµi liÖu ®Æc thï c Hép phim f Casset phim r Cuén phim u Kh«ng x¸c ®Þnh z Lo¹i kh¸c ⏐ Kh«ng cã ý ®Þnh m· ho¸ 02 Kh«ng x¸c ®Þnh 03 Mµu s¾c b §en tr¾ng c NhiÒu mµu h T« mµu thñ c«ng m Hçn hîp n Kh«ng ¸p dông u Kh«ng biÕt z Lo¹i kh¸c ⏐ Kh«ng cã ý ®Þnh m· ho¸ 04 Khæ mÉu tr×nh bµy phim a Khung h×nh ©m thanh chuÈn (khung h×nh thu nhá) b Kh«ng biÕn d¹ng (mµn ¶nh réng) c ¶nh ba chiÒu (3D) d BiÕn d¹ng (mµn ¶nh réng) e H×nh thøc mµn ¶nh réng kh¸c f Phim c©m chuÈn (khung h×nh ®Çy ®ñ) u Kh«ng biÕt z Lo¹i kh¸c ⏐ Kh«ng cã ý ®Þnh m· ho¸ 05 ¢m thanh liÒn víi vËt mang hay t¸ch riªng # Kh«ng cã ©m thanh (c©m) a ¢m thanh liÒn víi vËt mang b ¢m thanh t¸ch riªng víi vËt mang u Kh«ng biÕt ⏐ Kh«ng cã ý ®Þnh m· ho¸ 06 VËt mang ©m thanh # Kh«ng cã ©m thanh (c©m) a R·nh ©m quang häc trªn phim b R·nh ©m thanh tõ tÝnh trªn phim c B¨ng ghi ©m tõ tÝnh trong hép d §Üa tiÕng e B¨ng ghi ©m tõ tÝnh trong cuén f B¨ng ghi ©m tõ tÝnh trong b¨ng casset g R·nh ©m quang vµ tõ tÝnh trªn phim h B¨ng h×nh i §Üa h×nh u Kh«ng biÕt z Lo¹i kh¸c ⏐ Kh«ng cã ý ®Þnh m· ho¸ 07 KÝch th−íc a 8mm chuÈn b Trªn 8mm/8mm ®¬n. c 9,5 mm. d 16mm. e 28mm. f 35mm. g 70mm. u Kh«ng biÕt z Lo¹i kh¸c ⏐ Kh«ng cã ý ®Þnh m· ho¸ 08 CÊu h×nh cña c¸c kªnh ph¸t l¹i k Hçn hîp m Mét kªnh n Kh«ng ¸p dông q Bèn kªnh, nhiÒu kªnh, hoÆc kªnh surround s ¢m thanh næi u Kh«ng biÕt z C¸c lo¹i kh¸c ⏐ Kh«ng cã ý ®Þnh m· ho¸ 09 Thµnh phÇn s¶n xuÊt a B¶n ch−a thµnh phÈm b §· c¾t xÐn c Lo¹i bá - 117 - d B¶n in nh¸p e R·nh Phèi ©m f B¨ng nhan ®Ò/d¶i nhan ®Ò g D¶i phim n Kh«ng ¸p dông z Lo¹i kh¸c ⏐ Kh«ng cã ý ®Þnh m· ho¸ 10 KhÝa c¹nh d−¬ng/©m b¶n a D−¬ng b¶n b ¢m b¶n n Kh«ng ¸p dông u Kh«ng biÕt z Lo¹i kh¸c ⏐ Kh«ng cã ý ®Þnh m· ho¸ 11 ThÕ hÖ d B¶n sao e B¶n gèc o Nguyªn b¶n r B¶n in tham kh¶o/b¶n sao ®Ó duyÖt u Kh«ng biÕt z Lo¹i kh¸c ⏐ Kh«ng cã ý ®Þnh m· ho¸ 12 NÒn cña phim a NÒn an toµn, kh«ng x¸c ®Þnh c NÒn an toµn, axetat kh«ng x¸c ®Þnh axetat d NÒn an toµn, ®iaxetat i NÒn nitrat m NÒn hçn hîp (an toµn vµ nitrat) n Kh«ng ¸p dông p NÒn an toµn, polyeste r NÒn an toµn, hçn hîp t NÒn an toµn, triaxetat u Kh«ng biÕt z Lo¹i kh¸c ⏐ Kh«ng cã ý ®Þnh m· ho¸ 13 C«ng nghÖ tinh chØnh mµu a Mµu 3 líp b 2 mµu, d¶i ®¬n c 2 mµu kh«ng x¸c ®Þnh d 3 mµu kh«ng x¸c ®Þnh e Mµu 3 d¶i f Mµu 2 d¶i g Mµu ®á h Mµu xanh vµ xanh lôc i Mµu xanh lôc lam j Mµu ®á t−¬i k Mµu vµng l SEN 2 m SEN 3 n Kh«ng ¸p dông p T«ng mµu n©u ®á q T«ng mµu kh¸c r Mµu nhuém s Phñ mµu vµ t« mµu t Mµu in u Kh«ng biÕt v Mµu thñ c«ng z Lo¹i kh¸c ⏐ Kh«ng cã ý ®Þnh m· ho¸ 14 Lo¹i phim hoÆc in mµu a In ®æi mµu b Phim 3 mµu c Phim 3 mµu, mµu nh¹t d Phim sao l¹i n Kh«ng ¸p dông u Kh«ng biÕt z Lo¹i kh¸c ⏐ Kh«ng cã ý ®Þnh m· ho¸ 15 C¸c giai ®o¹n h− háng a Kh«ng biÓu hiÖn b Nitrat: mïi nghi ngê c Nitrat: mïi h¨ng, cay d Nitrat: n©u, mÊt mµu, b¹c mµu, bôi e Nitrat: dÝnh, −ít f Nitrat: phång, rép g Nitrat: ®«ng cøng h Nitrat: bét k Kh«ng ph¶i nitrat: H− háng ph¸t hiÖn (mïi ®iaxetat) l Kh«ng ph¶i nitrat: h− háng nÆng m Kh«ng ph¶i nitrat: Sù cè | Kh«ng cã ý ®Þnh m· ho¸ 16 Møc ®é hoµn thµnh c Hoµn thµnh i Ch−a hoµn thµnh - 118 - 17-22 Thêi gian kiÓm tra phim ⏐ Kh«ng cã ý ®Þnh m· ho¸ n Kh«ng ¸p dông u Kh«ng biÕt ⏐ Kh«ng cã ý ®Þnh m· ho¸ §Þnh nghÜa vµ ph¹m vi tr−êng Khi tr−êng 007/00 chøa m· m, th× nã chøa c¸c th«ng tin m· hãa ®Æc thï vÒ ®Æc tr−ng vËt lý cña phim . H−íng dÉn ¸p dông ®Þnh danh néi dung VÞ trÝ ký tù 00 Lo¹i tµi liÖu m - Phim M· ch÷ c¸i mét ký tù cho biÕt lo¹i tµi liÖu lµ phim. Phim ®−îc ®Þnh nghÜa lµ mét chuçi c¸c h×nh ¶nh tÜnh trªn phim, cã hoÆc kh«ng cã ©m thanh, cã thÓ ®−îc chiÕu tuÇn tù rÊt nhanh ®Ó t¹o hiÖu øng quang chuyÓn ®éng. Ký tù lÊp ®Çy ( | ) kh«ng ®−îc phÐp sö dông ë vÞ trÝ nµy. 01 §Þnh danh tµi liÖu ®Æc thï. M· mét ký tù ch÷ c¸i chØ ®Þnh danh tµi liÖu ®Æc thï cña phim. §Þnh danh tµi liÖu ®Æc thï m« t¶ lo¹i ®Æc biÖt cña tµi liÖu (th«ng th−êng lµ lo¹i ®èi t−îng vËt lý), thÝ dô: cuén phim. Ký tù lÊp ®Çy ( | ) ®−îc sö dông khi kh«ng cã ý ®Þnh m· ho¸ ë vÞ trÝ nµy. c - Hép phim M· c cho biÕt tµi liÖu lµ phim ®−îc ®Ó trong hép, cã hai ®Çu ®−îc nèi l¹i víi nhau t¹o thµnh mét vßng phim, khi ph¸t l¹i th× kh«ng cÇn tua l¹i. f - Casset phim M· f cho biÕt tµi liÖu lµ phim trong b¨ng casset quay vµ tua l¹i ®−îc tõ cuén nµy sang cuén kh¸c. r - Cuén phim M· r cho biÕt tµi liÖu lµ cuén phim míi ®−îc thiÕt kÕ ®Ó dïng víi m¸y chiÕu phim cã èng cuén phim chñ ®éng cña m×nh. Lo¹i phim nµy bao gåm phim cã r·nh ©m thanh kÌm theo h×nh ¶nh nh−ng trªn thùc tÕ th× kh«ng xuÊt hiÖn. u - Kh«ng x¸c ®Þnh M· u cho biÕt tµi liÖu ®Æc thï cña phim kh«ng ®−îc x¸c ®Þnh râ. - 119 - z - Lo¹i kh¸c M· z cho biÕt kh«ng mét m· nµo kh¸c phï hîp víi lo¹i phim. 02 Kh«ng x¸c ®Þnh VÞ trÝ ký tù nµy kh«ng x¸c ®Þnh, nã chøa kho¶ng trèng (#) hoÆc ký tù lÊp ®Çy ( | ). 