Đề cương môn lịch sử báo chi thế giới

Cách mạng Việt Nam. - Tờ báo khoa học kỹ thuật đầu tiên : Tờ Khoa Học tạp chí do Nguyễn Công Tiễu sáng lập và làm chủ nhiệm kiêm chủ bút, xuất bản tại Hà Nội, là tờ báo đầu tiên chuyên sâu vào lĩnh vực khoa học kỹ thuật. Phát hành số đầu tiên ngày 1/7/1931. Tờ báo phụ nữ đầu tiên : Báo Nữ Giới Chung (tiếng chuông của nữ giới) xuất bản vào thứ Sáu hàng tuần tại Sài Gòn trong năm 1918, là tờ báo đầu tiên chuyên về phụ nữ. Số 1 của nó ra ngày 1/2/1918. Nhà báo Việt Nam đầu tiên : Nhà báo Việt Nam đầu tiên là Trương Vĩnh Ký (1837 - 1898), tên tự là Sĩ Tải, thường được gọi là Pétrus Ký, quê ở Vĩnh Thanh, Tân Minh, Vĩnh Long (nay thuộc Bến Tre). Ông là một học giả lớn, thông thạo 26 ngoại ngữ, là tác giả của hơn 100 bộ sách, hàng nhìn bài viết. Ông có “chân” trong nhiều hội khoa học quốc tế, cống hiến xuất sắc cho các chuyên ngành văn hóa, ngôn ngữ, địa lý, nhân chủng học... và được người đương thời xếp vào danh sách 18 nhà bác học hàng đầu thế giới! Ông thành lập và làm tổng biên tập những tờ báo quốc ngữ đầu tiên, đồng thời là cây bút chủ chốt của rất nhiều tờ báo, được coi là người đặt nền móng cho báo chí quốc ngữ Việt Nam. Nữ tổng biên tập đầu tiên : Danh hiệu này thuộc về Nguyễn Xuân Khuê (1864 - 1921), bút danh Sương Nguyệt Ánh, con gái thứ 4 của nhà thơ yêu nước Nguyễn Đình Chiểu, quê ở Ba Tri - Bến Tre. Nhận lời mời của các đồng nghiệp, đầu năm 1918, bà lên Sài Gòn làm tổng biên tập tờ Nữ Giới Chung và phụ trách tờ báo này trong suốt thời gian nó tồn tại. Cuộc bút chiến trên báo đầu tiên : Báo Hữu Thanh là nơi xảy ra cuộc bút chiến đầu tiên trên báo chí, giữa hai nhân vật Phạm Quỳnh và Ngô Đức Kế về tác phẩm Truyện Kiều, diễn ra năm 1921. Báo tồn tại ngắn nhất, lâu nhất : Trong lịch sử báo chí Việt Nam, có những tờ báo tồn tại rất ngắn: chỉ xuất bản một số rồi đình bản; điển hình là tờ Nhà Quê, chỉ ra được đúng một số vào ngày 11/2/1926. Ngược lại, có nhiều tờ báo tồn tại mấy chục năm bền vững và ngày càng phát triển, như báo Lao Động của Tổng Liên đoàn lao động Việt Nam. Suốt từ khi ra số đầu ngày 20/7/1946, báo liên tục phát triển cho đến ngày nay. Báo có số phát hành mỗi kỳ nhiều nhấtChưa báo hoặc tạp chí Việt Nam nào vượt được kỷ lục về số lượng phát hành mỗi kỳ của Báo Công an thành phố Hồ Chí Minh hiện nay: xuất bản 2 kỳ/tuần, mỗi kỳ không dưới 420.000 tờ và một đặc san/tuần với số lượng khoảng 80.000 bản/kỳ. Tên báo ngắn nhất, dài nhấtTuần báo Em xuất bản tại Sài Gòn trong năm 1948 có lẽ là tờ báo có tên ngắn nhất (vì chỉ gồm 2 chữ cái, không dấu). Kỷ lục ngược lại thuộc về một tạp chí kinh tế đối ngoại hiện hành của Bộ Giao thông Vận tải mang tên Thương mại và Hợp tác quốc tế Giao thông Vận tải (gồm 38 chữ cái, 8 dấu). Tờ báo hài hước đầu tiênSo với những lĩnh vực khác, báo chí trào phúng ít hơn và ra đời muộn hơn. Tờ báo hài hước đầu tiên của Việt Nam mang tên Con Ong, phát hành ngày thứ Tư hàng tuần tại Hà Nội trong những năm 1939-1940. Số 1 của nó ra ngày 4/6/1939. Trang quảng cáo trên báo sớm nhấtKhó thể biết chính xác mẩu quảng cáo đầu tiên xuất hiện khi nào trong lịch sử báo chí Việt Nam, nhưng chắc chắn trang quảng cáo sớm nhất hiện diện đầu năm 1882. Ở số báo thứ 1 của năm 1882, Gia Định báo dành toàn bộ trang cuối để đăng quảng cáo cho Nhà thuốc Pharmacie Reynaud. Từ đó, quảng cáo trở thành một trang cố định, xuất hiện thường kỳ trên Gia Định báo. Hoạt động quảng cáo từ đó cũng dần phổ biến ở nhiều báo khác. Báo điện tử đầu tiên : Tờ Saigon News CD do Công ty Scitic cùng Saigon News phối hợp xuất bản là báo điện tử đầu tiên của Việt Nam với nội dung tờ báo chứa gọn trong một đĩa CD rom; số 1 phát hành vào tháng 5/1997. Còn điện tử internet đầu tiên là báo Nhân Dân điện tử, bắt đầu phát hành trên mạng internet từ ngày 21/6/2000. MỘT SỐ SỰ KIỆN LỊCH SỬ BÁO CHÍ VIỆT NAM * Ngày 15-4-1865: Gia Định báo - tờ báo quốc ngữ Việt Nam đầu tiên - ra số 1 tại Sài Gòn, đánh dấu cột mốc khởi nguyên của lịch sử báo chí Việt Nam. * Ngày 22-9-1881: Trước sức đấu tranh của công luận, chính quyền thực dân Pháp buộc phải ban hành đạo luật để nới lỏng kiểm soát báo chí tại Nam Kỳ. * Tháng 5- 1888: Phát hành số 1 nguyệt san Thông loại khóa trình - tờ báo quốc ngữ tư nhân đầu tiên. * Ngày 1-2-1918: Tuần báo Nữ giới chung - tờ báo Việt Nam đầu tiên chuyên về phụ nữ - xuất bản số 1 tại Sài Gòn. * Ngày 21-6-1925: Tuần báo Thanh niên do lãnh tụ Nguyễn ái Quốc sáng lập ra số đầu tiên, khai sinh nền báo chí cách mạng Việt Nam và ngày này được trang trọng chọn làm Ngày Báo chí Việt Nam. * Ngày 7-9-1945: Thành lập Đài Tiếng nói Việt Nam - báo nói quốc gia. * Năm 1946: Những người viết báo Việt Nam đã tập hợp lại trong một tổ chức gọi là Đoàn Báo chí Việt Nam - Tiền thân của Hội Nhà báo Việt Nam hiện nay. * Tháng 4-1949: Lớp học về báo chí đầu tiên trong lịch sử nước ta mang tên Huỳnh Thúc Kháng được Đoàn Báo chí kháng chiến mở để đào tạo cán bộ viết báo, thu hút gần 60 học viên. * Ngày 2-6-1950: Chính phủ chính thức quyết định cho thành lập Hội Những người viết báo Việt Nam (Hội Nhà Báo Việt Nam) và để hội gia nhập Mặt trận Liên Việt. Xúc tiến đại hội lần 1 Hội Những người viết báo Việt Nam; đồng chí Xuân Thủy được bầu làm Chủ tịch. * Tháng 7-1950: Tổ chức Báo chí quốc tế (OIJ) nhóm họp ở Phần Lan đã công nhận Hội Nhà báo Việt Nam là thành viên chính thức của tổ chức này. * Ngày 16 - 17-4-1959: Diễn ra đại hội lần 2 và đồng chí Xuân Thủy tiếp tục được bầu làm Chủ tịch. * Ngày 7 - 8-9-1962: Diễn ra Đại hội lần 3 và đồng chí Hoàng Tùng được bầu làm Chủ tịch. * Ngày 4-4-1969: ủy ban bảo vệ hòa bình thế giới tặng Hội Nhà báo Việt Nam Huy chương Hòa bình * Ngày 7-9-1970: Thành lập Đài Truyền hình Việt Nam - báo hình quốc gia. * Ngày 7-7-1976: Sau khi miền Nam giải phóng, Tổ quốc thống nhất, Hội Nhà báo Việt Nam cùng với Hội Những người viết báo yêu nước và dân chủ miền Nam hợp nhất thành Hội Nhà báo Việt Nam, hoạt động trên phạm vi cả nước. * Ngày 8 - 10-12-1983: Diễn ra Đại hội lần 4 và đồng chí Hoàng Tùng tiếp tục được bầu làm Chủ tịch (tới tháng 1-1987, đồng chí Hồng Chương được bầu làm Chủ tịch thay đồng chí Hoàng Tùng về nhận công tác ở Nhà xuất bản Sự thật). * Ngày 17 - 18-10-1989: Diễn ra Đại hội lần 5 và đồng chí Phan Quang