Chương 5: Thực tiễn quản trị dự án đầu tư quốc tế

12/18/2014 1 CHƯƠNG 5: THỰC TIỄN QUẢN TRỊ DỰ ÁN ĐẦU TƯ QUỐC TẾ TS Nguyễn Thị Việt Hoa TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG KHOA KINH TẾ VÀ KINH DOANH QUỐC TẾ Nội dung • 5.1. Các hình thức dự án đầu tư quốc tế phổ biến • 5.2. Các vấn đề thường gặp trong quản trị dự án đầu tư quốc tế 12/18/2014 2 5.1. Các hình thức dự án đầu tư quốc tế phổ biến • Tìm kiếm thị trường hoặc đối tác nước ngoài mới: – Liên doanh quốc tế – Liên kết chiến lược với đối tác nước ngoài (về Marketing hoặc R&D, …) – Liên kết với các đối tác nước ngoài (các dự án xây dựng cơ sở hạ tầng, …) – Chi nhánh mới của các tổ chức phi lợi nhuận ở các nước khác nhau – Hợp tác song phương và đa phương giữa các nước (để kiểm soát sự nóng lên của trái đất, …) • Tăng cường sự hiện diện hoặc vị thế trên thị trường: – Thành lập chi nhánh thuộc sở hữu 100% vốn nước ngoài – Mua lại đối thủ cạnh tranh nước ngoài – Chủ thầu các dự án lớn với nhiều nhà thầu phụ nước ngoài – Các dự án BOT, BTO, BT, BOOT, … với các nhà thầu và khách hàng đến từ nhiều nước – Chiến dịch marketing ở thị trường của nhiều nước khác nhau – Phát triển một sản phẩm mới trong các nhóm có các thành viên đến từ nhiều nước – Phối hợp các nỗ lực của các NGO và chính phủ vì những mục tiêu toàn cầu chung 12/18/2014 3 5.1. Các hình thức dự án đầu tư quốc tế phổ biến (tiếp) • Tăng cường hiệu quả (nhờ tận dụng lợi thế về qui mô): – Chuyển cơ sở sản xuất sang các nước có chi phí lao động thấp – Quốc tế hóa các hoạt động của doanh nghiệp – Thuê các cơ sở sản xuất nước ngoài sản xuất một phần – Thành lập các trung tâm chia sẻ dịch vụ ở các nước láng giềng hoặc ở nước ngoài – Triển khai một hệ thống thông tin hoặc hệ thống quản lý toàn cầu – Tái cấu trúc chuỗi cung ứng của MNC – Phối hợp thông tin giữa các chi nhánh ở nước ngoài của MNC • Tiếp cận các nguồn lực duy nhất hoặc khan hiếm (các tài sản chiến lược, …): – Mua lại một công ty nước ngoài có các tài sản chiến lược (patent, côn nghệ đặc biệt, …) – Các nhóm ảo phối hợp làm việc trên toàn cầu – Đa dạng hóa các dự án quản lý – Các dự án hạ tầng quốc tế nhằm đảm bảo nguồn cung các tài nguyên thiên nhiên • Giảm thiểu rủi ro bằng cách đa dạng hóa địa bàn hoạt động: – Mua lại một công ty nước ngoài – Thành lập 1 chi nhánh 100% sở hữu nước ngoài – Thành lập liên doanh quốc tế – Hiệp định song phương giữa các chính phủ nhằm đảm bảo nguồn cung các tài nguyên thiên nhiên Đặc trưng của dự án quốc tế Dự án quốc tế Rủi ro Phức tạp Nguồn lực hữu hạn Năng động Đa dạng Duy nhất 12/18/2014 4 Mua lại (acquisition): Mua lại doanh nghiệp là việc một doanh nghiệp mua toàn bộ hoặc một phần tài sản của một doanh nghiệp khác đủ để kiểm soát, chi phối toàn bộ hoặc một ngành nghề của doanh nghiệp bị mua lại; Sáp nhập (Merger) doanh nghiệp là việc một