Bài giảng hệ thống thông tin quản lý

T͔NG QUAN Vɽ Hʃ TH͐NG THÔNG TIN &KѭѫQJ1 11/04/2009 Bài giҧng HTTT KT&QL - Bӝ môn CNTT 2 • Trang bӏ kiӃn thӭc tәng quan vӅ hӋ thӕng thông tin: • Khái niӋm vӅ hӋ thӕng, HTTT, các thành phҫn cӫa hӋ thӕng, HTTT • Ý nghƭa, vai trò và vӏ trí cӫa HTTT trong các tә chӭc MӨC TIÊU 11/04/2009 Bài giҧng HTTT KT&QL - Bӝ môn CNTT 3 I.1. Mӣ ÿҫu I.2. Các khái niӋm I.3. Mô hình hӋ thӕng thông tin NӜI DUNG I.1. Mӣ ÿҫu I.1.1. Vai trò cӫa thông tin và công nghӋ thông tin trong xã hӝi hiӋn ÿҥi I.1.2. Tác ÿӝng cӫa công nghӋ thông tin ÿӕi vӟi doanh nghiӋp 11/04/2009 Bài giҧng HTTT KT&QL - Bӝ môn CNTT 5 I.1.1. Vai trò cӫa thông tin và cntt trong xã hӝi hiӋn ÿҥii i i i i • VӅ Fѫ bҧn, mӑi thành viên trong xã hӝi luôn luôn vұn ÿӝng và hành xӱ theo các quyӃt ÿӏnh cӫa bҧn thân mình. • Thông tin là nhӳng gì mà QJѭӡi ra quyӃt ÿӏnh cҫn ÿӇ tҥo ra quyӃt ÿӏnh. Vì vұy mӑi thành viên trong xã hӝi con QJѭӡi cҫn khai thác và sӱ dөng thông tin ÿӇ PѭX cҫu cuӝc sӕng cho bҧn thân. • Trong xã hӝi phát triӇn thông tin ÿã trӣ thành mӝt nguӗn tài nguyên quan trӑng và to lӟn cҫn ÿѭӧc khai thác, xӱ lý bҵng nhӳng SKѭѫQJ pháp và công cө thích hӧp. 11/04/2009 Bài giҧng HTTT KT&QL - Bӝ môn CNTT 6 I.1.1. Vai trò cӫa thông tin và cntt trong xã hӝi hiӋn ÿҥii i i i i • Tin hӑc cung cҩp nhӳng SKѭѫQJ pháp và công cө cҫn thiӃt ÿӇ xӱ lý thông tin phӭc tҥp trong các quá trình (nghiên cӭu, ÿLӅu tra, ÿLӅu khiӇn, quҧn lý, kinh doanh...) vӟi QăQJ suҩt cao, hiӋu quҧ lӟn. Tin hӑc là ngành nghiên cӭu vӅ viӋc tӵ ÿӝng hóa xӱ lý thông tin bӣi mӝt hӋ thӕng máy tính. • Công ngh͟ thông tin là tͅp hͻp các SḰ˿QJ pháp khoa hͥc, các SḰ˿QJ ti͟n và công cͽ kƭ thuͅt hi͟n ÿ̹i - chͿ y͗u là kƭ thuͅt máy tính và vi͝n thông - nh͉m tͭ ch΁c khai thác và s΅ dͽng có hi͟u qu̻ các nguͫn tài nguyên thông tin r̽t phong phú và ti͙m QăQJ trong mͥi lƭnh vΉc ho̹t ÿͱng cͿa con QJ́͵i và xã hͱi. 11/04/2009 Bài giҧng HTTT KT&QL - Bӝ môn CNTT 7 • Công nghӋ thông tin có thӇ hӛ trӧ doanh nghiӋp cҧi thiӋn hiӋu quҧ và hiӋu suҩt cӫa các qui trình nghiӋp vө kinh doanh, quҧn trӏ ra quyӃt ÿӏnh, cӝng tác nhóm làm viӋc, qua ÿó WăQJ Fѭӡng vӏ thӃ cҥnh tranh cӫa doanh nghiӋp trong mӝt môi WUѭӡng thay ÿәi nhanh. • Xây dӵng và phát triӇn hӋ thӕng thông tin kinh tӃ và quҧn lý hiӋn ÿҥi nhҵm tӵ ÿӝng hóa tӯng phҫn hoһc toàn bӝ các quy trình nghiӋp vө, quҧn lý trong các tә chӭc kinh tӃ. I.1.2. Tác ÿӝng cӫa công nghӋ thông tin ÿӕi vӟi doanh nghiӋpI. . . t ti i i i I.2. Các khái niӋm I.2.1. Dӳ liӋu và thông tin I.2.2. HӋ thӕng I.2.3. HӋ thӕng thông tin 11/04/2009 Bài giҧng HTTT KT&QL - Bӝ môn CNTT 9 • Dӳ liӋu (Data) • Dӳ liӋu là các giá trӏ phҧn ánh vӅ sӵ vұt, hiӋn Wѭӧng trong thӃ giӟi khách quan. • Dӳ liӋu là các giá trӏ thô, cKѭDFó ý nghƭa vӟi QJѭӡi sӱ dөng. Có thӇ là mӝt tұp hӧp các giá trӏ mà không biӃWÿѭӧc sӵ liên hӋ giӳa chúng • Ví dͽ: Nguy͝Q9ăQ1DP, 845102, 14 / 10 / 02, 18 • Dӳ liӋu có thӇ biӇu diӉQGѭӟi nhiӅu dҥng khác nhau (âm thanh, YăQE̻n, hình ̻nh, v.v...) 1.2.1. Dӳ liӋu và thông tin 11/04/2009 Bài giҧng HTTT KT&QL - Bӝ môn CNTT 10 • Thông tin (Information) • Thông tin là ý nghƭa ÿѭӧc rút ra tӯ dӳ liӋu thông qua quá trình xӱ lý (phân tích, tәng hӧp, v.v..), phù hӧp vӟi mөc ÿích cө thӇ cӫa QJѭӡi sӱ dөng. • Thông tin có thӇ gӗm nhiӅu giá trӏ dӳ liӋuÿѭӧc tә chӭc sao cho nó mang lҥi mӝt ý nghƭa cho mӝWÿӕi Wѭӧng cө thӇ, trong mӝt ngӳ cҧnh cө thӇ. • Ví dө vӟi dӳ liӋu trên cóWK{QJWLQQKѭVDX:Thӫ kho NguyӉQ9ăQ1DP[Xҩt mһt hàng có danh mөc là 845102 vào ngày 14/10/ 02 vӟi sӕOѭӧng 18. 1.2.1. Dӳ liӋu và thông tin 11/04/2009 Bài giҧng HTTT KT&QL - Bӝ môn CNTT 11 1.2.1. Dӳ liӋu và thông tin • Thông tin giá trӏ có các ÿһc ÿLӇm : - Chính xác, xác thӵc - Ĉҫ\ÿӫ, chi tiӃt - Rõ ràng (dӉ hiӇu) - Ĉúng lúc, WKѭӡng xuyên - Thӭ tӵ, có liên quan - ... 11/04/2009 Bài giҧng HTTT KT&QL - Bӝ môn CNTT 12 1.2.1. Dӳ liӋu và thông tin • Dӳ liӋu vs thông tin • Thông tin = Dӳ liӋu + Xӱ lý • Xӱ lý thông tin ~ Xӱ lý dӳ liӋu 11/04/2009 Bài giҧng HTTT KT&QL - Bӝ môn CNTT 13 a. Khái niӋm • HӋ thӕng là mӝt tұp hӧp có tә chӭc gӗm nhiӅu phҫn tӱ có các mӕi quan hӋ ràng buӝc lүn nhau và cùng hoҥt ÿӝng Kѭӟng tӟi mӝt mөc tiêu chung. • Ví dө • Khái niӋm hӋ thӕng ÿѭӧc sӱ dөng trong cuӝc sӕng hàng ngày: HӋ thӕng giao thông, hӋ thӕng truyӅn thông, hӋ thӕng các trѭӡng ÿҥi hӑc v.v.. • Phҫn tӱ có thӇ là vұt chҩt hoһc phi vұt chҩt: Con QJѭӡi, máy móc, thông tin, dӳ liӋu, SKѭѫQJ pháp xӱ lý, qui tҳc, quy trình xӱ lý. 1.2.2. HӋ thӕng 11/04/2009 Bài giҧng HTTT KT&QL - Bӝ môn CNTT 14 1.2.2. HӋ thӕng b. Phân loҥi hӋ thӕng • HӋ thӕng mӣ: cóWѭѫQJWác vӟi môi WUѭӡng • HӋ thӕQJÿóng: kK{QJWѭѫQJWác vӟi môi WUѭӡng (chӍ có trên lý thuyӃt). • Mөc tiêu cӫa hӋ thӕng là lý do tӗn tҥi cӫa hӋ thӕng. ĈӇ ÿҥt ÿѭӧc mөc tiêu, hӋ thӕng WѭѫQJ tác vӟi môi WUѭӡng bên ngoài cӫa nó (các thӵc thӇ tӗn tҥi bên ngoài hӋ thӕng) 11/04/2009 Bài giҧng HTTT KT&QL - Bӝ môn CNTT 15 1.2.2. HӋ thӕng • Ĉһc WUѭQJ cӫa hӋ thӕng mӣ • HӋ thӕng chҩp thuұn các ÿҫu vào, biӃn ÿәi có tә chӭc ÿӇ tҥo kӃt quҧ ÿҫu ra nhҩWÿӏnh. Ĉҫu vào Ĉҫu raXӱ lý Phҧn hӗi 11/04/2009 Bài giҧng HTTT KT&QL - Bӝ môn CNTT 16 1.2.2. HӋ thӕng c. Tә chӭc theo cách tiӃp cұn hӋ thӕng • Tә chӭc là mӝt tұp hӧp các thành phҫn có quan hӋ chһt chӁ vӟi nhau, cùng thúc ÿҭy và hӛ trӧ lүn nhau nhҵm thӵc hiӋn nhiӋm vө chung. • Các loҥi tә chӭc: - Tә chӭc hành chính, sӵ nghiӋp - Tә chӭc WKѭѫQJ mҥi - Tә chӭc sҧn xuҩt (nhà máy, xí nghiӋp) - Tә chӭc dӏch vө 11/04/2009 Bài giҧng HTTT KT&QL - Bӝ môn CNTT 17 • Ví dө: • &ѫTXDQKành chính sӵ nghiӋp: Nhân viên, YăQEҧn pháp quy,TX\ÿӏnh, tұp luұt, v.v.. là các thành phҫn cӫa hӋ thӕng. Mөc tiêu cӫa hӋ thӕng là phөc vө cho lӧi ích cӫa nhân dân. • Xí nghiӋp: Các phҫn tӱ là tұp hӧp gӗm nhân viên, trang thiӃt bӏ, nguyên vұt liӋu, quy tҳc quҧn lý, kinh nghiӋm, cách thӭc tә chӭc v.v.., nhҵm ÿҥt mөc tiêu là lӧi nhuұn tӕi ÿD. 1.2.2. HӋ thӕng 11/04/2009 Bài giҧng HTTT KT&QL - Bӝ môn CNTT 18 1.2.2. HӋ thӕng • Các tә chӭc là nhӳng hӋ thӕng sӕng và phát triӇn • Mӝt tә chӭc tҥo thành mӝt hӋ thӕng mӣ. Tә chӭc bao giӡ cNJng hoҥt ÿӝng trong mӝt môi WUѭӡng xác ÿӏnh và chӏu tác ÿӝng cӫa môi WUѭӡng ÿó. • 0{LWUѭӡng cӫa mӝt tә chӭc xí nghiӋp ??? 