Bí mật về tốc độ của PC

Khi bạn tìm mua một PC mới, việc quyết định chọn chip giữa Intel và AMD chỉ là màn khởi đầu. Dưới đây, chúng tôi sẽ hướng dẫn bạn cách làm chủ các tính năng và lựa chọn được máy có tốc độ nhanh thật sự. Cạnh tranh quả thật là một điều hay ho, nhất là khi bạn tìm kiếm PC mới có tốc độ cao. Gần như mạnh hơn cuộc chiến giành ưu thế về CPU. Các công ty mới trong lĩnh vực sản xuất chip cũng nhảy vào cuộc. Tốc độ của bộ xử lý cứ tăng lên mãi, giá lại giảm. Người mua có được máy tính mạnh hơn với giá thấp hơn. Tuy nhiên cạnh tranh cũng có thể gây nên tình trạng lẫn lộn. CPU nào phù hợp nhất với những nhu cầu riêng của bạn - Athlon? Celeron? Duron? Pentium III? Hay bạn nên bỏ thêm ít tiền để mua một trong những hệ thống Pentium 4 đầu tiên? Hơn nữa, cuộc chiến CPU mới chỉ bắt đầu. Liệu PC mới của bạn có tăng thêm tốc độ nhờ RDRAM hay SDRAM? Còn DDR SDRAM thì sao? Megahertz hay Gigahertz? Có quá nhiều vấn đề phải giải quyết. Chỉ mới 4 năm trước, cache đầu tiên của Intel Pentium được gắn sẵn trên bộ xử lý, còn cache Level 2 chậm hơn thì kết nối với chip bằng bus dữ liệu. Thiết kế CPU này nay tích hợp cả 2 loại cache trên bộ xử lý, nhờ vậy tốc độ nhanh hơn. Bộ nhớ cache Level 2 - nguyên nhân kìm hã m tốc độ của Athlon thế hệ đầu tiên - không còn là vấn đề nan giải nữa nhờ cache tích hợp L2 256KB vừa được giới thiệu mùa hè qua. Athlon ban đầu có cache L2 512KB tốc độ chậm nằm ngoài chip, nhưng giờ đây CPU loại đó đã trở thành lạc hậu. Ðể đảm bảo mua đúng PC Athlon mới, hãy kiểm tra đặc tính: Máy phải có tổng cộng 384KB cache bộ xử lý (L1+L2). Nếu đặc tính ghi cache L2 256 cũng được. Cache tổng cộng của Athlon lớn hơn 288 KB cache tổng cộng của PIII (32KB L1 và 256 KB L2). Nói chung, cache gắn trên chip càng lớn thì tốc độ càng cao. Riêng Pentium III, mặc dù kích thước cache nhỏ hơn và ít CPU hơn so với Athlon, nhưng tốc độ vẫn khả dĩ. Nó là CPU cỡ trung của Intel, với tốc độ từ 733 MHz đến 1 GHz. "Nếu bạn chỉ viết thư cho mẹ, Pentium III là đủ tốt; nhưng nếu bạn soạn thảo video, nhận dạng tiếng nói, hay sử dụng như trạm làm việc mức thấp thì P4 thích hợp hơn", theo lời nói của một viên chức Inel. Thực ra P3 có rất nhiều khả năng. Nó đủ mạnh để chạy các ứng dụng nặng về đồ hoạ như CAD hay soạn thảo video. Nếu bạn chỉ cần soạn thảo văn bản, tốt hơn hết là tiết kiệm vài trăm USD với chip Celeron 566 MHz rẻ tiền. Một nhà phân tích cho rằng: "Kế hoạch của Intel là tung ra P4 ở mức cao cấp, rồi nhanh chóng chuyển nó xuống thị trường PC bậc trung để cạnh tranh với Athlon". Theo đại diện của Giga Information Group, Athlon vừa được đưa ra năm ngoái có kiến trúc mới hơn và khả năng tăng tốc độ xung nhịp cao hơn trong tương lai, trong khi PIII dường như đã đạt đến đỉnh điểm là 1GHz. Cũng chưa hẳn như vậy, Intel đang phát triển PIII thành Tualatin, dự kiến phát hành vào giữa năm sau, sẽ cạnh tranh với Athlon ở thị trường 1000-1500 USD, theo lời một phân tích viên của InQuest Research. Tualatin sẽ có cache L2 512KB và hỗ trợ bus hệ thống 133 MHz hoặc 200 MHz. Nó còn cho phép sử dụng DDR SDRAM, song cũng có thể Intel dành lại DDR cho các hệ thống P4. Như vậy PIII tiếp tục sống. Chọn chip rẻ tiền Ðối với người dùng PC có nhu cầu đơn giản như duyệt Web, trao đổi e-mail thì cũng chẳng cần phải mua PIII hay Athlon. Ðược sử dụng trong