Chọn tiền vay mua nhà thích hợp

ùi 20 phaàn traêm khoâng ñoøi hoûi baûo hieåm tieàn vay mua nhaø tö nhaân. Nhöõng daïng ñoù goàm tieàn vay do chaùnh phuû lieân bang baûo ñaûm, chaúng haïn nhö vay theo FHA (Chöông Trình Cho Vay Lieân Bang) hay VA (Chöông Trình Cho Cöïu Chieán Binh Vay). Tieåu bang cuûa quyù vò cuõng coù theå coù daïng vay möôïn ñaëc bieät cho ngöôøi mua nhaø coù lôïi töùc thaáp vaø trung bình söû duïng chöông trình baûo hieåm tieàn vay mua nhaø ñöôïc tieåu bang taøi trôï. 6 CAÂN NHAÉC CHI TIEÂU SAÉP TÔÙI VAØ CHI PHÍ CUOÁI CUØNG KHI QUYEÁT ÑÒNH ÑAËT COÏC. Quyù vò thaáy ñaët coïc bao nhieâu laø thuaän tieän? Tröôùc khi quyeát ñònh caàn tính ñeán chi phí di chuyeån, trang trí noäi thaát vaø baát cöù muïc chi tieâu "lôùn" naøo saép coù (nhö ñoåi xe khaùc). Khoâng ai muoán dôøi ñeán ngoâi nhaø mô öôùc vôùi moïi khoaûn tieát kieäm caïn kieät. Trong nhieàu tröôøng hôïp, nôi cho vay mong muoán coù döï tröõ traû nôï baèng tieàn maët tröôùc hai thaùng khi quyù vò ñi vay mua nhaø. Quyù vò cuõng caàn tính ñeán chi phí keát soå. Theå thöùc keát thuùc (coøn goïi laø keát soå taïi moät vaøi nôi) laø böôùc cuoái cuøng, trong ñoù quyeàn sôû höõu nhaø veà tay quyù vò. Muïc ñích chi traû naøy laø baûo ñaûm taøi saûn ñaõ saün saøng vaø coù theå chuyeån quyeàn töø ngöôøi baùn. Nhöõng haïng muïc caàn thanh toaùn thöôøng thay ñoåi theo tieåu bang vaø coù theå goàm chuyeån quyeàn vaø thueá ghi nhaän, baûo hieåm baèng khoaùn, leä phí khaûo saùt ñòa ñieåm, thuø lao cho luaät sö, caùc ñieåm giaûm giaù tieàn vay, vaø leä phí laøm hoà sô. Sau khi laøm ñôn vay tieàn, nôi cho vay phaûi cung caáp cho quyù vò baûn öôùc löôïng chaân thaønh veà chi phí keát soå. Vì coù theå quyù vò chöa töøng laøm ñôn vay möôïn neân caàn "döï kieán" chi phí naøy seõ laø bao nhieâu. Moät caùch thöïc hieän deã daøng laø goïi cho nhaân vieân ñòa oác vaø hoûi chi phí keát soå cho gia cö trong khu vöïc cuûa mình. Thoâng thöôøng chi phí naøy bieåu thò theo soá tieàn vay vaø chieám khoaûng 3 ñeán 6 phaàn traêm soá tieàn naøy. Ñoâi khi quyù vò coù theå thöông löôïng vôùi ngöôøi baùn taøi saûn ñeå thanh toaùn moät phaàn phí keát soå. 7 VAÄY THÌ QUYÙ VÒ ÑAÕ TIEÁT KIEÄM ÑÖÔÏC BAO NHIEÂU TIEÀN ÑEÅ ÑAËT COÏC? Quyù vò coù theå coù nhieàu hôn soá mình bieát. Neân duøng Baûn Chieát Tính Tieàn Ñaët Coïc döôùi ñaây ñeå laäp danh saùch moïi taøi saûn hieän taïi cuûa mình (Nôi cho vay cuõng yeâu caàu laøm danh saùch naøy khi quyù vò ñi vay). Bieát ñöôïc soá tieàn ñaët coïc lôùn nhaát, quyù vò coù theå hình dung yeáu toá keá tieáp aûnh höôûng ñeán vieäc chi traû tieàn vay haøng thaùng: soá tieàn vay möôïn. 8 BA ÛN CHIE ÁT TÍNH TIE ÀN ÑA ËT CO ÏC TAØI SAÛN COÙ THEÅ ÑAËT COÏC CHI TIEÂU SAÉP TÔÙI CHO NHAØ MÔÙI Tröông muïc tieát kieäm Chi phí chuyeån ñi Tröông muïc chi phieáu Söûa chöõa nhaø môùi Giaù trò tieàn maët cuûaï Trang hoaøng gia thaát baûo hieåm nhaân thoï Tieàn thu ñöôïc khi baùn Mua saém vaät duïng chaùnh nhaø ñang cö nguï, neáu coù Hieán taëng töø ngöôøi thaân* Chi phí keát soå öôùc löôïng (thöôøng khoaûng 3-6% soá tieàn vay) Taøi saûn khaùc coù theå baùn Nhöõng mua saém lôùn khaùc laáy tieàn trong saùu thaùng keá tieáp khoâng lieân quan ñeán nhaø môùi (xe hôi, v.v...) A.Toång Taøi Saûn Tieàn B. Nhu Caàu Tieàn Maët Maët Coù Ñöôïc cho Nhaø Môùi trong $ Saùu Thaùng Tôùi** $ A. - B. = Toång Tieàn Coïc Coù Ñöôïc: $ * Moät vaøi daïng vay tieàn mua nhaø giôùi haïn khoaûn hieán taëng coù theå duøng ñaët coïc. Neân hoûi laïi nôi cho vay ñeå xaùc ñònh soá tieàn chính xaùc vaø ñieàn bieåu maãu thích hôïp. ** Neân nhôù raèng nôi cho vay coù theå yeâu caàu döï tröõ chi traû nôï tröôùc hai thaùng khi keát soå. Neân tính ñeán ñieàu naøy trong nhu caàu tieàn maët cho saùu thaùng tôùi. Q u y ù v ò c o ù t h e å t r a û t i e à n v a y m u a n h a ø b a o n h i e â u m o ã i t h a ù n g ? T ieàn vay hoaøn traû tuøy thuoäc phaàn lôùn vaøo soá tieàn möôïn -khoaûn tieàn vay. Lôïi töùc vaø nôï laø nhöõng yeáu toá quan troïngnhaát ñeå xaùc ñònh mình coù theå vay bao nhieâu. Neáu quyù vò cuøng mua nhaø vôùi ngöôøi khaùc (ngöôøi phoái ngaãu, cha/meï, con ñaõ tröôûng thaønh, baïn tình, baèng höõu, anh chò em, v.v...) thì phaûi tính ñeán lôïi töùc vaø nôï ñang coù cuûa ngöôøi kia. Neáu ñi vay cuøng vôùi ngöôøi khaùc, caû hai ñeàu coù traùch nhieäm phaùp lyù veà vieäc hoaøn traû. CAÙC NÔI CHO VAY DUØNG HAI ÑÖÔØNG HÖÔÙNG XAÙC ÑÒNH SOÁ TIEÀN HOÏ CHO MÖÔÏN. Ñöôøng höôùng thöù nhaát cho raèng gia hoä phaûi söû duïng khoâng quaù 28 phaàn traêm toång lôïi töùc haøng thaùng cuûa mình (tröôùc khi traû thueá) ñeå chi tieâu haøng thaùng cho gia cö. Chi tieâu naøy goàm tieàn vay mua nhaø vaø tieàn lôøi, baûo hieåm thieân tai, thueá ñòa oác vaø baûo hieåm tieàn vay mua nhaø tö nhaân (neáu coù). Nôi cho vay khoâng goäp tieàn traû caùc chi phí tieän ích haøng thaùng vaøo chi tieâu naøy. Ñöôøng höôùng thöù hai cho raèng chi tieâu haøng thaùng cho gia cö vaø nhöõng moùn nôï daøi haïn khaùc goäp laïi noùi chung khoâng ñöôïc quaù 36 phaàn traêm toång lôïi töùc haøng thaùng. Nghóa laø chi traû tieàn vay mua nhaø vaø tieàn lôøi haøng thaùng, thueá ñòa oác, baûo hieåm thieân tai, tieàn vay mua xe, chi traû theû tín duïng vaø nhöõng moùn nôï daøi haïn khaùc goäp laïi noùi chung khoâng ñöôïc quaù 36 phaàn traêm toång lôïi töùc haøng thaùng cuûa quyù vò. Nhöõng giaù trò naøy (28 phaàn traêm toång lôïi töùc ñeå chi tieâu cho gia cö vaø 36 phaàn traêm cho toång nôï) laø höôùng daãn linh ñoäng. Neáu lieân tuïc traû tieàn thueâ nhaø raát gaàn vôùi soá tieàn vay ñeà nghò thanh toaùn moãi thaùng, hoaëc ñaët coïc moät soá tieàn lôùn, quyù vò coù theå aùp duïng tyû leä cao hôn. Hôn nöõa, moät soá nôi cho vay coù chöông trình cho vay ñaëc bieät cho ngöôøi mua nhaø coù lôïi 9 töùc thaáp vaø trung bình cho pheùp duøng ñeán 33 phaàn traêm toång lôïi töùc ñeå chi tieâu cho gia cö vaø 38 phaàn traêm cho toång nôï. Tuy vaäy, caån thaän hôn, neân tính thöû chi tieâu cho pheùp cho gia cö ôû möùc 28 phaàn traêm lôïi töùc vaø toång chi traû nôï cho pheùp ôû möùc 36 phaàn traêm lôïi töùc. Vaäy thì coù theå tieâu xaøi bao nhieâu? Raát deã tìm hieåu baèng caùch laøm nhöõng baøi taäp sau ñaây. TÍNH LÔÏI TÖÙC HAØNG THAÙNG. Tröôùc heát quyù vò neân