Bài giảng Chương 14: Tài nguyên địa chất

CHƯƠNG 15TÀI NGUYÊN ĐỊA CHẤTTài nguyên địa chấtTài nguyên khoáng sảnTài nguyên năng lượngKhoáng sản phi kim(đá quý, cát xây dựng,..Khoáng sản kim loại(đồng, vàng, chì, kẽm,...Dầu mỏ, khí đốt, thanđá chất phóng xạ,...Tài nguyên địa chất: tất cả các loại đá và khoáng vật có ích cho cuộc sống con ngườiQuặng là những khoáng sản được sử dụng để thu hồi kim loại thông qua quá trình tuyển luyệnMỏ khoáng là các tích tụ tự nhiên/nhân tạo của khoáng sản đảm bảo đủ lớn về số lượng và đủ tốt về chất lượng có thể khai thác được.Các chỉ tiêu về trữ lượng và chất lượng để đảm bảo một mỏ khoáng có thể khai thác có hiệu quả kinh tế rất khác nhau, phụ thuộc vào đặc điểm địa chất, hạ tầng cơ sở, giá cả thị trường,...QUÁ TRÌNH THÀNH TẠO QUẶNGNguồn gốc magma: một số lò magma có chứa một làm lượng các nguyên tố kim loại cao hơn bình thường; Khi dung nham kết tinh các nguyên tố này được phân dị, làm giàu và tích tụ thành vỉa/mỏ quặng. Liên quan đến nguồn gốc magma chủ yếu là các loại quặng kim loại đen (Fe, W, Ti) và một số đá quý, kim cương,... hình thành từ các đá magma bazơ và siêu bazơNguồn gốc nhiệt dịch: các dung dịch nhiệt dịch thoát ra từ các lò magma hoặc các nguồn nước ngầm có chứa một lượng hơi kim loại và các chất bốc. Khi dung dịch này xuyên vào các khe nứt trong đá gặp nhiệt đô thấp kết tinh và tạo thành quặng.Liên quan đến loại hình này là các loại quặng kim loại màu hình thành từ sự phân dị từ magma acid và trung tính.Nguồn gốc trầm tích và phong hóa: các khoáng sản sa khoáng( Au, Ag, Ti, vật liệu xây dựng, ...)Phong hóa thường dẫn đến việc hình thành lên các mỏ khoáng do làm giàu thứ sinh hoặc mỏ phong hóa tàn dư (bauxite)Trữ lượng khoáng sản: tổng khối lượng khoán sản tính tương ứng với một giá trị chiều dàu tối thiểu, hàm lượng biên và hàm lượng trung bình nhất định.Trong quá trình khai thác, trũ lượng khoáng sản sẽ bị giảm đi nhưng trữ lượng đó có thể được tăng lên theo hai cách:Tìm ra thêm các mỏ mớiVơi sự tiến bộ về công nghệ có thể khai thác đc cả những mỏ khoáng nghèo hoặc tận thu các phần quặng thải trước đâySỰ HÌNH THÀNH KHOÁNG SẢNH NHIÊN LIỆUNếu thảm thực vật khi chết đi đc chôn vùi nhanh chóng dưới áp suất và nhiệt độ cao sẽ xảy ra các phản ứng hóa học đẩy các nguyên tố H, O ra khỏi thành phần của thân cây => hàm lượng C được tăng cao tạo thành than.Tùy theo điều kiện cụ thể mà các vỉa than có thể được khai thác bằng phương pháp lộ thiên hoặc hầm lò.Nhìn chung khai thác hầm lò tốn kém và phức tạp hơnHầm lòLộ thiênGiếng dầu thương mại đầu tiên được khai thác tại Mĩ vào năm 1859 mở ra một kỷ nguyên mới cho nguồn năng lượng tự nhiên.Vật chất hữu cơ (cây+con) khi chôn vùi dưới điều kiện nhiệt độ và áp suất cao sẽ phân hủy thành dầu mỏDầu thường được thành tạo ở nhiệt độ 50-100oC. Trên nhiệt độ này sẽ chuyển hóa thành khí tự nhiênĐể hình thành lên một mỏ dầu khí cần phải có đá sinh (đá sét giàu v/c hữu cơ), đá chứa (các loại đá có độ rỗng, độ thấm cao) và đá chắn (đá có độ thấm rất thấp – sét)Một số kiểu cấu trúc địa chất hình thành lên các bẫy dầu khí