Bài giảng Thị trường chứng khoán - Chương 1 Tổng quan thị trường chứng khoán

HỌC VIỆN NGÂN HÀNG KHOA TÀI CHÍNH -------- SLIDE BÀI GIẢNG THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN LOGO THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN Bộ môn : Thị trường chứng khoán NỘI DUNG Tổng quan về TTCK 1 Thị trường sơ cấp 2 Thị trường thứ cấp 3 Phân tích chứng khoán 4 Công ty chứng khoán 2 5 Chương 1 :TỔNG QUAN TTCK  Quá trình hình thành và phát triển TTCK  Khái niệm, đặc điểm TTCK Nguyên tắc hoạt động, chức năng, vai trò của TTCK Cơ cấu TTCK  Hàng hóa trên TTCK  Các chủ thể tham gia TTCK Lịch sử ra đời  TK 17 tại Hà Lan – SGDCK Amsterdam  Hàng hóa giao dịch trên thị trường từ chứng khoán nợ, cổ phiếu, đến công cụ phái sinh.  Địa điểm giao dịch có sự thay đổi từ không có địa điểm cụ thể  “chợ ngoài trời”  SGDCK  Phương thức giao dịch thay đổi từ giao dịch thủ công -> bán tự động -> tự động hoàn toàn  Một số giai đoạn đáng chú ý của TTCK : 1929 – 1933 ; 1987; 2008 - 2009 Đặc điểm thị trường chứng khoán TTCK gắn liền với hình thức tài chính trực tiếp TTCK gần với thị trường tự do cạnh tranh hoàn hảo TTCK vừa gắn liền với tài chính dài hạn vừa gắn liền với tài chính ngắn hạn Chức năng của TTCK  Công cụ huy động vốn đầu tư cho nền kinh tế  Công cụ tăng tiết kiệm quốc gia  Cung cấp khả năng thanh khoản cho các chứng khoán  Đánh giá giá trị tài sản của doanh nghiệp và tình hình nền kinh tế Nguyên tắc hoạt động  Nguyên tắc trung gian Giao dịch mua bán chứng khoán phải thông qua trung gian  Nguyên tắc đấu giá Giá cả xác định thông qua đấu giá  Nguyên tắc công khai thông tin Công khai thông tin trên thị trường sơ cấp và thị trường thứ cấp. Mục tiêu của TTCK  Hoạt động có hiệu quả  Điều hành công bằng  Phát triển ổn định Cơ cấu của TTCK  Căn cứ vào phương thức giao dịch  Thị trường sơ cấp  Thị trường thứ cấp  Căn cứ vào tính chất đăng ký  Sở Giao dịch Chứng khoán  Thị trường OTC  Thị trường tự do  Căn cứ vào công cụ lưu thông  Thị trường cổ phiếu  Thị trường trái phiếu  Thị trường công cụ phái sinh 3/1/2010 Hàng hóa trên TTCK  Chứng khoán  Cổ phiếu  Trái phiếu  Chứng khoán phái sinh  Chứng chỉ quỹ đầu tư Chứng khoán Chứng khoán là bằng chứng xác nhận quyền và lợi ích hợp pháp của người sở hữu đối với tài sản hoặc phần vốn của tổ chức phát hành. Chứng khoán được thể hiện dưới hình thức chứng chỉ, bút toán ghi sổ hoặc dữ liệu điện tử, bao gồm các loại sau đây: a) Cổ phiếu, trái phiếu, chứng chỉ quỹ; b) Quyền mua cổ phần, chứng quyền, quyền chọn mua, quyền chọn bán, hợp đồng tương lai, nhóm chứng khoán hoặc chỉ số chứng khoán; c) Hợp đồng góp vốn đầu tư; d) Các loại chứng khoán khác do Bộ Tài chính quy định.” ( Luật CK) 3/1/2010 Đặc điểm của chứng khoán Có ba thuộc tính là tính sinh lời, tính rủi ro và tính thanh khoản.  Sinh lời = lợi tức + chênh lệch giá  Rủi ro : là sự biến động của thu nhập kỳ vọng  Thanh khoản : khả năng chuyển đổi chứng khoán thành tiền và tài sản khác. Xác nhận quyền hợp pháp của chủ sở hữu chứng khoán, bao gồm:  Quyền sở hữu (đối với chứng khoán vốn).  