Các chính sách bảo tồn văn hóa của Nhật Bản hiện nay

Các chính sách bảo tồn văn hóa của Nhật Bản hiện nay L−u ThÞ Thu Thñy(*) Tãm t¾t: NhËt B¶n lµ mét trong nh÷ng n−íc b¶o tån ®−îc gÇn nh− nguyªn vÑn c¸c gi¸ trÞ v¨n hãa truyÒn thèng, vµ lµ mét trong nh÷ng n−íc ®Çu tiªn ë ch©u ¸ còng nh− trªn thÕ giíi quan t©m ®Õn vÊn ®Ò b¶o tån c¸c di s¶n v¨n hãa. Néi dung bµi viÕt giíi thiÖu kh¸i qu¸t vÒ c¸c chÝnh s¸ch b¶o tån v¨n hãa vµ hiÖn tr¹ng cña viÖc b¶o tån ë NhËt B¶n, viÖc x©y dùng hÖ thèng chÝnh s¸ch b¶o tån, hÖ thèng qu¶n lý ng©n s¸ch, ph−¬ng thøc b¶o tån ®¶m b¶o sù hµi hßa cña c¸c c«ng tr×nh ph¸t triÓn, kÕt hîp gi÷a truyÒn thèng vµ hiÖn t¹i, xóc tiÕn hîp t¸c quèc tÕ trong lÜnh vùc b¶o tån,v.v Tõ khãa: Di s¶n v¨n hãa, ChÝnh s¸ch b¶o tån v¨n hãa, V¨n hãa d©n téc, V¨n hãa vËt thÓ, V¨n hãa phi vËt thÓ, NhËt B¶n I. Mét sè luËt liªn quan ®Õn b¶o tån v¨n hãa cña NhËt B¶n ViÖc b¶o tån c¸c gi¸ trÞ di s¶n v¨n hãa cña NhËt B¶n cã tõ l©u ®êi vµ lu«n g¾n liÒn víi c¸c chÝnh s¸ch, bé luËt. Tõ n¨m Minh TrÞ thø t− (1871), Th¸i ChÝnh Cung ®· chÊp nhËn kiÕn nghÞ cña ViÖn §¹i häc ban hµnh Ph−¬ng s¸ch b¶o tån cæ vËt (古器旧物保存方). §©y lµ v¨n kiÖn ®Çu tiªn mang tÝnh hµnh chÝnh nhµ n−íc, liªn quan ®Õn b¶o tån di s¶n v¨n hãa truyÒn thèng cña NhËt B¶n. ( N¨m 1888, NhËt B¶n thµnh lËp Côc §iÒu tra vµ B¶o tån B¶o vËt Quèc gia l©m thêi (臨時全国宝物取調局). N¨m 1897, NhËt B¶n tiÕn hµnh ®iÒu tra b¶o vËt quèc gia trªn c¶ n−íc, kÕt qu¶ cho (∗) ThS., ViÖn Th«ng tin khoa häc x· héi; Email: luuthuthuy76@yahoo.com. thÊy cã 215.091 cæ vËt gåm c¸c lo¹i: v¨n kiÖn cæ, tranh ¶nh, ®iªu kh¾c, th− ph¸p, ®å nghÖ thuËt vµ thñ c«ng truyÒn thèng (中村賢二郎, 2007年). §©y lµ nh÷ng tµi s¶n quý cña quèc gia, nªn cÇn ®−îc b¶o tån. N¨m 1898, ChÝnh phñ ®· tiÕp tôc ban hµnh LuËt B¶o tån di tÝch chïa chiÒn cæ (古社寺保存法). N¨m 1919, LuËt B¶o tån di tÝch lÞch sö vµ danh th¾ng thiªn nhiªn (史蹟名勝天然 紀念物保存法) ®−îc ban hµnh. TiÕp theo vµo n¨m 1929, LuËt B¶o tån b¶o vËt quèc gia (国宝保存法) ®−îc thùc thi trªn kh¾p NhËt B¶n. §©y cã thÓ coi lµ bé luËt b¶o tån di s¶n rÊt quan träng cña NhËt B¶n, lµm c¬ së cho viÖc hoµn thiÖn bé luËt hoµn chØnh n¨m 1950. N¨m 1933, LuËt B¶o tån di s¶n liªn quan ®Õn nghÖ thuËt quan träng (重要美術品 等ノ保存ニ関スル法律) ®−îc ban hµnh. 42 Th«ng tin Khoa häc