được bầu làm Chủ tịch. * Ngày 28-12-1989: Quốc hội biểu quyết thông qua Luật Báo chí (luật này được Hội đồng Nhà nước công bố và có hiệu lực từ năm 1990). * Ngày 8 - 9-3-1995: Diễn ra Đại hội lần 6 và đồng chí Phan Quang tiếp tục được bầu làm Chủ tịch. * Tháng 4-1995: Hội Nhà báo Việt Nam chính thức là thành viên Liên đoàn Báo chí Đông Nam á (CAJ). * Ngày 24 - 25-11-1999: Tại Hà Nội, với chủ đề: "Báo chí ASEAN - thế kỷ 21: Những thách thức và triển vọng", Hội Nhà báo Việt Nam đã tổ chức thành công tốt đẹp Hội nghị lãnh đạo CAJ với các nước bạn. * Ngày 24 - 25-3-2000: Diễn ra Đại hội lần 7 và đồng chí Hồng Vinh được bầu làm Chủ tịch Lịch sử báo chí thế giới Chương IV: CÁC HÃNG THÔNG TẤN VÀ VẤN ĐỀ THÔNG TIN TOÀN CẦU Các hãng thông tấn và vấn đề thông tin toàn cầu 1 – Nguồn gốc và vai trò của các hãng thông tấn 2 – Sự phát triển của các hãng thông tấn lớn trên thế giới 3 – Vấn đề thông tin toàn cầu 1 – Nguồn gốc và vai trò của các hãng thông tấn ¡   Nhu cầu thu thập thông tin trên thế giới có thể xem như xuất hiện từ lúc James Gordon Bennett (người sáng lập tờ New York Herald vào năm 1835) sử dụng dịch vụ chuyển thư bằng bồ câu của Daniel Craig để chuyển các bản thông tin đến những khoảng cách xa. ¡   Sau đó, bồ câu được thay bằng ngựa để chuyển các bài báo/ tờ báo/ thông tin giữa các thành phố. ¡   Thị trường dành cho tin tức bắt đầu vào những năm 1830 tại Mỹ; ¡   Sự phát triển của báo chí 1 xu tại Mỹ, báo chí giá rẻ tại Pháp, Anh; ¡    Khi yêu cầu về thông tin tăng, những nhà xuất bản báo chí ở Mỹ và Châu Âu nhận thấy rằng không có cõ quan báo chí ở quốc gia nào có thể có đủ các phưõng tiện để thu thập, truyền dẫn, và đảm bảo sự nhanh chóng của tất cả mọi tin tức theo yêu cầu của độc giả (khi học vấn càng cao, sự tò mò càng tăng). -> Hãng thông tấn ra đời ¡    Các hãng thông tấn có thể thu thập nhiều thông tin với chi phí rẻ hõn bất kỳ tờ báo nào và bán lại cho các báo. ¡    Hãng thông tấn cũng có tiềm lực mạnh mẽ để đầu tư các trang thiết bị hiện đại nhằm tiếp nhận và truyền thông tin một cách nhanh nhất (nhanh hõn một tờ báo bình thường có thể làm được). ¡    Ngày nay không có bất kỳ tờ báo nào có thể tính đến việc phục vụ độc giả về tin tức thế giới mà lại không phải là khách hàng của các hãng thông tấn. ¡    Với tin tức trong nước, các báo cũng không thể đảm bảo mình biết được tất cả những gì xảy ra. Những tờ báo phục vụ độc giả khu vực thành thị lại càng cần mua tin tức của các hãng thông tấn. ¡   Với tin tức quốc tế, hãng thông tấn là lựa chọn tất yếu vì chỉ những hãng này mới có đủ tiềm lực kinh tế, nhân lực, phưõng tiện kỹ thuật để thu thập thông tin từ các ngóc ngách trên thế giới trong thời gian sớm nhất.    Một hãng thông tấn quốc tế đúng nghĩa cần phải tổ chức và duy trì mạng lưới thông tín viên để thu thập thông tin ở rất nhiều nước (càng nhiều càng tốt) và những văn phòng trung tâm có nhiệm vụ biên tập lại những tin tức này, cũng như tin tức trong nước và chuyển thông tin đến những người  đăng kư nhận tin càng nhanh càng tốt. Những hãng thông tấn này sử dụng những phưõng tiện viễn thông để nhận và truyền tin. 2 – Sự phát triển của các hãng thông tấn lớn trên thế giới n         AP (Associated Press) n         Reuters n         Agence France-Press (AFP), n         Itar – TASS n         UPI (United Press International) 2.1 - AFP ¡    1835: Charles – Louis Havas thành lập Havas Agency tại Paris – tiền thân của AFP về sau; ¡    Havas đã từng tổ chức việc cung cấp thông tin 10 năm trước đó, dịch vụ chủ yếu phục vụ cho thưõng gia và quan chức chính phủ. ¡    Khi phong trào báo chí rẻ phát triển, Havas mở rộng mạng lưới thông tín viên, cung cấp dịch vụ dịch lại các tờ báo quốc tế, sử dụng điện tín. ¡   Năm 1860, Havas mở rộng mạng lưới của mình ra khắp châu Âu, kư kết với Reuters và German Wolf về việc trao đổi thông tin. Tốc độ truyền thông nhanh chính là ưu điểm mạnh khiến Havas có ưu thế. ¡    Năm 1879, Havas Agency trở thành công ty cổ phần với mảng tin tức và quảng cáo tách biệt. Dịch vụ quảng cáo là một sáng tạo của Havas. Ông đổi tin tức của hãng lấy những khoảng trống trên những tờ báo không có khả năng trả tiền để sử dụng dịch vụ của ông. Ông lại bán những chỗ trống này cho những người cần đăng quảng cáo. ¡   Năm 1944, ¡   Havas Agency được đổi tên thành AFP. Năm 1957, quốc hội Pháp thông qua quyết định cho AFP độc lập. ¡   Hiện nay: AFP cung cấp tin bằng tiếng Anh, Pháp, Đức, Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha, Ả Rập. ¡    AFP hiện có 2.900 nhân viên tại 165 quốc gia trên thế giới; ¡    Phát hành mỗi ngày 400.000 – 600.000 từ trong các bản tin, 2000 – 3000 bức ảnh và khoảng 30 đoạn phim ngắn… ¡    Hõn 15.000 người đăng kư sử dụng khắp thế giới, trong đó có vài ngàn cõ quan truyền thông (báo in, truyền hình, phát thanh, hãng thông tấn quốc gia…) 2.2 - AP ¡   1848: 6 tờ báo lớn tại New York kết hợp thành lập tổ chức Harbor News Association nhằm giảm chi phí thu thập tin tức; ¡   1857: đổi tên thành New York Associated Press ¡   Để giảm chi phí, NY AP liên kết với nhiều nhóm báo ở các địa phưõng khác để trao đổi thông tin; ¡    Nhóm báo Western AP tham gia vào sự liên kết này năm 1885, sau đó đổi tên thành AP năm 1892 (nhóm NY AP thất bại và mất quyền kiểm soát vào tay nhóm Western AP); ¡    AP nhanh chóng mở rộng hoạt động với 700 tờ báo đăng kư dịch vụ vào cuối thế kỷ 19; ¡    1900: AP đặt trụ sở chính tại New York ; ¡    AP cung cấp dịch vụ tin tức cho 98,8 % báo chí tại Mỹ; ¡    1 tỉ người đọc hoặc nghe các tin tức của AP hàng ngày; ¡    Những tờ báo thành viên gửi tin tức cho AP; AP biên tập lại và gửi thông tin cho các thành viên có đăng kư khác; ¡    AP có 243 văn phòng đại diện ở 121 nước; ¡   8.500 cõ quan truyền thông ở 112 nước trên thế giới đăng kư dịch vụ của AP; ¡   AP có khoảng 4000 nhân viên, ¼ trong số đó làm việc tại các văn phòng trên khắp thế giới;  2.3 - Reuters ¡    Paul Julius Reuters (người Đức) thành lập hãng điện tín tại London năm 1851 chủ yếu thông tin về thị trường chứng khoán; ¡    Sau đó Reuters mở rộng cung cấp tất cả các thông tin về kinh tế cho các nước ở châu Âu; ¡    1859: Reuters cung cấp cho tất cả các tờ báo hàng đầu ở Anh và châu Âu những tin tức thời sự và kinh tế 3 - Reuters ¡   1861: Reuters có văn phòng đại diện tại châu Á, Nam Mỹ và Úc; ¡   1872: Reuters đặt văn phòng đại diện tại Nhật; ¡   Hiện nay, phần lớn nguồn thu của Reuters đến từ việc cung cấp thông tin và các phân tích, nhận định về thị trường tài chính, chứng khoán; ¡    Reuters thu thập thông tin từ khoảng 180 thị trường trên thế giới; có 4000 khách hàng trực tiếp cung cấp dữ liệu cho Reuters; ¡    Reuters có 1500 phóng viên làm việc tại hõn 100 văn phòng trên 75 nước trên thế giới; ¡    Hầu hết nhân viên của Reuters (hõn 10.000) người làm việc cho bộ phận tài chính và thông tin sản phẩm; 2.3 - Reuters ¡   5/2007: Hãng Thomson ( Canada ) mua lại một phần của Reuters và thành lập hãng thông tấn Thomson – Reuters 2.4 - TASS ¡    Sau cuộc cách mạng năm 1917, hãng ROSTA được thành lập để cung cấp các thông tin chính thức về những người cộng sản; ¡    Hãng TASS thay thế ROSTA năm 1925; ¡    Trong thời kỳ Soviet, TASS cung cấp các tin tức trong và ngoài nước cho các báo, đài địa phưõng; ¡    TASS là hãng thông tấn của nhà nước; ¡    1991, TASS không còn là hãng thông tấn của nhà nước Xô Viết; ¡    2/1992: TASS sáp nhập với cõ quan Russian Informational Telegraph Agency, trở thành ITAR – TASS; ¡    ITAR – TASS có 1300 phóng viên, biên tập viên ở 113 nước, có 1200 cõ quan báo chí nước ngoài đăng kư nhận thông tin ¡    Đối thủ cạnh tranh: Interfax, Postfactum 2.5 - UPI ¡    Edward Wyllis Scripp thành lập UPI năm 1907 để cạnh tranh với AP; ¡    1958: sáp nhập với dịch vụ thông tin của William Randolph Hearst, trở thành đối thủ cạnh tranh chính của AP; ¡    Trải qua nhiều lần thất bại, phá sản và được mua đi bán lại nhiều lần; ¡    Hiện nay không còn là đối thủ cạnh tranh chính của các hãng thông tấn lớn; Các nguồn tin bổ sung ¡   Các hãng thông tấn lớn trên thế giới phục vụ rất nhiều khách hàng và nhiều quan điểm chính trị khác nhau, do vậy thông tin mang tính tổng quát; ¡   Báo chí cần thêm nhiều thông tin chuyên sâu, thông tin điều tra, bình luận chính trị, những bài phân tích tình hình kinh doanh…; Các nguồn tin bổ sung ¡   Những dịch vụ thông tin bổ sung:    - New York Times News Service    - Los Angeles Times – Washington Post News Service    - Dow Jones News Service    - Gannett News Service Truyền hình toàn cầu    - Visnews and World Television News    - CBS    - CNN    - BBC    - NBC    - ABC    - Middle East Broadcasting Co.    - Bloomberg Những đài phát thanh có tầm ảnh hưởng rộng ¡   BBC ¡   VOA (Voice of America ) ¡   Radio Moscow ¡   Radio Bắc Kinh ¡   Radio Deustche Welle (Đức) ¡   Radio France International (Pháp) ¡   Radio Nederland (Hà Lan) ¡   Radio Cairo (Ai Cập) Những tờ báo in có ảnh hưởng toàn cầu ¡   New York Times ¡   The Times ¡   The Guardian ¡   The International Herald Tribune ¡   The Wall Street Journal ¡   Financial Times ¡   Time ¡   Newsweek ¡   The Economist 3 – Vấn đề thông tin toàn cầu ¡    Ngày nay, các hãng thông tấn sử dụng các phưõng tiện truyền thông viễn thông như điện thoại, máy vi tính, cable, sóng, thiết bị di động, vệ tinh… để truyền tin ¡    Mỗi phút các thiết bị này chuyển được khoảng 12.000 từ giữa 2 địa điểm bất kỳ trên hành tinh.    VD: Trong một ngày, hãng AP có thể chuyển đi 20 triệu từ và hàng trăm hình ảnh, đồ họa… ¡    Với tốc độ này, người ta cho rằng tin tức về tất cả các quốc gia trên thế giới đều được đưa vào dòng chảy của tin tức – thế nhưng trên thực tế điều này không đúng. ¡    Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng có những nước phát triển nhận được sự quan tâm của các hãng thông tấn hõn 1 số nước khác, các nước giàu được quan tâm nhiều hõn các nước nghèo, ¡    Sự thống trị của các hãng thông tấn phưõng Tây dẫn đến mâu thuẫn giữa các nước phát triển và các nước đang phát triển:  - 75% tin nước ngoài tại các nước đang phát triển được lấy từ nguồn tin phưõng Tây; -       Dòng chảy thông tin theo hướng hàng dọc từ các nước phát triển đến các nước đang phát triển; -       Sự mất cân đối trong việc đưa tin về các quốc gia có những nền chính trị khác nhau;    - Hình ảnh của các nước giàu/ quyền lực và các nước đang phát triển lặp lại theo một mô – típ quen thuộc    VD: Hình ảnh các nước đang phát triển chủ yếu là khủng hoảng, đói nghèo, thiên tai, bạo lực, tội ác;    - Các nước phưõng Tây duy trì vị thế đế quốc văn hóa; ¡    Các nước đang phát triển cần hạn chế việc phụ thuộc thông tin vào các nước phát triển bằng cách phát triển hãng thông tấn quốc gia hoặc các hãng thông tấn khu vực; ¡    Chính trị cởi mở hõn đi cùng với nền kinh tế và khoa học kỹ thuật phát triển là những yếu tố quan trọng hỗ trợ cho những dòng chảy thông tin toàn cầu tự do và công bằng hõn; Những sự kiện báo chí quốc tế nổi bật năm 2007 ¡       Ngày 15/5, cuộc mua bán lớn nhất trong lịch sử báo chí thế giới đã hoàn tất: Thomson Corporation ( Canada ) mua 17 tỉ USD cổ phiếu của Reuters. Hãng tin Thomson – Reuters ra đời; ¡       31/7/2007: Rupert Murdoch (chủ tập đoàn News Corporation) mua lại 5,6 tỉ USD cổ phiếu của Dow Jones -> thôn tính tờ Wall Street Journal.    News Corporation trở thành tập đoàn truyền thông đắt giá nhất thế giới või tổng số vốn đạt 67,79 tỉ USD; ¡       Xu hướng giảm khổ báo in ở phưõng Tây. Việc giảm khổ báo khiến cho ấn bản trở nên gọn, thuận tiện và hiệu quả kinh tế tăng rõ rệt; ¡       Doanh thu quảng cáo online tăng vọt do sự bùng nổ của thông tin Internet (báo trực tuyến, các website xã hội, web- TV, điện thoại di động kết nối Internet);     Cụ thể: quảng cáo online trong năm 2007 thu được 11,5 tỉ Euro tại châu Âu và 13,6 tỉ Euro tại châu Mỹ; ¡       Nghề báo vẫn là một trong những nghề nguy hiểm nhất. Trong năm 2007 có 110 nhà báo bị giết hại (tại 27 quốc gia). Số nhà báo thiệt mang tăng 14% so với năm 2006; ¡       Iraq là nõi nguy hiểm nhất, trung bình mỗi năm có 50 nhà báo thiệt mạng tại đây Những tờ báo đầu tiên ở phương Tây Quốc gia Tên báo + Người sáng lập Bối cảnh ra đời Nội dung Thông tin thêm Pháp La Gazette của Theophraste Renaudot Theophraste là một y sỹ. Năm 1630 ông mở một văn phòng tin tức và quảng cáo -> thu thập thông tin – viết ra – phân phát cho các con bệnh. Bản chép không đủ -> in bán cho người khỏe mạnh. 30/5/1631 La Gazette ra đời Đăng tin tức trong triều vua, lễ sinh nhật, đám cưới, đám