11/04/2009 Bài giҧng HTTT KT&QL - Bӝ môn CNTT 19 1.2.2. HӋ thӕng • Ví dө: • Mӝt xí nghiӋp WѭѫQJ tác vӟi môi WUѭӡng cӫa nó ÿӇ ÿҥt ÿѭӧc các yӃu tӕ ÿҫu vào cҫn thiӃt QKѭ: nguyên vұt liӋu, dӏch vө, nhân công, kiӃn thӭc sҧn xuҩt, vӕn v.v... Xí nghiӋp chӍ hoҥt ÿӝng ÿѭӧc khi có ÿӫ các yӃu tӕ ÿҫu vào kӇ trên. • Ĉҫu ra cӫa xí nghiӋp có thӇ là sҧn phҭm cuӕi cùng, phӃ phҭm và công nghӋ sҧn xuҩt v..v. • Phҧn hӗi cӫa khách hàng sӁ làPWKD\ÿәi yêu cҫu cӫa sҧn phҭPÿҫu ra 11/04/2009 Bài giҧng HTTT KT&QL - Bӝ môn CNTT 20 1.2.2. HӋ thӕng • Ví dө • Các mӕi liên hӋ tӗn tҥi giӳa xí nghiӋp và các thӵc thӇ khác nhau WKѭӡng ÿѭӧc biӇu diӉn bӣi các luӗng ngoҥi trái vӟi luӗng nӝi bên trong cӫa xí nghiӋp. 11/04/2009 Bài giҧng HTTT KT&QL - Bӝ môn CNTT 21 • Cҩu trúc cӫa tә chӭc: • Cҩu trúc cây: Tә chӭc là mӝt hӋ thӕng cҩp bұc các hӋ thӕng con, mӛi hӋ thӕng con có chӭc QăQJ nhiӋm vө riêng, theo sӵ phân công cӫa tә chӭc. 11/04/2009 Bài giҧng HTTT KT&QL - Bӝ môn CNTT 22 1.2.2. HӋ thӕng %DQ*Ĉ Kinh doanh Tài chính Sҧn xuҩt Nhân sӵ ;ѭӣng 1 ;ѭӣng 2 ... ‰ Ví dө: Cҩu trúc hình cây cӫa xí nghiӋp 11/04/2009 Bài giҧng HTTT KT&QL - Bӝ môn CNTT 23 1.2.2. HӋ thӕng d. HӋ thӕng và các hӋ thӕng con • HӋ thӕng có thӇ tӗn tҥi theo nhiӅu cҩp ÿӝ khác nhau. Mӝt hӋ thӕng có thӇ là mӝt thành phҫn trong mӝt hӋ thӕng khác (cha) • Mӝt tә chӭc kinh tӃ WKѭӡng ÿѭӧc phân làm ba hӋ thӕng con: • HӋ thӕng quyӃt ÿӏnh là hӋ thӕng bao gӗm con QJѭӡi, SKѭѫQJ tiӋn, và các SKѭѫQJ pháp tham gia ÿӅ xuҩt quyӃt ÿӏnh • HӋ thӕng thông tin • HӋ thӕng tác nghiӋp là hӋ thӕng bao gӗm con QJѭӡi, SKѭѫQJ tiӋn và các SKѭѫQJ pháp tham gia trӵc tiӃp thӵc hiӋn mөc tiêu kinh doanh (sҧn xuҩt trӵc tiӃp) 11/04/2009 Bài giҧng HTTT KT&QL - Bӝ môn CNTT 24 a. Khái niӋm • HӋ thӕng thông tin, là tұp hӧp QJѭӡi, thӫ tөc và các nguӗn lӵc ÿӇ thu thұp, xӱ lý, truyӅn và phát thông tin trong mӝt tә chӭc. • HӋ thӕng thông tin có thӇ là thӫ công nӃu dӵa vào các công cө QKѭ giҩy, bút. • HӋ thӕng thông tin hiӋn ÿҥi là hӋ thӕng tӵ ÿӝng hóa dӵa vào máy tính (phҫn cӭng, phҫn mӅm) và các công nghӋ thông tin khác. 1.2.3. HӋ thӕng thông tin 11/04/2009 Bài giҧng HTTT KT&QL - Bӝ môn CNTT 25 1.2.3. HӋ thӕng thông tin Ĉҫu vào Ĉҫu raXӱ lý Phҧn hӗi Dӳ liӋu Thông tin 11/04/2009 Bài giҧng HTTT KT&QL - Bӝ môn CNTT 26 1.2.3. HӋ thӕng thông tin • Dӳ liӋXÿҫu vào gӗm hai loҥi: • Tӵ nhiên: giӳ nguyên dҥng khi nó phát sinh: (tiӃng nói, công YăQ, hình ҧnh v.v..) • Có cҩu trúc: ÿѭӧc cҩu trúc hoá vӟi khuôn dҥng nhҩt ÿӏnh (sә sách, bҧng biӇu v.v..) • 7K{QJWLQÿҫu ra: • Ĉѭӧc phân tích, tӗng hӧp v.v.. tӯ dӳ liӋu vào và tùy thuӝc vào tӯng nhu cҫu (quҧn lý) trong tӯQJWUѭӡng hӧp cө thӇ, tӯQJÿѫQYӏ cө thӇ thuӝc tә chӭc (báo cáo tәng hӧp, thӕng kê, thông báo v.v..) 11/04/2009 Bài giҧng HTTT