x· héi, sè 11.2015 Sau ChiÕn tranh thÕ giíi thø Hai, n¨m 1950, NhËt B¶n tiÕp tôc ban hµnh LuËt B¶o tån di s¶n v¨n hãa (文化財保護法), quy ®Þnh mét c¸ch cô thÓ, minh x¸c tõ thÓ chÕ hµnh chÝnh ®Õn vai trß, tr¸ch nhiÖm cña Trung −¬ng vµ ®Þa ph−¬ng trong b¶o tån v¨n hãa d©n téc. §ång thêi ®©y còng lµ bé luËt ®Çu tiªn sö dông kh¸i niÖm v¨n hãa phi vËt thÓ, ®−a mét sè ho¹t ®éng v¨n hãa vµ phong tôc tËp qu¸n ®Æc s¾c cña ®Þa ph−¬ng vµo ph¹m vi b¶o tån. ViÖc ®−a ra kh¸i niÖm, vÊn ®Ò b¶o tån v¨n hãa phi vËt thÓ cho thÊy tÇm nh×n xa, toµn diÖn cña NhËt B¶n ®èi víi vÊn ®Ò b¶o tån di s¶n v¨n hãa d©n téc. LuËt nµy ®· ®−îc chØnh söa nhiÒu lÇn sau ®ã. LÇn thø nhÊt lµ n¨m 1994, néi dung T¨ng c−êng c¶i thiÖn c¸c biÖn ph¸p b¶o tån di s¶n v¨n hãa nh»m thÝch øng víi thay ®æi cña ®êi sèng (時代の 変化に対応した文化財保護施策の改善 充実について) ®· ®−îc bæ sung thªm. Nh÷ng biÖn ph¸p míi bao gåm: (1) më réng hÖ thèng b¶o tån di s¶n v¨n hãa; (2) t¨ng c−êng biÖn ph¸p b¶o tån ®èi víi v¨n hãa sinh ho¹t truyÒn thèng (më réng ®èi t−îng, ph¹m vi b¶o tån); (3) gia t¨ng xóc tiÕn c¸c biÖn ph¸p nghiªn cøu, ®iÒu tra ®èi víi di s¶n v¨n hãa ®−¬ng ®¹i; (4) b¶o tån ®êi sèng v¨n hãa, v¨n nghÖ hiÖn ®¹i; (5) bæ sung thªm c¸c biÖn ph¸p b¶o tån thÝch øng ®èi víi sù biÕn ®æi cña v¨n hãa phi vËt thÓ. LÇn thø hai lµ n¨m 1996, néi dung VÊn ®Ò b¶o qu¶n vµ sö dông di s¶n v¨n hãa hiÖn ®¹i (近代の文化遺産の保存と 活用について) ®· ®−îc bæ sung dùa trªn b¸o c¸o ®iÒu tra th¸ng 7/1994 cña ñy ban ®Æc biÖt vÒ kÕ ho¹ch b¶o tån di s¶n v¨n hãa víi 4 kho¶n môc míi: (1) B¶o tån theo tiªu chÝ ®· ®−îc quy ®Þnh vµ håi tè l¹i quy ®Þnh tr−íc ®©y theo h−íng hiÖn ®¹i hãa; (2) §a d¹ng hãa c¸c ph−¬ng ph¸p b¶o tån theo chÕ ®é ®¨ng ký vÒ di s¶n v¨n hãa; (3) Cung cÊp trang thiÕt bÞ, ph−¬ng ph¸p b¶o tån theo ®Ò xuÊt cña ®Þa ph−¬ng cã di s¶n v¨n hãa; (4) TËp trung −u tiªn thùc thi ®iÒu tra di s¶n v¨n hãa trªn toµn quèc, thóc ®Èy ®iÒu chØnh xóc tiÕn th«ng tin, c«ng khai hãa th«ng tin, thóc ®Èy ph¸t triÓn c¸c ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu b¶o tån míi, ®µo t¹o vµ nu«i d−ìng nh©n tµi, t¨ng c−êng hîp t¸c gi÷a c¸c c¬ quan ®oµn thÓ vµ ®Þa ph−¬ng, thóc ®Èy hîp t¸c liªn quèc gia. LÇn thø ba lµ n¨m 1999, chñ yÕu lµ ph©n chia l¹i quyÒn hµnh cô thÓ cho tõng cÊp trong b¶o tån di s¶n vµ tiÕn