03 Mµu s¾c M· ch÷ c¸i mét ký tù cho biÕt ®Æc ®iÓm mµu cña phim. Ký tù lÊp ®Çy ( | ) ®−îc sö dông khi kh«ng cã ý ®Þnh m· ho¸ ë vÞ trÝ nµy. b - §en tr¾ng M· b cho biÕt ¶nh ®−îc in hoÆc chiÕu ë d¹ng ®en tr¾ng. c - NhiÒu mµu M· c cho biÕt phim ®−îc in hoÆc chôp cã nhiÒu h¬n mét mµu. M· c ®−îc dïng cho qu¸ tr×nh chôp ¶nh mµu. h - T« mµu thñ c«ng M· h cho biÕt phim ®−îc s¶n xuÊt b»ng quy tr×nh chôp hoÆc in ¶nh lµ ®−îc t« mµu thñ c«ng. M· h Ýt khi ®−îc dïng cho phim th−¬ng m¹i v× ®©y kh«ng ph¶i lµ lo¹i phim mµu thñ c«ng ®iÓn h×nh. m - Mµu hçn hîp M· m cho biÕt tµi liÖu hoÆc tËp hîp lµ sù kÕt hîp cña c¸c ¶nh mµu ®en tr¾ng, nhiÒu mµu, mµu thñ c«ng, vµ/hoÆc c¸c h×nh ¶nh kh¸c. n - Kh«ng ¸p dông M· u cho biÕt ®Æc tr−ng mµu s¾c kh«ng ®−îc ¸p dông v× tµi liÖu kh«ng cã h×nh ¶nh. ThÝ dô, m· nµy ®−îc dïng khi tµi liÖu cã trong tay lµ phim chØ cã r·nh ©m thanh ®Ó dµnh cho c¸c h×nh ¶nh nh−ng hiÖn kh«ng cã. u - Kh«ng biÕt M· u cho biÕt ®Æc tr−ng mµu cña phim lµ kh«ng ®−îc biÕt. z - Kh¸c M· z cho biÕt kh«ng mét m· nµo ë trªn phï hîp víi ®Æc tÝnh mµu (t«ng mµu, nhuém). - 120 - 04 Khæ mÉu tr×nh bµy phim M· ký tù mét ch÷ c¸i chØ h×nh thøc tr×nh bµy phim. C¸c thuËt ng÷ cho biÕt tµi liÖu lµ mµn ¶nh réng th−êng lµ Techniscope, Todd-AO, Super-Panavision,... Ký tù lÊp ®Çy ( | ) ®−îc sö dông khi kh«ng cã ý ®Þnh m· ho¸ ë vÞ trÝ nµy. a - Khung ©m thanh (khung thu nhá) M· a cho biÕt phim cã khung ©m thanh chuÈn (khung thu nhá). Nã ®−îc sö dông cho c¸c d¹ng mµn ¶nh kh«ng ph¶i mµn ¶nh réng, thÝ dô nh− ®èi víi c¸c phim cã r·nh ©m thanh chuÈn 35 mm., 16 mm., vµ trªn 8 mm. M· a cã thÓ ®−îc sö dông ngay c¶ cho phim c©m mµ trong ®ã kho¶ng trèng ®Ó chÌn r·nh ©m, nghÜa lµ ë ®ã khu«n h×nh ¶nh c©m ®−îc c¾t ®Ó t¹o ra kho¶ng trèng cho r·nh ©m thanh. b - Kh«ng biÕn d¹ng (mµn ¶nh réng) M· b ®−îc dïng cho nh÷ng d¹ng phim mµn ¶nh réng mµ ®Ó cã hiÖu øng mµn ¶nh réng kh«ng cÇn sö dông kü thuËt nÐn quang häc hoÆc ®ßi hái sö dông kü thuËt chiÕu ®Æc biÖt. Xö lý mµn ¶nh réng kh«ng biÕn d¹ng chñ yÕu dïng cho phim cì 35 mm. vµ cì réng h¬n ë ®ã h×nh ¶nh trªn phim lµ tù nhiªn (kh«ng ph¶i nÐn quang) vµ cã chiÒu cao khung h×nh thÊp h¬n, nã ®−îc më réng b»ng c¸ch chiÕu lªn mµn ¶nh réng nhê sö dông thÊu kÝnh th−êng vµ kÝnh cã ®é më thÝch hîp ®Ó t¹o ra tû lÖ thÝch hîp. c - ¶nh ba chiÒu (3D) M· c ®−îc dïng cho phim cã hiÖu øng 3 chiÒu th«ng qua sö dông 2 m¸y chiÕu ®Ó lång 2 h×nh ¶nh cña phim lªn mµn ¶nh (th−êng lµ mµn ¶nh réng). Nã th−êng ®−îc dïng víi phim 35 mm. Nh÷ng kÝnh ph©n cùc ®−îc ng−êi xem ®eo vµo sÏ gióp hä t¹o ra c¶m gi¸c vÒ chiÒu s©u vµ kÝch th−íc. d - BiÕn d¹ng (mµn ¶nh réng) M· d dïng cho phim cã hiÖu øng mµn ¶nh réng nhê sö dông h×nh ¶nh nÐn quang hoÆc Ðp ngang. Nã ®−îc më réng cho ®Õn ®óng tû lÖ nhê viÖc chiÕu lªn mµn ¶nh réng cã sö dông thÊu kÝnh ®Æc biÖt cã sù phãng ®¹i theo chiÒu ngang lín h¬n chiÒu däc. Lo¹i phim nµy ®· ®−îc giíi thiÖu vµ chÊp nhËn dïng cho phim th−¬ng m¹i vµo n¨m 1953 d−íi c¸i tªn Cinemascope, tiÕp theo lµ Techniscope (1963), Naturama, Panavision,... M· còng ®−îc dïng cho phim 16 mm cã sö dông cïng kü thuËt nµy. e - H×nh thøc mµn ¶nh réng kh¸c M· e ®−îc dïng cho mét vµi h×nh thøc mµn ¶nh réng kh¸c kh«ng ¸p dông ®−îc víi c¸c m· kh¸c. Nh÷ng d¹ng nµy bao gåm Cinerama, Viterama, Circarama vµ nh÷ng d¹ng kh¸c cã hiÖu øng mµn ¶nh réng nhê chiÕu cïng mét lóc c¸c b¶n in riªng biÖt lªn mµn ¶nh rÊt réng, ®«i khi mµn ¶nh ®−îc thiÕt kÕ cong ®Ó sö dông nhiÒu m¸y chiÕu t¹o nªn phim b»ng mét lo¹t c¸c h×nh ¶nh liÒn nhau. f - Cì phim c©m chuÈn (khung h×nh ®Çy ®ñ) M· f ®−îc dïng cho phim 35 mm, trªn ®ã kÝch th−íc h×nh ¶nh xÊp xØ b»ng chiÒu réng cña kho¶ng c¸ch gi÷a c¸c lç cña khu«n phim. §©y lµ d¹ng chuÈn cña phim c©m tõ kho¶ng n¨m 1899 cho ®Õn nh÷ng n¨m cuèi cña thËp kû 1920 khi phim cã ©m thanh ®−îc giíi thiÖu vµ khung h×nh phim bÞ gi¶m ®Ó t¹o chç cho r·nh ©m. - 121 - u - Kh«ng biÕt M· u cho biÕt d¹ng tr×nh bµy cña phim lµ kh«ng biÕt. z - Kh¸c M· z cho biÕt kh«ng mét m· nµo kh¸c phï hîp víi h×nh thøc tr×nh bµy phim. ThÝ dô nh− d¹ng phim Imax 70 mm., kh«ng ph¶i h×nh ch÷ nhËt, vßng180 ®é, d¹ng sö dông h¹n chÕ nµy kh«ng ®−îc chuÈn. VÒ mÆt kü thuËt Imax kh«ng ®−îc coi lµ d¹ng mµn ¶nh réng v× kh«ng cã tû lÖ phãng phï hîp nh−ng nã vÉn ®¹t ®−îc hiÖu øng mµn ¶nh réng. 05 ¢m thanh liÒn víi vËt mang hay t¸ch riªng M· ch÷ c¸i mét ký tù cho biÕt hoÆc ©m thanh cã trong tµi liÖu hoÆc ©m thanh ®−îc t¸ch riªng khái tµi liÖu. Ký tù lÊp ®Çy ( | ) ®−îc sö dông khi kh«ng cã m· ë vÞ trÝ nµy. # - Kh«ng cã ©m thanh (c©m) M· kho¶ng trèng (#) cho biÕt ©m thanh kh«ng xuÊt hiÖn. a - ¢m thanh liÒn víi vËt mang M· a cho biÕt ©m thanh cã trong tµi liÖu. M· a lu«n lu«n ®−îc dïng khi m· ho¸ r·nh ©m riªng biÖt lµ mét