tang của các nhân vật lớn, thuật các ngày lễ, cuộc vui chơi, động đất, bão, hỏa hoạn, tội ác, vụ kiện, cuộc hành trình 1762 La Gazette trở nên đồ sộ, xuất bản với định kỳ ngắn hạn hơn, mang tên Gazette de France có trang trí dấu hiệu của nhà vua -> trở thành công báo Muse Historique của Loret Nhỏ hơn, xuất hiện sau tờ Gazette Trào lộng, viết bằng văn vần Mercure Galant của Donneau de Vise Xuất bản 1672 Tin chính trị, văn nghệ, những chuyện hào hoa in bên cạnh những tin về Hàn lâm viện, văn kiện, bài giảng, bài hát, bài luận Le journal de savants của Demis de Sallo 1665 Mọi chuyện về văn chương, nhận xét, phê bình Về sau bị giới văn nghệ ghét 1665 có 19 tờ báo được phép xuất bản, hầu hết là các đặc san chuyên biệt Nền quân chủ Pháp ngày càng trở nên chuyên chế nên một số nhà báo Pháp chạy sang Anh, Đức, Ý, Hà Lan -> một số báo được chuyển về Pháp Hà Lan Nieuwe Tydinghe của Abraham Verhoever  Tình hình chiến sự, xuất bản hàng tuần  từ 5/1605. Nhiều số của tờ này giá 2 xu, 16 trang và được in đến 4 lần. Một tờ của Van Hilten, và một tờ của Broer Janszoom bằng tiếng Pháp và Anh để xuất cảng sang hai nước này. 1618 Anh Corante or News from Italy, Germany, Hungaria, Spain and France của Nathaniel Butter 1621 Ở Anh những nhà báo đấu tranh với chính quyền  không chịu lùi bước trước những hành vi độc ác, dã man. Năm 1641 (Charles I), báo chí được tự do 2 năm, mọc lên như nấm và chống đối chính quyền + giáo hội. Tường thuật những vụ tranh luận ở nghị viện mà không được phép của nghị viện 1643, bị kiểm duyệt và đàn áp Khoảng 19 năm giữa sự sụp đổ và khôi phục triều đại Stuart có khoảng 200 tờ báo sinh ra và chết đi Cách mạng 1668: triều đại nữ hoàng Anne là thời kỳ hoàng kim của văn chương và báo chí 1693: việc kiểm duyệt được bãi bỏ Đức Aviso Relation oder Zeitung, khuynh hướng Tin Lành và tờ Relation (khuynh hướng Công giáo) ra đời năm 1609 Chiến tranh 30 nam 1618 – 1648 giúp báo chí phát triển. Các phe đối lập đã sử dụng báo chí để chiến đấu như một thứ vũ khí lợi hại. Ý Sincoro của Lucas Assan 1646 Tây Ban Nha Gaceta 1661 ở Madrid Mỹ The Present State of the New English Affairs 1689, In một kỳ, thỉnh thoảng tung ra để hưởng lợi tức khắc Tình trạng công việc làm ăn tại Mỹ Publick Occurences Both Foreign and Domestick của Benjamin Harris 25/9/1690 Benjamin dời London đến Boston vào năm 1686 để làm lại cuộc đời. Ông mở một tiệm sách và một quán cà phê. Với tờ báo này, ông tuyên bố sẽ giúp người đọc hiểu hoàn cảnh trong và ngoài nước để họ dễ làm ăn buôn bán. Tờ báo sẽ in mỗi tháng 1 kỳ và có thể nhiều hơn nếu tin tức dồi dào. Tờ báo sẽ giúp “sửa đổi cái tinh thần dối trá đang ngự trị giữa chúng ta” Một cơn dịch, một vụ tự tử, 2 vụ hỏa hoạn, 2 tên mọi bị đại úy người Anh hành hạ, dự định của vua William chống lại bọn phản động Ai Len Thống đốc bang Massachusettes và hội đồng thấy trong mấy trang báo in khổ 30*15 có nhiều ý nghĩ có tầm mức xa rộng, được in ra chẳng có phép tắc gì cả nên đã hạ lệnh cấm. Sau số báo duy nhất, Harris phải bỏ cuộc. 14 năm sau (sang thế kỷ 18), nền báo chí Mỹ mới thực sự mở đầu với tờ Boston News Letter của John Campbell (1704) Boston News Letter của John Campbell 1704 Mở đầu nền báo chí Mỹ (Theo TS Hùynh Văn Tòng) Lịch sử báo chí thế giới Chương IV: CÁC HÃNG THÔNG TẤN VÀ VẤN ĐỀ THÔNG TIN TOÀN CẦU Các hãng thông tấn và vấn đề thông tin toàn cầu 1 – Nguồn gốc và vai trò của các hãng thông tấn 2 – Sự phát triển của các hãng thông tấn lớn trên thế giới 3 – Vấn đề thông tin toàn cầu 1 – Nguồn gốc và vai trò của các hãng thông tấn ¡   Nhu cầu thu thập thông tin trên thế giới có thể xem như xuất hiện từ lúc James Gordon Bennett (người sáng lập tờ New York Herald vào năm 1835) sử dụng dịch vụ chuyển thư bằng bồ câu của Daniel Craig để chuyển các bản thông tin đến những khoảng cách xa. ¡   Sau đó, bồ câu được thay bằng ngựa để chuyển các bài báo/ tờ báo/ thông tin giữa các thành phố. ¡   Thị trường dành cho tin tức bắt đầu vào những năm 1830 tại Mỹ; ¡   Sự phát triển của báo chí 1 xu tại Mỹ, báo chí giá rẻ tại Pháp, Anh; ¡    Khi yêu cầu về thông tin tăng, những nhà xuất bản báo chí ở Mỹ và Châu Âu nhận thấy rằng không có cõ quan báo chí ở quốc gia nào có thể có đủ các phưõng tiện để thu thập, truyền dẫn, và đảm bảo sự nhanh chóng của tất cả mọi tin tức theo yêu cầu của độc giả (khi học vấn càng cao, sự tò mò càng tăng). -> Hãng thông tấn ra đời ¡    Các hãng thông tấn có thể thu thập nhiều thông tin với chi phí rẻ hõn bất kỳ tờ báo nào và bán lại cho các báo. ¡    Hãng thông tấn cũng có tiềm lực mạnh mẽ để đầu tư các trang thiết bị hiện đại nhằm tiếp nhận và truyền thông tin một cách nhanh nhất (nhanh hõn một tờ báo bình thường có thể làm được). ¡    Ngày nay không có bất kỳ tờ báo nào có thể tính đến việc phục vụ độc giả về tin tức thế giới mà lại không phải là khách hàng của các hãng thông tấn. ¡    Với tin tức trong nước, các báo cũng không thể đảm bảo mình biết được tất cả những gì xảy ra. Những tờ báo phục vụ độc giả khu vực thành thị lại càng cần mua tin tức của các hãng thông tấn. ¡   Với tin tức quốc tế, hãng thông tấn là lựa chọn tất yếu vì chỉ những hãng này mới có đủ tiềm lực kinh tế, nhân lực, phưõng tiện kỹ thuật để thu thập thông tin từ các ngóc ngách trên thế giới trong thời gian sớm nhất.    Một hãng thông tấn quốc tế đúng nghĩa cần phải tổ chức và duy trì mạng lưới thông tín viên để thu thập thông tin ở rất nhiều nước (càng nhiều càng tốt) và những văn phòng trung tâm có nhiệm vụ biên tập lại những tin tức này, cũng như tin tức trong nước và chuyển thông tin đến những người  đăng kư nhận tin càng nhanh càng tốt. Những hãng thông tấn này sử dụng những phưõng tiện viễn thông để nhận và truyền tin. 2 – Sự phát triển của các hãng thông tấn lớn trên thế giới n         AP (Associated Press) n         Reuters n         Agence France-Press (AFP), n         Itar – TASS n         UPI (United Press International) 2.1 - AFP ¡    1835: Charles – Louis Havas thành lập Havas Agency tại Paris – tiền thân của AFP về sau; ¡    Havas đã từng tổ chức việc cung cấp thông tin 10 năm trước đó, dịch vụ chủ yếu phục vụ cho thưõng gia và quan chức chính phủ. ¡    Khi phong trào báo chí rẻ phát triển, Havas mở rộng mạng lưới thông tín viên, cung cấp