Bí kíp kiếm tiền tỷ trên thị trường chứng khoán

Bí kíp ki m ti n t trên th tr ngế ề ỷ ị ườ ch ng khoán ứ Trên th tr ng m vàng ti m năng nh ng l i đ y r y r i ro này, ng i ta có th đ t đ n vinhị ườ ỏ ề ư ạ ầ ẫ ủ ườ ể ạ ế quang t t đ nh ch sau m t phút nh ng cũng có th b r i xu ng t n đáy ch trong ch p m t. ộ ỉ ỉ ộ ư ể ị ơ ố ậ ỉ ớ ắ Tham gia cu c ch i trên th tr ng ch ng khoán, ngoài s thông minh thì m t chi n thu t h pộ ơ ị ườ ứ ự ộ ế ậ ợ lý, linh ho t theo bi n đ ng c a th tr ng và m t tâm lý v ng vàng là nh ng đi u t i c nạ ế ộ ủ ị ườ ộ ữ ữ ề ố ầ thi t. ế Các nhà đ u t ph i làm th nào đ chuy n t th b đ ng sang th ch đ ng trên th tr ngầ ư ả ế ể ể ừ ế ị ộ ế ủ ộ ị ườ và đ u t thành công? Đáp án duy nh t cho câu h i trên là h c n có m t chi n sách mangầ ư ấ ỏ ọ ầ ộ ế đ m b n s c riêng, đ c xây d ng d a trên m t chi n l c c b n. Nói cách khác, nhà đ uậ ả ắ ượ ự ự ộ ế ượ ơ ả ầ t không ch c n hi u rõ b n thân mình mà tr c h t còn ph i có ki n th c c b n v cácư ỉ ầ ể ả ướ ế ả ế ứ ơ ả ề phong cách đ u t đ c đúc k t t kinh nghi m thành công c a các nhà đ u t đi tr c hayầ ư ượ ế ừ ệ ủ ầ ư ướ cùng th i. ờ Ai cũng bi t, trong m t ch ng m c nào đó, giá c phi u có liên quan đ n doanh thu. Nh ngế ộ ừ ự ổ ế ế ư th c t , giá c phi u tăng hay gi m l i ph thu c vào s thay đ i nh n th c c a th tr ngự ế ổ ế ả ạ ụ ộ ự ổ ậ ứ ủ ị ườ v l i nhu n c a c phi u trong t ng lai và m c đ tin t ng vào kh năng đ t đ c doanhề ợ ậ ủ ổ ế ươ ứ ộ ưở ả ạ ượ thu đó c a các nhà đ u t . N u bi n đ ng giá c phi u ch ph thu c vào vi c m t công ty cóủ ầ ư ế ế ộ ổ ế ỉ ụ ộ ệ ộ đáp ng đ c các m c tiêu doanh thu hay không thì giá c phi u c a m t công ty không đ tứ ượ ụ ổ ế ủ ộ ạ đ c m c tiêu doanh thu trên m t c phi u (EPS) dù ch là m t xu s gi m m nh theo cùngượ ụ ộ ổ ế ỉ ộ ẽ ả ạ m t t l . Ví d , n u công ty A d đoán ki m đ c 12 xu trong quý hai (m c d đoán theoộ ỷ ệ ụ ế ự ế ượ ứ ự th a thu n) nh ng ch đ t đ c 11 xu, th p h n 8% so v i d đoán. Nh v y, giá c phi uỏ ậ ư ỉ ạ ượ ấ ơ ớ ự ư ậ ổ ế c a công ty cũng s gi m x p x v i t l ph n trăm nh v y. Nh ng th c t l i th ng khácủ ẽ ả ấ ỉ ớ ỷ ệ ầ ư ậ ư ự ế ạ ườ h n. ẳ Khi doanh thu c a m t công ty th p h n d đoán 1 xu, giá c phi u c a công ty đó s gi mủ ộ ấ ơ ự ổ ế ủ ẽ ả 30, 40 hay th m chí 50% ho c h n n a. T i sao v y? B i vì doanh thu gi m xu ng là đi mậ ặ ơ ữ ạ ậ ở ả ố ề báo ch ng lành cho nh ng gì s p di n ra trong th i gian t i (ch ng h n, công ty không đ tẳ ữ ắ ễ ờ ớ ẳ ạ ạ đ c m c tăng tr ng doanh thu m c tiêu). Nói cách khác, các nhà đ u t lo s t l tăngượ ứ ưở ụ ầ ư ợ ỷ ệ tr ng kỳ v ng 20% c a công ty trong vài năm t i s ch còn là 10 hay 15%. Nh n th c nàyưở ọ ủ ớ ẽ ỉ ậ ứ tuy không h p lý nh ng v n làm gi m ni m tin c a các nhà đ u t vào ti m năng doanh thuợ ư ẫ ả ề ủ ầ ư ề trong t ng lai c a công ty, do đó, d n t i s s t gi m nghiêm tr ng c a giá c phi u. ươ ủ ẫ ớ ự ụ ả ọ ủ ổ ế B n có th cho r ng m c s t gi m 30, 40 hay 50% giá c phi u m i quý là cái giá quá đ t vàạ ể ằ ứ ụ ả ổ ế ỗ ắ không công b ng đ i v i m t công ty ch thi u 1 xu trong k ho ch, nh ng nó có nh h ngằ ố ớ ộ ỉ ế ế ạ ư ả ưở đ n s thay đ i m c tăng tr ng kỳ v ng trong t ng lai. V i t l tăng l i nhu n 20%,ế ự ổ ứ ưở ọ ươ ớ ỷ ệ ợ ậ kho n đ u t c a b n s tăng 16 l n trong h n m t năm, g p b n l n so v i m c tăng l iả ầ ư ủ ạ ẽ ầ ơ ộ ấ ố ầ ớ ứ ợ nhu n 10%. Tuy nhiên, n u t l tăng tr ng c a công ty đang gi m t 20% xu ng 10%, t cậ ế ỷ ệ ưở ủ ả ừ ố ứ là gi m m t n a, thì không có nghĩa là giá c phi u c a công ty s gi m 50% ho c nhi uả ộ ử ổ ế ủ ẽ ả ặ ề h n. ơ Nh b n th y, doanh thu hi n t i là nhân t d nh n bi t nh t khi đ nh giá c phi u trên thư ạ ấ ệ ạ ố ễ ậ ế ấ ị ổ ế ị tr ng. V b c c u trúc d đ v này là nh n th c c a th tr ng v các kho n doanh thuườ ỏ ọ ấ ễ ổ ỡ ậ ứ ủ ị ườ ề ả trong t ng lai và ni m tin đ t đ c chúng c a các nhà đ u t . ươ ề ạ ượ ủ ầ ư Nh n th c c a th tr ng b tác đ ng b i r t nhi u y u t . M t b n báo cáo nghiên c u tuy tậ ứ ủ ị ườ ị ộ ở ấ ề ế ố ộ ả ứ ệ v i v i các kho n doanh thu cao có th khi n th tr ng b t ng và chú ý đ n công ty đó.