phÇn vËt lý cña phim ( thÝ dô, d¶i tõ tÝnh trªn lÒ nÒn phim). b - ¢m thanh t¸ch riªng víi vËt mang M· b cho biÕt ©m thanh ë trªn mét vËt mang riªng, ®−îc thiÕt kÕ ®Ó kÌm theo h×nh ¶nh ( thÝ dô b¨ng casset ). u - Kh«ng biÕt M· u cho biÕt kh«ng biÕt sù cã mÆt hay v¾ng mÆt cña ©m thanh trong tµi liÖu lµ kh«ng ®−îc biÕt. 06 VËt mang ©m thanh M· ch÷ c¸i mét ký tù cho biÕt vËt mang ®Æc thï ®−îc dïng ®Ó ghi ©m thanh cña tµi liÖu kh«ng phô thuéc ©m thanh ®ã cã s½n trong tµi liÖu hoÆc d−íi d¹ng tµi liÖu kÌm theo. Nã còng cho biÕt d¹ng ph−¬ng tiÖn ph¸t l¹i ©m thanh ®−îc quy ®Þnh cho tµi liÖu. VÞ trÝ ký tù nµy ®−îc sö dông cïng víi th«ng tin m· ho¸ trong tr−êng 007/05 (¢m thanh liÒn víi vËt mang hay t¸ch riªng ) vµ 007/07 (KÝch th−íc). C¸c ph−¬ng tiÖn mang ©m thanh ®iÓn h×nh lµ: 1) R·nh quang vµ/hoÆc tõ tÝnh trªn cuén phim to hoÆc ®−îc ®Æt trong casset hoÆc trong hép; 2) B¨ng ©m thanh hoÆc b¨ng h×nh cuén hoÆc ®−îc gi÷ trong casset hoÆc trong hép; vµ 3) §Üa h×nh hoÆc ®Üa tiÕng. Ký tù lÊp ®Çy ( | ) ®−îc sö dông khi kh«ng cã ý ®Þnh m· ho¸ ë vÞ trÝ nµy. # - Kh«ng cã ©m thanh (c©m) M· kho¶ng trèng (#) cho biÕt kh«ng cã ©m thanh (thÝ dô tµi liÖu lµ phim c©m) - 122 - a - R·nh ©m thanh quang häc trªn phim M· a cho biÕt ©m thanh ®i cïng víi phim ®−îc ghi trªn r·nh quang lµ mét phÇn cña phim. ¢m quang häc lµ qu¸ tr×nh xö lý ®−îc sö dông phæ biÕn nhÊt ®èi víi phim 16 vµ 35 mm. b - R·nh ©m thanh tõ tÝnh trªn phim M· b cho biÕt ©m thanh ®i cïng víi phim ghi h×nh ®−îc ghi trªn r·nh tõ lµ mét phÇn cña phim. Phim 70 mm. th−êng cã c¸c r·nh ©m thanh tõ. c - B¨ng ghi ©m tõ tÝnh trong hép M· c cho biÕt ©m thanh ®i cïng víi tµi liÖu ®−îc ghi trªn hép b¨ng ghi ©m tõ tÝnh. d - §Üa M· d cho biÕt ©m thanh ®i cïng víi tµi liÖu ®−îc ghi trªn ®Üa ©m thanh. §Üa ©m thanh bao gåm c¸c ®Üa ghi ©m vinyl 7, 10 vµ 12 inch vµ c¸c ®Üa compact 4 3/4 inch. e - B¨ng ghi ©m tõ tÝnh trong cuén M· e cho biÕt ©m thanh ®i cïng víi tµi liÖu ®−îc ghi trªn cuén b¨ng ghi ©m tõ tÝnh. f - B¨ng ghi ©m tõ tÝnh trong b¨ng casset M· f cho biÕt ©m thanh ®i cïng víi tµi liÖu ®−îc ghi trªn b¨ng casset cña b¨ng ghi ©m tõ tÝnh. g - R·nh ©m thanh quang häc vµ tõ tÝnh trªn phim M· g cho biÕt ©m thanh ®i cïng víi phim ®−îc ghi trªn c¶ r·nh tõ vµ quang. h - B¨ng h×nh M· h cho biÕt ©m thanh ®i cïng víi tµi liÖu ®−îc coi nh− mét phÇn cña b¨ng h×nh. B¨ng ghi h×nh th«ng th−êng kh«ng dïng chØ ®Ó ghi ©m thanh. i - §Üa h×nh M· i cho biÕt ©m thanh ®i cïng víi tµi liÖu ®−îc coi nh− mét phÇn cña ®Üa h×nh. §Üa h×nh th«ng th−êng kh«ng dïng chØ ®Ó ghi ©m thanh. CÇn ph©n biÖt gi÷a ®Üa h×nh (thÝ dô, ®Üa h×nh 12 inch quÐt laze ghi th«ng tin video) vµ ®Üa compact chØ dïng ghi ©m thanh (thÝ dô, ®Üa nghe compact 4 3/4 inch). C«ng nghÖ ghi h×nh vÒ mÆt vËt lý hoÆc th«ng tin ©m trªn c¸c hÖ ®Üa sè ho¸ lµ gièng nhau. u - Kh«ng biÕt M· u cho biÕt vËt mang ©m thanh lµ kh«ng ®−îc biÕt. z - Kh¸c M· z cho biÕt kh«ng mét m· nµo ë trªn phï hîp víi vËt mang ©m thanh. - 123 - 07 KÝch th−íc M· ch÷ c¸i mét ký tù cho biÕt chiÒu réng cña phim. ChØ cã nh÷ng m· thËt sù trïng hîp víi kÝch th−íc cña tµi liÖu ghi trong m« t¶ vËt lý th× míi ®−îc sö dông. NÕu kh«ng cã m· thÝch hîp chÝnh x¸c, th× sö dông m· z. Ký tù lÊp ®Çy ( | ) ®−îc sö dông khi kh«ng cã ý ®Þnh m· ho¸ vÞ trÝ nµy. a - 8mm chuÈn M· a cho biÕt chiÒu réng cña phim lµ 8mm. chuÈn. Nh÷ng phim ®−îc gäi lµ Mauer 8mm., còng ®−îc ghi b»ng m· a. b - Trªn 8mm/ 8mm ®¬n M· b cho biÕt chiÒu réng cña phim trªn 8mm. Lo¹i phim 8mm. ®¬n cña NhËt t−¬ng ®−¬ng víi lo¹i phim trªn 8mm. c - 9,5mm M· c cho biÕt chiÒu réng cña phim lµ 9,5mm. d - 16mm M· d cho biÕt chiÒu réng cña phim lµ 16mm. e - 28mm M· e cho biÕt chiÒu réng cña phim lµ 28mm. f - 35mm M· f cho biÕt chiÒu réng cña phim lµ 35mm. g - 70mm M· g cho biÕt chiÒu réng cña phim lµ 70mm. u - Kh«ng biÕt M· u cho biÕt kh«ng biÕt kÝch th−íc. z - Lo¹i kh¸c M· z cho biÕt kh«ng mét m· nµo kh¸c ë trªn phï hîp víi kÝch th−íc cña phim. 08 CÊu h×nh cña c¸c kªnh ph¸t l¹i M· ch÷ c¸i mét ký tù cho biÕt cÊu h×nh cña c¸c kªnh ph¸t l¹i phÇn ©m thanh cña phim. PhÇn tö d÷ liÖu nµy ®−îc m· ho¸ dùa trªn chØ dÉn râ rµng vÒ viÖc ph¸t l¹i. C¸c m· nµy kh«ng dïng cho cÊu h×nh cña c¸c kªnh thu trõ khi c¸c kªnh nµy cã thÓ ph¸t l¹i. Ký tù lÊp ®Çy ( | ) ®−îc sö dông khi kh«ng cã ý ®Þnh m· ho¸ ë vÞ trÝ nµy. k - Hçn hîp M· k cho biÕt cã h¬n mét cÊu h×nh cña c¸c kªnh ph¸t l¹i phÇn ©m thanh cña mét bé phim. ThÝ dô mét phim cã c¶ c¸c r·nh tõ ©m thanh næi vµ r·nh quang mét kªnh. - 124 - m - Mét kªnh M· m cho biÕt phÇn ©m thanh cña phim ®−îc cÊu h×nh ®Ó ph¸t l¹i trªn mét kªnh. n - Kh«ng ¸p dông M· n cho biÕt cÊu h×nh cña c¸c kªnh ph¸t l¹i phÇn ©m thanh cña phim kh«ng ®−îc ¸p dông bëi v× ®ã lµ phim c©m hoÆc kh«ng cã tiÕng. Nã