tính toång lôïi töùc haøng thaùng (tröôùc khi traû thueá) cho mình vaø ngöôøi cuøng ñi vay neáu coù. Caàn chaéc raèng coù tính moïi lôïi töùc gia hoä nhaän ñöôïc thöôøng xuyeân, vaø chæ roõ moïi khoaûn tieàn thu nhaäp theo moãi muïc keâ khai. 10 BAÛN KEÂ KHAI TOÅNG LÔÏI TÖÙC HAØNG THAÙNG HAÏNG MUÏC NGÖÔØI VAY NGÖÔØI CUØNG VAY TOÅNG COÄNG Lôïi töùc caên baûn töø vieäc laøm Lôïi töùc laøm khieám nhieäm/töø vieäc laøm thöù hai Laøm ngoaøi giôø* Tieàn thöôûng* Tieàn hoa hoàng* Coå töùc/Tieàn lôøi Tieàn caáp döôõng/chu caáp cho treû Trôï caáp thaát nghieäp Trôï caáp hoài höu/an sinh xaõ hoäi Hoã trôï coâng coäng/Phieáu mua thöïc phaåm Trôï caáp cöïu chieán binh Lôïi töùc khaùc Toång lôïi töùc haøng thaùng tröôùc thueá $ *Neáu khoaûn laøm ngoaøi giôø, tieàn thöôûng hay hoa hoàng khoâng chia thaønh 12 phaàn ñeàu nhau moãi thaùng thì caàn chia ra nhö vaäy ñeå daøn traûi ñeàu lôïi töùc cho 12 thaùng. Ñeå tính ñeán lôïi töùc, phaûi thu nhaäp trong hai naêm trôû leân. Bieát ñöôïc toång lôïi töùc haøng thaùng, nhaân noù vôùi 28 phaàn traêm ñeå coù ñöôïc con soá chi tieâu toái ña cho pheùp ñoái vôùi gia cö. 1. Toång lôïi töùc haøng thaùng tröôùc thueá $ 2. Nhaân vôùi 28 phaàn traêm x .28 3. Baèng chi tieâu toái ña cho pheùp ñoái vôùi gia cö $ TÍNH NÔÏ DAØI HAÏN. Keá ñoù caàn tính nôï daøi haïn cuûa gia hoä. Moïi khoaûn nôï traû goùp hay luaân löu (nhö theû tín duïng vaø theû mua chòu töø caùc cöûa tieäm) caàn thanh toaùn treân möôøi thaùng ñeàu xem laø nôï daøi haïn vaø phaûi tính ñeán. Nôï khaùc coù theå goàm traû tieàn mua xe, vay tieàn ñi hoïc, tieàn caáp döôõng hoaëc chu caáp cho treû. Toång chi traû haøng thaùng hieän coù cho nôï gia cö daøi haïn ghi döôùi ñaây. Caàn chæ roõ moïi khoaûn nôï daøi haïn cuûa moãi ngöôøi ñoàng vay. 11 BAÛN NÔÏ GIA CÖ DAØI HAÏN TRAÛ HAØNG THAÙNG CHI TIE ÂU HA ØNG THA ÙNG CHO PHE ÙP ÑO Á I VÔ Ù I GIA CÖ 1. Ñieàn soá tieàn tính ñöôïc taïi #3 beân treân $ NÔ Ï DA Ø I HA ÏN TRA Û HA ØNG THA ÙNG* (Vui loøng ghi chi traû haøng thaùng toái thieåu caàn cho moãi khoaûn nôï chöa traû) 2. Nôï traû goùp vaø luaân löu (chaúng haïn theû tín duïng vaø theû mua chòu töø caùc cöûa tieäm) $ 3. Tieàn vay mua xe 4. Tieàn vay ñi hoïc 5. Tieàn vay ñòa oác hieän coù (neáu khoâng baùn taøi saûn) 6. Tieàn caáp döôõng/chu caáp cho treû 7. Nhöõng khoaûn nôï daøi haïn khaùc traû haøng thaùng (keå caû vay cuûa ngöôøi thaân, vay theo hôïp ñoàng baûo hieåm) Coäng moïi khoaûn nôï (1-7) beân treân ñeå ñöôïc toång chi traû nôï haøng thaùng: $ * Löu yù: Chi tieâu sinh hoaït haøng thaùng phaûi traû baèng tieàn maët nhö tieän ích, thöïc phaåm, giaûi trí, vaø baûo hieåm söùc khoûe, nhaân thoï, y teá vaø xe hôi khoâng xem nhö nôï daøi haïn vôùi muïc ñích xeùt xem coù hoäi ñuû ñieàu kieän vay tieàn mua nhaø khoâng. Khoaûn nôï traû haøng thaùng vöøa tính xong nhieàu hay ít hôn soá tieàn nôi cho vay cho pheùp? Raát deã bieát. Ñeå tính nôï haøng thaùng lôùn nhaát cho pheùp, neân laøm baøi taäp sau ñaây: 1. Toång lôïi töùc haøng thaùng tröôùc thueá $ 2. Nhaân vôùi 36 phaàn traêm x .36 3. Baèng toång soá nôï gia cö vaø nôï haøng thaùng lôùn nhaát cho pheùp $ Coù theå deã daøng thaáy nôï daøi haïn thöïc söï ít hay nhieàu hôn 36 phaàn traêm soá tieàn cho pheùp. Chæ caàn so saùnh toång soá trong Baûn Nôï Gia Cö Daøi Haïn Traû Haøng Thaùng taïi trang 11 vôùi 36 phaàn traêm cuûa giaù trò vöøa tính ñöôïc. Neáu nôï daøi haïn traû haøng thaùng lôùn hôn 36 phaàn traêm lôïi töùc moãi thaùng, coù theå phaûi traû heát moät ít nôï tröôùc khi vay tieàn mua nhaø. KIEÅM TRA LAÏI CAÙC TRÒ SOÁ. Neân kieåm tra laïi caùc trò soá sau khi ñaõ tính möùc lôïi töùc vaø nôï. Chi tieâu haøng thaùng cho gia cö (keå caû tieàn vay vaø tieàn lôøi, thueá thoå traïch, baûo hieåm thieân tai, vaø baûo hieåm tieàn vay mua nhaø neáu coù) coäng laïi khoâng ñöôïc quaù 28 phaàn traêm toång lôïi töùc haøng thaùng. Toång nôï daøi haïn traû haøng thaùng (keå caû chi tieâu cho gia cö vaø moïi khoaûn nôï khaùc) coäng laïi khoâng ñöôïc quaù 36 phaàn traêm toång lôïi töùc moãi thaùng. So caùc soá ñaõ tính vôùi giaù trò trong baûn taïi trang 13. Khi xem laïi neân nhôù raèng soá tieàn chi traû haøng thaùng cho pheùp raát linh ñoäng vaø coù theå taêng theâm tuøy vaøo tình hình. 12 Baûn naøy cho thaáy chi tieâu haøng thaùng cho gia cö vaø nôï daøi haïn traû moãi thaùng coù theå döïa treân lôïi töùc ra sao. "Chi tieâu haøng thaùng cho pheùp ñoái vôùi gia cö" bao goàm tieàn vay vaø tieàn lôøi, thueá thoå traïch, baûo hieåm thieân tai, vaø baûo hieåm tieàn vay mua nhaø neáu coù. CHI TIEÂU HAØNG THAÙNG CHO PHEÙP ÑOÁI VÔÙI GIA CÖ VAØ NÔÏ MOÃI THAÙNG DÖÏA TREÂN LÔÏI TÖÙC TOÅNG LÔÏI TÖÙC HAØNG NAÊM CHI TIEÂU HAØNG THAÙNG CHO NÔÏ DAØI HAÏN TRAÛ HAØNG THAÙNG PHEÙP ÑOÁI VÔÙI GIA CÖ CHO PHEÙP $20,000 $467 $600 25,000 583 750 30,000 700 900 35,000 817 1,050 40,000 933 1,200 45,000 1,050 1,350 50,000 1,167 1,500 55,000 1,283 1,650 60,000 1,400 1,800 65,000 1,517 1,950 70,000 1,633 2,010 75,000 1,750 2,250 80,000 1,867 2,400 85,000 1,983 2,550 90,000 2,100 2,700 95,000 2,217 2,850 100,000 2,333 3,000 130,000 3,033 3,900 13 Q u y ù v ò m o n g ñ ô ï i p h a â n s u a á t l ô ø i t h a á p ñ e á n m ö ù c n a ø o ? N eáu ñaõ töøng laøm theû tín duïng hoaëc vay tieàn mua xe, quyù vò bieát raèng choïn phaân suaát lôøi toát nhaát laø phaàn raát quantroïng trong quyeát ñònh ñi vay. Ñieàu naøy cuõng ñuùng khi tìm tieàn vay mua nhaø. Cuõng nhö moïi tieàn vay khaùc, phaân suaát lôøi caøng thaáp thì chi traû haøng thaùng cuõng thaáp. Hay noùi caùch khaùc, phaân suaát lôøi caøng thaáp thì caøng coù nhieàu maõi löïc. Vôùi phaân suaát thaáp, quyù vò coù theå möôïn theâm tieàn ñeán gaàn baèng khoaûn chi traû haøng thaùng. Döôùi ñaây laø moät vaøi ñieàu caàn ghi nhôù khi so saùnh phaân suaát lôøi cho tieàn vay: TIEÀN VAY NGAÉN HAÏN HÔN COÙ PHAÂN SUAÁT LÔØI THAÁP HÔN. Neân nhôù raèng moãi daïng vay tieàn mua nhaø coù theå coù moät phaân suaát lôøi khaùc nhau. Noùi chung thôøi haïn vay caøng ngaén thì phaân suaát lôøi caøng thaáp. Vaäy thì tieàn vay mua nhaø trong 15 naêm vôùi giaù bieåu coá ñònh thöôøng coù phaân suaát lôøi thaáp hôn so vôùi tieàn vay mua nhaø trong 30 naêm vôùi giaù bieåu coá ñònh. PHAÂN SUAÁT LÔØI COÁ ÑÒNH SO