Bài giảng Hành vi tổ chức - Chương 4: Động lực - Phan Quốc Tấn

1LOGOwww.themegallery.com BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐẠI HỌC KINH TẾ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH CHƯƠNG 4 ĐỘNG LỰC Motivation TS. Phan Quốc Tấn www.thmemgallery.com Company Logo 1- Khái niệm: Động lực là quá trình thể hiện cường độ, định hướng và sự kiên trì nỗ lực của cá nhân hướng đến đạt được mục tiêu. Các yếu tố chủ yếu 1. Cường độ (Intensity) 2. Định hướng (Direction) 3. Sự kiên trì (Persistence) www.thmemgallery.com Company Logo Động lực làm việc  Ñoäng löïc laøm vieäc laø:  Nhöõng gì thuùc ñaåy chuùng ta laøm ñieàu ñoù  Söï khích leä khieán chuùng ta coá gaéng laøm moät ñieàu gì ñoù Muoán taïo ñoäng löïc cho ai laøm vieäc gì ñoù baïn phaûi laøm cho hoï muoán laøm coâng vieäc aáy.  Taïo ñoäng löïc lieân quan nhieàu ñeán söï khích leä, khoâng theå laø söï ñe doaï hay duï doã www.thmemgallery.com Company Logo Cái gì tạo nên động lực làm việc của mỗi cá nhân?  Heä thoáng giaù trò caù nhaân ñöôïc nhaän thöùc seõ quyeát ñònh caùi gì taïo ñoäng löïc hoaëc trieät tieâu ñoäng löïc laøm vieäc cuûa moãi ngöôøi.  Ñöôïc giao quyeàn  Phong caùch laõnh ñaïo cuûa NQT phuø hôïp  Ñöôïc laøm coâng vieäc yeâu thích  Phúc lợi, thu nhaäp haáp daãn Ñoäng löïc laøm vieäc cuûa con ngöôøi ñöôïc taêng hay giaûm bôûi nhöõng ñieàu khoâng gioáng nhau. 2www.thmemgallery.com Company Logo Quá trình tạo động lực Nhu cầu chưa thỏa mãn Tìm cách để thỏa mãn nhu cầu Lựa chọn hành vi để thỏa mãn Nỗ lực thực hiện Phần thưởng hoặc hình phạt Nhu cầu chưa thỏa mãn được đánh giá lại www.thmemgallery.com Company Logo 2- Các thuyết về động viên 2.1- Thuyết cấp bậc nhu cầu của Maslow: CẤP THẤP Được thỏa mãn từ bên ngoài Tự trọng Xã hội An toàn Sinh lý Tự thể hiện Ăn uống, mặc, tồn tại và phát triển nòi giống An toàn, không bị đe dọa, an ninh Tình yêu, được chấp nhận, bạn bè, xã hội Tôn trọng người khác, được người khác tôn trọng, địa vị Chân, thiện, mỹ, tự chủ, sáng tạo CẤP CAO Được thỏa mãn từ bên trong của con người www.thmemgallery.com Company Logo 2.2- Thuyết E.R.G của Alderfer - Sắp xếp lại nghiên cứu của Maslow thành 3 loại nhu cầu. - Con người cùng lúc theo đuổi các nhu cầu. - Khi nhu cầu nào đó không được thỏa mãn thì con người có xu hướng dồn nỗ lực sang việc theo đuổi nhu cầu khác. Tự thể hiện Sinh lý An toàn Xã hội Tự trọng Tồn tại (Existence) Quan hệ (Relatedness) Phát triển (Growth) Thuyết E.R.G Thuyết cấp bậc nhu cầu www.thmemgallery.com Company Logo 2.3- Thuyết hai nhân tố của F.Herzberg Caùc yeáu toá duy trì (Lieân quan ñeán quan heä giöõa caùc caù nhaân vaø toå chöùc, boái caûnh laøm vieäc hoaëc phaïm vi coâng vieäc) Caùc yeáu toá ñoäng vieân (Lieân quan ñeán tính chaát coâng vieäc, noäi dung coâng vieäc & nhöõng töôûng thöôûng) Phöông phaùp giaùm saùt Heä thoáng phaân phoái thu nhaäp Quan heä vôùi ñoàng nghieäp Ñieàu kieän laøm vieäc Coâng vieäc oån