Quyền chủ nợ (đối với chứng khoán nợ).  Quyền về tài chính có liên quan đến chứng khoán (đối với các chứng khoán phái sinh) Được pháp luật bảo hộ thông qua luật chứng khoán Cổ phiếu Cổ phiếu là loại chứng khoán xác nhận quyền và lợi ích hợp pháp của người sở hữu đối với một phần vốn cổ phần của tổ chức phát hành. ( Luật CK) Đặc điểm của cổ phiếu  Cổ phiếu là loại chứng khoán vốn  Cổ phiếu là một loại chứng khoán vô thời hạn Phân loại  Cổ phiếu thường : là một lọai chứng khoán vốn, không có kỳ hạn, tồn tại cùng với sự tồn tại của công ty.  Quyền: nhận cổ tức, biểu quyết, mua cổ phần, nhận lại tài sản khi thanh lý,  Cổ phiếu ưu đãi :  Ưu đãi dự phần – ưu đãi không dự phần  Ưu đãi tích lũy – ưu đãi không tích lũy  Ưu đãi có thể chuyển đổi  Ưu đãi có thể thu hồi Hình thức giá trị của cổ phiếu thường  Mệnh giá  Giá trị danh nghĩa của cổ phiếu  Xác định mức VĐL của công ty cổ phần, cơ sở xác định cổ tức  Thị giá  Xác định thông qua cung cầu cổ phiếu trên thị trường  Giá trị sổ sách  Xác định trên sổ sách kế toán của công ty  Giá trị hiện tại  Thông qua các phương pháp định giá  xác định giá trị thực của cổ phiếu ( giá trị hiện tại ) Một số thuật ngữ • Cổ phiếu được phép phát hành – Cổ phiếu công ty được phép phát hành đã đăng ký trong điều lệ • Cổ phiếu đã phát hành – Cổ phiếu đã được phát hành • Cổ phiếu đang lưu hành – Cổ phiếu đã được phát hành và đang lưu hành • Cổ phiếu quỹ – Cổ phiếu đã phát hành được tổ chức phát hành mua lại trên thị trường. 15/8/2011 Trái phiếu Trái phiếu là một loại chứng khoán quy định nghĩa vụ của người phát hành (người đi vay) phải hoàn trả cho sở hữu chứng khoán (người cho vay/chủ nợ) khoản tiền gốc khi đến hạn và một khoản tiền nhất định (lãi) trong khoảng thời gian nhất định. Quyền và Nghĩa vụ Trái chủ là người cho vay, do đó họ phải có quyền lợi và nghiã vụ đối với khoản vay này, đó là:  Được hưởng lợi tức trái phiếu (trái tức) không phụ thuộc vào kết quả kinh doanh của công ty (nếu là trái phiếu công ty)  Được hoàn vốn đúng hạn hay trước hạn tuỳ thuộc vào quy định trong bản quảng cáo phát hành.  Được quyền bán, chuyển nhượng, chuyển đổi, cầm cố  Được thanh toán trước các cổ phiếu khi công ty thanh lý, giải thể( nếu là trái phiếu công ty) 3/1/2010 Đặc điểm Mệnh giá  Giá danh nghĩa của TP, được ghi trên bề mặt TP Thời hạn  Là thời gian đáo hạn của TP, khoảng thời gian từ khi phát hành cho tới khi chấm dứt khoản nợ Lãi suất  Là tỷ lệ % số tiền lãi mà tổ chức phát hành cam kết trả cho người nắm giữ TP theo mệnh giá TP Giá phát hành  Là giá bán ra của TP tại thời điểm phát hành  Giá phát hành có thể lớn hơn, nhỏ hơn hoặc bằng mệnh giá TP Kỳ trả lãi  Khoảng thời gian người phát hành trả lãi cho người nắm giữ TP 3/1/2010 Phân loại Trái phiếu Tính chất chuyển nhượng  TP vô danh, TP ký danh  Hình thức góp vốn  TP hiện kim, TP hiện vật  Phương thức trả lãi  TP Coupon, TP zero Coupon ( TP gộp, TP chiết khấu)  Chủ thể phát hành  TP chính