các PC giá dưới 1000USD, những chip như AMD Duron, Intel Celeron và Via Cyrix II với tốc độ khởi đầu 500MHz là đủ dùng. Cuối năm nay, Celeron và Duron sẽ đạt tới 800MHz, còn Cyrix III sẽ đạt 700 MHz. Kết hợp với tốc độ với giá cả phải chăng thì Duron là thích hợp hơn cả. Thử nghiệm PC WorldBench 2000 cho thấy PC Duron chạy nhanh ngang ngửa với PIII. Chẳng hạn PC Duron 600MHz không những vượt PIII 600MHz 13 điểm, mà còn thu PIII 733 MHz chỉ có 5 điểm. Duron còn sáng chói hơn nữa nếu so sánh với Intel Celeron hay Via Cyrix III. Bus front-side 200MHz của nó nhanh gấp 3 lần bus 66MHz của Celeron, và nó có cache tích hợp 192KB (128KB L1 và 64KB L1 và 128KB L2). Cache càng lớn thì CPU càng ít phải dùng đến bộ nhớ chính để lưu thông tin và lệnh, nhờ vậy tốc độ hệ thống nhanh hơn. Tuy nhiên nên nhớ rằng tốc độ hệ thống không chỉ phụ thuộc vào CPU. Chẳng hạn PC Celeron thường có kèm theo bộ điều khiển đồ hoạ tích hợp trên chip chứ không phải trên card tăng tốc đồ hoạ riêng giống như trong phần lớn các hệ thống PIII. Bộ điều khiển đồ hoạ tích hợp này lại thường chia sẻ bộ nhớ hệ thống chính của PC. Hệ thống bị thúc ép, tốc độ đồ hoạ bị chậm lại, kết quả là hình ảnh trong các trò chơi 3D hay bị giật. Nếu bạn là tay chơi game, tốt hơn hết nên đầu tư vào PC PIII hay Athlon. Via Cyrix III có 128KB cache L1 nhưng không có cache L2, vì vậy nó chạy chậm nhất trong 3 loại chip giá rẻ nói trên. Via Technology dự đình đầu năm tới sẽ giới thiệu chip Cyrix III nâng cấp, mã hiệu là Samue II, có 64 KB cache L2 nâng cao tốc độ. Cyrix III hỗ trợ tốc độ bus front-side là 66, 100, hay 133MHz. Hiện nay chưa có nhà sản xuất PC lớn nào tại Mỹ công bố sẽ dùng chip Cyrix III, do đó nó chưa được phổ biến rộng rãi trong giới sản xuất máy tính. Giám đốc tiếp thị của Via Technology cho biết cuối năm nay Cyrix III sẽ xuất hiện trong các hệ thống từ 500 đến 600USD. Tốc độ xung nhịp trong khoảng 500-700 MHz, nhưng Via cũng công nhận là thiết kế của chip này không cho phép tốc độ cao hơn, nhất là đối với các ứng dụng đồ hoạ. Tuy nhiên, khi chạy những chương trình thông thư ờng như xử lý văn bản và duyệt Web, tốc độ của Celeron và Cyrix II là quá đủ. Intel đang phát triển một sản phẩm cạnh tranh với Cyrix III mang mã hiệu Timna, sẽ ra mắt khoảng đầu năm tới tỏng các máy tính giá dưới 700USD. Timna làm giảm chi phí hệ thống nhớ tích hợp các bộ điều khiển đồ hoạ và bộ nhớ với bộ vi xử lý ngay trên chip. Một nhà phân tích tin rằng thiết kế tích hợp cao của Timna không ảnh hưởng tới tốc độ hệ thống, thực tế nó còn hỗ trợ thêm cho một số ứng dụng. Ông nói: "Khi tích hợp hệ thống bộ nhớ lên một chip, bạn thực sự có lợi về tốc độ do CPU không phải viện đến chip để trao đổi với bộ nhớ". Liệu Timna có phải là một dòng sản phẩm mới để người dùng cân nhắc khi mua máy tính? Có lẽ là không. Vẫn theo nhà phân tích trên, có thể Intel sẽ giới thiệu Timna dưới nhã n hiệu Celeron; người dùng cuối sẽ không quan tâm PC Celeron 600MHz có chip Timna hay chip Celeron bên trong. Tốc độ xung nhịp cao hơn là xu hướng rõ rệt. Nhưng PC còn cần cả bo mạch chủ và thiết bị ngaọi vi tốc độ nhanh hơn mới thực sự tăng được tốc độ tổng thể. Chẳng hạn chip Celeron thế hệ kế tiếp của Intel sẽ nâng cấp bus 66MHz của phiên bản hiện thời lên 100MHz hoặc hơn- không phải vì người dùng đòi hỏi mà vì bus 200MHz