KT&QL - Bӝ môn CNTT 27 1.2.3. HӋ thӕng thông tin • Xӱ lý tӵ ÿӝng chӍ ÿѭӧc thӵc hiӋn trên các dӳ liӋu có cҩu trúc. • Hoҥt ÿӝng cӫa httt: • Thu thұp: Lӑc, cҩu trúc hoá dӳ liӋXÿӇ có thӇ khai thác trên các SKѭѫQJ tiӋn tin hӑc. • Xӱ lý • Phân tích, tәng hӧp, tính toán trên các nhóm chӍ tiêu, tҥo thông tin kӃt quҧ • Cұp nhұt, sҳp xӃp, OѭX trӳ dӳ liӋu • V.v.. • Phân phát thông tin cho tӯng ÿӕi Wѭӧng 11/04/2009 Bài giҧng HTTT KT&QL - Bӝ môn CNTT 28 Thu thұp->Xӱ lý->Phân phát 1.2.3. HӋ thӕng thông tin Nguӗn bên trong Nguӗn bên ngoài XӰ LÝ CÁC DӲ LIӊU THÔ XӰ LÝ Lӑc, cҩu trúc hóa PHÂN PHÁTNSD NSD 11/04/2009 Bài giҧng HTTT KT&QL - Bӝ môn CNTT 29 1.2.3. HӋ thӕng thông tin b.Các ÿһc WUѭQJ cӫa hӋ thӕng thông tin hiӋQÿҥi • HӋ thӕQJ WK{QJ WLQ ÿѭӧc xây dӵng trên nӅn tҧng công nghӋ hiӋQÿҥi (CNTT). • HӋ thӕng thông tin ÿѭӧc cҩu thành bӣi nhiӅu hӋ thӕng con. Khi các hӋ con này ÿѭӧc nӕi kӃt và WѭѫQJ tác vӟi nhau, chúng sӁ phөc vө cho viӋc liên lҥc giӳa các lƭnh vӵc hoҥt ÿӝng khác nhau cӫa tә chӭc. 11/04/2009 Bài giҧng HTTT KT&QL - Bӝ môn CNTT 30 1.2.3. HӋ thӕng thông tin • HӋ thӕng thông tin Kѭӟng tӟi mөc tiêu cung cҩp thông tin cho viӋc ra quyӃt ÿӏnh và kiӇm soát. HӋ thӕng chuyӇn giao cho tӯng thành viên trong tә chӭc nhӳng thông tin cҫn thiӃt ÿӇ xác ÿӏnh, chӑn lӵa các hành ÿӝng phù hӧp vӟi mөc tiêu cӫa tә chӭc cNJQJQKѭFác hành ÿӝng giúp kiӇm soát lƭnh vӵc mà thành viên ÿó chӏu trách nhiӋm. • HӋ thӕng thông tin là mӝt kӃt cҩu hӋ thӕng mӅm dҿo và có khҧ QăQJ tiӃn hóa. Mӝt hӋ thӕng thông tin rҩt có thӇ trӣ nên lӛi thӡi nhanh chóng nӃu không có khҧ QăQJ thay ÿәi mӅm dҿo và mӣ rӝng ÿѭӧc ÿӇ phù hӧp vӟi sӵ biӃn ÿәi và phát triӇn cӫa tә chӭc 11/04/2009 Bài giҧng HTTT KT&QL - Bӝ môn CNTT 31 1.2.3. HӋ thӕng thông tin c.NhiӋm vө và vai trò cӫa HTTT trong tә chӭc kinh tӃ • Vai trò • HӋ thӕng thông tin ÿóng vai trò trung gian giӳa tә chӭc kinh tӃ và môi WUѭӡng, giӳa hӋ thӕng con quyӃt ÿӏnh và hӋ thӕng con tác nghiӋp. 11/04/2009 Bài giҧng HTTT KT&QL - Bӝ môn CNTT 32 HT QUYӂ7ĈӎNH HT THÔNG TIN HT TÁC NGHIӊP Thông tin vào tӯ P{LWUѭӡng ngoài Thông tin ra môi WUѭӡng ngoài QuyӃWÿӏnh Báo cáo Thông tin ĈLӅu hành Thông tin KiӇm tra Nguyên vұt liӋu TiӅn, sӭFODRÿӝng Sҧn phҭm TiӅn 11/04/2009 Bài giҧng HTTT KT&QL - Bӝ môn CNTT 33 1.2.3. HӋ thӕng thông tin • NhiӋm vө • Ĉӕi ngoҥi: thu thұp thông tin tӯ môi WUѭӡng ngoài, ÿѭD thông tin ra P{LWUѭӡng ngoài • Ví dө: thông tin vӅ giá cҧ, thӏ WUѭӡng, sӭc lao ÿӝng, nhu cҫu hàng hoá • Ĉӕi nӝi: làm cҫu nӕi liên lҥc giӳa các bӝ phұn cӫa tә chӭc, cung cҩp thông tin cho hӋ tác nghiӋp, hӋ quyӃt ÿӏnh • Ví dө • Thông tin phҧn ánh tính trҥng nӝi bӝ cӫa Fѫ quan tә chӭc • Thông tin vӅ tình trҥng hoҥt ÿӝng kinh doanh cӫa tә chӭc 11/04/2009 Bài giҧng HTTT KT&QL - Bӝ môn CNTT 34 d. Phân loҥi hӋ thӕng thông tin • Phân loҥi hӋ thӕng thông tin theo cҩp ӭng dөng (cҩp quҧn lý) (Phân loҥi theo mөc ÿích phөc vө cӫa thông tin ÿҫu ra) • Phân loҥi hӋ thӕng thông tin theo chӭc QăQJ nghiӋp vө