còng ®−îc sö dông khi m« t¶ tµi liÖu cã ©m thanh t¸ch riªng (007/05 chøa m· b). CÊu h×nh cña c¸c kªnh ph¸t l¹i cho r·nh ©m thanh riªng biÖt cã thÓ ®−îc m« t¶ ë mét phÇn kh¸c cña tr−êng 007 nãi vÒ viÖc ghi ©m trong tµi liÖu kÌm theo (thÝ dô, ©m thanh cña b¨ng casset). q - Bèn kªnh, nhiÒu kªnh, hoÆc kªnh vßng (surround) M· q cho biÕt phÇn ©m thanh cña phim ®−îc cÊu h×nh ®Ó ph¸t l¹i hoÆc trªn hai kªnh trë lªn. Sö dông m· nµy cho c¸c r·nh ©m kªnh vßng trßn (surround) Dolby vµ c¸c kü thuËt ®a kªnh kh¸c. s - ¢m thanh næi M· s cho biÕt phÇn ©m thanh cña phim ®−îc cÊu h×nh ®Ó ph¸t l¹i trªn hai kªnh riªng biÖt. Sö dông m· nµy khi vËt mang kh«ng ph¶i lµ mét kªnh vµ khi kh«ng thÓ x¸c ®Þnh ch¾c ch¾n ®−îc nguån ph¸t l¹i nhiÒu kªnh. u - Kh«ng biÕt M· u cho biÕt kh«ng biÕt cÊu h×nh cña c¸c kªnh ph¸t l¹i. z - Lo¹i kh¸c M· z cho biÕt kh«ng mét m· nµo kh¸c phï hîp víi cÊu h×nh cña c¸c kªnh ph¸t l¹i. 09 C¸c thµnh phÇn s¶n xuÊt phim M· ch÷ c¸i mét ký tù cho biÕt d¹ng tµi liÖu phim lµ mét phÇn cña phim hoµn chØnh, lµ mét thµnh phÇn s¶n xuÊt ban ®Çu cña phim, hoÆc lµ mét ®o¹n sau khi phim ®· s¶n xuÊt. Tµi liÖu m« t¶ ë vÞ trÝ ký tù nµy kh«ng giíi thiÖu mét t¸c phÈm hoµn chØnh (cã nghÜa lµ mét bé phim hoµn chØnh). Ký tù lÊp ®Çy ( | ) ®−îc sö dông khi kh«ng cã ý ®Þnh m· ho¸ vÞ trÝ nµy. a - B¶n ch−a thµnh phÈm M· a cho biÕt b¶n in ch−a thµnh phÈm liªn quan ®Õn b¶n in cña c¶nh quay nguyªn b¶n ®−îc biªn tËp kü l−ìng ®Ó cho ra phiªn b¶n cuèi cïng. b - §· c¾t xÐn M· b cho biÕt ®©y lµ sù c¾t xÐn. §ã lµ nh÷ng ®o¹n cña c¶nh quay cßn l¹i sau khi c¸c phÇn chän läc ®· ®−a vµo trong b¶n in ch−a thµnh phÈm. c - Lo¹i bá M· c cho biÕt ®©y lµ phÇn bá ra ngoµi. PhÇn nµy lµ c¸c c¶nh quay bÞ lo¹i bá sau khi biªn tËp phim. - 125 - d - B¶n in nh¸p M· d cho biÕt ®©y lµ b¶n in nh¸p, lµ b¶n in d−¬ng b¶n ®Çu tiªn cña c¶nh quay phim cña ngµy h«m tr−íc tõ phßng tr¸ng phim; cßn ®−îc gäi lµ b¶n in hµng ngµy. e - R·nh phèi ©m M· e cho biÕt ®©y lµ r·nh phèi ©m, lµ c¸c r·nh ©m riªng biÖt ®−îc tæ hîp l¹i ®Ó s¶n xuÊt thµnh r·nh ©m thanh cuèi cïng cña phim. C¸c r·nh phèi ©m cã thÓ bao gåm nh¹c, tiÕng ®éng vµ c¸c r·nh héi tho¹i. f - B¨ng nhan ®Ò/d¶i nhan ®Ò M· f cho biÕt ®©y lµ b¨ng nhan ®Ò/ d¶i nhan ®Ò, lµ nh÷ng ®Çu ®Ò hoÆc nhan ®Ò ®−îc in riªng víi phim t−¬ng øng. g - Cuén phim s¶n xuÊt M· g cho biÕt ®©y lµ cuén phim s¶n xuÊt, lµ thuËt ng÷ chung chØ c¸c ®o¹n kh¸c nhau cña c¸c ®o¹n dùng phim (phim th−êng ®−îc cuén trªn c¸c lâi) tr−íc khi nã ®−îc c¾t vµ tËp hîp l¹i thµnh cuén. n - Kh«ng ¸p dông M· n cho biÕt tµi liÖu kh«ng ph¶i lµ c¸c yÕu tè dùng phim. z - Lo¹i kh¸c M· z cho biÕt kh«ng mét m· nµo kh¸c phï hîp víi yÕu tè dùng phim. 10 KhÝa c¹nh d−¬ng b¶n/©m b¶n M· ch÷ c¶i mét ký tù cho biÕt tµi liÖu hoÆc lµ phim ©m b¶n hoÆc lµ phim d−¬ng b¶n. KhÝa c¹nh phim ©m b¶n/d−¬ng b¶n cã liªn quan ®Õn d¹ng nhò t−¬ng dïng lµm nÒn phim. Ký tù lÊp ®Çy ( | ) ®−îc sö dông khi kh«ng cã ý ®Þnh m· ho¸ vÞ trÝ nµy. a - D−¬ng b¶n M· a cho biÕt ®©y lµ phim mµ mµu vµ/hoÆc gi¸ trÞ t«ng mµu cña nã gièng c¸c ®èi t−îng gèc. b - ¢m b¶n M· b cho biÕt ®©y lµ phim cã h×nh ¶nh ©m b¶n. §èi víi phim ®en tr¾ng, t«ng mµu ®èi ng−îc víi ®èi t−îng gèc. §èi víi phim mµu, sù phèi mµu bæ sung cho ®èi t−îng gèc (thÝ dô mµu ®á sÏ cã mµu xanh l¸ c©y trong phim ©m b¶n). n - Kh«ng ¸p dông M· n cho biÕt phim kh«ng cã khÝa c¹nh d−¬ng b¶n/©m b¶n. u - Kh«ng biÕt M· u cho biÕt khÝa c¹nh d−¬ng b¶n/©m b¶n cña phim lµ kh«ng ®−îc biÕt. - 126 - z - Lo¹i kh¸c M· z cho biÕt kh«ng mét m· nµo kh¸c phï hîp víi khÝa c¹nh d−¬ng b¶n/©m b¶n cña tµi liÖu. 11 ThÕ hÖ M· ch÷ c¸i mét ký tù cho biÕt cÊp thÕ hÖ cña phim. Kh¸i niÖm ThÕ hÖ giíi thiÖu qu¸ tr×nh lµm ¶nh cÇn thiÕt ®Ó t¹o dùng, sao vµ b¶o qu¶n tµi liÖu h×nh ¶nh ®éng. Ph¹m trï thÕ hÖ cho biÕt møc ®é tõ tµi liÖu gèc (thÝ dô phim ©m b¶n hoÆc b¨ng h×nh gèc trong camera) ®Õn tµi liÖu ®ang xö lý. Tµi liÖu ®−îc t¹o ra lÇn l−ît tõ b¶n gèc cã thÓ lµ tµi liÖu thÕ hÖ thø hai, ba, t−,...(thÝ dô, ©m b¶n gèc ®Õn d−¬ng b¶n gèc, ®Õn b¶n sao ©m b¶n, ®Õn b¶n in tham kh¶o). D÷ liÖu vÒ thÕ hÖ ®−îc dïng ®Ó ®¸nh gi¸ chÊt l−îng cña c¸c b¶n sao, ra c¸c quyÕt ®Þnh vÒ b¶o qu¶n, vµ nhËn d¹ng tµi liÖu lµ ®Ó kiÓm tra hoÆc cho nghiªn cøu. Ký tù lÊp ®Çy ( | ) ®−îc sö dông khi kh«ng cã ý ®Þnh m· ho¸ vÞ trÝ nµy. d - B¶n sao M· d cho biÕt ®©y lµ b¶n sao, th−êng lµ ©m b¶n vµ ®−îc gäi lµ mét “dupe neg” vµ lµ mét phiªn b¶n cña phim gèc hoÆc r·nh ©m gèc. B¶n sao ©m b¶n sao ®−îc s¶n xuÊt tõ d−¬ng b¶n gèc, mµ d−¬ng b¶n gèc nµy l¹i ®−îc t¹o ra tõ b¶n ©m b¶n ®Çu tiªn. B¶n sao chÝ Ýt lµ thÕ hÖ thø ba cña b¶n gèc. ¢m b¶n sao cã thÓ ®−îc xö lý ®Æc biÖt hoÆc ®Ó cã ®−îc c¸c ®Æc ®iÓm mµ kh«ng cã trong h×nh ¶nh gèc, nh− kü x¶o ®Æc biÖt, hoÆc ®Ó b¶o vÖ vµ më réng phim ©m b¶n gèc ®· ®−îc dùng nh− khi ©m b¶n sao ®−îc xö lý ®Æc biÖt ®Ó in Ên cïng mét lóc tõ c¸c phßng tr¸ng phim kh¸c nhau. e - B¶n gèc M· e cho biÕt ®©y lµ b¶n gèc, th−êng lµ d−¬ng b¶n vµ ®−îc xem lµ b¶n gèc d−¬ng b¶n. §ã lµ mét b¶n in d−¬ng b¶n ®−îc ®Æc biÖt t¹o ra tõ phim ©m b¶n thÕ hÖ tr−íc ®ã vµ ®−îc dïng ®Ó lµm ra b¶n sao ©m b¶n kh«ng dïng ®Ó chiÕu. B¶n gèc th−êng ®−îc coi lµ tµi liÖu thÕ hÖ thø hai. o - Nguyªn b¶n M· o cho biÕt ®©y lµ nguyªn b¶n, th−êng lµ ©m b¶n. Nã lµ phim ®−îc ph¬i s¸ng trong m¸y quay phim vµ do ®ã chÊt l−îng tèt h¬n nh÷ng s¶n phÈm vµ thÕ hÖ tiÕp sau. Khi nãi vÒ nh÷ng phim cò, nguyªn b¶n gÇn nh− lóc nµo còng lµ ©m b¶n. Tuy nhiªn, nguyªn b¶n còng cã thÓ lµ d−¬ng b¶n. r - B¶n in tham kh¶o/b¶n sao ®Ó duyÖt M· r cho biÕt ®©y lµ b¶n in tham kh¶o (ref print), vÒ mÆt kü thuËt nã ®−îc x¸c ®Þnh nh− b¶n ph¸t hµnh ®−îc sù phª chuÈn cña gi¸m ®èc vµ ng−êi s¶n xuÊt phim. B¶n in tham kh¶o còng cã thÓ ®−îc l−u gi÷ nh− mét b¶n in tham chiÕu dïng ®Ó ®¸nh gi¸ chÊt l−îng c¸c b¶n in sau ®ã. Trong l−u tr÷ phim, thuËt ng÷ nµy dïng ®Ó chØ phim ®Ó c¸c nhµ nghiªn cøu xem. Nã kh«ng ph¶i lµ tµi liÖu nguyªn b¶n, b¶n gèc hoÆc b¶n sao. u - Kh«ng biÕt M· u cho biÕt thÕ hÖ cña phim lµ kh«ng ®−îc biÕt. - 127 - z - Lo¹i kh¸c M· z cho biÕt kh«ng mét m· nµo ë trªn phï hîp víi thÕ hÖ cña phim. 12 NÒn phim M· ch÷ c¸i mét ký tù cho biÕt nÒn cña phim. NÒn phim an toµn lµ nÒn t−¬ng ®èi khã ch¸y phï hîp víi quy ®Þnh cña tiªu chuÈn quèc tÕ (ISO) vÒ nÒn phim. Trong mét sè phim, tõ phim an toµn ®−îc xuÊt hiÖn trªn lÒ phim. Phim nÒn nitrat lµ nÒn phim dÔ ch¸y, kh«ng phï hîp víi quy ®Þnh cña ISO vÒ nÒn phim an toµn. Ký tù lÊp ®Çy ( | ) ®−îc sö dông khi kh«ng cã ý ®Þnh m· ho¸ vÞ trÝ nµy. a - NÒn an toµn, kh«ng x¸c ®Þnh M· a cho biÕt ®©y lµ nÒn phim an toµn mµ d¹ng cña nã kh«ng ®−îc x¸c ®Þnh. c - NÒn an toµn, kh«ng x¸c ®Þnh râ axetat M· c cho biÕt ®©y lµ phim nÒn an toµn axetat, nh−ng chÝnh x¸c lµ d¹ng g× th× kh«ng x¸c ®Þnh ®−îc râ, cã nghÜa lµ kh«ng biÕt râ d¹ng ®iaxetat hay triaxetat. d - NÒn an toµn, ®iaxetat M· d cho biÕt ®©y lµ phim nÒn ®iaxetat xenlul«. §−îc t¹o ra tõ tr−íc ChiÕn tranh ThÕ giíi Thø nhÊt cho s¶n xuÊt phim gia ®×nh, nÒn ®iaxetat kh«ng æn ®Þnh vµ ®¾t h¬n nÒn nitrat vµ v× vËy kh«ng ®−îc chÊp nhËn trong s¶n xuÊt phim chuyªn nghiÖp 35 mm. i - NÒn nitrat M· i cho biÕt ®©y lµ phim nÒn nitrat xenlul«. Cho biÕt ®Õn n¨m 1957, nÒn hoÆc vËt mang nitrat xenlul« ®−îc dïng trong viÖc s¶n xuÊt phim 35 mm. (vµ mét sè phim 17.5 mm.). NÒn phim nitrat kh«ng cßn ®−îc s¶n xuÊt n÷a. m - NÒn hçn hîp (an toµn vµ nitrat) M· m cho biÕt ®©y lµ phim cã sù phèi hîp nÒn an toµn vµ nÒn nitrat. Sö dông nÒn hçn hîp lµ xu h−íng chung vµo ®Çu nh÷ng n¨m 1950 khi c¸c c¶nh quay trªn nÒn nitrat ®−îc nèi víi nÒn phim an toµn ®Ó phim cã chi phÝ thÊp. §Ó ph¸t hµnh ®−îc nh− vËy, ph¶i cã 50 % phim cã c¸c c¶nh l−u trªn nÒn phim nitrat. n - Kh«ng ¸p dông M· n cho biÕt tµi liÖu kh«ng cã nÒn phim, thÝ dô phim giÊy. p - NÒn an toµn, polyeste M· p cho biÕt nÒn phim lµm b»ng nhùa tæng hîp (thÝ dô, este). r - NÒn an toµn, hçn hîp M· r cho biÕt c¸c phim cã nÒn an toµn hçn hîp ®−îc nèi cïng víi nhau, nh−ng kh«ng ph¶i phim nitrat. - 128 - t - NÒn an toµn, triaxetat M· t cho biÕt nÒn phim lµ triaxetat xenlul«. Triaxetat xenlul« lµ hçn hîp nhiÒu axetal cã ®Æc tÝnh lµ Ýt cã kh¶ n¨ng ch¸y vµ ch¸y chËm. Tõ n¨m 1951, triaxetat ®−îc sö dông cho phim chuyªn nghiÖp còng nh− phim nghiÖp d−. u - Kh«ng biÕt M· u cho biÕt nÒn phim lµ kh«ng ®−îc biÕt. z - Lo¹i kh¸c M· z cho biÕt kh«ng mét m· nµo kh¸c phï hîp víi nÒn phim. 13 C«ng nghÖ tinh chØnh mµu M· ch÷ c¸i mét ký tù cho biÕt cô thÓ h¬n ®Æc ®iÓm t¹o mµu cña phim ®iÖn ¶nh. NÕu phÇn mµu cña phim cã mµu tõ nhiÒu qu¸ tr×nh t¹o mµu th× m· cña qóa tr×nh mµu tréi h¬n sÏ ®−îc sö dông. ViÖc xö lý mµu bæ sung ®−îc m« t¶ trong tr−êng 500 (Phô chó chung). Ký tù lÊp ®Çy ( | ) ®−îc sö dông khi kh«ng cã ý ®Þnh m· ho¸ vÞ trÝ nµy. a - Mµu ba líp M· a cho biÕt phim cã ba líp nhò t−¬ng mµu: mµu lôc lam, ®á t−¬i vµ vµng. Mçi mét líp ®Òu nh¹y víi mµu chñ yÕu cña nã. Vµo ®Çu nh÷ng n¨m 1950, phim mµu ®−îc s¶n xuÊt víi ba líp mµu, vµ còng ®−îc gäi lµ phim nhiÒu líp. Qóa tr×nh xö lý mµu nµy còng ®−îc gäi lµ ba líp tÝch hîp. b - Hai mµu, d¶i ®¬n M· b cho biÕt hÖ mµu mµ trong ®ã d¶i ®¬n phim ®−îc ph¬i ¸nh s¸ng tõng cÆp h×nh ¶nh b»ng ph−¬ng ph¸p l¨ng kÝnh t¸ch chïm. Mét ¶nh trong c¸c cÆp h×nh ¶nh ®−îc ®−a ra qua bé läc ®á vµ mét ¶nh qua bé läc xanh. ¢m b¶n t¹o thµnh ®−îc dïng ®Ó s¶n xuÊt b¶n in bao gåm hai d¶i kÕt nèi víi nhau, vµ sau nµy trong lÞch sö gia c«ng mµu, lµ b¶n in nhuém hai mµu. C«ng nghÖ nµy ®−îc gäi lµ c«ng nghÖ Red and Green Technicolor, mét qu¸ tr×nh ®Æc biÖt cña h·ng Technicolor vµ ®−îc dïng nhiÒu vµo thêi