ờ ớ ả ể ế ị ườ ấ ờ ế Đi u t ng t cũng di n ra khi m t công ty tung ra s n ph m m i hay có s tham gia c a đ iề ươ ự ễ ộ ả ẩ ớ ự ủ ộ ngũ qu n lý m i, năng đ ng và tháo vát. Các y u t này đ u đ c coi là đ ng l c tăng doanhả ớ ộ ế ố ề ượ ộ ự thu trong t ng lai. M i quan h này đ c th hi n trong t s giá trên thu nh p (P/E). P/Eươ ố ệ ượ ể ệ ỷ ố ậ đ c tính b ng cách chia giá c phi u c a công ty cho thu nh p tính trên m i c phi u (EPS)ượ ằ ổ ế ủ ậ ỗ ổ ế trong năm tr c đó. Trên th c t , P/E là m c th tr ng đ ng ý tr cho doanh thu t ng laiướ ự ế ứ ị ườ ồ ả ươ c a công ty và ph thu c vào nh n th c c a th tr ng v nh ng kho n doanh thu đó. Đâyủ ụ ộ ậ ứ ủ ị ườ ề ữ ả chính là lý do t i sao chúng ta c n xem xét s chênh l ch l n gi a t s P/E c a các lo i cạ ầ ự ệ ớ ữ ỷ ố ủ ạ ổ phi u. ế Hãy xem xét ví d v Công ty Ph n m m Advent và Công ty Morgan Stanley. Theo d đoán,ụ ề ầ ề ự l i nhu n thu v khi mua c phi u Advent trong năm tài khóa 2001 là kho ng 0,9 đôla. Cũngợ ậ ề ổ ế ả trong năm đó, l i nhu n d đoán c a Morgan Stanley là 3,88 đôla. ợ ậ ự ủ Tháng 8/2001, khi chúng tôi vi t ch ng này, t s P/E c a Advent là 51, d a trên l i nhu nế ươ ỷ ố ủ ự ợ ậ d ki n và giá c phi u là kho ng 46 đôla cho m i c phi u. Còn Morgan Stanley có t sự ế ổ ế ả ỗ ổ ế ỷ ố P/E b ng 13, d a trên l i nhu n d ki n và giá c phi u kho ng 50 đôla m t c phi u. Cácằ ự ợ ậ ự ế ổ ế ả ộ ổ ế con s này cho th y, th tr ng s n sàng tr giá cao g p 51 l n l i nhu n cho Advent nh ngố ấ ị ườ ẵ ả ấ ầ ợ ậ ư ch cao g p 13 l n l i nhu n cho Morgan Stanley. T i sao l i nh v y? T i sao các nhà đ u tỉ ấ ầ ợ ậ ạ ạ ư ậ ạ ầ ư l i tr giá cho lo i c phi u ch có l i nhu n là 90 xu cao g n b ng c phi u đem l i l iạ ả ạ ổ ế ỉ ợ ậ ầ ằ ổ ế ạ ợ nhu n x p x 4 đôla? Đó chính là do nh n th c c a th tr ng v doanh thu c a Advent trongậ ấ ỉ ậ ứ ủ ị ườ ề ủ t ng lai! ươ Th tr ng nh n th y t l tăng doanh thu t ng lai c a Advent s cao h n nhi u so v i t lị ườ ậ ấ ỷ ệ ươ ủ ẽ ơ ề ớ ỷ ệ trung bình hi n nay. Trên th c t , tăng tr ng doanh thu c a Advent trong năm 2002 đ t g nệ ự ế ưở ủ ạ ầ 40%, tăng trung bình 33%/năm trong ít nh t là năm năm. Ng c l i, kỳ v ng tăng tr ng đ iấ ượ ạ ọ ưở ố v i c phi u c a Morgan Stanley l i th p h n nhi u. T l tăng tr ng EPS trong năm nămớ ổ ế ủ ạ ấ ơ ề ỷ ệ ưở tr c (1995-2000) c a công ty là 14%, nh ng ng i ta d đoán t l này ch còn 5% trong haiướ ủ ư ườ ự ỷ ệ ỉ năm t i. Th c t , d báo doanh thu năm 2001 s gi m kho ng 20% so v i năm tr c. ớ ự ế ự ẽ ả ả ớ ướ Tăng tr ng doanh thu ưở Internet là ngu n cung c p thông tin phong phú v các kho n doanh thu trong quá kh vàồ ấ ề ả ứ doanh thu d ki n. Doanh thu trong quá kh th ng đ c đ c xem xét d a trên t l tăngự ế ứ ườ ượ ượ ự ỷ ệ tr ng hàng năm trong m t, ba và năm năm tr c. Kho ng th i gian càng dài và t l tăngưở ộ ướ ả ờ ỷ ệ tr ng càng nhanh, ni m tin c a các nhà đ u t càng đ c c ng c . D đoán doanh thu đ cưở ề ủ ầ ư ượ ủ ố ự ượ đ a ra cho quý sau, năm hi n t i và nh ng năm tài khóa s p t i. M t d đoán r t quan tr ngư ệ ạ ữ ắ ớ ộ ự ấ ọ khác là d đoán t l tăng EPS trong m t đ n năm năm t i (b n có th so sánh t l tăng EPSự ỷ ệ ộ ế ớ ạ ể ỷ ệ d ki n v i t s P/E khi mu n xác đ nh xem t s P/E có h p lý hay không). Hãy ch c ch nự ế ớ ỷ ố ố ị ỷ ố ợ ắ ắ là b n luôn có trong tay thông tin c a m t s nhà phân tích. ạ ủ ộ ố Năm nhà phân tích s đáng tin c y h n m t ng i. B n s th y tin t ng h n khi c nămẽ ậ ơ ộ ườ ạ ẽ ấ ưở ơ ả cùng d đoán m t m c doanh thu gi ng nhau, thay vì xem xét các d đoán tràn ng p kh p m iự ộ ứ ố ự ậ ắ ọ n i. Do đó, d đoán chung này s đ c coi là m c tiêu th ng nh t hay "chính th c" mà côngơ ự ẽ ượ ụ ố ấ ứ ty đó c n đ t đ c.