trong tә chӭc doanh nghiӋp • Phân loҥi theo quy mô tích hӧp 1.2.3. HӋ thӕng thông tin 11/04/2009 Bài giҧng HTTT KT&QL - Bӝ môn CNTT 35 Phân loҥi hӋ thӕng thông tin theo cҩp bұc quҧn lý • Quҧn lý là các hoҥWÿӝng ÿѭDFác cá nhân trong tә chӭc làm viӋc cùng nhau nhҵm thӵc hiӋn, hoàn thành mӝt cách hiӋu quҧ mөc tiêu chung trên Fѫ sӣ sӱ dөng các tài nguyên (con QJѭӡi, tiӅn cӫa, vұt chҩt, QăQJ Oѭӧng, không gian, thӡi gian, v.v..) 11/04/2009 Bài giҧng HTTT KT&QL - Bӝ môn CNTT 36 • Quá trình quҧQ Oêÿѭӧc xáFÿӏQKQKѭPӝt loҥt các hoҥWÿӝQJÿӏQKKѭӟng theo mөc tiêu: • XáFÿӏnh mөc tiêu. • Lұp kӃ hoҥch: quyӃWÿӏQKWUѭӟc xem phҧi làm cái gì, làPQKѭWKӃ nào, khi nào và ai làm cái ÿó. • Tә chӭc: sҳp xӃp nguӗn lӵc • ĈLӅu khiӇn: lãnh ÿҥo thông qua sӵ truyӅn ÿҥt các thông báo, các chӍ thӏ và phӕi hӧp huy ÿӝng các nguӗn lӵc cӫa tә chӭc • KiӇm tra: ÿR Oѭӡng và chҩn chӍnh viӋc thӵc hiӋn nhҵm bҧo ÿҧm hoàn thành các mөc tiêu cӫa kӃ hoҥch ÿã ÿӅ ra. 11/04/2009 Bài giҧng HTTT KT&QL - Bӝ môn CNTT 37 Vҩn ÿӅ ra quyӃt ÿӏnh và nhu cҫu thông tin • Các hoҥWÿӝng quҧn lý chính là quá trình ra quyӃWÿӏnh, nhұn thông tin phҧn hӗi,ÿLӅu chӍnh quyӃWÿӏnh • QuyӃWÿӏnh cho các vҩQÿӅ: • Có cҩu trúc: là các vҩQÿӅÿѭӧc giҧi quyӃt theo mӝt quy trình rõ ràng • Không có cҩu trúc: Là vҩQÿӅÿѭӧc giҧi quyӃt bӣi nhiӅu cách kháFQKDXQKѭQJFKӍ có rҩt ít các lӵa chӑQÿѭӧc cho là tӕt nhҩt, tuy nhiên không có các Kѭӟng dүn cө thӇ cho xáFÿӏnh lӵa chӑn tӕt nhҩt này và trong nhiӅXWUѭӡng hӧp tíQKÿúQJÿҳn cӫa cӫa lӵa chӑn chӍ có thӇÿѭӧFÿánh giá chính xác sau mӝt khoҧng thӡi gian dài. 11/04/2009 Bài giҧng HTTT KT&QL - Bӝ môn CNTT 38 • Tùy vào tӯng cҩSÿӝ quҧn lý, nhà quҧn lý phҧLÿѭDUD các quyӃWÿӏnh cho vҩQÿӅ có cҩu trúc hoһc không có cҩu trúc • Các cҩSÿӝ quҧn lý: • Quҧn lý chiӃQOѭӧc (ÿӍnh): • XáFÿӏnh các mөc tiêu chiӃQOѭӧc,ÿѭӡng lӕi chính sách thӵc hiӋn mөFWLrXÿó. • HoҥWÿӝng quҧQOêÿѭӧc thӵc hiӋn bӣi ban quҧn lý cҩp cao (hӝi ÿӗng quҧn trӏ, giáPÿӕc, phó giáPÿӕc v.v..) • Quҧn lý chiӃn thuұt (trung gian): • XáFÿӏnh các mөc tiêu cө thӇ dӵa trên mөc tiêu chiӃQOѭӧc, sách Oѭӧc ngҳn hҥQÿӇ thӵc hiӋn mөc tiêu cө thӇ. • HoҥWÿӝng quҧQOêÿѭӧc thӵc hiӋn bӣi cҩp quҧn lý trung gian (phө trách chi nhánh, phө trách các bӝ phұn sҧn xuҩt, kinh doanh, kӃ toán v.v..) • Quҧn lý tác nghiӋp (thҩp): • ChӍÿҥo, giám sát các hoҥWÿӝng cө thӇ cho các mөc tiêu cө thӇ • HoҥWÿӝng quҧQOêÿѭӧc thӵc hiӋn bӣi các tәWUѭӣng, giám sát viên v.v... 11/04/2009 Bài giҧng HTTT KT&QL - Bӝ môn CNTT 39 • Nhu cҫu thông tin ÿӕi vӟi các nhà quҧn lý tuǤ thuӝc vào cҩp ÿӝ quҧn lý: • Quҧn lý chiӃn Oѭӧc: thông tin tәng hӧp, ít chi tiӃt, có tính dӵ báo, quy mô rӝng và WKѭӡng không ÿѭӧc xác ÿӏnh WUѭӟc. • Quҧn lý chiӃn thuұt và tác nghiӋp: thông tin chi tiӃt, ÿѭӧc quy ÿLQK WUѭӟc, ÿѭӧc cung cҩp ÿӏnh kǤ, quy mô nhӓ. 11/04/2009 Bài giҧng HTTT KT&QL - Bӝ môn CNTT 40 • Quҧn lý mӭc chiӃn Oѭӧc (mӭc ÿӍnh CEO-Chief Executive Officer): • HӋ thӕng hӛ trӧ ÿLӅu hành EIS–Executive Information System • Quҧn lý mӭc chiӃn