ñònh Chính saùch cuûa coâng ty Ñòa vò Quan heä giöõa caùc caù nhaân Söï thöû thaùch coâng vieäc Caùc cô hoäi thaêng tieán YÙ nghóa cuûa caùc thaønh töïu Söï nhaän daïng khi coâng vieäc ñöôïc thöïc hieän. YÙ nghiaõ cuûa caùc traùch nhieäm Söï coâng nhaän Söï thaønh ñaït AÛnh höôûng cuûa yeáu toá duy trì AÛnh höôûng cuûa yeáu toá ñoäng vieân Khi ñuùng Khi sai Khoâng coù söï baát maõn Baát maõn Khoâng taïo ra söï höng phaán hôn. AÛnh höôûng tieâu cöïc (chaùn naûn, thôø ô,.) Khi ñuùng Khi sai Thoaû maõn Khoâng thoaû maõn Höng phaán trong quaù trình laøm vieäc (haêng haùi hôn, coù traùch nhieäm hôn) Khoâng coù söï baát maõn (Vaãn giöõ ñöôïc möùc bình thöôøng) 3www.thmemgallery.com Company Logo 2.4- Thuyết của David Mc. Clelland Nhu cầu quyền lực Là nhu cầu kiểm soát và ảnh hưởng môi trường làm việc của người khác, kiểm soát và ảnh hưởng tới người khác. Nhu cầu liên minh: Mong muốn có mối quan hệ cá nhân thân thiện và gần gũi. Nhu cầu thành tựu: Cố gắng hết mức để đạt được thành công trong mối quan hệ với các tiêu chuẩn Cho rằng con người có 3 nhu cầu cơ bản: Các cá nhân có những mức độ nhu cầu khác nhau trong mỗi loại này, và những mức độ đó sẽ chi phối hành vi của họ. www.thmemgallery.com Company Logo 2.4- Thuyết của David Mc. Clelland (tt) Nhu cầu thành tựu: những người có nhu cầu thành tựu cao được động viên làm việc tốt hơn. Người có nhu cầu thành tựu cao là người có:  Lòng mong muốn thực hiện các trách nhiệm cá nhân  Xu hướng đặt ra các mục tiêu cao hơn cho chính họ  Nhu cầu cao về sự phản hồi cụ thể, ngay lập tức  Nhanh chóng, sớm làm chủ công việc của họ www.thmemgallery.com Company Logo 2.5- Thuyết mong đợi: Nhân viên được thúc đẩy hướng đến hành động khi họ cảm nhận được những nỗ lực của họ sẽ dẫn đến việc thực hiện thành công và cuối cùng là phần thưởng và kết quả mong muốn. Nỗ lực (Effort) Thực hiện (Performance) Kết quả mong muốn (tăng lương, thưởng, sự công nhận) (Desired Outcomes) Mong đợi E  P Mong đợi P  O Mong đợi O  G www.thmemgallery.com Company Logo 2.5- Thuyết mong đợi (tt): Sức mạnh động viên: Tôi nên nỗ lực bao nhiêu? Giá trị được nhận thức của phần thưởng Cơ hội hoàn thành nhiệm vụ của tôi thế nào nếu tôi đưa ra các nỗ lực cần thiết? Khả năng của nỗ lực thực hiện Phần thưởng nào là có giá trị với tôi? Khả năng đạt đến phần phưởng thế nào nếu tôi hoàn thành nhiệm vụ? Khả năng nhận được phần thưởng 4www.thmemgallery.com Company Logo 2.5- Thuyết mong đợi: Để động viên người lao động, chúng ta cần quan tâm đến nhận thức và mong đợi của cá nhân về các mặt:  Tình thế  Các phần thưởng  Sự dễ dàng thực hiện theo cách mà sẽ đạt đến phần thưởng  Sự bảo đảm là phần thưởng được trả www.thmemgallery.com Company Logo 2.5- Thuyết mong đợi (tt): Nhà quản trị nên:  Tạo ra các kết cục mà người lao động mong muốn  Tạo ra sự cần thiết thực hiện để đạt mục tiêu tổ chức  Bảo đảm mức độ thực hiện mong muốn là có thể đạt tới  Gắn chặt kết quả mong