phủ, TP công ty, TP địa phương Chứng khoán phái sinh  Quyền mua cổ phần  Chứng quyền  Quyền chọn Hợp đồng kỳ hạn, hợp đồng tương lai  Quyền mua cổ phần Quyền mua cổ phần là loại chứng khoán do công ty cổ phần phát hành nhằm mang lại cho cổ đông hiện hữu quyền mua cổ phần mới theo điều kiện đã được xác định. ( Luật CK) Đặc điểm quyền mua cổ phần  Thời hạn quyền mua  Thường ngắn , tối đa bằng thời gian đợt phát hành Giá cổ phiếu ghi trên quyền mua thấp hơn giá thị trường hiện hành của cổ phiếu. Chứng quyền Chứng quyền là loại chứng khoán được phát hành cùng với việc phát hành trái phiếu hoặc cổ phiếu ưu đói, cho phộp người sở hữu chứng khoán được quyền mua một số cổ phiếu phổ thông nhất định theo mức giá đó được xác định trước trong thời kỳ nhất định.. ( Luật CK) Đặc điểm chứng quyền  Mục đích  Nhằm tăng tính hấp dẫn của đợt phát hành cổ phiếu ưu đãi hoặc trái phiếu  Thời hạn chứng quyền  Thường dài  Giá cổ phiếu ghi trên chứng quyền cao hơn giá thị trường hiện hành của cổ phiếu đó. Quyền chọn Quyền chọn là một hợp đồng cho phép người nắm giữ nó được mua [nếu là quyền chọn mua (calls)] hoặc được bán [nếu là quyền chọn bán (puts)] một khối lượng hàng hoá cơ sở nhất định tại một mức giá xác định và trong thời gian nhất định.  Có hai loại quyền chọn  Quyền chọn mua – Call Option  Quyền chọn bán – Put Option 3/1/2010 Chứng chỉ quỹ đầu tư Chứng chỉ quỹ đầu tư chứng khoán là chứng khoán xác nhận quyền sở hữu của người đầu tư đối với một phần vốn góp của quỹ đầu tư chứng khoán Quỹ đầu tư dạng đóng – mở Quỹ đóng Là quỹ đại chúng mà chứng chỉ quỹ đã chào bán ra công chúng không được mua lại theo yêu cầu của nhà đầu tư Quỹ mở Là quỹ đại chúng mà chứng chỉ quỹ đã chào bán ra công chúng phải được mua lại theo yêu cầu của nhà đầu tư NAV của chứng chỉ quỹ đầu tư  Quỹ đầu tư dạng đóng  Giá có thể cao hơn hoặc thấp hơn NAV  Thường thấp hơn NAV ở mức chiết khấu D  D thông thường là 5 % – 20% MV : Giá thị trường của 1 chứng chỉ ( )NAV MV D NAV   NAV của chứng chỉ quỹ đầu tư ( giá thị trường của TS quỹ đầu tư - Nợ) NAV/CCQ= ------------------------------------------- Tổng số chứng chỉ đang lưu hành Chủ thể tham gia thị trường  Tổ chức phát hành  Nhà đầu tư  Chủ thể kinh doanh  Tổ chức quản lý giám sát thị trường  Tổ chức hỗ trợ thị trường Tổ chức phát hành Tổ chức phát hành Doanh nghiệp Công ty TNHH Công ty cổ phần DN Nhà Nước DN có vốn đầu tư NN Quỹ đầu tư Chính phủ Nhà đầu tư Nhà đầu tư Nhà đầu tư tổ chức (trong nước, nước ngoài) Nhà đầu tư cá nhân ( trong nước, nước ngoài) Công ty chứng khoán  Một số nghiệp vụ của CTCK  Môi giới  Tự doanh  Bảo lãnh phát hành  Tư vấn  Điều kiện thành lập hoạt động của CTCK  Vốn điều lệ  Nhân sự  Cơ sở vật chất Tổ chức quản lý giám sát thị trường CP, QH, Bộ TC UBCKNN SGDCK TT Lưu ký và TTBT CK Tổ chức hỗ trợ thị trường Hiệp hội các nhà kinh doanh CK v.v. Công ty đánh giá hệ số tín nhiệm Tổ chức tài trợ CK Tổ chức kinh doanh trên thị trường TTCK CT quản lý TS CTCK Công ty đầu tư ck v.v. CT quản lý quỹ