Bệnh gan và phụ nữ có thai

BỆNH GAN VÀ PHỤ NỮ CÓ THAI BS Vũ Thế Hồng ĐẠI CƯƠNG • Không hay gặp nhưng đe dọa tính mạng mẹ và thai • Thay đổi kết quả các XN chức năng gan trong thai kỳ – Albumin máu giảm từ 4,2 g/dl  3,1 g/dl – Phosphatase kiềm tăng từ tháng thứ 5, tăng gấp 4 lần ở tháng cuối – GGT, ALT, AST, bilirubin: không thay đổi ĐẠI CƯƠNG Bệnh gan mật chia 2 nhóm: • ứ mật – Tăng phosphatase kiềm và bilirubin – ALT, AST không tăng hoặc tăng vừa phải • Tổn thương tế bào gan – ALT, AST tăng nhiều ĐẠI CƯƠNG Bệnh gan mật ở phụ nữ có thai : • Gặp ở người không mang thai: VG vi rút, NT đường mật, sỏi túi mật,...xảy ra ở thời điểm bất kỳ trong thai kỳ • Chỉ gặp trên phụ nữ có thai: tắc mật trong gan, gan nhiễm mỡ cấp, tiền sản giật, sản giật, HELLP, xảy ra ở những thời điểm nhất định của thai kỳ LÂM SÀNG 1. BỆNH LÝ ĐƯỜNG MẬT • Thường biểu hiện vàng da, ngứa • Các nguyên nhân không có đau bụng: nôn nhiều ở PN có thai, tắc mật trong gan ở PN có thai, xơ gan mật tiên phát, nhiễm độc gan do thuốc • HC Dubin Johnson: di truyền, gan giảm thải bilirubin kết hợp – Biểu hiện chính: vàng da, không ngứa, men gan bình thường – Nặng lên trong 2-3 quý cuối thai kỳ • Nhiễm trùng đường mật: đau bụng mạng sườn phải, sốt LÂM SÀNG 2. BỆNH LÝ TẾ BÀO GAN • Thường có cảm giác tức nặng vùng HS phải hoặc thượng vị, nôn, buồn nôn, có thể sốt, sau đó xuất hiện vàng da • Các nguyên nhân đặc trưng của sản khoa – Bệnh gan nhiễm mỡ cấp tính – Tiền sản giật, sản giật – HC HELLP BIỂU HIỆN LÂM SÀNG BỆNH GAN MẬT BiÓu hiÖn BÖnh lý trªn phô n÷ cã thai (quý) BÖnh kh«ng liªn quan ®Õn thai s¶n Vµng da N«n nhiÒu (1) T¾c mËt trong gan ë phô n÷ cã thai (2-3) HC Dubin Johnson (2-3) BÖnh gan nhiÔm mì cÊp (3) TiÒn s¶n giËt, s¶n giËt (2-3) HC HELLP (2-3) Viªm gan vi rót Viªm gan nhiÔm ®éc §ît cÊp cña bÖnh gan m¹n §au bông vïng thîng vÞ BÖnh gan nhiÔm mì cÊp (3) TiÒn s¶n giËt, s¶n giËt (2-3) HC HELLP (2-3) Vì gan cÊp HC Budd-Chiari BÖnh ®êng mËt Trµo ngîc d¹ dµy thùc qu¶n Viªm gan vi rót LoÐt d¹ dµy t¸ trµng BIỂU HIỆN LÂM SÀNG BỆNH GAN MẬT BiÓu hiÖn BÖnh lý trªn phô n÷ cã thai (quý) BÖnh kh«ng liªn quan ®Õn thai s¶n Ngøa T¾c mËt trong gan ë phô n÷ cã thai (2-3) X¬ gan mËt tiªn ph¸t Viªm gan nhiÔm ®éc N«n, buån n«n N«n nhiÒu (1) BÖnh gan nhiÔm mì cÊp (3) TiÒn s¶n giËt, s¶n giËt (2-3) HC HELLP (2-3) BÖnh ®êng mËt Viªm gan vi rót