VÔÙI DAÏNG ÑIEÀU CHÆNH ÑÖÔÏC. Cuõng neân nhôù raèng quyù vò coù theå choïn tieàn vay mua nhaø coù phaân suaát lôøi coá ñònh suoát thôøi haïn vay möôïn hoaëc thay ñoåi trong thôøi haïn naøy. Vay vôùi lôøi coá ñònh giuùp quyù vò vöõng buïng vì bieát phaân suaát lôøi khoâng bao giôø thay ñoåi suoát thôøi haïn vay möôïn. Vay tieàn mua nhaø vôùi lôøi thay ñoåi (goïi laø ARM–adjustable-rate mortgage) coù phaân suaát lôøi thay ñoåi trong thôøi haïn ñoù—coù theå taêng vaø giaûm—vaø vì vaäy thay ñoåi khoaûn nôï hoaøn traû. ARM thöôøng coù phaân suaát lôøi ban ñaàu thaáp hôn so vôùi tieàn vay mua nhaø coù lôøi coá ñònh. Tuy vaäy, caàn bieát möùc lôøi toái ña cuûa ARM khi so saùnh phaân suaát lôøi giöõa ARM vaø tieàn vay mua nhaø vôùi lôøi coá ñònh. Coù möùc toái ña hoaëc giôùi haïn taêng lôøi suoát thôøi haïn cho vay, vaø möùc 14 taêng toái ña vaøo moãi thôøi ñieåm ñieàu chænh. Nhöõng ñònh möùc naøy cho bieát phaân suaát lôøi cao nhaát quyù vò coù theå phaûi traû trong moãi thôøi kyø ñieàu chænh vaø suoát thôøi haïn cho vay. CHI TRAÛ CAÙC "ÑIEÅM" GIAÛM GIAÙ COÙ THEÅ HAÏ PHAÂN SUAÁT LÔØI. Trong töø ngöõ chuyeân moân veà cho vay mua nhaø, "ñieåm" laø thuaät ngöõ khoù hieåu cho nhieàu ngöôøi mua nhaø. "Ñieåm" thöôøng duøng moâ taû daïng thuø lao cho nôi cho vay (Thuaät ngöõ ñaày ñuû cho thuø lao naøy laø "Ñieåm giaûm giaù"). Ñôn giaûn maø noùi, ñieåm laø moät ñôn vò ño löôøng coù nghóa laø 1 phaàn traêm soá tieàn vay. Nghóa laø neáu vay $100,000, moät ñieåm baèng $1,000. Neáu vay $50,000, moät ñieåm baèng $500. Caùc ñieåm giaûm giaù bieåu thò soá tieàn phuï trôï quyù vò coù theå traû cho nôi cho vay khi keát soå, buø laïi nôi cho vay cuõng coù phaân suaát lôøi thaáp hôn cho tieàn vay. Thí duï quyù vò muoán vay tieàn mua nhaø vôùi thôøi haïn 30 naêm. Moät nôi cho vay cho bieát phaân suaát lôøi cuûa $50,000 vay mua nhaø trong 30 naêm laø 7 1/2 phaàn traêm, khoâng coù ñieåm giaûm giaù. Neáu thích, quyù vò coù theå choïn khoâng traû baát cöù ñieåm giaûm giaù naøo luùc keát soå vaø traû 7 1/2 phaàn traêm lôøi. Neáu muoán traû ít tieàn lôøi hôn, neân hoûi nôi cho vay phaân suaát lôøi vôùi moät, hai hoaëc ba ñieåm giaûm giaù. Thoâng thöôøng, ñoái vôùi moãi ñieåm thanh toaùn cho tieàn vay trong 30 naêm, phaân suaát lôøi giaûm 1/8 (hay .125) cuûa moät phaàn traêm. Vaäy thì neáu traû moät ñieåm giaûm giaù khi keát soå tieàn vay $50,000 ($500), coù theå haï phaân suaát lôøi töø 7 1/2 phaàn traêm xuoáng 7 3/8 phaàn traêm. Neáu traû hai ñieåm giaûm giaù ($1,000 cho tieàn vay $50,000), coù theå haï phaân suaát lôøi töø 7 1/2 phaàn traêm xuoáng 7 1/4 phaàn traêm. Neáu traû ba ñieåm giaûm giaù ($1,500 cho tieàn vay $50,000), coù theå haï phaân suaát lôøi töø 7 1/2 phaàn traêm xuoáng 7 1/8 phaàn traêm. 15 Neân nhôù ñaây chæ laø thí duï. Ñeå so saùnh thöïc söï, caàn goïi cho caùc nôi cho vay. Khi goïi cho hoï ñeå bieát giaù bieåu, ñieàu quan troïng laø phaûi so saùnh cuøng daïng keát hôïp phaân suaát lôøi vaø caùc ñieåm cuûa moãi nôi cho vay. Moät kieåu maãu toát giuùp so saùnh giaù bieåu laø yeâu caàu caùc nôi cho vay baùo soá lieäu cho tieàn vay khoâng coù ñieåm giaûm giaù. Thöôøng thì quyù vò hieåu roõ hôn phaân suaát lôøi caên baûn laø gì khi khoâng coù ñieåm giaûm giaù, sau ñoù coù theå yeâu caàu cho bieát phaân suaát lôøi giaûm ra sao ñoái vôùi moãi ñieåm giaûm giaù mình chi traû. Quyù vò quyeát ñònh ra sao neáu muoán coù nhieàu ñieåm giaûm giaù vaø phaân suaát lôøi thaáp hôn, hoaëc ít ñieåm giaûm giaù hôn vaø phaân suaát lôøi cao hôn? Tröôùc heát neân bieát raèng, ñoâi khi quyù vò coù theå thöông löôïng vôùi ngöôøi baùn ñòa oác ñeå thanh toaùn moät vaøi ñieåm trong tieàn vay. Thöù hai, neân nhôù raèng nhöõng ñieåm giaûm giaù naøy ñeàu coù theå khaáu tröø thueá. Thöù ba, neân bieát raèng quyù vò caàn nhieàu tieàn maët luùc keát soå neáu quyeát ñònh chi traû caùc ñieåm. Vaø cuoái cuøng, neân nhôù quyù vò phaûi traû taát caû caùc ñieåm ngay laäp töùc, trong khi chæ phaûi traû tieàn lôøi cho tieàn vay khi vaãn coøn sôû höõu nhaø. Vaäy thì, neáu chæ soáng trong nhaø cuûa mình moät thôøi gian ngaén, quyù vò khoâng neân traû theo ñieåm. KHOÙA PHAÂN SUAÁT LÔØI. Phaân suaát lôøi thöôøng thay ñoåi khi ñi vay. Vì vaäy caàn phaûi hoûi xem nôi cho vay coù khoùa lôøi hay khoâng. Ñieàu naøy coù theå baûo ñaûm phaân suaát lôøi nhaát ñònh, mieãn laø keát soå tieàn vay trong thôøi haïn aán ñònh. Khi ñi vay tieàn mua nhaø, quyù vò phaûi hieåu roõ khi naøo mình muoán keát soå cho ngoâi nhaø. Neáu thôøi kyø khoùa heát haïn tröôùc khi keát soå, nôi cho vay khoâng buoäc phaûi duøng phaân suaát lôøi ñaõ khoùa tröôùc ñoù. Do ñoù phaûi khoùa trong khoaûng thôøi gian leân thôøi ñieåm keát soå döï kieán. Khoùa theo phaân suaát ñaõ bieát khi giaù bieåu taêng coù theå tieát kieäm cho quyù vò haøng ngaøn Myõ kim tieàn lôøi trong suoát thôøi gian vay möôïn. Neáu phaân suaát ñang giaûm, toát nhaát neân ñôïi ñeán luùc cuoái cuøng tröôùc khi khoùa laïi. 16 LAÕI SUAÁT HAØNG NAÊM (APR–ANNUAL PERCENTAGE RATE). Con soá phaàn traêm naøy goàm lôøi coäng vôùi caùc ñieåm vaø chi phí keát soå, vaø daøn traûi daøi theo thôøi haïn vay möôïn. APR cho quyù vò "phaân suaát lôøi höõu hieäu" vaø phaûi ñöôïc thoâng baùo theo luaät lieân bang veà quyeàn haïn vay tieàn. CAÙCH TÍNH CHI TRAÛ NÔÏ THEO NHIEÀU PHAÂN SUAÁT LÔØI KHAÙC NHAU. Baûng sau ñaây giuùp tính tieàn vay vaø tieàn lôøi döï kieán theo moät loaït phaân suaát lôøi vaø soá tieàn vay. Ñeå söû duïng baûng naøy, caàn xaùc ñònh phaân suaát cho vay beân traùi vaø thôøi haïn vay beân treân. Giao ñieåm laø chi traû haøng thaùng cho tieàn vay $1,000 vôùi phaân suaát vaø thôøi haïn ñaõ cho. Nhaân giaù trò naøy vôùi con soá tính baèng ngaøn Myõ kim quyù vò ñònh möôïn ñeå tính traû tieàn vay haøng thaùng (Thí duï, ñoái vôùi tieàn vay $70,000 vôùi lôøi coá ñònh 7.5 phaàn traêm trong 30 naêm, nhaân $7.00 leân 70 laàn ñöôïc chi traû haøng thaùng $490). Baûng naøy cho thaáy quyù vò phaûi traû bao nhieâu moãi thaùng (tieàn vay vaø tieàn lôøi) cho moãi $1,000 vay möôïn. Thanh toaùn thueá vaø baûo hieåm khoâng goàm trong khoaûn traû haøng thaùng naøy. BA ÛNG CHI TRA Û TIE ÀN VAY HA ØNG THA ÙNG TIE ÀN CHI HA ØNG THA ÙNG NHÖ NHAU ÑE Å TRA Û DA ÀN $1,000 PHA ÂN