thuұt (mӭc trung gian) • HӋ thӕng hӛ trӧ ra quyӃWÿӏnh DSS–Decision Support System • HӋ thӕng thông tin phөc vө quҧn lý MIS–Management Information System • Quҧn lý mӭc tác nghiӋp/giám sát • HӋ thӕng xӱ lí giao dӏch/ giao tác TPS–Transaction Processing System • HӋ thӕng tӵ ÿӝng hóa YăQ phòng (OAS-Officer Assignment System, KWS) và HӋ chuyên gia (ES– Expert System ): cho mӑi QJѭӡi 11/04/2009 Bài giҧng HTTT KT&QL - Bӝ môn CNTT 41 HӋ thӕng xӱ lý giao dӏch (TPS) • Các loҥi hình tác nghiӋp cӫa mӛi tә chӭc là khác nhau. • Vӟi hҫu hӃt các tә chӭc hoҥt ÿӝng sҧn xuҩt kinh doanh viӋc xӱ lý giao dӏch tác nghiӋp là phҫn công viӋc chӫ yӃu trong hoҥt ÿӝng hàng ngày cӫa tә chӭc. • Các giao dӏch tác nghiӋp cӫa tә chӭc ÿӅu ÿѭӧc thӵc hiӋn theo các quy trình chһt chӁ, rõ ràng và chính xác. 11/04/2009 Bài giҧng HTTT KT&QL - Bӝ môn CNTT 42 HӋ thӕng xӱ lý giao dӏch (TPS) • TPS xӱ lý các dӳ liӋu thu ÿѭӧc tӯ các hoҥt ÿӝng giao dӏch tác nghiӋp cӫa tә chӭc, cung cҩSWK{QJWLQÿӇ phөc vө các hoҥWÿӝng quҧn lý tác nghiӋp • HӋ thӕng xӱOêÿһt hàng xӱ lý các hoҥWÿӝng nhұn ÿһt hàng cӫa khách hàQJÿӇÿѭDUDTX\ӃWÿӏnh bán hàng cө thӇ. • HӋ thӕng ATM • TPS giúp cho viӋc xӱ lý thông tin giao dӏch tác nghiӋp ÿáp ӭng ÿѭӧc yêu cҫu vӅ tӕc ÿӝ và ÿҥt ÿӝ chính xác cao. Mһt khác, mӝt sӕ công viӋc tác nghiӋp có thӇ ÿѭӧc tӵ ÿӝng hóa bӣi hӋ thӕng. 11/04/2009 Bài giҧng HTTT KT&QL - Bӝ môn CNTT 43 HӋ thӕng xӱ lý giao dӏch (TPS) • HӋ thӕng gӣi, rút tiӅn tӵ ÿӝng (Automated Teller Machine - ATM) là mӝt hӋ thӕng máy tính gӗm nhiӅu thiӃt bӏ ÿҫu cuӕi ÿѭӧc ÿһt ӣ nhӳng QѫL cҫn thiӃt, thuұn tiӋn, có chӭc QăQJ cho phép khách hàng thӵc hiӋn các dӏch vө rút và gӣi tiӅn theo tài khoҧn xác ÿӏnh trong ngân hàng mà không cҫn giao dӏch trӵc tiӃp tҥi YăQ phòng hoҥt ÿӝng cӫa ngân hàng. 11/04/2009 Bài giҧng HTTT KT&QL - Bӝ môn CNTT 44 HӋ thӕng thông tin phөc vө quҧn lý (MIS) • HӋ thӕng thông tin quҧn lý là hӋ thӕng phөc vө các chӭFQăQJlұp kӃ hoҥch, giám sát và ra quyӃWÿӏnh ӣ các cҩp quҧn lý. • Ӣ cҩp chiӃn thuұt • Thu thұp: dӳ liӋu khӕLOѭӧng lӟn, tӯ HӋ thӕng xӱ lý giao dӏch, (nguӗn dӳ liӋu ngoài tә chӭc) • Xӱ lý: các quy trìQKÿѫQJLҧn (tәng kӃt, so sánh) • Phân phӕi: các báo cáo tәng kӃt, tóm tҳt • 1Jѭӡi dùng: nhà quҧn lý bұc trung 11/04/2009 Bài giҧng HTTT KT&QL - Bӝ môn CNTT 45 HӋ hӛ trӧ ra quyӃWÿӏnh (DSS) • HӋ thӕng trӧ giúp ra quyӃWÿӏnh hӛ trӧ các nhà quҧn lý ra các quyӃWÿӏQKÿһc thù, nhanh WKD\ÿәi và không có quy trìQKÿӏQKWUѭӟc • Ӣ cҩp chiӃn thuұt • Thu thұp: dӳ liӋu khӕLOѭӧng nhӓ • Xӱ lý: phân tích, WѭѫQJWác (“nӃu”/”thì”) • Phân phӕi: các báo cáo phân tích (quý, QăP), thông tin trӧ giúp quyӃWÿӏnh • 1Jѭӡi dùng: Nhà quҧn lý cҩp trung gian • DSS cNJng có th͛ÿ́ͻc s΅ dͽQJÿ͛ phͽc vͽ cho các nhà qu̻n lý c̽p cao/c̽p chi͗QÓͻc 11/04/2009 Bài giҧng HTTT KT&QL - Bӝ môn CNTT 46 HӋ hӛ trӧÿLӅu hành (EIS) • Là P{LWUѭӡng khai thác thông tin tәng thӇ tӯ trong và ngoài doanh nghiӋp phөc vө viӋc ra các quyӃWÿӏQKÿòi sӵÿánh giá, suy xét và không có quy trình