Bảy cách nâng cấp netbook

"Làm mới" netbook là công việc đôi khi cực kỳ đơn giản, nhưng có lúc lại rất phức tạp. Bài viết hướng dẫn bạn cách tăng thêm sức mạnh cho chiếc MTXT nhỏ gọn này. Nhiều người đều thừa nhận tính di động tuyệt vời của netbook và gần như không có 2 mẫu (model) netbook nào hoàn toàn giống nhau, mỗi model đều có nét gì đó khác biệt. Điển hình, một hệ thống có thời gian dùng pin cực tốt nhưng bàn phím bố trí không mấy thuận tiện; hoặc model với cấu hình mạnh có thể thiếu kết nối 802.11n. Mọi vấn đề trên thường xảy ra nhưng lại không có cách giải quyết nào chung nhất. Vì chủng loại netbook khá đa dạng nên bạn không thể theo cách nâng cấp chuẩn như máy tính để bàn. Mỗi model cần thực hiện theo cách riêng, do vậy các bước thực hiện của mỗi netbook đều khác nhau. Nếu định nâng cấp netbook, việc đầu tiên bạn cần là tham khảo sách hướng dẫn sử dụng, nếu cần nâng cấp theo thủ thuật thì nên tham khảo cộng đồng người dùng có kinh nghiệm về quy trình thực hiện. Chỉnh sửa netbook có thể mất từ 5 phút cho đến cả ngày. Bài viết sẽ hướng dẫn 7 cách nâng cấp dựa trên chiếc Dell Mini 9, cho đến nay đây là một trong những netbook có khả năng được chỉnh sửa nhiều nhất. Ba chỉnh sửa đầu tiên thuộc loại dễ, 4 chỉnh sửa tiếp theo ở mức trung bình. Vì khi chỉnh sửa netbook, các thao tác thực hiện còn phụ thuộc vào model đang dùng nên phần hướng dẫn bên dưới chỉ đưa ý tưởng tổng quát về cách nâng cấp để bạn thực hiện cho chính chiếc máy của mình. 1. Thay pin tốt hơn Qua thử nghiệm của PC World Mỹ, Dell Mini 9 chạy khoảng 3 giờ 34 phút. Thời gian này không quá tồi đối với một pin 4 cell nhưng bạn có thể nới rộng hơn thời gian dùng pin. Mặc dù bạn có thể tìm thấy vài hướng dẫn trên mạng chỉ cách tạo một pin máy tính xách tay bằng cách sử dụng loại pin "chợ đen" đấu nối cùng nhau, nhưng phương pháp này có thể mang lại thảm họa! Thay vì vậy, bạn hãy thử tìm pin 6 cell hay 8 cell trên các trang web bán hàng trực tuyến hay tại các cửa hàng linh kiện máy tính có khả năng tương thích với các ngõ gắn pin và vừa vặn với kích thước của netbook của mình (trong ví dụ này là Dell Mini 9). Bạn có thể nhân đôi Hình 1: Tìm pin công suất cao cho netbook khá khó khăn, còn lắp đặt cũng không dễ dàng hơn. thời gian dùng pin cho netbook mà không sợ làm xấu đi hay làm netbook bị gồ lên. Để thay pin, bạn chỉ việc lật mặt sau của máy, gạt 2 chốt khóa pin và đẩy pin khỏi khay. 2. Nâng cấp hệ điều hành Nếu muốn cài hệ điều hành mới lên netbook, điều này chắc chắn bạn có thể làm: đơn giản chỉ việc bỏ đĩa CD cài đặt vào ổ quang gắn ngoài qua ngõ USB và tiến hành. Còn muốn netbook cho bạn quyền chọn hệ điều hành khi khởi động? Hãy dùng tiện ích GParted bằng cách tải tập tin .iso LiveCD này về và ghi ra đĩa (find.pcworld.com/63584). Bỏ đĩa đã ghi vào ổ quang gắn ngoài, khởi động lại máy tính và vào BIOS thiết lập lại chế độ khởi động từ ổ quang gắn ngoài. Lúc này hệ thống sẽ chạy GParted. Bạn nhấn chuột phải vào phân vùng chính (primary partition) và chọn Resize/Move. Microsoft khuyến cáo phải có tối thiểu 16GB để cài đặt Windows 7, nếu định sử dụng hệ điều hành này nhưng netbook còn quá ít dung lượng đĩa trống thì thử nghiệm của bạn nên dừng tại đây. Còn với bất kỳ hệ điều hành nào khác, bạn gõ vào kích thước phân vùng mới, nhấn Resize, sau đó sẽ thấy một khoảng trống mới tạo chưa được định dạng nằm ngay bên phải phân vùng chính trong giao diện đồ họa của GParted. Nhấn chuột phải vào phân vùng mới này và chọn New. Bạn gõ vào số 0 trong mục Free Space Proceeding và mục Following, chọn Primary Partition bên dưới Create