SUA ÁT LÔ Ø I 15 NA ÊM 20 NA ÊM 30 NA ÊM 5.0% $ 7.91 $ 6.60 $ 5.37 5.5% 8.18 6.88 5.68 6.0% 8.44 7.17 6.00 6.5% 8.72 7.46 6.33 7.0% 8.99 7.76 6.66 7.5% 9.28 8.06 7.00 8.0% 9.56 8.37 7.34 8.5% 9.85 8.69 7.69 9.0% 10.15 9.00 8.05 9.5% 10.45 9.33 8.41 10.0% 10.75 9.66 8.78 10.5% 11.06 9.99 9.15 11.0% 11.37 10.33 9.53 11.5% 11.69 10.67 9.91 17 Q u y ù v ò c o ù t h e å h o a ø n t r a û t h e o t h ô ø i h a ï n n g a é n ñ e á n m ö ù c n a ø o ? D aïng vay tieàn mua nhaø thoâng duïng nhaát—vay trong 30 naêmvôùi lôøi coá ñònh—cho quyù vò thôøi bieåu hoaøn traû trong toaønboä 30 naêm. Neáu thanh toaùn haøng thaùng theo ñuùng thôøi bieåu (khoâng traû tröôùc laãn queân traû), quyù vò seõ sôû höõu ngoâi nhaø ñaõ traû heát nôï cuûa mình 30 naêm sau ngaøy ñeán haïn traû tieàn vay laàn ñaàu tieân. Ba möôi naêm coù veû khaù laâu - vaø ñuùng vaäy! Nhöng baèng caùch hoaøn traû keùo daøi ñeán 30 naêm, chi phí haøng thaùng cho gia cö seõ thaáp. Neáu chaáp nhaän traû nhieàu hôn, quyù vò coù theå choïn thôøi bieåu hoaøn traû tieàn vay ngaén hôn: haàu heát nôi cho vay ñeàu cho vay tieàn mua nhaø vôùi lôøi coá ñònh trong 20 naêm, 15 naêm, vaø caû 10 naêm. THÔØI GIAN HOAØN TRAÛ RUÙT NGAÉN COÙ NGHÓA LAØ PHAÛI TRAÛ ÍT TIEÀN LÔØI HÔN. Chieàu daøi thôøi gian hoaøn traû tieàn vay tröïc tieáp aûnh höôûng ñeán chi traû nôï haøng thaùng cuûa quyù vò. Ñoái vôùi cuøng soá tieàn vay mua nhaø, quyù vò seõ thaáy raèng thôøi gian hoaøn traû caøng ngaén thì tieàn traû haøng thaùng caøng cao, nhöng toång lôøi traû suoát thôøi gian vay möôïn seõ ít hôn. Vaø thôøi kyø hoaøn traû caøng daøi thì tieàn traû haøng thaùng caøng thaáp, nhöng toång tieàn lôøi traû suoát thôøi gian vay möôïn seõ nhieàu hôn. Xem baûng taïi trang 19 ñeå tìm hieåu chieàu daøi thôøi gian hoaøn traû aûnh höôûng theá naøo ñeán caû chi traû haøng thaùng laãn toång lôøi phaûi traû suoát thôøi gian vay möôïn. Nôi ñoù bieåu thò toång tieàn lôøi phaûi traû suoát thôøi gian vay $100,000 vôùi phaân suaát 7.5 phaàn traêm. Coù theå deã daøng thaáy phaûi traû theâm bao nhieâu tieàn lôøi khi daøn traûi chi traû theo thôøi haïn laâu hôn. Nhö vaäy vieäc choïn thôøi haïn vay möôïn lieân quan ñeán vieäc ñaït ñöôïc söï caân ñoái giöõa möùc thaáp mong muoán trong chi traû tieàn vay haøng thaùng vôùi thôøi haïn mong muoán vaø coù theå chaáp nhaän ñöôïc ñeå sôû höõu ngoâi nhaø ñaõ traû heát nôï. 18 CHI TRAÛ THÖÔØNG XUYEÂN HÔN COÙ THEÅ LAØM NGAØY GIAÛI NGAÂN CUOÁI CUØNG ÑEÁN SÔÙM. Coäng vôùi thôøi haïn goác khi vay mua nhaø, thôøi bieåu chi traû coù theå aûnh höôûng ñeán vieäc hoaøn traû tieàn vay nhanh choùng ra sao. Haàu heát caùc tieàn vay ñoøi hoûi traû moãi thaùng moät laàn, hay 12 laàn moät naêm. Tuy vaäy, quyù vò gaàn nhö luoân coù tuøy choïn traû theâm tieàn vay nhaèm ruùt ngaén thôøi gian caàn coù ñeå hoaøn traû heát tieàn vay möôïn. Treân thöïc teá, haàu heát caùc nôi cho vay ñeàu coù nôi treân theû chi traû goïi laø "traû theâm tieàn vay". Neáu chæ traû theâm moät laàn moãi naêm, quyù vò coù theå traû heát tieàn vay nhieàu naêm tröôùc thôøi bieåu vaø tieát kieäm ñöôïc soá tieàn ñaùng keå trong chi traû phaàn lôøi. Neáu muoán ñònh thôøi bieåu thanh toaùn thöôøng xuyeân hôn khi vay tieàn mua nhaø, quyù vò phaûi bieát raèng moät soá nôi cho vay coù chöông trình chi traû moãi hai tuaàn leã ñoøi hoûi thanh toaùn moãi 2 tuaàn, hoaëc 26 hay 27 laàn moãi naêm. Coù theå thaáy raèng vieäc phaûi traû thöôøng xuyeân thích hôïp hôn vôùi phieáu löông cuûa quyù vò, vaø cuõng tieát kieäm ñöôïc soá tieàn lôøi ñaùng keå suoát thôøi gian vay möôïn vaø giuùp traû heát tieàn vay nhanh hôn. TOÅNG TIEÀN LÔØI CHI TRAÛ (PHAÂN SUAÁT 7.5%) SUOÁT THÔØI GIAN VAY $100,000 $ 300 VAY 15 NAÊM VAY 20 NAÊM VAY 30 NAÊM 275 250 225 200 175 150 125 100 75 50 25 0 CHI TRAÛ HAØNG THAÙNG (TIEÀN VAY VAØ TIEÀN LÔØI) $ 927 $ 806 $ 699 Toång lô ø i tra û suo át thô ø i gian vay Tie àn vay: $100,000 LÔØI $67,000 TIEÀN VAY $100,000 LÔØI $93,000 TIEÀN VAY $100,000 LÔØI $152,000 TIEÀN VAY $100,000 19 V a ä y q u y ù v ò c o ù t h e å c h a á p n h a ä n b a o n h i e â u ? N eáu ñaõ laøm nhöõng baøi taäp trong höôùng daãn naøy, quyù vò haúnbieát ñöôïc mình coù theå traû bao nhieâu haøng thaùng cho tieànvay (28 phaàn traêm toång lôïi töùc thaùng), vaø cuõng hieåu nôï hieän taïi vaø chi phí döï kieán cho gia cö coù thuoäc khoaûng thích hôïp hay khoâng (36 phaàn traêm toång lôïi töùc thaùng). Quyù vò ñaõ so saùnh phuï khoaûn haøng thaùng cho gia cö vôùi chi traû tieàn vay moãi thaùng ñoái vôùi soá tieàn vay mua nhaø döï ñònh möôïn. Coù theå thöïc hieän ñieàu naøy baèng caùch duøng Baûng Chi Traû Tieàn Vay Haøng Thaùng taïi trang 17—baûng naøy giuùp tìm hieåu tieàn vay mua nhaø coù theå chaáp nhaän ñöôïc. Quyù vò ñaõ kieåm keâ taøi saûn hieän coù cuûa mình vaø tính toaùn soá tieàn caàn daønh rieâng cho chi phí keát soå, di chuyeån vaø an cö. Quyù vò muoán ñaët coïc bao nhieâu trong phaàn tieát kieäm coøn laïi? Moät khi ñaõ quyeát ñònh thì coù theå coäng khoaûn tieàn coïc döï tính vôùi soá tieàn vay mua nhaø lôùn nhaát hy voïng coù ñöôïc. Toång soá laø giaù toái ña coù theå chaáp nhaän ñöôïc ñeå mua nhaø. Bieát ñöôïc giaù toái ña, neân khôûi söï tìm tieàn vay mua nhaø thích hôïp cho mình. Haõy chuyeån sang Böôùc II cuûa höôùng daãn naøy—Choïn Tieàn Vay Mua Nhaø Thích Hôïp. 20 C o ù h a ø n g l o a ï t d a ï n g v a y t i e à n m u a n h a ø k h a ù c n h a u . K h i t ì m m u a n h a ø , n e â n d a ø n h t h ô ø i g i ô ø t ì m d a ï n g v a y m ö ô ï n t h í c h h ô ï p n h a á t c h o l o á i s o á n g v a ø n h u c a à u t a ø i c h a ù n h c u û a m ì n h . C h o ï n t i e à n v a y m u a n h a ø t h í c h h ô ï p t h e á n a ø o ? T hò tröôøng ngaøy nay coù raát nhieàu daïng vay tieàn mua nhaø, vaøquyù vò phaûi thu heïp laõnh vöïc baèng caùch xem xeùt hoaøn caûnhrieâng cuûa mình. Nhöõng thaéc maéc sau ñaây aûnh höôûng ñeán vieäc löïa choïn daïng vay tieàn: • Döï ñònh soáng trong nhaø môùi bao nhieâu naêm? • Vieäc thanh toaùn heát nôï mua nhaø tröôùc khi phaûi lo tieàn aên hoïc taïi cao ñaúng cho con mình hoaëc hoaïch ñònh hoài höu cho chính quyù vò quan troïng ñeán theá naøo? • Quyù vò caûm thaáy theá naøo giöõa söï vöõng taâm veà hoaøn traû tieàn