của Duron đã nâng mức tốc độ của máy tính cấp thấp lên. Các nhà phân tích cho rằng người dùng Celeron sẽ không nhận thấy sự khác biệt này khi chạy các ứng dụng hàng ngày; bus hệ thống không gây cản trở đối với các ứng dụng thông thường. Ðại diện của Intel cũng đồng quan điểm: "Tốc độ bus đối với Celeron ít quan trọng. Khách hàng thường chú ý đến megahertz". Nói các khác, khi so sánh để quyết định mua máy, phần lớn người mua quan tâm nhiều đến loại CPU và tốc độ (Celeron-660, Duron-600, v.v...) hơn là những gì cụ thể làm cho PC chạy nhanh. Tuy nhiên hàng loạt nguyên nhân gây trì trệ cho hệ thống có ảnh hưởng rõ rệt đến người dùng, kể cả những người dùng xử lý văn bản hàng ngày, và đặc biệt là những ai làm việc củ yếu với những phần mềm đồ hoạ và hình ảnh độ phân giải cao. Có một giải pháp là tăng thêm bộ nhớ. Nếu đĩa cứng của bạn bị chậm chễ mỗi khi chuyển từ ứng dụng này sang ứng dụng khác, bổ sung RAM có thể cải thiện tình hình. Ví dụ PC Pentium III- 500 có 128MB RAM chạy nhanh hơn 13% so với PIII-500 chỉ có 64MB bộ nhớ. CPU di động, tiết kiệm năng lượng Mặt trận tính toán di động cũng đang thay đổi rất nhanh chóng. Người dùng laptop mong muốn có khả năng sử dụng máy cả ngày mà không cần cắm điện. Ðáp án kh ông phải từ các đại gia chip Intel hay AMD: Crusoe của Transmeta là bộ xử lý cho máy di động duy nhất được thiết kế để tăng thời gian sống của pin, dự kiến được tung ra cuối năm nay trong các máy xách tay nặng khoảng 1,35-1,8KG bởi các nhà sản xuất PC lớn như Fujitsu, HItachi, IBM và Sony. Thay vì tạo bộ xử lý tương thích Intel (x86) trong phần cứng, Transmeta đã tạo phần mềm "code-morphing" biên dịch các lệnh x86 thành lệnh mà cơ cấu phần cứng Very Long Instruction Word của Crusoe có thể hiểu được. Các hệ điều hành và ứng dụng hoạt động như thể chúng đang chạy trên chip x86, mặc dù không phải vậy Chip Crusoe hứa hẹn tiết kiệm năng lượng một cách đáng kể - IMB dự đoán 7 đến 8 giờ làm việc trên ThinkPad 240X. Một ThinkPad tương tự với chip Pentium III 500 MHz chạy được khoảng 4-5 giờ. Vì thành phần phần cứng của Crusoe nhỏ hơn và có ít transistor hơn các CPU di động truyền thống, nó tạo ít nhiệt hơn và dùng ít năng lư ợng hơn, rất lý tưởng cho các notebook nhẹ, không có quạt và các thiết bị Web. Chip Crusoe dùng 500mw đến 1,5w nưang lượng - rất nhỏ so với 6 đến 16w tiêu thụ bởi các CPU di động khác. Tuy nhiên, IBM dự đoán rằng thế hệ Crusoe đầu tiên sẽ có tốc độ chậm so với các CPU di động tương đương của AMD và Intel; "loạt chip này sẽ có giới hạn 300-600 MHz, nhưng tốc độ cao nhất tương tự như PIII 500MHz". Yếu điểm về tốc độ này có thể giảm khi các phiên bản tiếp theo của bộ xử lý ra đời. Trong khi đó, các CPU di động cạnh tranh của AMD và Intel lại được cải tiến với những công nghệ tiết kiệm năng lượng mà các nhà sản xuất cho rằng làm giảm năng lượng tiêu thụ trung bình xuống mức đáng kể. Chẳng hạn công nghệ SpeedStep của Intel tự động giảm điện năng và tốc độ xử lý Pentium III xuống khi hoạt động bằng năng lượng pin. Cụ thể bộ xử lý Pentium III di động khi chạy bằng nguồn điện AC có tốc độ 600MHz thì khi chạy pin tốc độ còn 500MHz. Công nghệ PowerNow của AMD chạy CPU với những mức điện năng và tốc độ khác nhau, tuỳ thuộc nhu cầu của từng ứng dụng. Công nghệ nào sẽ tiết kiệm được nhiều năng lượng nhất thì còn phải chờ xem.