ầ ạ ượ Khi b n nh n th c c a th tr ng có th thay đ i m nh m và nhanh chóng, nh ng bi n đ ngạ ậ ứ ủ ị ườ ể ổ ạ ẽ ư ế ộ giá c phi u c n có th i gian m i tr thành m t làn sóng nh n bi t tràn ng p kh p th tr ngổ ế ầ ờ ớ ở ộ ậ ế ậ ắ ị ườ thì b n s làm th nào? ạ ẽ ế Đ u tiên, s nh n bi t và quan tâm ch gi i h n m t vài ng i. Ch ng h n, m t nhà phânầ ự ậ ế ỉ ớ ạ ở ộ ườ ẳ ạ ộ tích theo đu i m t lo i c phi u quy t đ nh tăng m c d đoán c a mình v doanh thu trongổ ộ ạ ổ ế ế ị ứ ự ủ ề t ng lai. Đ u tiên, thông tin đó ch gi i h n trong các nhà đ u t thân tín c a công ty mà nhàươ ầ ỉ ớ ạ ầ ư ủ phân tích này làm vi c. Làn sóng nh n bi t lan r ng khi thông tin này tr nên ph bi n h n.ệ ậ ế ộ ở ổ ế ơ Các nhà môi gi i c phi u s thông báo cho m t s ít khách hàng thân tín c a h . R i sau khiớ ổ ế ẽ ộ ố ủ ọ ồ đ c thêm th t, ch nh s a, các d đoán này đ c đ a lên ph ng ti n truy n thông. Đ n th iượ ắ ỉ ử ự ượ ư ươ ệ ề ế ờ đi m đó, công chúng m i b t đ u bi t đ c thông tin "m i" này. ể ớ ắ ầ ế ượ ớ D u hi u đ u tiên cho th y làn sóng thông tin tr nên m nh h n là khi giá c phi u gi mấ ệ ầ ấ ở ạ ơ ổ ế ả m nh. Th c t , giá c phi u có th tăng ho c gi m. Giá m c a có th cao h n ho c th pạ ự ế ổ ế ể ặ ả ở ử ể ơ ặ ấ h n 10-20% so v i giá đóng c a ngày hôm tr c. Nh ng s m t vài tu n ho c vài tháng đơ ớ ử ướ ư ẽ ấ ầ ặ ể s thay đ i nh n th c th tr ng tác đ ng đ n giá c phi u. Lý do c a s ch m tr này là cácự ổ ậ ứ ị ườ ộ ế ổ ế ủ ự ậ ễ nhà đ u t theo t ch c m t nhi u th i gian đ c ng c (hay gi m b t) v th c a h đ i v iầ ư ổ ứ ấ ề ờ ể ủ ố ả ớ ị ế ủ ọ ố ớ m t lo i c phi u thông qua s l ng c phi u h đang n m gi . Do đó, s thay đ i trongộ ạ ổ ế ố ượ ổ ế ọ ắ ữ ự ổ nh n th c c a th tr ng ch hoàn t t cho đ n khi các t ch c c ng c ho c gi m b t v thậ ứ ủ ị ườ ỉ ấ ế ổ ứ ủ ố ặ ả ớ ị ế c a h đ i v i c phi u. ủ ọ ố ớ ổ ế Ni m tin c a các nhà đ u t cũng là m t b c t ng ch n trong h th ng đ nh giá c phi u.ề ủ ầ ư ộ ứ ườ ắ ệ ố ị ổ ế Đ duy trì giá tr c a m t ch ng khoán, s tin t ng vào doanh thu t ng lai cũng có ý nghĩaể ị ủ ộ ứ ự ưở ươ quan tr ng nh kh năng nh n th c t l tăng EPS c a th tr ng. Hãy suy nghĩ v đi u này.ọ ư ả ậ ứ ỷ ệ ủ ị ườ ề ề V i m t ch ng khoán mà b n ch c ch n r ng giá c a nó s tăng 30%/năm, b n s s n lòngớ ộ ứ ạ ắ ắ ằ ủ ẽ ạ ẽ ẵ tr giá cao h n m t lo i c phi u mà b n không th c s tin ch c, đúng không? Dĩ nhiên, càngả ơ ộ ạ ổ ế ạ ự ự ắ tin t ng ch c ch n vào vi c s đ t đ c doanh thu hay t l tăng tr ng, b n càng s n lòngưở ắ ắ ệ ẽ ạ ượ ỷ ệ ưở ạ ẵ "đánh c c" r ng đi u đó s x y ra. ượ ằ ề ẽ ả S tin t ng th ng không đ n và đi nhanh chóng. N u có m t làn sóng nh n bi t làm thayự ưở ườ ế ế ộ ậ ế đ i nh n th c c a th tr ng v m t công ty, thì cũng có m t làn sóng tin t ng thay đ i theoổ ậ ứ ủ ị ườ ề ộ ộ ưở ổ th i gian. Sau khi công ty k toán Euron phá s n vào mùa thu năm 2001, tình tr ng m t lòngờ ế ả ạ ấ tin tràn ng p th tr ng, d n t i s s t gi m giá c phi u c a hàng lo t công ty g p r c r iậ ị ườ ẫ ớ ự ụ ả ổ ế ủ ạ ặ ắ ố v tài chính. ề Nh n th c c a th tr ng và s tin t ng c a nhà đ u t v m c tăng tr ng doanh thu trongậ ứ ủ ị ườ ự ưở ủ ầ ư ề ứ ưở t ng lai c a m t công ty là nh ng y u t nh h ng đ n giá c phi u và t s P/E. Nh ngươ ủ ộ ữ ế ố ả ưở ế ổ ế ỷ ố ữ thay đ i c a m t trong hai ho c c hai y u t s gây ra s bi n đ ng giá c phi u.