vay coá ñònh vôùi chi traû thay ñoåi theo thôøi gian? Ö u ñ i e å m c u û a t i e à n v a y m u a n h a ø c o ù l ô ø i c o á ñ ò n h . N eáu quyù vò döï ñònh soáng taïi caên nhaø naøy trong nhieàu naêm,coù theå phaân suaát lôøi töø tieàn vay laø quan taâm ñaàu tieân. Coùtheå vay tieàn mua nhaø vôùi lôøi coá ñònh baûo ñaûm phaân suaát khoâng ñoåi trong suoát thôøi gian vay möôïn. Neáu thích chi traû oån ñònh, döï toaùn tröôùc ñöôïc cho tieàn vay vôùi lôøi coá ñònh, quyù vò phaûi choïn moät trong nhieàu thôøi haïn hoaøn traû, vaø phoå bieán nhaát laø 15, 20 vaø 30 naêm. Döôùi ñaây laø moät vaøi ñieåm so saùnh nhöõng tieàn vay vôùi lôøi coá ñònh khaùc nhau: TIEÀN VAY 30 NAÊM VÔÙI LÔØI COÁ ÑÒNH laø tieàn vay vôùi lôøi coá ñònh deã hoäi ñuû ñieàu kieän nhaát. Thôøi haïn laâu naêm naøy cho quyù vò cô hoäi toát nhaát ñeå traû moät moùn tieàn vay haøng thaùng ôû möùc thaáp vaø söû duïng phaàn tieàn maët phuï troäi cho muïc ñích khaùc. TIEÀN VAY 20 NAÊM VÔÙI LÔØI COÁ ÑÒNH cho traû daàn tieàn vay vaø tieàn lôøi trong thôøi haïn 20 naêm, 10 naêm sôùm hôn tieàn vay 30 naêm thöôøng duøng. Daïng naøy cho quyù vò cô hoäi sôû höõu ngoâi nhaø ñaõ traû heát nôï cuûa mình nhanh hôn, vaø chi traû haøng thaùng chæ hôi cao hôn so vôùi tieàn vay 30 naêm. CHOÏN TIEÀN VAY MUA NHAØ THÍCH HÔÏP BÖÔÙC I I 22 TIEÀN VAY 15 NAÊM VÔÙI LÔØI COÁ ÑÒNH coù phaân suaát lôøi thaáp hôn so vôùi tieàn vay 30 naêm hay 20 naêm, vaø tieát kieäm cho quyù vò moät khoaûn tieàn lôøi ñaùng keå suoát thôøi haïn vay möôïn. Quyù vò seõ nhanh choùng taïo ñöôïc giaù trò thöïc cho ngoâi nhaø, vaø ñieàu naøy coù theå cho pheùp quyù vò sôùm chuyeån ñeán nhaø khaùc ñaét hôn. Neáu gaàn ñeán luùc hoài höu, thôøi haïn vay ngaén naøy cho pheùp sôû höõu ngoâi nhaø sôùm hôn. Lôïi ích cuûa tieàn vay 15 naêm gaén lieàn vôùi giaù caû—chi traû tieàn vay haøng thaùng cao hôn nhieàu so vôùi tieàn vay 30 naêm. Ö u ñ i e å m c u û a A R M . N eáu tin töôûng raèng lôïi töùc cuûa mình seõ taêng ñeàu theo thôøigian, hoaëc neáu döï ñònh dôøi ñi trong vaøi naêm nöõa vaø khoângquan taâm ñeán trieån voïng taêng phaân suaát lôøi, coù theå quyù vò neân nghó ñeán ARM. ARM coù phaân suaát lôøi taêng vaø giaûm khi tình hình thò tröôøng thay ñoåi. Maëc duø ARM thöôøng coù phaân suaát lôøi ban ñaàu thaáp, tieàn vay phaûi traû seõ thay ñoåi ñònh kyø (thoâng thöôøng moät hoaëc hai laàn moãi naêm). Thay ñoåi phaân suaát lôøi thöôøng coù hai cöïc trò: moät cho moãi thôøi kyø ñieàu chænh vaø moät cho toaøn boä thôøi gian vay möôïn. Chaúng haïn moät ARM thoâng thöôøng ñieàu chænh moãi naêm coù theå coù cöïc trò 2 phaàn traêm cho moãi laàn ñieàu chænh vaø 6 phaàn traêm cho toaøn boä thôøi gian vay möôïn. Vì ARM coù phaân suaát lôøi ban ñaàu thaáp, tieàn traû haøng thaùng khôûi ñieåm cuõng thaáp, vì vaäy quyù vò coù theå ñuû söùc vay nhieàu tieàn hôn. Tuy vaäy, chaéc haún quyù vò phaûi chòu ñaët coïc hôn 5 phaàn traêm (thöôøng ít nhaát 10 phaàn traêm). Dó nhieân laø neáu phaân suaát lôøi haï xuoáng thì tieàn traû cuõng bôùt theo. Moät soá ARM cho cô hoäi chuyeån ñoåi thaønh tieàn vay vôùi phaân suaát lôøi coá ñònh (coù thu leä phí) trong moät thôøi gian naøo ñoù. 23 Nhöõng thay ñoåi phaân suaát cuûa ARM luoân lieân quan ñeán chæ soá taøi chaùnh. Chæ soá naøy laø phaân suaát ñaõ saün saøng coâng boá, chaúng haïn nhö chæ soá taøi chaùnh cho nhieàu theû tín duïng laø phaân suaát lôøi chaùnh. Ba daïng ARM thoâng duïng nhaát laø: ARM THEO CHÆ SOÁ COÂNG KHOÁ PHIEÁU, tính theo coâng khoá phieáu hay chöùng khoaùn saùu thaùng, moät naêm hoaëc ba naêm. Tuøy vaøo löïa choïn moät trong ba loaïi naøy, phaân suaát lôøi ñöôïc ñieàu chænh moät laàn moãi saùu thaùng, moät naêm hay ba naêm. ARM THEO CD, ñieàu chænh theo chæ soá CD (Certificate of Deposit—Chöùng Chæ Kyù Thaùc). Ñieàu chænh phaân suaát thöôøng thöïc hieän moãi saùu thaùng, vôùi thay ñoåi moãi laàn toái ña 1 phaàn traêm vaø 6 phaàn traêm suoát thôøi gian vay möôïn. ARM THEO CHI PHÍ QUYõ, tính theo chi phí thöïc söï maø nhoùm nôi cho vay rieâng bieät boû ra ñeå vay tieàn. Nhöõng nôi cho vay duøng chæ soá naøy coù theå ñieàu chænh phaân suaát lôøi haøng thaùng, moãi saùu thaùng hay haøng naêm. Chæ soá thoâng duïng nhaát daïng naøy laø Chæ Soá Chi Phí Quyõ cho Ngaân Haøng Lieân Bang Cho Vay Mua Nhaø Khu Thöù 11 cuûa San Francisco. Khi so saùnh caùc ARM coù chæ soá khaùc nhau, phaûi xem chæ soá bieán ñoåi ra sao gaàn ñaây. Moät vaøi chæ soá ñöôïc coâng boá roäng raõi trong baùo chí giuùp deã daøng theo doõi. Nôi cho vay phaûi cung caáp thoâng tin veà caùch theo doõi chæ soá vaø cho bieát lòch söû 15 naêm cuûa chæ soá söû duïng. Tuy vaäy, neân nhôù raèng thaønh quaû trong quaù khöù khoâng theå döï toaùn tieán trieån cuûa chæ soá trong töông lai hoaëc chieàu höôùng phaân suaát lôøi. N h ö õ n g d a ï n g A R M k h a ù c . ARM VÔÙI THÔØI KYØ BAN ÑAÀU COÁ ÑÒNH. Coù theå quyù vò muoán thöû moät daïng ARM ñaëc bieät khoâng ñieàu chænh phaân suaát nhieàu naêm sau khi vay. Daïng naøy coù moät vaøi naêm hoaøn traû coá ñònh tröôùc khi thay ñoåi phaân suaát. Coù theå theo ARM vôùi thôøi kyø coá ñònh ba, naêm, baûy hoaëc möôøi naêm. Nghóa laø 24 phaân suaát lôøi khoâng ñoåi trong ba, naêm, baûy hoaëc möôøi naêm ñaàu tieân, vaø sau ñoù, ñeán cuoái thôøi kyø coá ñònh ñaõ choïn, phaân suaát thay ñoåi moãi naêm. Daïng ARM naøy baûo veä quyù vò traùnh vieäc taêng phaân suaát quaù nhanh trong nhöõng naêm vay möôïn ñaàu tieân. ARM CHÆ ÑIEÀU CHÆNH MOÄT LAÀN. Cuõng coù theå choïn ARM chæ thay ñoåi moät laàn. Laàn ñieàu chænh naøy thöïc hieän vaøo naêm thöù naêm hoaëc thöù baûy. Sau laàn ñoù, tieàn vay giöõ phaân suaát lôøi khoâng ñoåi suoát 23 hoaëc 25 naêm coøn laïi cuûa thôøi haïn vay 30 naêm. Daïng ARM naøy—ñoâi khi goïi laø "hai böôùc"—coù lôïi vì phaân suaát ban ñaàu thaáp vaø söï oån ñònh taøi chaùnh cho thôøi haïn laâu daøi. T i e à n v a y m u a n h a ø t r a û d o à n . V ay tieàn traû doàn coù phaân suaát lôøi thaáp hôn khi cho vay ngaénhaïn, thöôøng laø naêm, baûy hoaëc möôøi naêm. Cuoái thôøi haïn naøyphaûi taùi caáp voán hoaëc giaûi ngaân soá tieàn coøn thieáu, vaø chi traû heát moät laàn. Tieàn vay mua nhaø traû doàn coù theå thích hôïp neáu quyù vò döï ñònh baùn hoaëc taùi caáp voán