as và nhấn vào nút Add. Nếu không thích sử dụng ổ quang gắn ngoài, bạn cũng có thể làm các bước tương tự nói trên, sử dụng GParted và cài hệ điều hành mới với bút USB. 3. Sắp xếp lại bàn phím Bố trí bàn phím của netbook khiến bạn gặp khó khăn trong thao tác so với bàn phím của máy tính để bàn? Bạn có thể xử lý những phím nằm "khó chịu" này bằng cách dùng một chiếc vít dẹt nhỏ, nạy nhẹ phím đó lên để thay phím khác, miễn là phím thay thế có cùng kích thước. Một khi đã thay thế phím bấm, bạn phải sử dụng tiện ích Sharp Keys (find.pcworld.com/63585) để gán lại phím vừa thay cho hệ điều hành “hiểu”. Còn nếu không muốn chiếc netbook mất thẩm mỹ, bạn vẫn có thể giữ phím cũ và sử dụng tiện ích này để thay đổi chức năng cho phím đó. 4. Thay ổ cứng Điều đáng ngại thường thấy là ổ cứng SSD đi kèm netbook có dung lượng rất thấp, hoặc nếu ổ SSD dung lượng cao thì giá của netbook bị "đội" lên khá nhiều. Cách sau đây có thể giải quyết được 2 khúc mắc này. Đầu tiên, khi chọn cấu hình máy, bạn hãy chọn cấu hình ổ cứng thấp nhất có thể (hoặc thậm chí chọn netbook không có ổ cứng). Tiếp đến, Hình 2: Bạn thường vô tình nhấn nhầm những phím nằm gần touchpad? Hãy lấy chúng ra và định lại bàn phím theo thói quen của bạn. bạn tìm trên thị trường ổ cứng phù hợp với nhu cầu để trang bị cho netbook. Và điều cuối cùng là lắp đĩa cứng vừa mua vào máy. Đối với Dell Mini 9, lật mặt đáy của máy lên và mở 2 con ốc chắn tấm panel lớn phía sau (vì tấm chắn này khá lớn nên không thể nhầm lẫn được). Dùng tay hay đầu nhọn của vít nạy tấm panel. Vì pin của Dell Mini 9 hướng tới trước nên bạn sẽ thấy một bộ gồm 4 mảnh điện tử bên trong máy; những mảnh này là: ổ cứng, bộ nhớ, card mạng và một khoảng trống dành cho card 3G. Bạn sẽ thấy một cặp ốc gắn giữ lấy bản mạch bộ nhớ flash nằm ở phía phần tư trên bên trái. Mở 2 con ốc và lúc này ổ SSD sẽ được nâng lên. Bạn kéo đĩa cứng này ra, sau đó lắp ổ cứng mới vào và vặn ốc lại. 5. Nâng cấp RAM Bộ nhớ là vùng chính của netbook mà các nhà sản xuất hệ thống có thể “kiếm lời”. Đừng để nhà sản xuất netbook dụ được bạn chi tiền, đừng bán RAM với giá rẻ mà bạn có thể tìm bất kỳ nơi đâu. Trong trường hợp Dell Mini 9 có dung lượng RAM tối thiểu là 512MB. Để nâng cấp RAM, đầu tiên bạn mở mặt sau của netbook và tìm RAM hiện thời nằm ở đâu. Trong Mini 9, RAM nằm ở phía trên bên phải (gần pin). Trên thanh RAM, bạn có thể thấy các chi tiết kỹ thuật. Bạn cũng có thể mua RAM cùng loại như vậy nhưng với dung lượng lớn hơn (trong trường hợp Dell Mini 9, thay thanh RAM 2GB DDR-2 SODIMM 533MHz) hoặc kiểm tra chi tiết kỹ thuật trên trang web của nhà sản xuất để biết dung lượng tối đa mà netbook hỗ trợ. Sự khác biệt giữa DDR2-4200 và DDR2-5300 hầu như không đáng kể nhưng đừng chọn bộ nhớ DDR2-6400 trừ khi netbook của bạn có hỗ trợ đến tốc độ này. Để thay bộ nhớ, bạn gạt 2 mấu giữ RAM nằm ở 2 đầu thanh RAM. Lúc đó, thanh RAM tự động bật ra. Gắn thanh RAM mới vào bằng cách đẩy nó vào khớp. Khi khởi động lại máy, hãy nhấn đúng phím để vào BIOS (với Dell Mini 2 là phím 2). Vào ngay mục chính để kiểm tra xem hệ thống đã nhận diện được bộ nhớ mới chưa. 6. Nâng cấp Wi-Fi Nâng cấp card mạng Wi-Fi gắn trong netbook từ chuẩn 802.11g sang 802.11n nghe có vẻ Hình 3: Trên netbook Dell Mini 9, ổ SSD dễ nhận biết trong nhiều linh kiện khác. Đó là một chiếc card nhỏ có 2 con ốc giữ. Hình 4: Giống với RAM cho máy tính xách tay, RAM của netbook dễ thay thế, chỉ việc mở nắp đậy phía dưới máy. đơn giản. Theo lý thuyết, bạn chỉ việc mua một card không dây dạng nhỏ gọn, mở nắp phía sau netbook, thay đổi linh kiện và