thӕng nhҩt • Ӣ cҩp chiӃQOѭӧc • Thu thұp: dӳ liӋXÿã tәng hӧp (MIS và DSS) • Xӱ lý: tәng hӧp, theo dõi ,ѭӟFOѭӧng, WѭѫQJWác • Phân phӕi: các dӵ báo, phân tích, báo cáo tәng hӧp • 1Jѭӡi dùng: quҧn lý cҩp cao 11/04/2009 Bài giҧng HTTT KT&QL - Bӝ môn CNTT 47 HӋ chuyên gia và tӵÿӝng hóDYăQSKòng • HӋ chuyên gia là nhӳng hӋ thӕQJFѫVӣ trí tuӋ nhân tҥo, có nguӗn gӕc tӯ nghiên cӭu vӅ trí tuӋ nhân tҥo, WURQJÿó có sӵ biӇu diӉn bҵng các công cө tin hӑc nhӳng tri thӭc chuyên gia vӅ mӝt lƭnh vӵc nàRÿó. • HӋ tӵÿӝng hóDYăQSKòng là nhӳng ӭng dөng ÿѭӧc thiӃt kӃ nhҵm hӛ trӧ các công viӋc phӕi hӧp và liên lҥFWURQJYăQSKòng nhѭ[ӱOêYăQ bҧn, chӃ bҧQÿLӋn tӱ, lӏFÿLӋn tӱ, liên lҥc thông TXDWKѭÿLӋn tӱ, v..v. 11/04/2009 Bài giҧng HTTT KT&QL - Bӝ môn CNTT 48 • HӋ thӕng thông tin tài chính kӃ toán • HӋ thӕng thông tin marketing • HӋ thӕng thông tin kinh doanh và sҧn xuҩt • HӋ thӕng thông tin quҧn trӏ nhân lӵc • HӋ thӕQJWK{QJWLQYăQSKòng Phân loҥi hӋ thӕng thông tin theo chӭc QăQJ nghiӋp vө trong tә chӭc doanh nghiӋp 11/04/2009 Bài giҧng HTTT KT&QL - Bӝ môn CNTT 49 HӋ thӕng thông tin tài chính,kӃ toán • Là hӋ thӕng trӧ giúp các hoҥt ÿӝng cӫa chӭc QăQJ tài chính, kӃ toán (ghi lҥi các chӭng tӯ, lұp báo cáo vӅ các giao dӏch cӫa doanh nghiӋp v..v) • Ví dө 11/04/2009 Bài giҧng HTTT KT&QL - Bӝ môn CNTT 50 HӋ thӕng thông tin marketing • Là hӋ thӕng trӧ giúp các hoҥt ÿӝng cuҧ chӭc QăQJ marketing, bán hàng • Ví dө: 11/04/2009 Bài giҧng HTTT KT&QL - Bӝ môn CNTT 51 HӋ thӕng thông tin kinh doanh và sҧn xuҩt • Là hӋ thӕng trӧ giúp hoҥt ÿӝng cӫa chӭc QăQJ sҧn xuҩt • Ví dө: 11/04/2009 Bài giҧng HTTT KT&QL - Bӝ môn CNTT 52 HӋ thӕng thông tin quҧn trӏ nhân lӵc • Là hӋ thӕng trӧ giúp các hoҥt ÿӝng cӫa chӭc QăQJ tә chӭc nhân sӵ • Ví dө: 11/04/2009 Bài giҧng HTTT KT&QL - Bӝ môn CNTT 53 Phân loҥi hӋ thӕng thông tin theo quy mô tích hӧp • Là nhӳng hӋ thӕng xuyên suӕt nhiӅu bӝ phұn chӭc QăQJ, cҩp bұc tә chӭc và ÿѫQ vӏ kinh doanh • HӋ thӕng quҧn lý nguӗn lӵc (ERP- Enterprise Resource Planning): Là hӋ thӕng tích hӧp và phӕi hӧp hҫu hӃt các quy trình tác nghiӋp chӫ yêu cӫa doanh nghiӋp • HӋ thӕng quҧn lý chuӛi cung ӭng (SCM-Supply Chain Management): Là hӋ thӕng tích hӧp giúp quҧn lý và liên kӃt các bӝ phұn sҧn xuҩt, khách hàng và nhà cung cҩp • HӋ thӕng quҧn lý quan hӋ khách hàng (CRM- Customer Relationship Management): Là hӋ thӕng tích hӧp giúp quҧn lý và liên kӃt toàn diӋn các quan hӋ vӟi khách hàng thông qua nhiӅu kênh và bӝ phұn chӭc QăQJ khác nhau • HӋ thӕng quҧn lý tri thӭc (KM – Knowledge Management): Là hӋ thӕng tích hӧp, thu thұp, hӋ thӕng hóa, phә biӃn, phát triӇn tri thӭc trong và ngoài doanh nghiӋp. 11/04/2009 Bài giҧng HTTT KT&QL - Bӝ môn CNTT 54 HӋ thӕng thông tin quҧn lý • HӋ thӕng cung cҩp các thông tin cҫn thiӃt cho sӵ quҧn lý,ÿLӅu hành cӫa mӝt doanh nghiӋp. • Hҥt nhân cӫa hӋ thӕng là CSDL chӭa các thông tin phҧn ánh tình trҥng hiӋn thӡi và hoҥWÿӝng hiӋn thӡi doanh hiӋn thӡi cӫa doanh nghiӋp • HӋ thӕng thông tin thu tұp cáFWK{QJWLQÿӃn tӯ P{LWUѭӡng cӫa doanh nghiӋp, phӕi hӧp vӟi các thông tin cóWURQJFѫVӣ dӳ liӋXÿӇ kӃt xuҩt các thông tin mà nhà quҧn lý cҫn,ÿӗng thӡLWKѭӡng xuyên cұp nhұWFѫVӣ dӳ liӋXÿӇ giӳ cho các WK{QJLWQÿó luôn phҧn áQKÿúng thӵc trҥng hiӋn thӡi cӫa doanh nghiӋp. 