cho nhaø cuûa mình trong voøng vaøi naêm vaø muoán coù khoaûn chi traû haøng thaùng thaáp, coá ñònh. Öu ñieåm cuûa caùch naøy laø phaân suaát lôøi thaáp hôn so vôùi vay tieàn mua nhaø traû daàn coù phaân suaát coá ñònh. Thí duï, phaân suaát lôøi ban ñaàu coù theå laø 6.5 phaàn traêm, vaø quyù vò hoaøn traû trong naêm, baûy hoaëc möôøi naêm ñaàu tieân (tuøy vaøo thôøi haïn vay tieàn traû doàn). Sau ñoù phaûi traû heát cho nôi cho vay toaøn boä soá tieàn vay coøn thieáu, hoaëc phaûi traû leä phí taùi caáp voán tieàn vay möôïn cuûa mình vôùi phaân suaát lôøi hieän höõu. Tuy vaäy neân hoûi moïi ñieàu kieän löïa choïn taùi caáp voán vaøo cuoái thôøi haïn traû doàn. Ñoái vôùi moät soá tieàn vay traû doàn, nôi cho vay khoâng baûo ñaûm cho vay tieáp tuïc sau ngaøy traû doàn. Neáu thaáy raèng khoâng ñuû söùc ñaùp öùng ñieàu kieän taùi caáp voán hoaëc nghó raèng coù theå ñeán haïn traû doàn tröôùc khi mình saün saøng dôøi ñi, daïng vay möôïn naøy khoâng thích hôïp cho quyù vò. 25 N h ö õ n g d a ï n g v a y t i e à n k h a ù c . CHÖÔNG TRÌNH CHO VAY ÑAËC BIEÄT. Thöôøng coù nhöõng chöông trình cho vay ñaëc bieät nhaèm giuùp ngöôøi mua nhaø laàn ñaàu. Ñoái vôùi moät soá chöông trình, quyù vò coù theå nhaän khoaûn taëng töø ngöôøi thaân hoaëc möôïn moät phaàn tieàn caàn thieát ñeå ñaët coïc vaø chi traû keát soå töø toå chöùc baát vuï lôïi ñòa phöông hay cô quan chaùnh phuû. Vôùi chöông trình khaùc, quyù vò coù theå ñöôïc taøi trôï hoaëc caáp quyõ khaùc khoâng phaûi hoaøn traû vaø coù theå duøng chi cho moät vaøi khoaûn phí naøy. Neáu khoâng ñuû ñieàu kieän vay tieàn mua nhaø theo moät vaøi yeáu toá taøi trôï thoâng thöôøng moâ taû tröôùc ñoù, quyù vò coù theå tìm nôi cho vay mua nhaø ñaëc bieät nhö daïng naøy. Daïng vay möôïn nhö vaäy cho pheùp duøng theâm lôïi töùc cuûa mình vaøo chi phí haøng thaùng cho gia cö vaø khoâng ñoøi hoûi phaûi coù döï tröõ tieàn maët hai thaùng luùc keát soå. Neáu khoâng coù tieåu söû tín duïng theo thoâng leä, quyù vò coù theå cho thaáy mình coù lyù lòch tín duïng toát qua caùc hoùa ñôn tieàn thueâ nhaø vaø tieän ích. VAY MÖÔÏN COÙ CHAÙNH PHUÛ BAÛO ÑAÛM. Coù theå xem xeùt chöông trình cho vay cuûa FHA (Cô Quan Gia Cö Lieân Bang), VA (Ban Söï Vuï Cöïu Chieán Binh) hay RHS (Rural Housing Service—Cô Quan Gia Cö taïi Noâng Thoân). Ñòa oác mua theo nhöõng chöông trình naøy phaûi thoûa maõn moät soá tieâu chuaån toái thieåu vaø giôùi haïn cho vay khaû dó. Vay möôïn coù FHA baûo ñaûm chæ caàn ñaët coïc raát ít (3 ñeán 5 phaàn traêm). Vay möôïn khoâng phaûi ñaët coïc, coù VA baûo ñaûm daønh cho cöïu chieán binh hoäi ñuû ñieàu kieän. Quyù vò phaûi laáy chöùng nhaän hoäi ñuû ñieàu kieän töø Ban Söï Vuï Cöïu Chieán Binh ñeå vay theo VA. Chöông trình gia cö taïi noâng thoân coù RHS baûo ñaûm daønh cho ngöôøi thoûa maõn moät soá yeâu caàu veà lôïi töùc vaø mong muoán mua nhaø taïi noâng thoân. Daïng cho vay coù chaùnh phuû baûo ñaûm naøy khoâng ñoøi hoûi ñaët coïc. 26 C o ù t h e å t ì m t i e à n v a y m u a n h a ø t a ï i c a ù c h a õ n g c h o v a y , h o ä i t i e á t k i e ä m v a ø c h o v a y , n g a â n h a ø n g t h ö ô n g m a ï i v a ø h o ä i t í n d u ï n g . T ì m t i e à n v a y m u a n h a ø t a ï i ñ a â u ? T ieàn vay mua nhaø coù töø nhieàu nguoàn, bao goàm töø: • haõng cho vay, • hoäi tieát kieäm vaø cho vay, • ngaân haøng thöông maïi, • hoäi tín duïng lieân bang, vaø • ñònh cheá taøi chaùnh khaùc. Coù theå tìm thaáy nhöõng ñònh cheá taøi chaùnh naøy trong Nieân Giaùm Ñieän Thoaïi Thöông Maïi, phaàn "mortgages" (tieàn vay mua nhaø). Muïc ñòa oác trong baùo chí ñòa phöông thöôøng coù baûng phaân suaát tieàn vay mua nhaø töông ñöông vaø coù theå coù caû ñöôøng daây thöôøng tröïc veà phaân suaát vay höõu ích khi tìm kieám. Cuõng coù theå duøng nhöõng coâng cuï tìm kieám treân Maïng Löôùi Toaøn Caàu (World Wide Web) ñeå bieát caùc nôi cho vay vaø phaân suaát lôøi hieän taïi. Nhaân vieân ñòa oác cuõng bieát caùc nôi cho vay taïi ñòa phöông vaø daïng cho vay mua nhaø cuûa hoï. SO SAÙNH THÔØI HAÏN CUÛA CAÙC NÔI CHO VAY BÖÔÙC I I I 28 S o s a ù n h t h ô ø i h a ï n c h o v a y g i ö õ a c a ù c n ô i c h o v a y n h ö t h e á n a ø o ? N eân döï tính lieân laïc vôùi ít nhaát ba haõng cho vay qua ñieänthoaïi hoaëc ñeán taän nôi ñeå baøn thaûo nhöõng daïng cho vay hoïcoù. Cuõng coù theå duøng caùch tìm kieám qua maùy ñieän toaùn do nhieàu haõng ñòa oác vaø nôi cho vay mua nhaø taïo ra nhö moät caùch nhanh choùng bieát ñöôïc phaân suaát vaø thôøi haïn cuûa nhieàu daïng vay möôïn khaùc nhau. Moät soá kho döõ kieän ñöôïc giôùi haïn cho moät ñònh cheá, nhöõng kho khaùc coù caùc khoaûn cho vay cuûa nhieàu haõng. Caùch tìm qua maùy ñieän toaùn nhö vaäy mieãn phí hoaëc toán keùm raát ít. Vì coù quaù nhieàu bieán soá neân caàn tìm kieám moät caùch heä thoáng. Baûng So Saùnh Caùc Tieàn Vay Mua Nhaø sau ñaây giuùp quyù vò ñaët caâu hoûi cho caùc nôi cho vay veà thôøi haïn cho vay. Laáy thoâng tin quyù vò caàn qua baûng naøy ñeå xaùc ñònh nôi cho vay naøo coù giao dòch toát nhaát cho mình. Neân nhôù raèng moät soá thoâng tin (ñaëc bieät laø phaân suaát lôøi) coù theå thay ñoåi haøng ngaøy. Vì vaäy haõy coá gaéng goïi cho ba nôi cho vay cuøng moät ngaøy ñeå coù theå so saùnh ñuùng. Moãi haïng muïc treân baûng ñeàu ñöôïc ñaùnh soá. Neáu khoâng hieåu muïc naøo ñoù, ñöøng boû qua thaéc maéc naøy khi ñaøm ñaïo vôùi nôi cho vay. Tìm noù trong Danh Saùch Nhöõng Thuaät Ngöõ Vay Tieàn Mua Nhaø sau ñaây ñeå bieát mình seõ hoûi gì. Sau khi neâu thaéc maéc veà cuøng daïng cho vay cuûa ba ñònh cheá khaùc nhau, quyù vò coù theå hình dung nôi cho vay naøo coù giao dòch toát nhaát. Moät khi tìm ñöôïc roài thì neân baûo ñaûm raèng nhaân vieân cho vay lo lieäu ñôn töø cuûa mình cho ñeán cuoái cuøng vaø hoaøn thaønh thoûa thuaän. Tin töôûng vaøo haõng vaø nhaân vieân cho vay mình ñang tieáp xuùc cuõng laø moät phaàn quan troïng cuûa quyeát ñònh ñi vay. 29 30 BAÛNG SO SAÙNH CAÙC TIEÀN VAY MUA NHAØ VÔÙI LÔØI COÁ ÑÒNH NÔI CHO VAY 1 NÔI CHO VAY 2 NÔI CHO VAY 3 1. Teân haõng/Soá ñieän thoaïi: Hoï teân nhaân vieân cho vay 2. Daïng vay mua nhaø: 3. Phaân suaát lôøi vaø caùc ñieåm: Phaân suaát lôøi ngaøy ___/___/___ laø (ngaøy)(thaùng)(naêm) Coù bao nhieâu ñieåm? APR? 4. Khoùa phaân suaát lôøi: Khi ñi vay? Luùc pheâ chuaån? Chi phí khoùa? Thôøi gian coù hieäu löïc? Khoùa thaáp hôn neáu phaân suaát giaûm? 