Bài giảng Cơ sở khảo cổ học - Hán Văn Khẩn

1. Giới thiệuPGS.TS. Lâm Thị Mỹ DungKhảo cổ học! Nghe rất rất kỳ thú!Dẫn luậnKhảo cổ học” (archéologie, archaeology) bao gồm hai tiếng Hy Lạp “arkhaios” (cổ xưa) và “logos” (khoa học, ngôn luận). Tìm kiếm quá khứ. Công cụ khái niệmKhoa học khảo cổ nhìn từ một số quan điểm.Khảo cổ học là môn khoa học độc lập Môn học phụ, “phù trợ” cho Sử học “Khoa học về những chiếc bình vỡ”!Kh¶o cæ häc lµ nh©n häc (Archaeology as Anthropology).Khảo cổ học là một ngành của Khoa học Lịch sử (Archaeology as History).Kh¶o cæ häc ? – Mét Khoa häc mang tÝnh nh©n v¨n --> M«n häc: Lao ®éng, khoa häc, nghÖ thuËt (phi lý), kü thuËt (hîp lý), t©m lý (v« Ých vµ h÷u Ých).Bản chất của khoa học Khảo cổBản chất của khảo cổ học: Thời đã qua - về cái đã qua; Phát hiện (lại) di sản (sót lại) của quá khứ; Lao động (lao tâm, lao lực).Đọc - đi - đào - đau đáu - đầu. 5 W+ 1 HKhách quan, Khái quát, Chủ quan và Tương đối Cái gì?Của ai, ai làm, ai mua?Tại sao: Hình dáng Chất liệu Biểu trưngỞ đâu: Bối cảnhCư trú, Mộ táng, Sản xuấtTrao đổiLúc nào:Sản xuấtTrao đổiBiếu tặngLàm thế nào:Kỹ thuậtMỹ thuậtBuôn bánStudying glass evidenceNguồn sử liệuSử liệu bằng chữ viết (sách vở, bia kí).Sử liệu bằng vật thật (công cụ, dụng cụ, di tích nhà cửa). Khảo cổ học có nhiệm vụ thu lượm, miêu tả, nghiên cứu những di tích, di vật quá khứ của loài người còn để lại đến ngày nay.Sử liệu do môi trường sinh thái để lạiHiện vật KC giúp tái hiện quá khứ, tái hiện lối sống, lối ứng xử.Sử liệu vật thậtSử liệu gồm hai loại đồ tạo tác artefact và đồ nhiên tác ecofact. Artefact là một nguồn sử liệu do con người làm ra, ecofact để chỉ vật do môi trường sinh thái tạo ra. Ecofact cũng là một nguồn sử liệu của Khảo cổ học. Hóa thạch và di tích đã được thành tạo thế nảoTính đa dạng của khảo cổ họcTheo thời gian: KCH Tiền, Sơ và Lịch sửTheo không gian: KCH Việt Nam, KCH Đông Nam ÁTheo chức năng: Khảo cổ học trên cạn, khảo cổ học dưới nước, khảo cổ học đô thịTheo loại hình: Khảo cổ học chữa cháy, khảo cổ học cộng đồng, khảo cổ học nhà nước, khảo cổ học dự ánKhảo cổ học không gian!SPACE ARCHAEOLOGYKhảo cổ học đô thịKhảo cổ học tương laiDự đoán tốt nhất của chúng ta đây là một kiểu nhà tù cuối TK 20KCH thời chiếnKhai quật khảo cổ học ở AfganistanKhảo cổ học dưới nướcTìm hiểu tri thức nhân loại trong quá khứNhững câu hỏiÝ tưởngLý thuyếtCác phương phápNghiên cứuCác khám phá Tại hiện trườngĐây là vật rất cổ, rất hiếm. Đó là dây thần kinh đạo đức!Trung tâm khai quật KCH tìm kiếm nước MỹKhảo cổ học và các ngành khoa học khácKhảo cổ học có mối liên quan chặt chẽ với các ngành khoa học hiện đại, tự nhiên cũng như xã hội. Như vậy, những kiến thức mà nhà khảo cổ học cần biết để nghiên cứu những di tích khảo cổ cũng vô cùng rộng lớn và nhà khảo cổ học, trong quá trình nghiên cứu các di tích vật chất, cần làm việc trong mối quan hệ chặt chẽ với các nhà khoa học khác, về tự nhiên cũng như về xã hội Phải tìm hiểu cả kiến thức dân tộc họcSử dụng máy móc hiện đại trong nghiên cứu khảo cổKhảo cổ học và ứng dụng phương pháp nghiên cứu hiện đạiLA-ICP-MS Orleans, FranceCentre Ernest BabelonIRAMAT, Institut de Recherche sur les Archéomatériaux, C.N.R.S.Hợp tác quốc tế trong KCHNào ta cùng đào khảo cổ!Enjoy the past!