ổ ủ ộ ặ ả ế ố ẽ ự ế ộ ổ ế Nh ng s ki n làm thay đ i nh n th c hay ni m tin ữ ự ệ ổ ậ ứ ề Đôi khi, doanh thu quá kh và doanh thu d ki n chính là nh ng s li u đáng tin c y mà b nứ ự ế ữ ố ệ ậ ạ có th d a vào đ đ a ra quy t đ nh đ u t c phi u. Song, b n v n c n theo dõi danh m cể ự ể ư ế ị ầ ư ổ ế ạ ẫ ầ ụ đ u t đ đ phòng nh ng s ki n có th thay đ i nh n th c c a th tr ng ho c ni m tinầ ư ể ề ữ ự ệ ể ổ ậ ứ ủ ị ườ ặ ề c a các nhà đ u t . Hai y u t này có quan h ch t ch v i nhau. N u m t y u t b nhủ ầ ư ế ố ệ ặ ẽ ớ ế ộ ế ố ị ả h ng, y u t còn l i cũng b nh h ng theo. ưở ế ố ạ ị ả ưở D i đây là m i s ki n có nh h ng l n nh t đ n nh n th c c a th tr ng cũng nhướ ườ ự ệ ả ưở ớ ấ ế ậ ứ ủ ị ườ ư ni m tin c a các nhà đ u t . ề ủ ầ ư 1. Thông báo doanh thu: B n s đánh b i th tr ng ph Wall hay th tr ng ph Wallạ ẽ ạ ị ườ ố ị ườ ố s h g c b n? ẽ ạ ụ ạ Nh ng con s đ c bàn tán ữ ố ượ M t ho c hai tu n tr c khi m t công ty thông báo doanh thu hi n t i, m i ng i th ng bánộ ặ ầ ướ ộ ệ ạ ọ ườ ườ tán v nh ng con s doanh thu đ c các nhà môi gi i c phi u và nhà phân tích d đoán vàề ữ ố ượ ớ ổ ế ự trao đ i qua đi n tho i, khi ăn tr a, t i các b a ti c cocktail. Tr c đây, nh ng con s đ cổ ệ ạ ư ạ ữ ệ ướ ữ ố ượ bàn tán là thông tin m t c a các chuyên gia trên th tr ng ph Wall. Còn gi đây, chúng đ cậ ủ ị ườ ố ờ ượ công b r ng rãi trên m ng. Nh ng con s đ c bàn tán có l d a trên các tin đ n v m t số ộ ạ ữ ố ượ ẽ ự ồ ề ộ ự ki n quan tr ng hay các cu c th o lu n không chính th c gi a nh ng ng i trong n i bệ ọ ộ ả ậ ứ ữ ữ ườ ộ ộ công ty. Dù nh ng con s này b t ngu n t đâu, chúng v n là kỳ v ng "th c" c a th tr ngữ ố ắ ồ ừ ẫ ọ ự ủ ị ườ v doanh thu c a công ty và n u m t công ty không đ t đ c nh ng con s đ c bàn tán đó,ề ủ ế ộ ạ ượ ữ ố ượ giá c phi u có th t t d c r t nhanh. ổ ế ể ụ ố ấ Doanh thu hàng quý c a m t công ty là y u t hàng đ u tác đ ng đ n nh n th c c a thủ ộ ế ố ầ ộ ế ậ ứ ủ ị tr ng và s tin t ng c a các nhà đ u t , m c dù không ph i lúc nào b n cũng d đoánườ ự ưở ủ ầ ư ặ ả ạ ự đ c h ng thay đ i này. Chúng tôi v a nói v nh ng r c r i có th x y ra khi m t công tyượ ướ ổ ừ ề ữ ắ ố ể ả ộ không đ t đ c dù ch là 1 xu doanh thu theo đúng m c tiêu. Nh ng đã bao nhiêu l n b n ngheạ ượ ỉ ụ ư ầ ạ th y m t công ty có m c doanh thu v t ch tiêu nh ng giá c phi u c a công ty đó v n điấ ộ ứ ượ ỉ ư ổ ế ủ ẫ xu ng ch không ph i đi lên? Th c t trái ng c v i tr c giác này m t l n n a là do nh nố ứ ả ự ế ượ ớ ự ộ ầ ữ ậ th c c a th tr ng v doanh thu trong t ng lai c a công ty. Doanh thu có th v t ch tiêuứ ủ ị ườ ề ươ ủ ể ượ ỉ nh ng d ng nh th tr ng l i mong đ i nh ng con s l n h n d a trên "nh ng con sư ườ ư ị ườ ạ ợ ữ ố ớ ơ ự ữ ố đ c bàn tán". K t qu là, m t d u hi u có v là thông tin tích c c l i đ c cho là tiêu c c.ượ ế ả ộ ấ ệ ẻ ự ạ ượ ự Vi c công ty không đ t đ c các con s nh đ n th i là m t l i c nh báo s m v vi c côngệ ạ ượ ố ư ồ ổ ộ ờ ả ớ ề ệ ty đó khó có th đ t m c doanh thu và t l tăng tr ng trong t ng lai. ể ạ ứ ỷ ệ ưở ươ Báo cáo doanh thu có th t o ra nh ng thay đ i tiêu c c trong nh n th c hay s tin t ng. Báoể ạ ữ ổ ự ậ ứ ự ưở cáo có th đ a ra m t d u hi u tiêu c c rõ ràng nh l i c nh báo công ty s g p khó khănể ư ộ ấ ệ ự ư ờ ả ẽ ặ trong các quý ti p theo. Đôi khi, giá c phi u s t gi m l i là do báo cáo đã b sót nh ng chiế ổ ế ụ ả ạ ỏ ữ ti t kh quan c a công ty. Nh sau này, khi nói v các phong cách đ u t , chúng tôi có nói đ nế ả ủ ư ề ầ ư ế m i nguy hi m khi mua c phi u c a nh ng công ty đ c kỳ v ng cao có giá c phi u d aố ể ổ ế ủ ữ ượ ọ ổ ế ự trên nh ng d đoán doanh thu cao khác th ng trong t ng lai xa. Th m chí, m t thay đ i r tữ ự ườ ươ ậ ộ ổ ấ nh trong nh n th c c a th tr ng hay m c đ tin t ng c a các nhà đ u t cũng gây ra bi nỏ ậ ứ ủ ị ườ ứ ộ ưở ủ ầ ư ế đ ng l n cho giá c a nh ng c phi u ki u nh v y. ộ ớ ủ ữ ổ ế ể ư ậ N u m t công ty th ng xuyên thông báo doanh thu đ t hay v t quá kỳ v ng c a th tr ng,ế ộ ườ ạ ượ ọ ủ ị ườ giá c phi u c a công ty đó s tăng r t nhanh và m nh nh nh n th c và ni m tin c a các nhàổ ế ủ ẽ ấ ạ ờ ậ ứ ề ủ đ u t v t ng lai t i sáng c a công ty này.