5. Tieàn coïc toái thieåu caàn coù: Khoâng coù baûo hieåm tieàn vay mua nhaø Coù baûo hieåm tieàn vay mua nhaø Neáu caàn baûo hieåm tieàn vay mua nhaø: Chi phí tröôùc maét? Baûo phí haøng thaùng? Coù theå ñöôïc taøi trôï khoâng? 6. Traû tröôùc tieàn vay: Coù bò phaït khoâng? Thôøi haïn phaït? Coù cho traû theâm tieàn vay? 7. Thôøi gian thöïc hieän vay möôïn: Öôùc tính caàn bao nhieâu ngaøy töø khi: Laøm ñôn ñeán pheâ chuaån? Pheâ chuaån ñeán keát soå? 8. Chi phí keát soå: Leä phí laøm ñôn/laäp hoà sô Leä phí phuùc trình tín duïng Thuø lao cho luaät sö cuûa nôi cho vay Leä phí chuaån bò hoà sô Thueá chuyeån nhöôïng Leä phí ñònh giaù Leä phí khaûo saùt Tìm/Baûo hieåm baèng khoaùn Coù chi phí keát soå naøo khaùc? DANH SAÙCH NHÖÕNG THUAÄT NGÖÕ VAY TIEÀN MUA NHAØ VÔÙI LÔØI COÁ ÑÒNH Ghi chuù: Moãi haïng muïc trong danh saùch naøy ñeàu ñöôïc ñaùnh soá theo Baûng So Saùnh Caùc Tieàn Vay Mua Nhaø taïi trang tröôùc ñoù. Vì vaäy, neáu khoâng hieåu muïc naøo ñoù trong baûng, danh saùch thuaät ngöõ naøy seõ höõu ích khi quyù vò neâu thaéc maéc cho nhieàu nôi cho vay khaùc nhau. 1. Teân haõng/Soá ñieän thoaïi: Ghi hoï teân nhaân vieân cho vay maø quyù vò ñaøm ñaïo ñeå coù theå lieân laïc khi quyeát ñònh ñi vay taïi ñònh cheá taøi chaùnh naøo ñoù. 2. Daïng vay mua nhaø: Coâng vieäc seõ ñôn giaûn hôn neáu thu heïp tìm kieám theo daïng vay mua nhaø quyù vò thích. Khi so saùnh tieàn vay, neân so cuøng daïng cho vay giöõa caùc nôi cho vay mình goïi ñeán. Noùi caùch khaùc, so tieàn vay 30 naêm coù phaân suaát coá ñònh vôùi tieàn vay nhö vaäy, so ARM coâng khoá phieáu moät naêm vôùi ARM nhö vaäy, v.v... 3. Phaân suaát lôøi vaø caùc ñieåm: Phaân suaát lôøi thöôøng thay ñoåi, vaø ñoåi haøng ngaøy. Caàn chaéc ghi laïi ngaøy baùo giaù. Coá gaéng goïi cho moïi nôi cho vay trong cuøng ngaøy ñeå so saùnh ñuùng. Caùch ñaùnh giaù lôøi khaùc laø tra cöùu APR. Giaù trò naøy cho bieát "phaân suaát lôøi hieäu duïng" traû moãi naêm— con soá naøy daøn traûi khaép thôøi haïn vay, vaø goàm caùc ñieåm vaø chi phí keát soå khaùc. Vì APR cung caáp moät ñieåm chung ñeå so saùnh neân phaûi xem laïi toaøn boä tieàn vay tröôùc khi quyeát ñònh choïn daïng vay tieàn mua nhaø naøo. Xem trang 15-16 ñeå bieát thoâng tin ñaày ñuû hôn veà caùc ñieåm. 4. Khoùa phaân suaát lôøi: Neáu nôi cho vay ñoàng yù giöõ nguyeân giaù ñaõ baùo cho quyù vò, ñieàu naøy goïi laø "khoùa". Neân hoûi khi naøo coù theå khoùa phaân suaát, vaøo luùc laøm ñôn hay chæ khi pheâ chuaån? Nôi cho vay coù khoùa caû phaân suaát lôøi laãn ñieåm khoâng? Coù theå laáy thoûa thuaän khoùa baèng vaên baûn khoâng? Vieäc khoùa keùo daøi bao laâu? Coù leä phí khoùa phaân suaát khoâng? Neáu phaân suaát haï xuoáng tröôùc khi keát soå thì keát soå vôùi phaân suaát khoùa hay laáy phaân suaát thaáp hôn? 5. Tieàn coïc toái thieåu caàn coù: Neân hoûi nhaân vieân cho vay tieàn coïc thaáp nhaát cho pheùp laø bao nhieâu—trong tröôøng hôïp coù laãn khoâng coù MI (mortgage insurance—baûo hieåm tieàn vay mua nhaø) tö nhaân. Neáu caàn coù MI, neân hoûi trò giaù bao nhieâu. Tìm hieåu chi phí tröôùc maét phaûi traû khi keát soå vaø soá tieàn baûo phí goäp vaøo laø bao nhieâu. Hoûi xem quyù vò coù theå taøi trôï chi phí keát soå cuûa MI hay khoâng, vaø cuõng hoûi caàn coù MI trong bao laâu. Trong moät soá tröôøng hôïp, coù theå boû MI khi tieàn vay coøn thieáu xuoáng döôùi 80 phaàn traêm giaù trò goác cuûa ñòa oác, hoaëc khi vieäc ñònh giaù môùi cho thaáy tieàn vay mua nhaø chieám 80 phaàn traêm giaù trò môùi ñònh giaù trôû xuoáng. 6. Traû tröôùc tieàn vay: Moät soá nôi cho vay phaït ngöôøi ñi vay moät khoaûn traû tröôùc neáu hoï traû heát nôï sôùm. Neáu nghó raèng mình coù theå baùn nhaø tröôùc khi traû heát tieàn vay (haàu heát caùc tieàn vay ñeàu ñöôïc hoaøn traû sôùm) hoaëc döï ñònh traû tieàn vay tröôùc khi ñeán haïn, quyù vò caàn hoûi xem coù bò phaït khoâng, vaø bò phaït trong bao laâu. Moät vaøi khoaûn phaït chæ coù coâng hieäu trong nhöõng naêm vay möôïn ñaàu tieân. 7. Thôøi gian thöïc hieän vay möôïn: Pheâ chuaån cho vay coù theå caàn 30 ñeán 60 ngaøy hoaëc hôn nöõa. Thôøi kyø thöông maïi ñænh ñieåm—ñaëc bieät khi phaân suaát giaûm vaø nhieàu sôû höõu chuû taùi caáp voán—coù theå aûnh höôûng ñeán thôøi gian ñaùp öùng cuûa nôi cho vay. Neân hoûi moãi ñònh cheá cho vay öôùc löôïng cuûa hoï, vaø xem thöû nôi naøo coù theå pheâ chuaån trong thôøi haïn thaät ngaén. Neáu phaân suaát lôøi taêng, hoaëc quyù vò coù nhu caàu voâ nhaø khaån caáp, coù leõ nhöõng dòch vuï "hoûa toác" naøy laø giaûi ñaùp. 8. Chi phí keát soå: Chi phí keát soå laø leä phí do nôi cho vay ñoøi hoûi khi keát soå vaø coù theå thay ñoåi ñaùng keå töø ñònh cheá taøi chaùnh naøy ñeán nôi khaùc. Neân hoûi cuï theå leä phí laøm ñôn, leä phí laäp hoà sô, caùc ñieåm, leä phí phuùc trình tín duïng, ñònh giaù, khaûo saùt (neáu caàn), thuø lao cho luaät sö cuûa nôi cho vay, chi phí tìm vaø baûo hieåm baèng khoaùn, thueá chuyeån nhöôïng vaø leä phí chuaån bò hoà sô. 31 BAÛNG SO SAÙNH CAÙC ARM NÔI CHO VAY 1 NÔI CHO VAY 2 NÔI CHO VAY 3 1.Chæ soá taøi chaùnh vaø khoaûn cheânh leäch: Coâng khoá phieáu, chi phí quyõ, CD hoaëc caùi khaùc? Khoaûn cheânh leäch chæ soá maø nôi cho vay duøng phaân suaát ñònh chæ toaøn phaàn? 2.Phaân suaát lôøi khôûi thuûy: 3.Quaõng ñieàu chænh: Quaõng ñieàu chænh lôøi laø bao laâu (saùu thaùng, moät naêm, ba naêm, v.v...)? 4.Phaân suaát cöïc trò: Suoát thôøi haïn vay? Ñònh kyø? 5.Chi traû toái ña: 6.Chuyeån ñoåi ra vay möôïn vôùi lôøi coá ñònh: Khi naøo coù theå chuyeån ñoåi? Xaùc ñònh phaân suaát chuyeån ñoåi môùi nhö theá naøo? Coù ñieàu kieän naøo theo ñoù toâi khoâng ñöôïc choïn chuyeån ñoåi hay khoâng? Coù leä phí chuyeån ñoåi khoâng? 32 DANH SA ÙCH NHÖ ÕNG THUA ÄT NGÖ Õ ARM Neáu tìm ARM, neân ñaët ra nhöõng caâu hoûi phuï sau ñaây. Ñieàu quan troïng nhaát caàn tìm hieåu laø möùc taêng toái ña cho tieàn traû. 1. Chæ soá taøi chaùnh vaø khoaûn cheânh leäch: Xaùc ñònh phaân suaát lôøi theo ARM baèng caùch theâm khoaûn cheânh leäch hoaëc daøn traûi theo chæ soá taøi chaùnh naøo ñoù. Coøn goïi laø phaân suaát ñònh chæ toaøn phaàn. Tìm hieåu veà caû chæ soá taøi chaùnh ñaõ duøng (coâng khoá phieáu, CD, chi phí quyõ, v.v...) vaø khoaûn cheânh leäch (nghóa laø phaân suaát ARM cao hôn phaân suaát theo chæ soá bao nhieâu?). 