gian 1922-1923, sau ®ã ®−îc dïng cho phim ho¹t h×nh ®Õn n¨m 1936. c - Hai mµu kh«ng x¸c ®Þnh M· c cho biÕt hÖ t¸i t¹o mµu kh«ng ®−îc x¸c ®Þnh cô thÓ, trong ®ã phæ nh×n thÊy cã thÓ t¸ch thµnh tõng vïng xanh vµ ®á hoÆc c¸c thµnh vïng ®á vµ xanh lôc ®Ó ghi vµ biÓu thÞ mµu. MÆc dÇu ®−îc sö dông réng r·i trong xö lý phim mµu thêi kú ®Çu, nh−ng sù kh«ng cã kh¶ n¨ng néi t¹i cña hai thµnh phÇn mµu ®Ó t¸i t¹o d¶i mµu thÝch hîp ®· lµm cho nã ®· bÞ lçi thêi khi c«ng nghÖ xö lý ba mµu trë nªn dÔ dµng vµ kh¸ rÎ. d - Ba mµu kh«ng x¸c ®Þnh M· d cho biÕt hÖ t¸i t¹o mµu kh«ng ®−îc nhËn d¹ng râ rµng, trong ®ã phæ nh×n thÊy ph©n chia thµnh ba phÇn, th«ng th−êng lµ ®á, xanh lôc vµ xanh, víi môc ®Ých ®Ó ghi vµ biÓu thÞ mµu. - 129 - e - Mµu ba d¶i M· e cho biÕt ®©y lµ hÖ mµu mµ trong ®ã ba ©m b¶n mµu riªng biÖt ®−îc s¶n xuÊt trªn phim ®en tr¾ng. Mµu ba d¶i th−êng ®−îc dïng ®ång nghÜa víi th−¬ng hiÖu Technicolor. Trong hÖ ba thµnh phÇn Technicolor, ¸nh s¸ng ph¶n chiÕu tõ vËt chñ ®−îc truyÒn qua thÊu kÝnh ®¬n tíi l¨ng kÝnh cña camera chuyªn dông. Mét phÇn cña ¸nh s¸ng sÏ xuyªn qua l¨ng kÝnh vµ kÝnh läc mµu xanh lôc ®Ó t¹o b¶n mµu xanh lôc. PhÇn cßn l¹i cña ¸nh s¸ng bÞ ph¶n x¹ tõ l¨ng kÝnh vµ ®−îc hÊp thô bëi phim ©m b¶n ®Ó t¹o ra b¶n mµu xanh vµ mµu ®á. Mçi mét ©m b¶n sÏ ®−îc röa ®Ó t¹o ra ©m b¶n míi, t−¬ng tù nh− lµ c¸c ©m b¶n ®en vµ tr¾ng. f - Mµu hai d¶i M· f cho biÕt ®©y lµ hÖ mµu mµ trong ®ã hai d¶i phim, mét lµ ®Ó ghi ¸nh s¸ng ®á vµ mét lµ ®Ó ghi ¸nh s¸ng xanh, ®ång thêi ch¹y qua camera vµ ®−îc ph¬i s¸ng qua nÒn cña mÆt tr−íc phim. Hai d¶i phim ©m b¶n ®−îc dïng ®Ó t¹o ra b¶n in trong d¶i phim b¶n sao gèc ( d¶i phim cïng víi nhò t−¬ng trªn c¶ hai mÆt cña nÒn phim) cïng víi c¸c h×nh ¶nh ®−îc nhuém mµu ®á trªn mét mÆt vµ h×nh ¶nh ®−îc nhuém mµu xanh hoÆc nhuém mµu trªn mét mÆt kh¸c. MÆc dï ®· ®−îc sö dông réng r·i trong xö lý phim mµu ngay tõ thêi kú ®Çu, nh−ng sù bÊt lùc cña hai thµnh phÇn ®Ó t¸i t¹o phæ mµu râ rµng ®· lµm cho c¸c hÖ nh− vËy bÞ lçi thêi khi c«ng nghÖ ba mµu trë nªn dÔ dµng h¬n. Qu¸ tr×nh hai mµu ®· ®−îc sö dông kho¶ng tõ n¨m 1920 ®Õn n¨m 1950, trong sè ®ã cã c¸c c«ng ty: Cinecolor, Magnacolor, vµ Multicolor. g - Mµu ®á M· g cho biÕt ®©y lµ trong c«ng nghÖ mµu Cinecolor, sù ghi t¸ch mµu cña ¸nh s¸ng xanh lôc-lam, khi in thµnh mµu ®á. Trong c«ng nghÖ mµu Super Cinecolor, sù ghi t¸ch mµu cña ¸nh s¸ng xanh lôc sÏ in thµnh mµu ®á t−¬i (®−îc gäi lµ mµu ®á Cinecolor). Trong c«ng nghÖ hai mµu Technicolor, sù ghi t¸ch mµu cña ¸nh s¸ng xanh lôc sÏ ®−îc in thµnh mµu ®á. h - Mµu xanh vµ xanh lôc M· h cho biÕt trong qu¸ tr×nh xö lý mµu cña Cinecolor vµ Super Cinecolor, c¸c d¶i phim mµu xanh ®−îc ghi t¸ch mµu cña ¸nh s¸ng ®á khi in thµnh b¶n mµu xanh-xanh lôc (®−îc gäi lµ “b¶n mµu xanh” Cinecolor). Trong qu¸ tr×nh hai mµu cña Technicolor, d¶i mµu xanh lµ b¶n ghi t¸ch mµu cña ¸nh s¸ng ®á-®á t−¬i khi in thµnh mµu xanh lôc. i - Mµu xanh lôc lam M· i cho biÕt ghi t¸ch mµu cña ¸nh s¸ng ®á khi in thµnh mµu lôc lam. j - Mµu ®á t−¬i M· j cho biÕt ®©y lµ b¶n ghi t¸ch mµu cña ¸nh s¸ng xanh lôc khi in thµnh mµu ®á t−¬i. k - Mµu vµng M· k cho biÕt ®©y lµ b¶n ghi t¸ch mµu cña ¸nh s¸ng xanh khi in thµnh mµu vµng. l - SEN 2 M· l cho biÕt ®©y lµ ©m b¶n ®−îc ph¬i s¸ng hai lÇn kÕ tiÕp (SEN2). SEN2 lµ ph−¬ng ph¸p chôp ¶nh mµu cña phim mµ trong ®ã hai ¶nh ©m b¶n t¸ch mµu ®−îc ghi trªn cïng mét d¶i phim b»ng c¸ch chôp mçi khung h×nh hai lÇn kÕ tiÕp qua kÝnh läc ®á vµ xanh. ¢m b¶n sÏ ®−îc in quang ngay sau ®ã b»ng c¸ch dïng kü x¶o ¶nh nh¶y. Qu¸ tr×nh chØ ®−îc sö dông trong chôp ¶nh phim ho¹t h×nh vµ phim bóp bª, trong ®ã cã thÓ kiÓm so¸t ®−îc sù chuyÓn - 130 - dÞch cña tõng khung h×nh. Qu¸ tr×nh chiÕu s¸ng liªn tôc ®· bÞ lçi thêi bëi sù xuÊt hiÖn cña phim ©m b¶n ba líp mµu (®a mµu). m - SEN 3 M· m cho biÕt ®©y lµ ©m b¶n ph¬i s¸ng hai lÇn kÕ tiÕp (SEN3). SEN3 lµ ph−¬ng ph¸p lµm phim mµu trong ®ã ba h×nh ¶nh ©m b¶n t¸ch mµu ®−îc ghi trªn cïng mét d¶i cña phim b»ng c¸ch chôp mçi ¶nh ba lÇn kÕ tiÕp qua kÝnh läc ®á, xanh vµ xanh lôc. ¢m b¶n cã ®−îc sÏ ®−îc in quang ngay sau ®ã b»ng kü x¶o ¶nh nh¶y. Qu¸ tr×nh chØ ®−îc sö dông trong chôp ¶nh phim ho¹t h×nh vµ phim bóp bª, trong ®ã cã thÓ kiÓm so¸t ®−îc sù chuyÓn ®éng cña tõng h×nh ¶nh. C«ng nghÖ chiÕu s¸ng liªn tôc Ýt ®−îc sö dông sau khi cã sù xuÊt hiÖn cña phim ©m b¶n ba líp mµu ( ®a mµu). n - Kh«ng ¸p dông M· n cho biÕt tµi liÖu kh«ng ph¶i phim mµu. p - T«ng mµu n©u ®á M· p cho biÕt ®©y lµ t«ng mµu n©u ®á, kÕt qu¶ cña sù ®æi mµu ¶nh ®en tr¾ng trªn hîp chÊt b¹c sang n©u ®á (mµu n©u nh¹t thµnh mµu n©u sÉm) b»ng hîp chÊt chøa kim lo¹i. Mµu n©u ®á lµ t«ng mµu ®−îc sö dông phæ biÕn nhÊt vµ ®−îc dïng trong c¸c b¶n in ®en tr¾ng cña phim cho c¸c c¶nh ®Æc biÖt nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ vÒ h×nh ¶nh hoÆc g©y Ên t−îng m¹nh mÏ. q - T«ng mµu kh¸c M· q cho biÕt mµu ®−îc t¹o ra b»ng ph−¬ng ph¸p biÕn ®æi mµu ho¸ häc, thÝ dô nh− uranium th× t¹o mµu ®á hoÆc t¨ng ®é s¸ng cña b¶n in t«ng mµu kh¸c víi mµu nhuém ë chç c¸c ®o¹n tr¾ng cña phim vÉn ®−îc gi÷ nguyªn mµu. ChØ cã ¶nh trªn hîp chÊt b¹c cña phim d−¬ng b¶n míi b¾t mµu. r - Mµu nhuém M· r cho biÕt ®©y lµ mµu nhuém. Ngay tõ thêi kú ®Çu cña viÖc nhuém phim, mµu nhuém ®· ®−îc t¹o ra b»ng c¸ch ng©m phim trong chËu thuèc nhuém hãa häc cã ®−îc mµu tréi h¬n lªn. Sau ®ã vËt liÖu th« ®−îc nhuém thµnh m−êi mét mµu: mµu hoa ®µo, mµu xanh cña ¸nh tr¨ng, mµu hæ ph¸ch cña löa,.... Phim cã thÓ nhuém toµn bé hoÆc mét phÇn. Nhuém mµu ®−îc sö dông phæ biÕn cho ®Õn khi xuÊt hiÖn ©m thanh. s - Phñ mµu vµ t« mµu M· s cho biÕt mµu ®−îc bæ sung cho phim b»ng c¸ch dïng nÒn phñ mµu hoÆc nhò t−¬ng cã t«ng mµu. t - Mµu khu«n M· t cho biÕt mµu ®−îc bæ sung b»ng c¸ch dïng khu«n t« mµu, mçi khu«n cho mét mµu. T« mµu b»ng mµu t« dïng thay thÕ cho viÖc t« mµu thñ c«ng cña nh÷ng thêi kú ban ®Çu cña c«ng nghÖ phim. u - Kh«ng biÕt M· u cho biÕt lo¹i tinh chØnh mïa lµ kh«ng ®−îc biÕt. - 131 - v - Mµu thñ c«ng M· v cho biÕt ¶nh chôp ®−îc t« mµu b»ng tay. M· nµy ®−îc dïng khi nµo m· h (Mµu thñ c«ng) xuÊt hiÖn trong tr−êng 007/03 (Mµu). z - Kh¸c M· z cho biÕt kh«ng mét m· nµo kh¸c phï hîp víi ®Æc tÝnh tinh chØnh mµu s¾c, thÝ dô nh− khi kh«ng cã mét mµu nµo næi bËt. 14 Lo¹i phim hoÆc in mµu M· ch÷ c¸i mét ký tù cho biÕt d¹ng phim mµu hoÆc in mµu cña tµi liÖu ®−îc m« t¶. Ký tù lÊp ®Çy ( | ) ®−îc sö dông khi kh«ng cã ý ®Þnh m· ho¸ ë vÞ trÝ nµy. a - In ®æi mµu M· a cho biÕt b¶n in mµu phim ®−îc lµm b»ng c¸ch chuyÓn hai hay nhiÒu ¶nh nhuém mµu kh¸c nhau lªn mét d¶i ®¬n cña phim tr¾ng. Qu¸ tr×nh chuyÓn mµu chØ dïng ®Ó s¶n xuÊt b¶n in. C¸c b¶n in chuyÓn mµu hÊp phô ®−îc t¹o ra tõ c¸c b¶n quay gèc cña phim (hoÆc lµ phim nhiÒu líp hoÆc phim nhiÒu d¶i). Qu¸ tr×nh nµy chØ ®−îc dïng bëi c«ng ty Technicolor tõ n¨m 1928 ®Õn 1975. S¸ng chÕ ®· ®−îc b¸n cho Céng hoµ nh©n d©n Trung Hoa vµ tõ n¨m 1980 qu¸ tr×nh nµy chØ ®−îc dïng ë Trung Quèc. b - Phim ba líp mµu M· b cho biÕt ®©y lµ lo¹i phim víi ba líp mµu cña nhò t−¬ng: mµu lôc lam, mµu ®á t−¬i vµ mµu vµng. Mçi líp mµu ®Òu rÊt nh¹y víi mµu chÝnh cña nã. Tõ ®Çu nh÷ng n¨m 1950, hÇu hÕt c¸c phim mµu ®Òu ®−îc quay vµ in b»ng d¹ng mµu nµy. Nã cßn ®−îc gäi lµ phim nhiÒu líp. c - Phim líp ba mµu, mµu nh¹t M· c cho biÕt ®©y lµ lo¹i phim víi ba líp mµu cña nhò t−¬ng: mµu lôc lam, mµu ®á t−¬i vµ mµu vµng. Mçi líp mµu ®Òu nh¹y víi mµu chÝnh cña nã vµ ®−îc æn ®Þnh ®Ó gi¶m mµu s¾c tíi møc cã thÓ. Nã ®−îc sö dông tõ n¨m 1983. d - Phim hai mÆt M· d cho biÕt ®©y lµ b¶n in phim mµu cã nhò t−¬ng ë c¶ hai mÆt. Th−êng th× mét mÆt ®−îc nhuém ®á cßn mÆt kia th× ®−îc nhuém hoÆc t«ng mµu xanh. n - Kh«ng ¸p dông M· n cho biÕt tµi liÖu kh«ng ph¶i lµ phim mµu. u - Kh«ng biÕt M· u cho biÕt lo¹i phim mµu lµ kh«ng ®−îc biÕt. z - Lo¹i kh¸c M· z cho biÕt kh«ng mét m· nµo kh¸c phï hîp lo¹i phim mµu. - 132 - 15 C¸c giai ®o¹n h− háng M· ch÷ c¸i mét ký tù cho biÕt møc ®é h− háng cña phim. Ký tù lÊp ®Çy ( | ) ®−îc sö dông khi kh«ng cã ý ®Þnh m· ho¸ vÞ trÝ nµy. a - Kh«ng biÓu hiÖn M· a cho biÕt kh«ng cã biÓu hiÖn h− háng hiÖn diÖn ë trªn phim nitrat hay phim kh«ng ph¶i nitrat. b,c,d,e,f,g,h - (C¸c m· cho phim nitrat ) C¸c m· tõ b - h dïng ®Ó ghi l¹i t×nh tr¹ng h− háng cña phim nÒn nitrat. C¸c m· nµy ®−îc s¾p xÕp theo møc ®é trÇm träng cña t×nh tr¹ng h− háng. NÕu phim cã nhiÒu h¬n mét ®Æc tr−ng th× ghi m· chØ t×nh tr¹ng nguy hiÓm nhÊt. k,l,m - ( C¸c m· cho phim kh«ng nitrat ) C¸c m· tõ k-m ®−îc dïng ®Ó ghi sù h− háng cña phim kh«ng ph¶i nitrat ( thÝ dô phim an toµn,...). C¸c m· ®−îc s¾p xÕp theo møc ®é trÇm träng cña t×nh tr¹ng h− háng. NÕu mét phim cã nhiÒu h¬n mét ®Æc tr−ng th× ghi m· chØ t×nh tr¹ng nguy hiÓm nhÊt. 16 §é hoµn thiÖn M· ch÷ c¸i mét ký tù cho biÕt tµi liÖu ®ang ®−îc biªn môc ®· ®−îc coi lµ hoµn thiÖn hay ch−a. Ký tù lÊp ®Çy ( | ) ®−îc dïng khi kh«ng cã ý ®Þnh m· ho¸ vÞ trÝ nµy. c - Hoµn thiÖn M· c cho biÕt tµi liÖu ®−îc biªn môc ®· ®−îc coi lµ hoµn thiÖn. i - Ch−a hoµn thiÖn M· i cho biÕt tµi liÖu ®−îc biªn môc ®−îc coi lµ ch−a hoµn thiÖn. n - Kh«ng ¸p dông M· n cho biÕt ®é hoµn thiÖn kh«ng ®−îc ¸p dông cho lo¹i phim, thÝ dô, nh− phim gia ®×nh, c¶nh phim ch−a ®−îc c¾t xÐn, c¶nh phim rêi vµ trong mét sè tr−êng hîp lµ tµi liÖu kh«ng x¸c ®Þnh, ... u - Kh«ng biÕt M· u cho biÕt møc ®é hoµn thiÖn cña phim lµ kh«ng ®−îc biÕt. - 133 - 17-22 Thêi gian kiÓm tra phim C¸c vÞ trÝ ký tù nµy cho biÕt thêi gian kiÓm tra phim gÇn nhÊt. Thêi gian kiÓm tra phim cã thÓ lµ ngµy phim ®−îc biªn môc hoÆc