ầ ư ề ươ ươ ủ 9 đi u còn l i trong ph n cu i s giúp b n có cái nhìn bao quát h n v cách th c đ u t trênề ạ ầ ố ẽ ạ ơ ề ứ ầ ư th tr ng ch ng khoán sao cho đ t l i nhu n cao nh t.ị ườ ứ ạ ợ ậ ấ 2. Khi các nhà phân tích thay đ i d đoán ổ ự Nhi u cu n sách đã ch ng minh r ng m t trong nh ng y u t d đoán chính xác bi n đ ngề ố ứ ằ ộ ữ ế ố ự ế ộ tích c c hay tiêu c c c a giá c phi u nh t chính là s thay đ i d đoán c a các nhà phân tíchự ự ủ ổ ế ấ ự ổ ự ủ trong m t tháng. Báo cáo nghiên c u đ u tiên c a nhà phân tích th ng mang tính tích c c.ộ ứ ầ ủ ườ ự Thông th ng, nhà phân tích này làm vi c cho công ty và tìm ki m nh ng đi u t t đ p đ caườ ệ ế ữ ề ố ẹ ể ng i. S thay đ i nh ng d đoán đó r t có ý nghĩa, b i vì nhà phân tích này đã tiên phong khiợ ự ổ ữ ự ấ ở nói r ng: “Tôi v a thay đ i suy nghĩ” hay “Tôi đã sai”. Ch ng h n, n u m t nhà phân tích nóiằ ừ ổ ẳ ạ ế ộ r ng: “Tháng tr c tôi nói công ty s thu đ c 1 đô la trên m i c phi u và bây gi tôi v nằ ướ ẽ ượ ỗ ổ ế ờ ẫ nghĩ v y”. Đây là m t nh n xét r t tích c c vì hai lý do. Tr c h t, nhà phân tích này đã điậ ộ ậ ấ ự ướ ế đ u trong vi c tăng m c d đoán và th hai, thông báo này cho th y m t vài s ki n m i hayầ ệ ứ ự ứ ấ ộ ự ệ ớ s ti n b c a công ty. Không quá ng c nhiên khi m c d đoán doanh thu tăng cao d n t iự ế ộ ủ ạ ứ ự ẫ ớ nh ng thay đ i tích c c c a giá ch ng khoán.ữ ổ ự ủ ứ Thay đ i tiêu c c trong vi c d đoán c a các nhà phân tích tác đ ng t i giá c phi u m nhổ ự ệ ự ủ ộ ớ ổ ế ạ h n nh ng thay đ i tích c c. Th c t , tính phá h y c a nó r t l n. M t nhà phân tích ph i r tơ ữ ổ ự ự ế ủ ủ ấ ớ ộ ả ấ dũng c m m i dám d đoán th p đi, vì nh ng đi u h nói không có l i cho khách hàng c aả ớ ự ấ ữ ề ọ ợ ủ công ty. S nhà phân tích thay đ i d đoán cũng r t quan tr ng. Nhi u nhà phân tích thay đ i m c dố ổ ự ấ ọ ề ổ ứ ự đoán s gây nh h ng l n t i giá c phi u h n là m t nhà phân tích đ a ra thay đ i.ẽ ả ưở ớ ớ ổ ế ơ ộ ư ổ 3. Công ty c nh báo: “Chúng tôi r t ti c ph i thông báo v i các b n…” ả ấ ế ả ớ ạ Khi m t công ty thông báo không đáp ng đ c m c doanh thu d ki n thì hãy coi ch ng!ộ ứ ượ ứ ự ế ừ Năm 2001, vi c các công ty c nh báo mình không th theo đúng k ho ch nh d ki nệ ả ể ế ạ ư ự ế th ng xuyên x y ra. Đây là lý do gi i thích vì sao trong quý ba chúng ta lún sâu vào th tr ngườ ả ả ị ườ đ u c giá xu ng. Các công ty l n l t đ a ra nh ng d đoán th p h n v tình hình ho tầ ơ ố ầ ượ ư ữ ự ấ ơ ề ạ đ ng trong t ng lai c a mình. Đi u đó s gây b t l i cho giá c phi u, nh t là khi đó là sộ ươ ủ ề ẽ ấ ợ ổ ế ấ ự th t. Tìm hi u thông tin t công ty là m t trong nh ng cách chính xác nh t đ bi t chuy n gìậ ể ừ ộ ữ ấ ể ế ệ có th x y ra v i doanh thu c a công ty trong t ng lai.ể ả ớ ủ ươ Tuy nhiên, v n có nh ng ngo i l . M t s công ty, ch ng h n nh Microsoft, gây s c ép choẫ ữ ạ ệ ộ ố ẳ ạ ư ứ các nhà phân tích đ bu c h đ a ra nh ng d đoán th p h n m c th c t mà công ty có thể ộ ọ ư ữ ự ấ ơ ứ ự ế ể đ t đ c. R i sau đó, công ty này liên ti p đáp ng đ c hay v t quá mong đ i c a thạ ượ ồ ế ứ ượ ượ ợ ủ ị tr ng ph Wall. Tuy nhiên, nhìn chung, n u m t công ty thông báo s khó ho t đ ng t t nhườ ố ế ộ ẽ ạ ộ ố ư mong đ i, b n hãy tin l i c nh báo đó.