dịch vụ dịch lại các tờ báo quốc tế, sử dụng điện tín. ¡   Năm 1860, Havas mở rộng mạng lưới của mình ra khắp châu Âu, kư kết với Reuters và German Wolf về việc trao đổi thông tin. Tốc độ truyền thông nhanh chính là ưu điểm mạnh khiến Havas có ưu thế. ¡    Năm 1879, Havas Agency trở thành công ty cổ phần với mảng tin tức và quảng cáo tách biệt. Dịch vụ quảng cáo là một sáng tạo của Havas. Ông đổi tin tức của hãng lấy những khoảng trống trên những tờ báo không có khả năng trả tiền để sử dụng dịch vụ của ông. Ông lại bán những chỗ trống này cho những người cần đăng quảng cáo. ¡   Năm 1944, ¡   Havas Agency được đổi tên thành AFP. Năm 1957, quốc hội Pháp thông qua quyết định cho AFP độc lập. ¡   Hiện nay: AFP cung cấp tin bằng tiếng Anh, Pháp, Đức, Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha, Ả Rập. ¡    AFP hiện có 2.900 nhân viên tại 165 quốc gia trên thế giới; ¡    Phát hành mỗi ngày 400.000 – 600.000 từ trong các bản tin, 2000 – 3000 bức ảnh và khoảng 30 đoạn phim ngắn… ¡    Hõn 15.000 người đăng kư sử dụng khắp thế giới, trong đó có vài ngàn cõ quan truyền thông (báo in, truyền hình, phát thanh, hãng thông tấn quốc gia…) 2.2 - AP ¡   1848: 6 tờ báo lớn tại New York kết hợp thành lập tổ chức Harbor News Association nhằm giảm chi phí thu thập tin tức; ¡   1857: đổi tên thành New York Associated Press ¡   Để giảm chi phí, NY AP liên kết với nhiều nhóm báo ở các địa phưõng khác để trao đổi thông tin; ¡    Nhóm báo Western AP tham gia vào sự liên kết này năm 1885, sau đó đổi tên thành AP năm 1892 (nhóm NY AP thất bại và mất quyền kiểm soát vào tay nhóm Western AP); ¡    AP nhanh chóng mở rộng hoạt động với 700 tờ báo đăng kư dịch vụ vào cuối thế kỷ 19; ¡    1900: AP đặt trụ sở chính tại New York ; ¡    AP cung cấp dịch vụ tin tức cho 98,8 % báo chí tại Mỹ; ¡    1 tỉ người đọc hoặc nghe các tin tức của AP hàng ngày; ¡    Những tờ báo thành viên gửi tin tức cho AP; AP biên tập lại và gửi thông tin cho các thành viên có đăng kư khác; ¡    AP có 243 văn phòng đại diện ở 121 nước; ¡   8.500 cõ quan truyền thông ở 112 nước trên thế giới đăng kư dịch vụ của AP; ¡   AP có khoảng 4000 nhân viên, ¼ trong số đó làm việc tại các văn phòng trên khắp thế giới;  2.3 - Reuters ¡    Paul Julius Reuters (người Đức) thành lập hãng điện tín tại London năm 1851 chủ yếu thông tin về thị trường chứng khoán; ¡    Sau đó Reuters mở rộng cung cấp tất cả các thông tin về kinh tế cho các nước ở châu Âu; ¡    1859: Reuters cung cấp cho tất cả các tờ báo hàng đầu ở Anh và châu Âu những tin tức thời sự và kinh tế 3 - Reuters ¡   1861: Reuters có văn phòng đại diện tại châu Á, Nam Mỹ và Úc; ¡   1872: Reuters đặt văn phòng đại diện tại Nhật; ¡   Hiện nay, phần lớn nguồn thu của Reuters đến từ việc cung cấp thông tin và các phân tích, nhận định về thị trường tài chính, chứng khoán; ¡    Reuters thu thập thông tin từ khoảng 180 thị trường trên thế giới; có 4000 khách hàng trực tiếp cung cấp dữ liệu cho Reuters; ¡    Reuters có 1500 phóng viên làm việc tại hõn 100 văn phòng trên 75 nước trên thế giới; ¡    Hầu hết nhân viên của Reuters (hõn 10.000) người làm việc cho bộ phận tài chính và thông tin sản phẩm; 2.3 - Reuters ¡   5/2007: Hãng Thomson ( Canada ) mua lại một phần của Reuters và thành lập hãng thông tấn Thomson – Reuters 2.4 - TASS ¡    Sau cuộc cách mạng năm 1917, hãng ROSTA được thành lập để cung cấp các thông tin chính thức về những người cộng sản; ¡    Hãng TASS thay thế ROSTA năm 1925; ¡    Trong thời kỳ Soviet, TASS cung cấp các tin tức trong và ngoài nước cho các báo, đài địa phưõng; ¡    TASS là hãng thông tấn của nhà nước; ¡    1991, TASS không còn là hãng thông tấn của nhà nước Xô Viết; ¡    2/1992: TASS sáp nhập với cõ quan Russian Informational Telegraph Agency, trở thành ITAR – TASS; ¡    ITAR – TASS có 1300 phóng viên, biên tập viên ở 113 nước, có 1200 cõ quan báo chí nước ngoài đăng kư nhận thông tin ¡    Đối thủ cạnh tranh: Interfax, Postfactum 2.5 - UPI ¡    Edward Wyllis Scripp thành lập UPI năm 1907 để cạnh tranh với AP; ¡    1958: sáp nhập với dịch vụ thông tin của William Randolph Hearst, trở thành đối thủ cạnh tranh chính của AP; ¡    Trải qua nhiều lần thất bại, phá sản và được mua đi bán lại nhiều lần; ¡    Hiện nay không còn là đối thủ cạnh tranh chính của các hãng thông tấn lớn; Các nguồn tin bổ sung ¡   Các hãng thông tấn lớn trên thế giới phục vụ rất nhiều khách hàng và nhiều quan điểm chính trị khác nhau, do vậy thông tin mang tính tổng quát; ¡   Báo chí cần thêm nhiều thông tin chuyên sâu, thông tin điều tra, bình luận chính trị, những bài phân tích tình hình kinh doanh…; Các nguồn tin bổ sung ¡   Những dịch vụ thông tin bổ sung:    - New York Times News Service    - Los Angeles Times – Washington Post News Service    - Dow Jones News Service    - Gannett News Service Truyền hình toàn cầu    - Visnews and World Television News    - CBS    - CNN    - BBC    - NBC    - ABC    - Middle East Broadcasting Co.    - Bloomberg Những đài phát thanh có tầm ảnh hưởng rộng ¡   BBC ¡   VOA (Voice of America ) ¡   Radio Moscow ¡   Radio Bắc Kinh ¡   Radio Deustche Welle (Đức) ¡   Radio France International (Pháp) ¡   Radio Nederland (Hà Lan) ¡   Radio Cairo (Ai Cập) Những tờ báo in có ảnh hưởng toàn cầu ¡   New York Times ¡   The Times ¡   The Guardian ¡   The International Herald Tribune ¡   The Wall Street Journal ¡   Financial Times ¡   Time ¡   Newsweek ¡   The Economist 3 – Vấn đề thông tin toàn cầu ¡    Ngày nay, các hãng thông tấn sử dụng các phưõng tiện truyền thông viễn thông như điện thoại, máy vi tính, cable, sóng, thiết bị di động, vệ tinh… để truyền tin ¡    Mỗi phút các thiết bị này chuyển được khoảng 12.000 từ giữa 2 địa điểm bất kỳ trên hành tinh.    