tíi x©y dùng mét hÖ thèng m· hãa c¸c di s¶n v¨n hãa ®· ®−îc ®¨ng ký. LÇn thø t− lµ n¨m 2001, néi dung TriÓn khai nh÷ng øng dông míi trong b¶o tån di s¶n v¨n hãa vµ tËn dông lîi thÕ cña di s¶n v¨n hãa trong t−¬ng lai (文化財の保存・活用の新たな展開― 文化遺産を未来に生かすために―」及 びその後の動向) ®· ®−îc bæ sung. LÇn chØnh söa gÇn ®©y nhÊt lµ n¨m 2004. NhiÒu ®iÒu kho¶n míi trong luËt ®−îc chØnh söa ®Ó phï hîp víi nh÷ng thay ®æi cña thêi ®¹i, bao gåm: Thùc thi ®¨ng ký di s¶n v¨n hãa míi ngoµi danh môc; Më réng thªm ®èi t−îng ®−îc b¶o tån liªn quan ®Õn ®êi sèng s¶n xuÊt, mèi quan hÖ gi÷a con ng−êi víi tù nhiªn (Xem: hogoseido/houritsu.html). II. Mét sè chÝnh s¸ch b¶o tån v¨n hãa c¬ b¶n cña NhËt B¶n 1. Ban hµnh nh÷ng quy ®Þnh vÒ c¸c lÜnh vùc cÇn b¶o tån, bao gåm: Di s¶n v¨n hãa vËt thÓ: c«ng tr×nh kiÕn tróc, ®å mü nghÖ, s¶n phÈm mü thuËt, ®å thñ c«ng truyÒn thèng, t− liÖu cæ, tµi liÖu cã C¸c chÝnh s¸ch b¶o tån v¨n hãa 43 gi¸ trÞ lÞch sö, tµi liÖu cã gi¸ trÞ nghÖ thuËt ®èi víi ®Êt n−íc. Di s¶n v¨n hãa phi vËt thÓ: c¸c vë diÔn s©n khÊu, ©m nh¹c, kü nghÖ thñ c«ng cã gi¸ trÞ nghÖ thuËt hay lÞch sö ®èi víi ®Êt n−íc. Di s¶n v¨n hãa d©n gian: tµi nghÖ Èm thùc vµ mãn ¨n, m« h×nh, lÔ phôc, trang phôc, trang phôc tu hµnh, nghi lÔ t«n gi¸o - tÝn ng−ìng, phong tôc, ng«n ng÷ d©n téc thiÓu sè, v¨n häc d©n gian, diÔn x−íng, trß ch¬i, trang thiÕt bÞ néi thÊt, dông cô gia ®×nh, y häc d©n gian, c©y thuèc, ®å thê... Tµi s¶n v¨n hãa: di tÝch, ®Òn ®µi, danh th¾ng tù nhiªn. Di tÝch lÞch sö: gß, ®åi, rõng, thµnh qu¸ch, cung ®iÖn, nhµ cæ, mé cæ. Danh th¾ng vµ danh th¾ng tù nhiªn: c«ng viªn, v−ên, cÇu cèng, th¸c, d·y nói, b·i biÓn, thó vËt, c©y cèi, kho¸ng s¶n. Di s¶n v¨n hãa lµ quÇn thÓ kiÕn tróc lÞch sö: nh÷ng n¬i ®· ®−îc chÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng hay quèc gia c«ng nhËn lµ n¬i cÇn ph¶i b¶o tån(*). 2. X©y dùng bé m¸y hµnh chÝnh vµ ng©n s¸ch ®Ó ho¹t ®éng. §øng ®Çu bé m¸y hµnh chÝnh chÞu tr¸ch nhiÖm lµ Côc V¨n hãa NhËt B¶n (ACA) trùc thuéc Bé Gi¸o dôc, V¨n hãa, ThÓ thao, Khoa häc vµ C«ng nghÖ NhËt B¶n. §©y lµ c¬ quan duy nhÊt cã chøc n¨ng ph¸p lý ®iÒu hµnh c¸c ho¹t ®éng tõ trung −¬ng ®Õn ®Þa ph−¬ng, ®−îc thµnh lËp ngµy 15/06/1968 (tiÒn th©n lµ Phßng V¨n hãa vµ Héi ®ång b¶o tån di s¶n v¨n hãa trùc thuéc Bé Gi¸o