ợ ạ ờ ả 4. Lãi su t thay đ i: Khi Greenspan lên ti ngấ ổ ế Vi c c t gi m t l lãi su t có th gây ra hai tác đ ng đ n c phi u. C hai tác đ ng nàyệ ắ ả ỷ ệ ấ ể ộ ế ổ ế ả ộ th ng mang tính tích c c. Khi t l lãi su t gi m, ng i tiêu dùng s tăng chi tiêu, còn cácườ ự ỷ ệ ấ ả ườ ẽ doanh nghi p cũng thu đ c l i nhu n cao, nên h s n sàng b ti n vào các ch ng trìnhệ ượ ợ ậ ọ ẵ ỏ ề ươ nghiên c u s n ph m m i và m r ng quy mô. T t c các ho t đ ng này đ u kích thích n nứ ả ẩ ớ ở ộ ấ ả ạ ộ ề ề kinh t tăng tr ng. Vi c kỳ v ng nh ng kho n l i nhu n cao h n s d n đ n tăng doanhế ưở ệ ọ ữ ả ợ ậ ơ ẽ ẫ ế thu. Do đó, các nhà đ u t s th y tin t ng h n vào ti m năng doanh thu trong t ng lai c aầ ư ẽ ấ ưở ơ ề ươ ủ công ty. Nh v y, t l lãi su t th p tác đ ng tích c c lên c n n kinh t . Đó là lý do t i saoư ậ ỷ ệ ấ ấ ộ ự ả ề ế ạ Qu D tr Liên bang c t gi m lãi su t trong năm 2001 v i hy v ng b o v qu c gia kh iỹ ự ữ ắ ả ấ ớ ọ ả ệ ố ỏ m t cu c suy thoái.ộ ộ Tác đ ng tích c c th hai c a vi c c t gi m lãi su t không liên quan đ n nh n th c c a thộ ự ứ ủ ệ ắ ả ấ ế ậ ứ ủ ị tr ng hay s tin t ng c a các nhà đ u t v doanh thu trong t ng lai. C t gi m lãi su tườ ự ưở ủ ầ ư ề ươ ắ ả ấ đ n gi n ch khi n các nhà đ u t không mu n mua nhi u tiêu s n mà chuy n sang mua cơ ả ỉ ế ầ ư ố ề ả ể ổ phi u th ng, do đó đ y giá c phi u c a t t c cách ngành lên cao.ế ườ ẩ ổ ế ủ ấ ả Vi c tăng lãi su t ch c ch n có tác đ ng ng c l i. Lãi su t cao khi n ng i tiêu dùng ph iệ ấ ắ ắ ộ ượ ạ ấ ế ườ ả c t gi m chi tiêu, còn l i nhu n c a các công ty gi m sút khi n chi tiêu h n ch . T t cắ ả ợ ậ ủ ả ế ạ ế ấ ả nh ng đi u này đ u có tác đ ng tiêu c c đ n n n kinh t . Khi lãi su t v n ti p t c tăng cao,ữ ề ề ộ ự ế ề ế ấ ẫ ế ụ các nhà đ u t s rút b t ti n ra kh i th tr ng c phi u sang các công c n . Dĩ nhiên, m tầ ư ẽ ớ ề ỏ ị ườ ổ ế ụ ợ ộ s công ty và ngành kinh doanh s h ng l i khi lãi su t tăng cao, ch ng h n nh ngành ngânố ẽ ưở ợ ấ ẳ ạ ư hàng. Do đó, nh ng công ty và nh ng ngành này có th có ph n ng khác khi lãi su t thay đ i.ữ ữ ể ả ứ ấ ổ 5. Giao d ch n i bị ộ ộ: Nh ng ng i trong n i b ch c ch n bi t nhi u h n chúng ta ữ ườ ộ ộ ắ ắ ế ề ơ N u nh ng ng i trong n i b công ty đem kho n ti n h v t v ki m đ c đ mua cế ữ ườ ộ ộ ả ề ọ ấ ả ế ượ ể ổ phi u trên th tr ng t do thì đó là d u hi u t t cho th y h tin t ng doanh thu trong t ngế ị ườ ự ấ ệ ố ấ ọ ưở ươ lai c a công ty s cao h n kỳ v ng c a th tr ng. Hay ít nh t, d u hi u này cũng cho th yủ ẽ ơ ọ ủ ị ườ ấ ấ ệ ấ giá c phi u c a công ty vào th i đi m đó r t th p. Tóm l i, ai có th hi u rõ tri n v ng c aổ ế ủ ờ ể ấ ấ ạ ể ể ể ọ ủ công ty h n nh ng ng i đ ng đ u b máy đó? Dĩ nhiên, không ph i lúc nào h cũng đúng.ơ ữ ườ ứ ầ ộ ả ọ Đôi khi, nh ng đi u x y ra trong t ng lai không gi ng nh nh ng gì h mong đ i. Th m chí,ữ ề ả ươ ố ư ữ ọ ợ ậ n u có v n đ gì x y ra thì đôi khi, th tr ng không th nh n bi t đ c nh h . Do đó, giáế ấ ề ả ị ườ ể ậ ế ượ ư ọ c phi u có th xu ng r t th p. Nhìn chung, quy t đ nh mua c phi u c a nhân viên công tyổ ế ể ố ấ ấ ế ị ổ ế ủ là m t trong hai y u t d đoán t t nh t v bi n đ ng tích c c c a c phi u trong t ng laiộ ế ố ự ố ấ ề ế ộ ự ủ ổ ế ươ (y u t còn l i là s thay đ i d đoán c a các nhà phân tích).ế ố ạ ự ổ ự ủ Ng c l i, quy t đ nh bán ra c a n i b công ty tuy không ph i là d u hi u t t nh ng cũngượ ạ ế ị ủ ộ ộ ả ấ ệ ố ư ch a ch c là d u hi u x u. Có r t nhi u công ty th ng đ a ra các chính sách l ng th ngư ắ ấ ệ ấ ấ ề ườ ư ươ ưở cho các y viên H i đ ng qu n tr d a trên c phi u. Đi u này khi n h ch có th bán củ ộ ồ ả ị ự ổ ế ề ế ọ ỉ ể ổ phi u n u mu n mua nhà m i hay nuôi con h c đ i h c. H n n a, trong m i quý, h ch cóế ế ố ớ ọ ạ ọ ơ ữ ỗ ọ ỉ m t vài tu n đ ti n hành vi c bán l i. Lu t l không quá c ng nh c và h u h t các công tyộ ầ ể ế ệ ạ ậ ệ ứ ắ ầ ế c ph n th ng cho phép nh ng ng i trong công ty giao d ch c phi u trong kho ng th iổ ầ ườ ữ ườ ị ổ ế ả ờ gian t khi công b doanh thu quý tr c đ n tr c khi công b doanh thu quý sau. M c đíchừ ố ướ ế ướ ố ụ c a vi c này là ngăn ch n vi c bán thông tin ch a đ c ph bi n ra công chúng. Tuy nhiên,ủ ệ ặ ệ ư ượ ổ ế vi c bán ra đó l i cho th y d u hi u c a s tin t ng vào t ng lai công ty và n u nh ngệ ạ ấ ấ ệ ủ ự ưở ươ ế ữ ng i trong công ty đang bán ra s l ng l n c phi u thì đó l i là d u hi u ng c l i.