đợi với việc thực hiện cần thiết  Đánh giá tình thế đối với những mong đợi khác nhau  Bảo đảm phần thưởng là đủ sức hấp dẫn cần thiết  Bảo đảm hệ thống là công bằng đối với tất cả mọi người www.thmemgallery.com Company Logo 2.6- Thuyết về sự công bằng: Thuyết công bằng Cá nhân so sánh yếu tố đầu vào công việc và kết quả của họ với những người khác và từ đó có những phản ứng để loại bỏ sự bất bình đẳng. Caùc daïng so saùnh: 1.Töï so saùnh vôùi beân trong 2.Töï so saùnh vôùi beân ngoaøi 3.So saùnh vôùi nhöõng ngöôøi khaùc trong toå chöùc 4.So saùnh vôùi nhöõng ngöôøi khaùc ngoaøi toå chöùc www.thmemgallery.com Company Logo 2.6- Thuyết về sự công bằng (tt) Thuyết công bằng cho rằng, con người muốn được đối xử công bằng nhưng khi họ bị rơi vào tình trạng được đối xử không công bằng thì họ có xu thế tự thiết lập sự công bằng cho mình. Nhà quản trị phải quan tâm đến nhận thức của người lao động về sự công bằng trong tổ chức của họ. 5www.thmemgallery.com Company Logo 2.6- Thuyết về sự công bằng (tt) Lựa chọn cách giải quyết không công bằng: 1.Thay đổi yếu tố đầu vào (giảm bớt nhiệt tình, sự cố gắng) 2.Thay đổi kết quả công việc (gia tăng hiệu suất) 3.Thay đổi nhận thức về chính mình 4.Thay đổi nhận thức về người khác 5.Lựa chọn người khác để so sánh 6.Bỏ việc LOGOwww.themegallery.com © 2003 Prentice Hall Inc. All rights reserved. PowerPoint Presentation by Charlie Cook Motivation: From Concepts to Applications ĐỘNG LỰC: Từ lý thuyết đến ứng dụng Performance = f(A x M x O) www.thmemgallery.com Company Logo 3.1- Tạo động lực thông qua việc thiết kế công việc: Bố trí người đúng việc: để tránh sự bất mãn, giảm sự mệt mỏi, nhàm chán và hỗ trợ sự động viên có thể có 3 giải pháp:  Xem xét công việc một cách thực tế  Luân phiên thay đổi công việc  Loại bỏ các giới hạn 6www.thmemgallery.com Company Logo 3.1- Tạo động lực thông qua việc thiết kế công việc (tt): Bố trí việc đúng người: thiết kế những công việc phù hợp với những con người cụ thể mà tổ chức có.  Đa dạng hóa công việc  Thú vị hóa công việc: www.thmemgallery.com Company Logo 3.2- Sắp xếp công việc thay thế Thời gian linh hoạt Nhân viên làm việc trong một khoảng thời gian quy định chung mỗi ngày, nhưng có quyền quyết định trong việc hình thành tổng ngày công lao động của họ linh hoạt. Chia sẻ công việc Hình thức bố trí công việc cho phép hai hoặc nhiều nhân viên chia nhau làm một công việc 40 giờ/tuần. Làm việc từ xa Nhân viên làm công việc của mình ở nhà trên một máy tính được kết nối với văn phòng của họ. www.thmemgallery.com Company Logo 3.3- Tạo động lực thông qua sự gắn kết của nhân viên (Employee Involvement Programs): Tham gia vào việc xác định mục tiêu Tham gia giải quyết các vấn đề Tham gia ra quyết định Tham gia trong việc thiết kế và thực hiện đổi mới tổ chức Là một quá trình tham gia sử dụng sự đóng góp của nhân viên để tăng cam kết của họ đối với thành công của tổ chức. Mối liên hệ giữa