dôc NhËt B¶n). Ng©n s¸ch ban ®Çu dµnh cho ACA lµ 4.960 triÖu Yªn, ®Õn n¨m 1990 t¨ng lªn 43.273 triÖu Yªn (Tõ Phong, 1998, tr.12), kinh phÝ cho n¨m 2012 lµ 103.200 (*) Theo: LuËt B¶o tån di s¶n v¨n hãa NhËt B¶n n¨m 1984 vµ ChÝnh s¸ch v¨n hãa cña NhËt B¶n ban hµnh n¨m 1991 (b¶n tiÕng NhËt). Xem thªm: Phô lôc trong bµi viÕt cña GS. Tõ Phong (1998, tr.16-17) vµ LuËt B¶o tån di s¶n v¨n hãa NhËt B¶n n¨m 2001 (b¶n tiÕng NhËt). triÖu Yªn, n¨m 2013 lµ 103.342 triÖu Yªn, n¨m 2014 lµ 103.592 triÖu Yªn, n¨m 2015 lµ 121.798 triÖu Yªn (Dù to¸n ng©n s¸ch cña Côc v¨n hãa NhËt B¶n n¨m 2015, _gyousei/yosan/pdf/27_gaiyou.pdf, tr.2). Nh÷ng kho¶n ng©n s¸ch nµy l¹i ®−îc ph©n bæ cho tõng lÜnh vùc cô thÓ nh− sau (Xem: Dù to¸n ng©n s¸ch cña Côc v¨n hãa NhËt B¶n n¨m 2015, yosan/pdf/27_gaiyou.pdf, tr.2-6): Thø nhÊt, ng©n s¸ch cho ph¸t triÓn nguån nh©n lùc vµ s¸ng t¹o cã tÝnh nghÖ thuËt bao gåm: ng©n s¸ch cho søc m¹nh mÒm v¨n hãa ë NhËt B¶n vµ khu vùc, n¨m 2014 lµ 5.525 triÖu Yªn, n¨m 2015 lµ 7.155 triÖu Yªn; hç trî s¸ng t¹o v¨n hãa nghÖ thuËt, n¨m 2014 lµ 5.678 triÖu Yªn, n¨m 2015 lµ 6.648 triÖu Yªn; ®µo t¹o, båi d−ìng nh©n tµi, nghÖ nh©n, n¨m 2014 lµ 8.628 triÖu Yªn, n¨m 2015 lµ 9.121 triÖu Yªn; h−íng tíi ch−¬ng tr×nh v¨n hãa n¨m 2020 mang tªn “再掲 - t¸i sinh”, n¨m 2014 lµ 11.255 triÖu Yªn, n¨m 2015 lµ 16.263 triÖu Yªn. Thø hai, ng©n s¸ch cho ho¹t ®éng b¶o tån c¸c di s¶n v¨n hãa kh«ng thÓ thay thÕ ®−îc, bao gåm: ThiÕt lËp kÕ ho¹ch chiÕn l−îc sö dông toµn diÖn di s¶n v¨n hãa, n¨m 2014 lµ 7.800 triÖu Yªn, n¨m 2015 lµ 14.099 triÖu Yªn; ho¹t ®éng kÕ thõa, sö dông, söa ch÷a c¸c di s¶n v¨n hãa, n¨m 2014 lµ 33.397 triÖu Yªn, n¨m 2015 lµ 34.768 triÖu Yªn; ®µo t¹o, båi d−ìng nh©n tµi, trao gi¶i th−ëng cho c¸c ho¹t ®éng chung liªn quan ®Õn di s¶n v¨n hãa, n¨m 2014 lµ 3.277 triÖu Yªn, n¨m 2015 lµ 3.876 triÖu Yªn. Thø ba, ng©n s¸ch cho trao ®æi, giao l−u v¨n hãa quèc tÕ vµ thóc ®Èy ph¸t triÓn m«i tr−êng v¨n hãa nghÖ thuËt ®a d¹ng, phong phó, bao gåm: thóc ®Èy giao l−u v¨n hãa NhËt B¶n, n¨m 2014 44 Th«ng tin Khoa häc x· héi, sè 11.2015 lµ 2.266 triÖu Yªn, n¨m 2015 lµ 3.328 triÖu Yªn; thóc ®Èy hîp t¸c quèc tÕ trªn lÜnh vùc b¶o tån di s¶n v¨n hãa, n¨m 2014 lµ 358 triÖu Yªn, n¨m 2015 lµ 380 triÖu Yªn; thóc ®Èy d¹y tiÕng