ườ ố ượ ớ ổ ế ạ ấ ệ ượ ạ 6. Hi u ng lan t a tin t c trong ngànhệ ứ ỏ ứ Tình hình ho t đ ng c a m t nhóm ngành có th c ng c lòng tin c a các nhà đ u t và nh nạ ộ ủ ộ ể ủ ố ủ ầ ư ậ th c c a th tr ng. N u g n nh t t c c phi u trong m t ngành đang tăng giá thì có nghĩaứ ủ ị ườ ế ầ ư ấ ả ổ ế ộ là t t c c phi u trong ngành đó đang g p thu n l i. Do đó, nh ng tin t c tác đ ng đ n toànấ ả ổ ế ặ ậ ợ ữ ứ ộ ế ngành có th đ y m nh tăng tr ng hay gây nguy h i đ n nh n th c c a th tr ng và s tinể ẩ ạ ưở ạ ế ậ ứ ủ ị ườ ự t ng c a các nhà đ u t v t t c c phi u trong ngành đó.ưở ủ ầ ư ề ấ ả ổ ế Hãy xem xét ngành công nghi p d u m vào th i đi m cu i năm 2000, đ u năm 2001. L nệ ầ ỏ ờ ể ố ầ ầ l t t ng công ty d u m báo cáo doanh thu tăng m nh vì lý do đ n gi n là giá năng l ngượ ừ ầ ỏ ạ ơ ả ượ v a tăng. Đây đúng là m t d báo t t v doanh thu trong t ng lai cho h u h t các công tyừ ộ ự ố ề ươ ầ ế ho t đ ng trong lĩnh v c này. N u nhi u công ty trong m t ngành công nghi p đang ho tạ ộ ự ế ề ộ ệ ạ đ ng hi u qu nh m t s ki n chung thì “tin t c t t lành” đó cũng có th mang l i l i íchộ ệ ả ờ ộ ự ệ ứ ố ể ạ ợ cho các công ty khác trong ngành. Tin x u cũng có nh h ng lan t a t ng t nh v y. Ch ng h n, gi m giá có th là tin t tấ ả ưở ỏ ươ ự ư ậ ẳ ạ ả ể ố cho ng i tiêu dùng nh ng l i là tin x u đ i v i l i nhu n c a công ty. S ki n giá máy tínhườ ư ạ ấ ố ớ ợ ậ ủ ự ệ cá nhân (PC) gi m năm 2001 đã làm suy gi m s kỳ v ng và tin t ng c a các nhà đ u tả ả ự ọ ưở ủ ầ ư trong toàn ngành s n xu t PC. ả ấ 7. L i nhu n thay đ i: Tin t t hay x u?ợ ậ ổ ố ấ Khi doanh thu tăng, thông th ng, l i nhu n cũng s tăng theo. Nói chung, l i nhu n tăngườ ợ ậ ẽ ợ ậ ch ng t công ty đã mua nguyên li u thô v i kh i l ng l n và m c giá r h n ho c cùngứ ỏ ệ ớ ố ượ ớ ứ ẻ ơ ặ m t chi phí c đ nh nh ng l i t o ra doanh thu l n h n. Đi u này cũng ch ng t công ty đóộ ố ị ư ạ ạ ớ ơ ề ứ ỏ ho t đ ng r t t t. L i nhu n tăng có th do hai nguyên nhân là tăng giá bán ho c gi m chiạ ộ ấ ố ợ ậ ể ặ ả phí. C hai y u t đ u là d u hi u t t và c hai đ u làm tăng kỳ v ng vào m t k t qu sả ế ố ề ấ ệ ố ả ề ọ ộ ế ả ẽ đ c c i thi n trong t ng lai.ượ ả ệ ươ Ng c l i, l i nhu n gi m ch y u là do kh i l ng hàng bán gi m, d n t i giá gi m m nhượ ạ ợ ậ ả ủ ế ố ượ ả ẫ ớ ả ạ ho c do chi phí cho nguyên v t li u thô tăng. Các công ty hi m khi công b r ng nh ng bi nặ ậ ệ ế ố ộ ữ ế đ ng l i nhu n nh ng nh ng tin t c v gi m giá s đ c công b r ng rãi trên truy n thông.ộ ợ ậ ư ữ ứ ề ả ẽ ượ ố ộ ề Cu c chi n giá c s khi n l i nhu n gi m và làm thay đ i nh n th c c a th tr ng v sộ ế ả ẽ ế ợ ậ ả ổ ậ ứ ủ ị ườ ề ự tăng tr ng trong t ng lai c a các công ty. B n có th tìm d u hi u gi m sút l i nhu n quaưở ươ ủ ạ ể ấ ệ ả ợ ậ nghiên c u báo cáo tài chính năm 10Q và báo cáo tài chính quý 10K c a công ty ho c b ngứ ủ ặ ằ vi c s d ng thông tin c phi u trên m ng.ệ ử ụ ổ ế ạ 8. Thay đ i trong kh i l ng hàng t n kho: D u hi u đ hi u k h n v công ty ổ ố ượ ồ ấ ệ ể ể ỹ ơ ề S thay đ i kh i l ng hàng t n kho c a công ty có th nh h ng đ n doanh thu trongự ổ ố ượ ồ ủ ể ả ưở ế t ng lai, do đó nh h ng đ n nh n th c c a th tr ng và s tin t ng c a các nhà đ u t .ươ ả ưở ế ậ ứ ủ ị ườ ự ưở ủ ầ ư Kh i l ng hàng t n kho l n là d u hi u ch c ch n cho th y doanh s bán hàng gi m sút vàố ượ ồ ớ ấ ệ ắ ắ ấ ố ả đó không ph i là đi m lành cho các kho n doanh thu trong t ng lai.