2. Phaân suaát lôøi khôûi thuûy: Ñaây laø phaân suaát ñònh chæ toaøn phaàn hay phaân suaát ban ñaàu thaáp hôn — ñoâi khi goïi laø phaân suaát quaûng caùo hay giaûm giaù? Phaân suaát quaûng caùo coù veû nhö moùn lôïi hoâm nay, nhöng coù theå laøm phí toån nhieàu hôn veà laâu daøi. Phaân suaát thaáp naøy chæ coù hieäu löïc ñeán laàn ñieàu chænh ñaàu tieân, sau ñoù quyù vò ñöôïc tính theo phaân suaát ñònh chæ toaøn phaàn, vaø töø ñaây coù theå seõ khoâng kieåm soaùt chi traû ñöôïc. 3. Quaõng ñieàu chænh: Phaân suaát lôøi ñöôïc ñieàu chænh bao laâu moät laàn - moãi saùu thaùng, moät naêm, ba naêm, naêm naêm? Tieàn vay thay ñoåi phaân suaát lôøi sau saùu thaùng goïi laø ARM saùu thaùng; sau moät naêm - ARM moät naêm; v.v... 4. Phaân suaát cöïc trò: Phaân suaát cöïc trò giôùi haïn möùc thay ñoåi tieàn lôøi, duø leân hay xuoáng. Cöïc trò ñònh kyø giôùi haïn thay ñoåi theo thôøi kyø ñieàu chænh, vaø cöïc trò suoát thôøi haïn kieåm soaùt möùc cöïc trò phaân suaát lôøi—coù theå taêng hoaëc giaûm—suoát thôøi haïn vay. Thí duï quyù vò tìm ARM moät naêm vôùi cöïc trò ñònh kyø 2 phaàn traêm vaø 6 phaàn traêm cho toaøn boä thôøi haïn. Neáu ARM moät naêm naøy khôûi thuûy vôùi 5.75 phaàn traêm, sau thôøi haïn ñieàu chænh moät naêm coù theå taêng leân ñeán 7.75 phaàn traêm hoaëc giaûm ñeán 3.75 phaàn traêm tuøy vaøo chuyeån bieán cuûa chæ soá. Neân nhôù tính ñeán quaõng ñieàu chænh khi so saùnh cöïc trò phaân suaát. ARM moät naêm noùi treân coù theå ñaït ñeán cöïc trò suoát thôøi haïn laø 11.75 phaàn traêm (phaân suaát lôøi khôûi thuûy 5.75 phaàn traêm coäng vôùi 6 phaàn traêm cho toaøn boä thôøi haïn) trong ba naêm neáu phaân suaát lôøi taêng ñeàu, coøn ARM ba naêm chæ môùi ñieàu chænh laàn ñaàu sau thôøi kyø ba naêm. 5. Chi traû toái ña: Chi traû toái ña coù theå töông töï phaân suaát cöïc trò, nhöng khoâng neân laàm laãn. Maëc duø coù theå giôùi haïn möùc taêng chi traû haøng thaùng, chuùng laïi khoâng ngaên caûn phaân suaát lôøi taêng leân. Nhieàu ARM vôùi möùc chi traû toái ña khoâng coù phaân suaát cöïc trò töông öùng. Keát quaû laø coù theå quyù vò seõ traû cho nôi cho vay soá tieàn ít hôn phaàn lôøi mình nôï moãi thaùng. Neáu ñieàu naøy xaûy ra, phaàn lôøi chöa traû coäng theâm vaøo tieàn vay coøn thieáu, vaø soá tieàn vay coøn nôï taêng leân thay vì giaûm xuoáng moãi laàn thanh toaùn. Vieäc naøy goïi laø traû daàn theo chieàu aâm - vaø noùi chung neân traùnh. 6. Chuyeån ñoåi ra vay möôïn vôùi lôøi coá ñònh: Moät soá ARM cho pheùp chuyeån thaønh tieàn vay mua nhaø vôùi lôøi coá ñònh vaøo thôøi ñieåm naøo ñoù, thöôøng laø trong naêm naêm vay ñaàu tieân. Vì tính chuyeån ñoåi ñöôïc thöôøng laø chi phí theâm (chaúng haïn moät soá nôi cho vay laáy theâm moät ñieåm), neân tìm hieåu thôøi haïn chuyeån ñoåi chính xaùc vaø chi phí traû theâm ñeå chuyeån ARM thaønh vay möôïn vôùi lôøi coá ñònh. Quyù vò neân so saùnh chi phí naøy vôùi chi phí ñang traû vaø tieát kieäm veà laõi xuaát maø quyù vò ñöôïc baèng caùch vay nôï mua nhaø laïi vôùi lôøi coá ñònh. Ñieàu naøy giuùp hieåu roõ nhöõng öu ñieåm töông ñoái cuûa moãi tuøy choïn nhaèm xaùc ñònh caùi naøo höõu hieäu nhaát. 33 S a u k h i ñ a õ t h a â u t h a ä p t h o â n g t i n . S au khi ñaõ thaâu thaäp thoâng tin vaø lieân laïc vôùi nhieàu ñònhcheá cho vay khaùc nhau, quyù vò neân so saùnh nhöõng thôøi haïnvaø tuøy choïn coù trieån voïng nhaát. Khi ñieàn Baûng So Saùnh Caùc Tieàn Vay Mua Nhaø, quyù vò coù theå thaáy raèng nôi cho vay naøy coù phaân suaát lôøi thaáp nhaát, nhöng nôi cho vay khaùc laïi laáy ít chi phí tröôùc maét hôn khi keát soå. Vaø ngöôøi khaùc laïi coù chaùnh saùch khoùa linh ñoäng nhaát. Chæ moãi quyù vò bieát daïng naøo thích hôïp cho hoaøn caûnh cuûa mình nhaèm taïo lôïi ích nhieàu nhaát. Khi ñaõ quyeát ñònh thì neân heïn gaëp nhaân vieân cho vay ñeå baét ñaàu ñieàn ñôn töø. Coù theå mang theo höôùng daãn naøy ñeán buoåi heïn ñaõ ñònh. Chuùc may maén! 34 T r ö ô ù c k h i q u y e á t ñ ò n h v a y t ö ø n ô i c h o v a y n a ø o , n e â n g o ï i c h o n h i e à u ñ ò n h c h e á k h a ù c n h a u ñ e å s o s a ù n h n h ö õ n g t h ô ø i h a ï n v a ø t u ø y c h o ï n h ö ù a h e ï n n h a á t . K h i g o ï i , n e â n t h a m k h a û o B a û n g S o S a ù n h C a ù c T i e à n V a y M u a N h a ø t r o n g b a û n h ö ô ù n g d a ã n n a ø y ñ e å b i e á t d a n h s a ù c h c a â u h o û i c o ù t h e å ñ a ë t r a . C a ù c t a ø i l i e ä u k h a ù c c u û a F a n n i e M a e F o u n d a t i o n . N eáu quyù vò muoán coù theâm taøi lieäu veà caùch thöùc mua nhaø,Fannie Mae Foundation coù nhöõng saùch chæ daãn mieãn phí.Nhöõng saùch naøy ñöôïc moâ taû döôùi ñaây. Quyù vò cuõng coù theå tìm caùc taøi lieäu naøy treân maïng löôùi Fannie Mae Foundation: www.fanniemaefoundation.org. • Knowing and Understanding Your Credit (Bieát vaø hieåu tín duïng cuûa baïn). Taäp chæ daãn naøy giaûi thích taïi sao tín duïng toát raát quan troïng khi muoán mua moät caên nhaø vaø chæ nhieàu ñieàu höõu ích ñeå caûi thieän tín duïng vaø ñeå giöõ tín duïng toát. Muoán nhaän moät taäp chæ daãn mieãn phí naøy baèng tieáng Anh, Trung Hoa, Ñaïi Haøn, Vieät Nam, Nga, Haiti Creole, Ba Lan, hoaëc Boà Ñaøo Nha, goïi 1-800-605-5200. Muoán nhaän mieãn phí moät baûn cuûa quyeån chæ daãn naøy baèng tieáng Taây Ban Nha, goïi 1-800-541-6300. • Opening the Door to a Home of Your Own (Quyeàn sôû höõu moät caên nhaø môû roäng cöûa ñoùn chôø quyù v!). Taäp chæ daãn deã ñoïc naøy giaûi thích thuû tuïc mua nhaø, keå caû taøi lieäu veà taøi trôï vaø tieàn vay mua nhaø. Muoán nhaän moät taäp chæ daãn naøy baèng tieáng Anh, Trung Hoa, Ñaïi Haøn, Vieät Nam, Nga, Haiti Creole, Ba Lan, hoaëc Boà Ñaøo Nha, goïi 1-800-688-HOME (4663). Muoán nhaän mieãn phí taäp chæ daãn naøy baèng tieáng Taây Ban Nha, goïi 1-800-782-2729. 36 4000 Wisconsin Avenue, NW, Washington, DC 20016-2800 P R IN TE D O N R EC YC LE D P AP ER FMF C143 Vietnamese 12/01 ©2001, Fannie Mae Foundation. All Rights Reserved.