hoặc một số doanh nghiệp chuyển toàn bộ tài sản, quyền, nghĩa vụ và lợi ích hợp pháp của mình sang một doanh nghiệp khác, đồng thời chấm dứt hoạt động của doanh nghiệp bị sáp nhập. Hợp nhất doanh nghiệp (consolidation) là việc hai hoặc nhiều doanh nghiệp chuyển toàn bộ tài sản, quyền, nghĩa vuu và lợi ích hợp pháp của mình để hình thành một doanh nghiệp mới đồng thời chấm dứt sự tồn tại của các doanh nghiệp bị hợp nhất. M&A qua biên giới là hoạt động mua lại và sáp nhập được sến hành giữa các chủ thể ở ít nhất hai quốc gia khác nhau. 8 Mua lại và sáp nhập (M&A) 12/18/2014 5 Quy trình M&A • Xác định doanh nghiệp mục tiêu • Tiến hành điều tra và nghiên cứu về doanh nghiệp mục tiêu (due diligence) • Xây dựng kế hoạch chi sết • Tiến hành M&A • Đánh giá kết quả Xác định doanh nghiệp mục tiêu • Tiến hành điều tra: danh mục câu hỏi và danh mục các công việc cần kiểm tra (checklist) 12/18/2014 6 Due Diligence • Due Diligence là đánh giá giá trị tương lai của doanh nghiệp mục tiêu thông qua các nguyên tắc về định giá và phân {ch giá trị của chủ đầu tư nhằm trả lời các câu hỏi: • Có nên mua không ? • Trả giá bao nhiêu? • Cơ cấu vụ M&A như thế nào? Tại sao cần DD • Đảm bảo sẽ có lợi khi sến hành M&A, tối đa hóa giá trị của các cổ đông. • Đánh giá kỹ trước khi mua. 12/18/2014 7 Lý do thất bại của M&A Lợi ích DD Cải sến hoặc đưa vào áp dụng qui trình định giá Tối đa hóa sức công hưởng (synergy) Có thêm căn cứ để đàm phán Xác định, sếp cận và giảm thiểu rủi ro 12/18/2014 8 Các vấn đề cần €m hiểu DD Kế toán/tài chính Thuế Hoạt độngl Kỹ thuật Nguồn nhân lực Quản trị rủi ro Pháp lý Chu trình DD • Xây dựng danh mục các công việc cần làm trong DD (Due Diligence Checklist) • Tìm kiếm thông tin/tài liệu của từng công việc theo checklist • Phân {ch thông tin/tài liệu • Đánh giá thông tin phân {ch được • Viết báo cáo trong đó đề xuất kế hoạch hành động 12/18/2014 9 Xây dựng kế hoạch chi sết • Bản kế hoạch chi sết không chỉ bao gồm các công việc cần làm cho đến khi sến hành xong thương vụ M&A mà còn bao gồm cả các công việc cần làm hậu M&A. • Nội dung kế hoạch chi sết thay đổi tùy thuộc vào từng thương vụ M&A. Thông thường có 3 loại kế hoạch chi sết: – Kế hoạch mua (M&A plan) – Kế hoạch hội nhập (Intergration Plan) – Kế hoạch hoạt động (Operation Plan) DD checklist I. Thông tin về cơ cấu tổ chức và doanh nghiệp Mục Mô tả Bình luân Nhận TT? I.1 Cơ cấu tổ chức ban đầu Các tài liệu liên quan đến cơ cấu tổ chức ban đầu của công ty I.2 Thay đổi trong cơ cấu tổ chức Tài liệu liên quan đến M&A, tái cấu trúc, sắp xếp lại, thay đổi hình thức pháp lý I.3 Qui định Các qui định của công ty và các sửa đổi, bổ sung I.4 Biên bản họp Các biên bản họp của Ban giám đốc gồm đề xuất giải pháp của các cổ động, văn bản thể hiện sự đồng ý và biên bản họp của giám đốc và các cấp quản lý I.5 Thông tin