VD: Trong một ngày, hãng AP có thể chuyển đi 20 triệu từ và hàng trăm hình ảnh, đồ họa… ¡    Với tốc độ này, người ta cho rằng tin tức về tất cả các quốc gia trên thế giới đều được đưa vào dòng chảy của tin tức – thế nhưng trên thực tế điều này không đúng. ¡    Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng có những nước phát triển nhận được sự quan tâm của các hãng thông tấn hõn 1 số nước khác, các nước giàu được quan tâm nhiều hõn các nước nghèo, ¡    Sự thống trị của các hãng thông tấn phưõng Tây dẫn đến mâu thuẫn giữa các nước phát triển và các nước đang phát triển:  - 75% tin nước ngoài tại các nước đang phát triển được lấy từ nguồn tin phưõng Tây; -       Dòng chảy thông tin theo hướng hàng dọc từ các nước phát triển đến các nước đang phát triển; -       Sự mất cân đối trong việc đưa tin về các quốc gia có những nền chính trị khác nhau;    - Hình ảnh của các nước giàu/ quyền lực và các nước đang phát triển lặp lại theo một mô – típ quen thuộc    VD: Hình ảnh các nước đang phát triển chủ yếu là khủng hoảng, đói nghèo, thiên tai, bạo lực, tội ác;    - Các nước phưõng Tây duy trì vị thế đế quốc văn hóa; ¡    Các nước đang phát triển cần hạn chế việc phụ thuộc thông tin vào các nước phát triển bằng cách phát triển hãng thông tấn quốc gia hoặc các hãng thông tấn khu vực; ¡    Chính trị cởi mở hõn đi cùng với nền kinh tế và khoa học kỹ thuật phát triển là những yếu tố quan trọng hỗ trợ cho những dòng chảy thông tin toàn cầu tự do và công bằng hõn; Những sự kiện báo chí quốc tế nổi bật năm 2007 ¡       Ngày 15/5, cuộc mua bán lớn nhất trong lịch sử báo chí thế giới đã hoàn tất: Thomson Corporation ( Canada ) mua 17 tỉ USD cổ phiếu của Reuters. Hãng tin Thomson – Reuters ra đời; ¡       31/7/2007: Rupert Murdoch (chủ tập đoàn News Corporation) mua lại 5,6 tỉ USD cổ phiếu của Dow Jones -> thôn tính tờ Wall Street Journal.    News Corporation trở thành tập đoàn truyền thông đắt giá nhất thế giới või tổng số vốn đạt 67,79 tỉ USD; ¡       Xu hướng giảm khổ báo in ở phưõng Tây. Việc giảm khổ báo khiến cho ấn bản trở nên gọn, thuận tiện và hiệu quả kinh tế tăng rõ rệt; ¡       Doanh thu quảng cáo online tăng vọt do sự bùng nổ của thông tin Internet (báo trực tuyến, các website xã hội, web- TV, điện thoại di động kết nối Internet);     Cụ thể: quảng cáo online trong năm 2007 thu được 11,5 tỉ Euro tại châu Âu và 13,6 tỉ Euro tại châu Mỹ; ¡       Nghề báo vẫn là một trong những nghề nguy hiểm nhất. Trong năm 2007 có 110 nhà báo bị giết hại (tại 27 quốc gia). Số nhà báo thiệt mang tăng 14% so với năm 2006; ¡       Iraq là nõi nguy hiểm nhất, trung bình mỗi năm có 50 nhà báo thiệt mạng tại đây. Lịch sử báo chí thế giới Chương III: Báo chí một số nước trên thế giới Báo chí một số nước trên thế giới o          Mỹ o          Anh o          Pháp o          Nga o          Trung Quốc o          Thụy Điển o          Các nước Đông Nam Á 1 - Báo chí Mỹ 1.1 – Sõ lược lịch sử báo chí Mỹ 1.2 – Những đặc điểm của báo chí Mỹ hiện đại 1 - Báo chí Mỹ 1.1 – Sõ lược lịch sử báo chí Mỹ: ¡   Giai đoạn thuộc địa (1690 – 1765): - 1690: Publick Occurences Both Foreign and Domestick của Benjamin Harris  -      1704: Boston News Letter (John Campbell) -      1734: The New York Weekly Journal – (Anna Zenger) -      Sau đó các tờ báo khác lần lượt xuất hiện, nội dung đăng tải các thông tin thời sự, nghị luận, thi ca, giải trí, bước đầu có nội dung phê bình để tạo dư luận mạnh mẽ. ¡        Giai đoạn cách mạng (1765 – 1783):  - Luật thuế tem làm tăng sự chống đối Anh ở Mỹ lên cực độ;  - Các cuộc tranh luận đòi đấu tranh giành độc lập nổ ra trên các báo -> ư tưởng đấu tranh giành độc lập đang nhen nhúm trong nhiều người được bộc lộ trên báo và phổ biến rộng rãi; ¡    Giai đoạn đảng phái (1783 – 1830):  - Nhà nước non trẻ mới thành lập;  - Cuộc tranh luận giữa hai phe Liên bang và Cộng hòa diễn ra sôi nổi trên báo chí về vấn đề quyền của liên bang và tiểu bang.  - Báo chí 2 phe công kích nhau. Tuy nhiên lối làm báo này không thành công. -  Những người làm báo nhận ra rằng sự đúng đắn và vô tư là hai đức tính tiêu biểu nhất nếu báo chí muốn vững vàng. ¡        Giai đoạn báo chí 1 xu (1830 – 1860): -          Số người biết đọc, biết viết tăng, nhu cầu đọc báo tăng; -          Máy in được cải tiến ; -          Những tờ báo 1 xu ra đời: tờ The New York Sun của Benjamin H. Day (1833), Morning Post của Horace Greeley; ¡       Giai đoạn độc lập (1872 – 1890): -          Báo chí bắt đầu trở thành ngành kinh doanh lớn -          Nghề “làm báo vàng” phát triển với xu hướng đưa tin giật gân, vi phạm đời tư, tự do cá nhân,… -       Sự cạnh tranh giữa:   + Joseph Pulitzer (1847-1931): tờ The World -  phê bình xã hội, không theo đảng phái nào;   +William Randolph Hearst (1863 – 1961): Morning Journal - tin tức tỉ mỉ, nóng hổi nhất, thời sự gay cấn, đời tư những nhân vật tiếng tăm; ¡    Pulitzer tạo ra một phong cách báo chí mới, khẳng định trách nhiệm xã hội cho những bài viết trên báo; ¡    Hearst mang lại mức lưõng cao hõn, tên tuổi cho phóng viên, và những nhận thức khác về báo chí cho cả người làm báo và đọc báo; ¡    Sự cạnh tranh giữa hai phong cách làm báo và sự thưõng mại hóa báo chí gia tăng đã đe dọa lư tưởng báo chí trong một xã hội tự do; ¡     Giai đoạn đỉnh cao (1890 - 1920): -       1/3 báo chí theo xu hướng “nghề làm báo vàng” -       Độc giả ngày càng nhiều, quảng cáo ngày càng tăng; -       Từ năm 1850 đến 1900: số lượng phát hành báo chí tăng lên gấp 20 lần (từ 758 ngàn bản đến 15,1 triệu bản); -       1919: New York Daily News tung ra số báo lá cải (tabloid) đầu tiên ¡     Giai đoạn bão hòa (1920 – 1945): -       Ngành công nghệ báo chí vượt cả nguồn thu (từ bán báo và quảng cáo); -       Số lượng báo chí bão hòa; -       Báo chí bão hòa và hợp nhất (các tờ báo lớn mua lại các tờ báo nhỏ); -       Các tập đoàn báo chí và dây chuyển sản xuất báo chí ra đời; ¡    Ban đầu chủ sở hữu những tập đoàn báo chí mới là những doanh nhân chuyên mua, bán, khai tử và hợp nhất những tờ báo ngày ở những thành phố trung bình để tối đa hóa lợi nhuận; ¡    Doanh nghiệp thay thế dần nhà báo để điều hành các tờ báo và ngày càng thâm nhập sâu hõn vào làng báo; Những tên tuổi nổi bật: ¡    Edward W.Scripps (dây chuyền báo chí); ¡    Harry Chandler (tập đoàn báo chí Times – Mirror); ¡    Frank Gannett (tập đoàn Gannett) ¡    John Knight (Knight – Ridder)      Cuối những năm 1920, có 6 dây chuyền làm báo lớn tại Mỹ điều khiển khoảng ¼ lượng báo chí phát hành. ¡       Giai đoạn sau năm 1945 – nay: -          Mỹ là một cường quốc mạnh cả về báo in, báo nói, báo hình, báo trực tuyến, có đội ngũ làm báo mạnh nhất thế giới, có kỹ thuật in ấn, thu phát hiện đại… -          Xu hướng tập trung trong báo chí