NhËt ë n−íc ngoµi, n¨m 2014 lµ 212 triÖu Yªn, n¨m 2015 lµ 292 triÖu Yªn. Thø t−, ng©n s¸ch cho viÖc thùc thi, thóc ®Èy, ®iÒu chØnh, s¸ng t¹o v¨n hãa, bao gåm: c¶i tiÕn chøc n¨ng thiÕt bÞ tµi s¶n v¨n hãa quèc gia (b¶o tµng mü thuËt, nhµ h¸t, b¶o tµng), n¨m 2014 lµ 25,133 tû Yªn, n¨m 2015 lµ 26,874 tû Yªn; mua s¾m c¸c tµi s¶n v¨n hãa quèc gia (nhµ h¸t, b¶o tµng mü thuËt, b¶o tµng), n¨m 2014 lµ 7,722 tû Yªn, n¨m 2015 lµ 12,249 tû Yªn; ph¸t triÓn khuyÕch t¸n v¨n hãa, n¨m 2014 lµ 638 triÖu Yªn, n¨m 2015 lµ 733 triÖu Yªn. Cuèi cïng lµ kho¶n ng©n s¸ch ®Æc biÖt chi cho viÖc phôc håi sau trËn ®éng ®Êt ®¹i th¶m häa ë vïng §«ng B¾c NhËt B¶n ngµy 11/3/2011, n¨m 2014 lµ 2,560 tû Yªn vµ n¨m 2015 lµ 2,963 tû Yªn. Nh− vËy, c¸ch thøc tæ chøc vµ sù quan t©m thÝch ®¸ng cña ChÝnh phñ NhËt B¶n trªn c¶ hai b×nh diÖn qu¶n lý vµ chi ng©n s¸ch ®· gióp cho bé m¸y ®iÒu hµnh, triÓn khai b¶o tån di s¶n v¨n hãa cña NhËt B¶n ho¹t ®éng hiÖu qu¶. 3. Thùc hiÖn b¶o tån di s¶n v¨n hãa trªn c¬ së x¸c lËp c¸c quyÒn së h÷u vµ sù b¶o trî cña Nhµ n−íc trªn mäi ph−¬ng diÖn. Theo LuËt B¶o tån di s¶n v¨n hãa NhËt B¶n, mäi di s¶n v¨n hãa NhËt B¶n ®Òu thuéc quyÒn së h÷u cña c«ng d©n, c¸c c¬ quan sù vô, c¸c tæ chøc chÝnh phñ hoÆc phi chÝnh phñ. Tuy nhiªn di s¶n v¨n hãa lµ tµi s¶n ®Æc biÖt, dï thuéc vÒ nh÷ng chñ së h÷u cô thÓ th× vÉn lu«n lµ tµi s¶n quèc gia (theo quy ®Þnh t¹i Kho¶n 2, §iÒu 4 cña LuËt B¶o tån di s¶n v¨n hãa). Theo ®ã, c¸c chñ së h÷u tµi s¶n v¨n hãa cïng ng−êi së h÷u h÷u quan sÏ chÞu tr¸ch nhiÖm b¶o qu¶n chóng mét c¸ch tèt nhÊt, khai th¸c gi¸ trÞ v¨n hãa cña chóng víi ý thøc ®Çy ®ñ r»ng ®ã lµ nh÷ng tµi s¶n quý b¸u cña quèc gia. ViÖc thùc hiÖn c¸c quyÒn së h÷u lu«n ®−îc ®Æt d−íi sù b¶o trî cña Nhµ n−íc mµ kh«ng ph¶i c¸ nh©n (Tõ Phong, 1998). 4. Khai th¸c, sö dông c¸c gi¸ trÞ cña di s¶n, tµi s¶n v¨n hãa trªn c¬ së ®−a chóng th©m nhËp vµo ®êi sèng x· héi. Khai th¸c c¸c gi¸ trÞ di s¶n v¨n hãa lµ lµm chóng sèng l¹i, lµm cho hiÖn tån c¸c gi¸ trÞ ®ã trong ®êi sèng cô thÓ. §Ó thùc hiÖn môc tiªu nµy, NhËt B¶n ®· tiÕn hµnh hîp t¸c trªn diÖn réng: gi÷a ChÝnh phñ vµ c¸c tæ chøc phi chÝnh phñ, gi÷a trung −¬ng vµ ®Þa ph−¬ng, gi÷a bé m¸y hµnh chÝnh nhµ n−íc vµ tËp thÓ nh©n d©n, gi÷a c¸ nh©n víi c¸ nh©n, gi÷a c¸ nh©n víi c¸c c¬ quan nhµ n−íc, vµ ë cÊp ®é quèc gia lµ trao ®æi hîp t¸c quèc tÕ trong lÜnh vùc b¶o tån. 5. Duy tr× ho¹t ®éng b¶o tån vµ khai th¸c di s¶n v¨n hãa trong bèi c¶nh toµn cÇu hãa vÒ v¨n hãa. Nh÷ng n¨m qua, NhËt B¶n cßn nç lùc ®Èy m¹nh hîp t¸c, trao ®æi quèc tÕ víi kho¶n chi ng©n s¸ch kh¸ lín (nh− ®· ®Ò cËp ë phÇn tr−íc). Nh÷ng ho¹t ®éng trao ®æi nµy ®· gãp phÇn ®a d¹ng hãa c¸c c¸ch thøc b¶o tån v¨n hãa, ®Èy m¹nh qu¶ng b¸ v¨n hãa, n©ng cao vÞ thÕ cña NhËt B¶n trªn tr−êng quèc tÕ. 6. §−a ra c¸c ph−¬ng thøc, kü thuËt b¶o tån míi ®èi víi di s¶n v¨n hãa ®−¬ng ®¹i, thµnh lËp thªm c¸c c¬ quan míi liªn quan ®Õn b¶o tån (科野太郎, 2005年). §iÒu nµy tr−íc hÕt thÓ hiÖn b»ng viÖc x©y dùng c¸c chÝnh s¸ch míi vµ ph©n chia l¹i quyÒn hµnh gi÷a ®Þa ph−¬ng vµ trung −¬ng. Trong lÇn ph©n chia l¹i nµy, nhiÒu c¬ quan míi liªn quan ®Õn b¶o tån v¨n hãa còng ®−îc C¸c chÝnh s¸ch b¶o tån v¨n hãa 45 thµnh lËp, nh−: Trung t©m th«ng tin vÒ di s¶n v¨n hãa d©n gian tØnh Saga, Trung t©m di s¶n v¨n hãa d©n gian Hokkaido, Héi ®ång gi¸o dôc tØnh Hyogo, Trung t©m x©y dùng vµ øng dông di s¶n v¨n hãa, C«ng ty di s¶n v¨n hãa Hyaku tØnh Toyama,v.v... ( Nh− vËy, víi hµng lo¹t c¸c chÝnh s¸ch nªu trªn, NhËt B¶n ®· vµ ®ang thµnh c«ng trong b¶o tån di s¶n v¨n hãa cña d©n téc. III. ViÖc thùc thi c¸c chÝnh s¸ch b¶o tån v¨n hãa ë NhËt B¶n 1. V¨n hãa phi vËt thÓ V¨n hãa Èm thùc: HiÖn nay ë NhËt B¶n, viÖc b¶o tån vµ ph¸t huy c¸c ®Æc tr−ng v¨n hãa Èm thùc truyÒn thèng kh«ng chØ b»ng ý thøc cña mçi c¸ nh©n, sù kÕ tôc qua c¸c thÕ hÖ gia ®×nh mµ cßn ph¶i dùa vµo c¸c chÝnh s¸ch do ChÝnh phñ thùc thi vµ c¸c biÖn ph¸p, kÕ ho¹ch cô thÓ phï hîp víi bèi c¶nh tõng vïng cña chÝnh quyÒn ë c¸c ®Þa ph−¬ng. Nh÷ng mãn ¨n truyÒn thèng mang ®Ëm ®Æc tr−ng cña mçi vïng miÒn ®−îc tr©n träng, g×n gi÷ th«ng qua viÖc thóc ®Èy qu¶ng c¸o, b¸n s¶n phÈm. Sù kÕt hîp gi÷a du lÞch vµ qu¶ng b¸, giíi thiÖu c¸c s¶n phÈm liªn quan ®Õn Èm thùc truyÒn thèng rÊt ®−îc chó träng ë c¸c ®Þa ph−¬ng. Trang phôc: HiÖn nay, hÇu hÕt c¸c ®Þa ph−¬ng ®Òu thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch b¶o tån ®èi víi nghÒ dÖt, nhuém truyÒn thèng theo quy ®Þnh cña ChÝnh phñ. C¸c s¶n phÈm cña nghÒ khi ®−îc xÕp vµo lo¹i di s¶n v¨n hãa th× viÖc qu¶n lý, tu söa do chñ së h÷u hoÆc ®oµn