thưởng thức tốc độ truy cập không dây mới. Tuy vậy, thực tế không đơn giản như thế. Chỉ bởi vì card Wi-Fi trông như thể sẽ vừa vặn với netbook nhưng không có nghĩa là card sẽ tương thích với hệ điều hành và bo mạch chủ của bạn. Trước vấn đề này, bạn còn phải đối diện với kích thước của card nữa. Khi mua một card Wi- Fi mới, cần biết liệu netbook của bạn có hỗ trợ card kích thước chuẩn hay card kích thước nhỏ. Hãy tháo nắp sau máy và xem card Wi-Fi hiện thời có kích thước nào. Một card kích thước chuẩn thuôn dài, hình chữ nhật (giống như hình dạng thẻ SD cho máy ảnh số). Trong khi đó, card kích thước nhỏ lại hơi dày (tương tự thẻ CompactFlash). Còn về chọn lựa card của các hãng, không có nguyên tắc cho biết loại card nào sẽ tương thích với netbook tương ứng. Một card trông rất hợp nhưng khi gắn vào lại không thể hoạt động với cấu hình netbook hiện tại. Thay vì phải tốn công dùng thử và kiểm lỗi, bạn nên tìm thông tin trên Internet về những người đã từng nâng cấp card mạng thành công có cùng loại netbook với bạn. Đây là cách tốt nhất để biết card mạng nào tương thích với netbook của bạn. Một khi có card mạng tương thích, quá trình cài đặt card khá dễ dàng. Với Dell Mini 9, bạn gỡ bỏ nắp chắn bên hông máy. Card Wi-Fi nằm gần giữa, bên phải hệ thống, là card có gắn dây trắng và đen (ăng-ten). Bạn nhẹ nhàng tháo dây, mở ốc và lấy card cũ ra. Gắn card mới vào, gắn lại ốc giữ card mới vào vị trí, sau đó gắn lại 2 dây ăng-ten. Lưu ý, mỗi card bạn mua liệu có nên chuyển đổi dây ăng-ten hay không so với vị trí nguyên gốc của card cũ? Tùy kích thước của card và cấu hình của bo mạch chủ mà có thể gỡ bỏ miếng chắn ngăn card với bo mạch chủ để card vừa vặn, chắc chắn hơn. Nếu hệ điều hành không thể thấy card mới khi bạn khởi động hệ thống, hãy cài đặt trình điều khiển (driver) cho card này. Bạn nên tìm trình điều khiển trên trang web của nhà sản xuất; nếu không, bạn có thể cài trình điều khiển từ hãng sản xuất netbook có sử dụng cùng loại card mạng. 7. Ép xung CPU Ép xung có thể xem là cách nâng cấp dạng "cao cấp" nhất cho hệ thống, giúp người dùng trung bình tăng thêm khả năng cho máy tính mà không can thiệp vào hệ thống phần cứng netbook. Đây là một trong những cách nâng cấp nguy hiểm vì những hệ thống nhỏ gọn như netbook không có được khả năng tản nhiệt tốt. Trong trường hợp của Dell Mini 9, tản nhiệt thụ động bảo vệ bộ xử lý cho khỏi quá nhiệt nên không thích hợp để chỉnh đổi tần số xung nhịp và có thể bạn cũng không thể có cách nào ép xung cho chiếc PC nhỏ Hình 5: Để nâng cấp card Wi-Fi cho netbook, hãy bắt đầu bằng việc tháo 2 sợi cáp ăng-ten. gọn này. Các netbook khác có vẻ linh động hơn một chút. Người dùng Dell Mini 10 có thể nâng CPU lên bằng tiện ích SetFSB. Còn các netbook Asus EEE PC "đời đầu" có thể dùng tiện ích Eeectl để can thiệp vào FSB - nơi quyết định tốc độ chung của hệ thống - ngay trong Windows và giúp đẩy tốc độ CPU lên. Nếu dùng MSI Wind và muốn cập nhật BIOS thì MSI cũng chính thức hỗ trợ thói quen ép xung của bạn. Dù vậy, những công cụ này sẽ dẫn đường cho bạn có thể phá hỏng netbook của mình! Để tìm biết cộng đồng người dùng từng chỉnh sửa, nâng cấp netbook, bạn có thể đến nhiều trang web, forum. Dưới đây là vài nơi phổ biến bạn có thể ghé qua trước khi “thử” netbook của mình. Thậm chí có cả những chỉ dẫn cài hệ điều hành của Apple lên netbook. Acer: www.aspireoneuser.com/forum Asus: find.pcworld.com/63586 Dell: www.mydellmini.com/forum HP: www.hp2133guide.com/forums MSI: forums.msiwind.net Samsung: find.pcworld.com/63588 MacOS X Compatibility Chart: find.pcworld.com/63589