ngày càng cao: các công ty báo chí gắn bó với các hãng công nghiệp độc quyền, các ngân hàng, các công ty xuyên quốc gia… ¡        Ví dụ: Tập đoàn Gannett -          Phát hành 85 tờ báo ngày, hõn 1.000 ấn bản không phải nhật báo. Số lượng phát hành trên 7 triệu bản/ngày (trong đó tờ USA Today phát hành 2,3 triệu bản); -          Sở hữu 23 kênh truyền hình ở Mỹ với số khán giả khoảng 20 triệu hộ gia đình -          Có 23,2 triệu người truy cập các trang web của Gannett, chiếm 14,8% số lượng khán giả trên web ¡    Năm 2000, ở Mỹ có 8.000 tuần báo, 11.000 tạp chí, hõn 10.000 đài phát thanh – truyền hình, 1.552 tờ nhật báo; ¡    Các nhật báo nổi bật: USA Today, The New York Times, Washington Post, Wall Street Journal, Los Angeles Times, Chicago Tribune; ¡    Các kiểu báo in chính: -       Nhật báo: là loại báo phát hành ít nhất 5 ngày/tuần; độc giả trung niên, có học thức hay đọc loại báo này; -       Nhật báo quốc gia: phát hành trên cả nước (USA Today, The New York Times…); -       Nhật báo thành thị: số lượng đang giảm dần (Chicago Tribune, Los Angeles Times…) - Nhật báo ngoại ô: số lượng phát hành tăng (Newsday của Long Island – New York , Orange County );  - Tuần báo: hầu hết đều có mặt ở các thành phố nhỏ, ngoại ô, hướng vào mục đích giải trí (giới thiệu hòa nhạc, nhà hàng, hiệu sách, phim ảnh…);  - Tạp chí: cung cấp các bài tổng hợp và phân tích sâu sắc, những hình ảnh chất lượng cao, những bài viết có chủ đề gần gũi với người đọc như lối sống, kinh doanh, khoa học thường thức, bài viết về người nổi tiếng; ¡       Báo in ở Mỹ có khuynh hướng suy giảm trong những năm gần đây: Ø        1960: 58,8 triệu bản/ngày Ø        1970: 62,1 triệu Ø        1980: 62,2 triệu Ø        1990: 62,3 triệu Ø        2000: 55,8 triệu ¡    Đài phát thanh: hõn 10.000 đài, trong đó có những đài không nhằm mục đích kinh doanh, chủ yếu là các đài phát thanh của các trường đại học, viện nghiên cứu, các tổ chức đoàn thể, tôn giáo; ¡    Các kênh truyền hình nổi tiếng: ABC, CBS, NBC, CNN, Fox, Bloomberg… ¡        Truyền hình cáp, truyền hình kỹ thuật số phát triển; ¡        Là “cái nôi” của các thể loại truyền hình mới mẻ và năng động: trò chuyện truyền hình (talk show), truyền hình tưõng tác, truyền hình thực tế; ¡        Internet ảnh hưởng thói quen tiếp nhận thông tin của giới trẻ;  1 - Báo chí Mỹ ¡    Hãng thông tấn:    - AP – Associated Press (hãng thông tấn lớn nhất thế giới, có 243 văn phòng đại diện ở 121 nước; ra đời năm 1848)    - UPI (United Press International, ra đời năm 1907) 1.2 – Những đặc điểm của báo chí Mỹ hiện đại: -      Đa dạng (về hình thức tổ chức, nội dung, khán giả, khu vực…) -      Quan hệ chặt chẽ với kinh tế -      Báo in suy giảm; truyền thông đa phưõng tiện phát triển mạnh Hình thức tổ chức: Truyền thông công (public) -       Do nhà nước hoặc các tổ chức, cá nhân tài trợ -       Không quảng cáo -       Phục vụ lợi ích công cộng      VD: kênh truyền hình – phát thanh của trường học, kênh phát cho thiếu nhi, kênh dành cho các “nhóm thiểu số”… Truyền thông thưõng mại: - Quảng cáo là nguồn thu chính - Mục tiêu: lợi nhuận - Nội dung: tin tức địa phưõng và các CHƯƠNG trình có thể “bán” được Các mô hình công ty truyền thông phổ biến hiện nay: -       Báo in & tạp chí -       Phát thanh – Truyền hình công -       Phát thanh – Truyền hình thưõng mại -       Truyền hình cáp & vệ tinh -       Phát thanh vệ tinh -       Báo trực tuyến (Online) -       Phát thanh trực tuyến (Internet Radio) Độc giả/khán giả đa dạng: -      Ngôn ngữ -      Lứa tuổi -      Thu nhập -      Văn hóa -      … Những ngôn ngữ được các nhà quảng cáo Mỹ sử dụng trên các phưõng tiện truyền thông (ngoài tiếng Anh): ¡Tây Ban Nha                       89.6% ¡Trung Quốc             14.6% ¡Hàn Quốc                            11.0% ¡Tiếng Việt                9.8% ¡Tiếng Tagalog                      6.7% ¡Tiếng Nhật               3.0%                     A.J. Coffey, 2007 Quan hệ chặt chẽ với kinh tế: ¡    Các công ty truyền thông lớn (Big Five):  - AOL Time Warner: bao gồm HBO, CNN, Turner Classic Movies, Cartoon Network, Warner Brothers, AOL, Warner Records, TIME, hệ thống truyền hình cáp trải rộng trên nhiều vùng;  - Disney Corporation: bao gồm Disney Studios, ABC Television, 10 đài truyền hình, ESPN, Disney Channel, History Channel, Disneyland ;  - Viacom: bao gồm CBS, 16 đài truyền hình khác, Paramount Studio;  - News Corp.: sở hữu Fox, Fox News Channel, hãng phim 20th Century Fox, hệ thống truyền hình vệ tinh khắp thế giới; The Times, The Sun, Dow Jones;…  - General Electric: sở hữu NBC và 13 đài truyền hình của hãng này, MSBC, CNBC, kinh doanh thiết bị điện, dịch vụ tài chính… Ø    Giới tài phiệt Mỹ thông qua các hình thức tín dụng ngân hàng sở hữu cổ phần của các công ty báo chí; Ø    Giữa giới chủ tư bản và giới báo chí, ngoài sự ràng buộc về tài chính còn có mối liên hệ với các hãng công nghiệp, các ngân hàng lớn, các tập đoàn đa quốc gia; Ø        Báo chí Mỹ được coi như ngành công nghiệp có đóng góp khá lớn cho nền kinh tế Mỹ; Ø        Các tập đoàn báo chí lớn ở Mỹ vừa đóng vai trò kinh doanh, vừa gây ảnh hưởng về chính trị; Ø        Dựa vào sức mạnh kỹ thuật và tài chính, đế quốc Mỹ đã xây dựng bộ máy thông tin khổng lồ nhằm chi phối và gây ảnh hưởng đến các nước trên thế giới về mọi mặt; ¡    Những mâu thuẫn về quyền lợi giữa các thế lực kinh tế, chính trị thể hiện trên báo chí; VD: Behind TV analyst, Pentagon’s hidden hands (NYT) 2 – Báo chí Anh 2.1 – Sõ nét về lịch sử báo chí Anh: ¡        Nghề in xuất hiện ở Anh từ thế kỷ 15; ¡        Balladas of News; English Mercury, Corante or News from Italy , Germany , Hungaria , Spain and France … ¡        1702: Daily Courant ra đời ¡        1731: Gentleman’s Magazine ¡        1781: Một số báo chủ nhật xuất hiện ¡        1785: The Times; ¡    Thuế tem ra đời năm 1712, khiến cho giá báo tăng cao, người nghèo không mua được; ¡    Năm 1830: công nhân Anh đấu tranh đòi được xuất bản những ấn phẩm rẻ tiền – sự xuất hiện của Penny Gazette; ¡    Số lượng phát hành của các báo rẻ tiền không hợp pháp lên đến 150.000 bản; ¡    Năm 1855: Anh bãi bỏ thuế tem; ¡       Cuối thế kỷ 19 – đầu thế kỷ 20 tại Anh diễn ra sự phân hóa báo chí: -          The Times (1785): báo chí tư sản, phản ánh quyền lợi của giới tư sản công nghiệp – tài chính; -          Manchester Guardian (1821); The Daily Telegraph (1855) ¡    Nhóm báo phục vụ công chúng bình dân: Daily Mail (1896); Daily Express (1900), Daily Mirror (1903), Daily Sketch (1903) ; ¡    Nhóm báo phục vụ công nhân: Commonwealth (1884), Daily Herald (1911), The Communist (1920-1930), Labour Monthly (1923-1927), Daily Worker (1930) ¡       Những năm 20-30 của thế kỷ 20, tại Anh đã hình thành thị trường báo chí. Các chủ báo tư sản giữ vị trí chủ chốt trong thị trường này; ¡       Đầu những năm 1960, 41 tập đoàn tư bản báo chí chiếm tới 57% tổng doanh số thưõng mại của 542 cõ quan báo chí; ¡       Đầu những năm 60 báo chí cộng sản và công nhân phát triển; ¡       1966: tờ Morning Star ra đời (báo của những người cộng sản và cũng thể hiện quan điểm của nhiều tầng lớp nhân dân khác) ¡       1974 – 1981: số lượng báo phát không tăng từ 194 lên 512 đầu báo. Đầu những năm 1980, độc giả của loại báo này chiếm 95% dân số cả nước; ¡       Mạng lưới báo chí định kỳ phát triển rộng khắp; ¡       Đài BBC (British Broadcasting Corporation) giữ vị trí quan trọng trong ngành phát thanh và truyền hình thế giới;       2.1 – Một số cõ quan báo chí nổi bật của Anh: -          The Times; -          Daily Telegraph; -          The Guardian; -          The Independent; -          Financial Times; -          The Economist; -          The Sun; -          BBC; -          Reuters; The Times ¡        The Times được xuất bản năm 1785 với tên gọi The Daily Universal Register. Năm 1788 đổi tên thành The Times; ¡        The Times là tờ báo ngày mang tính tòan quốc; ¡        Là một tờ báo của tập đoàn News Corporation từ năm 1981; ¡        Giữ khổ báo lớn trong suốt 200 năm. Đến năm 2004, The Times chuyển sang khổ nhỏ hõn để thu hút độc giả trẻ. ¡       Năm 2005, The Times phát hành mỗi ngày gần 700.000 bản;       (Daily Telegraph: 905.000 bản; The Sun: 3,2 triệu bản) ¡       Năm 2005, 40% độc giả của The Times ủng hộ đảng Bảo thủ, 26% ủng hộ đảng Lao động; ¡       Được đánh giá là tờ báo uy tín và chất lượng nhất của Anh; The Guardian ¡       The Manchester Guardian ra đời năm 1821, đến năm 1959 được đổi tên thành The Guardian; ¡       80% độc giả của The Guardian ủng hộ Đảng Lao động (năm 2000); ¡       44% độc giả của The Guardian ủng hộ đảng Lao động, 37% ủng hộ Đảng Dân chủ tự do; (năm 2004) ¡       Thuộc sở hữu của Guardian Media Group, phát hành từ thứ hai đến thứ bảy hàng tuần; ¡       The Guardian phát hành hõn 350.000 bản/ ngày (2007) Financial Times ¡       Thành lập năm 1888, chủ yếu đưa các thông tin về kinh tế, tài chính. Ủng hộ chủ trưõng thị trường tự do và toàn cầu hóa; ¡       Trong các tờ báo về tài chính kinh tế trên thế giới, đâu là tờ báo có số lượng phát hành cao nhất thế giới; ¡       Khổ lớn, giấy in màu hồng nhạt; ¡       45% độc giả ủng hộ đảng Bảo thủ, 24 % ủng hộ đảng Dân chủ Tự do và 23 % ủng hộ đảng Lao động; ¡       The Financial Times (FT) là tờ báo kinh doanh của Anh mang tính quốc tế; ¡       Có ảnh hưởng đến chính sách kinh tế của Anh; ¡       Mỗi ngày xuất bản 4 phiên bản khác nhau dành cho Anh, châu Âu, Mỹ và châu Á; ¡       Đối thủ cạnh tranh chính: Wall Street Journal; The Economist ¡   James Wilson thành lập tạp chí The Economist năm 1843 ¡   Chủ trưõng: tập san về chính trị, thưõng mại, nông nghiệp và mậu dịch tự do ¡   Số lượng phát hành: 146.754 cuốn/kỳ (tại Anh, 2003) ¡   Người viết không để tên trên báo ¡   Tạp chí kinh doanh nổi tiếng nhất của Anh với các bài viết chất lượng và sự dí dỏm The Sun ¡       The Sun ra mắt số đầu tiên năm 1964, là báo ngày mang tính “lá cải”, xuất bản ở Anh và Ailen; ¡       Có số lượng phát hành rất cao: 3,2 triệu bản (2007); ¡       Thuộc sở hữu của tập đoàn News Corporation của Rupert Murdoch; ¡       The Sun đăng tải những thông tin xung quanh ngành công nghiệp giải trí, những câu chuyện phiếm từ chính trị đến thể thao, soi vào đời tư của những người nổi tiếng (đặc biệt quan tâm đến các vụ scandal); ¡       The Sun sử dụng ảnh của các paparazzi;  BBC ¡        Viết tắt của từ British Broadcasting Company ¡        Thành lập ngày 18/10/1922 ; ¡        Quốc hữu hóa năm 1927; ¡        Tập đòan BBC sản xuất các CHƯƠNG trình truyền thông phát trên truyền hình, phát thanh và Internet toàn cầu; ¡        Mục tiêu chính: thông tin, giáo dục và giải trí; BBC có 5 kênh phát thanh chính: ¡       Radio 1: âm nhạc và giải trí ¡       Radio 2: thời sự tổng hợp – là CHƯƠNG trình phát thanh có nhiều thính giả nhất (khoảng 12,9 triệu người nghe/ngày) ¡       Radio 3: nhạc cổ điển, kịch nghệ, jazz,… ¡       Radio 4: thời sự, kịch nghệ,... ¡       Radio 5 Live: thông tin thời sự 24g, tin thể thao và trò chuyện Có các kênh truyền hình lớn sau: ¡        BBC 1 và BBC 2 là những kênh truyền hình đông khán giả nhất của BBC – tổng hợp thông tin thế giới và địa phưõng; ¡        BBC 3 và BBC 4: phát thông qua thiết bị kỹ thuật số; ¡        BBC News 24; ¡        CBBC và CBeebies: kênh truyền hình cho trẻ em, ¡       Trang web của BBC: bbc.co.uk (BBCi hoặc BBC Online) ¡       Cung cấp thông tin cập nhật và các thông tin lưu trữ; ¡       Đến nay đạt 13,2 triệu lượt truy cập; ¡       Theo Alexa, bbc.co.uk được xếp hạng 20 trong số những trang web tiếng Anh phổ biến nhất trên thế giới; ¡       Trước năm 2007, BBC được điều hành bởi một nhóm do Nữ hoàng hoặc Vua chỉ định, có nhiệm kỳ 4 năm; ¡       Kể từ 1/1/2007 , BBC tự chọn những người lãnh đạo do nhu cầu tránh những ảnh hưởng về cả mặt kinh tế và chính trị; chỉ phục vụ lợi ích của khán thính giả; Reuters ¡        Là một trong bốn hãng thông tấn lớn nhất thế giới; ¡        Do Paul Julius Reuter (người Đức) thành lập năm 1851; trụ sở chính đặt tại London ; ¡        2007: kết hợp với Thomson Corporation, trở thành tập đoàn Thomson – Reuters; ¡        Cung cấp dữ liệu tài chính và thông tin toàn cầu cho các cõ quan truyền thông khắp thế giới; ¡        Tin tức đem đến 10% nguồn thu ¡        Nguồn thu chủ yếu từ thị trường tài chính với các thông tin về thị trường, tỉ giá, các báo cáo phân tích tình hình thị trường và thông tin về sản phẩm thưõng mại… ¡        Đối thủ: Bloomberg L.P. and Dow Jones Newswires.