gửi cổ đông Tất cả các thông tin cung cấp cho cổ đông như báo cáo năm, thư, đề xuất, … I.6 Sổ ghi chép chứng khoán (Stock Ledger) SL của công ty và của từng chi nhánh I.7 Thông tin về cổ phiếu Danh sách các cổ phiếu được phép lưu hành, đã phát hành và còn lại. 12/18/2014 10 DD checklist (sếp) Mục Mô tả Bình luân Nhận TT? I.8 Thỏa thuận liên quan đến chứng khoán Các thỏa thuận liên quan đến quyền chọn, kế hoạch quyền chọn, quyền bầu cử, phát hành chứng khoán, mua chứng khoán, kế hoạch trả thưởng, kế hoạch chuyển đổi chứng khoán, … I.9 Thanh toán bằng cổ phiếu (equity compensation) Tất cả các thỏa thuận về thanh toán bằng cổ phiếu: danh sách tất cả những người được thanh toán bằng cổ phiếu, lượng cổ phiếu mà mỗi người nắm giữ, hạn chế liên quan đến các cổ phiếu này, giá thực hiện quyền. I.10 Thỏa thuận của các cổ đông Liên quan đến bỏ phiếu, mua lại, … I.11 Thay đổi các kế hoạch kiểm soát Các tài liệu liên quan đến các biện pháp chống mua lại, các thỏa thuận, kế hoạch hoặc tài liệu về thay đổi các qui định về kiểm soát I.12 Sơ đồ cơ cấu tổ chức Quan hệ sở hữu, cơ cấu bộ máy quản lý hoạt động hàng ngày, các chi nhánh, phòng ban, liên doanh và các công ty con I.13 Các giấy chứng nhận Các giấy chứng nhận của các cơ quan chức năng I.14 Địa bàn hoạt động Danh sách tất cả các địa phương nơi công ty sở hữu hoặc thuê tài sản, người lao động hoặc được phép kinh doanh DD checklist (sếp) II. Thông tin tài chính Mục Mô tả Bình luân Nhận TT? II.1 Báo cáo tài chính Tất cả các báo cáo tài chính hàng quí, hàng năm trong 5 năm gần đây của công ty và các chi nhánh II.2 Các bài cáo tài chính giữa kỳ Thông tin mới nhất về €nh hình tài chính giữa kỳ (báo cáo tài chính hàng tháng không được kiểm toán) II.3 Các thông tin với kiểm toán Tất cả các thông tin trao đổi với kiểm toán trong vòng 5 năm gần đây II.4 Ngân sách Ngân sách của cả công ty và của từng phòng ban trong 5 năm gần đây II.5 Kế hoạch dự kiến Các kế hoạch dự kiến mới nhất của công ty và các chi nhánh gồm cả các tranh luận về các giả thiết II.6 Kế hoạch sử dụng vốn Kế hoạch sử dụng vốn mới nhất gồm có cả các thảo luận về các khoản đầu tư quan trọng, chiến lược, không quan trọng II.7 Tiền mặt Bảng kê chi sết của tất cả các khoản sền mặt và đầu tư ngắn hạn 12/18/2014 11 DD checklist (sếp) II. Thông tin tài chính Mục Mô tả Bình luân Nhận TT? II.8 Tồn kho Bảng kê chi sết của các khoản tồn kho theo mặt hàng và theo khu vực địa lý II.9 Phải thu Bảng kê chi sết của các khoản phải thu theo khách hàng và theo khu vực địa lý II.10 Đầu tư dài hạn Bảng kê chi sết của các khoản đầu tư dài hạn cổ phiếu, trái phiếu, … II.11 Tài sản, nhà máy và thiết bị Bảng kê chi sết của các tài sản, nhà máy, thiết bị kèm các thông tin về chi phí mua, khấu hao lũy kế, và thời hạn khấu hao II.12 Phải trả Bảng kê chi sết của các khoản phải trả theo