lµ ngµy phim ®−îc chiÕu. Thêi gian kiÓm tra phim ®−îc ghi theo mÉu cã s¸u con sè thÕ kû/n¨m/th¸ng, cã nghÜa lµ theo mÉu yyyymm. PhÇn nµo cña thêi gian kh«ng biÕt th× nhËp thay b»ng dÊu nèi. NÕu thêi gian hoµn toµn kh«ng biÕt th× nhËp s¸u dÊu nèi. S¸u ký tù lÊp ®Çy (|||||| ) ®−îc dïng khi kh«ng cã m· ë phÇn tö d÷ liÖu nµy. 007/17-22 199312 [Th¸ng 12 n¨m 1993] 007/17-22 1987-- [KiÓm tra n¨m 1987, th¸ng kh«ng biÕt] thÝ dô 007 mr#caaadmnartauac198606 [Tµi liÖu lµ phim (007/00); trªn cuén (01); phim mµu (03); r·nh ©m thanh chuÈn (04); trªn cïng vËt mang (05); r·nh quang (06); 16mm. (07); mét kªnh ©m thanh (08); kh«ng ¸p dông c¸c ®o¹n dùng phim (09); nhò t−¬ng d−¬ng b¶n (10); b¶n in tham kh¶o/b¶n sao ®Ó duyÖt (11); nÒn phim an toµn (triaxetat) (12); phim 3 líp mµu (13); lo¹i phim mµu kh«ng biÕt (14); kh«ng xuÊt hiÖn sù h− háng (15); phim hoµn thiÖn (16); vµ phim ®−îc kiÓm tra vµo th¸ng 6 n¨m 1986 (17/22).] 007 mr#bf##fnnartnnai19851 [Tµi liÖu lµ phim (007/00); trªn cuén (01); phim ®en tr¾ng (03); cì phim c©m chuÈn (04); kh«ng ©m thanh (05-06); 35 mm. (07); kh«ng ¸p dông lo¹i ©m thanh vµ c¸c c«ng ®o¹n dùng phim (08-09); nhò t−¬ng d−¬ng b¶n (10); b¶n in tham kh¶o (11); nÒn phim an toµn (triaxetat) (12); kh«ng ¸p dông lo¹i mµu vµ lo¹i phim mµu (13-14); kh«ng xuÊt hiÖn sù h− háng (15); phim kh«ng hoµn thiÖn (16); vµ phim ®−îc kiÓm tra vµo th¸ng 12 n¨m 1985 (17/22).] Quy −íc nhËp d÷ liÖu §é dµi tr−êng - §èi víi lo¹i tµi liÖu lµ phim, tr−êng 007 th−êng x¸c ®Þnh cho nã 23 vÞ trÝ ký tù. T¸m vÞ trÝ ®Çu (007/00-07) lu«n lu«n ®−îc sö dông. C¬ quan cã thÓ chän bæ sung vµo c¸c vÞ trÝ m· tõ 007/07 ®Õn 007/22. V× viÖc x¸c ®Þnh c¸c m· trong tr−êng 007 dùa vµo vÞ trÝ ký tù cña chóng, khi m· hãa bÊt kú mét vÞ trÝ ký tù sau vÞ trÝ tr−êng 007/07, yªu cÇu mçi mét vÞ trÝ ký tù cã mét m· hoÆc ký tù lÊp ®Çy ( | ). LÞch sö ®Þnh danh néi dung 007- Phim [x¸c ®Þnh l¹i, 1981; n©ng cÊp, 1985] Vµo n¨m 1981, tr−êng 007 (T− liÖu nh×n) ®−îc x¸c ®Þnh l¹i vÒ cÊu tróc hiÖn hµnh cña nã vµ ®−îc ®æi tªn. Xem môc §Þnh danh néi dung cña tr−êng 007 (M« t¶ vËt lý tr−êng cã ®é dµi cè ®Þnh- Th«ng tin chung) vÒ vÞ trÝ vµ cÊu tróc cña c¸c yÕu tè tr−íc vµ sau khi cÊu tróc l¹i. - 134 - Vµo n¨m 1985, tr−êng 007 ®−îc t¨ng thªm ®é dµi ®Ó phï hîp víi d÷ liÖu m· ho¸ tõ tr−êng 009 (M« t¶ vËt lý tr−êng cã ®é dµi cè ®Þnh ®èi víi tµi liÖu l−u tr÷ ) vµ ®· bÞ lçi thêi. Xem phÇn lÞch sö ®Þnh danh néi dung cña 00X (C¸c tr−êng kiÓm so¸t- Th«ng tin chung) vÒ mèi quan hÖ gi÷a c¸c phÇn tö d÷ liÖu trong hai tr−êng. 007/02 KhÝa c¹nh nguyªn b¶n vµ phiªn b¶n cña b¶n gèc [lçi thêi] [chØ cã trong USMARC] X¸c ®Þnh nµy bÞ lçi thêi n¨m 1997. C¸c m· ®· ®−îc x¸c ®Þnh: f (B¶n sao), o (Nguyªn b¶n), r (Phiªn b¶n) vµ u (Kh«ng biÕt). 007/04 H×nh thøc tr×nh bµy phim n Kh«ng ¸p dông [lçi thêi, 1983] e Lo¹i kh¸c [lçi thêi, 1980] M· e hiÖn nay ®−îc x¸c ®Þnh vµo n¨m 1981. 007/06 Ph−¬ng tiÖn mang ©m thanh g Lo¹i kh¸c [lçi thêi, 1980] M· g hiÖn nay ®−îc x¸c ®Þnh vµo n¨m 1985. 007/09 Thµnh phÇn s¶n xuÊt phim h Lo¹i kh¸c [lçi thêi, 1988] 007/17-22 Thêi gian kiÓm tra phim [chØ cã trong CAN/MARC] Tr−íc khi x¸c ®Þnh vÞ trÝ ký tù nµy, thêi gian kiÓm tra phim ®−îc m· ho¸ ë tr−êng 009/16-19 cho t− liÖu nh×n (Thêi gian kiÓm tra phim). - 135 - 007 Bé tµi liÖu (L) ChØ thÞ vµ m· tr−êng con Tr−êng 007 kh«ng cã chØ thÞ hoÆc m· tr−êng con; c¸c phÇn tö d÷ liÖu ®−îc x¸c ®Þnh theo vÞ trÝ. VÞ trÝ ký tù 00 Lo¹i tµi liÖu o Bé tµi liÖu 01 §Þnh danh tµi liÖu ®Æc thï u Kh«ng râ | Kh«ng cã ý ®Þnh m· ho¸ §Þnh nghÜa vµ ph¹m vi tr−êng Khi tr−êng 007/00 chøa m· o, th× nã sÏ chøa th«ng tin m· ho¸ ®Æc thï nhËn d¹ng tµi liÖu vÒ mÆt vËt lý nh− mét bé tµi liÖu (Kit). H−íng dÉn ¸p dông ®Þnh danh néi dung VÞ trÝ ký tù 00 Lo¹i tµi liÖu o - Bé tµi liÖu M· ch÷ c¸i mét ký tù cho biÕt lo¹i tµi liÖu lµ bé tµi liÖu. Bé tµi liÖu ®−îc ®Þnh nghÜa nh− mét tËp hîp c¸c thµnh phÇn kh¸c nhau ®−îc ph¸t hµnh nh− mét ®¬n vÞ tµi liÖu vµ tr−íc hÕt v× môc ®Ých d¹y häc. Kh«ng mét thµnh phÇn nµo ®−îc coi lµ thÇnh phÇn næi tréi h¬n cña tµi liÖu. ThÝ dô c¸c gãi tµi liÖu hçn hîp lµ mét tËp tµi liÖu nghiªn cøu gi¶ng d¹y x· héi häc líp 12 (s¸ch, s¸ch bµi tËp, s¸ch h−íng dÉn, ph¹m vi ho¹t ®éng,...), hoÆc c¸c bé tµi liÖu vÒ thùc nghiÖm gi¸o dôc (ph−¬ng ph¸p thùc nghiÖm, ®¸p ¸n, h−íng dÉn chÊm ®iÓm, b¶ng ®iÓm, h−íng dÉn thao t¸c,...). Ký tù lÊp ®Çy (|) kh«ng ®−îc sö dông ë vÞ trÝ nµy. 01 §Þnh danh tµi liÖu ®Æc thï M· ch÷ c¸i mét ký tù cho biÕt ®Þnh danh tµi liÖu ®Æc thï m« t¶ c¸c ®Æc tr−ng (th«ng th−êng lµ lo¹i ®èi t−îng vËt lý) thuéc vÒ tµi liÖu. Ký tù lÊp ®Çy (|) ®−îc sö dông khi kh«ng cã ý ®Þnh m· ho¸ vÞ trÝ nµy. u - Kh«ng x¸c ®Þnh M· u cho biÕt ®Þnh danh tµi liÖu ®Æc thï cña bé tµi liÖu lµ kh«ng ®−îc x¸c ®Þnh. - 136 -