Tạo động lực thông qua sự gắn kết của nhân viên với thuyết động viên Employee Involvement Programs involved) Theory Y (Believing employees want to be Two-Factor Theory (Intrinsic Motivation) ERG Theory (Employee Needs) 7www.thmemgallery.com Company Logo Sự thành công của sự tham giaNhững nỗ lựccụ thể trong việc xây dựng và duy trì tính vững chắc của nhóm Sự thuê mướn lâu dài và sự an toàn công việc cao Chia lời/ chia phần tiết kiệm được Bảo vệ những quyền cá nhân của người lao động 3.3- Tạo động lực thông qua sự gắn kết của nhân viên (tt) www.thmemgallery.com Company Logo 3.4- Tạo động lực thông qua phần thưởng Các phần thưởng dựa trên 4 khía cạnh: 1. Trả lương bằng gì: thiết lập một cấu trúc tiền lương  đòi hỏi phải công bằng nội bộ và công bằng so với bên ngoài. 2. Trả lương như thế nào: trả lương theo sản phẩm, theo công trạng, tiền thưởng, trả lương dựa trên kỹ năng, kế hoạch chia sẻ lợi nhuận, tiền lãi, kế hoạch cho nhân viên sở hữu cổ phiếu (ESOP- Employee Stock Ownership Plans), trả lương theo năng lực. 3. Phúc lợi linh hoạt 4. Công nhận nhân viên như thế nào Kế hoạch trả lương dựa trên kỹ năng Ích lợi của Kế hoạch trả lương dựa trên kỹ năng: 1. Cung cấp nhân sự linh hoạt. 2. Tạo điều kiện thông tin liên lạc trong toàn tổ chức. 3. Đáp ứng các nhu cầu của người lao động cho sự tiến bộ. 4. Dẫn đến những cải tiến trong thực hiện công việc. Mức lương được dựa trên nhân viên có bao nhiêu kỹ năng hoặc có bao nhiêu công việc mà họ có thể làm. Mối liên hệ giữa Kế hoạch trả lương dựa trên kỹ năng với thuyết động viên Skill Based Pay Plans Reinforcement Theory Equity Theory ERG Theory (Growth) McClelland’s Need for Achievement 8www.thmemgallery.com Company Logo 3.4- Tạo động lực thông qua phần thưởng (tt) Các phần thưởng phải được quản lý bằng cách:  Phần thưởng phải thỏa mãn nhu cầu cá nhân của người lao động  Người lao động phải tin rằng những nỗ lực của họ sẽ được thưởng  Phần thưởng phải công bằng  Phần thưởng phải gắn liền vớn việc thực hiện nhiệm vụ của người lao động. Các chương trình Công nhận nhân viên  Phần thưởng bên trong: kích thích động lực nội tại  Quan tâm đến từng nhân viên  Phê duyệt và đánh giá cao cho công việc được thực hiện tốt.  Hình thức này ngày càng được sử dụng phổ biến  Các chương trình phúc lợi  Đáp ứng mong muốn được công nhận của nhân viên  Không tốn kém  Khuyến khích phát huy những hành vi được mong đợi  Những tác hại của chương trình  Dễ bị thao túng bởi nhà quản lý www.thmemgallery.com Company Logo 3.5- Động viên thông qua các kỹ thuật khác: Thời gian biểu linh hoạt Các lợi ích khác cho người lao động Các dịch vụ hỗ trợ gia đình Những gợi ý cho nhà quản lý Để tạo động lực cho người lao động:  Công nhận sự khác biệt của cá nhân.  Sử dụng mục tiêu và thông tin phản hồi.  Cho phép nhân viên tham gia vào các quyết định có ảnh hưởng đến họ.  Gắn kết với những phần thưởng khi thực hiện công việc.  Đảm bảo sự công bằng.