nhà cung cấp II.13 Nợ Bảng kê chi sết của của các khoản nợ phải trả (nợ trung và dài hạn) II.14 Đơn đặt hàng Bảng kê chi sết của theo khách hàng của tất cả các đơn hàng trong 5 năm gần đây DD checklist (sếp) II. Thông tin tài chính Mục Mô tả Bình luân Nhận TT? II.15 Doanh thu và giá vốn hàng bán Bảng kê chi sết kết quả kinh doanh theo khách hàng, khu vực địa lý, sản phẩm trong 5 năm gần đây II.16 Chi phí bán hàng, chi phí chung và chi phí hành chính Chi phí bán hàng, chi phí chung và chi phí hành chính theo bộ phận, chi nhánh và khu vực địa lý trong 5 năm gần đây II.17 Dự phòng (contingent liabilities) Bảng kê chi sết các khoản dự phòng II.18 Các mục ngoài bảng cân đối kế toán Bảng kê chi sết tất cả các giao dịch ngoại bảng như tài sản thuê ngoài, … II.19 Chi phí vốn Bảng kê chi sết chi phí vốn trong 5 năm gần đây, mô tả rõ các khoản chi lớn II.20 Tái cấu trúc Bảng kê chi sết các hoạt động tái cấu trúc, sắp xếp lại và những thay đổi lớn trong hoạt động trong 5 năm gần đây II.21 Thay đổi về kế toán Bảng kê chi sết các thay đổi về chính sách, nguyên tắc và qui trình kế toán trong 5 năm gần đây có kèm giải thích lý do 12/18/2014 12 DD checklist (sếp) II. Thông tin tài chính Mục Mô tả Bình luân Nhận TT? II.22 Kiểm soát Bảng kê chi sết các hoạt động kiểm soát nội bộ của công ty II.23 Dự phòng (Reserves) Bảng kê chi sết các khoản dự phòng (dự phòng hàng tồn kho bị lỗi mốt, …) II.24 Giao dịch nội bộ Chi sết tất cả các giao dịch giữa công ty với chi nhánh, công ty mẹ, hoặc các bên khác có liên quan II.25 Các hạng mục đặc biệt Bảng kê chi sết kèm mô tả về các hạng mục đặc biệt trên báo cáo tài chính trong 5 năm gần đây II.26 Thu nhập nhận trước Bảng kê chi sết các khoản thu nhập nhận trước trong 5 năm gần đây II.27 Chính sách kế toán Bảng kê chi sết có kèm phương pháp khấu hao II.28 Phân {ch điểm tới hạn sền mặt Phân {ch điểm tới hạn về sền mặt hàng tháng của công ty (breakeven cash flow) ghi rõ dòng chi phí cố định và biến đổi vào và ra II.29 Dichh vụ tài chính Mô tả các dịch vụ tài chính do các đối tượng sau cung cấp: kế toán, kiểm toán, tư vấn tài chính, … trong 5 năm gần đây Một số vấn đề cần lưu ý trong khi lập kế hoạch và sến hành M&A 1. Cách thức sến hành M&A 2. Tổ chức hậu M&A 3. Hình thức thanh toán 4. Hình thức M&A 5. Hình thức pháp lý của bên bán 6. Những vấn đề về kế toán 7. Những vấn đề về thuế 12/18/2014 13 Đánh giá kết quả • Việc đánh giá không chỉ dừng lại ngay khi xong thương vụ M&A mà còn cần đánh giá khoảng thời gian hoạt động sau M&A nữa. 5.2. Các vấn đề thường gặp trong quản trị dự án đầu tư quốc tế • 5.2.1 Các vấn đề liên quan đến dự án • 5.2.2. Các vấn đề liên quan đến kinh doanh • 5.2.3. Các vấn đề liên quan đến quản trị • 5.2.4. Các vấn đề bên ngoài Sinh viên tự đọc sách tự đọc sách International Project Management từ trang 229 đến trang 266