ả ề ả ươ Kh i l ng hàng t n kho gi m không nh h ng nhi u đ n doanh thu t ng lai. Nhìn chung,ố ượ ồ ả ả ưở ề ế ươ l ng hàng t n kho gi m là d u hi u t t. Song, l ng hàng t n kho gi m có th vì nhi uượ ồ ả ấ ệ ố ượ ồ ả ể ề nguyên nhân nh nh ng r c r i trong quá trình s n xu t. N u b n th y có s thay đ i vư ữ ắ ố ả ấ ế ạ ấ ự ổ ề l ng hàng t n kho trong báo cáo 10Q hay 10K c a m t công ty, b n c n tìm hi u xemượ ồ ủ ộ ạ ầ ể chuy n gì đang di n ra.ệ ễ 9. Công ngh và s n ph m: Đ i m i là t tệ ả ẩ ổ ớ ố Đ t phá công ngh ch c ch n s tăng kỳ v ng v doanh thu trong t ng lai c a m t công ty.ộ ệ ắ ắ ẽ ọ ề ươ ủ ộ S n ph m m i cũng v y. N u C quan Qu n lý D c ph m và Th c ph m M (FDA) phêả ẩ ớ ậ ế ơ ả ượ ẩ ự ẩ ỹ chu n cho lo i thu c m i c a m t công ty d c ph m hay m t lo i khoai tây m i c a m tẩ ạ ố ớ ủ ộ ượ ẩ ộ ạ ớ ủ ộ hãng s n xu t khoai tây chiên, thì các nhà đ u t s luôn tin t ng nh ng kho n doanh thuả ấ ầ ư ẽ ưở ữ ả k ch xù trong t ng lai c a công ty đó s tr thành hi n th c. Tuy nhiên, b n c n bi t th iế ươ ủ ẽ ở ệ ự ạ ầ ế ờ đi m nên tung nh ng đ t phá công ngh hay s n ph m m i vào th tr ng. Thông th ng,ể ữ ộ ệ ả ẩ ớ ị ườ ườ quá trình tung nh ng đ t phá công ngh hay s n ph m m i g m ba b c.ữ ộ ệ ả ẩ ớ ồ ướ B c th nh t, công ty công b vi c phát tri n m t s n ph m m i d a trên nh ng đ t phá vướ ứ ấ ố ệ ể ộ ả ẩ ớ ự ữ ộ ề công ngh . Thông báo này th ng mang tính tích c c và làm tăng kỳ v ng v doanh thu trongệ ườ ự ọ ề t ng lai.ươ B c th hai b t đ u khi s n ph m đã hoàn thi n hay đ c FDA ch p nh n cho l u hành.ướ ứ ắ ầ ả ẩ ệ ượ ấ ậ ư Lúc này, s tin t ng c a nhà đ u t tăng lên b i ti m năng doanh thu c a công ty đang d nự ưở ủ ầ ư ở ề ủ ầ tr thành hi n th c.ở ệ ự B c th ba b t đ u khi s n ph m đã có m t trên th tr ng và mang l i l i nhu n. Gi đ nhướ ứ ắ ầ ả ẩ ặ ị ườ ạ ợ ậ ả ị r ng doanh thu và l i nhu n đ u cao, khi đó, m c đ tin t ng s ti p t c tăng và tác đ ngằ ợ ậ ề ứ ộ ưở ẽ ế ụ ộ tích c c đ n doanh thu c a công ty. ự ế ủ 10. S n ph m th t b i: Sai l m ch t ng i hay nh t th i?ả ẩ ấ ạ ầ ế ườ ấ ờ S n ph m th t b i nh h ng m nh m đ n nh n th c c a th tr ng và s tin t ng c aả ẩ ấ ạ ả ưở ạ ẽ ế ậ ứ ủ ị ườ ự ưở ủ các nhà đ u t h n là s n ph m thành công. Ch ng h n, n u m t s n ph m b t bu c ph i cóầ ư ơ ả ẩ ẳ ạ ế ộ ả ẩ ắ ộ ả s ch p thu n c a FDA tr c khi tung ra th tr ng thì vi c FDA không phê chu n có th sự ấ ậ ủ ướ ị ườ ệ ẩ ể ẽ khi n giá c phi u gi m. N u m t s n ph m th t b i vì b t kỳ lý do nào và không đ c tungế ổ ế ả ế ộ ả ẩ ấ ạ ấ ượ ra th tr ng theo đúng k ho ch thì ch c ch n d đoán tăng doanh thu trong t ng lai c aị ườ ế ạ ắ ắ ự ươ ủ công ty không th tr thành hi n th c và giá c phi u s gi m.ể ở ệ ự ổ ế ẽ ả Dĩ nhiên, v n có nh ng ngo i l .ẫ ữ ạ ệ Luôn có nh ng ngo i l khi n nhi u các nhà đ u t ng c nhiên. Đôi khi, m t thông báo vữ ạ ệ ế ề ầ ư ạ ộ ề vi c dây chuy n s n xu t b t m ng ng ho c m t b ph n b đóng c a s tác đ ng tích c cệ ề ả ấ ị ạ ừ ặ ộ ộ ậ ị ử ẽ ộ ự đ n nh n th c c a th tr ng và s tin t ng c a các nhà đ u t . Trong nh ng tr ng h pế ậ ứ ủ ị ườ ự ưở ủ ầ ư ữ ườ ợ nh v y, s tin t ng c a các nhà đ u t càng đ c c ng c do s thua l đã đ c kh cư ậ ự ưở ủ ầ ư ượ ủ ố ự ỗ ượ ắ ph c và đó đ c coi là m t s ki n t t.ụ ượ ộ ự ệ ố Nh ng y u t đ c đ c p trên ch là m t ph n trong các nhân t nh h ng đ n nh nữ ế ố ượ ề ậ ở ỉ ộ ầ ố ả ưở ế ậ th c c a th tr ng và s tin t ng c a nhà đ u t v doanh thu t ng lai c a công ty. Đi uứ ủ ị ườ ự ưở ủ ầ ư ề ươ ủ ề quan tr ng là b n c n nh n th c đ c r ng chính các kho n doanh thu trong t ng laiọ ạ ầ ậ ứ ượ ằ ả ươ và/ho c s tin t ng vào các kho n doanh thu đó s nh h ng đ n giá c phi u trong t ngặ ự ưở ả ẽ ả ưở ế ổ ế ươ lai. Chi n l c đ u t c a b n ph i tính đ n các y u t này.ế ượ ầ ư ủ ạ ả ế ế ố