thÓ qu¶n lý tiÕn hµnh nh−ng sÏ ®−îc Nhµ n−íc hç trî vÒ tµi chÝnh. C¸c kü thuËt, bÝ quyÕt nghÒ nghiÖp nÕu ®−îc xÕp h¹ng lµ di s¶n v¨n hãa phi vËt thÓ vµ nh÷ng nghÖ nh©n ®−îc c«ng nhËn lµ “nghÖ nh©n quèc b¶o” (芸人国宝) sÏ ®−îc Nhµ n−íc hç trî tµi chÝnh. NghÒ thñ c«ng truyÒn thèng: Thùc hiÖn theo LuËt Ph¸t triÓn nghÒ thñ c«ng truyÒn thèng ban hµnh n¨m 1974, hÇu hÕt c¸c ®Þa ph−¬ng ®· ®−a ra hµng lo¹t chÝnh s¸ch, tiÕn tíi kh«i phôc, vùc dËy vµ ph¸t triÓn lµng nghÒ truyÒn thèng vèn ®ang bÞ mai mét bëi c«ng nghiÖp hiÖn ®¹i. §Ó ph¸t triÓn ngµnh nghÒ thñ c«ng, ChÝnh phñ NhËt B¶n cßn x©y dùng nhiÒu nhµ triÓn l·m, tæ chøc l−u gi÷ t− liÖu, thùc hiÖn ®iÒu tra, nghiªn cøu, më triÓn l·m, ph¸t triÓn c¸c ý t−ëng míi,v.v... HiÖn nay, mét sè ngµnh nghÒ thñ c«ng truyÒn thèng cña NhËt B¶n ®· ®−îc vinh danh lµ di s¶n v¨n hãa phi vËt thÓ ®¹i diÖn cña nh©n lo¹i nh−: kü thuËt dÖt v¶i Ojiya chijimi vµ Echigo jofu vïng Uonuma, tØnh Niigata (n¨m 2009); kü thuËt dÖt lôa truyÒn thèng Yukitsumugi tØnh Irabaki (n¨m 2010); kü thuËt lµm giÊy Sekishu banshi vïng Iwami, tØnh Shimane (n¨m 2009),v.v Mét sè lo¹i h×nh s©n khÊu nghÖ thuËt, nghi lÔ, lÔ héi truyÒn thèng: Mét sè lo¹i h×nh s©n khÊu cña NhËt B¶n ®· ®−îc UNESCO c«ng nhËn lµ kiÖt t¸c truyÒn khÈu vµ di s¶n v¨n hãa phi vËt thÓ ®¹i diÖn cña nh©n lo¹i nh−: Lo¹i h×nh s©n khÊu kÞch Nogaku (n¨m 2001 vµ 2008), NghÖ thuËt móa rèi Bunraku (n¨m 2003 vµ 2008), kÞch Kabuki (n¨m 2005 vµ 2008),... TÊt c¶ ®· vµ ®ang ®−îc b¶o tån rÊt tèt. Ngoµi ra, cßn nhiÒu nghi lÔ, lÔ héi vµ lo¹i h×nh nghÖ thuËt kh¸c cña NhËt B¶n ®−îc UNESCO c«ng nhËn lµ di s¶n v¨n hãa phi vËt thÓ ®¹i diÖn cña nh©n lo¹i nh−: lÔ héi Daimokutate ë ®Òn Yahashira tØnh Nara (n¨m 2009), Nh· nh¹c cung ®×nh NhËt B¶n Gagaku (n¨m 2009), §iÖu móa th¸nh thÇn Hayachine kagura (n¨m 2009),v.v 46 Th«ng tin Khoa häc x· héi, sè 11.2015 2. V¨n hãa vËt thÓ VÒ kiÕn tróc: ë NhËt B¶n, nh÷ng c«ng tr×nh, quÇn thÓ kiÕn tróc cã gi¸ trÞ lÞch sö - v¨n hãa ®Òu ®−îc b¶o tån theo LuËt B¶o tån di tÝch chïa chiÒn cæ. Bªn c¹nh ®ã, nhiÒu lµng m¹c lÞch sö, kiÕn tróc nhµ b×nh d©n còng ®· ®−îc ®−a vµo danh s¸ch b¶o tån. ViÖc ®µo t¹o ®éi ngò kü thuËt viªn lµm c«ng t¸c tu söa, t«n t¹o ®−îc chÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng hÕt søc quan t©m. C¸c kü thuËt tu söa, t«n t¹o, kü thuËt söa ch÷a ®−îc ®−a vµo quy chÕ kü thuËt b¶o tån di s¶n v¨n hãa. Ngoµi ra, víi c¸c tµi s¶n ®· ®−îc Nhµ n−íc ®−a vµo danh s¸ch cÇn b¶o tån th× Côc V¨n hãa vµ chÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng sÏ tµi trî cho viÖc tu söa ®Þnh kú, phßng ch¸y, ho¹t ®éng thÓ nghiÖm. C«ng viÖc phôc chÕ, tu söa, b¶o d−ìng c¸c c«ng tr×nh kiÕn tróc c«ng céng vµ t− nh©n cã gi¸ trÞ lÞch sö - v¨n hãa ®Òu ph¶i tu©n thñ c¸c quy ®Þnh nghiªm ngÆt, d−íi sù chØ ®¹o, thÈm ®Þnh cña héi ®ång chuyªn m«n kÕt hîp gi÷a Nhµ n−íc vµ ®Þa ph−¬ng. Qua ®ã, kh«ng chØ b¶o tån nguyªn vÑn gi¸ trÞ v¨n hãa mµ cßn gi÷ ®−îc ®Æc tr−ng vèn cã cña c¸c c«ng tr×nh kiÕn tróc ë mçi vïng miÒn (川村恒明, 2002年). VÒ c¸c danh lam th¾ng c¶nh, hÖ thèng ®×nh chïa, ®Òn ®µi cã tÝnh v¨n hãa lÞch sö: viÖc b¶o tån còng rÊt ®−îc chó träng. HiÖn UNESCO ®· c«ng nhËn 4 di s¶n thiªn nhiªn t¹i NhËt B¶n bao gåm: QuÇn thÓ kiÕn tróc PhËt gi¸o khu vùc chïa Honryuji; Thµnh Himeji; §¶o Yakushima; Vïng nói Shirakami ë phÝa B¾c cña Honshu. Bªn c¹nh ®ã, NhËt B¶n cßn cã nhiÒu di s¶n v¨n hãa kh¸c nh−: Di s¶n v¨n hãa cè ®« Kyoto; Lµng lÞch sö Shirakawa go vµ Gokayama thuéc tØnh Gifu vµ Toyama; Khu t−ëng niÖm hßa b×nh Hiroshima; §Òn Itsukushima Jinza; Di tÝch Nara cæ; Nói Phó SÜ; Nhµ m¸y dÖt lôa Tomioka;v.v ∗ ∗ ∗ NhËt B¶n ®· vµ ®ang thµnh c«ng trªn con ®−êng b¶o tån di s¶n v¨n hãa cña d©n téc. B¶o tån, ph¸t triÓn, g×n gi÷ c¸c gi¸ trÞ v¨n hãa truyÒn thèng, v¨n hãa hiÖn ®¹i, b¶n s¾c d©n téc, ®ång thêi tiÕp thu c¸c tinh hoa v¨n hãa thÕ giíi tõ l©u ®· ®−îc chó träng trong chÝnh s¸ch v¨n hãa cña NhËt B¶n. §Ó lµm ®−îc ®iÒu nµy, kh«ng chØ lµ sù cè g¾ng cña riªng ChÝnh phñ NhËt B¶n mµ cßn cã sù ®ång t©m gãp søc cña mçi ng−êi d©n
Tµi liÖu trÝch dÉn 1. 中村賢二郎（2007年）、わかりや すい文化財保護制度の解説、出版 社：ぎょうせい。 2. 科野太郎（2005年）、「新しい文 化財保護のあり方―文化財保護法 の改正をめぐって―」、文化財信 濃版社。 3. 川村恒明ほか (2002年)『文化財政策概論―文化遺 産保護の新たな展開に向けて』、 東京、東海大学出版会 4. Tõ Phong (1998), “B¶o tån vµ khai th¸c di s¶n v¨n hãa - Kinh nghiÖm tõ NhËt B¶n”, T¹p chÝ V¨n hãa nghÖ thuËt, sè 163. 5. 平成27年度文化庁予算の概要 (Dù to¸n ng©n s¸ch cña Côc v¨n hãa NhËt B¶n n¨m 2015), sei/yosan/pdf/27_gaiyou.pdf 6. goseido/houritsu.html 7. menu/other/icsFiles/afieldfile/2014/1 1/10/1353312_8.pdf