Viªm gan nhiÔm ®éc Gi¶m tiÓu cÇu cã hoÆc kh«ng DIC BÖnh gan nhiÔm mì cÊp (3) TiÒn s¶n giËt, s¶n giËt (2-3) HC HELLP (2-3) Teo gan vµng cÊp X¬ gan TTP/HUS CHẨN ĐOÁN NGUYÊN NHÂN DỰA VÀO LÂM SÀNG VÀ XÉT NGHIỆM BÖnh TriÖu chøng Vµng da Quý TÇn xuÊt XÐt nghiÖm BiÕn chøng N«n nhiÒu N«n, buån n«n NhÑ 1-2 0,3-1 % Bilirubin<4mg/l ALT<200UI/l Thai thiÕu c©n T¾c mËt trong gan ë phô n÷ cã thai Ngøa chi, th©n m×nh, gan bµn tay ch©n, nÆng vÒ ®ªm, kh«ng cã biÓu hiÖn toµn th©n 20-60%, 1-4 tuÇn sau ngøa, cã thÓ cã dÊu hiÖu t¾c mËt kh¸c 2-3 0,1-0,2 % (USA) Bilirubin<6mg/l ALT<300UI/l Thai chÕt l- u, ®Î non, ch¶y m¸u sau ®Î, chÕt thai 3,5% BÖnh ®- êng mËt §au m¹ng sên P, n«n, buån n«n, sèt Vµng nhiÒu trong t¾c OMC BÊt kú NÕu sái OMC: t¨ng bilirubin, GGT Kh«ng râ CHẨN ĐOÁN NGUYÊN NHÂN DỰA VÀO LÂM SÀNG VÀ XÉT NGHIỆM BÖnh TriÖu chøng Vµng da Quý TÇn xuÊt XÐt nghiÖm BiÕn chøng BÖnh gan nhiÔm mì cÊp tÝnh ë phô n÷ cã thai §au bông vïng th- îng vÞ, n«n, buån n«n,dÔ lÉn trong g® cuèi, gan nhá Hay gÆp 3 0,008 % ALT<500UI/l §êng m¸u thÊp, DIC trong 75% c¸c trêng hîp, t¨ng bilirubin, amoniac ë g® muén T¨ng tû lÖ tö vong mÑ (20%), con (13-18%) TiÒn s¶n giËt, s¶n giËt §au bông thîng vÞ, phï, t¨ng HA, cã thÓ ló lÉn, gan b×nh thêng hoÆc h¬i to Muén 5-14% 2-3 5-10 % ALT<500UI/l Protein niÖu, DIC trong 7% T¨ng tû lÖ tö vong mÑ (1%) CHẨN ĐOÁN NGUYÊN NHÂN DỰA VÀO LÂM SÀNG VÀ XÉT NGHIỆM BÖnh TriÖu chøng Vµng da Quý TÇn xuÊt XÐt nghiÖm BiÕn chøng HELLP §au bông vïng thîng vÞ, n«n, buån n«n,mÖt mái, gan b×nh th- êng hoÆc h¬i to Muén 5-14% 3 0,1 % (4- 12% ë phô n÷ cã tiÒn s¶n giËt) ALT<500UI/l TC <100.000 Tan m¸u, t¨ng LDH, DIC trong 20-40% c¸c trêng hîp T¨ng tû lÖ tö vong mÑ (1- 3%), con (35%) Viªm gan do thuèc Kh«ng triÖu chøng hoÆc n«n, buån n«n, ngøa Sím, ®Æc biÖt trong viªm gan ø mËt BÊt kú kh«ng râ Tïy theo Kh«ng râ Viªm gan vi rót N«n, buån n«n, sèt Hay gÆp BÊt kú nh ë céng ®ång ALT<500UI/l, t¨ng bilirubin, hiÕm gÆp DIC T¨ng tû lÖ tö vong mÑ víi viªm gan E Gan nhiÔm mì cÊp Gan nhiÔm mì cÊp XỬ TRÍ • Tắc mật trong gan ở phụ nữ có thai: phải TD tại nơi có điều kiện chăm sóc trẻ thiếu tháng – Cholestyramine 10-12 g/ngày – Vitamin K phòng chảy máu • Bệnh gan nhiễm mỡ cấp ở phụ nữ có thai – Lấy thai ra càng sớm càng tốt – Điều trị hỗ trợ suy chức năng gan (thường trong vài ngày sau đẻ) • Sản giật, tiền sản giật, HC HELLP