11/04/2009 Bài giҧng HTTT KT&QL - Bӝ môn CNTT 55 • HӋ thӕng thông tin quҧn lý có hai mӭc • Mӭc thҩp (tác nghiӋp): hӋ thӕng chӍ có nhiӋm vө in ra mӝt sӕ bҧng biӇu, chӭng tӯ giao dӏch theo khuôn mүu cӫa cách thӭc xӱ lý bҵng tay truyӅn thӕng. • Mӭc cao (ÿLӅu hành): HӋ thӕng phҧLÿѭDUD các thông tin có tính chҩt chiӃQOѭӧc và kӃ hoҥch giúSFKRQJѭѫLOãnh ÿҥRÿѭDUDÿѭӧc các quyӃWÿӏQKÿúQJÿҳn trong công táFÿLӅu hành hoҥWÿӝng cӫa doanh nghiӋp. 11/04/2009 Bài giҧng HTTT KT&QL - Bӝ môn CNTT 56 Thank you! Q&A 11/04/2009 Bài giҧng HTTT KT&QL - Bӝ môn CNTT 57 Câu hӓi ôn tұp • ThӃ nào là dӳ liӋu, thông tin,ÿһFÿLӇm phân biӋt giӳa dӳ liӋu và thông tin ? • Thông tin có giá trӏ cóÿһFÿLӇm gì? Giҧi thích cáFÿһFÿLӇPÿó. • 7K{QJWLQÿѭӧc sӱ dөng cho doanh nghiӋSWKѭӡQJÿѭӧc sӱ dөng tӯ nhӳng nguӗn nào? • Nêu khái niӋm vӅ hӋ thӕng. Nói các phҫn tӱ cӫa hӋ thӕng rҩt khác biӋt vӅ bҧn chҩt làÿúng hay sai? Giҧi thích. • ThӃ nào là mӝt hӋ thӕng thông tin? Mӝt hӋ thӕng thông tin có nhҩt thiӃt phҧi sӱ dөng máy tính hay không? • HӋ thӕng thông tin có nhiӋm vө và vai trò gì trong hoҥWÿӝng cӫa doanh nghiӋp (tә chӭc kinh doanh)? • HӋ thӕng thông tin quҧQOêÿHPOҥi lӧi ích gì cho doanh nghiӋp? • Các hӋ thӕng thông tin có thӇ phân loҥi theo nhӳng tiêu chí nào? Hãy nêu mӝt sӕ dҥng hӋ thӕng thông tin 11/04/2009 Bài giҧng HTTT KT&QL - Bӝ môn CNTT 58 • Chu kǤ sӕng cӫa HTTT • 1. Giai ÿRҥn sinh thành: Nҧy sinh tӯ viӋc có ý ÿӏnh sӱ dөng máy tính ÿӇ xӱ lý thông tin cho công viӋc nào ÿó. • 2. Giai ÿRҥn phát triӇn: BiӃn ý Wѭӣng trên thành hiӋn thӵc. ĈӇ làm ÿѭӧc ÿLӅu này, nhà phân tích thiӃt kӃ hӋ thӕng, các lұp trình viên, NSD cùng làm viӋc ÿӇ phân tích các nhu cҫu xӱ lý thông tin cӫa xí nghiӋp, Fѫ quan mà thiӃt kӃ nên hӋ thӕng thông tin. • 3. Giai ÿRҥn khai thác: Sau khi cài ÿһt, sӱ dөng hӋ thông tin ÿӇ phөc vө cho nhu cҫu thông tin cӫa doanh nghiӋp, Fѫ quan. Trong giai ÿRҥn này, hӋ thông tin liên tөc ÿѭӧc sӱa ÿәi hoһc bҧo trì ÿӇ giӳ cho nó phù hӧp vӟi nhu cҫu cӫa doanh nghiӋp, tә chӭc. • 4. Giai ÿRҥn chӃt: ViӋc tích lNJy nhӳng thay ÿәi trong giai ÿRҥn 3 làm ҧnh Kѭӣng ÿӃn tính hiӋu quҧ cӫa hӋ thӕng. Giai ÿRҥn chӃt xҧy ra khi hӋ thӕng thông tin trӣ thành rҳc rӕi ÿӃn mӭc không thӇ bҧo trì ÿѭӧc nó nӳa, viӋc duy trì nó không còn kinh tӃ, hiӋu quҧ nên lúc này sӁ bӏ loҥi bӓ và vòng ÿӡi cӫa hӋ thông tin lҥi phҧi ÿѭӧc lһp lҥi. Phө lөc 11/04/2009 Bài giҧng HTTT KT&QL - Bӝ môn CNTT 59 • Phân tích hӋ thӕng (systems analyst) • Tích hӧp hӋ thӕng (system integrator) • Quҧn trӏFѫVӣ dӳ liӋu • Phân tích hӋ thӕng thông tin • Quҧn trӏ hӋ thӕng thông tin trong tә chӭc • Lұp trình quҧn lý cѫVӣ dӳ liӋu • Quҧn trӏ Fѫ sӣ dӳ liӋu Các hoҥWÿӝng tác nghiӋSÿӕi vӟi hӋ thӕng thông tin